لباس کوردی سورانی

لباس کوردی سورانی یـادگیری خواندن و نوشتن زبان کوردی | زبان‌های کردی - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد | دانلود اهنگ فول آلبوم بـه نام حسین صفامنش | اردو - آزاد دائرۃ المعارف، ویکیپیڈیـا | اسفندیـار رحیم مشایی - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد |

لباس کوردی سورانی

یـادگیری خواندن و نوشتن زبان کوردی

معرفی الفبای زبان کردی:

زبان کردی بر اساس دو رسم الخط آرامـی و لاتین نوشته مـی شود . پس درون حال حاضر زبان کردی دو نوع الفبا دارد کـه ما بـه بررسی رسم الخط آرامـی مـیپردازیم.

الفبای زبان کردی بر اساس رسم الخط ئارامـی از 29حرف بی صدا و 8 حرف صدادار تشکیل مـی یـابد .

حروف بی صدا و صدادار :

1 - حروف بی صدا : حروفی کـه همـیشـه کلمـه با آنـها آغاز مـی شود و معمولا درون ان لبها بـه هم برخورد مـیکنند .

2 – حروف صدادار : حروفی کـه هیچ گاه کلمـه با آنـها آغاز نمـی شود و معمولا درون ان لبها بـه هم برخورد نمـی کنند .

..........حروف بی صدا.......... لباس کوردی سورانی :

  ئــ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ/ ز / ژ / س / ش / ع / غ 

  / ف / ڤ / ق / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / هــ / ی

.........حروف صدا دار.......... لباس کوردی سورانی :

ــا  /  و  /  وو  /  ــیــ    ـــی /  ــه  / ـێـ  ـێ /  ـۆ 

تفاوتهای اولیـه با زبان فارسی :

 1 - درون زبان کردی:

   به منظور حروف ( ت/ ط ) تنـها از حرف ( ت ) استفاده مـی شود.

   به منظور حروف ( ث / س / ص ) تنـها از حرف ( س ) استفاده مـی شود.

   به منظور حروف ( ذ / ز/ ظ / ض ) تنـها از حرف ( ز ) استفاده مـی شود.

استفاده مـی شود . بعد در زبان کردی :

                          ت/ ط   >>>>>>>>>>>>>  ت

                      ث/س/ص >>>>>>>>>>>  س

                      ذ /ز /ظ /ض >>>>>>>>>>>   ز

 2 – نوشتار زبان کردی متفاوت از زبان فارسی ، لباس کوردی سورانی بر اساس گفتار شکل مـی گیرد. به منظور مثال درون فارسی  کلمـه () کـه از (خ+و+ا+هـ+َ+ر) تشکیل شده است  () نوشته اما (خاهر) خوانده مـی شود درون صورتی کـه در کردی هر طور نوشته شود همانطور نیز خوانده مـی شود و برعکه یکی از ویژگی های عالی زبان کردی است.

 3 – درون فارسی تعدادی از حروف صدادار نوشته نمـی شوند اما تلفظ مـی گردند مانند حروف صدادار َ فتحه /  ِکسره  /  ُ  ضمـه در صورتی که  در زبان کردی  صداها نیز بـه حرف تبدیل مـی شوند .

درزبان کردی حرفی وجود ندارد کـه نوشته شود اما خوانده نشود به عبارت ساده تر نوشتار براساس گفتار شکل مـیگیرد.مثلا جمله فارسی (من خیلی گشنـه هستم) را با الفبای کردی بـه این صورت مـینویسیم (مـه‌ن خێیلی گۆشنێ هه‌سته‌م)

1 -  صدای  (  َ  فتحه )  

این صدا را درون کردی بصورت حرف (  ــه / ه ) نوشته مـی شود.

در زبان فارسی صدای فتحه تلفظ مـی شود اما روی کلمـه اعراب گذاری نمـی شود اما درون زبان کردی هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود .

   فارسی                                       کردی

 سرد  (س+َ+ر+د)   >>>>  سەرد (س+ـه+ر+د)                     

 درد  (د+َ+ر+د)        >>>>   دەرد (د+ه+ر+د)              

 زهر  (ز+َ+هـ+ر)     >>>>  زەهر (ز+ه+هــ+ر)

مشاهده مـی گردد کـه صدای فتحه ( َ ) تبدیل بـه شکل نوشتاری ( ه / ــه ) شده هست .

سبد(سه‌به‌د)-  مملكت(مه‌ملێكه‌ت)-  آرش(ئاره‌ش)-  اسب(ئه‌سب)

مثالهای کردی (خەم- خەفەت- دەگمەن- فەرهەنگ– مەهەستی)

2 – صدای (  ِره )

این صدا را درون کردی بصورت (  ـێـ ــێ ) مـی نویسند .

در زبان فارسی صدایره تلفظ مـی شود اما روی کلمـه اعراب گذاری نمـی شود اما درون زبان کردی هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود .

    فارسی                                                کردی

  زرشک(ز+ِ+ر+ِ+ش+ک)     >> زێرێشک  (ز+ـێـ+ر+ـێـ+ش+ک)

  بهشت(ب+ِ+هــ+ِ+ش+ت) >> بێهێشت  (ب+ـێـ+هــ+ـێـ+ش+ت) 

   درز (د+ِ+ر+ز)                    >> دێرز (د+ـێـ+ر+ز)

مشاهده مـی گردد کـه صدای( ِکسره)  تبدیل بـه شکل نوشتاری ( ـێـ ــێ ) شده است.

دفاع (دێفاع)---بهنام (بِێهنام)---كلاس (کێلاس)---انسان (ئێنسان)

مثالهای کردی (دێ - سێ - خێر - شێت – تێر)

3  - صدای ( ُ  ضمـه ):

این صدا را درون کردی بصورت (  ـۆ / ۆ ) مـی نویسند .

در زبان فارسی صدای ضمـه تلفظ مـی شود اما روی کلمـه اعراب گذاری نمـی شود اما درون زبان کردی هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود .

   فارسی                                       کردی

   لرد  (ل+ُ+ر+د)           >>>>  لۆرد (ل+ـۆ+ر+د)

   پشت  (پ+ُ+ش+ت)  >>>>   پۆشت (پ+ـۆ+ش+ت)

   برد  (ب+ُ+ر+د)          >>>>  بۆرد (ب+ـۆ+ر+د)

 مشاهده مـیگردد کـه صدای ( ُ ضمـه) تبدیل بـه شکل نوشتاری ( ـۆ / ۆ ) شده است.

 استخوان (ئۆستۆخان)---عصاره (عۆسارێ)---مسلمان(مۆسه‌لمان)

مثالهای کردی( زۆر- بۆر -نۆ -- بۆنمۆن)

4 -  صدای (ــوو / وو ) .....( صدای اوی کشیده )

(مانند حرف "واو" درکلمـه "مو") این صدا را درکردی بصورت ( ــوو / وو ) مـینویسند.

در زبان فارسی نیز این صدا هم تلفظ مـی شود و هم نوشته مـی شود اما با این تفاوت کـه در زبان فارسی به منظور صدای ( اوی کشیده ) هم از " و " استفاده مـی شود  .  

در فارسی هم به منظور (و) کوتاه مثل (شوک) و هم به منظور (و) بلند (وو کردی) مثل (تووران) تنـها از حرف (و) استفاده شده هست اما درون کردی این دو بعنوان دو حرف جدا بکار مـیروند.   ( جووتیـار - تووران )---( بولبول - سوخمـه )

مثالهای زیر از و بلند ( وو ) هستند.

   فارسی                           کردی

  رود (ر+و+د)     >>>  روود   (ر+وو+د)

  شور (ش+و+ر) >>> شوور  (ش+وو+ر)

  نور (ن+و+ر)     >>> شوور  (ن+وو+ر)

  مثالهای کردی (لووت – توور – جووت – پووت – بوون)

    ........حرف ( ئــ )........ :

تقریبا معادل همزه ( ء ) درون فارسی هست .در زبان کُردی بصورت بسیـار خفیف ادا مـی شود و همـیشـه درون ابتدای کلمات کاربرد دارد . همچنین بـه تمامـی مصوت ها هم مـی چسبد .

در زبان کردی هیچ کلمـه ای با الف شروع نمـیشود بلکه باهمزه (ئـ) شروع مـی شود

 (ئـ+ـا): لباس کوردی سورانی آزاد(ئازاد)...آوات(ئاوات)...آگر(ئاگر)...آش(ئاش)...آکام(ئاکام)

 (ئـ+ـه): اسب(ئه‌سب)....اردلان(ئەردەڵان)....ابر(ئه‌بر)

(ئـ+ـێـ):انسان(ئێنسان)...استغفار(ئێستێغفار)...اصفهان(ئێسفه‌هان)

(ئـ+ـۆ): استخوان(ئۆستۆخان)...امـید(ئۆمـید)...اسطوره(ئۆستوورێ)

 (ئـ+ـوو): اوستا(ئووستا)

 (ئـ+ـیـ): ایمان(ئیمان)...ایلام(ئیلام)...ایران(ئیران)

(ئـ+بزرۆکه): ئسپار ، ئستران

مثالهای کردی(ئێوارە،ئێرە،ئێوە،ئێستا،ئێسک،ئۆخەی،ئۆغر،ئۆقرە،ئیتر)

  ........حرف ( ڕ )........ :  

تلفظ این حرف معمولا به منظور غیر کردها بسیـار سخت هست .زیرا این حرف درون زبان فارسی وجود نداردو بصورت (ڕ) کلفت تلفظ مـیشود. برای تلفظ صحیح باید زبان کمـی عقب تر از دندانـها قرار گیرد و بخشی از نوک زبان با پشت دندانـهای بالا بچسبد . این حرف مشدد و ادامـه دار تلفظ مـی شود .

 از لحاظ نوشتاری نشانـه ی (۷) هفت کوچک درون زیر ( ر ) بصورت (  ڕ ) قرار مـیگیرد کـه برای جدا سازی این حرف از حرف " ر " کـه نازک تر تلفظ مـی شود  لازم هست .

 نکته بسیـار مـهم : چون درون زبان کردی هیچ کلمـه ایی با "ر" نازک شروع نمـی شود هرگاه کلمـه ایی با حرف "ر" شروع شود حتما آوای ( ڕ ) را دارد معمولا درون ابتدای کلمـه نشانـه (۷) را قرار نمـی دهند اما اگر "ڕ" بزرگ درون وسط یـا آخر کلمـه بکار برود حتما حتما بصورت  (‌ ــڕ / ڕ ) نوشته شود . و علامت "۷" درون زیر حرف (ر) هست نـه بالای آن یصورت ( ڕ) پس حتما هرگاه درون اول جمله بود "ڕ" هست اما درون وسط جمله شاید "ر" شاید "ڕ" باشد.

 حرف ( ر ): باران، کاروان ، شار ، دار ، سەربەرز

  حرف ( ڕ ):  ڕێوی ، ڕەش ، ڕزگار ، مەڕ

      ........حرف ( ڤ : ڤـ  ـڤـ  ـڤ  ڤ )........ : 

 تلفظ این حرف دقیقا مانند تلفظ حرف ( وی=V  ) درون انگلیسی مـی باشد . فارس زبانـها نیز حرف ( و ) درون ابتدای کلمات را بـه همـین صورت تلفظ مـی کنند مانند تلفظ ( و ) درون کلمـه (ورود) .

تلفط  حرف (ڤ) مترادف حرفی بین ( و – ف ) مـی باشد.

الان حرف V انگلیسی را تلفظ کنید..این همان  ( ڤ : ڤـ  ـڤـ  ـڤ  ڤ ) است.

واتیکان(ڤاتیكان)...ورود(ڤۆرود)...ولی(ڤه‌لی)...(view=ڤیو)...(move=موڤ)

  مثالهای کردی  ( تاڤگه‌- مرۆڤ -  ئەڤین- ئەڤیندار – هەڤاڵ)

                  ........حرف ( ڵ )........ :

شاید سخت ترین حرف به منظور تلفظ همـین حرف باشد . این حرف هم درون بیش از ۹۹ درصد زبانـهای دنیـا وجود دارد اما درون زبان فارسی وجود ندارد.برای تلفظ آن بخش بیشتر از زبان نسبت بـه تلفظ حرف ( ل ) زبان بـه سقف دهان مـی چسبد و کمـی پایین تر از نوک زبان نیز بـه دو طرف  داخل دهان نزدیک مـی شوند . همچنین به منظور جداسازی از حرف ( ل ) کـه نازک تلفظ مـی شود روی این حرف نشانـه (۷)هفت کوچک قرار مـی گیرد . 

نویسه ( ل ): ...لاله (لالێ).....لابد (لابۆد).....لشکر(له‌شكه‌ر)

نویسه ( ڵ ): ....(able=ئێی بڵ)...(handle=هه‌ندڵ)...(apple=ئه‌پڵ)

مثالهای کردی( لووس ، لۆکە ، پشیلە)..(ئاڵۆز ، كه‌ڵ ، شەتڵ ، چەقه‌ڵ)

هیچ کلمـه ایی در زبان کُردی با آوای( ل غلیظ یـا ڵ ) آغاز نمـی گردد و اگر کلمـه ایی با (ل)شروع شود حتما (ل  نازک) است  ، کـه در ابتدای آن کلمـه استفاده شده است .

1-تمام کلماتی کـه درکردی با "ل" شروع مـیشود حتما " ل " کوچک است.

2-تمام کلماتی کـه درکردی با "ر" شروع مـیشود حتما  " ڕ " بزرگ است.

در زبان کردی حروف تلفظ( ح / ع / غ / ق / و ) کاملا مشخص و بارز هست و مـی توان گفت شبیـه عربی تلفظ مـیشود.

اگر بخواهیم جملات زیر را بـه کردی بنویسیم بـه شکل زیر مـیشود.

(ستاره های آسمان بزرگ و دور هستند

سێتارێ هایێ ئاسمان بۆزۆرگ ڤە دوور هەستەند.)

(رنگ کفشت خیلی قشنگه

رەنگێ کەفشێت خێیلی قەشەنگێ)

......................................................

.....ضمایر مستقل = ڕێناوه‌ سه‌ربه‌خۆكان.....

شخص/ كه‌س.....مفرد/ تاک.....جمع/ كۆ

اول/ یـه‌كه‌م.........من/ من........ما/ ئێمـه

دوم/ دووه‌م...........تو/ تۆ.......شما/ ئێوه

سوم/ سێیـه‌م..........او/ ئه‌و......آنـها/ ئه‌وان

.....حالت نكره یـا نامعلوم: مقایسه فارسی با كردی.....

هرگاه بخواهیم کـه در زبان کردی اسمـی را نکره کنیم بـه آخر آن نشانـه ( ێ ) یـا ( ـێك) را اضافه مـیکنیم و اگر اسم بـه حروف صدادار ختم شود بـه أخرش نشانـه ( ـیـه‌ك) مـی افزاییم.

 شخص = كه‌س...(یك شخص – شخصی)>>( كه‌سێك ــ كه‌سێ )

  كتاب = كتێب...(یك كتاب – كتابی)>>>( كتێبێك ــ كتێبێ)

  مرد = پیـاو...(یك مرد – مردی)>>>( پیـاوێك ــ پیـاوێ)

چراغ = چرا...( یك چراغ ــ چراغی)>>>( چرایـه‌ك )

(من یك كتاب مـیخوام= كتێبێكم ده‌وێ)_( تو یك كتاب مـیخوای= كتێبێكت ده‌وێ)

(او یك كتاب= كتێبێكی)_(ما یك كتاب= كتێبێكمان)

 (شما یك كتاب= كتێبێكتان)_(انـها یك كتاب= كتێبێكیـان)

.............................................................................................................

در زبان کردی برخلاف فارسی ضمایر متصل درون دو حالت معرفه و نکره تفاوت دارند.

ضمایر متصل (درحالت نکره کردی) = ڕێناوه‌ لكاوه‌كان له‌ دۆخی نـه‌ناسراو

اوّل شخص مفرد= اسم+( -َ م)،مانند لباسم---در کردی=اسم+(م)...لباسم

دوم شخص مفرد=اسم+(-َ ت)،مانند لباست---در کردی=اسم+(ت)..لباست

سوم شخص مفرد=اسم+(-َش)،مانند لباسش---در کردی=اسم+(ی)-لباسی

اوّل شخص جمع=اسم+(-ِمان)،مانند لباسمان---در کردی=اسم+(مان)-لباسمان

دوم شخص جمع=اسم+(-ِتان)،مانند لباستان---در کردی=اسم+(تان)-لباستان

سوم شخص جمع=اسم+(-ِشان)،مانند لباسشان---درکردی=اسم+(یـان)-لباسیـان

وضعیت بالا درون زبان فارسی هم درون حال نکره(ناشناس) هم درون حال معرفه یکسان هست ام درون زبان کردی درون صورت معرفه(شناس) بـه صورت زیر است.

.......طریقه معرفه اسم ها درون زبان کردی.......:

۱-اسمـی کـه به حروف بیصدا ختم شده هست + ( ـه‌كه‌)

سیب = سێو + ـه‌كه‌ ( سێوه‌كه‌ : سیب معلوم و مشخص)

پیراهن = كراس + ـه‌كه‌ ( كراسه‌كه‌ : پیراهن معلوم و مشخص)

گل = گوڵ + ـه‌كه‌ ( گوڵه‌كه‌ : گل معلوم و مشخص )

۲- اسمـی كه بـه حروف صدادار ( ا ، ه) ختم شده‌ باشد + ( كه‌)

عكس = وێنـه‌ + كه‌ ( وێنـه‌كه‌ : عكس معلوم و مشخص)

در = ده‌رگا + كه‌ ( ده‌رگاكه‌ : درون معلوم و مشخص)

كفشدوزك = شـه‌مامـه‌ + كه‌ (شـه‌مامـه‌كه‌ : كفشدوزك معلوم و مشخص)

چراغ = چرا + كه‌ (چراكه : چراغ معلوم و مشخص)

۳-اسمـی كه بـه حروف صدادار ( ی - ێ) ختم شده‌ باشد + ( یـه‌‌كه‌)

 چشمـه = كانی + ـه‌كه‌ ( كانییـه‌كه‌ : ماهی معلوم و مشخص)

هندوانـه‌ = شوتی + ـه‌كه‌ ( شوتییـه‌كه‌: هندوانـه‌ معلوم و مشخص)

روستا = دێ + ـه‌كه‌ ( دێیـه‌كه‌: روستای معلوم و مشخص)

نمك = خوێ + ـه‌كه‌ ( خوێیـه‌كه‌: معلوم و مشخص)

ضمایر متصل (درحالت معرفه کردی) = ڕێناوه‌ لكاوه‌كان له‌ دۆخی ناسراو

اوّل شخص مفرد= اسم+ ( ــه‌كه‌م)...لباسه‌كه‌م (لباس من-معلوم)

دوم شخص مفرد= اسم+ ( ــه‌كه‌ت)...لباسه‌كه‌ت (لباس تو- معلوم)

سوم شخص مفرد= اسم+ (ــه‌كه‌ی)...لباسه‌كه‌ی (لباس او- معلوم)

اوّل شخص جمع = اسم+ ( ــه‌كه‌‌مان)...لباسه‌كه‌مان (لباس ما- معلوم)

دوم شخص جمع = اسم+ ( ــه‌كه‌تان)...لباسه‌كه‌تان (لباس شما- معلوم)

سوم شخص جمع= اسم+ ( ــه‌كه‌یـان)...لباسه‌كه‌یـان (لباس انـها- معلوم)

 

         ..........طریقه جمع اسم درون زبان کردی.........:

۱-اسم معرفه باشد یـا  اسم بـه حروف بیصدا ختم شده‌ هست +( ـان )مثلا:

(خانـه مشخص و معلوم=ماڵه‌كه‌...خانـه‌ ها=ماڵه‌كان)

(درخت مشخص و معلوم=داره‌كه‌...درخت ها=داره‌كان)

(كتاب مشخص و معلوم=كتێبه‌كه‌...كتابها=كتێبه‌كان)

(پروانـه ‌مشخص و معلوم=په‌پوله‌كه‌...پروانـه‌ها=په‌پوله‌كان)‌

 پسر= كوڕ +ان:كوڕان (پسرها) ---مرد = پیـاو +ان:پیـاوان(مردها)

سنگ= به‌رد+ان:به‌ردان (سنگها)--=كچ+ان:كچان (ها)

سال= ساڵ+ان: ساڵـان (سالها)---روز=ڕۆژ+ان: ڕۆژان (روزها)

۲-اسمـی کـه به حروف صدادار ( ا ،ۆ ، ێ، ی) ختم شده‌ + ( ـیـان)

ماهی = ماسی + ـیـان : ماسییـان (ماهی ها)

برادر = برا + ـیـان : برایـان (برادر ها)

عقاب = هه‌ڵۆ + ـیـان : هه‌ڵۆیـان (عقاب ها)

روستا = دێ + ـیـان : دێیـان ( روستاها)

3- اسم + (گه‌ل)...بیشتر درون نوار جغرافیـایی (سقز-سنندج-جوانرود)

(=كچ یـا كه‌نیشك+ گه‌ل: كه‌نیشكگه‌ل: ها)

(بچه=مناڵ+ گه‌ل: منالگه‌ل: بچه‌ها)

(پسر=كوڕ+ گه‌ل=كوڕگه‌ل: پسران)

.......( بهم = پێم ---------- بـه من = وه‌ من)

......( بهت = پێت ------------ بـه تو = وه‌ تۆ)

......( بهش = پێی ---------- به‌ او = وه‌ ئه‌و)

( بهمان،بهمون = پێمان --------به‌ ما = وه‌ ئێمـه‌)

( بهتان،بهتون = پێتان --------- بـه شما = وه‌ ئێوه‌)

(بهشان،بهشون = پێیـان --------- به‌ انـها = وه‌ ئه‌وان)

 

(...این= ئه‌مـه‌... آن= ئه‌وه... اینـها= ئه‌مانـه‌... آنـها= ئه‌وانـه‌

اینـهاشون= ئه‌مانیـانـه‌........اونـهاشون= ئه‌وانیـانـه

اینـهایی كه= ئه‌مانـه‌ وا..... اونـهایی كه= ئه‌وانـه‌ وا...)

 

(...اینجا= ئێره‌، ئه‌یرا.....دراینجا= له‌ ئه‌یرا، لێره، له‌ئه‌یرانـه‌‌

اونجا= ئه‌وێ، ئه‌وێنـه‌.....در اونجا= له‌ ئه‌وێ، له‌وێ، له‌وێنـه

اینطور،آنطور،اینجور،آنجور= ئاوا، ئاواینـه‌...)

 

(...خودم=خۆم.......خودت=خۆت.......خودش=خۆی

خودمان=خۆمان...خودتان=خۆتان...خودشان=خۆیـان...)

 

(...من هم= منیش.....تو هم= تۆیش.....او هم= ئه‌ویش

ما هم= ئێمـه‌یش.....شما هم= ئێوه‌یش.....اونـها هم= ئه‌وانیش...)

 

...قید زمان درون زبان كردی = ئاوه‌ڵكاری كات له‌ زمانی كوردی...

(هم اكنون،الان= ئێستا)_(بعدا= دوایی)_(قبل= پێش)_(بعد= پاش)

(فردا= سبه‌ی، سبه‌ینێ، سۆحا)_(امروز= ئیمڕۆ)_(دیروز= دوێنێ، دوێكه)‌

(صبح= به‌یـانی)_(ظهر=نیوه‌ڕۆ)_(بعدازظهر=دوانیوەڕۆ)_(شب= شـه‌و)

(عصر=ئێوارە)ـ(چند روزدیگر= چه‌ن ڕۆژی تر)_(به‌ این زودی ها= به‌م زووانـه)‌

(امسال=ئیمساڵ)_(پارسال=پاڕه‌كه‌، ساڵی پار)_(سال دیگر=ساڵێكی تر)

(از گذشته=له‌مێژه‌)_(قبلا= ئه‌وساكان)_(ازون موقع=له‌وساوه‌،له‌وكاته‌وه‌)

‌‌‌(درحالی كه= له‌كاتێكدا)_(پس از،بعد از= له‌ پاش، دوای ئه‌وه‌)

(وقت= كات)_( لحظه= سات)_(دوران= سه‌رده‌م)

 

قید مكان درون زبان كوردی = ئاوه‌ڵكاری شوێن له‌ زمانی كوردی

( بالا= سه‌ر-بان)_(پایین= خوار)_(زیر= ژێر)_(قبل= پێش)_(بعد= پاش)

(اینجا= ئێره‌، ئه‌یرا)_(دراینجا= له‌ ئه‌یرا، لێره)_(دركنار= له‌ ته‌نیشت)‌

(اونجا= ئه‌وێ، ئه‌وێنـه)_(در اونجا= له‌ ئه‌وێ، له‌وێ، له‌وێنـه)

(در برابر= له‌به‌رامبه‌ر)_(بین، درمـیان= نێوان، له‌نێوان)

(اطراف= ده‌وروبه‌ر)_(بدون= بێ)_(خارج،خارج از=ده‌ر،له‌ ده‌ره‌وه‌ی)

(داخل،در داخل=ناو،له‌ناوی)_(كنار= ته‌نیشت، پال)

 

قید کمـیت درون زبان کردی = ئاوه‌ڵكاری چه‌ندێتی له‌ زمانی كوردی

(خیلی، زیـاد= زۆر، گه‌لێ، فره)_(كم= كه‌م، نـه‌ختێ)_(یـه‌ ذره= تیسكێ)

(مبلغی، مقداری= بڕێك)_(تعدادی= هه‌ندێك)_(قسمتی= به‌شێك)

 

قید كیفیت درون زبان كردی = ئاوه‌ڵكاری چۆنیـه‌تی له‌ زمانی كوردی

(خوب/ به خوبی= باش، چاک، خاس/ به باشی، به‌چاکی، به‌خاسی)

(عصبانی/ باعصبانیت= تووڕه‌/ به‌ تووڕه‌یی)

(عاقل/ عاقلانـه =ژیر/ ژیرانـه)_(عجله/باعجله=په‌له‌/ به‌ په‌له‌)

 

(همـه‌= هه‌موو،گشت)_(همـه‌ی= هه‌مووی،گشتی)_(چیز= شت،هین)

(بد= گه‌ن،خراپ)_(زیبا= جوان)_(به‌ شدت= به‌ توندی)_ (مثل مرد= پیـاوانـه‌)

 

(كدامـیك=كامـیان)_(اما= به‌ڵام)_(اگر= ئه‌گه‌ر،ئه‌ر)_(با= له‌گه‌ڵ، ته‌كی)

(متاسفانـه= به‌ داخه‌وه)_(چطور= چۆن)_(برای= بۆ)_(از= له‌) ‌

 

(از طریق=له‌ڕێگای)_(به‌ علت= به‌هۆی)_(درمورد، درباره = سه‌باره‌ت به‌)

(دوباره= دیسان)_(یك دفعه= یـه‌ك جار، جارێك)_(همچنین،همـینطور= هه‌روه‌ها)

 

(علاوه‌ بر=سه‌ره‌ڕای/علاوه‌براین= سه‌ره‌ڕای ئه‌مـه‌)_(همانطور = هه‌روه‌ك)

(تنـها= ته‌نیـا، به‌س)_(اینقدر= ئه‌وه‌نده‌)_(دیگر=ئیتر)_(هرگز،اصلا= قه‌ت)

 

(بخاطراینکه=له‌به‌رئه‌وه‌ی)_(به‌جز،غیر از=بێجگه‌ له‌، جگه‌له‌، جیـا له‌)

(چقدر=چه‌نێ، چه‌نێك)_(حتی= ته‌نانـه‌ت)_(مطمئنا= به‌دڵنیـاییـه‌وه‌)

.....احوالپرسی های معمولی روزانـه بـه زبان کردی.....

سلام خوش آمدی, بفرما.............سڵاو خۆش هاتی, فه‌رموو

وقتت بـه خیر رفیق............................ئه‌م كاته‌ت باش هاوڕێ

وقتت بخیر, برادرم, چطوری؟...........ده‌مباش, براكه‌م, چۆنی

اوضاع و احوالت چطوره؟.................ده‌نگوباست چۆنـه‌؟

پیدات نیست؟ كجایی؟..................دیـارت نیـه؟ له‌ كوێی؟‌

مشغول چه کاری هستی؟..........سه‌رقاڵی چ ئیشێكی؟

داری چکار مـیکنی؟........................خه‌ریكی چی ئه‌كه‌ی؟

واقعا خسته نباشی.......................به‌راستی ماندوو نـه‌بی

(خوب),(بد) .................................... (خاس,باش,چاک),(گه‌ن,خراپ)

خیلی ممنون, همچنین.....................زۆر سپاس, هه‌روه‌ها

خوبی از خودته, خیلی مردی..............خاسی له‌ خۆته‌, زۆر پیـاوی

‌پدر و مادرت خوبن؟سلامتن؟..............دایك و باوكت چاكن؟ساقن؟

 تنت سلامت باشـه‌,چشمم روشن....له‌شت ساق بێت,چاوم ڕۆشن

در سایـه شما, هستیم دیگه.............. له‌ سێبه‌ری ئێوه, هه‌ین ئیتر

قابل نداره, مبارک باشـه........................شایـه‌نی نیـه, پیرۆز بێت‌

جای احترام دارید, محترم...................جێی ڕێزتان هه‌یـه, به‌ڕێز‌

خیلی بهش افتخار مـیکنم...................فره شانازی پێ ئه‌كه‌م

کوچکتم, بزرگوار, ممنون.....................بچووكتم, گه‌وره, سپاس

دستت درد نكنـه, زنده باشی...........ده‌ستت نـه‌ئێشێ, بژیت‌

ایشا..بدون مشكل تموم مـیشـه.........ایشا..بێ وه‌ی دوای دێت

بهش فکر نکن،هیچی نیست.........بیری لێ مـه‌كه‌وه،شتێك نیـه‌

دست از سرش بردار........................وازی لێ بێنـه‌

مطمئنا مـیتونی, سعیتو ....به‌ دڵنیـاییـه‌وه‌ ئه‌توانی, هەوڵی خۆت بدە

مـهم نیست، فراموشش کن.........گرینگ نیە، بیری لێ مەکەوە

تو انسان فهمـیده ای هستی.........تۆ مرۆڤێکی تێگەیشتووی

امـیدوارم , اشکال نداره..................... به‌ هیوام(هیوادارم) , قه‌ی ناكا

خیلی متاسفم , معذرت......................زۆر به‌داخم , ببوره‌

تقاضای بخشش دارم, منو ببخش......داوای لێبوردن ئه‌كه‌م, لێم ببوره‌

از تو التماس مـیکنم, ازت, تو رو خدا....له‌تۆ ئه‌پاڕێمـه‌وه, لێت, تخوا

جونمـی , چشممـی , نفسمـی...........گیـانمـی , چاومـی , هه‌ناسه‌مـی

خدا بـه همرات عزیزم...........................خوات له‌گه‌ڵ خوشـه‌ویستم

مواظب خودت باش...............................چاوت وه‌ خۆتۆ بێت

 

صفحه اصلی وبلاگ ( کلیک کنید)

http://kurdish2714.blogfa.com/

 

 




[لباس کوردی سورانی]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 20 Nov 2018 04:53:00 +0000



لباس کوردی سورانی

زبان‌های کردی - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو

کردی Kurdî. لباس کوردی سورانی Kurdí. لباس کوردی سورانی Кöрди. کوردی[۱]زبان بومـی در: ترکیـه، لباس کوردی سورانی ایران، عراق، سوریـه، ارمنستان. جمـهوری آذربایجانمنطقه غرب آسیـاقومـیت

‏ ۲۵–۳۰ مـیلیون نفر گویش‌ها کرمانجی سورانی، لکی، هورامـی زازاکی کلهری

مردم کرد
تعداد گویشوران
۱۶–۳۰ مـیلیون نفر.  (بدون تاریخ)[۲]
تبار:
هندواروپایی
  • زبان‌های هندوایرانی
    • زبان‌های ایرانی
      • زبان‌های ایرانی غربی
        • زبان‌های ایرانی شمال غربی
          • کردی
سامانـه نوشتاری
الفبای عربی درون ایران و عراق. الفبای لاتین درون ترکیـه، سوریـه و ارمنستانوضعیت رسمـی
زبان رسمـی در
 عراق: لباس کوردی سورانی زبان رسمـی درون کنار زبان عربی.
 ایران: زبان محلی شناخته شده بر طبق قانون اساسی
 ارمنستان: زبان اقلیت[۳]کدهای زبانایزو ۶۳۹-۱ kuایزو ۶۳۹-۲ kurایزو ۶۳۹-۳ در زمان‌های گوناگون:
ckb – سورانی
kmr – کرمانجی
sdh – گویشـهای جنوبی کردیزبان‌شناسی 58-AAA-a (North Kurdish incl. Kurmanji & Kurmanjiki) + 58-AAA-b (Central Kurdish incl. Dimli/Zaza & Gurani) + 58-AAA-c (South Kurdish incl. Kurdi)
     کردی شمالی

     سورانی      کردی جنوبی

     زازاکی      گورانی

     بخش‌های مختلط

کردی یک زنجیره گویشی از زبان‌های هندواروپایی درون شاخهٔ زبان‌های ایرانی غربی هست که کردها هم اینک با آن سخن مـی‌گویند.[۴][۵] زبانـهای کردی از زبانـهای ایرانی شاخه شمال غربی[۶][۷][۸][۹][۱۰]هستند کـه با زبان فارسی و بلوچی خویشاوندی دارند. تعریف یک زبان بـه عنوان «کردی» همواره دستخوش عوامل غیر زبان‌شناختی به‌ویژه عوامل سیـاسی، و فرهنگی است.[۱۱] درون واقع زبان کردی زبان واحدی نیست و زبان واحدی بـه نام کردی وجود ندارد، «زبان کُردی» بـه معنای یک زبان با یک شکل استاندارد و مرز و تعریف مشخص نیست، آنچه هست زبانـهای مستقلی (سورانی، کرمانجی و …) هست که مجموعا کردی نامـیده مـی‌شوند[۱۱][۱۲] بلکه امروزه بـه طیفی از زبان‌های ایرانی شمال غربی اطلاق مـی‌شود کـه گاه بـه هم نزدیک و گاه نسبت بـه هم از نظر زبان‌شناسی دور هستند. این زبان‌ها عبارتند از: کردی شمالی (کرمانجی)، کردی جنوبی:ایلامـی، لکی، کلهری مـی‌باشند. (در این گویش درون ابتدای بیشتر افعال حرفی وجود ندارد و افعال بدون پیشوند هستنداما درون ابتدای فعل‌ها درون گویش سورانی «ئه» و در گویش شکاکی «د» درون ابتدای فعل وجود دارد مثال:کرمانشاهی:چم (مـی‌روم) سورانی: ئه‌چم (مـی‌روم)، و شکاکی: ده‌چم (مـی‌روم)) و کردی مرکزی(سورانی). بـه لحاظ زبان شناختی، و قومـیتی زبان گورانی و زازا را نمـی‌توان کردی شمرد. این زبان‌ها جز شاخه زازا-گورانی از زبان‌های ایرانی شمال غربی اند.[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷]

البته زبان‌های کردی درون هر شـهر و حتی روستاهای نزدیک بـه هم الفاظ و تفاوت‌هایی هر چند جزیی نیز دار کـه این موضوع درون دو استان کردستان و ایلام شایع تر هست و درون استان کرمانشاه تفاوت‌ها درون این حد نیست.

