توصیف رنگین کمان

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 19 Jul 2018 13:47:00 +0000

رنگین کمان یکی از زیباترین پدیده هائی هست که درون طبیعت رخ مـی‌دهد و زیبایی آن درون فرهنگ‌های مختلف ستوده شده‌است و برای آن و در مورد آن سخنان زیـادی گفته و نوشته شده است. توصیف رنگین کمان درون اساطیر یونان رنگین کمان مسیری هست که بوسیله‌ی یک پيغام آور بین زمـین و آسمان ساخته شده است. توصیف رنگین کمان درون اساطیر چینی، توصیف رنگین کمان رنگین کمان شکافی هست در آسمان کـه بوسیله‌ی الهه‌ی نووا (Nüwa) با استفاده از پنج سنگ با رنگ های متفاوت بسته شده است[1] و... درون فرهنگ ایران باستان رنگین کمان را درون اثر ستیز دو نیروی خیر و شر کـه نیروی خیر بر روی نیروی شر سپری کمانی و رنگین کشیده هست توصیف شده است:

این قوس کـه در آسمان پدیدار مـی‌شود، و مردمان آنرا تنوار (thenvare) (به معنای کمان) مـی‌خوانند، (قوسی که) سپرهایش زرد، سبز، سرخ، رنگ گلی و با درخشندگی ملایم‌اند. «دیوها» کـه زرد و سرخ را درون مقابله با سبز ارمزد (ستاره سیروس) مـی‌باراند با ابرها مـی‌ستیزند که تا رنگین کمان ظاهر نگردد و آنانانی‌اند کـه دیوان بدخیم خوانده مـی‌شوند و هر آنکه ]آن بخش[ که نور سفید دارد بـه یزات ها ]ایزدان یـا ستایش شدگان[ وابسته مـی‌باشد به منظور یـاری ارمزد ]سیروس[ با دیوها مـی‌ستیزد.[1]

زرتشتیـان نیز درون جشن تیرگان رشته های باریکی از نخ های ابریشمـی رنگی بـه مچ دست خود مـی بندند. درباره‌ی دلیل این کار نیز گفته‌اند کـه شاید نشانـه‌ای از رنگ‌های رنگین کمان هست که هر گاه درون آسمان پدید مـی‌آید، آن را یـادآور تیر و کمان آرش[2] مـی‌دانند ... نشانـه‌ای از رها شدن تیر این دلاور هست که مرزهای مـیان ایران و توران را مشخص کرد.[2]

بشر درون اولین برخورد با این پدیده شروع بـه افسانـه سازی کرد . البته شاید درون ابتدا این افسانـه‌ها ذهن‌های ‌کنجکاو را کمـی آرامش بخشیدند و لی هرگز نتوانستند آنـها را کاملا اقناع کنند. بنابراین او روش خود را عوض کرد و به این پدیده ی زیبا بـه عنوان یک پدیده قابل ثوضیح علمـی نگاه کرد. هر چند درون کتابهای فیزیک و حتی کتابهای درسی ما توضیح پدیده‌ی رنگین کمان را بـه دکارت یـا نیوتن نسبت مـیدهند ولی شواهد تاریخی حاکی از آن هست که اولین توصیف علمـی پدیده‌ی رنگین کمان توسط قطب الدین شیرازی عرضه شده هست وی پدیده‌ی رنگین کمان را با مطالعه‌ی چگونگی گذر شعاع نورانی از فضایی شفاف مثل قطره‌ی آب توجیـه مـی‌کند و مـی‌گوید کـه شعاع نورانی از گذر از قطره‌ی آب دوبار مـی‌شکند و یک بار منعمـی‌شود و اگر کـه رنگین کمان دیگری درون کار باشد انعکاس دوبار رخ مـی‌دهد. حتما افزود کـه چند صد سال بعد از قطب الدین شیرازی یعنی درون سده‌ی هفدهم مـیلادی دکارت دانشمند فرانسوی توضیحی مشابه از پدیده‌ی رنگین کمان ارائه داده است[3].[3]

قطب الدین شیرازی یکی از شاگردان برجسته‌ی خواجه نصیر الدین طوسی هست که درون بسیـاری از علوم زمان خودش مانند ریـاضی، ستاره شناسی، نورشناسی، پزشکی بـه نـهایت درجه‌ی کمال زمان خویش رسیده بود و در عین حال صوفی‌ای وارسته و فیلسوفی ارجمند بـه شمار مـی‌آمد. قطب الدین شیرازی نوشته‌هایی درون هندسه، نجوم و جغرافیـا، نورشناسی، مکانیک فلسفه و مذهب بـه وجود آورد. اندیشـه ها و نظریـات قطب الدین شیرازی درون نورشناسی درون یکی از همـین نوشته ها بـه نام نـهایته الادراک فی درایـه الافلاک کـه اثری نجومـی هست آمده است.[4]

شكل(1) تصویری از مدل سیـاره ای اپی سایکلی(epicyclic planetary model)  منسوب بـه قطب الدین شیرازی.

علاوه بر این شاگرد برجسته‌ی قطب الدین شیرازی یعنی کمال الدین محمد فارسی نیز نظریـه‌ای به منظور نورشناسی دارد. كمال‌الدين ابوالحسن محمد فارسی627-679 هجری - شمسی (1267-1319م) یک ریـاضی دان، فیزیک دان و دانشمند برجسته مسلمان ایرانی درون تبریز بـه دنیـا امد. او سهم بزرگی درون دو رشته ی ریـاضیـات (نظریـه اعداد) و نورشناسی داشت. فارسی از شاگردان ستاره شناس و ریـاضی دان برجسته قطب الدین شیرازی بود کـه او نیز شاگرد شیخ نصیر الدین طوسی بود.[5]

فارسي راجع بـه شکست نور، درون عبور از مرز دو ملأ مختلف، فارسی درون تنقیح المناظر نظریـه‌ای دارد کـه چند قرن بعد توسط فرما[4] دوباره بیـان شده است. نظر فرما با نظریـه‌ی کمال الدین فارسی مطابقت دارد. نظر فارسی درون باب شکست نور چنین است:

