درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین آداب و رسوم مردم قزوین درون مراسم مختلف | آداب و رسوم قزوین - sedayeqazvin.ir | آداب و رسوم مردم استان قم - beytoote.com | آداب و رسوم بندرعباس - seemorgh.com | شب یلدا و آداب و رسوم زیبای ایرانیـان |

درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

آداب و رسوم مردم قزوین درون مراسم مختلف

مجموعه: درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین فرهنگ زندگی

آداب و رسوم مردم قزوین درون مراسم مختلف

به عقیده مادربزرگ‌های قزوینی اگر درون این شب ننـه سرما گریـه کند باران مـی‌بارد، درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین اگر پنبه‌های لحاف بیرون بریزد برف مـی‌آید و اگر گردنبند مرواریدش پاره شود...

شب چله مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی، این آیین کهن را با رفتن بـه خانـه بزرگ ترها مـی‌گذرانند. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین بـه عقیده بزرگ‌ترها صرف مـیوه‌های مختلف خشک و تر و مـیوه‌های سرخ فام کـه به «شب چره» معروف است، همراه با خوراکی‌های دیگر شگون داشته و زمستان پربرکتی را نوید مـی‌دهد. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین درون بعضی مواقع کـه مادربزرگ‌ها درون آوردن تنقلات تاخیر مـی‌کنند کوچک ترها شعر «هرکه نیـارد شب چره- انبارش موش بچره» سر مـی‌دهند، کـه مادربزرگ درون آوردن «شب چره» تعجیل مـی‌کند.

در این شب اغلب مردم قزوین با خوردن سبزی پلو با ماهی دودی و سپس هندوانـه، انار، انواع تنقلات از جمله کشمش، گردو، تخمـه، آجیل مشکل گشا و انجیرخشک، شب نشینی خود را بـه اولین صبح زمستانی گره مـی‌زنند. بـه عقیده مادربزرگ‌های قزوینی اگر درون این شب ننـه سرما گریـه کند باران مـی‌بارد، اگر پنبه‌های لحاف بیرون بریزد برف مـی‌آید و اگر گردنبند مرواریدش پاره شود تگرگ مـی‌آید.

یکی دیگر از آداب و رسوم «شب یلدا» فرستادن «خونچه چله» از سوی داماد بـه عنوان هدیـه زمستانی به منظور عروس است. درون این خونچه به منظور عروس پارچه، جواهر، کله قند و ۷ نوع مـیوه مثل گلابی، هندوانـه، خربزه، سیب و به با تزئینات خاصی فرستاده مـی‌شود.

موسیقی
موسیقی رایج درون شـهر قزوین تفاوت چندانی با موسیقی دستگاهی ایران ندارد. تنـها درون گذشته این آوازها و دستگاه ها کـه در مکتب های متفاوت اجرا مـی شد از جمله مکتب خراسان، مکتب تهران و … مکتبی نیز وجود داشته بـه نام مکتب قزوین کـه امروزه فراموش شده است. این مکتب که تا اواخر دوران قاجاریـه رایج بود، درون آن زمان هنرمندانی مانند: اقبال سلطان ملقب بـه اقبال آذر کـه از اساتید مسلم آواز ایران بـه حساب مـی آید از قزوین بـه شـهر تبریز مـهاجرت مـی کنند. او با تلفیق این شیوه آوازی و موسیقی آذری مکتب تبریز را پایـه گذاری مـی کند.

جشن ها
جشن انار
در بخش تارم اواخر شـهریور ماه یـا اوایل مـهر یک روز از قبل تعیین مـی شود که تا در آن روز اهالی روستا دسته جمعی بـه مزارع انار بروند و به همراه نواختن دایره و یـا سرنا و دهل شروع بـه چیدن انار کنند. که تا قبل از این روزی حق ندارد اناری بچیند. جشن فندق
رودبار شـهرستان از جمله مناطقی هست که فندق بـه طور عمده کشت مـی گردد. درون بسیـاری از روستاهای این ناحیـه درون اواسط مرداد ماه جشن فندق بـه پا مـی کنند و به مانند انار چینی همـه با هم بـه مزارع مـی روند درون ابتدا شخصی با خواندن اشعاری کـه بیشتر بـه صورت بداهه مـی باشد و دیگران اشعار او را واگویـه مـی کنند سپس همـه شروع بـه چیدن فندق مـی کنند دوشیزگانی کـه نامزد شده اند به منظور همسران خود از هسته فندق رشته ای بـه مانند گردنبند درست مـی کنند بـه این صورت کـه زمانی کـه هسته هنوز خشک نشده با سوزن آنـها را مـی کنند و نخ از آن مـی گذرانند و در پایـان دو سر نخ را بـه هم گره مـی زنند. آنـها بـه این گردنبند ” گلوانـه ” مـی گویند و آن را نگه داشته که تا در فصل زمستان بـه شوهرانشان هدیـه دهند.

کشتی پهلو بـه پهلو
این نوع کشتی کـه از قدیمـی ترین انواع کشتی محسوب مـی شود هنگام مراسم عروسی انجام مـی گیرد. بدین صورت کـه دو نفر درون کنار یکدیگر بـه پشت مـی خوابیدند و پاهای خودر را (دو پای مخالف کـه در کنار یکدیگر هستند) بـه هم گره مـی د و شروع بـه زور آزمایی مـی د. شخصی کـه دارای نیروی بیشتری بود مـی توانست پای رقیب خود را زود تر از زمـین بلند کند و حریف خود را از جای حرکت بدهد متاسفانـه این کشتتی امروزه بـه فراموشی سپرده شده است. کوسه گلین ( کوسن گلین)
اهریمن خشکسالی یکی از قدیمـیترین دشمنان ایران زمـین است. ایرانیـان به منظور مبارزه با این دیو علاوه بر کارهای عملی همچون حفر قنات و ساخت آب انبار دست بـه یک سری مناسک اعتقادی نیز مـی زدند کـه مراسم کوسه گلین از آن نوع است. این مراسم کـه به اشکال مختلف درون ایران اجرا مـی شده درون منطقه قزوین نیز بـه چند شیوه اجرا مـی شده است؛ بدین صورت کـه پیر زنی بوسیله پارچه و لباسهای کهنـه، عروسکی کوچک درست مـی کند، آنرا دست گرفته و در کوچه ها بـه راه مـی افتد و بچه ها نیز پشت سر او حرکت مـی کنند آنـها بـه هر خانـه کـه مـی رسند صاحب خانـه از وسایل تهیـه آش چیزی بـه آنـها مـی دهند مانند نخود، رشته و … همـه آنـها را جمع مـی کنند و آشی مـی پزند و بین اهالی تقسیم مـی کنند مردم معتقدندکه بعد از چندی باران خواهد آمد. این رسم را درون سالهایی کـه دچار خشکسالی بوده برگزار کرده اند.

چمچمـه خاتون
نوعی دیگر از مراسم طلب باران هست و آن بدین صورت هست که داخل یک قدح آب مـی ریزند و آن را بـه پشت بام مـی برند و با یک چمچمـه کم کم آب داخل آن را بـه طرف آسمان مـی پاشند.

چوب جنگ
در بیشتر روستاهای استان قزوین یکی از سرگرمـیهای جوانان درون روز عروسی، چوب جنگ مـی باشد. جوانان با درون دست گرفتن چوب درون حین اجرای پا بـه طور نمایشی با یکدیگر بـه مبارزه مـی پردازند.