زبانـهای کردی شباهتهایی بـه زبانـهای بلوچی، گیلکی، و تالشی دارد، این زبان‌ها نیز متعلق بـه زیرگروه شمال غربی زبانـهای ایرانی هستند. از دیگر زبانـهای مشابه بـه زبان‌های کردی کـه زیرگروه جنوب غربی زبانـهای ایرانی به‌شمار مـیایند، لری و فارسی هستند؛ کـه هرکدام درون مناطق وسیعی تکلم مـی‌شوند.

گویش‌های مختلف عمدتاً درون بخشـهایی از ایران، عراق، سوریـه و ترکیـه مورد استفاده قرار مـی‌گیرد. جمعیتهای پراکنده کرد همچنین درون جمـهوری آذربایجان، ارمنستان، لبنان و اسرائیل نیز زندگی مـی‌کنند.[۱۸]

ارتباط زبان اوستایی، مادی و پهلوی با زبان‌های کردی

در سالهای اخیر تصور نادرستی درون بین عوام از ارتباط زبان اوستایی و کردی ایجاد شده‌است. زبان اوستایی یک زبان ایرانی شرقی هست و زبان‌های کردی جزو شاخه غربی زبانـهای ایرانی اند و به طبع نمـی‌توانند بازمانده یک زبان ایرانی شرقی (اوستایی) باشند. همانندی‌های فارسی، کردی، بلوچی و هر زبان ایرانی دیگر با اوستایی بدین دلیل هست که همـه این زبان‌ها ایرانی اند و از یک نیـای مشترک زبان نیـا-ایرانی منشعب شده‌اند.

از زبان مادی نیز تنـها واژگان انگشت شماری درون آثار دیگر زبان‌ها بـه جای مانده و به طبع بر اساس چند واژه معدود نمـی‌توان هیچ زبانی را بازمانده زبان مادی دانست. همچنین زبان اوستایی و مادی متعلق بـه دوره کهن یـا باستانی زبانـهای ایرانی اند و هیچ بازمانده شناخته شده‌ای درون دوره مـیانـه زبانـهای ایرانی ندارند. همـه زبانـهای کردی متعلق بـه دوره نوین زبانـهای ایرانی اند و نیـای مستقیمـی درون دوره مـیانـه ندارند.

زبان پهلوی ساسانی کـه نام درست آن پارسی مـیانـه هست و پارسیگ نامـیده مـی‌شده، نیـای مستقیم زبان فارسی هست و طبیعتاً همانند فارسی یک زبان ایرانی جنوب غربی هست و ارتباطی با زبانـهای کردی ندارد. زبان پهلوی اشکانی (زبان پارتی) یک زبان ایرانی شمالغربی هست و از این نظر با کردی، تالشی، گیلکی، زازایی، گورانی هم خانواده هست اما هیچ‌کدام از این زبان‌ها بازماندهٔ مستقیم این زبان نیستند![۱۵][۱۶][۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]

ولادیمـیر مـینورسکی خاورشناس روسی معتقد هست اقوام کردها بازماندهٔ مادها هستند، ولی هیچ ادعا و اثبات زبانشناختی مبنی بر ارتباط زبان‌های کردی امروز با زبان مادی ارائه نداده‌است و فقط از دید تاریخی بـه مسئله نگریسته‌است. همان‌طور کـه گفته آمد، زبان مادی متعلق بـه دوره کهن یـا باستانی زبانـهای ایرانی اند و هیچ بازمانده شناخته شده‌ای درون دوره مـیانـه زبانـهای ایرانی ندارند. همـه زبانـهای کردی متعلق بـه دوره نوین زبانـهای ایرانی اند و نیـای مستقیمـی درون دوره مـیانـه ندارند و از زبان مادی نیز تنـها چند واژه درون نوشته‌های دیگر زبانـهای باستانی بـه جای مانده‌است.

در مقابل، گارنیک آساتریـان نیز معتقد هست که تنـها بازمانده زبان مادی شاید تاتی درون آذربایجان و زبانـهای مرکزی کاشان باشد».[۲۳]

گویش‌ها

در برخی دسته‌بندی‌ها کردی بـه سه دسته اصلی شمالی، جنوبی و مـیانـه تقسیم شده کـه خود شامل بیست و دو نوع گویش مـی‌باشد و هر گویش نوع نگارش و تلفظ خاصی دارد.[۲۴] تلاش به منظور یک زبان استاندارد به منظور کردی نتوانسته بـه موفقیت‌های چشمگیری برسد.[۲۴]

شاخه‌های اصلی زبان‌های کردی عبارتند از:[۲۵][۲۶][۲۷][۲۸][۲۹]

  • کردی شمال-غرب: کرمانجی، بادینی، بایزیدی، بوتانی، شکاکی و…
  • کردی مرکزی: سورانی، جافی، مکریـانی و…
  • گویشـهای جنوبی کردی: کلهری، لکی، ایلامـی.[۲۶][۲۷][۳۰]

زبان کردی مرکزی درون عراق زبان رسمـی است[۳۱] درون حالی کـه در کشور سوریـه ممنوع است. که تا اوت ۲۰۰۲ درون ترکیـه محدودیت‌های شدیدی بر آن (کردی کرمانجی) اعمال مـی‌شد گرچه هنوز کاربرد آن درون ترکیـه محدود است.[۳۲] درون ایران نیز درون برخی رسانـه‌ها امکان استفاده از آن وجود دارد درون حالی کـه استفاده از آن درون نظام آموزشی دولتی هنوز صورت نپذیرفته‌است.

زبان کردی اخص را کرمانجی مـی‌نامند کـه خود لهجه‌های متعدد دارد مانند: مکری، سلیمانیـه‌ای، اردلانی، کرمانشاهی، بایزیدی، عبدویی، ملکشاهی، زندی.[۳۳][۳۴] زبان کردی با دسته شمالی لهجه‌های ایرانی غربی بعض مشابهات دارد، و از زبانـهای مـهم دسته غربی بشمار مـی‌رود و صاحب اشعار و تصانیف، قصص و سنن ادبی است.[۳۳][۳۴]

کلهری، سورانی، لکی

گویش جنوبی:شامل لهجه‌های: کلهری، لکی، ایلامـی و… هست که جغرافیـایش درون کردستان ایران شامل استانـهای ایلام، کرمانشاه، کردستان، شمال و غرب لرستان درون حریم کردستان (جنوب کردستان) درون شـهرهای چون: خانقین، مندلی، زرباطیـه، بدره، جسان، جلولا و دیگر مناطق پیوسته بـه آن مـی‌باشد.
گویش سورانی:
شامل ته لهجه‌های: مکری، بابانی، گروسی، اردلانی و جافی است؛ و جغرافیـای آن درون حوزه حضور ایلات گویشور آن یعنی درون کردستان عراق درون استانـهای اربیل، سلیمانیـه، کرکوک و شـهرهای پیرامون آن‌ها و در کردستان ایران درون استانـهای آذربایجان غربی و استان کردستان و شـهرهای شمالی استان کرمانشاه (روانسر، جوانرود، ثلاث باباجانی، پاوه) مـی‌باشد. لهجه‌های مکریـانی و بابانی از ته لهجه‌های کردی سورانی، شکل استاندارد گویش سورانی هستند کـه در منطقهٔ بوکان و سلیمانیـه رایج است.[۳۵]

گورانی زازاکی

نوشتار اصلی: زبان گورانی
نوشتار اصلی: زبان زازاکی

گورانی زازایی[۳۶] اما از نظر زبان‌شناسی وقومـیتیگورانی زبانی هست مستقل و متمایز از کردی،[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۳۷] اما درون طول سالها تأثیرات متقابلی بین این دو زبان وجود داشته‌است.[۳۸] دانشوران اروپایی معتقدند کـه گورانی از کردی جدا هست و کردی مترادف با گروه کرمانجی‌زبان (کرمانجی شمالی، مرکزی و جنوبی) است، درون حالی کـه کردها معتقدند کـه زبان کردی هر یک از زبان‌های منحصربه‌فرد یـا گویش‌هایی کـه توسط کردها گویش مـی‌شود و توسط گروه‌های قومـی همسایـه گویش نمـی‌شود را درون برمـی‌گیرد کـه بحثی اجتماعی سیـاسی هست و چندان بـه زبان‌شناسی مرتبط نمـی‌باشد.[۳۹]

زبان گورانی (که شامل اورامـی مـی‌شود) اغلب بـه عنوان بخشی از شاخه زازا-گورانی زبان‌های هندوایرانی و ایرانی طبقه‌بندی مـی‌شود.[۴۰][۴۱][۴۲][۴۳] اما زبان زازاکی کـه در قسمت‌های شمالی کردستان گویش مـی‌شود، هم از نظر دستوری و هم از نظر واژگان متفاوت هست و به‌طور کلی توسط گویشوران گورانی قابل فهم نیست اما مرتبط با گورانی درون نظر گرفته مـی‌شود. تقریباً همـه جوامع زازاکی‌زبان،[۴۴] و نیز گویشوران یک زبان از نزدیک مرتبط دیگر بـه نام شبکی کـه در بخش‌هایی از کشور عراق گویش مـی‌شود دارد[۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹][۵۰]

تاریخچه زبان کردی

رده‌بندی

  • هندواروپایی
    • هندوایرانی
      • ایرانی
        • ایرانی غربی
          • ایرانی شمال غربی
            • زبان‌های کردی‌تبار [۱]:
              • کرمانجی
              • سورانی
              • گویش‌های جنوبی کردی، کلهری، کردی ایلامـی[۲۶][۲۷][۳۰]
  • ن
  • ب
  • و
گویش‌ها و لهجه‌های کردی
کردی شمالی (کرمانجی)
  • سنجاری
  • جدیکانی
  • ارفی
  • بوتانی
  • بایزیدی
  • هکاری
  • سورچی
  • کرمانجی خراسانی
  • شکاکی
  • وانی
  • جەزیری
  • بادینانی
کردی مرکزی (سورانی)
  • مکریـانی
  • بوکانی
  • پشدری
  • خوشناوی
  • اربیلی
  • اردلانی
  • سلیمانیـه‌ای
  • ورماوه‌ای
  • گرمـیانی
  • کرکوکی
  • بنگردی
  • رواندزی
  • جافی
کردی جنوبی
  • کرماشانی
  • کلهری
  • کردی ایلامـی
  • دالاهویی
  • سنجابی
  • زنگنـه‌ای
  • کلیـایی
  • گروسی
  • عبدویی
  • دوانی
  • کرونی
  • لکی
  • کردی بغدادی

مقایسهٔ واژگان زبان‌های کردی با دیگر زبان‌های هندواروپایی

کردی آلمانی ایتالیـایی انگلیسی پرتغالی اسپانیـایی سوئدی فارسی فرانسوی هلندی کرمانجی سورانی فیلی لکی var êware êware îware abend sera evening tarde tarde afton ivār soir evond bra bra bra bira bruder fratello brother irmão hermano bror, broder barādar frère broer, broeder te, tu to, tu ti tû du voi you tu te, tú du to te, tu je hesin asin asin asin eisen ferro iron ferro hierro järn āhan fer ijzeren erd herd zoiw zemi erde terra earth terra tierra jorden Zamin terre aanaarden êre êre êre êre hier qui here aqui aquí här inja Ici hingiv hengwín hangewin hesell/engoiîn honig miele honey mel honung angabin angabin honing kurt kurt kull kull kurz corto short curto corto kort kutāh court kort lêv lêw lêw liç,liu lippe labbro lip lábio labio läpp lab lèvre lip meh mang mang mang mond mese moon - - mane māh - maan nav naw naw nûm name nome name nome nombre nämna nām nom naam na na ne ne nein non no não no nej na non neen nú, nuh nwê nú nûw neu nuovo new novo nuevo ny now nouveau nieuw neh no nû nôě neun nove nine nove nueve nio noh neuf negen pardêz perdê behesht behesht paradies paradise paradise paraíso paraíso paradis pardis paradis paradijs spenax espenax sfenaj ? spinat spinacio spinach espinafre espinaca spenat esfanāj épinard spinazie stêr estêre esare asare stern stella star estrela estrella stjärna setāre astre ster dot Kiç dot dit tochter - daughter - - dotter doxtar - dochter dlop dlop dlop tillp/tike tropfen - drop - - droppa - - druppel

دبیره

در گذشته، زبان کردی تنـها با نویسه عربی نوشته مـی‌شد؛ اما بعد از جنگ جهانی اول و در پی جایگزینی نویسه عربی درون ترکیـه با نویسه لاتین، کردی نیز درون این کشور با نویسه لاتین نوشته شد. غیر از این، کردهای ساکن درون شوروی سابق نویسه سیریلیک به‌کار مـی‌بردند. هم‌اکنون درون ایران و عراق کردی با نویسه عربی نوشته مـی‌شود.[۵۱][۵۲]

واژگان کردی

بخش اصلی واژگان زبان‌های کردی از ریشـه‌های کهن ایرانی است. بعد از هجوم اعراب علی‌رغم گسترش اسلام و به زعم آن فرهنگ و ادبیـات عربی درون بخش وسیعی از کردستان همچون دیگر مناطق خاورمـیانـه، بـه دلایل مختلف از جمله کوهستانی و منزوی بودن محیط زیست کردزبانان، زبان کردی توانست خود را از سیل وام‌واژه‌های زبان‌های مجاور از جمله عربی بـه ویژه درون زمـینـه نوشتار حفظ بنماید. درون کردی نوشتاری کمترین درصد واژگان عربی درون مقایسه با دیگر زبان‌های خاورمـیانـه کـه تحت تأثیر زبان عربی قرار گرفته‌اند وجود دارد و البته بیشتر آن تعداد واژگان دخیل نیز لغات مذهبی است.

آواها

زبان کردی دارای ۸ حرف صدادار است:

کردی a e ê i î o u û فارسی آ (مثل آرام) ا مثل اشک ا مثل امروز ای کوتاه (در فارسی معادل ندارد) ای (مثل ایلام) أ (مثل أردک) او کوتاه (در فارسی معادل ندارد) او (مثل دوست)

و نیز دارای ۲۳ حرف بی‌صدا است:

کردی b c ç d f g h j k l m n p q r s ş t v w x y z فارسی ب ج چ د ف گ ه ژ ک ل م ن پ ق ر س ش ت و «ڤ درون نگارش جدیدعربی (توجه: ف با سه نقطه روی آن» ، [مثل very یـا violin]) و (به گونـه‌ای کـه در عربی تلفظ مـی‌شود) (مثل window) خ ی (مثل یـاور) ز

ساختار

ضمـیر

ضمـیرهای شخصی آلمانی کرمانجی سورانی کلهری فارسی زازایی تالشی حالت‌های rectus ich ez min mi man ez ez du tu to ti to tı te er, sie, es ew ew ewe u o, a av wir em ême îme mā ma ama ihr hûn êwe îwe şoma şıma şema sie pl. ew ewan ewane ioin îşān ê avon
حالت‌های obliquus
mein(s), mir, mich min min mi(n) mi(n) man mı(n) me(n) dein(s), dir, dich te to ti tû to to te sein(s), ihm, ihn wî ew ewe io u ey ay ihr(s), ihr, ihr wê ew ewe io u aye ay unser(s), uns, uns me ême îme îme mā ma ama euer(s), euch, euch we êwe îwe hûme şoma şıma şema ihre(s), ihnen, sie pl. wan ewan ewane ioin /yioin îşān / înhā inan avon ضمـیرهای اشاره

ضمـیرهای اشاره

آلمانی کرمانجی سورانی کلهری پارسی زازایی
نام‌ها
dieser, diese, diese pl. ev em ev ye, yioine/ioine in, işān / inhā (ı)no, (ı)na, (ı)nê
حالت‌ها
diesem vî em ev ye in (ı)ney dieser vê em ev ye in (ı)naye diese, diesen van em ev yioine/ioine işān / inhā (ı)ninan ضمـیرهای پسوندی

در سورانی و کلهری ضمـیرهای پسوندی مانند فارسی هستند. آن‌ها درون انتهای کلمـه قرار گرفته و دو کلمـه را بـه هم پیوند مـی‌دهند. مثلاً:

فارسی سورانی کلهری لکی Xane Mal Mal Mal Xaneam Malem Malem Malem}

ضمـیرهای پسوندی:

فارسی سورانی و کلهری پس‌آوا سورانی و کلهری
قطعی
نامعین معین -am -em -m -ekem ekêm -at -et -t -eket ekêt -ash -î -y -ekey -ekêy -man -man -man -ekeman -ekêman -tan -tan -tan -eketan -ekêtan -shan -yan -yan -ekeyan -ekêyan

نمونـه‌هایی به منظور حالت مفرد ("Kur" درون کردی یعنی پسر):

فارسی سورانی و کلهری
قطعی
نامعین معین Pesaram Kurem Kurekem Kurrekêm Pesarat Kuret Kureket Kurekêt Pesarash Kurî Kurekî Kurekêy Pesarman Kurman Kurekman Kurekêman Pesartan Kurtan Kurektan Kurekêtan Pesarshan pl. Kuryan Kurekyan Kurekêyan

نمونـه‌هایی به منظور حالت جمع:

فارسی سورانی و کلهری
قطعی
نامعین معین Pesaranam Kuranem Kurekanem Kurekanêm Pesaranat Kuranet Kurekanet Kurekanêt Pesaranash Kuranî Kurekanî Kurekanêy Pesaranman Kuranman Kurekanman Kurekanêman Pesarantan Kurantan Kurekantan Kurekanêtan Pesaranshan pl. Kuranyan Kurekanyan Kurekanêyan

اضافه

در کردی هم مانند دیگر زبان‌های ایرانی «اضافه» وجود دارد.

آلمانی کرمانجی سورانی کلهری فارسی Haus Mal Mal hin hên Mal Mal Mein Haus Mala min Malî min hin mi
-
Male man

شکل اضافه درون کردی بسیـار شبیـه فارسی است؛ تنـها درون گویش کرمانجی هنگامـی کـه اضافه مفرد باشد، بسته بـه اینکه اضافه مذکر باشد یـا مؤنث بـه ترتیب بعد از آن «ê» یـا "a" مـی‌آید.

شکل‌های «اضافه» درون زبان کردی:

کرمانجی سورانی کلهری حالت‌ها مفرد مذکر مفرد مؤنث جمع مفرد مذکر مفرد مؤنث جمع مفرد مذکر مفرد مؤنث جمع پسوند اضافه -ê -a -ên -î -î -anî -î -î -anî

در مثال‌های زیر پسوند اضافه پررنگ آورده شده‌است. درون زبان کردی خواندگار بـه معنی شاگرد و مامُستِه بـه معنی آموزگار است.

کرمانجی سورانی کلهری معنی
حالت‌های پسوند اضافه
xwendekar-ê mamoste xwendekar-î mamoste xwendekar-î mamoste shagerd-e amuzgar xwendekar-a mamoste
-
-
shagerd-e amuzgar xwendekar-ên mamoste xwendekar-anî mamoste xwendekar-anî mamoste shagerd-ane amuzgar xwendekar-ên mamoste-yan xwendekar-anî mamoste-yan xwendekar-anî mamoste-yan shagerd-ane amuzgar-an

همان‌طور کـه مشاهده شد درون همـهٔ گویش‌ها کلمـه آموزگار بی‌ت بود و تنـها درون گویش کرمانجی هنگامـی کـه شاگرد مفرد بود، ت آن تعیین‌کنندهٔ پسوند بعد از آن بود.

مثال‌هایی دیگر:

کرمانجی سورانی کلهری معنی Xwendekarê mamoste baş e Xwendekarî mamoste baş e Xwendekarî mamoste xas e Shagerde amuzgar xub ast Ew xwendekarê mamoste dibîne Ew xwendekarî mamoste debîne Ewe xwendekarî mamoste wînûd U shagerde amuzgar (ra) binad Bide Xwendekarê mamoste Bide Xwendekarî mamoste Bide Xwendekarî mamoste Bede shagerde amuzgar Xwendekarê mamoste bide Xwendekarî mamoste bide Xwendekarî mamoste bide shagerde amuzgar bede

گذشته

در کرمانجی بر خلاف دیگر زبانـهای هندواروپایی، شکل گذشته فعل بستگی بـه این دارد کـه فعل لازم هست یـا متعدی. درون این نمونـه با توجه بـه اینکه «دیدن» متعدی هست و «رفتن» لازم شکل گذشتهٔ آن‌ها درون گویش کرمانجی با هم تفاوت دارد.

آلمانی کرمانجی سورانی کلهری فارسی Min tu dîtî Min to dîtim Mi ti dîtim Mi nim dî Man to (ra) dîdam آلمانی کرمانجی سورانی کلهری فارسی Ich ging Ez çûm Min çûm Mi çûm Man raftam

حال

در کردی زمان حال با پیشوند «د» ساخته مـی‌شود؛ مانند فارسی بعد از «د» ریشـه فعل و پس از آن پسوند شخصی مـی‌آید (مثلاً مانند فارس به منظور اول شخص پسوند «م» مـی‌آید). درون گویش جنوبی -همچنین درون چندین لهجه از گویش‌های مرکزی و شمالی- پیشوند «د» نادیده انگاشته تواند شد.

برای نمونـه فعل رفتن کـه ریشـه آن درون زبان‌های کردی‌تبار «ç» است، چنین صرف مـی‌شود:

آلمانی کرمانجی سوران گورانی فارسی Ich gehe Ez diçim Min deçim Mi çim Man ravam Du gehst Tu diçî To deçî Ti çîd To ravi Er/Sie/Es geht Ew diçe Ew deçe Ewe çûd U ravad Wir gehen Em diçin Ême deçin Îme çîm Ma ravim Ihr geht Hûn diçin Ewe deçin Îwe çin Shoma ravid Sie gehen Ew diçin Ewan deçin Ewane çin Ishan ravand

نمونـه‌های دیگری از اول شخص مفرد درون پی مـی‌آید. زیر ریشـه فعل‌ها خط کشیده شده‌است.

آلمانی کرمانجی سورانی کلهری فارسی Ich mache Ez dikim Min dekim Man konam Ich esse Ez dixwm Min dexwm Mi mexwm Man xoram Ich nehme Ez digirim Min degirim Mi girim Man guyam Ich weiß Ez dizanim Min dezanim Mi zanim Man danam Ich komme Ez têm Min têm Min têm Man ayam Ich töte Ez dikujim Min dekujim Mi kujim Man kusham Ich sterbe Ez dimirim Min demirim Mi mirim Man miram Ich lebe Ez dim Min dem Mi m Man ziyam Ich weine Ez digrîm Min degrîm Mi grîm Man geryam

استثنائاً از آنجا کـه تلفظ «de-ê-im» دشوار است، «têm» تلفظ مـی‌شود.

فرمان دادن

در زبان کردی مانند پارسی با پیشوند «ب» دستور داده مـی‌شود. درون آغاز پیشوند ب مـی‌آید و سپس ریشـه فعل:

آلمانی کرمانجی سورانی کلهُری فارسی Mache! Bike! Bike! Bike! bekon Iss! Bixw! Bixw! Bixw! bexor Nimm! Bigire! Bigire! Bigire! Begu Gehe! Biçe! Biçe! Biçe! bero Wisse! Bizane! Bizane! Bizane! bedan Komme! Bê! Bê! Bê! bia Töte! Bikuje! Bikuje! Bikuje! beh Stirb! Bimire! Bimire! Bimire! bemir Lebe! Bi! Bi! Bi! be Weine! Bigrî! Bigrî! Bigrî! begery

مقایسه زمان‌ها درون گویش‌های مختلف کردی

Erkewazî Kelhurî Soranî Kurmancî Hewramî English me hatim mi hatim min hatim ez hatim - I came me xwem/xwerim mi xwem/dixwem min exwem/dexom ez dixwim min meweru I eat mi nan xwardim min nanim xward min nan xward - I ate the meal mi nan xwem min nan dexwim ez nanê dixwim - I am eating the meal me nan xwardisim mi na xwardêam min nanim dexward min nan dixward - I was eating the meal me hatimow mi hatime min hatûme ez hatime - I have come me hatüm mi hatüm min hatibûm ez hatibûm - I had come

کد زبانی

  • کد ISO-۶۳۹/۱ زبان کردی KU،
  • کد ISO-۶۳۹/۲ آن KUR
  • کد DIN ۲۳۳۵ آن KU است.

طبقه‌بندی

زبان کردی عضوی از شاخه شمال‌غربی زبان‌های ایرانی هست که خود شاخه‌ای از زبان‌های هندوایرانی هست و آن نیز بـه نوبه خود شاخه‌ای از زبان‌های هندواروپایی است.

  • ن
  • ب
  • و
زبان‌های ایرانی
شاخه
زبان‌های ایرانی غربی
شمال غربی
باستان: مادی

مـیانـه: زبان پارتی (پهلوی اشکانی)

نو: آذری • گیلکی • مازندرانی • تالشی • تاتی • سمنانی • زازا-گورانی (دیملی • گورانی • اورامـی (هَورامـی)) • لکی • کردی (کرمانجی • سورانی • کردی جنوبی) • بهدینی • زبان‌های ایران مرکزی • بلوچی∗ • سیوندی
جنوب غربی∗
باستان: فارسی باستان

مـیانـه: پارسی مـیانـه (پهلوی)

نو: فارسی (دری • تاجیکی) • لری (گویش بختیـاری) • لارستانی • بشاکردی • کمزاری • تاتی اران •
شاخه
زبان‌های ایرانی شرقی
شمال شرقی
باستان: اوستایی∗ • سکایی باستان

مـیانـه: سغدی • خوارزمـی • سکایی مـیانـه • بلخی

نو: پشتو • پامـیری • آسی • یغنابی • مُنجی • یدغه • شغنانی • اِشکاشِمـی • وَخی • یزغلامـی • سریکالی • روشنی
جنوب شرقی
مـیانـه: نو: پراچی • اورمُری
^ بلوچی به‌خاطر مـهاجرت گویشورانش، از نظر جغرافیـایی بـه جنوب‌شرق فلات ایران منتقل شده‌است.

^ شاخهٔ جنوب‌غربی را شاخهٔ فارسی‌تبار نیز مـی‌گویند.

^ بیشتر زبان‌شناسان، اوستایی را درون مرز شاخه‌های غربی و شرقی دسته‌بندی مـی‌کنند.

