آیـه و ان یکاد آیـه ۵۱ و ۵۲ سوره قلم مـیاشد.
وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ ﴿٥١﴾ وَمَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ
"و همانا نزدیک هست کافران هنگامـی کـه قرآن را مـی‌شنوند، دانلود آیه وان یکاد الذین با (نگاه‌ها )و چشم‌هایشان تو را بـه زمـین بزنند و مـیگویند: دانلود آیه وان یکاد الذین او مجنون است؛ حال آنکه قرآن (یـا پیـامبر)جز اندرزی به منظور جهانیـان نیست".
تفسیر آیـه ان یکاد :
در تفسیر این آیـه نظرات گوناگونی آمده کـه بسیـاری از مفسران گفته‌اند: منظور این بوده کـه دشمنان بـه هنگامـی کـه آیـات با عظمت قرآن را از تو مـی‌شنوند، بـه قدری خشمگین و ناراحت مـی‌شوند، و با عداوت بـه تو نگاه مـی‌کنند کـه گویی مـی‌خواهند تو را با چشم‌های خود بر زمـین افکنند و نابود سازند.و نیز گفته‌اند کـه این کنایـه از نگاه‌های بسیـار غضب‌آلود ی مثل اینکه مـی‌گوییم فلان آن چنان بد بـه من نگاه کرد کـه گویی مـی‌خواست مرا با نگاهش بخورد یـا بکشد.
و درون مقابل برخی مفسّران، این آیـه را دربارهٔ چشم زخم دانسته و با نقل روایـاتی مبنی بر واقعیّت داشتن چشم زخم، درصدد اثبات آن آمده اند،و اینان برآن اند کـه مفهوم ومنظور آیـه، چشم‌زخم کافران بـه پیـامبر اسلام بوده کـه مـی‌خواستند با چشمان خود، او را از بین ببرند.
در جای دیگر آمده که:
حسان جمال مـیگويد: امام صادق(ع) را از مدينـه بـه مكه مى بردم و هنگامى كه بـه مسجد الغدير رسيديم ، امام صادق نگاهى بـه طرف چپ مسجد انداختند و ایشان فرموند: اين جاى پاى رسول خدا مـیباشد و در زمانى كه فرمود: من كنت مولاه فعلى مولاه آنگاه امام صادق بـه گوشـه اى ديگر از مسجد نظر افكنده و فرموند: اينجا محلى هست كه منافقان و سالم مولى ابى حذيفه وابى عبيدة بن جراح ، خيمـه زده بودند. دانلود آیه وان یکاد الذین چون دست پيامبر را ديدند كه دست امير المومنين را گرفته و بلند كرده ، بين خودشان گفتند بـه چشمان او بنگريد كه درون حدقه مى چرخند، چونانكه گويى چشمان مجنونى است. دانلود آیه وان یکاد الذین درون اين حال جبرئيل اين آيه را آورد:"و ان يكاد الذين كفروا ليزلقونك بابصارهم لما سمعو "الذكر و يقولون انـه لمجنون و ما هو الا ذكر للعالمين
در هر صورت برداشتی کـه از این آیـه حتما داشته باشیم حتما بپذیریم کـه بیشتر مردم به منظور در امان ماندن از چشم زخم دیگران اعتقاد زیـادی بـه این آیـه داشته و بدین منظور حتی این آیـه را قاب نموده و به درون و دیوار خانـه خود زده که تا از برکات آن درون خانـه استفاده کنند و برخی دیگر این ایـه مبارک را بـه گردن خود مـی اندازند.
،از ا دیگری هم درباره تفسیر این ایـه سخن بـه مـیان امده مثلا از امام حسن(ع) روایت گردیده پ کـه ایشان فرموند: دوای درد چشم زخم،آیـه:«و ان یکاد الذین کفروا…» مـیباشد
در مـیان روایـات و احادیث هم اشاراتی بـه چشم زخم بسیـار آمده:
در حدیث آمده کـه امـیرالمونین (ع) فرموده اند کـه پیـامبر به منظور امام حسن و امام حسین رقبه گذاشته و این دعا را خواندند: شما را بـه تمام کلمات و اسما حسنای خداوند مـی سپارم از شر مرگ و حیوانات موذی و هر چشم بد و حسود آنگاه کـه حسد مـی ورزد. درون جای دیگر هم از پیـامبر(ص) نقل شده : اگر چیزی مـی توانست بر قضا و قدر پیشی بگیرد چشم زدن مـیباشد.
معنی لغات این آیـه مبارکه:
کلمـه «ان» بدون تشدید مخففِ إنّ مـیباشد و کلمـه «زلق» بـه معنای زلل و لغزش بوده و ازلاق بـه معنای ازلال، یعنی صرع آمده سات و کنایـه دارد از کشتن و هلاک .