پنجاه بـه در
هر ساله بعد از ظهر روز نوزده اردیبهشت، پنجاهمـین روز سال، از زمانی کـه زهر آفتاب ظهردم گرفته مـی شود، مردم قزوین منازل خود را ترک مـی کنند و به مصلای شـهر مـی روند. این مصلا درون مـیان باغهای جنوب شرقی شـهر واقع شده هست در گذشته درون این مکان یک آب انبار و یک مسجد وجود داشته کـه تنـها بخشی از آب انبار آن بـه جا مانده است. تیر گان (تیر ماه سیزده)
این جشن کـه همان جشن تیرگان ایران باستان مـی باشد درون روز سیزدهم تیرماه برگزار مـی شد.
آیین های سوگواری شامل: سیزدهم محرم و درخت خونبار مـی باشد.

پوشاک مردان
استفاده از کلاه درون گذشته بین مردان بسیـار متداول بود و هر شخص بـه فراخور شغل و نیز وضعیت اقتصادی از نوعی کلاه استفاده مـی کرد.
پیراهن ها معمولاً بـه رنگ سفید و ساده تهیـه مـی گردید و تکمـه یقه آن بر شانـه چپ بسته مـی شد. درون مـیان چپ از شانـه که تا زیر چاکی داشت. بعد از آن پیراهن هایی با یقه های بلند بـه نام یقه قزاقی متداول شد و سپس یقه ملایی جای آن را گرفت. تن پوش دیگری کـه مردان قزوینی استفاده مـی د، ار خالق بسیـار بلندی بود کـه تا انتهای پا مـی رسید. یقه آن ایستاده و جلو باز بود. درون ناحیـه کمر تنگ، و دامن آن بسیـار گشاد بود و در دو پهلو دارای چاک کـه تا کمر مـی رسید. شلوار افراد کم درون آمد از کرباس بـه رنگ آبی یـا مشکی بود. بلند و گشاد و در لیفه آن از بند استفاده مـی د. بند تنبان از نخ پنبه بافته مـی شد. اشخاص اعیـان از شلوارهای دکمـه ای استفاده مـی د.
اغلب مردان درون گذشته گیوه بـه پا داشتند بـه نامـهای جوراب و آجیده کـه در فصل تابستان مورد استفاده قرار مـی گرفت. اشخاص اعیـان گیوه های بسیـار ظریف و مرغوب تری مـی پوشیدند کـه به گیوه ملکی معروف بود.

پوشاک زنان
در گذشته زنان قزوینی زیر پیراهن خود شلیته بـه پا مـی د، بـه طوری کـه یک وجب و یـا حتی کمتر از دامن بیرون مـی آمد. جنس پارچه آن اغلب ململ، چیت کرباس و در انواع ساده و متنوع گلدار و یـا مشکی انتخاب مـی شد. جوانان اغلب روی شلیته با نخهای رنگی گلدوزی مـی د. شلیته گلدار جوانان دارای سجاف پهن بوده هست و انواع دیگر بـه جای سجاف لیفه دار بوده و برای شلیته لیفه دار از پارچه ای ضخیم و سنگین مانند مخمل ترمـه و تافته ابریشمـی و … استفاده مـی د.
قسمت پایین شلیته را با دست دوخته و به حالت تزیین بوده کـه به آن دالبر و دندان موشی گفته مـی شد.
یل یـا نیم تنـه قزوینی کـه حدوداً صد سال پیش درون بین اعیـان متداول بوده با استفاده از پارچه ترمـه با آستری از پارچه تافته بـه رنگ کرم تهیـه مـی شده کـه در قسمت جلو هیجده دکمـه فلزی پی درون پی روی آن دوخته مـی شد. زنان درون زیر شلیته خود شلوارهایی بـه رنگ مشکی مـی پوشیدند کـه دمپای آن تنگ بود و بالای آن فراخ. این شلوار داری یقه بود و آن را با بند تنبان مـی بستند. پاپوش زنان نیز بـه فراخور وضع مالی خانواده دارای انواع مختلف بوده کـه در تابستان گیوه های ظریف مـی پوشیدند. زنان اعیـان از کفشـهای چرمـی با مدلهای متداول درون زمان خویش استفاده مـی د.
به جز انواع پوششی کـه ذکر آنـها رفت، انواع دیگر نیز درون منطقه استفاده مـی شده است. از جمله: کوئینگ، جومـه، کراس، شگ، کول چوغا، قرقره تمبون، اوزون تنبون و….

خوراک
قیمـه نثار، دم کباب، قیمـه آب دار، دیماج، رشته پلو با ماهی، آش شله قلمکار، آش آلو، آش دوغ، آش شیرین، آش دندان کشـه، ماش پیـاز

منابع:behtour.com
vazeh.com

[درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 19 Jul 2018 17:07:00 +0000

درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

آداب و رسوم قزوین - sedayeqazvin.ir

مراسم ، درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین جشنـها و آیین های قزوینیـان

در این بخش بـه معرفی بخشی از آداب و رسوم مردم قزوین درون قالب آیین ها ، جشنـها و رسوم مـی پردازیم

شب یلدا (چله)

مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی، این آیین کهن را با رفتن بـه خانـه بزرگ ترها مـی گذرانند. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین بـه عقیده بزرگ ترها صرف مـیوه های مختلف خشک و تر و مـیوه های سرخ فام کـه به «شب چره» معروف است، همراه با خوراکی های دیگر شگون داشته و زمستان پر برکتی را نوید مـی دهد. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین درون بعضی مواقع کـه مادربزرگ ها درون آوردن تنقلات تاخیر مـی کنند، کوچک ترها شعر «هرکه نیـارد شب چره- انبارش موش بچره» سر مـی دهند، کـه مادربزرگ درون آوردن «شب چره» تعجیل مـی کند. درون این شب اغلب مردم قزوین با خوردن سبزی پلو با ماهی دودی و سپس هندوانـه، انار، انواع تنقلات از جمله کشمش، گردو، تخمـه، آجیل مشکل گشا و انجیرخشک، شب نشینی خود را بـه اولین صبح زمستانی گره مـی زنند. بـه عقیده مادربزرگ های قزوینی اگر درون این شب ننـه سرما گریـه کند باران مـی بارد، اگر پنبه های لحاف بیرون بریزد برف مـی آید و اگر گردنبند مرواریدش پاره شود تگرگ مـی آید. یکی دیگر از آداب و رسوم «شب یلدا» فرستادن «خونچه چله» از سوی داماد بـه عنوان هدیـه زمستانی به منظور عروس است. درون این خونچه به منظور عروس پارچه، جواهر، کله قند و 7 نوع مـیوه مثل گلابی، هندوانـه، خربزه، سیب و به با تزئینات خاصی فرستاده مـی شود.

جشن انار

مردم بخش «طارم» اواخر شـهریور یـا اوایل مـهر ماه درون یک روز معین، دسته جمعی بـه مزارع انار مـی روند و با نواختن دایره یـا سرنا و دهل، شروع بـه چیدن انار مـی کنند. که تا پیش از این روزی حق چیدن انار را ندارد.

جشن فندق

«الموت» از مناطقی هست که بیشتر بـه کشت فندق اختصاص دارد. درون بسیـاری از روستاهای این ناحیـه، درون اواسط مرداد ماه جشن فندق برپا مـی شود. اهالی روستا درون روز معینی با هم بـه مزارع مـی روند. درون ابتدا شخصی بـه خواندن اشعاری بیشتر بـه صورت بداهه مـی پردازد و دیگران تکرار مـی کنند. سپس همـه شروع بـه چیدن فندق مـی کنند. دوشیزگانی کـه نامزد شده اند، به منظور همسران خود از هسته فندق گردنبند درست مـی کنند و به آن «گلوانـه» مـی گویند. آن ها این گردنبند را درون فصل زمستان بـه شوهران خود هدیـه مـی دهند.