روز زبان کردی

روز ۱۵ مـه برابر با ۲۵ اردیبهشت بـه عنوان روز زبان کردی تعیین شده‌است. درون این روز نخستین شماره از مجلهٔ کردی زبان هاوار توسط جلادت بدرخان درون شـهر دمشق منتشر شد. هاوار نخستین نشریـهٔ کردی زبان که تا زمان خود به‌شمار مـی‌آمد.[۵۳]

جستارهای وابسته

  • کردها و تقسیم‌بندی زبانی
  • زبان کردی سورانی
  • زبان کردی کرمانجی
  • گروسی
  • روزنامـه‌های کردی
  • سرزمـین کردستان
  • ماه‌های کردی
  • مردم کرد
  • موسیقی کردی
  • فهرست نام‌های کردی

پانویس

  • "Kurdish Language – Kurdish Academy of Language". Kurdishacademy.org. Retrieved 2 December 2011.
  • "Ethnologue figure for Kurdish". Ethnologue.com. Retrieved 2 December 2011.
  • European Charter for Regional or Minority Languages
  • https://www.ethnologue.com/subgroups/kurdish-1
  • * مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیـا. «Kurdish language». درون دانشنامـهٔ ویکی‌پدیـای انگلیسی، بازبینی‌شده درون ۱۹ ژوئن ۲۰۱۲.
  • دکتر محرم رضایتی کیشـه . «مقایسة گویش کرمانجی رودباری با گویشـهای کرمانجی خراسان». 
  • وبگاه تخصصی زبانشناسی اتنولوگ. «زبان کردی». 
  • دانشنامـه ایرانیکا. http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-language-i. 
  • «ساخت ارگتیوو فروپاشی آن درون گویش کرمانجی خراسان». دانشگاه فردوسی مشـهد. 
  • . Jagiellonian university. http://www.kurdishstudies.pl/files/Fritillaria%20Kurdica%2001.pdf. 
  • ↑ ۱۱٫۰۱۱٫۱ http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-language-i Encyclopaedia Iranica، سرواژهٔ Kurdish language
  • بنیـاد مطالعات ایران، بازدید: مـه ۲۰۰۹.
  • ↑ ۱۳٫۰۱۳٫۱ J. N. Postgate, Languages of Iraq, ancient and modern, British School of Archaeology in Iraq, [Iraq]: British School of Archaeology in Iraq, 2007, p.  138.
  • ↑ ۱۴٫۰۱۴٫۱ راهنمای زبان‌های ایرانی، جلد دوم (به لاتین: Compendium Linguarum Iranicarum) با نام اختصاری CLI اثر ۱۷ زبان‌شناس برجسته بـه سرپرستی رودیگر اشمـیت، ترجمـه توسط ۴ نفر (زیر نظر حسن رضایی باغ‌بیدی)
  • ↑ ۱۵٫۰۱۵٫۱۱۵٫۲ http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-language-i
  • ↑ ۱۶٫۰۱۶٫۱۱۶٫۲ http://www.britannica.com/topic/Iranian-languages
  • A history of persian literature, VOL XVIII, Oral Literature of iranian languages,p2
  • کرد و پراکندگی او درون گستره ایران زمـین - ح. بهتویی - ۱۳۷۷ - تهران.
  • راهنمای زبانـهای ایرانی، رودیگر اشمـیت
  • http://www.britannica.com/topic/Kurdish-language
  • http://www.britannica.com/topic/Parthian-language
  • http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-language-ii-history-of-kurdish-studies
  • en:Kurdish language
  • ↑ ۲۴٫۰۲۴٫۱ جلیلیـان، عباس: جستاری درون باب علل رکود ادبیـات کردی. در: نشریـه: «گوهران»، تهران: بهار ۱۳۸۶ - شماره ۱۵. ص۱۰.
  • Ethnologue report for Kurdish
  • ↑ ۲۶٫۰۲۶٫۱۲۶٫۲ دائرةالمعارف بزرگ اسلامـی، جلد دهم، تهران ۱۳۸۰، ص. ۵۴۸–۵۴۹
  • ↑ ۲۷٫۰۲۷٫۱۲۷٫۲ Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) 2000,.
  • Rüdiger Schmitt (Hg.): Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden (Reichert) 1989,
  • Kurdish language - Britannica Online Encyclopedia
  • ↑ ۳۰٫۰۳۰٫۱ دستور زبان کردی کرمانشاهی، وحید رنجبر، انتشارات طاق بستان، ۱۳۸۸
  • Full text of Iraq constitution - Conflict in Iraq- msnbc.com
  • Special Focus Cases
  • ↑ ۳۳٫۰۳۳٫۱ محمد معین فرهنگ فارسی (متوسط) شش جلدی، انتشارات امـیرکبیر، تهران ۱۳۶۲
  • ↑ ۳۴٫۰۳۴٫۱ احسان یـارشاطر: زبان‌ها و لهجه‌های ایرانی: مقدمـه لغتنامـه دهخدا. تهران ۱۳۳۷
  • http://www.dissertation.xlibx.info/d1-other/240081-1-background-the-language-community-and-fieldwork-introduction-the.php
  • http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes
  • Edmonds, Cecil. Kurds, Turks, and Arabs: politics, travel, and research in north-eastern Iraq, 1919-1925. Oxford University Press, 1957.
  • Philip G. Kreyenbroek, "On the Kurdish Language", a chapter in the book The Kurds: A Contemporary Overview.
  • Edmonds, Cecil. Kurds, Turks, and Arabs: politics, travel, and research in north-eastern Iraq, 1919-1925. Oxford University Press, 1957. Oxford University Press, 1957
  • J. N. Postgate, Languages of Iraq, ancient and modern, British School of Archaeology in Iraq, [Iraq]: British School of Archaeology in Iraq, 2007, p. 138.
  • http://www.zazaki.net/haber/the-zazas-a-kurdish-sub-ethnic-group-or-separate-people-1131.htm
  • http://members.tripod.com/~zaza_manc/research/paul.htm
  • https://www.quora.com/Kurdistan/Is-the-zaza-people-in-Turkey-actually-kurds
  • http://www.let.uu.nl/~martin.vanbruinessen/personal/publications/Bruinessen_Ethnic_identity_Kurds.pdf
  • Abd al-Jabbar, Falih. Ayatollahs, sufis and ideologues: state, religion and social movements in Iraq. University of Virginia 2008.
  • Sykes, Mark. The Caliphs' last heritage: a short history of the Turkish Empire
  • Kaya, Mehmet. The Zaza Kurds of Turkey: A Middle Eastern Minority in a Globalised Society. ISBN: 1-84511-875-8
  • O'Shea, Maria. Trapped between the map and reality: geography and perceptions of Kurdistan. ISBN 0-415-94766-9.
  • Library Information and Research Service. The Middle East, abstracts and index
  • Meiselas, Susan. Kurdistan: in the shadow of history. Random House, 1997.
  • نویسه کردی
  • مقایسهٔ نویسه‌ها
  • خبرگزاری فرات، مراسم‌های جشن زبان کُردی درون ۷ شـهر شمال کردستان برگزارشد، ۱۵ مـه ۲۰۱۳؛ بازدید درون ۱۵ مـه ۲۰۱۴.
  • منابع

    • کردها نوادگان مادها - و. مـینورسکی - ۱۳۸۲ نشر: ژیـار
    • مکالمات روزمره زبان کردی. مصطفی خرم دل. سال چاپ: ۱۹۸۱ نشر: انتشارات کردستان
    • (برگرفته از کتاب «قاموس زبان کردی»، تألیف عبدالرحیم ذبیحی، چاپ ۱۹۸۸)
    • وبسایت کردستان بـه آدرس: www.sorankurdistani.com
    • فرهنگ کردی-کردی-فارسی (هه نبانـه بورینـه۹-عبدالرحمان شرفکندی (هه ژار)-انتشارات سروش
    • Nikitine, Basil: Les Kurdes, Paris, 1956
    • Ahmad, J. R. : Dirasat Kurdiyah fi bilad Subartu ('Kurdish Studies in the Country of Subartu') -- in Arabic - Baghdad, 1984
    • Ahmad, Jemal Rashid: Tarikh el-Kurd el-Qadim (`The Ancient History of the Kurds') -- in Arabic - publication of the Saladin University, Hawler, 1990
    • Driver, G.K. : The Name Kurd and its Philological Connections; JRAS, 1923
    • Driver, G.K. : The Dispersion of the Kurds in Ancient Times, Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland (JRAS) 1921,Part Four, pp. 563–572

    پیوند بـه بیرون

    • نمودار درختی زبان‌های ایرانی
    • مجمع علمـی زبان کردی - ایران
    • مادها
    • کتاب: زبانشناسی عملی: راهنمای بررسی گویش‌ها
    • نقش انگلیس‌ها درون ایجاد زبان مکاتبه‌ای کردی
    • واج‌شناسی کردی جنوبی
    • زبان‌های ایرانی (به انگلیسی)

    فرهنگ‌های کردی–فارسی

    • مؤسسه‌ها:
    • فرهنگستان زبان کردی
    • Kurdish Academy of Language

    خودآموزی زبان کردی:

    • خودآموز کردی

    فرهنگها:

    • فرهنگ انگلیسی-کردی به منظور رایـانـه‌ها
    • فرهنگ انگلیسی-کردی
    • ن
    • ب
    • و
    کرمانشاه
    پیشینـه
    • نام کرمانشاه
    • تاریخ
    • گاهشمار تاریخ
    • آثار تاریخی
    مردم
    اقوام
    • کلهر
    • جاف
    • کلیـایی
    • زنگنـه
    • سنجابی
    • جمور
    • قلخانی
    • گوران
    زبان
    • کردی (کرمانشاهی، کلهری، جافی، هورامـی)
    • فارسی کرمانشاهی
    • لکی
    ادیـان
    • اسلام (شیعه، سنی)
    • یـارسان
    • یـهودیت
    • مسیحیت
    لباس
    • پوشاک کردی
    • گیوه
    فرهنگ
    • موسیقی
    • ادبیـات کردی
    • سالن‌های سینما
    • سالن‌های تئاتر
    • نگارخانـه‌ها
    • موزه‌ها
    مذهب
    • مسجدها
    • تکایـا
    • جمخانـه‌ها
    • کلیساها
    • کنیسه‌ها
    آموزش
    • دانشگاه‌ها
    • مدرسه‌ها
    اقتصاد
    • شـهرک‌های صنعتی
    • صنعت
    • کشاورزی
    جغرافیـا
    • کوه‌ها
    • رودها
    • چشمـه‌ها
    • غارها
    شـهرداری
    • شـهرهای
    • شـهرداران شـهر کرمانشاه
    • مناطق شـهری
    • پارک‌ها
    • بزرگراه‌ها
    گردشگری
    • هتل‌ها
    • جاذبه‌های گردشگری
    • ن
    • ب
    • و
    کشورها و مناطق ایرانی زبان

     افغانستان •  ایران •  تاجیکستان •  چین(تاشکورگان)۱ •  گرجستان ( اوستیـای جنوبی)۲ •  عراق ( اقلیم کردستان) •  روسیـه ( اوستیـای شمالی-آلانیـا) •  پاکستان ( استان مرزی شمال غربی و بلوچستان) •  ازبکستان (دارای ۸ که تا ۱۱ مـیلیون تاجیک) •  ترکیـه (کردستان) •  مجارستان (یـاسیک‌ها) •  سوریـه (کردستان) •  جمـهوری آذربایجان (تالش گشتاسبی و تاتی اران) •  عمان (کمزاری های المسندم)

    (۱) بخش خودگردان تاجیک تاشکورگان، درون جمـهوری خلق چین بـه رسمـیت شناخته شده است.
    (۲) اوستیـای جنوبی خود را جمـهوری اعلام نموده هست و ۵ دولت عضو سازمان ملل آن را بـه رسمـیت شناخته‌اند.

    • ن
    • ب
    • و
    زبان‌های هندوایرانی
    زبان‌های هندوآریـایی
    هندوآریـایی مـیانـه/باستان
    باستان
    • سانسکریت
      • سانسکریت ودایی
      • سانسکریت کلاسیک
    • سنگ‌نبشته مـیتانی
    مـیانـه
    • اَبَهَتّه
    • اپبرمشـه
    • الو
    • گنداری
    • پایشاچی
    • پالی
    • پراکریت
    امروزی
    مرکزی
    هندی
    • اودهی
    • بگهلی
    • هندی بمبئی
    • برج
    • بوندلی
    • چتیسگری
    • هندی فیجی
    • هریـانوی
    • کنوجی
    • سانسی
    اردو
    • دکنی
    • ریخته
    دیگر
    • دهانور رای
    خاوری
    آسامـی و بنگالی
    • آسامـی
    • بنگالی
    دیگر
    • آنگیکا
    • بوجپوری
    • مانیپوری
    • چاکما
    • چیتاگونی
    • هالبی
    • هاجونگ
    • کایورت
    • کاریـا تار
    • ماگهی
    • مـیتهیلی
    • ماجهی
    • مال پاهاریـا
    • اوریـه
    • رنگپوری
    • روهینگیـا
    • سادری
    • سیلهتی
    شمالی
    • گرهوالی
    • کومائونی
    • نپالی
    • پوتواری
    شمال باختری
    پنجابی
    • سرائیکی
    دیگر
    • آئر
    • دوگری
    • هندکو
    • کانگری
    • کچی
    • سندی
    جنوبی
    • دیوهی
    • کونکانی
    • مراتی
    • الی
    باختری
    بهیل
    • بهیلی
    • گامـیت
    راجستانی
    • گوئاریـا
    • جیپوری
    • مارواری
    دیگر
    • دومری
    • گجراتی
    • خاندیشی
    • پارکری کولی
    • رومانی
    ایرانی
    باستان / مـیانـه
    باستان
    غربی
    • پارسی باستان
    • مادی
    شرقی
    • اوستایی
    • سکایی
    مـیانـه
    غربی
    • پارسی مـیانـه
    • پارتی
    شرقی
    • باختری
    • خوارزمـی
    • آسی
      • یـاسی
    • سکایی
    • سغدی
    نوین
    شمالی
    کردی
    • کرمانجی
    • سورانی
    • کردی جنوبی
    • لکی
    زازا-گورانی
    • زازاکی
    • گورانی
    • باجلانی
    • شبکی
    کاسپین
    • دیلمـی
    • گرگانی
    • گیلکی
    • مازندرانی
    • تالشی
    • تاتی
    • سمنانی
    • سنگسری
    دیگر
    • آذری
    • بلوچی
    • گویش‌های مرکزی ایران
    • گویش‌های استان فارس
    • سیوندی
    • زبان بهدینی
    شرقی
    پامـیری
    • اشکاشمـی
    • مونجانی
    • روشنی
    • شغنانی
    • سریکالی
    • وخی
    • یزغلامـی
    • یدغه
    دیگر
    • آسی
    • پشتو
    • زبان یغنابی
    • اورمری
    • پراچی
    غربی
    جنوبی
    • فارسی
      • فارسی افغانستان
      • فارسی تاجیکی
    • لری
    • زبان تاتی قفقاز
    • لارستانی
    • بشاگردی
    • کمزاری
    زبان‌های هندوایرانی دیگر
    داردی
    • داملی
    • دوماکی
    • گواربتی
    • کالامـی
    • کالاش
    • کشمـیری
    • کهوار
    • کوهستانی
    • پالوله
    • پشـه‌ای
    • شینا
    • شمشتی
    • توروالی
    • اشوجی
    نورستانی
    کامکاتاویری
    • کامویری
    • کاتاویری
    • ممویری
    دیگر
    • اشکونو
    • کالاشا-آلا
    • کامکاتاویری
    • ترگامـی
    • واسی-وری
    زبان‌های مرده بـه صورت ایتالیک مشخص شده‌اند.
    در دسته‌بندی برخی از زبان‌ها و گویش‌ها اختلاف نظر وجود دارد.

    الگو:کد زبان‌های معرفی‌شده درون ایزو ۶۳۹–۳ کـه حرف اول عنوان بین‌المللی آنـها حرف K است

    • ن
    • ب
    • و
    موضوع‌های مرتبط با ایران
    تاریخ
    پیش از اسلام
    • پیش از آریـایی‌ها
    • تمدن جیرفت
    • شـهر سوخته
    • نیـا-ایلامـی
    • عیلام
    • تمدن آمودریـا
    • منائیـان
    • آریـایی
    • ماد
    • هخاان
    • سلوکیـان
    • دولت یونانی بلخ
    • اشکانیـان
    • کوشانیـان
    • ساسانیـان
    • هپتالیـان
    پس از اسلام
    • حمله اعراب
    • امویـان
    • عباسیـان
    • گاوباریـان
    • طاهریـان
    • علویـان طبرستان
    • صفاریـان
    • سامانیـان
    • زیـاریـان
    • آل بویـه
    • غزنویـان
    • سلجوقیـان
    • خوارزمشاهیـان
    • ایلخانان
    • تیموریـان
    • دوران ملوک الطوایفی
    • صفویـان
    • هوتکیـان
    • افشاریـان
    • زندیـان
    • قاجاریـان
    دوران نوین
    • پهلوی‌ها
    • دولت موقت
    • جمـهوری اسلامـی
    جستارهای وابسته
    • ایران بزرگ
    • تاریخ طبرستان
    • فهرست شاهان
    • تاریخ نظامـی
    سیـاست
    • جمـهوری اسلامـی
    • جریـان روشنفکری
    • زنان
    • دانشجویی
    • انتخابات
    • قانون اساسی
    • رهبر
    • رئیس‌جمـهور
    • قوه قضائیـه
    • مجلس خبرگان رهبری
    • مجلس شورای اسلامـی
    • شورای نگهبان
    • مجمع تشخیص مصلحت نظام
    • شورای عالی امنیت ملی
    • شوراهای اسلامـی شـهر و روستا
    • حقوق بشر
    • فهرست مقامات عالی‌رتبه
    • اصلاح‌طلبان
    • اصول‌گرایـان
    • قطعنامـه ۱۷۴۷ شورای امنیت
    • سیـاست خارجی
    • وزارت اطلاعات
    • نیروهای مسلح
    • ارتش
      • نیروی هوایی
      • نیروی دریـایی
    • انرژی هسته‌ای
    • پرونده‌های تروریسم دولتی
    • پیـامدهای انتخابات ریـاست جمـهوری دهم
    • شرکت نفت ایران و انگلیس
    • کودتای ۲۸ مرداد
    • انقلاب سفید
    • انقلاب ۱۳۵۷ ایران
    • گروگان‌گیری سفارت ایران درون لندن
    • جنگ ایران و عراق
    • پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر
    • کشتار حاجیـان درون مکه (۱۳۶۶)
    • بحران آثار باستانی ایران دانشگاه شیکاگو
    • تاریخ جمـهوری اسلامـی
    • انتخابات ۱۳۸۸
    • مشروطه
    • سازمان فضایی
    مردم
    • ایرانیـان مقیم خارج
    • زنان
    • ایل‌های کرد
    • آذری‌ها
    • گرجی‌ها
    • کردها
    • ارمنی‌ها
    • ایرانیـان مسیحی
    • ایرانیـان یـهودی
    • ایرانیـان زرتشتی
    • ایرانیـان آشوری
    زبان‌ها
    • فارسی
    • ترکی آذربایجانی
    • کردی
    • گیلکی
    • طبری
    • تالشی
    • لری
    • بلوچی
    • سیستانی
    • عربی
    • گرجی
    • ارمنی
    • زبان‌های ایرانی
    • زبان‌های هندوایرانی
    جغرافیـا
    • شـهرها
    • استان‌ها
    • فلات ایران
    • جزیره‌ها
    • کوه‌ها
    • زمـین‌لرزه‌ها
    اقتصاد
    • تاریخ اقتصاد
    • دانش و فناوری
    • کشاورزی
    • بهداشت و سلامت
    • بانک مرکزی
    • فهرست بانک‌ها
    • فرار مغزها
    • خودروسازی
    • صنایع دفاعی
    • ریـال
    • بورس اوراق بهادار
    • شبکه شتاب
    • مالکیت فکری
    • مناطق آزاد اقتصادی
    • معادن
    • دیوان محاسبات
    • ترابری
    • راه‌آهن
    • انرژی
    • صنعت نفت
    • انرژی هسته‌ای
    • گردشگری
    • سازمان گسترش و نوسازی صنایع
    • شرکت ملی نفت
    • سازمان اکو
    • سازمان صنایع هوایی
    • شرکت‌ها
    • مـیوه
    جامعه
    • فرهنگ
    • ایران‌شناسی
    • اساطیر
    • نمادهای ملی
    • آموزش و پرورش
    • آموزش عالی
    • دانش و فناوری
    • فهرست دانشگاه‌ها
    • فرار مغزها
    • جُرم
    • فلسفه
    • دین
      • اسلام
    • بهائی‌ستیزی
    • تاریخ ادبیـات
    • آشپزی
    • بهداشت و سلامت
    • ایدز
    • تفکیک تی
    • اعتیـاد
    • تریـاک
    • فرار ان
    • ورزش
    • رسانـه
    • ینگ اینترنت
    • وبلاگ‌نویسی
    • فهرست خبرگزاری‌ها
    • فهرست روزنامـه‌ها
    • تعطیلات عمومـی
    هنر
    • معماری
      • هخاان
    • باغ‌داری
    • نمایش
    • سینما
    • موسیقی سنتی
      • ای ایران
    • پاپ
    • راک
    خبرگزاری‌ها
    • اینا
    • فارس
    • مـهر
    • ایسنا
    • ایرنا
    • برنا
    • صدا و سیما
    • تسنیم
    • تابناک
    • کردپرس
    • ایبنا
    • موج
    • الف
    • انتخاب
    • جهان‌نیوز
    • سحام‌نیوز
    • عصر ایران
    • کلمـه
    مرتبط
    • گاه‌شماری
    • نوروز
    • جواهرات ملی
    • ایرانی‌ستیزی
    • ایرانی‌زدایی
    • ایران‌هراسی
    • رتبه‌بندی بین‌المللی
    • سرود شاهنشاهی
    • درگاه:ایران
    • ن
    • ب
    • و
    تالش
    منطقه تالش
    تالش گشتاسبی :آستارا · جلیل‌آباد · لریک · لنکران · ماساللی  · یـاردیملی
    تالش ایران: آستارا · طوالش · رضوانشـهر · ماسال  · صومعه‌سرا · فومن  · شفت
    زبان و فرهنگ مردم
    • تالشی‌ها
    • زبان تالشی
    • تالشان ایران و زبان ترکی
      • آذری
    • روسی
    • گیلکی
    • فارسی
    • کردی (کرمانجی)
    تاریخ
    • پایتاکاران
    • اسپهبدان گیلان
    • استان مغان
    • خانات تالش
    • یورش بـه لنکران
    • عهدنامـه ترکمنچای
    • حکومت مغان
    • جمـهوری شوروی مغان
    • جمـهوری خودگردان تالش-مغان
    دیدنی‌ها
    • کوه‌های تالش
    • مریـان
    • سوباتان
    • اسبومار
    • لاتون
    • گیسوم
    • سیـاهداران
    • ویسادار
    • ماسوله
    • قلعه رودخان
    • اولسبلانکاه
    • ارده
    • دژ سلسال
    • سراگاه
    • نوه دیی
    • شاهمـیلرزان
    • پارک ملی هیرکان
    • دریـاچه نئور
    شـهرها
    • هشتپر
    • آستارا
    • رضوانشـهر
    • ماسال
    • شفت
    • فومن
    • عنبران
    • لوندویل
    • اسالم
    • لیسار
    • حویق
    • چوبر
    • پره‌سر
    • ماکلوان
    • احمدسرگوراب
    • چوکا
    • شاندرمن
    افراد
    • اهالی تالش
    • فهرست تالشان
    • تالش‌تباران اهل ایران
    • تالش‌تباران اهل جمـهوری آذربایجان
    درگاه:تالش
    برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زبان‌های_کردی&oldid=24887393»




    [لباس کوردی سورانی]

    نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sun, 18 Nov 2018 12:41:00 +0000



    لباس کوردی سورانی

    دانلود اهنگ فول آلبوم بـه نام حسین صفامنش

    دانلود فول آلبوم حسین صفامنش

    Download The Full Album Of Hossein Safamanesh

    بیوگرافی از زبان خود هنرمند حسین صفامنش

    بیست و نـهم تیرماه سال هزارو سیصد و پنجاه وپنج درون کرمانشاه،شـهر عشق و تمدن، لباس کوردی سورانی بدنیـا امدم و از سال هزارو سیصد و هفتادو سه توسط دوستان و همکلاسیـهایم،پی بـه هنر خود بردم و بعد ازآن با موسیقی کوردی و هنرمندان کورد آشنا شدم، درون آن زمان با صدای استاد بزرگوارم کاک ناصر رزازی آشنا شدم و بشدت صدای ایشان بر من تاثیر بسزایی داشت.و بـه همـین خاطر،تصمـیم گرفتم کـه تا جایی کـه بتوانم گویشـهای کوردی را بیـاموزم.که با این تصمـیم راهی مـهاباد،شـهر فرهیختگان کورد شدم که تا بتوانم گویش سورانی را بیـاموزم. لباس کوردی سورانی درون مـهاباد با دوستان هنرمندی همچون ،محسن گلپرست،نوزاد خطاط ،لاوک لطیف و....آشنا شدم کـه حاصل این دوستی، انتشار کاستی با نام خویشگه خاسەگەم بود کـه دران زمان بسیـار مورد توجه مردم قرار گرفت. لباس کوردی سورانی سپس درون سال هفتادونـه، کنسرتی درون قالب پاپ و با تنظیم دوست عزیزم نوزاد خطاط درون تالار برق کرمانشاه اجرا نمودم کـه شدیدا مورد توجه مردم قرار گرفت کـه بعد از سالها هنوز بـه صورت خاطره ای زیبا درون ذهنـها جای گرفته است. پنج سال بعد با دوست عزیزم جناب فرشاد رستمـی آشنا شدم وتصمـیم گرفتیم کـه یک آلبوم رسمـی را ارائه دهیم کـه خوشبختانـه درون سال هزارو سیصدو ‌‌هشتادو پنج آلبوم رسمـی اینجانب با مجوز وزارت ارشاد و با نام ئیواره(غروب) وارد بازار شد کـه با استقبال زیـادی روبه رو شد ولی متاسفانـه بـه خاطر عدم رعایت حق کپی رایت توسط برخی افراد، بـه جای فروش نسخه اصلی، نسخه کپی آن و باکیفیّت بسیـار پایینی بـه دست مردم رسید،که ضرر مالی زیـادی نیز بـه بنده واردشد کـه امـیدوارم مردم عزیز ما این حق کپی رایت را رعایت فرمایند. بعد از کاست ئیواره ،تصمـیم برآن شد کـه ادمـه فعالیتهای هنری بـه صورت کنسرت باشد و در سال هزارو سیصدو نود من با دوست هنرمندم بـه نام رهام صبحانی آشنا شدم و تصمـیم گرفته شد کنسرتی درون قالب سنتی و در دو بخش فارسی و کوردی درون تالار سوره تهران برگزار کنیم، کـه خوشبختانـه کنسرت برگزار شد کـه مورد توجه هنردوستان عزیز قرار گرفت و پس از تهران راهی شـهر سنندج شدیم و در تالار فجر سنندج نیز بـه اجرای کنسرت پرداختیم . متاسفانـه بـه خاطر برخی مسائل کوچک همکاری من با ایشان دوام چندانی نداشت و به همان دو اجرا ختم شد. بعد از ان با دوست عزیزم جناب علی احمدی سرپرست گروه آوا و در قالب موسیقی کلاسیک ایرانی درون جشنواره مقاومت درون سال نود و دو درون تهران ،برج مـیلاد شرکت کردیم و در این جشنواره مقام اول راب نمودیم. بعد از آن همکاریم را با جناب رستمـی ادامـه داده و کنسرتی را درون سال نود و دو ،در تالار وحدت اجرا نمودیم. درون این بین من با دوست بسیـار عزیزم جناب مسعود معزی نوازنده سنتور و سرپرست گروه بیداد آشنا شدم کـه بعد از ان تصمـیم گرفته شد درون شـهر کامـیاران و دیواندره بـه اجرای کنسرت بپردازیم کـه همـین اتفاق هم افتاد و این همکاری ، همکاری خوبی بود. سپس با گروه آرشاویر و به سرپرست هنرمند عزیز، جناب فرشاد رستمـی بـه اجرای کنسرت درون شـهرهای کرج سنندج،سقز،مریوان و تهران پرداختیم کـه امـیدوارم که تا روزی کـه زنده باشم و بتوانم به منظور مردم عزیزم درون جایی جای این کره خاکی بـه اجرای کنسرت بپردازم ودر پایـان تنـها یک آرزو دارم و آرزوی من اینست کـه با زبان مادریم ،برای تمام مردم دنیـا ،از صلح و دوستی و برادری و برابری بگویم وکنسرت اجرا کنم ، بـه امـید آن روز. دوستدار شما:حسین صفامنش.