« هرگاه نور با جسم شفاف غلیظ تری مصادف شود این غلظت مانع از حرکت نور درون جهت اولیـه خواهد بود. بعد در جهتی سیر مـی کند کـه نفوذ درون آن سهلتر است. مسلماً چون راه سهل تری را اختیـار کند زودتر مقصد مـی رسد. [6]

[1]http://en.wikipedia.org/wiki/Rainbows_in_mythology

[2]  به لحاظ زیبایی و یـاد آوری افسانـه‌ی آرش درون اینجا آورده مـی شود:

در زمان پادشاهی منوچهر پیشدادی، درون جنگی با توران، افراسياب سپاهيان ايران را درون مازندران محاصره مي کند. سرانجام منوچهر پيشنـهاد صلح مـی‌دهد و تورانیـان پیشنـهاد آشتی را مـی‌پذیرند و قرار بر اين مـی‌گذارند کـه کمانداری ایرانی برفراز البرزکوه تیری بیـاندازد کـه تیر بـه هر کجا نشست آنجا مرز ایران و توران باشد. این رویداد درون روز نخست تیر روی مـی­دهد. آرش از پهلوانان ايران داوطلب این کار مـی‌شود. بـه فراز دماوند مـی‌رود و تیر را پرتاب مـی‌کند. تیر از صبح که تا غروب حرکت کرده و در کنار رود جيحون یـا آمودریـا بر درخت گردويی فرود مي آيد. و آنجا مرز ایران و توران مـی‌شود. بعد از اين تيراندازی آرش از خستگی مـی‌ميرد. آرش هستی‌اش را بر پای تیر مـی‌ریزد؛ پیکرش پاره پاره شده و در خاک ایران پخش مـی‌شود و جانش درون تیر دمـیده مـی‌شود. مطابق با برخی روايت ها اسفندارمذ تير و کمانی را بـه آرش داده بود و گفته بود کـه اين تير خيلی دور مـی رود ولی هری کـه از آن استفاده کند، خواهد مرد. با اين وجود آرش به منظور فداکاری حاضر شد کـه از آن تير و کمان استفاده کند. .بسیـاری آرش را از نمونـه‌های بی‌همتا درون اسطوره‌های‌ جهان دانسته‌اند؛ وی نماد جانفشانی درون راه مـیهن است. (پيرنيا، حسن ،داستان‌های ايران قديم)

[3] بعضی از محققین عقیده دارند اولین تفسیر ریـاضی رضایتبخش از رنگین کمان توسط شاگرد او یعنی کمال الدین فارسی داده شده هست از جمله: توصیف رنگین کمان آقای راشد درون دو کتاب زیر:

متاسفانـه آنکه بنده درون جستجویی کـه برای مطالب این مقاله انجام دادم اگر کلماتی مانند شیرازی یـا فارسی نبود هر گز بـه ایرانی بودن این دانشمندان پی نمـی بردم و این نـهایت مظلومـیت تاریخ علم درون این مملکت را نشان مـی‌دهد.  همانطور کـه در نام کتابهای آقای راشد نیز مشاهده مـی‌کنید، او هم احتمالا این دانشمندان ایرانی را درون جمع دانشمندان عرب درون نظر گرفته است.

و همچنين درون منبع زير فارسي را بـه عنوان كسی کـه اولین توضیح رضايتبخش ریـاضیـات مربوط بـه رنگین کمان را داده است، شناخته مـی‌شود.

O'Connor, J. J.; Robertson, E. F. (November 1999). Kamal al-Din Abu'l Hasan Muhammad Al-Farisi. University of St. Andrews. Retrieved on 2007-06-07

[4]fermat

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 19 Jul 2018 11:31:00 +0000

رنگین‌کمان بـه شکل سحرآمـیزی ناگهان درون افق ظاهر مـی‌شود و باریکه‌ای از رنگ‌های دلپذیر را درون پهنـه آسمان بـه نمایش مـی‌گذارد. توصیف رنگین کمان درون این هنگام تقریبا همـه دست از کار مـی‌کشند و با چشمان خیره بـه آسمان نگاه مـی‌کنند. توصیف رنگین کمان حتی بعضی‌ها فورا گوشی تلفن همراهشان را درمـی‌آورند که تا از این لحظه ناب عبگیرند.

همان طور کـه پیداست کمتری پیدا مـی شود کـه از دیدن رنگین کمان خوشحال نشود و لبخند بر لبانش ننشیند. بـه همـین علت درون بیشتر جشن هایی کـه برای کودکان برپا مـی شود روی صورت آنـها رنگین کمان مـی کشند. درون تزئین کیک تولد، توصیف رنگین کمان پرچم هایی کـه در باغ ها نصب مـی شود و نیز روتختی و ملحفه تصویر رنگین کمان بسیـار بـه چشم مـی خورد. شاعران زیـادی هم از واژه رنگین کمان درون ترانـه های خود استفاده کرده اند. بعلاوه، رنگین کمان درون افسانـه های قومـی و اجدادی کشورهای مختلف وجود دارد.

اما رنگین کمان دقیقا چگونـه پدیده ای هست و چطور ظاهر مـی شود؟

شاید عجیب بـه نظر برسد، اما رنگین کمان فقط یک خطای چشمـی است. وقتی نور بـه قطرات آب برخورد مـی کند رنگین کمان تشکیل مـی شود. بر اثر این برخورد نور شکسته و در پشت قطره بازتاب مـی شود. نور هنگام خروج از قطره نیز بار دیگر درون زوایـای مختلف بازتاب مـی یـابد.

شاید فکر کنید چون رنگین کمان پدیده شناخته شده ای هست پس خود بـه خود همـه چیز را درباره آن مـی دانیم، اما بـه راستی این طور نیست. اکنون چند نکته را کـه احتمالا درباره آنـها نشنیده اید با یکدیگر مرور مـی کنیم.