جشن تیرگان

این جشن همان جشن تیرگان ایران باستان است، کـه در روز سیزدهم تیرماه برگزار مـی شود. بـه این ترتیب شخص خوش قدم، صبح زود بـه خانه دعوت مـی شود که تا با تکه چوبی از درخت «داغ داغان» بـه کیسه های گندم، آرد ، حبوبات و... بزند که تا به آن ها برکت بدهد. او هم چنین با چوب بـه اعضای خانواده مـی زند که تا سلامت بمانند. درون حین انجام مراسمـی نباید صحبت کند. درون شب سیزده تیر ماه مراسم شال اندازی انجام مـی شود. درون این روز پاشیدن آب را بـه یکدیگر خوش یمن مـی دانند.

نوروز

مردم استان قزوین مانند مردم دیگر مناطق ایران، از اوایل اسفندماه خود را به منظور برگزاری مراسم سال نو آماده مـی کنند. آن ها همراه خانـه تکانی و نظافت، بـه خانـه تکانی دل های خود مـی پردازند و در روز عید با چیدن سفره های رنگین، پذیرای مـیهمانان خود مـی شوند. آن ها درون سفره های پارچه ای قلمکار و ظروف رنگارنگ بلوری، انواع شیرینی های خانگی، انجیر، آلبالوی خیس شده، نخود، کشمش و نقل و نوعی توت را کـه با خمـیر پودر پسته و بادام درست مـی کنند، مـی چینند و به مـیهمانان تخم مرغ رنگ شده (با پوست پیـاز) عیدی مـی دهند. امروزه از روز اول عید، دید و بازدیدهای خانوادگی آغاز مـی شود و تا قبل از 13 بـه در پایـان مـی گیرد.

نوروزی خوانی

نوروزی خوانی یکی از مراسم مربوط بـه روزهای پایـانی سال هست و جزئی از مراسم استقبال نوروز بـه شمار مـی رود. نوروزی خوان ها بیشتر از اهالی روستاهای منطقه «الموت» و «طالقان» هستند؛ آن ها درون دسته های 2 تا 4 نفره، درون کوچه و خیـابان بـه راه مـی افتند و با خواندن اشعار کوتاه و بلند، طلیعه سال نو را بـه مردم مژده مـی دهند و بیت یـا 2 بیت دیگر را، 2 نفر دیگر پاسخ مـی دهند. ساکنان منازل با شنیدن صدای نوروزی خوان ها، بـه استقبال آن ها رفته و با پول و شیرینی از آن ها پذیرایی مـی کنند.

سیزده بدر

در روز 13 فروردین، مردم بـه طبیعت مـی روند و دور هم جمع مـی شوند و به شادی مـی پردازند و نیز رسم هست که هر کنار رود برود و 7 سنگ کوچک را بـه نیت رفع و دفع بلا و بیماری بـه داخل آب پرتاب کند و ان دم بخت سبزه گره بزنند. درون پایـان نیز سبزه ها را بـه آب انداخته و به خانـه های خود بازمـی گردند.

پنجاه بدر

مراسم سنتی پنجاه بدر چیزی شبیـه همان سیزده بـه در هست که البته بـه آن اندازه شناخته شده نیست اما درون مـیان مردم قزوین هنوز هم پابرجاست. قزوینی ها درون این روز کـه به عبارتی پنجاهمـین روز از سال جدید است، از خانـه بیرون مـی زنند و به دامان طبیعت مـی روند که تا از خداوند بـه خاطر نعمت هایش تشکر کنند.

آنـها درون نوزدهمـین روز از ماه اردیبهشت هر سال ابتدا بـه مصلای شـهر مـی‌روند و دعا مـی کنند، بعد از آن بـه دل کوه و دشت مـی زنند و چند ساعتی را با اطرافیـان خود مـی گذرانند. بنابراین، پنجاه بدر یک رسم دینی- آیینی هست که هم با باورهای مذهبی مردم سر و کار دارد و هم با اعتقادات آیینی و سنتی شان.

اگر که تا آن روز از سال باران خوبی آمده باشد مردم درون مصلی نماز شكر هم بجا مـی‌آورند و از خداوند بـه خاطر نزول باران رحمت سپاسگزاری مـی‌كنند اما اگر سال كم بارانی باشد نماز استسقاء بـه جای مـی‌آورند و طلب باران رحمت مـی‌كنند.این مراسم درون بهترین روز فصل بهار از لحاظ آب و هوایی برگزار مـی‌شود و در واقع تجدید پیوندی دوباره با طبیعت هست اما بیش از هر چیز بـه نظر مـی رسد ریشـه ای تاریخی داشته باشد کـه عمر آن بـه دوران پیش از اسلام هم مـی رسد.

بیشتر قزوینی‌های اصیل درون این مراسم غذای ساده و محلی بـه نام دُیماج درست مـی‌كنند كه تركیبی از نان محلی خشك شده، سبزی، گردو و پیـازداغ و خیـار است. علاوه بر این، قزوینی ها خوردن هندوانـه، آجیل مشگل گشا و مـیوه را هم درون این روز ضروری مـی دانند و بسیـاری از كسانی كه بـه پنجاه بدر مـی‌روند آش رشته را هم درون برنامـه عصرانـه خود جای مـی دهند.

خواستگاری

در این مراسم مادر و چند تن از خانم های خانواده داماد بـه دیدن مـی روند. اگر پسندیدند درون جلسه بعد داماد را با خود مـی برند. چنان چه داماد هم را پسندید مادر او هدیـه ای را کـه به آن نشانـه مـی گویند، بـه خانواده مـی دهد.

چمچه خاتون

چمچه خاتون از دیگر رسوم باران خواهی است. درون این مراسم درون یک قدح آب ریخته بـه پشت بام مـی برند و به وسیله یک چمچه، کم کم آب را از قدح بـه طرف آسمان مـی پاشند.

مناسبت های رمضان درون فرهنگ مردم قزوین

واژه رمضان از ریشـه «رمض» بـه معنای شدت تابش خورشید بر سنگریزه هست .

ماه رمضان نـهمـین ماه از ماه های قمری و بهترین ماه سال هست . مـی گویند چون بـه هنگام نامگذاری ماه های عربی ، این ماه درون فصل گرمای تابستان قرار داشت، ماه «رمضان» نامـیده شد، ولی از سوی دیگر ، « رمضان » از اسماء الهی هست . این ماه ، ماه نزول قرآن و ماه خداوند هست و شب های قدر درون آن قرار دارد. درون این ماه درهای آسمان و بهشت گشوده و در های جهنم بسته مـی شود. و به عبادت درون یکی از شب های آن ( شب قدر) بهتر از عبادت هزار ماه است.

آداب و رسوم ماه مبارك رمضان یكی از مباحث مـهم فرهنگ مردم هست كه بـه واسطه قدمت خود، از قداست ویژه ای برخوردار است. متأسفانـه درون زندگی شـهری و ماشینی، بسیـاری از این سنت‌های زیبا بـه بوته فراموشی سپرده شده اند و بسیـاری دیگر نیز كم رنگ تر شده اند و از آنجا كه این رسوم زمـینـه ساز همبستگی درون جامعه بـه ویژه درون مـیان مردم مسلمان استان قزوین است، اهمـیت فراوانی دارد.

در هر گوشـه ی از جهان كه مسلمانی هست ماه رمضان درون ظرف فرهنگ بومـی آن منطقه قرار مـی گیرد و آن چنان با سنت های محلی خو مـی گیرد كه بـه سختی مـی توان ماه رمضان را تنـها یك مراسم دینی دانست.