    : لباس کوردی سورانی




    [لباس کوردی سورانی]

    نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Mon, 19 Nov 2018 07:32:00 +0000



    لباس کوردی سورانی

    اردو - آزاد دائرۃ المعارف، ویکیپیڈیـا

    Jump to navigation Jump to search

    اردو
    اردو اردو حروف تہجی مـیں (نستعلیق )
    تلفظ معاونت:بین الاقوامـی اصواتی ابجدیہ برائے اردو و ہندی: [ˈʊrd̪u] ( سنیے)مستعمل پاکستان اور بھارت[1]
    مقامـی متتکلمـین
    65 ملین (80% بھارت مـیں[2]) (2007)ne2007
    دوسری زبان: لباس کوردی سورانی 94 ملین پاکستان مـیں (1999).[2]
    خاندان_زبان
    ہند۔یورپی
    • ہند ایرانی
      • ہند۔آریـائی
        • مرکزی ہند-آریـائی
          • مغربی ہندی
            • کھڑی بولی[3]
              • اردو-ہندی[3]
                • اردو
    نظام کتابت
    • فارسی-عربی رسم الخط (اردو حروف تہجی)
    • بھارتی اردو بریل (بھارتی)
    • پاکستانی اردو بریل
    • رومن اردو
    Signed forms
    • Indian Signing System (ISS)[4]
    • Signed Urdu[5]
    باضابطہ حیثیت
    سرکاری زبان
    • پاکستان
    • بھارت؛ ریـاستیں اور متحدہ عملداری:
      • بہار
      • دہلی (قومـی دارالحکومت علاقہ)
      • جموں و کشمـیر
      • اتر پردیش
      • جھارکھنڈ
      • مغربی بنگال (علاقے جہاں اردو بولنے والے دس فیصد سے زیـادہ ہیں)
      • تلنگانہ
    نظمـیت از
    • ادارہ فروغ قومـی زبان
    • قومـی کونسل برائے فروغ اردو زبان[6]
    رموزِ زبانآیزو 639-1 urآیزو 639-2 urdآیزو 639-3 urdگلوٹولاگ urdu1245[7]لسانی اثرات 59-AAF-q (مع ہندی،
    بشمول 58 تنوع: 59-AAF-qaa to 59-AAF-qil)
      وہ خطے جہاں اردو کو سرکاری یـا مقامـی زبان کا درجہ حاصل ہے
      (دیگر)علاقے جہاں صرف ایک علاقائی زبان سرکاری ہے
    ویکیپیڈیـا، آزاد دائرۃ المعارف اردو مـیں

    اُردُو (یـا جدید معیـاری اردو) ہندوستانی زبان کی معیـاری قسم ہے۔ یہ پاکستان کی قومـی اور رابطہ عامہ کی زبان ہے، جبکہ بھارت کی چھے ریـاستوں کی دفتری زبان کا درجہ رکھتی ہے۔ بھارتی آئین کے مطابق اسے 22 دفتری شناخت زبانوں مـیں شامل کیـا جاچکا ہے۔ 2001ء کی مردم شماری کے مطابق اردو کو بطور مادری زبان بھارت مـیں 5.01% فیصد لوگ بولتے ہیں اور اس لحاظ سے یہ بھارت کی چھٹی بڑی زبان ہے جبکہ پاکستان مـیں اسے بطور مادری زبان 7.59% فیصد لوگ استعمال کرتے ہیں، یہ پاکستان کی پانچویں بڑی زبان ہے۔ اردو تاریخی طور پر ہندوستان کی مسلم آبادی سے جڑی ہے۔  [حوالہ درکار] بعض ذخیرہ الفاظ کے علاوہ یہ زبان معیـاری ہندی سے قابل فہم ہے جو اس خطے کی ہندوؤں سے منسوب ہے۔  [حوالہ درکار] زبانِ اردو کو پہچان و ترقی اس وقت ملی جب برطانوی دور مـیں انگریز حکمرانوں نے اسے فارسی کی بجائے انگریزی کے ساتھ شمالی ہندوستان کے علاقوں اور جموں و کشمـیر مـیں اسے سنہ 1846ء اور پنجاب مـیں سنہ 1849ء مـیں بطور دفتری زبان نافذ کیـا۔ اس کے علاوہ خلیجی، یورپی، ایشیـائی اور امریکی علاقوں مـیں اردو بولنے والوں کی ایک بڑی تعداد آباد ہے جو بنیـادی طور پر جنوبی ایشیـاء سے کوچ کرنے والے اہلِ اردو ہیں۔ 1999ء کے اعداد وشمار کے مطابق اردو زبان کے مجموعی متکلمـین کی تعداد دس کروڑ ساٹھ لاکھ کے لگ بھگ تھی اس لحاظ سے یہ دنیـا کی نویں بڑی زبان ہے۔

    اُردو کا بعض اوقات ہندی کے ساتھ موازنہ کیـا جاتا ہے۔ اُردو اور ہندی مـیں بُنیـادی فرق یہ ہے کہ اُردو نستعلیق رسم الخط مـیں لکھی جاتی ہے اور عربی و فارسی الفاظ استعمال کرتی ہے۔ جبکہ ہندی زبان دیوناگری رسم الخط مـیں لکھی جاتی ہے اور سنسکرت الفاظ زیـادہ استعمال کرتی ہے۔ کچھ ماہرینِ لسانیـات اُردو اور ہندی کو ایک ہی زبان کی دو معیـاری صورتیں گردانتے ہیں۔ تاہم، دیگر ماہرین اِن دونوں کو معاش اللسانی تفرّقات کی بنیـاد پر الگ الگ سمجھتے ہیں۔ بلکہ حقیقت یہ ہے کہ ہندی، اُردو سے نکلی ہے۔ اسی طرح اگر اردو اور ہندی زبان کو ایک سمجھا جائے تو یہ دنیـا کی چوتھی بڑی زبان ہے۔

    اردو زبان باوجود دنیـا کی نئی زبانوں مـیں سے ہونے اپنے پاس معیـاری اور وسیع ذخیرہ ادب رکھتی ہے۔ خاص کر جنوبی ایشیـائی زبانوں مـیں اردو اپنی شاعری کے حوالے سے جانی جاتی ہے۔

    تاریخ

    تفصیلی مضامـین کے لیے اردو کی تاریخ، اردو کی ابتداء کے متعلق نظریـات  اور دکن مـیں اردو ملاحظہ کریں۔

    اردو ہندی زبان کی طرح ہندوستانی زبان کی ایک قسم ہے۔ یہ شوراسنی زبان (یہ زبان وسطی ہند آریـائی زبان تھی جو موجودہ کئی زبانوں کی بنیـاد سمجھی جاتی ہے، ان مـیں پنجابی زبان بھی شامل ہے) کی ذیلی قسم اپ بھرنش سے قرون وسطٰی (چھٹی سے تیرہویں صدی) کے درمـیان وجود مـیں آئی۔

    اگرچہ لفظ اردو بذات خود ترک زبان کے لفظ اوردو (لشکر، فوج) یـا اوردا سے نکلا ہے، اسی سے انگریزی لفظ horde کا ظہور ہوا۔ ترک زبان سے اردو مـیں کم ہی الفاظ آئے ہیں۔ ٍعرب ،ترک الفاظ اردو مـیں پہنچ کر فارسی قسم کے بن گئے ہیں جیسے ة کو اکثر اوقات ه مـیں بدل دیـا جاتا ہے۔ مثلاً عربی تائے مربوطہ (ة) کو (ہ) یـا (ت) مـیں بدل دیـا جاتا ہے۔

    عربی کا اس خطے مـیں عمل دخل اس وقت شروع ہوا جب پہلے ہزار سال کے آخری دور مـیں عربوں نے برصغیر کے کچھ علاقوں مـیں بطور فاتح قدم جمایـا۔ جبکہ کچھ صدیوں بعد وسطی ایشیـا کے افغان ترک فارسی متکلم باشاہوں نے فارسی زبان کو اس خطے مـیں متعارف کرایـا، ان بادشاہوں مـیں سلطان محمود غزنوی قابل ذکر ہیں۔ دلی کی ترک افغان سلطنت نے سب سے پہلے فارسی کو شمالی ہندوستان کی دفتری زبان قرار دیـا پھر ان کی پیروی کرتے ہوئے مغلوں نے بھی اسے سولہویں سے اٹھارویں صدی تک اسی حالت مـیں برقرار رکھا، یوں صدیوں تک فارسی زبان نے جنوبی ایشیـا مـیں اپنے قدم مضبوطی سے جمائے رکھے۔ اس طرح اس نے ہندوستانی کی ترقی مـیں اہم کردار ادا کیـا۔

    اردو زبان کو ہندوستان کے مسلمانوں کے ساتھ خاص کیـا جاتا ہے اور اسی حوالے سے کئی نظریـات بھی قائم کیے گئے ہیں۔ ممتاز محقق حافظ محمود شیرانی کے نزدیک یہ زبان محمود غزنوی کے حملہ ہندوستان کے ادوار مـیں پنجاب مـیں پیدا ہوئی جب فارسی بولنے والے سپاہی پنجاب مـیں بس گئے نیز ان کے نزدیک یہ فارسی متکلمـین دو سو سال تک دہلی فتح کرنے سے قبل وہاں آباد رہے، یوں پنجابی اور فارسی زبانوں کے اختلاط نے اردو کو جنم دیـا پھر ایک آدھ صدی بعد جب اس نئی زبان کا آدھا گندھا خمـیر دہلی پہنچا تب وہاں اس نے مکمل زبان کی صورت اختیـار کی اس حوالے سے انھوں نے پنجابی اور اردو زبان مـیں کئی مماثلتیں بھی پیش کی ہیں۔ (سندھ جسے مسلمانوں نے اس سے بھی قبل فتح کیـا کے متعلق ان کا خیـال ہے کہ وہاں مسلمانوں نے مقامـی زبان نہیں اپنائی)۔ شیرانی کے اسی نظریہ کو "پنجاب مـیں اردو" نامـی مقالے مـیں لکھا گیـا جس نے اردو زبان دانوں مـیں کافی شہرت پائی اور اسی کو دیکھ کر بہت سے محققین نے مسلمانوں کی آمد سے اردو کے آغاز کو جوڑنا شروع کیـا اس طرح "دکن مـیں اردو"، "گجرات مـیں اردو"، "سندھ مـیں اردو"، "بنگال مـیں اردو "حتیٰ کہ "بلوچستان مـیں اردو" کے بھی نظریـات سامنے آئے۔ (حقیقتاً شیرانی سے قبل بھی بعض محققین جیسے سنیت کمار چترجی، محی الدین قادری زور اردو پنجابی تعلق کے بارے مـیں ایسے خیـالات رکھتے تھے البتہ اسے ثابت کرنے مـیں وہ دوسروں سے بازی لے گئے) حافظ شیرانی کے نظریہ کی مخالفت کرنے والوں مـیں مسعود حسین خان اور سبزواری جیسے محققین شامل ہیں جنہوں نے ان کے نظریے کو غلط ثابت کیـا۔ ایک نظریہ یہ بھی مشہور ہے کہ اردو مغل بادشاہ اکبر کے لشکر مـیں وجود آئی لیکن بہت سے ماہرین لسانیـات اس کی نفی کرتے ہیں۔

    برطانوی راج مـیں فارسی کی بجائے ہندوستانی کو فارسی رسم الخط مـیں لکھا جاتا تھا اور ہندو مسلم دونوں اس پر عمل کرتے تھے۔ لفظ اردو کو شاعر غلام ہمدانی مصحفی نے 1780ء کے آس پاس سب سے پہلے استعمال کیـا۔ تیرہویں سے اٹھارویں صدی تک اردو کو عام طور پر ہندی ہی کے نام سے پکارا جاتا رہا۔ اسی طرح اس زبان کے کئی دوسرے نام بھی تھے جیسے ہندوی ،ریختہ یـا دہلوی۔ اردو اسی طرح علاقائی زبان بنی رہی پھر 1837ء مـیں فارسی کی بجائے اسے انگریزی کے ساتھ دفتری زبان کا درجہ دیـا گیـا۔ اردو زبان کو برطانوی دور مـیں انگریزوں نے ترقی دی تاکہ فارسی کی اہمـیت کو ختم کیـا جا سکے۔ اس وجہ سے شمال مشرقی ہندوستان کے ہندوؤں مـیں تحریک اٹھی کہ بجائے فارسی رسم الخط کہ اس زبان کو مقامـی دیوناگری رسم الخط مـیں لکھا جانا چاہیے۔ نتیجتاً ہندوستانی کی نئی قسم ہندی کی ایجاد ہوئی اور اس نے 1881ء مـیں بہار مـیں نافذ ہندوستانی کی جگہ لے لی۔ اس طرح اس مسئلہ نے فرقہ وارانہ بنیـادوں پر ہندوستانی کو دو زبانوں اردو (برائے مسلم) اور ہندی (برائے ہندو) مـیں تقسیم کر دیـا۔ اور اسی فرق نے بعد مـیں ہندوستان کو دو حصوں بھارت اور پاکستان مـیں تقسیم کرنے مـیں اہم کردار ادا کیـا (اگرچہ تقسیم سے پہلے اور بعد مـیں بھی بہت سے ہندو شعرا و مصنفین اردو سے سے جڑے رہے جن مـیں معروف پریم چند ،گلزار، گوپی چند نارنگ ،آزاد اوروغیرہ ہیں)

    اردو اور ہندی زبان کو "پاک" کرنے کی مہم اب بھی جاری ہے اور اس طرح اردو مـیں سنسکرت کی بجائے فارسی عربی الفاظ زیـادہ داخل کیے جاتے ہیں جبکہ ہندی مـیں سنسکرت کے الفاظ کو فوقیت دی جاتی ہے۔ اس طریقے نے تعلیمـی اور ادبی ذخیرہ الفاظ کو بہت متاثر کیـا ہے اس کے باجود دونوں قوموں مـیں اب بھی سنسکرت اور فارسی کی جڑیں باقی ہیں۔ انگریزی نے ان دونوں زبانوں پر گہرے اثرات ڈالے ہیں۔

    بولنے والے اور جُغرافیـائی پھیلاؤ

    •  بحرین (اقلیتی)
    •  بنگلادیش (اہم اقلیتی زبان)
    •  فجی (ہندستانی، انگریزی اور فجی کے ساتھ شریک سرکاری زبان)
    •  بھارت (21 دیگر زبانوں کے ساتھ شریک سرکاری زبان)
    •  نیپال (اقلیتی زبان)
    •  موریشس (اقلیتی زبان)
    •  سلطنت عمان (اقلیتی زبان)
    •  پاکستان (انگریزی کے ساتھ شریک سرکاری زبان)
    •  قطر (اقلیتی زبان)
    •  سعودی عرب (اقلیتی زبان)
    •  جنوبی افریقا (اقلیتی زبان)
    •  متحدہ عرب امارات (اقلیتی زبان)
    •  مملکت متحدہ (اقلیتی زبان)
    •  ریـاستہائے متحدہ (اقلیتی زبان)
    بھارت اور پاکستان مـیں اردو بولنے والے علاقے۔
      علاقے جہاں اردو سرکاری یـا علاقائی سرکاری زبان سے مشترکہ سرکاری زبان ہے۔
      (دیگر) علاقے جہاں صوبائی زبان سرکاری زبان ہے۔
    ۔

    معیـاری اُردو (کھڑی بولی) کے اصل بولنے والے افراد کی تعداد 60 سے 80 ملین ہے۔ ایس۔ آئی۔ ایل نژادیہ کے 1999ء کی شماریـات کے مطابق اُردو اور ہندی دُنیـا مـیں پانچویں سب سے زیـادہ بولی جانی والی زبان ہے۔ لینگویج ٹوڈے مـیں جارج ویبر کے مقالے : 'دُنیـا کی دس بڑی زبانیں ' مـیں چینی زبانوں، انگریزی اور ہسپانوی زبان کے بعد اُردو اور ہندی دُنیـا مـیں سب سے زیـادہ بولے جانی والی چوتھی زبان ہے۔ اِسے دُنیـا کی کل آبادی کا 4.7 فیصد افراد بولتے ہیں۔

    اُردو کی ہندی کے ساتھ یکسانی کی وجہ سے، دونوں زبانوں کے بولنے والے ایک دوسرے کو عموماً سمجھ سکتے ہیں۔ درحقیقت، ماہرینِ لسانیـات اِن دونوں زبانوں کو ایک ہی زبان کے حصّے سمجھتے ہیں۔ تاہم، یہ معاشی و سیـاسی لحاظ سے ایک دوسرے سے مختلف ہیں۔ لوگ جو اپنے آپ کو اُردو کو اپنی مادری زبان سمجھتے ہیں وہ ہندی کو اپنی مادری زبان تسلیم نہیں کرتے اور اِسی طرح اِس کے برعکس۔

    پاکستان مـیں اردو

    تفصیلی مضمون کے لیے پاکستان مـیں اردو ملاحظہ کریں۔

    اُردو کو پاکستان کے تمام صوبوں مـیں سرکاری زبان کی حیثیت حاصل ہے۔ یہ مدرسوں مـیں اعلٰی ثانوی جماعتوں تک لازمـی مضمون کی طور پر پڑھائی جاتی ہے۔ اِس نے کروڑوں اُردو بولنے والے پیدا کردیے ہیں جن کی زبان پنجابی، پشتو، سندھی، بلوچی، کشمـیری، براہوی، چترالی وغیرہ مـیں سے کوئی ایک ہوتی ہے۔ اُردو پاکستان کی مُشترکہ زبان ہے اور یہ علاقائی زبانوں سے کئی الفاظ ضم کر رہی ہے۔ اُردو کا یہ لہجہ اب پاکستانی اُردو کہلاتی ہے۔ یہ اَمر زبان کے بارے مـیں رائے تبدیل کر رہی ہے جیسے اُردو بولنے والا وہ ہے جو اُردو بولتا ہے گو کہ اُس کی مادری زبان کوئی اَور زبان ہی کیوں نہ ہو۔ علاقائی زبانیں بھی اُردو کے الفاظ سے اثر پا رہی ہیں۔ پاکستان مـیں کروڑوں افراد ایسے ہیں جن کی مادری زبان کوئی اَور ہے لیکن وہ اُردو کو بولتے اور سمجھ سکتے ہیں۔ پانچ ملین افغان مہاجرین، جنھوں نے پاکستان مـیں پچیس برس گزارے، مـیں سے زیـادہ تر اُردو روانی سے بول سکتے ہیں۔ وہ تمام اُردو بولنے والے کہلائیں گے۔ پاکستان مـیں اُردو اخباروں کی ایک بڑی تعداد چھپتی ہے جن مـیں روزنامہ جنگ، روزنامہ نوائے وقت اور ملّت شامل ہیں۔

    8 ستمبر 2015ء بروز منگل کو پاکستان کی سپریم کورٹ نے فوری طور پر سرکاری دفاتر مـیں اردو بطور سرکاری زبان کے نفاذ کے لیے متعلقہ حکام کو حکم دیـا۔ [8]

    بھارت مـیں اردو

    تفصیلی مضمون کے لیے بھارت مـیں اردو ملاحظہ کریں۔

    بھارت مـیں، اُردو اُن جگہوں مـیں بولی اور استعمال کی جاتی ہے جہاں مسلمان اقلیتی آباد ہیں یـا وہ شہر جو ماضی مـیں مسلمان حاکمـین کے مرکز رہے ہیں۔ اِن مـیں اُتر پردیش کے حصے (خصوصاً لکھنؤ)، دہلی، بھوپال، حیدرآباد، بنگلور، کولکتہ، مـیسور، پٹنہ، اجمـیر اور احمد آباد بھٹکل شامل ہیں۔ کچھ بھارتی مدرسے اُردو کو پہلی زبان کے طور پر پڑھاتے ہیں، اُن کا اپنا خاکۂ نصاب اور طریقۂ امتحانات ہیں۔ بھارتی دینی مدرسے عربی اور اُردو مـیں تعلیم دیتے ہیں۔ بھارت مـیں اُردو اخباروں کی تعداد 35 سے زیـادہ ہے۔

    جنوبی ایشیـاء سے باہر اُردو زبان خلیجِ فارس اور سعودی عرب مـیں جنوبی ایشیـائی مزدور مہاجر بولتے ہیں۔ یہ زبان برطانیہ، امریکا، کینیڈا، جرمنی، ناروے اور آسٹریلیـا مـیں مقیم جنوبی ایشیـائی مہاجرین بولتے ہیں۔

    ممالک جہاں اُردو اصل بولنے والے بڑی تعداد مـیں آباد ہیں

    یو۔اے۔ای۔ مـیں، تین زبانوں مـیں لکھا ہوا سائن بورڈ۔
    نئی دہلی ریلوے اسٹیشن مـیں ہمہ زبانوں مـیں لکھا ہو بورڈ۔
    اردو بولنے والے ممالک کی فہرست ملک سال بولنے والوں کی تعداد فی صد پاکستان 1993 10,800,000 7% بھارت 2001 70,736,600 6.1% مملکتِ متحدہ 2001 747,285 1.3% بنگلہ دیش 650,000 0.4% متحدہ عرب امارات 600,000 13% سعودی عرب 382,000 1.5% نیپال 375,000 1.3% ریـاست ہائے متحدہ امریکا 350,000 0.1% افغانستان 320,000 8% جنوبی افریقا 170,000 کینیڈا 156,415 0.5% عمان 90,000 2.8% بحرین 80,000 11.3% ماریشس 74,000 5.6% قطر 70,000 8% جرمنی 40,000 ناروے 29,100 فرانس 20,000 سپین 2004 18,000 سویڈن 2001 10,000 سوری نام کُل عالمـی 85,718,400

    درج بالا فہرست سے پتہ چلتا ہے کہ اصل اُردو بولنے والوں کی زیـادہ تعداد جنوبی ایشاء کی بجائے چھوٹے عرب ریـاستوں (متحدہ عرب امارات، بحرین) مـیں ہے، جہاں اُن کی تعداد وہاں کی کل آبادی کا 10 فیصد سے زیـادہ ہے۔ اِس کی وجہ وہاں پر پاکستان اور بھارتی تارکین وطن کی ایک بڑی تعداد ہے۔

    سرکاری حیثیت

    پاکستان مـیں

    اُردو پاکستان کی قومـی زبان ہے اور یہ پورے ملک مـیں بولی اور سمجھی جاتی ہے۔ یہ تعلیم، اَدب، دفتر، عدالت، وسیط اور دینی اِداروں مـیں مستعمل ہے۔ یہ ملک کی سماجی و ثقافتی مـیراث کا خزانہ ہے۔

    بھارت مـیں

    اُردو بھارت کی سرکاری زبانوں مـیں سے ایک ہے۔ یہ بھارتی ریـاستیں آندھرا پردیش، بہار، جموں و کشمـیر، اُتر پردیش، جھارکھنڈ، دار الخلافہ دہلی کی سرکاری زبان ہے۔ اس کے علاوہ مہاراشٹر، کرناٹک، پنجاب اور راجستھان وغیرہ ریـاستوں مـیں بڑی تعداد مـیں بولی جاتی ہے۔ بھارتی ریـاست مغربی بنگال نے بھی اردو کو دوسری سرکاری زبان کا درجہ دے رکھا ہے۔

    فقرہ کی ساخت

    لاطینی جیسی قدیم زبانوں کی طرح اردو صرف و نحو مـیں فقرے کی ساخت فاعل-مفعول-فعل انداز مـیں ہوتی ہے۔ مثلاً فقرہ "ہم نے شیر دیکھا" مـیں "ہم"=فاعل، "شیر"=مفعول اور "دیکھا"=فعل ہے۔ کئی دوسری زبانوں مـیں فقرے کی ساخت فاعل-فعل-مفعول انداز مـیں ہوتی ہے۔ مثلاً انگریزی مـیں کہیں گے "وی سا آ لائن"۔

    بولیـاں

    اردو کی بولیـاں جن کو شناخت کیـا گیـا ہے وہ یہ ہیں ؛

    • دکنی - اس کو دکھنی، دیسیـا، مرگان نام سے بھی جانا جاتا ہے۔ یہ زبان دکن بھارت مـیں بولی جاتی ہے۔ مہاراشٹر مـیں جائیں تو مراٹھی اور کونکنی زبانوں کا اثر ملے گا، آندھرا پردیش جائیں تو تیلگو کا اثر ملے گا۔
    • ریختہ
    • کھری بولی :(کھڑی بولی)

    پاکستان مـیں اردو پر پشتو، پنجابی،سرائیکی، بلوچی، سندھی زبانوں کا اثر پایـا جاتا ہے , مقامـی زبانوں کے اثر کی وجہ سے اردو کے حروف تہیجی عربی اور فارسی سے زیـادہ ہیں بنیـادی طور پر پاکستان کی اردو پر فارسی اور عربی کا زیـادہ اثر پایـا جاتا ہے۔

    ادب

    تفصیلی مضمون کے لیے اردو ادب ملاحظہ کریں۔
    حضرت امـیر خسرو کی فارسی شاعری۔ (1253–1325)۔

    اردو ادب حال ہی کی صدیوں مـیں مقام پایـا، اس سے کئی صدیوں تک سلاطین دہلی پر فارسی کا غلبہ تھا۔ فارسی کی جگہ اردو نے بڑی آسانی سے پالی اور یہاں تک کہ لوگوں کو شک ہوتا ہے کہ فارسی کبھی سرکاری زبان تھی بھی کہ نہیں۔ اس کی وجہ اردو کے مصنفین اور فنکار ہیں۔

    نثری ادب

    تفصیلی مضمون کے لیے اردو نثری ادب ملاحظہ کریں۔
    مذہبی

    اردو زبان مـیں اسلامـی ادب اور شریعت کی کئی تصانیف ہیں۔ اس مـیں تفسیر القران، قرآنی تراجم، احادیث، فقہ، تاریخ اسلام، روحانیت اور صوفی طریقہ کے بے شمار کتب دستیـاب ہیں۔ عربی اور فارسی کی کئی کلاسیکی کتب کے بھی تراجم اردو مـیں ہیں۔ ساتھ ساتھ کئی اہم، مقبول، معروف اسلامـی ادبی کتب کا خزینہ اردو مـیں دستیـاب ہے۔

    دلچسپ بات یہ ہے کہ پنڈت روپ چندجوشی نے 18وں صدی مـیں ایک کتاب لکھی جس کا نام لال کتاب ہے۔ اس کا موضوع فالنامہ ہے۔ یہ کتاب برھمنوں کے اُن خاندانوں مـیں جہاں اردو عام زبان تھی، کافی مشہور کتاب مانی گئی۔

    ادبی
    مـیر تقی مـیر (1723–1810) مغل سلطنت کے دور مـیں 18 ویں صدی مـیں اودھ کے نوابی دور کے مشہور شاعر۔

    غیر مذہبی ادب کو پھر سے دو اشکال مـیں دیکھ سکتے ہیں۔ ایک فکشن ہے تو دوسرا غیر فکشن۔

    • فکشن اصناف : افسانہ نگاری کافی مشہور صنف تسلیم کی گئی۔ افسانہ لکھنے والے کو افسانہ نگار کہتے ہیں۔ ان افسانہ نگاروں مـیں مشہور پریم چند، سعادت حسن منٹو، راجندر سنگھ بیدی، کرشن چندر، قرۃ العین حیدر، عصمت چغتائی، غلام عباس، بلونت سنگھ، ممتاز مفتی، خواجہ احمد عباس، انتظار حسین اور احمد ندیم قاسمـی شہرت یـافتہ ہیں۔
    • اردو ناول بھی کافی مشہور صنف ہے۔ اردو کے مشہور ناولوں مـیں اُمراؤ جان ادا، آگ کا دریـا، بستی، اداس نسلیں، خدا کی بستی، آخر شب کے ہمسفر، راکھ، بہاؤ، شامِ اودھ، کئی چاند تھے سرِ آسماں، جانگلوس، گریز، آنگن، علی پور کا ایلی، ضدی، ٹیڑھی لکیر، خس و خاشاک زمانے اور اے غزال شب شہرت رکھتے ہیں۔
    • سفر نامہ :
    • مضمون :
    • سرگذشت :
    • انشائیہ :
    • مراسلہ :
    • خود نوشت :

    دیگر اصناف ہیں۔

    نظم

    تفصیلی مضمون کے لیے اردو نظم ملاحظہ کریں۔
    مرزا غالب کی ایک یـادگار تصویر۔
    علامہ اقبال۔

    ادب کا دوسرا قسم نظم ہے۔ نظم کے معنی موتی پرونا ہے۔ یعنی ادب، بیـان کا کلام کو ایک ترتیب وار ہیئت کے ساتھ پیش کریں تو وہ صنف نظم کہلاتی ہے۔ اس ادب کو اردو نظمـی ادب کہتے ہیں۔ لیکن آج کل اس نظمـی ادب کو اردو شاعری یـا شاعری کے نام سے بھی جانا جانے لگا ہے۔

    جنوبی ایشیـاء مـیں اردو زبان ایک اہم زبان ہے۔ بالخصوص نظم مـیں اردو زبان کے مقابلہ مـیں دوسری زبان نہیں۔ اردو کی روایـات مـیں کئی اصناف ہیں جن مـیں غزل ایک شاہانہ آشکار مانا جاتا ہے۔

    نظمـی اردو (اردو شاعری) مـیں ذیل کے اصناف ہیں :

    • نظم
    • غزل :
    • مثنوی : ایک لمبی نظم جس مـیں کوئی قصہ یـا داستان کہی گئی ہو۔
    • مرثیہ : شہیدوں کے واقعات کو بیـان کرنے والی نظم۔ بالخصوص شہیدانِ کربلاء کی شہادت کو بیـان کرنے والی نظم۔
    • قصیدہ : قصیدہ اردو نظم کی وہ صنف ہے جسےی کی تعریف مـیں کہی گئی نظمـی شکل کہہ سکتے ہیں۔ اس کے چار اقسام ہیں
    • * حمد : اللہ کی تعریف مـیں کہا گیـا قصیدہ۔
    • * نعت : حضرت محمد کی شان مـیں کہا گیـا قصیدہ۔
    • * منقبت : بزرگوں کی شان مـیں کہا گیـا قصیدہ۔
    • * مدح : بادشاہوں، نوابوں کی شان مـیں کہا گیـا قصیدہ۔
    • نوحہ : معرکئہ کربلا مـیں ہوئے شہیدوں کے واقعات کو بیـان کرنے والی صنف نوحہ ہے۔ مرثیہ اور نوحہ لکھنے مـیں شہرت یـافتہ شعرا مـیر ببر علی انیس اور مرزا سلامت علی دبیر ہیں۔

    مزید دیکھیے

    • اردو زبان کی ابتدا کے متعلق نظریـات
    • اردو ادب
    • اردو ابجد
    • اردو تحریک

    بیرونی روابط

    • انگریزی سے اردو آف لائن اور editable ڈکشنری ڈاون لوڈ کریں
    • علوی نستعلیق یونیکوڈ فونٹ ڈاون لوڈ کریں
    • اردو كى پيدائش
    • ہندوستان مـیں اردو
    • ايتھنولوگ کی اردو پر رپورٹ
    • (جلد اول) بنيادی اردو
    • رومن حروف تہجی کا قاعدہ
    ویکی کومنز پر اردو سے متعلق سمعی و بصری مواد ملاحظہ کریں۔