یکی از معروف ترین افسانـه های قدیمـی کـه درباره رنگین کمان گفته مـی شود این هست که درون انتهای آن یک کوزه پر از طلا وجود دارد کـه یک لِپِرکان از آن نگهبانی مـی کند. لپرکان یک موجود افسانـه ای درون اساطیر ایرلند هست که بـه شکل پیرمردی کوچک اندام با کت و کلاه بـه تصویر کشیده مـی شود. این افسانـه مـی گوید: توصیف رنگین کمان درون گذشته های دور، وایکینگ هایی کـه در ایرلند زندگی مـی د از راه غارتگری روزگار مـی گذراندند. آنـها ثروتی را کـه با زور و چپاول بـه دست آورده بودند درون مکان های مختلف دفن مـی د که تا دست هیچ بـه آنـها نرسد، اما وقتی ایرلند را ترک د بخشی از غنایم خود را جا گذاشتند.

لپرکان ها این گنج های پنـهان را یـافتند. آنـها وقتی فهمـیدند وایکینگ ها این ثروت را از راه نادرست اندوخته بودند، دیگر نتوانستند بـه هیچ انسانی اعتماد کنند. بعد از آن به منظور این کـه هیچ انسانی نتواند بـه گنجی کـه حالا آنـها از آن خود مـی دانستند دست پیدا کند، همـه طلاها را دوباره درون اعماق زمـین درون قسمت های مختلف جزیره پنـهان د. اکنون گمان مـی رود هر وقت رنگین کمان ظاهر مـی شود، انتهای آن دقیقا همان محلی هست که لپرکان ها یکی از کوزه های طلا را دفن کرده بودند! اما هر کـه به جستجوی انتهای رنگین کمان رفته درون نـهایت دست خالی برگشته است، چون هیچ نمـی تواند انتهای آن را پیدا کند.

درست هست که شکل هندسی رنگین کمان نیمدایره بـه نظر مـی رسد، اما درون واقعیت رنگین کمان یک دایره کامل را تشکیل مـی دهد. بعد چرا ما بـه جای دایره کامل فقط یک نیمدایره مـی بینیم؟

وقتی از روی زمـین بـه رنگین کمان نگاه مـی کنیم، فقط نوری را کـه به وسیله قطرات آب بالای افق بازتاب شده مـی بینیم. بـه همـین علت نیمـه پایینی و پنـهان رنگین کمان مشاهده نمـی شود. به منظور دیدن دایره کامل رنگین کمان حتما خلبان باشید یـا سرنشین هواپیما، آن وقت این امکان را دارید که تا نیمـه پایینی افق را هم ببینید و دایره کامل رنگین کمان به منظور شما ظاهر شود.

گاهی اوقات ایستادن درون مکان های بلند یـا درون قله کوه نیز راه حل مناسبی است. از آنجا کـه رنگین کمان دایره ای شکل هست هیچ انتها و پایـانی به منظور آن ممکن نیست. وقتی حرکت مـی کنید بـه نظر مـی رسد رنگین کمان هم با حرکت شما جابه جا مـی شود، چون نوری کـه باعث تشکیل رنگین کمان شده همـیشـه درون فاصله و زاویـه مشخصی از شما قرار دارد.

تعداد رنگ هایی کـه در رنگین کمان مـی بینید بستگی بـه این دارد کـه چگونـه بـه آن نگاه مـی کنید. درون مدرسه یـاد گرفتیم کـه رنگین کمان شامل هفت رنگ است. این رنگ ها بـه ترتیب عبارتند از: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. اینـها دقیقا همان رنگ های طیف مرئی هستند. قرمز بیشترین طول موج و بنفش کمترین طول موج را دارد.

بعضی دانشمندان نیز فکر مـی کنند کـه دو رنگ نیلی و آبی آن قدر بـه هم شبیـه هستند کـه تشخیص آنـها چندان ساده نیست، اما رنگین کمان فقط بـه این هفت رنگ محدود نمـی شود. حتما مـی پرسید بقیـه رنگ ها مثل صورتی یـا قهوه ای کجاست؟ جالب هست بدانید این رنگ ها و بسیـاری رنگ های دیگر درون رنگین کمان وجود دارد. رنگین کمان از بیش از یک مـیلیون رنگ تشکیل شده کـه البته همـه آن به منظور انسان قابل رؤیت نیست.

یکی دیگر از ویژگی های جالب درباره رنگین کمان این هست که هیچ وقت دو نفر دقیقا یک رنگین کمان را نمـی بینند! شاید فکر کنید دقیقا همان رنگین کمانی را مـی بینید کـه بغل دستی تان دارد تماشا مـی کند. حتی ممکن هست آنچه را مـی بینید توصیف کنید و نفر دیگر هم تائیدتان کند و بگوید او هم دقیقا مثل شما مـی بیند. اما مطمئن باشید هر دو نفرتان مثل هم نمـی بینید!

علت این هست که وقتی بـه رنگین کمان نگاه مـی کنید، یعنی دارید نوری را مـی بینید کـه در قطرات آب بالای افق بازتاب یـافته است، اما افقی کـه شما مـی بینید همـیشـه با بغل دستی تان فرق دارد. بـه عبارت دیگر، مرکز کمان درون یک خط فرضی از چشم ناظر بـه سمت خورشید قرار دارد و چون دو ناظر هیچ وقت نمـی توانند دقیقا درون یک نقطه مکانی قرار بگیرند، بعد هیچ وقت دقیقا یک رنگین کمان را نمـی بینند. شاید باورتان نشود، اما واقعیت این هست که حتی هر دو چشم یک ناظر هم دو رنگین کمان مختلف را مـی بیند.

دلایل قانع کننده به منظور این ادعا وجود دارد کـه رنگین کمان فقط درون هوای بارانی اتفاق مـی افتد. به منظور تشکیل رنگین کمان لازم هست در هوا قطرات آب وجود داشته باشد. درون مرحله بعد حتما نور با زاویـه مناسب بـه این قطرات بتابد. اگر این اتفاق بیفتد، شاهد یک رنگین کمان زیبا خواهید بود!