سنت روزه داری درون تلفیق با فرهنگ و سنت های اجتماعی درون هر جامعه ی شكلی خاص بـه خود گرفته است

روزه‌داری درون ایـام معینی از سال بـه عنوان یك آموزه دینی، سنتی هست كه درون ادیـان آسمانی و حتی درون ایران باستان درون طول تاریخ بـه چشم مـی‌خورد.

البته این فریضه بـه عنوان یكی از فروع دین، درون بین مسلمانان از ویژگی‌های خاص و برجسته برخوردار بوده و در طول تاریخ بعد از ظهور اسلام نیز با حفظ اصالت و جوهره خود درون نزد اقوام و شـهرهای مختلف با آداب و رسوم و سنت‌های اجتماعی خاصی انجام مـی‌شده است.

بـه انگیزه حلول ماه مبارك رمضان و آغاز ماه تزكیـه روح و جان،از نیمـه شعبان جنب و جوش خاصی به منظور به پیشواز رفتن ماه رمضان درون مـیان مردم مسلمان استان قزوین مشاهده مـی‌شود و مسلمانان به منظور انجام فرایض دینی این ماه آماده مـی‌شوند، از جمله مـی‌توان بـه این موارد اشاره داشت:

خانـه تکانی

قبل از فرارسیدن این ماه، این خطه از مـیهن اسلامـی، بـه زدودن آلودگی از چهره خانـه و محله خویش مـی‌پردازند، درواقع با نظافت و خانـه تكانی بـه پیشواز بهار قرآن مـی‌روند که تا بتوانند با فراغت و آسودگی خیـال بـه انجام تكالیف دینی خویش بپردازند.پاكیزگی تنـها بـه محیط خانـه محدود نگشته و پیر و جوان با طیب خاطر درون نظافت اماكن عمومـی‌ محله خود مشاركت مـی‌كنند و مساجد و حرم امام زاده ها و تكایـا را جهت برگزاری مراسم گوناگون ماه رمضان آماده مـی‌سازند..در امر نظافت شخصی نیز، همگان اهتمام مـی‌كنند

تهیـه مایحتاج رمضان

در گذشته، تهیـه مایحتاج ماه مبارك رمضان با جدیت تمام انجام مـی‌گرفت، زیرا درون این ماه كسب و كار تقریباً متوقف مـی‌شود و مردم بیشتر از هر كاری بـه عبادت مـی‌پردازند و لازم بود كه مردم مایحتاج خود را قبل از ماه مبارك تهیـه كنند که تا بتوانند با آسودگی درون مجالس ویژه این ماه شركت نمایند.

تشخیص وقت سحر

یكی از آداب و رسوم استحبابی قزوینی‌ها، "رویت هلال ماه" درون آخرین غروب ماه شعبان و همزمان با شب اول ماه رمضان هست كه دیدن هلال نازكی از ماه، ورود بـه ماه رمضان و ضیـافت خدا را نوید مـی‌دهد.

از قدیم الایـام، به منظور بیدار شدن درون سحرهای ماه مبارك رمضان و تشخیص وقت دقیق سحر و انجام اعمال مخصوص از وسایل و روش‌های گوناگونی استفاده مـی‌كردند. بعضی از این روش‌ها امروزه نیز متداول و برخی منسوخ شده اند. از جمله شناختن ستارگان و محل و جای آنـها درون آسمان، بانگ خروس، روشن كردن چراغ‌هایی درون نقاط مرتفع شـهر و گلدسته مساجد، صدای طبل و ظروف فلزی ، صدای مناجات از گلدسته‌های مساجد، جار كشیدن درون كوچه‌ها ، كوبیدن دیوار همسایـه و غیره از روش‌های پیشین بوده و امروزه مردم بـه وسیله زنگ تلفن و ساعت شماطه دار و رادیو و تلویزیون متوجه زمان دقیق سحر مـی‌شوند.

کلوخ اندازان

در گذشته ، یك روز قبل از ماه رمضان، مراسم كلوخ اندازان درون چند شـهر ایران انجام مـی گرفت، کـه در قزوین بـه « گل خندانی» معروف بود. درون این روز مردم هر شـهر یـا روستا بـه گردشگاههای اطراف شـهر یـا روستای خویش مـی‌رفتند و انواع خوراك‌ها و غذاها بـه همراه خود مـی‌بردند و ضمن دور هم نشستن بـه تعریف قصه ، سرگذشت ، تفریح و انجام بازی مـی‌پرداختند و این روز را با خرمـی ‌و شادی بـه پایـان مـی‌رساندند.در این مناسك بـه نوعی افراد روح و جسم خود را آماده مـی‌كردند، زیرا علاوه بر تفریح و شادمانی كه باعث تقویت روحیـه افراد مـی‌شد، غذاهایی هم كه درون این روز تناول مـی‌شد، از انرژی برخوردار بود

شب نشینی

یكی از مراسمـی ‌كه درون گذشته رونق بیشتری داشت و امروزه كم و بیش اجرا مـی‌شود، دیدار از دوستان و آشنایـان بعد از افطار است.

درون این مجالس افراد فامـیل و یـا دوستان دور هم جمع مـی‌شوند و ضمن تناول شب چره با خواندن ابیـاتی از دیوان سعدی یـا حافظ و یـا داستان گویی و اجرای بازی بـه شب نشینی مـی‌پردازند. از جمله درون روستای لهران طالقان صاحبخانـه با تنقلات یـا شب چروز از مـهمانان پذیرایی مـی‌كند و با بازی شبیـه گل یـا پوچ آنـها را سرگرم مـی‌كند و اگر فصل زمستان باشد، همگی دور كرسی مـی‌نشینند و از گرمای مطبوع آن لذت مـی‌برند.

مردم قزوین درون شب‌های قدر نیز با برپایی آیین‌های ویژه از قبیل شركت درون محفل‌های معنوی نیـایش و دعا فرج، جوشن صغیر و كبیر، ابوحمزه ثمالی، جامعه كبیره، اقامـه نمازهای یكصد که تا هزار ركعتی و نماز هفت قل هوالله، حضور درون مساجد و تكیـه‌ها و سرگرفتن قرآن درون شب‌های قدر بـه راز و نیـاز مـی‌پردازند. خواندن سوره‌های عنكبوت، روم، دخان بویژه قدر از باورهای دینی مردم این استان هست كه درون این شب‌ها انجام مـی‌شود.

یكی از سنتهایی كه هنوز نیز درون گوشـه وكنار شـهر قزوین مشاهده مـی‌شود برپایی جشن و شادی درون شب بیست و هفتم ماه رمضان و شب قتل ابن ملجم مرادی است. دراین شب پیرمردان و جوانان با برپایی محفل سرور که تا هنگام سحر بـه خوردن تنقلات و شیرینی و شربت مـی‌پردازند. خوردن كله‌پاچه همراه با سیر پخته درون سحر و نوشیدن چای زیـاد پایـان بخش این جشن است.

حلیم، شله زرد، آش دوغ، آش رشته، شیربرنج، قورمـه سبزی، فرنی و رنگینك از جمله غذاهایی هست كه بانوان این استان به منظور افطار و سحری خانواده طبخ مـی‌كنند. نان چایی، قاق، شیرمال، دیماج نیز از دیگر خوراكی‌هایی هست كه درون این ماه مبارك درون قزوین صرف مـی‌شود.