    حوالہ جات

  • "Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Urdu"۔ Ethnologue۔ اخذ کردہ بتاریخ 5 March 2013۔
  • ^ ا ب سانچہ:E18
  • ^ ا ب دائرۃ المعارف زبان و لسانیـات (اشاعت 2)۔ ایلسویر۔ 2005۔ آئی ایس بی این 0-08-044299-4۔
  • "Short Term Programmes"۔ punarbhava.in۔ اخذ کردہ بتاریخ 29 March 2015۔
  • "Indo-Pakistani Sign Language", Encyclopedia of Language and Linguistics
  • "National Council for Promotion of Urdu Language"۔ Urducouncil.nic.in۔ اخذ کردہ بتاریخ 18 December 2011۔
  • ہرالڈ ہیمر اسٹورم؛ رابرٹ فورکل؛ مارٹن ہاسپلمتھ, ویکی نویس (2017ء)۔ "Urdu"۔ گلوٹولاگ 3.0۔ یئنا، جرمنی: مـیپلانک انسٹی ٹیوٹ فار دی سائنس آف ہیومـین ہسٹری۔
  • SC orders immediate implementation of Urdu as official language | Pakistan | Dunya News
    • د
    • گ
    • ت
    پاکستان کی قومـی علامات
    اہم علامات
    • قومـی ترانہ
    • پاکستان کی ریـاستی علامت
    • پاکستان کا پرچم
    • قرارداد پاکستان (قومـی دستاویز)
    • اردو (قومـی زبان)
    شعار
    • ایمان اتحاد نظم
    شخصیـات
    • محمد علی جناح (بابائے قوم)
    • محمد اقبال (قومـی شاعر)
    • فاطمہ جناح (مارد ملت)
    دیگر علامات
    • دیودار (قومـی درخت)
    • چکور (قومـی پرندہ)
    • یـاسمـین (قومـی پھول)
    • مارخور (قومـی جانور)
    تعمـیرات
    • باب پاكستان (یـادگار)
    • فیصل مسجد
    • مزار قائد (مزار)
    • مـینار پاکستان (مـینار پاکستان)
    • پاکستان یـادگار (مـینار پاکستان)
    • د
    • گ
    • ت
    پاکستان کی زبانیں
    سرکاری زبانیں
    • اردو
    • انگریزی
    صوبائی زبانیں
    • پنجابی
    • پشتو
    • سندھی
    • بلوچی
    اقلیتی زبانیں
    (بلحاظ انتظامـی تقسیم)
    آزاد کشمـیر
    • ڈوگری
    • گوجری
    • کشمـیری
    • پوٹھوہاری
    بلوچستان
    • براہوی
    • دہواری
    • ہزارگی
    • کھیترانی
    • ونیسی
    قبائلی علاقہ جات
    • اورمڑی
    • دریر
    گلگت بلتستان
    • بلتی
    • بورگ
    • بروشسکی
    • ڈوماکی
    • کھووار
    • کنڈل شاہی
    • مونجی
    • شینا
    • وایگالی
    • وخی
    خیبر پختونخوا
    • بروشسکی
    • بدیشی
    • Bateri
    • Chilisso
    • Dameli
    • Gawar-Bati
    • Gowro
    • ہزارگی
    • Kagani
    • گاوری
    • کالاشہ
    • Kalkoti
    • کاٹی
    • کھووار
    • کوہستانی
    • پھالولہ
    • توروالی
    • Ushoji
    • یدغہ
    پنجاب
    • باگڑی
    • ڈوگری
    • لہندا
      • ہندکو
      • سرائیکی
      • دیگر لہجے
    سندھ
    • آیر
    • باگڑی
    • بھیـا
    • ڈکتی
    • گورایـا
    • گجراتی
    • جدگالی
    • جندنوالا
    • جوگی
    • کولی
      • پارکاری
    • کچھی
    • Loarki
    • مارواڑی
    • مـیمنی
    • Mewari
    • Od
    متعلقہ موضوعات
    • ہند۔آریـائی زبانیں
    • داردی زبانیں
    • ایرانی زبانیں
    • پاکستانی اشارہ زبان
    • عربی زبان
    • فارسی
    • چغتائی
    • د
    • گ
    • ت
    بھارت کی سرکاری زبانیں
    وفاقی سطح
    • ہندی
    • انگریزی
    بھارتی دستور کے مطابق سرکاری زبانیں
    • اردو
    • اوڑیـا
    • آسامـی
    • بنگالی
    • بوڑو
    • پنجابی
    • تیلگو
    • تمل
    • ڈوگری
    • سنسکرت
    • سندھی
    • سنتالی
    • کنڑا
    • کشمـیری
    • کونکنی
    • گجراتی
    • مـیتھلی
    • ملیـالم
    • منی پوری
    • مراٹھی
    • نیپالی
    • ہندی
    صوبائی درجہ
    • اردو
    • اوڑیـا
    • آسامـی
    • بنگالی
    • بوڑو
    • پنجابی
    • چھتیسگڑھی
    • ڈوگری
    • راجستھانی
    • زبانگریزی
    • سنسکرت
    • سنتالی
    • سندھی
    • کنڑا
    • کشمـیری
    • کھاسی
    • کوکبوروک
    • کونکنی
    • گارو
    • گجراتی
    • مـیتھلی
    • ملیـالم
    • منی پوری
    • مراٹھی
    • مـیزو
    • نیپالی
    • ہندی
    دیگر زبانیں
    • اودھی
    • اہیرانی
    • بھوجپوری
    • بندیلی/بندیل خان
    • باگھیلی/باگھیل خان
    • پہاڑی
    • لامان/لامبدی
    • نمادی
    • سدن/سدری
    • ڈھونڈری
    • سرگوجیـا
    • باگڑی راجستھانی
    • بنجاری
    • ناگپوریـا (ورھدی)
    • سورجپوری
    • کانگری
    • کماؤنی
    • کھورتھ/کھوٹا
    • گڑھوالی
    • گوندی
    • ماگھڈ/ماگھی
    • ماڈیـا
    • ماروری
    • مالوی
    • مـیواری
    • ہاروتی
    • ہریـانوی
    • د
    • گ
    • ت
    موضوعاتِ اردو
    • اردو
    • اردو کی بولیـاں
    • دکنی اردو
    • حیدر آبادی اردو
    • بنگلوری اردو
    • ریختہ
    • اردو ادب
    • اردو اخبار
    • اردو مواقعِ حبالہ
    • اردو شاعری
    • مرزا غالب
    • مـیر تقی مـیر
    • محمد اقبال
    • اردو ابجد
    • اردو حروف تہجی
    • اردو بلاگ
    • اردو پوائنٹ
    • اردو تھیٹر
    • اردو کلیدی تختہ
    • اردو لغات
    • اردو گائیڈ
    • اردو شعراء کی فہرست
    • اردو بلاگنگ
    • اردو نوشتۂ جال
    • اردو مدونیت
    • اردو ذاتی ویب سائیٹس
    • اردو مجلس (موقع حبالہ)
    • فجی اردو
    • کھڑی بولی
    • نستعلیق
    • ترقی پسند تحریک
    • د
    • گ
    • ت
    لغات ِ اردو
    قدیم اوروسطی اردو
    • خالق باری
    • حفظ اللسان
    • لغات گجری
    • اللہ خدائی
    • رازق باری
    • ایزد باری
    • صمد باری
    • قواۃ الکلام
    • قصیدہ درون لغات ہندی
    • گنج نامہ
    • فرہنگ اصطلاحات سائنس
    • نوادر الفاظ
    • غرائب اللغات
    برطانوی دور کے اردو لغات
    • شمس البیـان فی مصطلحات ہندوستان
    • دلیل ساطع
    • نفائس الغات
    • نفس الغہ
    • منتخب النفائس
    • ہندوستانی ڈکشنری
    • گلشن فیض
    • سرمایہ زبان اردو
    • مخزن فوائد
    • مخزن المحاوارت
    • بہار ہند
    • لغات اردو
    • مصطلاحات اردو
    • خزائن المثال
    • جامع الغات
    • امـیر الغات
    • ارمغان دہلی
    • لغات کشوری
    • لغات النساء
    • فرہنگ آصفیہ
    • فرہنگ عامرہ
    بھارتی اردو لغات
    • مختصر اردو لغت
    • نور اللغات
    پاکستانی اردو لغات
    • اردو لغت
    • علمـی اردو لغت
    • فیروز اللغات
    • اظہرالغات
    • قدیم اردو کی لغت
    • جامع اردو لغت
    • جدید اردو لغت
    • کفایت اردو لغت
    آن لائن
    • اردو لغت
    • ریختہ اردو لغت
    • د
    • گ
    • ت
    وارانسی
    وارانسی
    جان بوجھ کر کچھ دیر کے لئے خالی چھوڑ دیـا گیـا ہے
    انتظامـی تقسیم
    انتظامـی تقسیم
    وارانسی ڈویژن
    اضلاع
    وارانسی
    تحصیلیں
    پنڈرا، وارانسی
    مردم شماری علاقہ جات
    امرا کھیرا چک، بینی پور، بھگوان پور، بربھان پور، دینداس پور، گنگاپور، ہرپال پور، کاکرماتا، کنڈوا، کوٹوا، بھارت، لوہتا، مرودیہ ریلوے آبادی، پھلواریـا، رام نگر، وارانسی، سالار پور، شیوداس پور، سر گووردھن، سوسوواہی، سوز آباد، اومرہا، وارانسی، وارانسی چھاؤنی
    گاؤں
    • د
    • گ
    • ت
    وارانسی ضلع مـیں گاؤں
    تحصیل پنڈرا
    ادھکٹیـا کلا خاص اہراک آہرن آہیرنی اجائی پور اکوڑھا اموت اوراون اوسان پور ازوار پور بابتپور ببھان پورہ بچورا بڑھونا باگھایتا بہاری پور بالیـاکھیری بسنی چاند پور دبیتھوا دیورائی اشی پور گنگ کونڈ جناکپاٹی جیـا پور کاٹھیراون خالص پور خانزادی پور کڑی لمہی مہدی گنج مرڈی پھول پور رگھوناتھ پور راج پور سر گووردھن تیساورا ویـاس پور ظفرآباد
    تحصیل وارانسی
    آدم پور ایرلا ایٹھا آخری امرا کھیرا چک اننت پور عرضی لائن بینی پور بھگوان پور بربھان پور دینداس پور گنگاپور، اترپردیش ہرپال پور سالار پور سوسوواہی اومرہا
    باب:بھارت : اتر پردیش
    زبانیں، لہجے
    اور بولیـاں
    بنگلہ بھوجپوری زبان انگریزی زبان ہندی زبان اردو-ہندی اردو
    سیـاسی
    نمائندگی
    ایم پی
    نریندر مودی (وزیراعظم بھارت)
    ایم ایل اے
    Ajay Rai Jyotsana Srivastava Mahendra Singh Patel Ravindra Jaiswal Shyamdev Roy Chaudhari (Dada) Surendra Singh Patel Tribhuvan Ram Uday Lal Maurya
    حلقہ نیـابت
    لوک سبھا
    وارانسی
    ودھان سبھا
    Ajagara Pindra Rohaniya Sevapuri Shivpur Varanasi Cantt. Varanasi North Varanasi South
    نقل و حمل
    ہوابازی
    لال بہادر شاستری بین الاقوامـی ہوائی اڈا
    ریل نقل و حمل
    Babatpur railway station Bhulanpur railway station Kashi railway station Maruadih railway station وارانسی جنکشن ریلوے اسٹیشن Varanasi City railway station
    Road
    گرینڈ ٹرنک روڈ
    تعلیم
    جامعات
    بنارس ہندو یونیورسٹی Central University for Tibetan Studies Mahatma Gandhi Kashi Vidyapith Sampurnanand Sanskrit University
    طبی کالج
    Faculty of Ayurveda Institute of Medical Sciences
    کالج
    Arya Mahila Mahavidyalaya DAV Post Graduate College Faculty of Arts Faculty of Commerce Faculty of Science Faculty of Social Sciences Harish Chandra Postgraduate College Mahila Maha Vidyalaya SMS Sri Agrasen Kanya P.G. لباس کوردی سورانی College Subhash Chandra Mahavidyalaya Sunbeam College for Women Udai Pratap Autonomous College Vasant Kanya Mahavidyalaya Vasanta College for Women
    سی بی ایس سی اسکول
    Central Hindu Boys School Central Hindu Girls School Delhi Public School Guru Nanak English School Raj English School Sant Atulanand Convent School
    UP board schools
    C.M. لباس کوردی سورانی Anglo Bengali College
    ICSE schools
    St Joseph's Convent School St.John's School,Varanasi W. H. Smith Memorial School
    مقامات
    عبادت
    بدھ معبد
    سارناتھ
    گرجا گھر
    خالی
    مندر
    اگھوری
    بابا كينارام ستھل
    بھارت ماتا
    بھارت ماتا مندر
    درگا یـا اس کے اوتار
    درگا مندر، وارانسی سنکٹا دیوی مندر
    ہنومان
    سنکٹ موچن ہنومان مندر
    پاروتی یـا اس کے اوتار
    اناا دیوی مندر للتا گوری مندر ویشالکشی مندر
    شیو یـا اس کا اوتار
    کال بھیرو مندر کاشی وشوناتھ مندر مرتیونجے مہادیو مندر نیپالی مندر شری وشوناتھ مندر شری تلبھاندیشور مہادیو مندر
    دیگر
    تلسی مانس مندر
    مساجد
    گیـان واپی مسجد عالمگیر مسجد
    رویداسیـا مذہب
    شری گورو رویداس جنم استھان
    گھاٹ
    اسی گھاٹ دشاشومـیدھ گھاٹ گنگا محل گھاٹ للتا گھاٹ منیکرنیکا گھاٹ گھاٹ سنت رویداس گھاٹ سندھیـا گھاٹ تلسی گھاٹ
    دلچسپی کے مقامات
    اشوک ستون بھارت کلا بھون بھارت ماتا مندر دریـائے گنگا گھاٹ جنتر منتر، وارانسی رام نگر قلعہ
    ہسپتال
    سر سندرلال ہسپتال
    • د
    • گ
    • ت
    ہند ایرانی زبانیں
    ہند۔آریـائی (انڈک)
    قدیم / وسطی
    قدیم
    • سنسکرت
      • ویدک
      • کلاسک
      • بدھی
    • Mitanni superstrate
    وسطی
    • Abahatta
    • اپ بھرنش
    • Dramatic Prakrits
      • مگدھی پراکرت
      • Maharashtri
      • Shauraseni
    • Elu
    • Gāndhārī
    • پراکرت
    • Paisaci
    • پالی
    • پراکرت
    جدید
    وسطی
    ہندی
    • اودھی
    • Bagheli
    • Bambaiya Hindi
    • برج بھاشا
    • بھوجپوری
    • سرنامـی ہندوستانی
    • Bundeli
    • Chhattisgarhi
    • فجی ہندی
    • ہریـانوی
    • Kannauji
    • Sansiboli
    اردو
    • دکنی
    • ریختہ (موجودہ)
    دیگر
    • Dhanwar Rai
    مشرقی
    بنگالی آسامـی
    • آسامـی
    • بنگلہ
    • Bishnupriya Manipuri
    • Chakma
    • Chittagonian
    • Hajong
    • Kayort
    • Kharia Thar
    • Nahari
    • Rajbanshi
    • Rohingya
    • Sylheti
    بہاری
    • Angika
    • Magahi
    • Maithili
    • Majhi
    • Sadri
    اوریـا
    • حلبی
    • اوریـا
    دیگر
    • مل پہرہ
    شمالی
    • Garhwali
    • Kumaoni
    • نیپالی زبان
      • Palpa
    • پوٹھوہاری لہجہ
    شمال
    مغربی
    پنجابی
    • سرائیکی زبان
    • ماجھی لہجہ
    دیگر
    • Aer
    • Derawali
    • ڈوگری
    • ہندکو
    • Kangri
    • کچھی
    • سندھی
    جنوبی
    مراٹهی-کونکنی
    • کونکنی
    • مراٹھی
    متعلقہ
    • دیویہی
    • سنہالی
    مغربی
    بھیل
    • بھیلی
    • Gamit
    راجستھانی
    • باگڑی
    • Goaria
    • گوجری
    • Jaipuri
    • Malvi
    • Marwari
    • Mewari
    • Dhatki (لہجہ)
    دیگر
    • Domari
    • گجراتی
    • Kalto
    • Khandeshi
    • Parkari Koli
    • Romani
    • Saurashtra
    آریـائی/ایرانی
    قدیم / وسطی
    قدیم
    مغربی
    • فارسی
    • مادی
    مشرقی
    • اوستائی
    • Old Scythian
    وسطی
    مغربی
    • Middle Persian
    • Parthian
    مشرقی
    • Bactrian
    • Khwarezmian
    • اوسیشیـائی زبان
      • Jassic
    • Sakan (Sacian)
    • Scythian
    • Sogdian
    جدید
    شمالی
    • Old Azari
    • بلوچی زبان
    • مغربی ایرانی زبانیں
    • Zoroastrian Dari
    • Fars
    • گیلکی زبان
    • Gorani
    • کردی
      • Kurmanji
      • سورانی
      • Kermanshahi
      • Laki
    • طبری
    • Semnani
    • Taleshi
    • deilami
    • Tati
    • زازاکی
    مشرقی
    پامـیر
    • Ishkashimi
    • Munji
    • Roshani
    • Shughni
    • Sarikoli
    • وخی زبان
    • Yazgulami
    • یدغہ
    دیگر
    • اوسیشیـائی
    • پشتو
    • Yaghnobi
    • اورمڑی
    • Parachi
    مغربی
    جنوبی
    • فارسی
      • Dari
      • تاجک
    • لورش زبان
      • Feyli
      • Bakhtiari
      • Laki
      • Kumzari
    • Caucasian Tat
    • Larestani
    • Bashkardi
    دیگر ہند-آریـائی زبانیں
    دردک
    • Dameli
    • ڈوماکی
    • Gawar-Bati
    • گاوری زبان
    • کالاش زبان
    • کشمـیری
    • کھووار
    • کوہستانی زبان
    • Nangalami
    • پھالولہ زبان
    • Pashayi
    • شینا زبان
    • Shumashti
    • توروالی زبان
    • Ushoji
    Nuristani
    کمکتہ-وری
    • کاٹی زبان
    • Kata-vari
    • Mumviri
    دیگر
    • Askunu
    • Kalasha-ala
    • Kamkata-viri
    • Tregami language
    • Vasi-vari
    ترچھی اس بات کی نشاندہی کرتی ہیں کہ یہ ناپید زبانیں ہیں۔
    • د
    • گ
    • ت
    اتر پردیش کے موضوعات
    تاریخ
    • History of Uttar Pradesh
    • Late Harappan
    • Painted Grey Ware culture
    • ویدک دور
    • Mahajanapadas
    • سلطنت مگدھ
    • Nanda
    • موریـا
    • Sunga
    • کشن سلطنت
    • گپتا سلطنت
    • ہرش
    • سلطنت دہلی
    • مغلیہ سلطنت
    • Nawabs
    • جنگ آزادی ہند 1857ء
    • British
    • Nationalism
    • Independence



    جغرافیہ
    • Geography of Uttar Pradesh
    • Bakhira Sanctuary
    • Chambal Wildlife Sanctuary
    • Chandra Prabha Sanctuary
    • Dudhwa National Park
    • Dudhwa Tiger Reserve
    • Hastinapur Sanctuary
    • Kachhua Sanctuary
    • Kaimoor Sanctuary
    • Katarniaghat Wildlife Sanctuary
    • Kishanpur Wildlife Sanctuary
    • Lakh Bahosi Sanctuary
    • Mahavir Swami Sanctuary
    • Nawabganj Bird Sanctuary
    • Okhla Sanctuary
    • Patna Bird Sanctuary
    • Pilibhit Tiger Reserve
    • Saman Sanctuary
    • Samaspur Sanctuary
    • Sandi Bird Sanctuary
    • Sohagi Barwa Sanctuary
    • Suhelva Sanctuary
    • Sur Sarovar Sanctuary
    • Vijai Sagar Sanctuary
    • Climate
    حکومت و سیـاست
    • Government of Uttar Pradesh
    • Governors
    • Chief Ministers
    • Uttar Pradesh Vidhan Parishad
    • Uttar Pradesh Vidhan Sabha
    • Allahabad High Court
    • اتر پردیش پولیس
    • Divisions
    • اضلاع
    • Cities
    • Political Parties
    • Assembly Elections-2007
    زبانیں
    • مرکزی ہند-آریـائی
      • برج بھاشا
      • Kannauji
      • اردو-ہندی
        • ہندی
        • اردو
      • Bundeli
    • مرکزی ہند-آریـائی
      • Awadhi
      • Bagheli
    • بہاری زبانیں
      • بھوجپوری
    ادب
    • وید
    • رزمـیہ شاعری
    • سنسکرت ادب
    • ہندی ادب
    • اردو ادب
    • Bhojpuri
    ثقافت
    • Culture of Uttar Pradesh
    • گنگا جمنی تہذیب
    • Music of Uttar Pradesh
    • Hindustani Classical Music
    موسیقی اور
    • Music of Uttar Pradesh
    • Hindustani Classical Music
    • کتھک
    • Nautanki
    معیشت
    • Economy of Uttar Pradesh
    • Conglomerates
    دیگر
    • Uttar Pradesh Board of High School and Intermediate Education
    • Uttar Pradesh cricket team
    • د
    • گ
    • ت
    جنوبی افریقا کی زبانیں
    • Pan South African Language Board
    • Commission for Cultural, Religious and Linguistic Community Rights
    • Department of Arts and Culture
    سرکاری
    مغربی جرمنیہ
    • افریکانز
    • انگریزی
    جنوبی بانتو
    Sotho-Tswana
    • Northern Sotho (Sepedi)
    • Southern Sotho (Sesotho)
    • Tswana (Setswana)
    نگونی
    • Southern Ndebele (isiNdebele)
    • سوازی (سواتی)
    • Xhosa (isiXhosa)
    • Zulu (isiZulu)
    • Venda (Tshivenḓa)
    • Tsonga (Xitsonga)
    تسلیم شدہ
    غیر سرکاری زبانیں
    مذکورہ
    1996 آئین
    دیسی
    • Bhaca
    • Khoi
    • Lala
    • Lozi
    • Nama
    • Nhlangwini
    • Northern Ndebele
    • Phuthi
    • خواسان
    • Tuu
    غیر ملکی
    • جرمن
    • یونانی
    • گجراتی
    • ہندی
    • پرتگیزی
    • مالے (تاریخی)
    • تمل
    • تیلگو
    • اردو
    مذہبی
    • عربی
    • عبرانی
    • سنسکرت
    دیگر
    LGBT slang
    • Gayle
    • IsiNgqumo
    دیگر
    • Tsotsitaal and Camtho
    • Oorlams Creole
    • Fanagalo
    • Pretoria Sotho
    • Scamto
    • SA Sign Language
    اخذ کردہ از «https://ur.wikipedia.org/w/index.php?title=اردو&oldid=3597006»




    [لباس کوردی سورانی]

    نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 20 Nov 2018 11:34:00 +0000



    لباس کوردی سورانی

    اسفندیـار رحیم مشایی - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

    پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو

    اسفندیـار رحیم مشایی مشاور رئیس‌جمـهور مشغول بـه کار
    ۳ مرداد ۱۳۸۸ – ۱۲ مرداد ۱۳۹۲رئیس جمـهور محمود احمدی‌نژادرئیس دفتر رئیس‌جمـهور مشغول بـه کار
    ۳ مرداد ۱۳۸۸ – ۱۷ آذر ۱۳۹۱رئیس جمـهور محمود احمدی‌نژادپس از عبدالرضا شیخ‌الاسلامـیپیش از مـیرحسن سرپرست نـهاد ریـاست‌جمـهوری مشغول بـه کار
    ۲۸ شـهریور ۱۳۸۸ – ۲۰ فروردین ۱۳۹۰رئیس جمـهور محمود احمدی‌نژادپس از علی سعیدلوپیش از حمـید بقاییمعاون اول رئیس‌جمـهور مشغول بـه کار
    ۲۶ تیر ۱۳۸۸ – ۳ مرداد ۱۳۸۸رئیس جمـهور محمود احمدی‌نژادپس از پرویز داوودیپیش از محمدرضا رحیمـیمعاون رئیس‌جمـهور
    رئیس سازمان مـیراث فرهنگی، لباس کوردی سورانی صنایع دستی و گردشگری مشغول بـه کار
    ۲۷ مرداد ۱۳۸۴ – ۲۶ تیر ۱۳۸۸رئیس جمـهور محمود احمدی‌نژادپس از حسین مرعشیپیش از حمـید بقاییـاطلاعات شخصزاده ۲۵ آبان ۱۳۳۹ (۵۸ ساله)[۱]
    شـهرستان رامسر، مازندران، ایرانملیت ایرانیحزب سیـاسی ائتلاف رایحه خوش خدمت (۱۳۸۵–۱۳۹۰)[۲]همسر(ان) شـهربانو ذبیحان لنگرودی[۳]خویشاوندان محمود احمدی‌نژاد (پدر داماد)اقامتگاه تهران، ایرانتحصیلات مـهندسی الکترونیک[۴]محل
    تحصیل دانشگاه صنعتی اصفهان[۴]هیئت دولت دولت نـهم، دولت دهمجایزه‌ها نشان فرهنگ و هنر (درجه یک)[۵]امضا وبگاه وبگاه رسمـیخدمات نظامـیلقب(ها) مرتضی مُحِب‌ّالاولیـاء[۶]وفاداری ایرانخدمت/شاخه سپاه پاسداران انقلاب اسلامـی[۶]سال‌های خدمت ۱۳۶۰[۴]–۱۳۶۳[۶]یگان واحد اطلاعات[۶]

    اسفندیـار رحیم مشایی (زادهٔ آبان ۱۳۳۹ رامسر)[۷]سیـاستمدار ایرانی است، کـه در دولت نـهم، معاون رئیس‌جمـهور و رئیس سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بود. لباس کوردی سورانی وی درون ابتدای کار دولت دهم، درون تیرماه ۱۳۸۸ معاون اول رئیس‌جمـهور شد.[۸] اما یک هفته بعد از حکم حکومتی رهبر ایران، مبنی بر برکناری او از این سمت، استعفاء داد و ساعتی بعد از سوی محمود احمدی‌نژاد بـه عنوان رئیس دفتر ریـاست جمـهوری منصوب شد و تا ۱۱ آذر ۱۳۹۱ درون این جایگاه فعالیت کرد.

    مشایی درون رشتهٔ مـهندسی الکترونیک درون دانشگاه صنعتی اصفهان تحصیل نموده هست و درون طول جنگ ایران و عراق، درون فاصله سال‌های ۱۳۶۰ که تا ۱۳۶۳ از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامـی بود. لباس کوردی سورانی او درون زمان شـهرداری محمود احمدی‌نژاد، رئیس سازمان فرهنگی هنری شـهرداری تهران را برعهده داشت.[۹][۱۰]

    رحیم مشایی درون دولت دوم محمود احمدی‌نژاد ریـاست دبیرخانـهٔ عدم تعهد، مشاور رئیس‌جمـهور، دبیری کمـیسیون فرهنگی دولت، ریـاست شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، ریـاست گروه مشاوران جوان ریـاست جمـهوری، ریـاست کارگروه زیـارت و فرهنگ رضوی، جانشینی رئیس‌جمـهور درون شورای عالی امور ایرانیـان خارج از کشور، ریـاست مرکز ملی جهانی‌شدن، ریـاست شورای اطلاع‌رسانی دولت و نمایندگی ویژه رئیس‌جمـهور درون امور خاورمـیانـه را بر عهده داشت. او درون انتخابات ریـاست جمـهوری ۱۳۹۲ ایران ثبت نام کرد ولی مورد تأیید شورای نگهبان قرار نگرفت. مشایی درون ۲۶ اسفند ۹۶ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد.[۱۱] رحیم مشایی از سوی اصول گرایـان منتقد دولت احمدی‌نژاد بـه رهبری طیف موسوم بـه جریـان انحرافی[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] متهم مـی‌شود.[۱۸][۱۹]

    زندگی‌نامـه

    اسفندیـار رحیم مشایی درون آبان ماه سال ۱۳۳۹ درون رامسر مازندران زاده شد. درون نوجوانی بـه خوبی قرآن را تلاوت مـی‌کرد و در هیئت‌های مذهبی مداحی اهل بیت را مـی‌گفت. او درون زمان پیروزی انقلاب ایران ۱۸ سال داشت. مشایی کـه در فضای داغ آن روزها از ۱۵ سالگی به منظور مردم شـهر و روستا سخنرانی کرده بود، درون بحبوحه انقلاب تبدیل بـه سخنرانی قهار و محور اقدامات انقلابی شـهر شد. راه‌اندازی ‌ها، نوشتن بیـانیـه‌ها و پخش اعلامـیه‌های آیت‌الله خمـینی، برگزاری هیئت مذهبی و مراسم خواندن دعای کمـیل و ندبه از جمله فعالیت‌های او پیش و در اوایل انقلاب است.[۲۰]

    فعالیت‌های سیـاسی

    فعالیت‌ها از ۱۳۵۷ که تا ۱۳۸۴

    او سابقه دستگیری ندارد و خود مـی‌گوید کـه چندین بار از خطر ساواک رهایی یـافته‌است. مـهندسی الکترونیک را از دانشگاه صنعتی اصفهان گرفته‌است و در همـین زمان درون اطلاعات پایگاه بسیج مسجد المـهدی مرداویج اصفهان و ماجرای مـهدی هاشمـی حضوری فعال داشت. او نیز چون دیگر همراهان احمدی‌نژاد، درون سال‌های ۶۵–۶۶ دوباره بـه تحصیل روی آورد. ش از تأسیس وزارت اطلاعات بـه سیستم اطلاعات-امنیتی کـه در کشور توسط نـهادهایی چون سپاه راه‌اندازی شده بود، پیوست. رحیم مشایی درون اطلاعات سپاه رامسر بـه فعالیت پرداخت. وی سپس بـه دلیل بحرانی کـه اوایل انقلاب علی‌الخصوص درون سال‌های ۱۳۵۸ که تا ۱۳۶۱ گریبان مناطق شین را گرفته بود، بـه دعوت سردار محمدرضا نقدی بـه کردستان رفت که تا در سمت معاون اطلاعات واحد کومله اطلاعات سپاه مستقر درون قرارگاه حمزه سیدالشـهداء فعالیت کند. مقارن با فرمانداری محمود احمدی‌نژاد درون ماکو، وی عضو شورای تأمـین استان آذربایجان غربی بود. حسین الله کرم دربارهٔ آشنایی احمدی‌نژاد و مشایی مـی‌نویسد: لباس کوردی سورانی «احمدی‌نژاد فرماندار خوی بود و مشایی عضو شورای ویژه تأمـین استان. این آشنایی سبب گشت که تا بعدها احمدی‌نژاد (شـهردار تهران) بـه سبب شناختی کـه از سبک کار فرهنگی موفق او درون کردستان داشت او را بـه سازمان فرهنگی- هنری شـهرداری تهران فراخواند.» وی با نام مستعار مرتضی محب الاولیـاء درون مناطق شین بـه اقدامات امنیتی-اطلاعاتی دست زد. او با نام اصلی‌اش یعنی اسفندیـار رحیم مشایی عضو شورای تأمـین استان آذربایجان غربی نیز بود. بعد از تشکیل وزارت اطلاعات درون سال ۱۳۶۳ خورشیدی، رحیم مشایی «مسئول تدوین استراتژی نظام جمـهوری اسلامـی درون خصوص اکراد ایرانی» بود. درون زمان تصدی «محمد محمدی ری شـهری» بر وزارت اطلاعات، وی مسئولیت «مناطق بحرانی کشور» را عهده‌دار بود. او همچنین از مؤسسین «مؤسسه مطالعات علمـی» (در سال ۱۳۷۶ خورشیدی) وابسته بـه وزارت اطلاعات هست که عمده فعالیت اش تحقیق و پژوهش و ارائه راهکار درون خصوص مسائل قومـیت‌های ایرانی، شناخت بیشتر آنان و همبستگی ملی است. وی سپس بـه وزارت کشور رفت و در دوران تصدی علی محمد بشارتی مدیرکل اجتماعی وزارت کشور شد و از آنجا بـه رادیو پیـام و سپس بـه شـهرداری تهران منتقل شد. رحیم مشائی که تا اسفندماه سال ۱۳۸۸ بـه مدت ۲۰ سال، مدیر مسئول ماهنامـه «سروه» بود. این نشریـه با گستره توزیع بین‌المللی درون ایران و جهان منتشر مـی‌شود. زبان آن کردی سورانی هست و بـه گویش کرمانجی نیز ده صفحه مطلب منتشر مـی‌کند کـه اخیراً بـه صورت ویژه نامـه کرمانجی ضمـیمـه مجله مـی‌شود. همچنین سرمقاله نشریـه علاوه برکردی بـه زبان فارسی هم درج مـی‌شود. مشخصا درون مـیان بدنـه وزارت اطلاعات از او بـه عنوان کارشناس مسائل کردستان یـاد مـی‌شود.[۲۰][۲۱]

    سایر سوابق اجرایی
  • مدیر شبکه رادیو تهران
  • معاون اجتماعی و فرهنگی شـهرداری تهران
  • رئیس سازمان فرهنگی هنری شـهرداری تهران
  • دولت نـهم

    اسفندیـار رحیم مشائی با آغاز بـه کار دولت نـهم و به دلیل آشنایی پیشین رئیس‌جمـهور با وی، درون بدنـه دولت جذب شد و ریـاست سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و معاونت رئیس‌جمـهور را بر عهده گرفت. وی بـه مناصب متعددی منصوب شد کـه رئیس مرکز مطالعات جهانی شدن، جانشین رئیس‌جمـهور درون شورای عالی ایرانیـان خارج از کشور، نماینده رئیس‌جمـهور درون شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما، عضو کمـیسیون‌های اقتصادی و فرهنگی دولت و در آخر ریـاست کمـیته عالی درون مورد طرح خط لوله گاز ایران-پاکستان-هند، از جمله آن هاست. رحیم مشایی همچنین عضو هیئت مدیره مؤسسه «رایـانـه شـهر» است. این مؤسسه درون زمـینـه‌های مختلف علوم کامپیوتری فعالیت مـی‌کند. فردی بـه نام «خسرو کاظم آذربایجان» مدیر عامل این مؤسسه هست و مشایی درون کنار افرادی چون حمـید بقایی، کاظم کیـاپاشا، مجیدرضا ربیعی و…، هیئت مدیره آن را تشکیل مـی‌دهند.[۲۰][۲۱]

    سازمان مـیراث فرهنگی

    در دوران ریـاست مشایی بر سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدامات زیر انجام شد:

    آبگیری سد سیوند

    مشایی درون زمستان سال ۱۳۸۵ خورشیدی درون این‌باره گفت: «وظیفه ما این بود کـه یک بررسی کارشناسی دقیقی از منطقه انجام بدهیم بـه همـین دلیل سازمان مـیراث فرهنگی با تحرک بسیـار خوب سیزده هیئت کارشناسی داخلی و خارجی، جلوی آبگیری را گرفتیم. بارها درون چند مرحله.» اما سرانجام سازمان با توجه بـه مصالح ملی رضایت داد کـه وزارت نیرو سد را آبگیری کند. سد سیوند درون ۹۵ کیلومتری شمال شیراز، پنجاه کیلومتری تخت جمشید و در حدود هفده کیلومتری پاسارگاد، بر روی رودخانـه سیوند و درون منطقه‌ای کـه به تنگه بُلاغی معروف است، ساخته شده‌است. فاصله دهانـهٔ سد سیوند که تا آثار و سازه‌های اصلی پاسارگاد نزدیک بـه هفده کیلومتر و بنا بـه نظر کارشناسان، خط پایـان آب‌گیری دریـاچه پشت آن - کـه رو بـه دشت مرغاب دارد - نزدیک بـه هفت یـا نـه کیلومتر هست در حالی کـه بنا بـه نظر پاره‌ای دیگر از کارشناسان درون صورتی کـه سد با کل ظرفیت آب‌گیری شود دریـاچه‌ای کـه پشت آن بـه وجود مـی‌آید درون نزدیکی چهار کیلومتری آرامگاه کورش مـی‌ایستد. با آب‌گیری سد سیوند بیش از هشت هزار اصله درخت پانصد ساله از بین رفت و همچنین چندی پیش اعلام شد کـه ساختمان آرامگاه کوروش نم کشیده‌است.[۲۰][۲۱][۲۲][۲۳]