اما قطرات آب ممکن هست به بسیـاری دلایل دیگر غیر از باران درون هوا وجود داشته باشد. درون مکان هایی کـه آبشار وجود دارد مقدار زیـادی از قطرات آب بر اثر برخورد با صخره ها درون هوا پراکنده مـی شود یـا مثلا درون هوای مـه آلود یـا شبنم دار نیز قطرات آب درون هوا وجود خواهد داشت. اصلا مـهم نیست این قطرات آب از کجا مـی آید، اما این نکته را هم فراموش نکنید کـه در همان لحظه نور خورشید حتما با زاویـه مناسب بتابد. زاویـه تابش مناسب که تا حداکثر ۴۲ درجه محاسبه شده است، درون غیر این صورت رنگین کمان درون پایین خط افق بازتاب خواهد یـافت. اگر همـه این شرایط مـهیـا شود باز هم لازم هست آفتاب پشت سر شما باشد که تا بتوانید رنگین کمان را ببینید.

شاید فکر کنید احتمال بـه وجود آمدن رنگین کمان درون هر ساعتی از روز یکسان است، چون صبح، ظهر و غروب درون هر زمانی از روز ممکن هست بعد از بارش باران یـا مـه آلود شدن هوا آفتاب دربیـاید. کاملا درست فکر مـی کنید، اما معمولا احتمال بارندگی درون اواخر بعدازظهر بسیـار بیشتر از اوایل صبح یـا نیمـه های روز است. بـه همـین علت احتمال مشاهده رنگین کمان هنگام غروب و پایـان روز بیشتر است. از طرفی، زاویـه تابش نیز درون این زمان بسیـار مناسب است. البته آنچه گفته شد بیشتر درون ماه های گرم تر سال صدق مـی کند، چون درون ماه های سردتر خورشید چندان اوج نمـی گیرد و رنگین کمان ممکن هست در نیمـه های روز هم دیده شود.

از طرفی، ابرها و بالطبع بارندگی معمولا از غرب بـه شرق حرکت مـی کند؛ این درون حالی هست که خورشید از مشرق طلوع و در مغرب غروب مـی کند. درون یک صبح بارانی، درون حالی کـه خورشید از سمت مشرق درون حال طلوع هست برای دیدن رنگین کمان حتما رو بـه مغرب و پشت بـه خورشید بایستید، اما اواخر بعدازظهر همـه چیز برعاست. خورشید درون مغرب درون حال غروب هست و درون این حالت به منظور دیدن رنگین کمان حتما رو بـه مشرق بایستید.

اصلا این طور نیست! اگر خوب فکر کنید یـادتان مـی آید حتما درون دوران کودکی این کار را انجام داده اید. همـه کاری کـه باید انجام دهید این هست که شیلنگ آب را باز کنید و پشت بـه آفتاب بایستید. سپس فشار آب را طوری تنظیم کنید کـه آب بـه اندازه مناسبی افشانـه شود. بعد با دقت نگاه کنید، درون مـیان افشانـه های آب یک رنگین کمان ظاهر خواهد شد.

اما به منظور این کـه با یک آزمایش علمـی رنگین کمان درست کنید بـه یک ظرف کم عمق، مقداری آب، کاغذ سفید و یک آینـه احتیـاج دارید. ابتدا ظرف را که تا نیمـه از آب پر کنید و آینـه را طوری درون آب قرار دهید کـه نور خورشید بـه آن قسمت آینـه کـه داخل آب فرورفته برخورد کند. سپس کاغذ سفید را بالای آینـه درون زوایـای مختلف حرکت دهید که تا این کـه رنگین کمان روی کاغذ ظاهر شود. این آزمایش فقط درون روزهای آفتابی جواب مـی دهد، اما اگر هوا ابری بود هم مـی توانید بـه جای نور خورشید از نور چراغ قوه استفاده کنید.

همان طور کـه مـی شود رنگین کمان درست کرد، این امکان هم وجود دارد کـه آن را از بین ببریم! فقط کافی هست یک عینک آفتابی از نوع پولارایز (به معنی قطبی شده) تهیـه کنید و آن را بـه حالت عمودی جلوی خودتان نگه دارید. رنگین کمان پدیده ای هست که باعث قطبی شدن پرتوهای نور درون سطح عمودی مـی شود؛ یعنی همـه پرتوهای نور درون یک جهت بـه ارتعاش درمـی آید. عینک های آفتابی قطبی شده نیز بـه همـین ترتیب عمل مـی کند. این عینک ها از ورود بازتاب ها و تابش های خیره کننده کـه از سطح آب یـا سایر سطوح مسطح کـه در جهت افقی قطبی شده اند جلوگیری مـی کند.

به عبارت دیگر، عینک های قطبی شده فقط پرتوهای عمودی نور را بـه چشم راه مـی دهند و مانع ورود پرتوهای افقی مـی شوند. نکته اینجاست کـه رنگین کمان عینک های قطبی شده قابل رؤیت است، اما اگر همـین عینک ها را بـه حالت عمودی بگیرید، یعنی جهت قطبی شدنشان را از عمودی بـه افقی تغییر دهید آن وقت پرتوهای نور از رنگین کمان بـه چشم شما وارد نخواهد شد؛ گویی اصلا رنگین کمانی وجود ندارد.

رنگین کمان فقط روزها اتفاق مـی افتد

به رنگین کمانی کـه شب ها اتفاق مـی افتد رنگین کمان قمری مـی گویند. رنگین کمان قمری وقتی تشکیل مـی شود کـه نور بازتاب یـافته از ماه بـه قطرات آب موجود درون هوا برخورد کند. به منظور این کـه رنگین کمان قمری شکل بگیرد ماه حتما کامل باشد و همان طور کـه پیشتر هم گفته شد قطرات آب درون هوا وجود داشته باشد. از آنجا کـه در مناطق گرمسیری مثل جزایر کارائیب و هاوایی بارش ها اغلب که تا هنگام غروب ادامـه مـی یـابد، رنگین کمان قمری درون این مناطق بسیـار معمول است، اما رنگین کمان قمری کمرنگ تر از رنگین کمان عادی است، چون شدت نور ماه از نور خورشید کمتر است، اما دقیقا همان رنگ ها را دارد. چون درون تاریکی تشخیص رنگ ها دشوارتر است، رنگین کمان قمری عموما سفید دیده مـی شود، اما اگر از همان لحظه با تکنیک نوردهی و عکاسی درون شب عبگیرید حتما یک رنگین کمان رنگی درون عتان ثبت خواهد شد.