ولیمـه و افطاری با نیت خیر به منظور مستمندان و بستگان و اقوام علاوه بر عمل بـه آموزه‌های دینی سفارش شده، كدورت و اختلاف‌ها را برطرف و محبت را بیشتر كرده، چون معتقدند لطف خدا بیشتر شامل حال كسانی مـی‌شود كه دل مومن روزه‌دار را شاد مـی‌كنند. توزیع جیره خشك از قبیل برنج، روغن، گوشت و آرد بین افراد و خانواده‌های نیـازمند درون ماه مبارك رمضان بخصوص شب‌های قدراز دیگر آدابی هست كه‌ازسالیـان دور بین قزوینی‌های اصیل رایج بوده‌است.

آنچه مـی‌توان درون مجموع از این آداب و رسوم نتیجه گرفت و از آن بـه عنوان كاركردهای اجتماعی ماه رمضان نام برد، این موارد است:

* نظم بخشی بـه رفتار افراد

* تقویت روحیـه همكاری و ایجاد زمـینـه‌های وحدت بخش

* رفع كدورت از مـیان افراد از طریق مراسم آشتی كنان كه توسط ریش سفیدان انجام مـی‌گیرد و به تحكیم اتحاد جمعی مدد مـی‌رساند.

: درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

[درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 19 Jul 2018 19:02:00 +0000

درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

آداب و رسوم مردم استان قم - beytoote.com

مجموعه: درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین فرهنگ زندگی

جشن ها وآیین ها : مردم قم معمولاً تمام ميلادهاي ائمـه (ع) را جشن مي‌گيرند و اين جشن ها را مولودي مي خوانند . درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین درون ايام ميلاد يكي از ائمـه درون قم ؛ درون هر كوي و برزني مي توان مراسم جشن هاي مذهبي را ديد و اوج اين جشن هاي مذهبي همواره درون حرم مقدسه حضرت معصومـه (س) برگزار مي شود .

مراسم یـادمان ورود حضرت معصومـه (س) بـه قم : روز بیست و سوم ربیع الاول سال 201 ه.ق روز ورود حضرت معصومـه (س) از مسیر ساوه بـه قم هست . درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین درون این روز مردم قم بـه اتفاق موسی بن خزرج ، درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین کـه از بزرگان قم و از ارادتمندان بـه اهل بیت (ع) بود ، که تا بیرون شـهر بـه استقبال آن حضرت مـی روند و موسی بن خزرج کـه افسار شتر حضرت را بـه دست داشت ، آن بانوی بزرگوار را بـه منزل شخصی خود هدایت مـی کنند . همـه ساله ، خادمان حرم آن حضرت درون این روز طی یک حرکت نمادین ، بـه استقبال آن حضرت مـی روند و این روز را گرامـی مـی دارند .

لاله گردانی : مراسم لاله گردانی یـا شمعدان گردانی حرم حضرت معصومـه (س) از جمله مراسم های زیبا و دیدنی هست . این مراسم مخصوص خادمان حرم هست که هنگام تغییر کشیک انجام مـی شود .

سر درختی : این مراسم درون اوایل بهار درون روستای وشنوه قم به منظور در امان ماندن باغ ها از گزند سرما اجرا مـی شود . بـه این منظور با هزینـه اهالیی خریداری مـی شود . سپس دستمال سبز رنگی بـه دور گردن بسته مـی شود و آن را درون روستا مـی گردانند . درون مرحله بعد را درون امامزاده قربانی مـی کنند و از گوشت آن حلیم مـی پزند و در بین اهالی تقسیم مـی کنند .

نژاد استان

نژاد : اهالي قم از نژاد آريايي هستند و از برخي اقوام ايراني چون عرب ها ، ترك ها و بختياري ها درون اين منطقه زندگي مي كنند . خانواده قمي متشكل از پدر ، مادر ، فرزندان و گاهي پدربزرگ و مادر بزرگ خانواده هست . امروزه درون مناطق شـهري ؛ خانواده ها بـه صورت جمعي زندگي نمي كنند و فقط درون مناطق روستايي و عشايري بافت خانواده ها هم چون گذشته بزرگ و دسته جمعي هست . مراسم هاي سوگواري نيز بـه دو شيوه شخصي و مذهبي انجام مي گيرد و همان آداب كلي مرسوم درون ايران درون اين جا نيز حاكم هست .

عشایر : درون شمال و جنوب منطقه قم ؛ مي توان ايل ها و عشاير متعددي چون : كلكو ، شاهسون ، ميش مست ، زند ، بختياري و قاسملو را مشاهده كرد . اين ايل ها و عشاير از مسيرهاي خاصي عبور كرده و به ييلاق و قشلاق مي روند . آداب و رسوم خاصي بر كارهاي آن ها سايه انداخته و هر حركتشان تفسيري شنيدني دارد . صحنـه حركت ايل از سويي و شيوه زندگي و گرفتن جشن ها از سوي ديگر ؛ سبب شده كه زندگي ايل ها و عشاير منطقه قم ؛ يكي از مـهم ترين جاذبه هاي زندگي اجتماعي باشد كه ديدن آن ها براي هر بيننده اي جذاب و فراموش نشدني هست . تاريخچه ورود عشاير قم بـه منطقه ، آداب و رسوم حاكم بر آنـها، مسيرهاي حركت ، جشن هاي عروسي ، چگونگي پوشش و اطلاعات ديگر درون قسمت عشاير بـه طور كامل آورده شده هست . عشاير قم درون جاده‌ كاشان، حسين‌آباد ، ميش مست (ميش مس) درقم ، جنت‌آباد ، قم رود ودرياچه‌ حوض سلطان و در وسعت زيست بومي درون حدود 670000 هكتار پراكنده شده‌اند . اين زيست بوم، بخش‌هايي از شـهرستان قم را بـه عنوان منطقه‌ي قشلاقي درون برمي‌گيرد كه بيشتر عشاير آن درون سيلو زندگي مي‌كنند . محل اسكان آن ها درون روستاهاي عشايري بوده و تعداد كمي چادرنشين هستند

لباس های محلی : لباس هاي محلي قم ؛ بيشتر درون گذشته مورد استفاده قرار مي گرفت . زنان درون روستاها لباس‌هاي بلند بر تن مي‌كردند كه که تا زانوي آن ها مي‌رسيد و معمولاً اين لباس ها سفيد گلدار بود و در زير آن شلوار بـه پا مي‌كردند . لباس هاي آن ها دو جيب داشت كه درون اطرافش دوخته شده بود . زن ها هميشـه حتي درون خانـه روسري (چارقد) سفيد بر سر داشتند . چارقد را بـه صورت مثلثي که تا مي‌كردند و بر سر مي‌زدند و براي محكم كردن آن يا گره مي‌زدند يا با سنجاق آن را وصل مي‌كردند . بعضي از آن ها درون دو طرف سنجاق پارچه كوچك سبزي كه با يكي از زيارت‌هاي ائمـه يا امامزادگان متبرك شده بود را قرار مي‌دادند . آن ها اگر پولي همراه خود داشتند درون گوشـه‌ چارقد خود گره مي‌زدند

منبع:golshn12.blogfa.com

[درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Tue, 17 Jul 2018 05:14:00 +0000

درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

آداب و رسوم بندرعباس - seemorgh.com

آنـهایی كه بـه هرمزگان سفر كرده‌اند، درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین اولین چیزی كه درون برخورد با مردم آن‌جا احساس مـی‌كنند، خونگرمـی و مـهربانی مردم این منطقه است، كه البته بـه ریشـه تاریخی این سرزمـین بر مـی‌گردد...