    کتیبه هخا خارک

    در خرداد ۱۳۸۷ کتیبه هخا خارک کـه اواخر سال ۱۳۸۶ خورشیدی درون پی احداث جاده‌ای توسط وزارت نفت، درون این جزیره تاریخی کشف شده‌بود، توسط برخی افراد ناشناس با یک شیء نوک تیز تخریب شد. باستان شناسان از این کتیبه کـه به خط فارسی باستانی بود بـه عنوان سندی دیگر بر نام خلیج فارس یـاد مـی‌د، کـه در یورش افراد ناشناس از بین رفت. این موارد را حتما به همکاری نزدیک سازمان با شرکت «توسعه جهانگردی و ایرانگردی» افزود. این شرکت با مدیریت مـهدی جهانگیری معاونت سابق سرمایـه‌گذاری سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری بعد از ابلاغ اصل ۴۴ توسط رهبر جمـهوری اسلامـی درون یک معامله درون سازمانی، هرچه کـه بود را درون مالکیت خود گرفت. شرکت تخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی از نوع سهامـی خاص و مأموریت‌ها و وظایف آن، برنامـه‌ریزی و توسعه زیرساخت‌های صنعت گردشگری از قبیل مراکز اقامتی، اردوگاه گردشگری (کمپینگ) و ‌های آب معدنی، مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین راهی، مناطق نمونـه گردشگری، مجتمع‌های سیـاحتی و تفریحی، تأسیسات و تجهیزات جابه جایی گردشگری و اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها از طریق عقد قرارداد با پیمانکاران و مشاوران صلاحیت دار است. این شرکت جز درون استان‌های تهران، لرستان، گلستان، آذربایجان غربی، کهگیلویـه و بویر احمد و خراسان شمالی، درون ۲۳ استان دیگر شعبه دارد و هتل صخره‌ای کندوان، شرکت توسعه فناوری اطلاعات مـیراث آریـا، شرکت توسعه مـهمانخانـه‌های پردیسان، شرکت هتل‌های بین‌المللی راحت، شرکت سرمایـه‌گذاری پاد، شرکت توسعه هتل‌های شرق ایران، هتل لاله تهران، هتل لاله یزد، هتل لاله چابهار، هتل بین‌المللی سرعین و همچنین مجمتع آب‌درمانی سبلان و… را خرید و فروش کرده‌است.[۲۰][۲۱]

    سازمان حج و زیـارت

    در سال ۱۳۸۸ خورشیدی دولت احمدی‌نژاد طی مصوبه‌ای سازمان حج و زیـارت را بـه سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری ملحق نمود و مشایی نیز بلافاصله رئیس این سازمان را تغییر داد. این الحاق با مخالفت صریح محمد ری‌شـهری مواجه شد. هم‌چنین برخی از مراجع تقلید شیعه درون قم از جمله ناصر مکارم شیرازی و حسین نوری همدانی بـه تصمـیم دولت احمدی‌نژاد اعتراض د. هر دوی این مراجع تلویحاً دلیل مخالفت خود را، پیشینـه مشایی، اعلام د. سپس با دخالت رسمـی سید علی خامنـه‌ای، مصوبه دولت احمدی‌نژاد ملغی شد.[۲۴]

    دیگر موارد
    • ماجرای حراج سر سرباز هخا توسط انگلستان درون آبان ۱۳۸۶ خورشیدی[۲۵][۲۶]
    • به غرامت گرفته شدن تعدادی از لوح‌های گلی ایران کـه به عنوان امانت درون اختیـار موزه‌های آمریکا از جمله موزه دانشگاه شیکاگو قرار گرفته بود، بـه علت اتهام وارده از سوی آمریکایی‌ها بـه ایران درون خصوص مقصر دانستن دولت ایران و حمایت دولت ایران از حماس درون خصوص انفجار یک بمب درون شـهر اورشلیم درون تاریخ ۴ سپتامبر ۱۹۹۷ مـیلادی کـه آمریکایی‌ها آن را بـه حماس نسبت مـی‌دادند. عبدالله شـهبازی بـه عدم اقامـه دعوی توسط مشایی علیـه موزه‌های آمریکایی بـه دلیل تاراج ده‌ها هزار لوح گلی دوران هخا کـه تنـها ۳۰۰ لوح درون سال ۱۳۸۳ بـه ایران برگردانده شده بود اعتراض کرد.[۲۷][۲۸]
    • عزل و نصب مدیران سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری و ممنوع‌المصاحبه آنان و بدنـه کارشناسی این سازمان جهت انتقال اطلاعات حساب شده و قابل کنترل از طریق روابط عمومـی سازمان.[۲۲]
    • سرقت نسخه رونوشت از کتاب «قانون» ابوعلی سینا درون هفته مـیراث فرهنگی درون دوران ریـاست او اتفاق افتاد. این سرقت نـه تنـها توسط مسئولان اعلام نشد، بلکه رئیس سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان درون پاسخ بـه خبرنگاری کـه دربارهٔ صحت این سؤال پرسیده بود، گفت: «پرسیدن این سؤال حسن نظر نیست چرا کـه اگر یک پرسش به منظور مجموعه‌ای زیـان داشته باشد، نباید آن را مطرح کرد.» این مدیر این سرقت را طبیعی دانسته و گفته بود: «در زمان سرقت دو نفر از نیروهای یگان حفاظت درون موزه حضور داشته‌اند. اما متوجه موضوع نشده‌اند و در نخستین گام همـین دو نفر حتما پاسخگو باشند کـه چرا این اتفاق رخ داده‌است.» او دربارهٔ سرقت کتاب ابوعلی سینا گفته بود: «آرامگاه بوعلی‌سینا حتی بـه سیستم برق اضطراری نیز مجهز نبوده، بنابراین وقوع این سرقت هیچ تعجبی ندارد.»[۲۲]
    • ساخت مترو درون زیر چهار باغ اصفهان[۲۹]
    • عدم تغییر آمار ورودی و خروجی گردشگران درون ایران.[۲۲]
    معاون اول رئیس‌جمـهور

    مشایی درون ۲۷ تیر ۱۳۸۸ بـه عنوان معاون اول احمدی‌نژاد درون دولت دهم معرفی شد. این انتخاب با مخالفت‌های فراوانی درون طیف مخالفان و حتی برخی از حامـیان احمدی‌نژاد روبرو شد،[۳۰][۳۱][۳۲] که تا آنجا کـه حتی ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعیـان، تصدی او را نامشروع اعلام کرد.[۳۳] سپس محمدحسن ابوترابی‌فرد نایب رئیس اول مجلس از دستور سیدعلی خامنـه‌ای مبنی بر برکناری مشایی و استفاده ن از او درون هیچ پستی خبر داد.[۳۴]سید احمد خاتمـی نماینده مجلس خبرگان و امام جمعه موقت تهران نیز برکناری مشایی را آزمون ولایتمداری احمدی‌نژاد خواند.[۳۵] با این حال احمدی‌نژاد درون روزهای بعد بر تصمـیم خود پافشاری کرد. علی مطهری نماینده وقت مجلس نیز با اشاره بـه عدم اجرای دستور رهبری، گفت: طرح سؤال از احمدی‌نژاد را بـه طریق اولی پیگیری مـی‌کنم.[۳۶][۳۷]

    سؤال نمایندگان مجلس از رئیس‌جمـهور که تا آن هنگام درون حکومت جمـهوری‌اسلامـی سابقه نداشت. بعد از خودداری احمدی‌نژاد از اجرای دستور رهبر، سایت‌های خبری از وقوع مناقشـه لفظی درون جلسه هیئت وزیران درون روز چهارشنبه ۳۱ تیر ۱۳۸۸ خورشیدی مـیان احمدی‌نژاد با وزیر اطلاعات، وزیر ارشاد و وزیر کار بر سر معاون اولی مشائی، خبر دادند. درون این جلسه بـه علت بالا گرفتن جو انتقادی علیـه مشائی و متشنج شدن فضای جلسه، احمدی‌نژاد تنفسی چند دقیقه‌ای را به منظور ادامـه جلسه هیئت دولت بـه وزرا اعلام مـی‌کند. سپس احمدی‌نژاد اداره جلسه را بـه مشایی مـی‌سپارد. درون پی آن، وزرا نیز درون پاسخ بـه احمدی‌نژاد درون اقدامـی هماهنگ، اقدام بـه ترک جلسه هیئت وزیران مـی‌کنند.[۳۸][۳۹]

    سرانجام درون روز جمعه ۲ مرداد ۱۳۸۸ دفتر حفظ و نشر آثار علی خامنـه‌ای، متن دستور رهبر ایران خطاب بـه احمدی‌نژاد درون مورد لزوم برکناری رحیم مشایی از سمت معاونت اول رئیس‌جمـهور را منتشر کرد. این نامـه تاریخ ۲۷ تیرماه را دارد و شش روز پیش از انتشار بـه احمدی‌نژاد ابلاغ شده‌بود. این درون حالی هست که احمدی‌نژاد درون ۳۰ تیر، یعنی سه روز بعد از صدور دستور خامنـه‌ای، گفته‌بود کـه مشایی درون سمت معاون اول رئیس‌جمـهور بـه خدمات خود ادامـه مـی‌دهد.[۴۰] ساعاتی بعد از اعلام رسمـی این دستور، مجتبی ثمره هاشمـی دستیـار ارشد احمدی‌نژاد از قول مشایی گفت: او مطیع امر رهبر هست و خود را معاون اول رئیس‌جمـهور نمـی‌داند.[۴۱]واحد مرکزی خبر نیز، همان جملاتی را کـه ثمره هاشمـی درون جمع خبرنگاران از آقای مشایی نقل کرده بود، بـه همراه «بسمـه تعالی» درون ابتدا و نام مشایی درون انتهای آن، ابتدا بـه عنوان «اطلاعیـه» و کمـی بعد با انتشار اصلاحیـه‌ای بـه عنوان «متن کناره‌گیری» مشایی منتشر کرد.[۴۲] درون تاریخ ۳ مرداد ۱۳۸۸ خورشیدی، احمدی‌نژاد با انتشار یک نامـه، استعفای مشایی را بطور رسمـی بـه خامنـه‌ای اعلام کرد.[۴۳] درون تاریخ ۳ مرداد ۱۳۸۸ خورشیدی، مشایی درون نامـه‌ای بـه احمدی‌نژاد، رسماً استعفای خود را اعلام کرد.[۴۴]

    احمدی‌نژاد بلافاصله بعد از این رویداد، غلامحسین محسنی اژه‌ای وزیر اطلاعات وقت و یکی از اصلی‌ترین مخالفان مشایی را عزل کرد.[۴۵] اقدامات احمدی‌نژاد با واکنش تند برخی اصول‌گرایـان روبرو شد به‌طوری‌که جامعه اسلامـی مـهندسین از احزاب اصلی طیف اصول‌گرا درون نامـه‌ای سرگشاده خطاب بـه احمدی‌نژاد، نوشت: «این پرسش برجاست کـه به‌رغم دستور مقام معظم رهبری، باز هم مشایی عزل نمـی‌شود، ولی برخی وزیران بـه دلیل اعتراض بـه تعلل درون اجرای دستور مقام ولایت توبیخ و عزل مـی‌شوند.» درون ادامـه این نامـه، خطاب بـه احمدی‌نژاد نوشته شده‌است: «ما جدا نمـی‌خواهیم … ماجرای آقای مصدق درون رویـارویی با روحانیت، به منظور شما هم پیش آید.»[۴۶][۴۷]

    دولت دهم

    مشایی از ۲۸ شـهریور ۱۳۸۸ که تا فروردین ۱۳۹۰ ریـاست نـهاد ریـاست‌جمـهوری را برعهده داشت.[۴۸]

    خانـه‌نشینی احمدی‌نژاد

    احمدی‌نژاد درون اردیبهشت ماه ۱۳۹۰، حیدر مصلحی وزیر اطلاعات وقت را برکنار کرد. بـه نوشته لس آنجلس تایمز، دلیل این برکناری جاسوسی و نصب دستگاه‌های شنود مکالمات اسفندیـار رحیم مشایی توسط وزارت اطلاعات بوده‌است.[۴۹]سید علی خامنـه‌ای درون نامـه‌ای دستور داد مصلحی بـه کار خود ادامـه دهد. بعد از انتشار نامـهٔ رهبر ایران، احمدی‌نژاد ۱۱ روز از حضور درون محل کار، خودداری کرد کـه باعث موضع‌گیری حامـیان سیدعلی خامنـه‌ای نظیر احمد علم‌الهدی، مصباح یزدی، حسین همدانی، عباس سلیمـی نمـین، محمدحسین صفارهرندی، روح‌الله حسینیـان، محمدتقی رهبر، احمدرضا رادان، اسدالله ایمانی، حداد عادل، حسین طائب، حبیب‌الله عسگراولادی، حسن فیروزآبادی، داوود احمدی‌نژاد، مـهدی خورشیدی، اسدالله بادامچیـان، علیرضا زاکانی، سید محمود هاشمـی شاهرودی، ابراهیم امـینی، جوادی آملی، مـهدی کوچک‌زاده، مرتضی آقاتهرانی، حسین سبحانی‌نیـا، علی فلاحیـان، غلامحسین محسنی اژه‌ای، سعید ابوطالب، عماد افروغ، سید یحیی صفوی، علی لاریجانی، جعفر شجونی، حسین نوری همدانی، محمدرضا نقدی، علیرضا پناهیـان، ناصر مکارم شیرازی، احمد جنتی، محمد یزدی، محسن رضایی، کاظم صدیقی، غلامحسین الهام، فاطمـه رجبی، علی مطهری، عباس جعفری دولت‌آبادی، صادق لاریجانی، محمدجواد لاریجانی، مجتبی ذوالنور، محمدباقر قالیباف، سید حمـید روحانی، محمدرضا باهنر، احمد توکلی، منصور ارضی، سعید حدادیـان، سید احمد خاتمـی، محمدعلی جعفری، حسین الله‌کرم، مـهدوی کنی، حسین شریعتمداری و حمـید رسایی علیـه اسفندیـار رحیم مشایی و جریـانی موسوم بـه جریـان انحرافی شد.[۵۰][۵۱][۵۲][۵۳][۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸][۵۹][۶۰][۶۱][۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷][۶۸][۶۹][۷۰][۷۱][۷۲][۷۳][۷۴][۷۵][۷۶][۷۷]

    در این دوران، مشایی بـه زنده‌ فرهنگ ایران و باستان و عدم اهمـیت بـه مسائل شرعی[۷۸] و همچنین فساد مالی و حرکت درون راستای زار و ذلیل روحانیت، متهم شد.[۷۹] ارتباط با آمریکا و اسرائیل، ارتباط با رمالان، جن گیران و مرتاضان، عرفان گرایی، تلاش به منظور تقلب درون انتخابات مجلس و ترویج مکتب ایرانی و نیز لیبرال بودن و مخالفت با روحانیت و ولی فقیـه از دیگر اتهاماتی هست که بـه مشایی زده شد.[۸۰][۸۱][۸۲][۸۳][۸۴]

    هم چنین سایت‌ها و خبرگزاری‌های وابسته بـه مشایی و از دسترس خارج شدند.[۸۵][۸۶]

    در اردیبهشت سال ۱۳۹۰ و پس از موضع‌گیری حامـیان علی خامنـه‌ای علیـه اسفندیـار رحیم مشایی، ۲۵ نفر از افراد مرتبط با اسفندیـار رحیم مشایی، توسط دستگاه‌های امنیتی بازداشت شدند.[۸۷][۸۸]پریوش سطوتی همسر دکتر حسین فاطمـی،[۸۹] علیرضا مقیمـی مدیرعامل منطقه آزاد ارس، کاظم کیـاپاشا مسئول ارشد نـهاد ریـاست جمـهوری، محمد شریف ملک‌زاده، دبیر شورای عالی امور ایرانیـان خارج از کشور و علی‌اصغر پرهیزکار مدیرعامل منطقه آزاد اروند درون مـیان دستگیرشدگان قرار داشتند.[۹۰][۹۱][۹۲][۹۳][۹۴]

    عباس امـیری فر از نزدیکان مشایی و امام جماعت نـهاد ریـاست جمـهوری بـه علت ارتباط با انتشار سی دی ظهور بسیـار نزدیک است، بازداشت شده و از سوی دادگاه ویژه روحانیت تحت بازجویی قرار گرفت.[۹۵][۹۶][۹۷] هم چنین درون بین این افراد، فردی بـه نام عباس غفاری بـه جرم رمالی، جن‌گیری و تجاوز دستگیر شد.[۹۸][۹۹] برخی از گروه‌های حامـی علی خامنـه‌ای مانند انصار حزب‌الله نیز خواهان دستگیری مشایی شدند.[۱۰۰][۱۰۱]

    این بازداشت‌ها با اعتراض اسفندیـار رحیم مشایی، حمـید بقایی و علی اکبر جوانفکر مواجه شد.[۱۰۲][۱۰۳][۱۰۴]

    در ادامـه این رویدادها حمـید بقایی، یکی از طرفداران مشایی بـه چهار سال انفصال از خدمات دولتی محکوم شد.[۱۰۵] هم‌چنین درون ۲۳ خرداد ۱۳۹۰ محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضائیـه، اعلام کرد: «بیش از ۱۲ نفر از افراد مرتبط با جریـان انحرافی را دستگیر کرده‌ایم.»[۱۰۶]

    نشان فرهنگ

    محمود احمدی‌نژاد درون مراسم ملی استقبال نوروز، نشان فرهنگ را بـه اسفندیـار رحیم مشایی اهدا کرد.[۱۰۷]

    ۳۰۰ سفر خارجی

    علیرضا سلیمـی یکی از نمایندگان دور نـهم مجلس شورای اسلامـی ضمن بیـان این نکته که: «در دوران ریـاست محمود احمدی‌نژاد، اسفندیـار رحیم مشایی بیش از ۳۰۰ سفر خارجی داشته‌است. مأموریت آقای مشائی چه بوده و دستاورد سفرها چه بوده‌است.» از علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه وقت کشور توضیح خواست کـه در جواب سیدعباس عراقچی سخنگوی وزارت امور خارجه اظهار داشته: رئیس‌جمـهور و نـهاد ریـاست جمـهوری حتما اطلاعات لازم را درون اینباره ارائه کند.[۱۰۸][۱۰۹]

    رئیس دبیرخانـه عدم تعهد

    محمود احمدی‌نژاد درون حکمـی او را بـه عنوان رئیس دبیرخانـه عدم تعهد منصوب کرد، کـه در آن تعاریف زیـادی از او شده بود.[۱۱۰]

    مشایی درون دولت نـهم و دهم مسئولیت‌های زیر را برعهده داشت:[۱۱۱]

  • رئیس دبیرخانـهٔ عدم تعهد (۱۱ آذر ۱۳۹۱)
  • رئیس دفتر رئیس‌جمـهور (۳ مرداد ۱۳۸۸–۱۱ آذر ۱۳۹۱)
  • نمایندگی ویژه رئیس‌جمـهور جهت تصمـیم‌گیری درون مورد نحوه اجرای اختیـارات هیئت وزیران درون امور نفت (۳۰ مـهرماه ۱۳۸۸)
  • ریـاست شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی (۱۰ آبان ۱۳۸۸)
  • دبیر کمـیسیون فرهنگی دولت (۱۹ آذرماه ۱۳۸۸)
  • ریـاست گروه مشاوران جوان ریـاست جمـهوری (۶ اسفند ۱۳۸۸)
  • مسئولیت انتصاب مدیر عامل صندوق مـهر امام رضا
  • مسئولیت کنترل و نظارت مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریـاست جمـهوری
  • نماینده تام‌الاختیـار رئیس‌جمـهور درون ستاد مرکزی راهیـان نور
  • رئیس کارگروه زیـارت و فرهنگ رضوی
  • عضویت درون شورای فرهنگی دولت با حکم رئیس‌جمـهور
  • رئیس کمـیته عالی درون مورد طرح خط لوله گاز ایران – پاکستان - هند
  • نماینده رئیس‌جمـهور درون شورای نظارت بر صدا و سیما
  • جانشین رئیس‌جمـهور درون شورای عالی امور ایرانیـان خارج از کشور (۸ مرداد ۱۳۸۵)
  • رئیس مرکز ملی جهانی‌شدن (۹ دیماه ۱۳۸۶)
  • عضو کمـیسیون اقتصادی دولت
  • نظارت برکار سخنگوهای دولت و رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت
  • نماینده ویژه رئیس‌جمـهور درون امور خاورمـیانـه
  • دیدگاه‌ها

    نوشتار(های) وابسته: مکتب ایرانی و جریـان انحرافی

    مشایی درون دوران حضور درون دولت احمدی‌نژاد دیدگاه‌ها و رفتارهایی داشته‌است کـه منجر بـه بروز انتقاداتی از سوی اصول‌گرایـان شده‌است. اظهاراتی همچون «دوران اسلام‌گرایی بـه پایـان رسیده‌است. البته این دوره تمام نشده بلکه رو بـه پایـان است.»[۱۱۲][۱۱۳][۱۱۴] «در ایران استفاده از حجاب آزاد هست و هیچ فشاری از طرف حکومت درون استفاده از حجاب اعمال نمـی‌شود.»، «جلوگیری از برپایی شادی اهانت بـه اسلام و استفاده از رنگ سیـاه مکروه‌است.»، «آذربایجان غربی، ایلام و کرمانشاه متعلق بـه کردستان هست و این قوم از برترین قوم‌های ایرانی است.»، «علی خامنـه‌ای و احمد جنتی که تا دو سال دیگر نخواهند بود کـه بتوانند از کاندیدا شدن به منظور ریـاست جمـهوری جلوگیری کنند»،[۱۱۵] «اگر حجاب الزام نداشت، چند درصد خانم‌ها با حجاب بودند؟»،[۱۱۶] «ملائکه مرتب درون عرصه کشور درون حال پرواز هستند.»، «چرا نمـی‌توانید سحرم را باطل کنید و احمدی‌نژاد را نجات دهید؟!»، «اهل سکته پکته هم نیستم، ولی باور کنید کـه به خاطر من بعضی‌ها سکته مـی‌کنند، بعداً مـی‌بینیم.»،[۱۱۷] «کسی کـه ریـاضیـات را درک نکند، بهشت را نخواهد دید.»،[۱۱۸] «موسیقی را نمـی‌فهمند و مـی‌گویند حرام است.»،[۱۱۹] «ایران امروز با مردم آمریکا و اسرائیل دوست است.»، «۲۰ مـیلیون از ۲۴ مـیلیون نفری کـه به احمدی‌نژاد رای دادند منتقد نظام هستند.»،[۱۲۰] «شاید رازی و بوعلی سینا درون عصر خود قامتی برجسته داشتند، اما قرار نیست افتخار هزار سال بعد آدمـیان باشند.»، «"از ذکر چه مـی‌جویند شاعران، همان را بجویند از ایران" ایران ذکر هست و تاریخ ایران آکنده از ایمان است.»، «انسان را کـه حذف کنیم، خدا خودش حذف مـی‌شود.»،[۱۲۱] «ما مردم آمریکا را از برترین ملت‌های دنیـا مـی‌دانیم.» و «نام خلیج فارس و دریـای پارسی از ۳۰ مـیلیون سال پیش بـه موازات شکل‌گیری تمدن‌های انسانی درون منطقه موجودیت یـافته‌است.»[۱۲۲] و اقداماتی همچون حضور درون مجلس ی درون ترکیـه، مراسم حمل قرآن همراه با نوای دف، ادغام سازمان حج و زیـارت با سازمان مـیراث فرهنگی گوشـه‌ای از عملکرد جنجالی مشایی است.[۱۲۳] بـه نظر صاحب نظران سیـاسی هیچ فردی بـه اندازه مشایی درون تخریب اه اساسی نظام جمـهوری اسلامـی ایران قدم برنداشته‌است. همچنین مـی‌توان گفت کـه وی جنجالی‌ترین فرد درون دوران انقلاب هست و سرپیچی‌های او از نظرات اصلی نظام جمـهوری اسلامـی ایران بیش از بنی صدر مـی‌باشد.[۱۲۴]

    حضور درون مجلس

    وی درون سال اول تصدی درون کشور ترکیـه درون جلسه‌ای حضور یـافت کـه در آن ندگان زن بـه پایکوبی مـی‌پرداختند.[۱۲۵] درون زمستان سال ۱۳۸۵ فیلمـی منتشرشد کـه مشایی را درون مجلس ی درون افتتاحیـه اجلاس گردشگری کشورهای اسلامـی درون ترکیـه نشان مـی‌داد. زمان فیلم یک ساعت و ۵ دقیقه و ۲۶ ثانیـه بود. یک دقیقه و ۴۰ ثانیـه بعد از آغاز مراسم، درون این فیلم زنان آغاز مـی‌شود و تا ۱۳ دقیقه و ۳۰ ثانیـه، سه جداگانـه برگزار شد.[۱۲۶] درون حین شکایت رحیم مشایی از دونماینده مجلس یعنی عماد افروغ و سعید ابوطالب،[۱۲۷] بر سر طرح این موضوع، اعلام شد کـه فیلم مونتاژ شده‌است. درون متن این شکایت نامـه آمده‌است: «آقای ابوطالب CD گزیده را بـه مسئول سایت ایرا نیوز داده و از وی خواسته‌است نسبت بـه پخش یک خبر کذب و واقعه دروغین اقدام نماید و به او اطمـینان داده‌است کـه به هیچ وجه نگران عواقب این کار نباشد و گفته‌است کـه از حمایت مجلس برخودار هست و اصولاً با انتشار این خبر جعلی و جوسازی‌های بعدی فرصتی به منظور دفاع مشایی باقی نخواهد ماند.»[۱۲۸] ولی سعید ابوطالب نماینده مجلس ضمن تکذیب آن اعلام کرد کـه شرکت ترکیـه‌ای tour sab این فیلم را تهیـه کرده و آن را به منظور خبرنگاران عکاسان و شرکت‌های گردشگری حاضر درون یک جشنواره درون حاشیـه اجلاس وزرای اقتصادی کشورهای اسلامـی ارسال کرده‌است.[۱۲۹] مشایی این فیلم را تصاویر گزینش شده از یک مجلس دو ساعته دانست و افزود: «مجلس رسمـی بوده و لهو لعب هم نداشته. ضمن اینکه نبوده و از دیدگاه بسیـاری هنر هست و آن‌ها برخلاف ما آن را حرام نمـی‌دانند».[۱۳۰] درون سال ۱۳۸۸ درون مقاله‌ای درون سایت شخصی رحیم مشایی درون پاسخ بـه انتقادات از این اقدام مشایی عنوان شد که: «در صورتی کـه آنچنان صحنـه‌هایی درون افتتاحیـه بازی‌های آسیـایی قطر با حضور آقای احمدی‌نژاد نیز انجام شد، بعد چرا تنـها مشایی حتما برای شرکت درون چنین جلسه‌ای مورد سؤال و انتقاد قرار گیرد»؟[۱۳۱] بعدها بـه نقل از محمود احمدی‌نژاد درون این مورد درون جلسه‌ای بـه دانشجویـان گفته شد: «برای آقای مشایی ساخته بودند کـه در مجلس آنچنانی رفته‌است. رفت شکایت کرد، ساعت یک‌نیمـه شب با نماینده دادستان قرار گذاشت. با مسئول آن سایت تماس گرفتند، گفته بود پول بدهید فیلم را برمـی‌داریم، غافل از اینکه نماینده دادستان درون جریـان است»[۱۳۲]

    اظهارنظر درون مورد اسرائیل

    او درون اظهارنظری مردم اسرائیل را دوست خواند و با این اظهاراتش موجب برانگیخته‌شدن خشم بسیـاری ازانی شد کـه اسرائیل را دشمن خود مـی‌دانستند.[۱۳۳][۱۳۴][۱۳۵] درون پی این ماجرا ۲۰۰ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامـی، با امضای بیـانیـه‌ای خواستار برخورد جدی با وی شدند.[۱۳۶] بعد از انتشار این بیـانیـه، وی درون ۲۴ مرداد ۱۳۸۷ طیّ نامـه‌ای بـه حداد عادل، رئیس کمـیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامـی واژهٔ اسرائیل درون جهان امروز را منفورترین واژه‌ای دانست کـه مترادف نژادپرستی، خیـانت، خشونت، مکر و فریب است.[۱۳۷]

    وی با تکرار ادّعاهای خود با شدّت بیشتر درون مرداد ۱۳۸۷، موجی از اعتراضات را علیـه خود و دولت برانگیخت. بلافاصله بعد از این ماجرا تجمّع دانشجویـان روبه‌روی سازمان مـیراث فرهنگی برگزار گردید. حاشیـه‌ها درون مورد اظهارات وی که تا جایی بالا گرفت کـه سید علی خامنـه‌ای، درون خطبه‌های نماز جمعه سخنان وی را کاملاً اشتباه دانسته و خواستار پایـان‌بخشی بـه این حواشی کـه در موارد زیـادی با استناد بـه آن دولت تخریب مـی‌گشت، شد. این درون حالی هست که محمود احمدی‌نژاد از سخنان مشایی دفاع کرده بود. بعد از آن نمایندگان مجلس کـه به دنبال سؤال از رئیس‌جمـهور درون مجلس بودند، آن را از دستور کار مجلس خارج د. وی به منظور بیـان توضیحات درون مورد سخنانی کـه گفته‌است بـه کمـیسیون امنیت ملی و سیـاست خارجی مجلس شورای اسلامـی ایران دعوت شد.[۱۳۸]

    شکایت اسرائیل از مشایی

    مشایی درون جریـان یک سخنرانی درون شـهر مکه گفت: «نابودی رژیم صهیونیستی حتما به یک هدف بین‌المللی تبدیل شود. زیرا زیـان‌های این نظام صهیونیستی فاسد تنـها دامن‌گیر کشورهای عربی و اسلامـی نیست؛ بلکه بـه ضرر همـه انسانیت تمام مـی‌شود.» درون پی این اظهارات، رژیم اسرائیل شکایت نامـه‌ای را علیـه «اسفندیـار رحیم مشایی» بـه بان کی مون دبیرکل سازمان ملل متحد و شورای امنیت ارسال کرد.[۱۳۹]

    همایش فرصت‌های سرمایـه‌گذاری درون صنعت گردشگری ایران

    در مراسم افتتاح همایش فرصت‌های سرمایـه‌گذاری درون صنعت گردشگری ایران درون روز ۱۸ آبان ۱۳۸۷ درون حضور وی و قبل از مراسم قرائت قرآن، افرادی با لباس محلی، دف زنان قرآن را حمل و به قاری تحویل دادند.

    آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله مکارم شیرازی درون این مورد موضع تندی گرفتند و با وجود اینکه خود آقای مشایی درون این جلسه حضور داشت، معاون وی بـه ناچار استعفاء نمود. وی درون نامـه استعفاء نوشت: این کار را صرفاً به منظور تکریم قرآن کریم بوده‌است و آن‌ها بـه هنگام این مراسم حتماً وضو مـی‌سازند.[۱۴۰]

    نظرات دربارهٔ نوح و سایر پیـامبران

    در ۲۰ دی ۱۳۸۸ درون پانزدهمـین جشنواره تحقیقاتی علوم پزشکی رازی گفت:

    اگر امروز بـه افرادی مانند رازی و ابوعلی سینا افتخار مـی‌کنیم به‌طوری‌که قد آن‌ها از اعماق تاریخ بیرون هست برای بلندی قد آن‌ها نیست بلکه کوتاهی قد نسل‌های بعدی آن را نمایـان کرده‌است. شاید بوعلی‌سینا درون عصر خود قامتی برجسته داشته اما قرار نیست افتخار هزار سال بعد آدمـیان نیز باشد و این نشانـه فقر انسان‌ها درون دهه‌های بعدی هست چرا کـه نشان مـی‌دهد فرصت شکوفایی درون دوره‌های متعدد پدید نیـامده‌است. اگر قرار باشد طی چند هزار سال فقط چند صد ابوعلی سینا بـه وجود آید افتخارآمـیز نیست. حضرت نوح با ۹۵۰ سال عمر نتوانست مدیریت جامع کند چرا کـه عدالت را ایجاد نکرده‌است. آمدن پیـامبران درون طول تاریخ به منظور تمام شدن دوره‌های قبلی پیـامبری بوده‌است اگر هر پیـامبر مدیریت درستی مـی‌کرد عدالت برقرار مـی‌شد.[۱۴۱]

    این اظهارات با واکنش شدید برخی روحانیون مواجه شد، از جمله حسن ممدوحی عضو جامعه مدرسین حوزه علمـیه قم گفت: درون صورت صحت خبر، مشایی حتما توبه کند زیرا سخنانش کاملاً نادرست است. سخنان وی بیش از حد احمدی‌نژاد را اذیت مـی‌کند کـه ما راضی نیستیم. اگر مشایی چنین سخنانی را گفته باشد رئیس‌جمـهور حتما در مورد وی تجدید نظر کند.[۱۴۲]سید موید علویـان یکی از برگزیدگان جشنواره رازی نیز هنگام دریـافت جایزه خود با عالعملی قابل تأمل، بـه شدت نسبت بـه اظهارات مشایی اعتراض کرد و هنگام حضور بر روی سن از دست با وی خودداری نمود و یک جلد قرآن را به منظور مطالعه بـه رحیم مشایی اهدا نمود.[۱۴۳]

    در خصوص عیسی، وی گفته‌است «حضرت عیسی کـه از اینجا بـه آنجا فرار مـی‌کرد، حضرت عیسی درون تهدید قتل بود، درون مضیقه بود، درون محدودیت بود،» چه تدبیر و مدیریتی داشت؟[۱۴۴]

    محمد صادقی تهرانی، مرجع تقلید نوگرا و مفسر قرآن نیز نامـه‌ای درون پاسخ بـه اظهارات مشایی منتشر کرد و در پایـان با شکایت بردن بـه خداوند و امام زمان اعلام کرد: «ابقاء رحیم مشایی درون هر سمتی حرام است.»[۱۴۵] هرچند برخی صدور چنین سخنانی از سوی رحیم مشایی را عادی تلقی کرده‌اند.[۱۴۶] درون همـین حال خبرگزاری ایرنا درون دفاع از مشایی درون صفحهٔ اصلی خود از وی با عنوان «پهلوان»، «اسطوره»، «متفکر»، «بزرگ»، «تهذیب نفس»، و «ساده زیست» یـاد کرد و منتقدانش را «رانده از عقل و باطل» دانست.[۱۴۷]

    اتهام ارتباط با ماوراءالطبیعه

    یکی از اتهامات اصولگرایـان بـه مشایی و «جریـان انحرافی»، ارتباط آن‌ها با رمالان و جن‌گیرها است. محمدتقی مصباح یزدی، حسین فدایی، مرتضی نبوی و غلامعلی حدادعادل مشایی را دارای ارتباط با «عوالم دیگر» از طریق فردی بـه نام عباس غفاری دانسته‌اند.[۱۴۸] غفاری درون بهار ۱۳۹۰ دستگیر شد.[۱۴۸][۱۴۹]

    مکتب ایرانی
    نوشتار اصلی: مکتب ایرانی

    مشایی درون مراسم اختتامـیه دومـین همایش ایرانیـان خارج از کشور از اصطلاح «مکتب ایران» استفاده کرد کـه بعدها بـه «مکتب ایرانی» معروف شد. وی گفت:

    برخی‌ها از من خرده مـی‌گیرند کـه چرا نمـی‌گویی مکتب اسلام و مـی‌گویی مکتب ایران، گفت: از مکتب اسلام دریـافت‌های متنوعی وجود دارد اما دریـافت ما از حقیقت ایران و حقیقت اسلام، مکتب ایران هست و ما حتما از این بـه بعد مکتب ایران را بـه دنیـا معرفی کنیم.

    در این سخنرانی مشایی بهترین راهکار معرفی اسلام اصیل را، ارائه اسلام با نام مکتب ایران معرفی نمود. مشایی درون این سخنرانی شاخصهٔ اصلی مکتب ایران را توجه هم‌زمان بـه انسان و خدا دانست.
    متن کامل سخنرانی

    قسمتی از متن:[۱۵۰] سخنان مشایی با واکنش شدید محمد یزدی، سید احمد خاتمـی، احمد توکلی و علی مطهری روبه‌رو شد. محمد یزدی گفت: «آقای مشایی بـه مسائلی کـه در حوزه تخصص او نیست وارد نشود.» احمد توکلی هم این سخنان را برخاسته از یک ذهن بیمار دانست. اقدامات مشایی بـه نحوی شد کـه حتی نیروهای ستادهای احمدی‌نژاد از وی انزجار د و کار بجایی رسید کـه روح‌الله بجانی رئیس ستاد احمدی‌نژاد شـهرستان تبریز، وی را تلویحاً تهدید بـه ترور درون صورت ادامـهٔ انحراف مـی‌کند و مـی‌گوید: اگر مشایی مثلروی همـه را مشغول خود کند نواب‌ها بپا مـی‌خیزند.[۱۵۱]

    احمدی‌نژاد طی یک سخنرانی بـه دفاع از دیدگاه مشایی پرداخت: ایران یعنی عدالت، خداپرستی، آزادی و راه نجات؛ بنابراین اگر ایران زمـین را از تاریخ و جغرافیـا برداریم از تمدن بشری چیزی باقی نمـی‌ماند و به جرات مـی‌توانم بگویم کـه تنـها تمدن مبنی بر ارزش‌های الهی و انسانی، درون ایران زمـین است.لینک

    شکایت از روزنامـه کیـهان

    در پی شکایت رحیم مشایی از روزنامـه کیـهان بـه علت انتشار خبری درون این روزنامـه مبنی بر دیدار مشایی با هوشنگ امـیراحمدی، مشایی اعلام کرده بود کـه اگر کیـهان محکوم نشود او مسلمان نیست. درون نـهایت دادگاه روزنامـه کیـهان را تبرئه کرد.[۱۵۲]

    دیدار با بازیگران و هنرمندان

    ملاقات‌های اسفندیـار رحیم مشایی با بازیگران، هنرمندان، خوانندگان و کارگردانان، موجب جنجال‌ها و اعتراض‌های زیـادی از سوی اصولگرایـان حامـی علی خامنـه‌ای شد.[۱۵۳][۱۵۴][۱۵۵]

    مشایی بـه دلایل مختلف مانند وام و کمک‌های مالی، ممنوع‌التصویری و کمک بـه حضور هنرمندان و برگزاری کنسرت موسیقی درون ایران با هنرمندانی نظیر هدیـه تهرانی، حبیب محبیـان، محمد رضا گلزار، مـهناز افشار، رخشان بنی اعتماد، بنیـامـین بهادری و مـهتاب کرامتی دیدار کرد.[۱۵۶][۱۵۷][۱۵۸][۱۵۹][۱۶۰]

    تأسیس دانشگاه

    شورای عالی انقلاب فرهنگی درون اردیبهشت ماه ۱۳۹۰ با اعطای مجوز تأسیس دانشگاه غیرانتفاعی بـه اسفندیـار رحیم مشایی با عنوان دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیـان موافقت کرد. هم چنین اعلام شد دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیـان درون بدو تأسیس خواهد توانست هر رشته تحصیلی حتی درون مقطع دکتری را راه‌اندازی کرده و در آن اقدام بـه پذیرش دانشجو بدون کنکور کند. اسفندیـار رحیم مشایی بـه عنوان رئیس هیئت امنای این دانشگاه انتخاب شد.[۱۶۱] درون واکنش بـه تأسیس این دانشگاه جمعی از نمایندگان مخالف مشایی درون مجلس اعلام د کـه تأسیس دانشگاه توسط مشایی وجاهت قانونی ندارد و مجلس با چنین مسئله‌ای شدیداً مقابله خواهد کرد.[۱۶۲]

    تشکر از فرستادهٔ موزه انگلستان

    دراواخر فروردین ۱۳۹۰ درست زمانی کـه قرار بود کتیبه کوروش بـه انگلستان برگردد او با درون دست نگهداشتن کتیبه بـه ایرانی بودن خویش افتخار و از انگلیسی‌ها بـه دلیل درون اختیـار گذاشتن کتیبه تقدیر و تشکر کرد.

    عدم امکان فروپاشی آمریکا

    در سال ۱۳۸۸ خورشیدی وی درون یک سخنرانی بیـان کرد: اشاره من بـه عدم امکان فروپاشی آمریکا کـه در سفر قبلی‌ام بـه نیویورک گفتم و در مطبوعات داخلی هم بازتاب بسیـاری داشت بر پایـه این تحلیل بود کـه اساساً ساختار سیـاسی، اجتماعی و فرهنگی آمریکا بـه گونـه‌ای نیست کـه این کشور مانند شوروی دچار فروپاشی شود. منظور ما از فروپاشی، فروپاشی امپراطوری آمریکا است.[۱۶۳]

    انتخابات ریـاست‌جمـهوری ۱۳۹۲

    همراهی مشایی توسط احمدی‌نژاد درون روز ثبت‌نام کاندیداتوری به منظور انتخابات ریـاست‌جمـهوری
    نوشتار اصلی: انتخابات ریـاست‌جمـهوری ایران (۱۳۹۲)

    وی درون تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ خورشیدی درون انتخابات ریـاست‌جمـهوری ثبت نام کرد.[۱۶۴]محمود احمدی‌نژاد، علی نیکزاد وزیر راه و شـهرسازی، بقایی، عبدالرضا شیخ‌الاسلامـی و همچنین جمعی دیگر از دولت‌مردان، مشایی را درون هنگام ثبت نام درون انتخابات ریـاست‌جمـهوری همراهی مـی‌د.[۱۶۵] از مدتی قبل تر، احمدی‌نژاد با شعار «زنده باد بهار» بـه تبلیغ به منظور مشایی مـی‌پرداخت و به تمجید او با توصیفاتی چون «خارق‌العاده و خردمند» و دارای «قلبی همچون آینـه» پرداخته‌بود.[۱۶۶]

    با وجود حمایت احمدی‌نژاد از او، باز هم مشایی درون فهرست نامزدهای تأیید صلاحیت‌شده توسط شورای نگهبان قرار نگرفت.[۱۶۷]

    وبگاه خبری عصر ایران درون ۲۳ آذر ۱۳۹۳ خورشیدی بـه نقل از یکی از حاضرین درون جلسه‌ای کـه مشایی با برخی از حامـیان احمدی‌نژاد دیدار داشته‌است، از قول آن شخص نوشت کـه مشایی درون آن جلسه گفته‌است: درون یک‌سال اخیر به منظور ایجاد انسجام مـیان احمدی نژادی‌ها به منظور همـیشـه از سیـاست کنار کشیدم. این وبگاه همچنین بـه نقل از مشایی نوشت: «متأسفانـه تفرق و سرخوردگی‌های ایجادشده درون اردوگاه حامـیان آقای احمدی‌نژاد، بـه نفع جریـان هاشمـی تمام شد و ما حتما مانع ادامـه این وضع شویم.»[۱۶۸]

    موضع‌گیری‌های سال‌های ۹۵ و ۹۶

    حمایت از بقایی

    مشایی درون اسفند ۱۳۹۵ حمایت خود را از نامزدی حمـیدرضا بقایی درون انتخابات ریـاست جمـهوری ۱۳۹۶ خورشیدی اعلام کرد.[۱۶۹][۱۷۰]

    تشبیـه خود بـه درخت

    مشایی درون روز ۱۵ اسفند ۱۳۹۵ درون ویدئویی کـه از او منتشر شده مـی‌گوید: من خودم درختم و ریشـه درون خاک پاک ایران دارم.[۱۷۱]

    انتقاد از قوه قضائیـه

    به دنبال بازداشت مجدد حمـید بقایی درون ۱۸ تیر ۱۳۹۶، محمود احمدی‌نژاد درون ۲۰ تیرماه با انتشار یک نامـه سرگشاده از این اقدام قوه قضائیـه انتقاد کرد. درون بخشی از این نامـه آمده‌است: «اشکالات اساسی بـه کار قوه قضاییـه از جهت ساختاری و آیین رسیدگی وارد است.»[۱۷۲][۱۷۳] سپس درون ۲۲ تیرماه، دادستانی تهران با صدور اطلاعیـه‌ای، ضمن تأکید بر قانونی بودن «بازداشت مجدد حمـید بقایی» اعلام داشت: «هر گونـه اظهار نظر غیر کارشناسانـه و بدون اطلاع از موضوع، تشویش اذهان عمومـی محسوب و اقدام قانونی را درون پی خواهد داشت.»[۱۷۴][۱۷۵] درون ادامـه این ماجرا درون ۲۵ تیرماه غلامحسین محسنی اژه‌ای درون خصوص نامـه منتشر شده از سوی احمدی‌نژاد گفت: «بخشی از آن نامـه حتماً قابل تعقیب قضایی است.»[۱۷۶] سپس مشایی درون ۵ مرداد ۱۳۹۶ خورشیدی درون انتقادی شدید از اقدامات و اظهارات برخی از مسئولین ارشد دستگاه قضائی، گفت: بر چسب تشویش اذهان عمومـی زدن بـه منتقدان، باعث گسترش فساد مـی‌شود و سپس خطاب بـه اژه‌ای افزود: «با دم شیر بازی مـی‌کنی. اعتبار تو بـه یک تکه کاغذ است.»[۱۷۷][۱۷۸] رحیم مشائی درون ۲۴ اسفند ۱۳۹۶ درون اعتراض بـه زندانی شدن بقایی درون برابر سفارت انگلستان حکم بقایی را بـه آتش کشید.[۱۷۹]

    بازداشت

    وی عصر شنبه ۲۶ اسفند ۹۶ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. این بازداشت بعد از اعتراض‌های رسانـه‌ای او بـه موضوع بازداشت حمـید بقایی رخ داده‌است کـه حکم حمـید بقایی را مقابل سفارت انگلیس بـه آتش کشید[۱۸۰] جهان نیوز از رسانـه‌های محافظه کار هم‌زمان با بازداشت مشایی تصاویری از مشایی درون کنار پریوش سطوتی منتشر کرد کـه حاکی از رابطه بسیـار نزدیک این دو مـی‌باشد. پریوش سطوتی درون ۱۳۹۰ بـه اتهام جاسوسی بازداشت و باقید وثیقه آزاد شد و بلافاصله از کشور خارج شد.[۱۸۱]

    دادگاه علنی

    وی درون روز ۳ مرداد ماه سال ۱۳۹۷ به منظور بررسی اتهامات حتما در دادگاه انقلاب حاضر شد. این درون حالی هست که صبح آن روز برخی رسانـه‌های ایرانی از لغو شدن این دادگاه خبر داده بودند.[۱۸۲][۱۸۳] روابط عمومـی دادگاه انقلاب نقل کرد کـه وی وکلای پیشین خود را عزل کرده‌است.[۱۸۴]

    برگزاری دادگاه بدون حضور وکیل

    روابط عمومـی دادگاه انقلاب تهران پیش از برگزاری دادگاه اعلام کرد، وکیل مشایی درون جلسه حضور دارد اما با فاصله کوتاهی این خبر را تصحیح کرد. بر این اساس با توجه بـه عزل وکلای پیشین مشایی توسط او، دادگاه وکیل جدیدی را به منظور وی درون نظر گرفت، کـه این فرد نیز قبل از شروع جلسه، دادگاه را ترک کرده بود، بنابراین دادگاه مشایی بدون وکیل برگزار شد. این درون حالیست کـه عادل حیدری و علی اصغر حسینی، وکلای رحیم مشایی، عزل خود را تکذیب د.[۱۸۵]

    پانویس

  • Molavi, Reza; K. Luisa Gandolfo (Winter 2010). "Who Rules Iran?". Middle East Quarterly. XVII (1): 61–68. Retrieved 18 March 2018.
  • "Tehran Prosecutor Confirms Hikers' Sentences". PBS. Tehran Bureau. 20 August 2011. Retrieved 18 March 2018.
  • «جزئیـات سفر فامـیلی احمدی‌نژاد بـه نیویورک». تابناک، ۶ خرداد ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ اسفند ۱۳۹۶. 
  • ↑ ۴٫۰۴٫۱۴٫۲ Rahimkhani, Kourosh (31 March 2011). "Esfandiar Rahim Mashaei: Iran's Next President?". PBS. Tehran Bureau. Retrieved 18 March 2018.
  • «نشان‌های دولتی درون روزهای پایـانی خاتمـی و احمدی‌نژاد بـه چه‌کسانی رسید؟ + جدول». خبرگزاری تسنیم، ۲ شـهریور ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ اسفند ۱۳۹۶. 
  • ↑ ۶٫۰۶٫۱۶٫۲۶٫۳ آذرپیک، صبا. «رمز عملیـات؛ «فتح سنگر بـه سنگر»». روزنامـه اعتماد (تهران) سال ۹، ش. ۲۰۴۶ (ضمـیمـه روزانـه) (۱۶ شـهریور ۱۳۸۸): ص ۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱۶ مـهر ۱۳۹۳. بازبینی‌شده درون ۲۶ اسفند ۱۳۹۶. 
  • درباره من وبگاه شخصی مشایی
  • مشایی معاون اول رئیس‌جمـهور شد رادیو فرانسه
  • «واکنش‌ها بـه انتصاب رحیم مشایی بـه سمت معاونت رئیس‌جمـهوری» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی فارسی، ۲۷ تیر ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۷ تیر ۱۳۸۸. 
  • تکذیب خبر استعفای اسفندیـار رحیم مشایی وبگاه رادیو فرانسه
  • -تورم-و-دیگر-مشکلات-هم-توجه-کنند «مردم سالاری: منتقدان بـه جز مشایی بـه بیکاری، تورم و دیگر مشکلات هم توجه کنند» ‎(فارسی)‎. وبگاه عصرایران، ۲۴ مرداد ۱۳۸۹. 
  • «تازه‌ترین واکنش‌ها بـه 'جریـان انحرافی' درون دولت ایران» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی فارسی، ۱۶. بازبینی‌شده درون ۱۹ مـه ۲۰۱۱. 
  • «انتصاب خبرساز یک معاون جدید به منظور احمدی‌نژاد» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی فارسی، ۱۹. بازبینی‌شده درون ۱۹ مـه ۲۰۱۱. 
  • جهان نیوز - ۱۳شاخص جریـان انحرافی
  • وابستگی‌های جریـان انحرافی
  • رمزگشایی از تفکرات و اه جریـان انحرافی
  • اختلاف اصول‌گرایـان؛ «رسانـه‌های مبتذل» علیـه «جریـان انحرافی» | ایران | Deutsche Welle | ۱۱٫۰۵٫۲۰۱۱
  • درخواستهای مولوی عبدالحمـید از مشاور احمدی‌نژاد
  • دیدار رهبر جریـان انحرافی با مولوی عبدالحمـید؟
  • ↑ ۲۰٫۰۲۰٫۱۲۰٫۲۲۰٫۳۲۰٫۴ اسفندیـار رحیم مشائی کیست؟ شمال نیوز
  • ↑ ۲۱٫۰۲۱٫۱۲۱٫۲۲۱٫۳ شمال نیوز:: جعفری جایگزین مشایی شد
  • ↑ ۲۲٫۰۲۲٫۱۲۲٫۲۲۲٫۳ «کارنامـه‌ای با نمره خاکستری». وبگاه بانک اطلاعات نشریـات کشور، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۸. 
  • «کارنامـه‌ای با نمره خاکستری». روزنامـه اعتماد، ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «مخالفت با الحاق سازمان حج بـه گردشگری». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «سر سرباز هخا حتما به صورت قانونی بـه ایران بازمـی‌گشت». خبرگزاری مـهر، ۱۶ آبان ۱۳۸۶. بازبینی‌شده درون ۱۴ دی ۱۳۹۵. 
  • «حراج سر سرباز هخا». سایت تحلیلی‌خبری عصر ایران، ۲ آبان ۱۳۸۶. بازبینی‌شده درون ۱۴ دی ۱۳۹۵. 
  • عبدالله شـهبازی. «مـیراث فرهنگی ایران و کارنامـه اسفندیـار رحیم مشایی». وب‌سایت عبدالله شـهبازی، ۱۲ خرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۱۴ دی ۱۳۹۵. 
  • «رئیس سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری: به منظور بازگرداندن کتیبه‌های ایرانی وکیل مـی‌گیریم». خبرگزاری فارس، ۱۳ تیر ۱۳۸۵. بازبینی‌شده درون ۱۴ دی ۱۳۹۵. 
  • شریف‌نیوز. «مجری مترو اصفهان: درختان چهارباغ از اول هم پوسیده بود». شریف‌نیوز - ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۵. بازبینی‌شده درون ۱۱ مرداد ۱۳۸۸. 
  • واکنش کیـهان بـه معاون اول شدن مشایی خبرگزاری بازتاب
  • انتخاب مشایی درون رای مجلس بـه کابینـه اثر دارد خبرگزاری فردا
  • انتصاب مشایی بـه مصلحت نبود خبرگزاری فردا
  • «فتوای آیت‌الله مکارم علیـه تصدی مشایی». وبگاه تابناک، ۳۱ تیر ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • ابوترابی: نظر رهبر معظم انقلاب به منظور کنار گذاشتن مشایی کتباً بـه رئیس‌جمـهور ابلاغ شده‌است روزنامـه خراسان
  • سیداحمد خاتمـی: برکناری فوری مشایی آزمون ولایتمداری احمدی نژاداست روزنامـه خراسان
  • «مطهری با اشاره بـه عدم اجرای دستور رهبری از سوی احمدی‌نژاد: طرح سؤال از رئیس‌جمـهور را بـه طریق اولی پیگیری مـی‌کنیم». وبگاه خبرگزاری ایلنا. 
  • «11خیز ناکام به منظور سؤال از احمدی‌نژاد». وبگاه خبری انتخاب، ۱۸ اسفند ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «اعتراض عملی وزاری دولت نـهم بـه معاون اولی مشائی» ‎(فارسی)‎. وبگاه جهان‌نیوز، ۱ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «جلسه جنجالی هیئت دولت» ‎(فارسی)‎. وبگاه روزنامـه دنیـای اقتصاد، ۳ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «متن دستور آیت‌الله خامنـه‌ای به منظور برکناری مشایی منتشر شد» ‎(فارسی)‎. بی‌بی‌سی فارسی، ۲ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «ثمره هاشمـی: مشایی دیگر خود را معاون رئیس‌جمـهوری نمـی‌داند». وبگاه خبرآنلاین، ۲ مرداد ۱۳۸۸. 
  • «ثمره هاشمـی: مشایی دیگر خود را معاون رئیس‌جمـهوری نمـی‌داند». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۳ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «نامـه احمدی‌نژاد بـه رهبر انقلاب». وبگاه تابناک، ۳ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «نامـهٔ رحیم مشایی بـه رئیس‌جمـهور» ‎(فارسی)‎. وبلاگ شخصی رحیم مشایی، ۳ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۴ مرداد ۱۳۸۸. 
  • «عزل وزیر اطلاعات». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۴ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «نمـی‌خواهیم ماجرای بنی صدر به منظور شما تکرار شود». وبگاه خبری تحلیلی فرارو. 
  • «نمـی‌خواهیم ماجرای مصدق و بنی‌صدر تکرار شود». وبگاه روزنامـه دنیـای اقتصاد، ۷ مرداد ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • مشایی از نـهاد ریـاست جمـهوری رفت
  • http://ir.voanews.com/content/iran-los-angeles-times-02-05-2011-121132119/137607.html
  • جریـان انحرافی بیش از این باعث تنش نشود
  • پارادوهم پیـاله‌های دیروز دولت و مخالفان امروز جریـان انحرافی
  • وزیر اسبق اطلاعات: جریـان انحرافی اطلاعاتش را از ارواح خبیث مـی‌گیرد
  • علم الهدی: امروز تشکیلاتی با محوریت یک عنصر منحرف درون برابر اصولگرایـان قد علم کرده‌است
  • Fars News Agency: تهدید نظامـی تمام شد؛ با روحیـه جهادی از تهدیدات اقتصادی عبور مـی‌کنیم
  • بیـانات حاج حسین الله کرم درون خصوص نفوذ فراماسونری درون دولت
  • mofidnews - سایت تحلیلی و اطلاع‌رسانی مفید نیوز
  • خرافه گرایی، کوروش گرایی، مکتب ایرانی، مسئله ظهور و اندیشـه استاد مطهری درون گفتگو با علی مطهری
  • خبرگزاری رسا: ناگفته‌های حجت‌الاسلام سقای بی‌ریـا پرده جریـان انحرافی
  • جهان نیوز - احمدی‌نژاد مـی‌خواهد ۲دوره دیگر رئیس‌جمـهور باشد
  • فرمانده سپاه تهران درون گفتگو با خبرآنلاین پیش‌بینی کرد: پیوند جریـان فتنـه و جریـان انحرافی درون آینده
  • Fars News Agency: رهبر انقلاب هوشمندانـه راه فریبکاری‌ها و انحرافات را سد مـی‌کنند
  • خانـه ملت - خبرگزاری مجلس شورای اسلامـی
  • تازه‌ترین سخنان رئیس مجلس خبرگان/اطرافیـان رئیس‌جمـهور کاری نکنند کـه موجب جدایی شود
  • آیـا فتنـه دیگری درون راه است؟
  • پایگاه خبری جوان: بزرگنمایی جریـان انحرافی خواست دشمنان است
  • Fars News Agency: روشنفکرنماها مـی‌خواهند روحانیت را از عرصه خارج کنند
  • آملی لاریجانی: برخی از بزرگان کشور پیغام دادند کـه با انحرافات جن‌گیری و رمالی برخورد جدی شود
  • خدا ان شاءلله این «یـهودی صفت» را بکشد!
  • Fars News Agency: مـهم‌ترین هدف جریـان انحرافی ناکارآمد نشان مدیریت انقلابی و ولایی است
  • Fars News Agency: ابعاد تازه‌ای از ماجرای جنجالی ادغام‌ها، نشست با رهبری و جریـان انحرافی
  • Fars News Agency: آیت‌الله مصباح: گروه انحرافی به‌دنبال انتساب تمام خدمات بـه یک "فرد منحرف " است
  • Fars News Agency: تنـها گفتن اطاعت از ولایت فقیـه کافی نیست
  • رادان: باندهای بسیـاری از رمالان را دستگیر کرده‌ایم - © ۲۰۱۱تمام حقوق این وب‌سایت بر اساس قانون کپی‌رایت به منظور رادیو فردا محفوظ است
  • اظهارات انتقادی داماد احمدی‌نژاد درباره دوقلوهای سیـاسی/چرا آقای بقایی حاضر نیست بـه قانون تن دهد
  • سردار نقدی: اطلاعات مفصلی از جریـان انحرافی بـه مردم خواهیم داد
  • نسیم آنلاین - خبرگزاری بین‌المللی پیـام کوتاه:: Nasim Online - International News Agency Of Short Message:. - حجت‌الاسلام پناهیـان: تمامـی اعضای 'قرارگاه عمار' خود را موظف مـی...
  • داود احمدی‌نژاد: اسناد زیـادی درون اختیـار دارم؛ گروه انحرافی دنبال حذف اصل نظام هست | انقلاب اسلامـی درون هجرت
  • «علی مطهری مشایی را مقصر دانست». وبگاه جهان نیوز، ۲۵ خرداد ۱۳۸۹. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «شجونی: شاهد دارم کـه از مشایی پول مـی‌گیرند». وبگاه مشرق نیوز، ۲۶ فروردین ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • پایگاه اطلاع‌رسانی جام نیوز - تلاش به منظور ایجاد رابطه ایران و آمریکا بدون موافقت رهبری ایران امکان‌پذیر نیست
  • جهان نیوز - توضیحات مشایی درون مورد مرتاض هندی و جن کرمانی
  • احمدی‌نژاد تحت تأثیر مشایی لیبرال است/ برخی وزرا مشکل اخلاقی دارند
  • مرکز اسناد انقلاب اسلامـی - تبلیغ ضد روحانیت درون سایت اسفندیـار مشایی
  • طیف مشایی از منابع عمومـی به منظور انتخابات مجلس هزینـه مـی‌کنند
  • سایت‌های آزادی نیوز، آئین نیوز و نـهال نیوز شدند | دیگربان
  • چند سایت حامـی دولت شدند
  • «بازداشت 25 نفر از افراد مرتبط با مشایی». وبگاه انتخاب، ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «بازداشت» تعدادی از نزدیکان اسفندیـار رحیم مشایی - © ۲۰۱۱تمام حقوق این وب‌سایت بر اساس قانون کپی‌رایت به منظور رادیو فردا محفوظ است
  • http://khabarfarsi.com/search?or=وزارت%20صنایع،%20بازداشت%20افشین%20روغنی%20را%20تکذیب%20کرد&sort=best
  • Fars News Agency: مدیرعامل منطقه آزاد ارس بازداشت شد
  • آینده | Ayandenews.com:
  • مدیرعامل منطقه آزاد اروند بازداشت شد
  • ال٠- موج دستگیری‌ در اطرا٠یان مشایی Ùˆ گروهک وابسته‌اش
  • روزنامـه مشایی تأیید کرد: بازجویی از ملک‌زاده
  • راه سبز - عباس امـیری فر، امام جماعت نـهاد ریـاست جمـهوری درون زندان
  • ww.javanonline.ir/Nsite/FullStory/?Id=۳۵۳۲۹۲
  • عباس امـیری فر بازداشت شد
  • پایگاه خبری جوان: ویژه/ناگفته‌های تکان دهنده از پرونده رمال جریـان انحرافی
  • چهره واقعی عباس غفاری جن‌گیر+تصاویر
  • انصار حزب‌الله: مشایی را دستگیر کنید - نیما فرح آبادی: - roozonline.com
  • سایت مرکز اسناد: مشایی بازداشت مـی‌شود!
  • خبرگزاری پانا - منافع برخی‌ها باحضور بنده درون ریـاست جمـهوری بـه خطر افتاد
  • روزنامـه ایران
  • «هتاکی بی شرمانـه جوان فکر بـه آیت‌الله مصباح یزدی». پایگاه خبری صراط نیوز، ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «معاون رئیس‌جمـهور بـه ۴ سال انفصال از مسئولیت محکوم شد». وبگاه الف، ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «سخنگوی قوه قضاییـه: بیش از 12 نفر را درون ارتباط با جریـان انحرافی دستگیر کرده‌ایم». پایگاه خبری آفتاب نیوز، ۲۳ خرداد۱۳۹۰. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • تابناک. «احمدی‌نژاد بـه مشایی «نشان فرهنگ» داد» ‎(فارسی)‎. وبگاه تابناک، ۲۰ اسفند ۱۳۹۱. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • سؤال از وزیر خارجه درباره 300 سفر خارجی مشایی
  • عراقچی: وزارت خارجه درون موضوع« 300 سفر خارجی مشایی» دخیل نیست
  • خبر آنلاین. «احمدی‌نژاد درون حکم جدید مشایی نوشت:آشنایی و همکاری با شما را به منظور خود هدیـه‌ای الهی و افتخاری بزرگ مـی‌شمارم» ‎(فارسی)‎. خبر آنلاین، ۲۰ اسفند ۱۳۹۱. بازبینی‌شده درون ۲۰ اسفند ۱۳۹۱. 
  • فردا نیوز
  • «مشایی: دوره اسلامگرایی بـه پایـان رسیده + فیلم». وبگاه مشرق نیوز، ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «فیلم اظهارات «اسفندیـار مشایی» دربارهٔ پایـان دوره اسلام‌گرایی». وبگاه نامـه نیوز، ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «تبارشناسی سخنان اسفندیـار رحیم مشایی؛ آیـا او شعوبی است». وبگاه خبری تحلیلی الف، ۲۴ مرداد ۱۳۸۹. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • عضو خبرگان رهبری: مشایی گفته که تا دو سال دیگر آیت‌الله خامنـه‌ای نیست - © ۲۰۱۱تمام حقوق این وب‌سایت بر اساس قانون کپی‌رایت به منظور رادیو فردا محفوظ است
  • آفتاب - مشایی: اگر حجاب الزام نداشت، چند درصد خانم‌ها با حجاب بودند؟
  • مشایی: اهل سکته نیستم ولی بعضی‌ها بـه خاطر من... + فیلم
  • مشایی:ی کـه ریـاضیـات را درک نکند بهشت را نخواهد دید
  • ال٠- مشایی:موسیقی را نمی‌٠همند Ùˆ می‌گویند ØØ±Ø§Ù… است
  • مشایی: ۲۰مـیلیون از ۲۴مـیلیون نفری کـه به احمدی‌نژاد رای دادند، منتقد نظام هستند
  • «مشایی: انسان را کـه حذف کنیم خدا خودش حذف مـی‌شود» ‎(فارسی)‎. خبرآنلاین. بازبینی‌شده درون ۲ آبان ۱۳۸۸. 
  • «مشایی: قدمت ۳۰ مـیلیون ساله خلیج فارس!». تابناک - ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۸. 
  • روزنامـه اعتماد. «مشایی برنده بازی». روزنامـه اعتماد - ۱۰ مرداد ۱۳۸۸. 
  • «مصباح یزدی: مخالفت با ولی وفقه درون حد شرک بـه خدا است» ‎(فارسی)‎. وبگاه. العربیـه، آوریل ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون ۲۹ آوریل ۲۰۱۱. 
  • بی‌بی‌سی
  • ی چنین مـیانـه وبگاه هفته نامـه شـهروند امروز
  • متن شکایت رحیم مشایی از ابوطالب و افروغ
  • مشایی درون متن شکایت از ابوطالب و افروغ: اجرای درون مـیان برنامـه ناگهانی بود
  • فیلم حضور مشایی درون مراسم مونتاژ نیست وبگاه خبرگزاری فارس
  • مشایی: مراسم ترکیـه نبود، از دیدگاه بسیـاری هنر است
  • سایت مشایی: مشایی گلی از سبد اصولگرایـان است
  • روزنامـه اعتماد ۲۸ اردیبهشت سال ۱۳۸۷ شمسی
  • بسیج دانشجویی دانشکده حقوق دانشگاه تهران: مشایی حتما به فکر استغفار «هزارباره» باشد
  • اعتراض انجمن‌های اسلامـی دانشجویـان مستقل بـه اظهارات اخیر مشایی
  • توکلی: مشایی حتما استعفاء دهد
  • بیـانیـه ۲۰۰ نماینده مجلس درون محکومـیت اظهارات اخیر رحیم مشایی
  • در فرهنگ کشورمان هرگز جایی به منظور واژه «اسرائیل» وجود نخواهد داشت
  • به خاطر این اظهارات و موارد دیگر، درون مجلس مباحثی چون ادغام سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری درون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامـی مطرح شد. بـه این دلیل کـه مجلس تصور مـی‌کرد کـه ابزار قانونی قوی به منظور پرسش از معاونان رئیس‌جمـهور وجود ندارد. «حضور مشایی درون کمـیسیون امنیت ملی». بازبینی‌شده درون ۳ سپتامبر ۲۰۰۸. 
  • «رژیم صهیونیستی از مشایی بـه سازمان ملل و شورای امنیت شکایت کرد». وبگاه خبرگزاری فارس، ۲۲ آذر ۱۳۸۷. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • کناره‌گیری معاون مشایی درون پی اتهام 'اهانت بـه قرآن'
  • مشایی: بوعلی‌سینا نباید افتخار هزارساله باشد
  • http://obur.ir/index.php?newsid=2467
  • «تحقیرمشایی درون جشنواره توسط معاون لنکرانی» ‎(فارسی)‎. آینده‌نیوز. بازبینی‌شده درون ۲۴ دی ۱۳۸۸. 
  • http://jahannews.com/vdcjtoeh.uqe8ozsffu.html
  • آیت‌الله صادقی تهرانی: ابقاء رحیم مشایی درون هر سمتی، حرام هست سحام نیوز، ۲۲ دی ۱۳۸۸
  • مردمک
  • «ایرنا: مشایی پهلوان اسطوره، متفکر، بزرگ، تهذیب نفس، ساده زیست. منتقدانش رانده ازعقل وباطل!» ‎(فارسی)‎. آینده‌نیوز. بازبینی‌شده درون ۲۴ دی ۱۳۸۸. 
  • ↑ ۱۴۸٫۰۱۴۸٫۱ http://www.roozonline.com/persian/news/newsitem/article/-97fb12b72f.html
  • http://pe.rian.ru/analitic/20130109/130479901.html
  • سخنرانی رحیم مشایی، درون مراسم اختتامـیه همایش بزرگ ایرانیـان خارج از کشور
  • طلبه عدالتخواه تبریزی بـه طلبه سیرجانی پیوست
  • آقای مشایی کیـهان تبرئه شد، مسلمانی شما چه شد؟
  • اشاره بـه ماجرای مشایی و هدیـه تهرانی درون استعفاء نامـه روح‌الله حسینیـان
  • «عجنجالی دیدار مشایی و هدیـه تهرانی». وبگاه جهان نیوز بـه نقل از ماهنامـه رویش، ۱۴ دی ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «دفاع هدیـه تهرانی از مشایی و پافشاری بر مخالفت با دولت». وبگاه خبرگزاری فارس، ۲۸ آذر ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • دیدار مشایی با مـهناز افشار و مـهتاب کرامتی
  • دیدار «مشایی» با «حبیب» خواننده لس‌آنجلسی
  • جهان نیوز - دیدار یک مقام دولتی با خواننده لس‌آنجلسی
  • آفتاب - دیدار مشایی با گلزار، بنیـامـین و بنی اعتماد
  • اسفندیـار رحیم مشایی درون سپتامبر ۲۰۱۱ درون سفر محمود احمدی‌نژاد بـه نیویورک کـه به عنوان رئیس دفتر احمدی‌نژاد او را همراهی مـی‌کرد با کارگردان مطرح آمریکایی لری چارلز دیدار داشته‌است.
  • جزئیـات تازه: مشایی دانشگاه تأسیس مـی‌کند/پذیرش دانشجو بدون کنکور
  • دانشگاه مشایی بدون وجاهت قانونی
  • [سخنان منتشر نشده مشایی ۲ ماه بعد از انتخابات ۸۸| http://ipe11.ir/News/1499]
  • http://alef.ir/vdcdx50fjyt0jz6.2a2y.html?187028
  • «کیـهان خطاب بـه احمدی‌نژاد: چند ماه هست به مرخصی رفته‌اید!». جهان نیوز، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۸ مرداد ۱۳۹۶. 
  • http://ir.voanews.com/content/ahmadinejadmashaie-presidentialcandidate/1629714.html
  • «اسامـی نامزدهای انتخابات ریـاست جمـهوری اعلام شد». پورتال وزارت کشور، ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۸ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «مشایی: به منظور همـیشـه از سیـاست کنار کشیدم». عصر ایران، ۲۳ آذر ۱۳۹۳. بازبینی‌شده درون ۱۴ دی ۱۳۹۵. 
  • «مشایی از کاندیداتوری بقایی حمایت کرد». وبگاه پایگاه خبری قانون، ۴ اسفند ۱۳۹۵. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «نشست‌خبری مشایی به منظور حمایت از بقایی». وبگاه پایگاه خبری قانون، ۸ اسفند ۱۳۹۵. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • https://www.youtube.com/watch?v=QI8-ADowq-s
  • «دکتر احمدی‌نژاد درون نامـه‌ای خطاب بـه ملت ایران: بازداشت غیرقانونی آقای حمـید بقایی یک ظلم بزرگ هست و حتما به فوریت خاتمـه یـابد». وبگاه دولت بهار، ۲۰ تیر ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «بازداشت غیرقانونی آقای حمـید بقایی یک ظلم بزرگ هست و حتما به فوریت خاتمـه یـابد». وبگاه مـهر مردم، ۲۰ تیر ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «هشدار دادستانی تهران نسبت بـه هر اظهارنظر غیر کارشناسانـه دربارهٔ پرونده حمـید بقایی». خبرگزاری ایسنا، ۲۲ تیر ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «توضیحات دادستانی تهران دربارهٔ حکم جلب بقایی». وبگاه شبکه خبر، ۲۲ تیر ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «اژه‌ای: نامـه احمدی‌نژاد قابلیت تعقیب قضایی دارد». وبگاه مشرق نیوز، ۲۵ تیر ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «حمله بی‌سابقه و شدیدالحن مشایی بـه سخنگوی قوه قضائیـه». وبگاه آپارات، ۸ مرداد ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «حمله رحیم مشایی بـه رئیس قوه قضائیـه: با دم شیر بازی نکنید». وبگاه یوتیوب، ۷ مرداد ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. 
  • «مـهندس رحیم مشایی درون اعتراض بـه زندانی شدن حمـید بقایی حکم دادگاه وی را آتش زد + فیلم و تصاویر - دولت بهار :: هواداران دکتر محمود احمدی‌نژاد» ‎(fa)‎. بـه کوشش دولت بهار :: هواداران دکتر محمود احمدی‌نژاد. بازبینی‌شده درون 2018-03-17. 
  • ‏ «اسفندیـار رحیم مشایی بازداشت شد». تابناک، ۲۶ اسفند ۱۳۹۶. بازبینی‌شده درون 17 مارس 2018. 
  • «بازداشت مشایی! | اسفندیـار رحیم مشایی بازداشت شد | ماجرای رابطه مشایی و پریوش سطوتی». Aftabir.com. بازبینی‌شده درون 2018-03-17. 
  • «دادگاه اسفندیـار رحیم مشایی لغو شد». موج نیوز. 
  • «دادگاه اسفندیـار رحیم مشایی لغو شد». خبر آنلاین. 
  • «دادگاه انقلاب: وکیل مشایی درون دادگاه حضور نداشت». 
  • «برگزاری پرحاشیـه نخستین دادگاه مشایی». بی‌بی‌سی فارسی. 
  • منابع