رنگین کمان های چندتایی درون انیمـیشن ها وجود دارد

خیر! رنگین کمان ممکن هست چندتایی باشد. رنگین کمان دوتایی وقتی اتفاق مـی افتد کـه نور درون داخل قطره آب دوبار بازتاب پیدا کند. درون این حالت رنگین کمان دوم درون بالای رنگین کمان اصلی ظاهر خواهد شد و نسبت بـه رنگین کمان اصلی کمرنگ تر است. بـه علت بازتاب دوم، ترتیب رنگ ها نیز برعخواهد شد. یعنی قرمز درون قسمت داخلی و بنفش درون قسمت بیرونی کمان خواهد بود.

رنگین کمان سه تایی وقتی اتفاق مـی افتد کـه نور درون داخل قطرات آب سه بار بازتاب شود. به منظور مشاهده رنگین کمان سه تایی حتما رو بـه خورشید بایستید، چون درون این حالت خورشید درون مرکز رنگین کمان قرار دارد. مشاهده رنگین کمان های سه تایی بـه مراتب دشوارتر است؛ چون هم حتما به خورشید نگاه کنید و هم این کـه رنگین کمان های سه تایی گسترده و کمرنگ هستند. دیدن رنگین کمان های چهارتایی از رنگین کمان های سه تایی هم دشوارتر است.

این پدیده وقتی اتفاق مـی افتد کـه نور درون داخل قطره آب به منظور چهارمـین بار بازتاب مـی شود. به منظور مشاهده این نوع رنگین کمان نیز حتما به سمت خورشید بایستید، اما چون خیلی کمرنگ هست به آسانی دیده نمـی شوند.

اما قضیـه بـه اینجا ختم نمـی شود: دانشمندان توانسته اند درون محیط آزمایشگاه یک رنگین کمان ۲۰۰ تایی درست کنند، یعنی رنگین کمانی کـه از ۲۰۰ بار بازتاب نور درون داخل قطره آب تشکیل شده است!

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sun, 01 Jul 2018 03:10:00 +0000

همان طور کـه پیداست کمتری پیدا مـی‌شود کـه از دیدن رنگین‌کمان خوشحال نشود و لبخند بر لبانش ننشیند. توصیف رنگین کمان بـه همـین علت درون بیشتر جشن‌هایی کـه برای کودکان برپا مـی‌شود روی صورت آنـها رنگین‌کمان مـی‌کشند. توصیف رنگین کمان درون تزئین کیک تولد، توصیف رنگین کمان پرچم‌هایی کـه در باغ‌ها نصب مـی‌شود و نیز روتختی و ملحفه تصویر رنگین‌کمان بسیـار بـه چشم مـی‌خورد. شاعران زیـادی هم از واژه رنگین‌کمان درون ترانـه‌های خود استفاده کرده‌اند. بعلاوه، رنگین‌کمان درون افسانـه‌های قومـی و اجدادی کشورهای مختلف وجود دارد.

اما رنگین‌کمان دقیقا چگونـه پدیده‌ای هست و چطور ظاهر مـی‌شود؟

شاید عجیب بـه نظر برسد، اما رنگین‌کمان فقط یک خطای چشمـی است. وقتی نور بـه قطرات آب برخورد مـی‌کند رنگین‌کمان تشکیل مـی‌شود. بر اثر این برخورد نور شکسته و در پشت قطره بازتاب مـی‌شود. نور هنگام خروج از قطره نیز بار دیگر درون زوایـای مختلف بازتاب مـی‌یـابد.

شاید فکر کنید چون رنگین‌کمان پدیده شناخته‌شده‌ای هست پس خود بـه خود همـه چیز را درباره آن مـی‌دانیم، اما بـه راستی این طور نیست. اکنون چند نکته را کـه احتمالا درباره آنـها نشنیده‌اید با یکدیگر مرور مـی‌کنیم.

در انتهای رنگین‌کمان یک کوزه پر از طلا وجود دارد!

یکی از معروف‌ترین افسانـه‌های قدیمـی کـه درباره رنگین‌کمان گفته مـی‌شود این هست که درون انتهای آن یک کوزه پر از طلا وجود دارد کـه یک لِپِرکان از آن نگهبانی مـی‌کند. لپرکان یک موجود افسانـه‌ای درون اساطیر ایرلند هست که بـه شکل پیرمردی کوچک اندام با کت و کلاه بـه تصویر کشیده مـی‌شود. این افسانـه مـی‌گوید: توصیف رنگین کمان درون گذشته‌های دور، وایکینگ‌هایی کـه در ایرلند زندگی مـی‌د از راه غارتگری روزگار مـی‌گذراندند. آنـها ثروتی را کـه با زور و چپاول بـه دست آورده بودند درون مکان‌های مختلف دفن مـی‌د که تا دست هیچ بـه آنـها نرسد، اما وقتی ایرلند را ترک د بخشی از غنایم خود را جا گذاشتند. لپرکان‌ها این گنج‌های پنـهان را یـافتند. آنـها وقتی فهمـیدند وایکینگ‌ها این ثروت را از راه نادرست اندوخته بودند، دیگر نتوانستند بـه هیچ انسانی اعتماد کنند. بعد از آن به منظور این کـه هیچ انسانی نتواند بـه گنجی کـه حالا آنـها از آن خود مـی‌دانستند دست پیدا کند، همـه طلاها را دوباره درون اعماق زمـین درون قسمت‌های مختلف جزیره پنـهان د. اکنون گمان مـی‌رود هر وقت رنگین‌کمان ظاهر مـی‌شود، انتهای آن دقیقا همان محلی هست که لپرکان‌ها یکی از کوزه‌های طلا را دفن کرده بودند! اما هر کـه به جستجوی انتهای رنگین‌کمان رفته درون نـهایت دست خالی برگشته است، چون هیچ نمـی‌تواند انتهای آن را پیدا کند.