آداب و رسوم شـهر بندر عباس

آنـهایی كه بـه هرمزگان سفر كرده‌اند، اولین چیزی كه درون برخورد با مردم آن‌جا احساس مـی‌كنند، خونگرمـی و مـهربانی مردم این منطقه است، كه البته بـه ریشـه تاریخی این سرزمـین بر مـی‌گردد؛ چرا كه خلیج‌فارس از روزگاران قدیم، محل رفت و آمد و ارتباط اقوام مختلف و دریـانوردانی بود كه با آداب و سنن مختلفی پا بـه این سرزمـین مـی‌گذاشتند.
اگر درون خیـابان‌های شـهرهای این استان از جمله <بندرعباس- > مركز آن - قدم بزنید، مردان را با لباس‌های عربی بـه رنگ سفید و بلند و زنان را با لباس‌های مشكی و روبند چرمـی و شلوار محلی مـی‌بینید. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین درون تمامـی شـهرهای جنوبی هرمزگان، زنان و ان، نقاب بر چشم دارند كه درون زبان محلی بـه آن <برگه> مـی‌گویند. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین 97 درصد مردم این استان، فارسی زبانند و سه درصد باقی مانده بـه گویش‌های عربی، هندی و انگلیسی صحبت مـی‌كنند كه بـه خاطر تردد بازرگانان خارجی درون این منطقه است.
مردم هرمزگان به منظور جشن‌ها و اعیـاد، برنامـه‌های مفصلی تدارك مـی‌بینند كه از آن جمله حتما به <عید قربان> اشاره داشت. درون این روز، اهالی شـهرهای هرمزگان، صبح زود از خواب بلند مـی‌شوند و بر سر مزار اقوام و آشنایـان مـی‌روند. سپس بـه خانـه مـی‌روند، غسل مـی‌كنند و به مسجد مـی‌روند و تا آمدن امام مسجد، تكبیر مـی‌گویند. درون این روز اگر دو نفر با یكدیگر قهر باشند، روی یكدیگر را مـی‌بوسند و آشتی مـی‌كنند، سپس دید و بازدیدها شروع مـی‌شود و تا سه روز ادامـه پیدا مـی‌كند. اهالی هرمزگان عید فطر و مراسم 15 شعبان را هم بسیـار باشكوه برگزار مـی‌كنند.

جشن ازدواج

مراسم ازدواج درون استان هرمزگان، با دیگر نقاط ایران تفاوتهایی دارد، به منظور مثال بـه مراسم ازدواج درون جزیره قشم مـی‌پردازیم. بـه قلم <حسن زنده‌دل> و همكارانش كه درون كتاب راهنمای جامع ایرانگردی بـه رشته تحریر درون آمده است:
<یكی از مـهم‌ترین مراحل عروسی درون قشم، خواستگاری است. درون ابتدا خانواده داماد، ی را درون نظر مـی‌گیرند، سپس مادر یـا داماد بـه اتفاق یك یـا دو زن از بستگان داماد، مثل و كه حتما ازدواج كرده باشند و مجرد نباشند، بـه خانـه پدر مـی‌روند و خواستگاری مـی‌كنند.
خانواده عروس بـه طور معمول درون همان جلسه اول جواب نمـی‌دهند و موضوع را بـه چند روز بعد موكول مـی‌كنند، اما اگر داماد مورد پسند و خانواده قرار نگیرد، بهانـه‌ای آورده و پاسخ رد مـی‌دهند.
در صورتی كه طرفین راضی بـه ازدواج باشند، بعد از یك که تا پنج روز، مادر داماد، چند نفر از بستگان و اطرافیـان خود را دعوت مـی‌كند و به اتفاق ایشان یك گردنبند یـا مدال طلا، یك حلقه انگشتری، یك دست خلعت (لباس)، مبلغی وجه نقد و مقداری مـیوه و شیرینی بـه عنوان <دست قولی> بر مـی‌دارند و به خانـه مـی‌روند و همـه را بـه مادر عروس تحویل مـی‌دهند، مادرعروس نیز بعد از رفتن مـهمان‌ها، هدایـا را بـه ش مـی‌دهد.
پرداخت كلیـه مخارج سه شبانـه‌روز عروسی درون جزیره، برعهده داماد است. داماد وظیفه دارد مخارج عروسی را سه روز قبل از آغاز مراسم، بـه خانـه عروس برساند. علاوه بر مخارج جشن عروسی، تهیـه تمام لباس‌های عروسی نیز با داماد است.
در رابطه با مـهریـه، حتما اشاره كرد كه پدر عروس مبلغ مـهریـه را به‌طور نقدی دریـافت مـی‌دارد و تعداد سكه‌های طلا را درون سند ازدواج ثبت مـی‌كنند. مـهریـه زیبا، درون روستاهای جزیره، بیشتر از شـهر هست و از طرفی مـهریـه یك خانواده ثروتمند كه مقداری هم طلا از قبیل النگو، انگشتری، گوشواره، گردنبند و... همراه خود بـه خانـه داماد مـی‌برد، بـه مراتب بیشتر است. البته اگر داماد از بستگان عروس باشد، یـا عروس و داماد درون یك محله زندگی كنند و بالاخره و پسر، موردپسند و دلخواه یكدیگر قرار بگیرند، مبلغ مـهریـه كمتر خواهد بود که تا یك فرد غریبه كه ساكن محله دیگر شـهر باشد و نسبتی هم با عروس و خانواده‌اش نداشته باشد.>

مراسم محلی

آداب و رسوم مردم هرمزگان، بـه علت همجوار بودن با دریـا و تماس كم آنان با مردم داخل فلات ایران، بـه آداب و رسوم دیگر نقاط ایران شباهت‌های كمتری دارد و شاید بـه این خاطر باشد كه كمـی عجیب و غریب جلوه مـی‌دهد. از مراسم مـهم این منطقه ایران مـی‌توان بـه مراسم زار، قبله دعا، قربانی به منظور بارش باران، زنبیل گردانی، دعا درون امامزاده سیدمظفر و مولودی‌خوانی اشاره داشت.
مراسم <زنبیل‌گردانی> از مراسم جالب، بـه خصوص درون جزیره قشم است. اگر بچه‌ای که تا دو سالگی نتواند راه برود، پدر و مادرش یك روز بچه‌های همسایـه را خبر مـی‌كنند، فرزند خودشان را درون یك زنبیل كه با برگ درخت خرما بافته شده قرار مـی‌دهند و كودكان همسایـه با نظم خاصی دو طرف زنبیل را مـی‌گیرند و اشعاری مـی‌خوانند که تا بچه، هر چه زودتر شروع بـه راه رفتن كند.

صنایع دستی

صنایع دستی درون این منطقه، بیشتر به منظور اهالی بومـی مـی‌باشد كه از آن دسته مـی‌توان بـه سفالگری، قالیبافی، سبد و حصیربافی، چادرشب‌بافی و سوزن‌دوزی اشاره داشت. ضمن این‌كه بازارهای محلی معروفی درون هرمزگان بـه چشم مـی‌خورد كه مـی‌توان از پنجشنبه بازار مـیناب، بازار ماهی بندرعباس و بازار سنتی قشم نام برد.
همچنین حتما اشاره كرد كه موزه بندرعباس، موزه بسیـار زیبایی هست كه درون آن، انواع سكه‌های قدیمـی، آثار و بقایـای تمدن‌های پیشین سواحل و جزایر، بـه نمایش گذاشته شده است.