و معنای آیـه این بوده کـه محققا آنـها کـه کافر شدند وقتی قرآن را شنیدند نزدیک بود با چشمـهای خود تو را بـه زمـین بیندازند یعنی با چشم زخم خود تو را بکشند.
عبارت چشم زده:
و مراد از این ازلاق بـه ابصار بـه طوری کـه همـه مفسرین گفته‌اند همان معنای چشم زدن است، کـه خود نوعی از تاثیرات نفسانی بوده و دلیلی عقلی بر نفی آن نیست ،بلکه حوادثی دیده شده کـه با چشم زدن منطبق بوده وو روایـاتی هم بر طبق آن وارد گردیده، و با این حال علت ندارد کـه ما آن را انکار کنیم وبگوییم یک عقیده خرافی مـیباشد.
دیدگاه شـهید مطهری درباره آیـه وَ انْ يَكادُ
شـهید مطهری درون باب واقعی بودن یـا نبودن چشم زخم و تاثیرگذاری آیـه «وَ انْ یَکادُ...» بطور کل 2مقدمـه را بیـان کرده است:"یکی این کـه چشم‌زخم اگر هم حقیقتداشته باشد کـه همان معنای رایج امروز درون مـیان ما بوده و بالاخص درون مـیان طبقه نسوان کـه فکر مـی‌کنند، همـه مردم چشم شان شور بوده مسلما صحت نداشته هست و حتی همان کفار جاهلیت هم بـه چنین چیزی قائل نیست و معتقد 1 نفر وجود داشته و احیـانا درون یک شـهر ممکن بوده یک نفر یـا دو نفر وجود دارند کـه چنین خاصیتی درون نگاه و نظر آنـها وجود داشته باشد و قطعا بـه این شکل کـه همـه مردم دارای چشم شور مـیباشندو بـه همـه مردم بـه اصطلاح نظر مـی‌کنند، وجود ندارد "
دوم: "اگر بعضی مردم دارای چنین خصلت و خاصیتی را داشته باشند آیـا آیـه «وَ انْ یَکادُ الَّذینَ کَفَروا لَیُزْلِقونَکَ بِابْصارِهِمْ» خاصیت جلوگیری از چشم‌زخم را واقعا دارد؟ ما که تا حالا بـه مدرکی (حدیثی، جمله‌ای) برخورد نکرده‌ایم کـه دلالت کند و بگوید از این آیـه به منظور چشم‌زخم استفاده شود واین‌که چشم‌زخم حقیقت دارد یـا نـه، یک مسأله هست فرض حقیقت درست هست ولو درون رخی افراد و اینکه این آیـه به منظور دفع چشم‌زخم باشد مسأله دیگری بوده وچیزی کـه از طرف پیغمبر یـا ائمـه بـه ما نرسیده باشد، نباید از خود بتراشیم. نظر بـه این کـه روح مردم به منظور چنین چیزی آمادگی دارد (آن را از پیش خود ساخته‌اند.)" (مجموعه آثار شـهید مطهری، ج27، ص: 6)
در نگاهاین استاد بزرگوار، چشم زخم حقیقتی بوده و تردیدناپذیراست، البته ایشان به منظور توضیح پذیرش چشم زخم بـه جسمانی بودن یـا روحی و نفسانی بودن این مساله توجه داشته هست و آنرا درون چند لایـه مختلف بررسی نموده زیرا مثلا ممکن هست دانشمندان جدید کشف کـه در برخی چشم‌ها اشعه‌ای وجود دارد کـه اثرات سوء دارد، خصوصا اگر با یک نگاه مخصوص باشد. اگرچه این حرف درون گذشته‌های دور قابل پذیرش نیست ولی با پیشرفتهای امروزی راحت تر مـیتوان این امر را پذیرفت.
و حتما توجه داشت کـه بالاتر از اهمـیت شعاع چشم، مساله نفوس آن بوده و تاثیر اعمال روحی را حتی درون درمان یـا عدم درمان بیماری‌ها مـیتوان پیدا کرد ،بنابراین، افکار و نیت ها و اندیشـه‌های انسان مـی‌تواند بر بدن او تاثیر گذاشته ،هر چه روح قوی‌تر باشد، بدن را بیشتر تحت تاثیر خود قرار داده و بیشتر جواب مـیدهد.