رنگین‌کمان نیمدایره‌ای است

درست هست که شکل هندسی رنگین‌کمان نیمدایره بـه نظر مـی‌رسد، اما درون واقعیت رنگین‌کمان یک دایره کامل را تشکیل مـی‌دهد. بعد چرا ما بـه جای دایره کامل فقط یک نیمدایره مـی‌بینیم؟

وقتی از روی زمـین بـه رنگین‌کمان نگاه مـی‌کنیم، فقط نوری را کـه به وسیله قطرات آب بالای افق بازتاب شده مـی‌بینیم. بـه همـین علت نیمـه پایینی و پنـهان رنگین‌کمان مشاهده نمـی‌شود. به منظور دیدن دایره کامل رنگین‌کمان حتما خلبان باشید یـا سرنشین هواپیما، آن وقت این امکان را دارید که تا نیمـه پایینی افق را هم ببینید و دایره کامل رنگین‌کمان به منظور شما ظاهر شود. گاهی اوقات ایستادن درون مکان‌های بلند یـا درون قله کوه نیز راه حل مناسبی است. از آنجا کـه رنگین‌کمان دایره‌ای شکل هست هیچ انتها و پایـانی به منظور آن ممکن نیست. وقتی حرکت مـی‌کنید بـه نظر مـی‌رسد رنگین‌کمان هم با حرکت شما جابه‌جا مـی‌شود، چون نوری کـه باعث تشکیل رنگین‌کمان شده همـیشـه درون فاصله و زاویـه مشخصی از شما قرار دارد.

رنگین‌کمان هفت رنگ دارد

تعداد رنگ‌هایی کـه در رنگین‌کمان مـی‌بینید بستگی بـه این دارد کـه چگونـه بـه آن نگاه مـی‌کنید. درون مدرسه یـاد گرفتیم کـه رنگین‌کمان شامل هفت رنگ است. این رنگ‌ها بـه ترتیب عبارتند از: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. اینـها دقیقا همان رنگ‌های طیف مرئی هستند. قرمز بیشترین طول موج و بنفش کمترین طول موج را دارد. بعضی دانشمندان نیز فکر مـی‌کنند کـه دو رنگ نیلی و آبی آن‌قدر بـه هم شبیـه هستند کـه تشخیص آنـها چندان ساده نیست، اما رنگین‌کمان فقط بـه این هفت رنگ محدود نمـی‌شود. حتما مـی‌پرسید بقیـه رنگ‌ها مثل صورتی یـا قهوه‌ای کجاست؟ جالب هست بدانید این رنگ‌ها و بسیـاری رنگ‌های دیگر درون رنگین‌کمان وجود دارد. رنگین‌کمان از بیش از یک مـیلیون رنگ تشکیل شده کـه البته همـه آن به منظور انسان قابل رؤیت نیست.

همـه آدم‌ها دقیقا یک رنگین‌کمان را مـی‌بینند

یکی دیگر از ویژگی‌های جالب درباره رنگین‌کمان این هست که هیچ وقت دو نفر دقیقا یک رنگین‌کمان را نمـی‌بینند! شاید فکر کنید دقیقا همان رنگین‌کمانی را مـی‌بینید کـه بغل دستی‌تان دارد تماشا مـی‌کند. حتی ممکن هست آنچه را مـی‌بینید توصیف کنید و نفر دیگر هم تائیدتان کند و بگوید او هم دقیقا مثل شما مـی‌بیند. اما مطمئن باشید هر دو نفرتان مثل هم نمـی‌بینید!

علت این هست که وقتی بـه رنگین‌کمان نگاه مـی‌کنید، یعنی دارید نوری را مـی‌بینید کـه در قطرات آب بالای افق بازتاب یـافته است، اما افقی کـه شما مـی‌بینید همـیشـه با بغل دستی‌تان فرق دارد. بـه عبارت دیگر، مرکز کمان درون یک خط فرضی از چشم ناظر بـه سمت خورشید قرار دارد و چون دو ناظر هیچ وقت نمـی‌توانند دقیقا درون یک نقطه مکانی قرار بگیرند، بعد هیچ وقت دقیقا یک رنگین‌کمان را نمـی‌بینند. شاید باورتان نشود، اما واقعیت این هست که حتی هر دو چشم یک ناظر هم دو رنگین‌کمان مختلف را مـی‌بیند.

رنگین‌کمان همـیشـه بعد از باران اتفاق مـی‌افتد

دلایل قانع‌کننده به منظور این ادعا وجود دارد کـه رنگین‌کمان فقط درون هوای بارانی اتفاق مـی‌افتد. به منظور تشکیل رنگین‌کمان لازم هست در هوا قطرات آب وجود داشته باشد. درون مرحله بعد حتما نور با زاویـه مناسب بـه این قطرات بتابد. اگر این اتفاق بیفتد، شاهد یک رنگین‌کمان زیبا خواهید بود!

اما قطرات آب ممکن هست به بسیـاری دلایل دیگر غیر از باران درون هوا وجود داشته باشد. درون مکان‌هایی کـه آبشار وجود دارد مقدار زیـادی از قطرات آب بر اثر برخورد با صخره‌ها درون هوا پراکنده مـی‌شود یـا مثلا درون هوای مـه‌آلود یـا شبنم دار نیز قطرات آب درون هوا وجود خواهد داشت. اصلا مـهم نیست این قطرات آب از کجا مـی‌آید، اما این نکته را هم فراموش نکنید کـه در همان لحظه نور خورشید حتما با زاویـه مناسب بتابد. زاویـه تابش مناسب که تا حداکثر ۴۲ درجه محاسبه شده است، درون غیر این صورت رنگین‌کمان درون پایین خط افق بازتاب خواهد یـافت. اگر همـه این شرایط مـهیـا شود باز هم لازم هست آفتاب پشت سر شما باشد که تا بتوانید رنگین‌کمان را ببینید.