دیدنی‌های هرمزگان

به جز سواحل زیبای هرمزگان، حتما به جزایر این استان هم اشاره داشت كه درون تمام طول سال به‌خصوص فصل‌های پاییز و زمستان، زیبایی خاصی دارد و از آب و هوای معتدلی برخوردار است. جزایر قشم، كیش، لاوان، هندورابی، شتور، لارك، هرمز، هنگام، ابوموسی، تنب بزرگ و كوچك، سیری، فرور بزرگ و كوچك از این دسته هست كه كیش و قشم، جنبه تجاری دارد و بقیـه جزایر بیشتر درون زمـینـه ماهیگیری، مكان‌های اقتصادی این استان بـه شمار مـی‌رود.
همچنین چشمـه‌های آب معدنی فراوانی درون این استان بـه چشم مـی‌خورد. آب گرم گنو درون 34 كیلومتری بندرعباس، لشتان درون هفت كیلومتری بندر خمـیر، و سایـه خوش درون مسیر خمـیر و بندرلنگه، از مـهم‌ترین این چشمـه‌ها درون سطح استان است.
اگر بخواهیم جاذبه‌های تاریخی این استان را نام ببریم، حتما به عمارت <كلاه فرنگی> اشاره كنیم كه بـه دوران صفویـه تعلق دارد و در زمان‌های قدیم، اداره كمرگ بندرعباس بوده و عمارت <فكری> كه از بناهای دوران قاجار درون بندرلنگه هست و از آن‌جا كه این استان بـه همراه بوشـهر و خوزستان یكی از نواحی استراتژیك جنوب ایران بوده همواره مورد توجه بیگانگان قرار گرفته است؛ بیگانگانی كه بارها بـه این منطقه حمله كردند. آنـها بعد از راهیـابی بـه هرمزگان، ابتدا قلعه‌هایی ساختند كه از آن بـه عنوان دژ استفاده مـی‌كردند یـا قلعه‌هایی كه اهالی حكومتی و مردم هرمزگان مـی‌ساختند که تا از آن بـه عنوان یك دیواره دفاعی درون برابر دشمن استفاده كنند كه مـی‌توان از قلعه پرتغالی‌ها درون قشم، لشتان درون بندرلنگه، لافت درون روستای لافت وقلعه بی‌‌بی‌‌ مـینو درون شـهر مـیناب كه درون زمان قاجار مركز حكومت محلی بود نام برد. مردم بومـی بـه این قلعه <بی‌‌بی‌ مـینو> مـی‌گویند و معتقدند درون روزگاران گذشته دو بـه نام‌های <بی‌‌بی‌ مـینو> و <بی‌‌بی‌ نازنین> آن‌جا را بنا كرده‌اند و همچنین قلعه‌های خمـیر و هرمز كه از قلعه‌های معروف این استان است.

دیگر آثار تاریخی

دیگر آثار تاریخی این استان، شـهر قدیمـی خربز هست كه درون جزیره قشم واقع است. این شـهر که تا قرن چهارم، شـهری آباد بود كه مربوط بـه دوره ساسانیـان است. اسكله باستانی بندر لافت كه بـه دوران هخاان و ساسانیـان مربوط هست یـا شـهر باستانی كنگ كه مربوط بـه سه هزار سال پیش است، محله باستانی سورو كه درون غرب بندرعباس قرار دارد و به دوران ساسانیـان بر مـی‌گردد، همچنین پل لاقیدان، كه درون مورد آن حتما گفت: درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین بعد از اخراج پرتغالی‌ها از ایران، از اهمـیت جزیره هرمز كاسته شد و بندرعباس جای آن را گرفت و مـهم‌ترین بندر ارتباطی ایران شد و پل لاتیدان درون مسیر كاروان، روی لار - بندرعباس، بـه خاطر امور بازرگانی احداث شد.
بناها و اماكن مذهبی زیـادی هم درون سطح استان وجود دارد كه مـی‌توان بـه مسجدعلی درون بندرلنگه، مسجد داركانی درون نزدیكی بندر خمـیر، منبر كهنـه درون بندرعباس، مسجد ناصری، مسجد جامع بندرعباس كه درون سال 1175 قمری توسط شخصی بـه نام <زین‌العابدین ابوالقاسم ارزی> ساخته شد، مسجد برخ درون قشم، مسجد صحراباغی كه بـه اهل سنت بندرعباس اختصاص دارد و در سال 1310 هجری قمری توسط <حاج غفار صحرا باغی> احداث شده هست و بنای این مسجد درون محله اوزی‌های بندرعباس است، اشاره داشت.
البته زیـارتگاه‌هایی هم درون این استان بـه چشم مـی‌خورد، زیـارتگاه بی‌‌بی‌ مریم درون قشم، امامزاده سیدمظفر كه یكی از فرزندان امام موسی‌بن جعفر(ع) هست و درون سال 402 هجری قمری درون بندرعباس فوت شده است، امامزاده سیدكامل و امـیر دیوان درون مـیناب.

تاریخ بندرعباس

در پایـان، بد نیست بـه تاریخ بندرعباس اشاره داشت. درون قرن چهارم هجری درون اطراف شـهر بندرعباس فعلی، بندر و روستای كوچكی بـه نام <سورو> وجود داشت. این بندر درون سال < 924بندرجرول> خوانده مـی‌شد و روستایی كوچك بود. درون سال 1514، پرتغالی‌ها درون این روستا پیـاده شدند و به دلیل خرچنگ‌های زیـادی كه درون سواحل آن بـه چشم مـی‌خورد، نام آن را بندر <كامبارائو> گذاشتند، یعنی بندر خرچنگ سپس بـه <گامبرون> تغییرنام یـافت.
در سال 1622 مـیلادی شاه‌عباس، پرتغالی‌ها را از این بندر بیرون راند و به افتخار این پیروزی، بندر <گامبرون> بـه بندرعباس تغییرنام یـافت.

گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

www.seemorgh.com/culture

منبع : forum.gigapars.com

[درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 19 Jul 2018 06:01:00 +0000

درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

شب یلدا و آداب و رسوم زیبای ایرانیـان

ایرانیـان و بسیـاری از دیگر اقوام شب یلدا را جشن مـی‌گیرند.این شب درون نیم‌کره شمالی با انقلاب زمستانی مصادف هست و بـه همـین دلیل از آن زمان بـه بعد طول روز بیش‌تر و طول شب کوتاه‌تر مـی‌شود.

درباره واژه:
واژه «یلدا» بـه معنای «زایش زادروز» و تولد است. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین ایرانیـان باستان با این باور کـه فردای شب یلدا با دمـیدن خورشید، درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین روزها بلندتر مـی‌شوند و تابش نور ایزدی افزونی مـی‌یـابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مـهر یـا زایش خورشید مـی‌خواندند و برای آن جشن بزرگی برپا مـی‌د و از این رو بـه دهمـین ماه سال دی (به معنای روز) مـی‌گفتند کـه ماه تولد خورشید بود.

پیشینـه جشن:
یلدا و جشن‌هایی کـه در این شب برگزار مـی‌شود، یک سنت باستانی است. درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین مردم روزگاران دور و گذشته، کـه کشاورزی بنیـان زندگی آنان را تشکیل مـی‌داد و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند.
آنان ملاحظه مـی‌د کـه در بعضی ایـام و فصول روزها بسیـار بلند مـی‌شود و در نتیجه درون آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر مـی‌توانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد کـه نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب درون نبرد و کشمکش‌اند.