    • مشایی به منظور ثبت نام بـه وزارت کشور آمد خبرگزاری فارس

    پیوند بـه بیرون

    مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط بـه اسفندیـار رحیم مشایی درون ویکی‌گفتاورد موجود است. در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ اسفندیـار رحیم مشایی موجود است.
    • حقیقت نیوز: وب‌سایت خبری نزدیک بـه اسفندیـار مشایی
    • صریح نیوز: وب‌سایت خبری نزدیک بـه اسفندیـار مشایی
    • مشایی: نامـه‌ای با دو امضاء به منظور رهبری نوشتیمتابناک
    • معیـار نیوز: وب‌سایت خبری نزدیک بـه اسفندیـار مشایی
    مناصب رسانـه‌ای عنوان جدید مدیرمسئول نشریـه سروه
    ۱۳۶۴ – ۱۳۸۸ پسین:
    بهروز جعفری پیشین:
    نامعلوم مدیر رادیو پیـام
    ۱۳۷۶ – ۱۳۷۷ پسین:
    نامعلوم پیشین:
    محمدحسین حرمـی مدیر رادیو تهران
    ۱۳۷۷ – ۱۳۸۱ پسین:
    شـهرام گیل‌آبادی Cultural offices پیشین:
    محمدعلی زم رئیس سازمان فرهنگی هنری شـهرداری تهران
    ۱۳۸۲ – ۱۳۸۴ پسین:
    علی عسگری مناصب سیـاسی پیشین:
    نامعلوم مدیر کل امور اجتماعی وزارت کشور
    ۱۳۷۲ – ۱۳۷۶ پسین:
    اکبر نعمتی پیشین:
    حسین مرعشی رئیس سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
    ۱۳۸۴ – ۱۳۸۸ پسین:
    حمـید بقایی پیشین:
    پرویز داوودی معاون اول رئیس‌جمـهور
    ۱۳۸۸ پسین:
    محمدرضا رحیمـی پیشین:
    علی سعیدلو سرپرست نـهاد ریـاست‌جمـهوری
    ۱۳۸۸ – ۱۳۹۰ پسین:
    حمـید بقایی پیشین:
    عبدالرضا شیخ‌الاسلامـی رئیس دفتر رئیس‌جمـهور
    ۱۳۸۸ – ۱۳۹۱ پسین:
    مـیرحسن مناصب دیپلماتیک عنوان جدید رئیس دبیرخانـه عدم تعهد
    ۱۳۹۱ – ۱۳۹۲ پسین:
    اکبر ترکان
    • ن
    • ب
    • و
    محمود احمدی‌نژاد
    عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام (۱۳۹۲–تاکنون) (عضو حقوقی درون دوران ریـاست جمـهوری) • رئیس‌جمـهور ایران (۱۳۸۴–۱۳۹۲) • شـهردار تهران (۱۳۸۲–۱۳۸۴) • استاندار اردبیل (۱۳۷۲–۱۳۷۶)
    زندگی و سیـاست
    تاریخچه انتخاباتی • انتخابات مجلس ششم (۱۳۷۸) • دوران شـهرداری تهران • دوران ریـاست جمـهوری • انتخابات ریـاست‌جمـهوری ۱۳۸۴ (در انتخابات) •
    کابینـه اول (تشکیل کابینـه) • انتخابات ریـاست‌جمـهوری ۱۳۸۸ (در انتخابات؛ مناظره با ؛ مناظره با ) • کابینـه دوم (تنفیذ و تحلیف؛ تشکیل کابینـه) • انتخابات ریـاست‌جمـهوری ایران (۱۳۹۶) (در انتخابات)
    دیدگاه‌ها و سیـاست‌ها
    اقتصاد
    مسکن (طرح مسکن مـهر) • سهام عدالت • سهمـیه‌بندی سوخت • طرح تحول اقتصادی • هدفمندسازی یـارانـه‌ها
    سیـاست داخلی
    فرهنگ و هنر • سفرهای استانی • روز ملی فناوری هسته‌ای • روز ملی فناوری فضایی • توسعه برنامـه هسته‌ای (بیـانیـه تهران) • دانشگاه جامع بین‌المللی ایرانیـان
    سیـاست خارجی
    نگاه بـه شرق • خانـه ایرانیـان • روابط با آمریکای لاتین • نامـه‌های خارجی • وام‌های خارجی • همایش بین‌المللی بررسی هولوکاست • دهمـین نشست سازمان اکو • کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح • چهاردهمـین نشست گروه پانزده • شانزدهمـین نشست غیرمتعهدها
    سفرهای خارجی
    آمریکا • آمریکای لاتین • آفریقا • ترکیـه • چین • عراق • ایتالیـا • سوییس • لبنان
    احزاب سیـاسی
    دفتر تحکیم وحدت (۱۳۵۸–۱۳۵۹) • جام (۱۳۶۷–تاکنون) • جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامـی (۱۳۷۸–۱۳۹۰) • ائتلاف آبادگران ایران اسلامـی (۱۳۸۲–۱۳۸۴)
    کتاب‌شناسی
    شورای نظارت بر انتشار آثار • تونل بـه زبان سادهراهنمای طراحی و ایمن‌سازی پایـه علائم راهمطالعات حمل و نقلنگاهی تازه بـه مقابله با زلزله: اتاق امن
    خویشاوندان
    اعظم‌السادات فراحی (همسر) • داوود احمدی‌نژاد (برادر) • پروین احمدی‌نژاد () • اسفندیـار رحیم مشایی (پدر عروس)
    مرتبط
    مردی با کاپشن بهاریاحمدی‌نژاد، معجزه هزاره سوم • سؤال نمایندگان مجلس
    جنجال‌ها
    ادعای شرکت درون تصرف سفارت آمریکا • هاله نور • بگم‌بگم • غیبت یـازده‌روزه • برخورد با دانشجویـان • اتهام‌های اقتصادی دولت • بورسیـه‌های غیرقانونی • برادران قاچاقچی • یکشنبه سیـاه • جریـان انحرافی • مکتب ایرانی • ظهور بسیـار نزدیک است
    ردهانبار
    → سید محمد خاتمـی • حسن روحانی ←
    • ن
    • ب
    • و
    سید علی خامنـه‌ای
    دومـین رهبر جمـهوری اسلامـی ایران (۱۳۶۸–تاکنون) • سومـین امام جمعه تهران (۱۳۵۸–تاکنون)
    سومـین رئیس‌جمـهور ایران (۱۳۶۰–۱۳۶۸) • نخستین رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام (۱۳۶۶–۱۳۶۸) • نماینده دوره نخست مجلس خبرگان رهبری (۱۳۶۲–۱۳۶۸) • نماینده دوره نخست مجلس شورای اسلامـی (۱۳۵۹–۱۳۶۰)
    دوران زندگی
    مسجد کرامت • (تحصن مسجد دانشگاه تهران • کمـیته استقبال از امام خمـینی) • دوران تثبیت • شورای عالی دفاع ملی • ترور نافرجام • تاریخچه انتخاباتی • انتخابات مجلس شورای اسلامـی (۱۳۵۸) • انتخابات ریـاست‌جمـهوری (۱۳۶۰) • انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۳۶۱) • انتخابات ریـاست‌جمـهوری (۱۳۶۴) • دوران ریـاست جمـهوری (دولت سوم و دولت چهارم) • بازنگری قانون اساسی • برگزیدگی بـه رهبری • دوران رهبری
    سیـاست‌ها
    سیـاست داخلی
    سفرهای استانی • بنیـان‌گذاری نـهاد ریـاست‌جمـهوری • نماینده ولی فقیـه (در استان‌ها) • بنیـان‌گذاری شورای عالی امنیت ملی • بیت رهبری • نامگذاری سال‌ها • حکم حکومتی • فرمان هشت ماده‌ای • سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران • اقتصاد مقاومتی • مخالفت با عزل مصلحی
    سیـاست خارجی
    بنیـان‌گذاری شورای راهبردی روابط خارجی • بیداری اسلامـی • نرمش قهرمانانـه • نامـه‌ها بـه جوانان غربی
    دکترین نظامـی
    بنیـان‌گذاری ستاد کل نیروهای مسلح • ایجاد فرماندهی متمرکز درون ارتش • خودکفایی صنایع نظامـی • توسعه موشکی • بازدارندگی همـه‌جانبه
    اندیشـه دینی
    ولایت فقیـه • وحدت شیعه و سنی • بنیـان‌گذاری مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامـی • فتوا ها (حرمت سلاح کشتار جمعی • حرمت اهانت بـه مقدسات اهل‌سنت)
    احزاب سیـاسی
    حزب جمـهوری اسلامـی (۱۳۵۷–۱۳۶۶)
    کتاب‌شناسی
    دفتر حفظ و نشر آثار • صلح امام حسن • طرح کلی اندیشـه اسلامـی درون قرآن • پیشوای صادق • فلسطین • انسان ۲۵۰ ساله
    خانواده
    سید جواد (پدر) • خدیجه مـیردامادی (مادر؛ هاشم مـیردامادی) • سید محمد (برادر) • سید هادی (برادر) • سید حسن (برادر) • سیده بدری (؛ همسر علی تهرانی) •
    منصوره خجسته باقرزاده (همسر) • سید مصطفی (پسر؛ داماد عزیزالله خوشوقت) • سید مجتبی (پسر؛ داماد غلامعلی حداد عادل) • سید مسعود (پسر؛ سید محسن خرازی) •
    سید مـیثم (پسر؛ داماد محمود لولاچیـان) • سیده بشری (؛ عروس محمد محمدی گلپایگانی) • سیده هدی (؛ عروس محمدباقر باقری کنی)
    مرتبط
    سازمان‌های تحت نظر • موزه ریـاست جمـهوری • شرح اسمخط و نشان رهبر • نامـه جام زهر • نامـه‌های اوباما بـه خامنـه‌ای • انقلاب فرهنگی • بومـی‌سازی علوم انسانی
    ردهانبار
    • ن
    • ب
    • و
    هیئت دولت محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمـهور ایران (۱۳۸۴–۱۳۹۲)
    هیئت وزیران
    وزیر آموزش و پرورش
    • علی‌اصغر فانی* (۱۳۸۴)
    • محمود فرشیدی (۱۳۸۴–۱۳۸۶)
    • علیرضا علی‌احمدی (۱۳۸۶–۱۳۸۸)
    • رمضان محسن‌پور* (۱۳۸۸)
    • حمـیدرضا حاجی‌بابایی (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات
    • محمد سلیمانی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • رضا تقی‌پور (۱۳۸۸–۱۳۹۱)
    • علی نیکزاد* (۱۳۹۱)
    • محمدحسن نامـی (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    وزیر اطلاعات
    • غلامحسین محسنی اژه‌ای (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • محمود احمدی‌نژاد* (۱۳۸۸)
    • حیدر مصلحی (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر امور اقتصادی و دارایی
    • داوود دانش‌جعفری (۱۳۸۴–۱۳۸۷)
    • حسین صمصامـی* (۱۳۸۷)
    • سید شمس‌الدین حسینی (۱۳۸۷–۱۳۹۲)
    وزیر امور خارجه
    • منوچهر متکی (۱۳۸۴–۱۳۸۹)
    • علی‌اکبر صالحی (۱۳۸۹–۱۳۹۲)
    وزیر بازرگانی۳
    • مسعود مـیرکاظمـی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • مـهدی غضنفری (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی
    • کامران باقری لنکرانی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • مرضیـه وحید دستجردی (۱۳۸۸–۱۳۹۱)
    • محمدحسن طریقت منفرد (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    وزیر تعاون۲
    • محمد ناظمـی اردکانی (۱۳۸۴–۱۳۸۵)
    • محمد عباسی (۱۳۸۵–۱۳۹۰)
    وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی۲
    • عبدالرضا شیخ‌الاسلامـی (۱۳۹۰–۱۳۹۱)
    • اسدالله عباسی (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    وزیر جهاد کشاورزی
    • محمدرضا اسکندری (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • صادق خلیلیـان (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر دادگستری
    • جمال کریمـی‌راد (۱۳۸۴–۱۳۸۵)
    • غلامحسین الهام (۱۳۸۵–۱۳۸۸)
    • مرتضی بختیـاری (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر دفاع و پشتیبانی نیرهای مسلح
    • مصطفی محمدنجار (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • احمد وحیدی (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر راه و ترابری۱
    • محمد رحمتی (۱۳۸۴–۱۳۸۷)
    • حمـید بهبهانی (۱۳۸۷–۱۳۸۹)
    • علی نیکزاد* (۱۳۸۹–۱۳۹۰)
    وزیر راه و شـهرسازی۱
    • علی نیکزاد (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    وزیر رفاه و تأمـین اجتماعی۲
    • داوود مددی* (۱۳۸۴)
    • پرویز کاظمـی (۱۳۸۴–۱۳۸۵)
    • علی یوسف‌پور* (۱۳۸۵)
    • عبدالرضا مصری (۱۳۸۵–۱۳۸۸)
    • نادعلی الفت‌پور* (۱۳۸۸)
    • صادق محصولی (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    وزیر صنایع و معادن۳
    • علیرضا طهماسبی (۱۳۸۴–۱۳۸۶)
    • علی‌اکبر محرابیـان (۱۳۸۶–۱۳۹۰)
    • مـهدی غضنفری* (۱۳۹۰)
    وزیر صنعت، معدن و تجارت۳
    • مـهدی غضنفری (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
    • محمدمـهدی زاهدی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • کامران دانشجو (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامـی
    • محمدحسین صفار هرندی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • سید محمد حسینی (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر کار و امور اجتماعی۲
    • سید محمد جهرمـی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • عبدالرضا شیخ‌الاسلامـی (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    وزیر کشور
    • مصطفی پورمحمدی (۱۳۸۴–۱۳۸۷)
    • سید مـهدی هاشمـی* (۱۳۸۷)
    • علی کردان (۱۳۸۷)
    • کامران دانشجو* (۱۳۸۷)
    • صادق محصولی (۱۳۸۷–۱۳۸۸)
    • مصطفی محمدنجار (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر مسکن و شـهرسازی۱
    • محمد سعیدی‌کیـا (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • علی نیکزاد (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    وزیر نفت
    • کاظم وزیری هامانـه (۱۳۸۴–۱۳۸۶)
    • غلامحسین نوذری (۱۳۸۶–۱۳۸۸)
    • مسعود مـیرکاظمـی (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    • محمود احمدی‌نژاد* (۱۳۹۰)
    • محمد علی‌آبادی* (۱۳۹۰)
    • رستم قاسمـی (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    وزیر نیرو
    • پرویز فتاح (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • مجید نامجو (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    وزیر ورزش و جوانان۴
    • محمد عباسی (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    هم‌ردهٔ هیئت وزیران
    معاون اول
    • پرویز داوودی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • اسفندیـار رحیم مشایی (۱۳۸۸)
    • محمدرضا رحیمـی (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    سرپرست نـهاد ریـاست‌جمـهوری
    • علی سعیدلو (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • اسفندیـار رحیم مشایی (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    • حمـید بقایی (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    دبیر هیئت دولت
    • مسعود زریبافان (۱۳۸۴–۱۳۸۵)
    • مجید دوست‌علی (۱۳۸۶–۱۳۸۹)
    • علی صدوقی (۱۳۸۹–۱۳۹۲)
    معاون رئیس‌جمـهور و رئیس
    بنیـاد شـهید و امور ایثارگران
    • حسین دهقان (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • مسعود زریبافان (۱۳۹۲–۱۳۸۸)
    معاون رئیس‌جمـهور و رئیس
    سازمان انرژی اتمـی
    • غلام‌رضا آقازاده (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • علی‌اکبر صالحی (۱۳۸۸–۱۳۸۹)
    • محمد احمدیـان* (۱۳۸۹)
    • فریدون عباسی (۱۳۸۹–۱۳۹۲)
    معاون رئیس‌جمـهور و رئیس
    سازمان تربیت بدنی۴
    • محمد علی‌آبادی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • علی سعیدلو (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    معاون رئیس‌جمـهور و رئیس
    سازمان حفاظت محیط زیست
    • فاطمـه جوادی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • محمدجواد محمدی‌زاده (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    معاون رئیس‌جمـهور و رئیس
    سازمان مدیریت و برنامـه‌ریزی۵
    • فرهاد رهبر (۱۳۸۴–۱۳۸۵)
    • امـیرمنصور برقعی (۱۳۸۵–۱۳۸۶)
    معاون رئیس‌جمـهور و رئیس
    سازمان ملی جوانان۴
    • محمدجواد حاج‌علی‌اکبری (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • مـهرداد بذرپاش (۱۳۸۸–۱۳۸۹)
    • فرحناز ترکستانی (۱۳۸۹)
    • همایون حمـیدی* (۱۳۸۹–۱۳۹۰)
    معاون رئیس‌جمـهور و رئیس
    سازمان مـیراث فرهنگی
    • اسفندیـار رحیم مشایی (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • حمـید بقایی (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    • روح‌الله احمدزاده (۱۳۹۰)
    • مـیرحسن (۱۳۹۰–۱۳۹۱)
    • محمدشریف ملک‌زاده (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    معاون اجرای قانون اساسی
    • سید محمدرضا مـیرتاج‌الدینی (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    معاون امور اجرایی
    • علی سعیدلو (۱۳۸۴–۱۳۸۸)
    • انحلال معاونت (۱۳۸۸–۱۳۹۰)
    • حمـید بقایی (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    معاون امور بین‌الملل
    • علی سعیدلو (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    معاون امور زنان و خانواده
    • مریم مجتهدزاده (۱۳۹۲)
    معاون برنامـه‌ریزی و نظارت راهبردی۵
    • امـیرمنصور برقعی (۱۳۸۶–۱۳۸۸)
    • ابراهیم عزیزی (۱۳۸۸–۱۳۹۱)
    • بهروز مرادی (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    معاون امور حقوقی و مجلس۶
    • سید احمد (۱۳۸۴–۱۳۸۶)
    • مجید جعفرزاده* (۱۳۸۶–۱۳۸۷)
    • محمدرضا رحیمـی (۱۳۸۷–۱۳۸۸)
    معاون امور مجلس۶
    • سید محمدرضا مـیرتاج‌الدینی (۱۳۸۸–۱۳۹۱)
    • لطف‌الله فروزنده (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    معاون توسعهٔ مدیریت و سرمایـهٔ انسانی۵
    • امـیرمنصور برقعی* (۱۳۸۶)
    • ابراهیم عزیزی (۱۳۸۶–۱۳۸۸)
    • لطف‌الله فروزنده (۱۳۸۸–۱۳۹۱)
    • ابراهیم عزیزی (۱۳۹۱)
    • غلامحسین الهام (۱۳۹۱–۱۳۹۲)
    معاون امور حقوقی۶
    • فاطمـه بداغی (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    معاون علمـی و فناوری
    • صادق واعظ‌زاده (۱۳۸۵–۱۳۸۸)
    • نسرین سلطان‌خواه (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    دستیـار ارشد رئیس‌جمـهور
    • سید مجتبی ثمره هاشمـی (۱۳۸۸–۱۳۹۲)
    دستیـار ویژه رئیس‌جمـهور
    • علی‌اکبر محرابیـان (۱۳۹۰–۱۳۹۲)
    * سرپرست

    ۱ سال ۱۳۹۰ دو وزارت راه و مسکن درون هم ادغام، و وزارت راه و شـهرسازی تشکیل شد
    ۲ سال ۱۳۹۰ سه وزارت کار و رفاه و تعاون درون هم ادغام، و وزارت کار و تعاون و رفاه اجتماعی تشکیل شد
    ۳ سال ۱۳۹۰ دو وزارت صنایع و بازرگانی درون هم ادغام، و وزارت صنعت و معدن و تجارت تشکیل شد
    ۴ سال ۱۳۹۰ دو سازمان تربیت بدنی و جوانان درون هم ادغام، و وزارت ورزش تشکیل شد
    ۵ سال ۱۳۸۶ سازمان مدیریت منحل، و دو معاونت برنامـه‌ریزی و توسعهٔ مدیریت تشکیل شد
    ۶ سال ۱۳۸۸ معاونت حقوقی و مجلس، بـه دو معاونت حقوقی و معاونت مجلس تفکیک شد

    نوشتار(های) وابسته: رأی اعتماد بـه هیئت وزیران محمود احمدی‌نژاد
    برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اسفندیـار_رحیم_مشایی&oldid=24706571»




    [لباس کوردی سورانی]

    نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Mon, 19 Nov 2018 15:10:00 +0000



    تمامی مطالب این سایت به صورت اتوماتیک توسط موتورهای جستجو و یا جستجو مستقیم بازدیدکنندگان جمع آوری شده است
    هیچ مطلبی توسط این سایت مورد تایید نیست.
    در صورت وجود مطلب غیرمجاز، جهت حذف به ایمیل زیر پیام ارسال نمایید
    i.video.ir@gmail.com