رنگین‌کمان درون هر ساعتی از روز اتفاق مـی‌افتد

شاید فکر کنید احتمال بـه وجود آمدن رنگین‌کمان درون هر ساعتی از روز یکسان است، چون صبح، ظهر و غروب درون هر زمانی از روز ممکن هست بعد از بارش باران یـا مـه‌آلود شدن هوا آفتاب دربیـاید. کاملا درست فکر مـی‌کنید، اما معمولا احتمال بارندگی درون اواخر بعدازظهر بسیـار بیشتر از اوایل صبح یـا نیمـه‌های روز است. بـه همـین علت احتمال مشاهده رنگین‌کمان هنگام غروب و پایـان روز بیشتر است. از طرفی، زاویـه تابش نیز درون این زمان بسیـار مناسب است. البته آنچه گفته شد بیشتر درون ماه‌های گرم‌تر سال صدق مـی‌کند، چون درون ماه‌های سردتر خورشید چندان اوج نمـی‌گیرد و رنگین‌کمان ممکن هست در نیمـه‌های روز هم دیده شود. از طرفی، ابرها و بالطبع بارندگی معمولا از غرب بـه شرق حرکت مـی‌کند؛ این درون حالی هست که خورشید از مشرق طلوع و در مغرب غروب مـی‌کند. درون یک صبح بارانی، درون حالی کـه خورشید از سمت مشرق درون حال طلوع هست برای دیدن رنگین‌کمان حتما رو بـه مغرب و پشت بـه خورشید بایستید، اما اواخر بعدازظهر همـه چیز برعاست. خورشید درون مغرب درون حال غروب هست و درون این حالت به منظور دیدن رنگین‌کمان حتما رو بـه مشرق بایستید.

شما نمـی‌توانید خودتان رنگین‌کمان درست کنید

اصلا این طور نیست! اگر خوب فکر کنید یـادتان مـی‌آید حتما درون دوران کودکی این کار را انجام داده‌اید. همـه کاری کـه باید انجام دهید این هست که شیلنگ آب را باز کنید و پشت بـه آفتاب بایستید. سپس فشار آب را طوری تنظیم کنید کـه آب بـه اندازه مناسبی افشانـه شود. بعد با دقت نگاه کنید، درون مـیان افشانـه‌های آب یک رنگین‌کمان ظاهر خواهد شد.

اما به منظور این کـه با یک آزمایش علمـی رنگین‌کمان درست کنید بـه یک ظرف کم‌عمق، مقداری آب، کاغذ سفید و یک آینـه احتیـاج دارید. ابتدا ظرف را که تا نیمـه از آب پر کنید و آینـه را طوری درون آب قرار دهید کـه نور خورشید بـه آن قسمت آینـه کـه داخل آب فرورفته برخورد کند. سپس کاغذ سفید را بالای آینـه درون زوایـای مختلف حرکت دهید که تا این کـه رنگین‌کمان روی کاغذ ظاهر شود. این آزمایش فقط درون روزهای آفتابی جواب مـی‌دهد، اما اگر هوا ابری بود هم مـی‌توانید بـه جای نور خورشید از نور چراغ قوه استفاده کنید.

شما نمـی‌توانید رنگین‌کمان را از بین ببرید

همان طور کـه مـی‌شود رنگین‌کمان درست کرد، این امکان هم وجود دارد کـه آن را از بین ببریم! فقط کافی هست یک عینک آفتابی از نوع پولارایز (به معنی قطبی شده) تهیـه کنید و آن را بـه حالت عمودی جلوی خودتان نگه دارید. رنگین‌کمان پدیده‌ای هست که باعث قطبی شدن پرتوهای نور درون سطح عمودی مـی‌شود؛ یعنی همـه پرتوهای نور درون یک جهت بـه ارتعاش درمـی آید. عینک‌های آفتابی قطبی شده نیز بـه همـین ترتیب عمل مـی‌کند. این عینک‌ها از ورود بازتاب‌ها و تابش‌های خیره‌کننده کـه از سطح آب یـا سایر سطوح مسطح کـه در جهت افقی قطبی شده‌اند جلوگیری مـی‌کند. بـه عبارت دیگر، عینک‌های قطبی شده فقط پرتوهای عمودی نور را بـه چشم راه مـی‌دهند و مانع ورود پرتوهای افقی مـی‌شوند. نکته اینجاست کـه رنگین‌کمان عینک‌های قطبی شده قابل رؤیت است، اما اگر همـین عینک‌ها را بـه حالت عمودی بگیرید، یعنی جهت قطبی شدنشان را از عمودی بـه افقی تغییر دهید آن وقت پرتوهای نور از رنگین‌کمان بـه چشم شما وارد نخواهد شد؛ گویی اصلا رنگین‌کمانی وجود ندارد.

رنگین‌کمان فقط روزها اتفاق مـی‌افتد

به رنگین‌کمانی کـه شب‌ها اتفاق مـی‌افتد رنگین‌کمان قمری مـی‌گویند. رنگین‌کمان قمری وقتی تشکیل مـی‌شود کـه نور بازتاب یـافته از ماه بـه قطرات آب موجود درون هوا برخورد کند. به منظور این کـه رنگین‌کمان قمری شکل بگیرد ماه حتما کامل باشد و همان طور کـه پیشتر هم گفته شد قطرات آب درون هوا وجود داشته باشد. از آنجا کـه در مناطق گرمسیری مثل جزایر کارائیب و هاوایی بارش‌ها اغلب که تا هنگام غروب ادامـه مـی‌یـابد، رنگین‌کمان قمری درون این مناطق بسیـار معمول است، اما رنگین‌کمان قمری کمرنگ تر از رنگین‌کمان عادی است، چون شدت نور ماه از نور خورشید کمتر است، اما دقیقا همان رنگ‌ها را دارد. چون درون تاریکی تشخیص رنگ‌ها دشوارتر است، رنگین‌کمان قمری عموما سفید دیده مـی‌شود، اما اگر از همان لحظه با تکنیک نوردهی و عکاسی درون شب عبگیرید حتما یک رنگین‌کمان رنگی درون عکس‌تان ثبت خواهد شد.

رنگین‌کمان‌های چندتایی درون انیمـیشن‌ها وجود دارد

خیر! رنگین‌کمان ممکن هست چندتایی باشد. رنگین‌کمان دوتایی وقتی اتفاق مـی‌افتد کـه نور درون داخل قطره آب دوبار بازتاب پیدا کند. درون این حالت رنگین‌کمان دوم درون بالای رنگین‌کمان اصلی ظاهر خواهد شد و نسبت بـه رنگین‌کمان اصلی کمرنگ‌تر است. بـه علت بازتاب دوم، ترتیب رنگ‌ها نیز برعخواهد شد. یعنی قرمز درون قسمت داخلی و بنفش درون قسمت بیرونی کمان خواهد بود.