تأثیر یلدا درون جشن‌های دیگر اقوام:
امروزه محققان معتقدند کـه مسیحیت غربی چارچوب اصلی خود را کـه به این دین پایداری و شکل بخشیده بـه مذاهب پیش از مسیحیت روم باستان از جمله مـیترایسم مدیون هست و به منظور نمونـه تقویم کلیساها، بسیـاری از بقایـای مراسم و جشنـهای پیش از مسیحیت بخصوص کریسمس را درون خود نگاه داشته‌ هست و کریسمس بـه عنوان آمـیزه‌ای از جشن‌های ساتورنالیـا و زایش مـیترا درون روم باستان درون زمان قرن چهارم مـیلادی با رسمـی شدن آیین مسیحیت و به فرمان کنستانتین بـه عنوان زادروز رسمـی مسیح درون نظر گرفته شد.
در حدود 4000 سال پیش درون مصر باستان جشن «باززاییده‌ شدن خورشید»، مصادف با شب چله، برگزار مـی‌شده‌ است. مصریـان درون این هنگام از سال بـه مدت 12 روز، بـه نشانـهٔ 12 ماه سال خورشیدی، بـه جشن و پای‌کوبی مـی‌پرداختند و پیروزی نور بر تاریکی را گرامـی مـی‌داشتند. هم‌چنین از 12 برگ نخل به منظور تزیین مکان برگزاری جشن استفاده مـی‌د کـه نشانـهٔ پایـان سال و آغاز سال نو بوده‌ است.

در یونان قدیم نیز، اولین روز زمستان روز بزرگ‌داشت خداوند خورشید بوده‌ هست و آن را خورشید شکست ناپذیر، ناتالیس انویکتوس، مـی‌نامـیدند کـه از ریشـهٔ کلمـهٔ ناتال کـه در بالا اشاره شد برگرفته شده‌است و معنی آن، مـیلاد و تولد است. ریشـه‌های یلدا درون جشن دیگر مرسوم درون یونان نیز باقی مانده‌است از مـهم‌ترین این جشن‌های مـی‌توان بـه جشن ساتورن اشاره کرد.
در قسمت‌هایی از روسیـهٔ جنوبی، هم‌اکنون جشن‌های مشابهی به‌مناسبت چله برگزار مـی‌شود. این آیین‌ها شباهت بسیـاری با مراسم شب چله دارد. پختن نان شیرینی محلی شبیـه بـه موجودات زنده، بازی‌های محلی گوناگون، کشت و بذرپاشی بـه صورت تمثیلی و بازسازی مراسم کشت، پوشانیدن سطح کلبه با چربی، گذاشتن پوستین روی هره پنجره‌ها، آویختن پشم از سقف، پاشیدن گندم بـه محوطه حیـاط، ترانـه‌خوانی و و آواز و مـهم‌تر از همـه قربانی جانوران از آیین‌های ویژه این جشن بوده و هست. یکی دیگر از آیین‌های شب‌های جشن، فالگیری بود و پیشگویی رویدادهای احتمالی سال آینده. همـین آیین‌ها درون روستاهای ایران نیز کم و بیش بـه چشم مـی‌خورند کـه نشان از همانندی جشن یلدا درون ایران و روسیـه دارند.
یـهودیـان نیز درون این شب جشنی با نام «ایلانوت» (جشن درخت) برگزار مـی‌کنند و با روشن‌ شمع بـه نیـایش مـی‌پردازند.
آشوریـان نیز درون شب یلدا آجیل مشکل‌گشا مـی‌خورند و تا پاسی از شب را بـه شب نشینی و بگو بخند مـی‌گذرانند و در خانواده‌های تحصیل کرده آشوری تفال با دیوان حافظ نیز رواج دارد.

چشن یلدا وعادات مرسوم درون ایران:
جشن یلدا درون ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب‌نشینی اعضای خانواده و اقوام درون کنار یکدیگر برگزار مـی‌شود. متل‌گویی کـه نوعی شعرخوانی و داستان‌خوانی هست در قدیم اجرا مـی‌شده‌است بـه این صورت کـه خانواده‌ها درون این شب گرد مـی‌آمدند و پیرترها به منظور همـه قصه تعریف مـی‌د. آیین شب یلدا یـا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانـه، انار و شیرینی و مـیوه‌های گوناگون هست که همـه جنبهٔ نمادی دارند و نشانـهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامـی هستند، این مـیوه‌ها کـه اغلب دانـه‌های زیـادی دارند، نوعی جادوی سرایتی محسوب مـی‌شوند کـه انسان‌ها با توسل بـه برکت‌خیزی و پردانـه بودن آنـها، خودشان را نیز مانند آنـها برکت‌آور مـی‌کنند و نیروی باروی را درون خویش افزایش مـی‌دهند و همچنین انار و هندوانـه با رنگ سرخشان نمایندگانی از خورشید درون شب به‌شمار مـی‌روند. درون این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن از کتاب حافظ مرسوم است. حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یـا پُری آن، آینده‌گویی مـی‌کنند.
در خطهٔ شمال و آذربایجان رسم بر این هست که درون این شب خوانچهای تزیین شده بـه خانـهٔ تازه‌عروس یـا نامزد خانواده بفرستند. مردم آذربایجان درون سینی خود هندوانـه‌ها را تزئین مـی‌کنند و شال‌های قرمزی را اطرافش مـی‌گذارند. درحالی کـه مردم شمال یک ماهی بزرگ را تزئین مـی‌کنند و به خانـهٔ عروس مـی‌برند.
سفرهٔ مردم شیراز مثل سفرهٔ نوروز رنگین است. مرکبات و هندوانـه به منظور سرد مزاج‌ها و خرما و رنگینک به منظور گرم مزاج‌ها موجود است. حافظ‌خوانی جزو جدانشدنی مراسم این شب به منظور شیرازی‌هاست. البته خواندن حافظ درون این شب نـه تنـها درون شیراز مرسوم است، بلکه رسم کلی چله‌نشینان شده‌است.
همدانی‌ها فالی مـی‌گیرند با نام فال سوزن. همـه دور که تا دور اتاق مـی‌نشینند و پیرزنی بـه طور پیـاپی شعر مـی‌خواند. بچه‌ای بعد از اتمام هر شعر بر یک پارچه نبریده و آب ندیده سوزن مـی‌زند و مـهمان‌ها بنا بـه ترتیبی کـه نشسته‌اند شعرهای پیرزن را فال خود مـی‌دانند. همچنین درون مناطق دیگر همدان تنقلاتی کـه مناسب با آب و هوای آن منطقه‌است درون این شب خورده مـی‌شود. درون تویسرکان و ملایر، گردو و کشمش و مِیز نیز خورده مـی‌شود کـه از معمولترین خوراکی‌های موجود درون ابن استان هاست.
در شـهرهای خراسان خواندن شاهنامـهٔ فردوسی درون این شب مرسوم است.
در اردبیل رسم هست که مردم، چله بزرگ را قسم مـی‌دهند کـه زیـاد سخت نگیرد و معمولاً گندم برشته (قورقا) و هندوانـه و سبزه و مغز گردو و نخودچی و کشمش مـی‌خورند.
در گیلان هندوانـه را حتماً فراهم مـی‌کنند و معتقدند کـه هر درون شب چله هندوانـه بخورد درون تابستان احساس تشنگی نمـی‌کند و در زمستان سرما را حس نخواهد کرد.
مردم کرمان که تا سحر انتظار مـی‌کشند که تا از قارون افسانـه‌ای استقبال کنند. قارون درون لباس هیزم‌برای خانواده‌های فقیر تکه‌های چوب مـی‌آورد. این چوب‌ها بـه طلا تبدیل مـی‌شوند و برای آن خانواده، ثروت و برکت بـه همراه مـی‌آورند
در کردستان نیز خانواده‌هایی کـه عروس بـه خانـه بخت فرستاده‌اند خوانچه‌هایی حاوی هندوانـه و آجیل و همچنین هدیـه را بـه خانـه نو عروس و داماد مـی‌فرستند.
45232

: درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین

[درباره ادبیات بومی روسوم بومی قزوین]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Fri, 06 Jul 2018 15:21:00 +0000