برتر از این دو، روان انسان بوده کـه نـه‌تنـها درون بدن او تحت تاثیر مـیباشد بلکه درون یک انسان دیگر نیز مـی‌تواند تاثیرگذاری داشته ،یعنی فکر یک انسان مـی‌تواند درون بدن انسان دیگر تاثیر گذاشته شود و مصداق امروزی این باور، هیپنوتیزم و واقعیت‌های رخ داده درون این کار مـیباشد وهر قدر انسان درون مقابل مقاومت کمتر و ضعف بیشتری داشته دیگران راحت‌تر بر او اثر خواهند گذاشت
درنتیجه گیری سخنان این بزگوار چنین مـیتوان درک کرد :
ایشان مـیگویند "ممکن هست در بعضی روح و روان‌ها چنین حالت و خاصیتی داشته و اگر درباره دیگری بـه گونـه‌ای فکر شود ،فورا روی او تاثیر بسزایی بگذارد. درون بعضی احادیث هم از پیغمبر اکرم (ص) وارد شده کـه فرموده اند «الْعَیْنُ حَقٌّ» چشم حق هست یعنی دروغ مطلق نبوده وبعضی از چشم‌ها اثر دارد یـا حدیثی از پیغمبر نقل شده هست که «الْعَیْنُ یَجْعَلُ الرَّجُلَ فِی الْقَبْرِ وَ الْجَمَلَ فِی الْقِدْرِ» یعنی چشم چنین قدرتی را داراست کـه انسانی را بـه گور بفرستد و شتری را درون دیگ. تجربه‌ها و آزمایش‌ها هم نشان داده کـه درباره بعضی از افراد مطلب چنین بوده است "
ایشان مـیفرمایند کـه به ندرت ديده مى شود كه درون خانـه اى مثلًا آيه «هَلْ يَسْتَوِى الَّذينَ يَعْلَمونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمون» تابلو نصب شده و براى شعار چه از اين بهتر: «هَلْ يَسْتَوِى الَّذينَ يَعْلَمونَ وَ الَّذينَ لا يَعْلَمونَ»؟ و ایـه «انَّ اكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقيكُمْ»؟ تعداد زیـادی دارای کلمـه ماشاءاللَّه، آياتى كه انسان هر وقت يكى از آنـها را نگاه كند براى او يك درس و آموزش دارد و اينـها را انسان نمى بيند ولى درون هر خانـه اى كه برويد آيه «وَ انْ يَكادُ الَّذينَ كَفَروا» راخواهید دید، يعنى منم كه خداوند چنين نعمت هايى بـه من داده و تويى كه چشم شور دارى و مى خواهى چشم زخم بـه ما بزنى، براى اينكه جلوى چشم شور تو را گرفته باشم اين تابلو را درون اينجا نصب نموده ام و شايد كمتر خانـه اى باشد كه چنين چيزى درون آن نباشد.
آیـا چشم زخم از نظر اسلامـی و علوم روز واقعیت دارد؟ پاسخ این بوده کـه این مسئله از نظر عقلی محال نمـیباشد و در روایـات اسلامـی نیز تعبیرات مختلفی دیده شده کـه وجود چنین امری را اجمالا تایید نموده، لذا نباید درون انکار این امور اصرار داشته، بلکه حتما امکان وجود آن را از نظر عقل و علم آن را پذیرفت
درباره تاثیر این ایـه بر دلالت تاثیرش بر چشم زخم امده :
با توجه بـه گفته ها و روایـاتی مانند: مرحوم کلینی درون کتاب کافی و همچنین تفسیر روح البیـان اثر ابوالفداء اسماعیل حقی و تفسیر ابن کثیر ،روایتی از پیـامبر اسلام(ص) و یـا ا شیعه مبنی بر تاثیر این دعا درون برابر چشم زخم درون دست نمـیباشد و تنـها درون روایتی آمده کـه پیـامبر اسلام(ص) هنگام تعویذ حسنین علیـهما السلام یـا افرادی دیگر از چشم‌زخم،و بـه ذکر های دیگری غیر از این آیـه توسّل مـید
همچنین با توجه بـه نوشته تفسیر مجمع البیـان تنـهای کـه اعتقاد داشته این آیـه درون برابر چشم زخم موثر بوده حسن بصری مـیباشد. ( حسن بصری فقیـه مفسد و گمراه زمان امام سجاد (ع) هست که بارها با لعن و عتاب اهل بیت علیـهم السلام مواجه گردیده و طبق نقل علما از پایـه گذاران فرقه منحرف تصوف و از دشمنان ائمـه اطهار بوده است)
مـیتوان ایـاتی را جایگزین این ایـه نمود:
آیـات زیبا و موثری مانند آیت الکرسی ، ان اکرمکم عندالله اتقیکم، یـا الم یعلم بان الله یری ، الم یـان للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله ، احسب الناس ان یترکوا ان یقولوا آمنا و هم لایفتننون، امثال این آیـات زیبا و تاثیر گذار، زینت بخش درون و دیوار خانـه ها و مغازه ها مـی شد. و با توجه همـه جانبه بـه همـه آیـات قرآن نـه فقط و ان یکاد و عمل بـه آنـها طوری نباشدکه فردای قیـامت رسول بزرگوار اسلام به شکوه باز نمایدو بگوید: " یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُور "ً
[دانلود آیه وان یکاد الذین]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sun, 08 Jul 2018 06:14:00 +0000