رنگین‌کمان سه‌تایی وقتی اتفاق مـی‌افتد کـه نور درون داخل قطرات آب سه بار بازتاب شود. به منظور مشاهده رنگین‌کمان سه‌تایی حتما رو بـه خورشید بایستید، چون درون این حالت خورشید درون مرکز رنگین‌کمان قرار دارد. مشاهده رنگین‌کمان‌های سه‌تایی بـه مراتب دشوارتر است؛ چون هم حتما به خورشید نگاه کنید و هم این کـه رنگین‌کمان‌های سه‌تایی گسترده و کمرنگ هستند. دیدن رنگین‌کمان‌های چهارتایی از رنگین‌کمان‌های سه تایی هم دشوارتر است.

این پدیده وقتی اتفاق مـی‌افتد کـه نور درون داخل قطره آب به منظور چهارمـین بار بازتاب مـی‌شود. به منظور مشاهده این نوع رنگین‌کمان نیز حتما به سمت خورشید بایستید، اما چون خیلی کمرنگ هست به آسانی دیده نمـی‌شوند.

اما قضیـه بـه اینجا ختم نمـی‌شود: دانشمندان توانسته‌اند درون محیط آزمایشگاه یک رنگین‌کمان ۲۰۰ تایی درست کنند، یعنی رنگین‌کمانی کـه از ۲۰۰ بار بازتاب نور درون داخل قطره آب تشکیل شده است!

howstuffworks / مترجم: صدف دژآلود

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Wed, 13 Jun 2018 08:46:00 +0000

انشا درون مورد طبیعت و توصیف آن – مـهارت نوشتاری

انشا درباره توصیف طبیعت – شماره ۱

طبیعت یکی از هزاران نعمت هایی هست که خداوند بـه مخلوقاتش عطا فرموده که تا در ضمن استفاده و لذت از آن، توصیف رنگین کمان درون حفظش کوشا باشند.طبیعت یعنی هر آنچه کـه خداوند مـهربان بـه ما عطا کرده هست ؛ از سرسبزی و زیبایی کوه و دشت و صحرا که تا دریـا و غروب خورشید و بسیـاری از چیز های دیگر کـه زبان، قادر بـه وصف آن نیست.

تماشای طبیعت خیلی لذت بخش است. توصیف رنگین کمان از درختان زیبا گرفته که تا گل های رنگارنگ و عطرآگین و گونـه های حیوانی قشنگ و سبزه زارهای پهناور و کوه های برافراشته، همگی چشمان ما را بـه تماشای خود فرا مـی خوانند .

وقتی بهار جامـه ی سبز رنگ و رنگارنگ خود را بر تن مـی کند با دیدن آن احساس آرامش مـی کنیم و دوست داریم هر لحظه درون کنار آن بنشینیم و زبان بـه توصیف آن بگشاییم. توصیف رنگین کمان وقتی صدای شرشر آب بـه گوش مـی رسد یـا وقتی قایقی سوار بر امواج پر تلاطم دریـا مـی بینیم، درون دل احساس سبکی مـی کنیم و این چقدر لذت بخش است. غروب خورشید کـه دیگر جای خود دارد! وقتی خورشید بعد از یک سفر یک روزه چشم از زمـین فرو مـی بندد و دستی بـه نشانـه ی خداحافظی تکان مـی دهد و چهره درون پس کوه های سر بـه فلک کشیده مغرب قایم مـی کند و پرده ی سیـاه شب دامن گستر مـی شود، زیبا و دل چسب است.

و زیباتر از تمام این ها، بیدارشدن از خواب درون یک فصل زمستانی و تماشای بلورهای زیبای برف هست که با لبخند روی ساقه های خشکیده ی درختان بـه خواب رفته، جا خوش کرده اند! و درختانی کـه لباس سفید بر تن کرده و به خوابی کوتاه مدت فرو رفته اند.

آری خدا زیباست چرا کـه خالق آن زیباست.

انشا درون مورد طبیعت – شماره ۲

در یک صبح بهاری، باران زیبایی مـی بارید و من نیز درون گوشـه ای از دشت زیبا با چتر رنگی ام روی صندلی چوبی نشسته بودم و به آفریده های خدا مـی اندیشیدم که تا اینکه درون ذهنم بـه طبیعت پیش رویم رسیدم. چه نعمت وسیعی پیش رویم بود. سرسبزی دشت و چمن و صدای زیبای قطرات باران، و گنجشک هایی کـه سراسیمـه بـه لانـه هایشان درون لابهدرختان پناه مـی بردند.

صدای بارش باران و رعد و برق، دشت را فرا گرفته بود. آسمان چه با شادی قطره های باران را راهی زمـین مـی کرد و گل های رنگارنگ را خیس! ساعاتی بعد باران قطع شد و خورشید ابرها چهره نشان داد و رنگین کمانی بـه پا انداخت. چه رنگین کمان دلنشینی! با رنگ های نیلی، بنفش،آبی، سبز، زرد، نارنجی و قرمز. چه رنگ های دلربایی!
خالق تمام این زیبایی ها خداوندی هست که زیبایی را دوست دارد و نعمت های زیـادی را بـه ما ارزانی داشته است.

طبیعت خداوند پر از زیبایی هست و زبان درون بیـان آن ها قاصر است. ما انسان ها طبیعت را بسیـار دوست داریم، ولی از همـه موجودات بیش تر بـه آن آسیب مـی زنیم. ما حتما برای طبیعت مانند هر موجود زنده ی دیگری احترام بگذاریم و برای آن ارزش قائل باشیم. یـادمان باشد کـه ما درون برابر نعمت های خداوند مسئول هستیم و خداوند از ما درباره ی آن نعمت ها باز خواست مـی کند. خداوندا کمک کن که تا قدر طبیعت را بهتر و بیش تر بدانیم.

توصیف و انشا ساده ادبی طبیعت _ دانشچی

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Fri, 13 Jul 2018 08:46:00 +0000