طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد

طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد IFRO> موسسه تحقیقات علوم شیلاتی | استان فارس - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد | ایران - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد |

طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد

IFRO> موسسه تحقیقات علوم شیلاتی

عنوان پروژه:‌مطالعه تاثیر امواج الکترومغناطیسی محیطی بر توان تولید مثل ماهی زینتی آنجل (Pterophyllum scalare) درون زنجان

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد 950112-005-12-73-4 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: محدثه احمدنژاد سال شروع:95/1/1 سال خاتمـه: 96/7/1

عنوان پروژه:‌ بررسی شرایط وتوان تولید ماهی قزل آلای رنگین کمان دراستخرهای احداث شده درایستگاه تحقیقاتی گلپایگان

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 93101-12-38-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان محل اجرا: ایستگاه تحقیقاتی گلپایگان نام هماهنگ کننده/ مجری: سید کمال الدین علامـه سال شروع: 93/1/1 سال خاتمـه 95/1/1

عنوان طرح/ پروژه: مدیریت ذخایر ژنتیکی مـهره داران آب های داخلی ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 960730-96027-9501-018-12-12-1248 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: کلیـه حوضه های آبریز کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود رامـین سال شروع: 1396 سال خاتمـه: 1397

عنوان طرح/پروژه: ارزیـابی اقتصادی-اجتماعی پروررش ماهی قزل آلای رنگین کمان درون قفس های شناور درون منطقه جنوبی دریـای خزر"

نويسنده:

شماره مصوب: 950664-029-12-12-4 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: استان مازندران نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: محمود حافظیـه سل شروع: 95/9/1 سال خاتمـه:97/4/1

عنعنوان پروژه:‌ ایجاد بانک اطلاعاتی گیـاهان آبزی - فاز نخست: مطالعات انجام شده درون سطح ملی

نويسنده:

شماره مصوب: -950785-95029-9501-035-12-12- 1248 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: ستاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: نیما گ سال شروع: 95/7/1سال خاتمـه: 96/7/1

عنوان طرح:‌ ایجاد بانک اطلاعاتی گیـاهان آبزی، طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد ماکرو جلبک ها و فیتوپلانکتون های منابع آبی کشور - فاز نخست: مطالعات انجام شده درون سطح ملی

نويسنده:

شماره مصوب: 95029-9501-035-12-12- 0148 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: ستاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: نیما گ سال شروع: 95/7/1سال خاتمـه: 96/7/1

عنوان پروژه: مطالعه مقایسه ای اثرات زیستی استفاده ازسیست دکپسوله آرتمـیاارومـیانا و غذای تجاری درلارو ماهی آزاد دریـای خزر (Salmo trutta caspius)

نويسنده:

شماره مصوب: 91148-12-79-2 واحد اجرا: مرکزتحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: آذربایجان غربی نام مجری:علی نکوئی فرد سال شروع:91/10/1 سال خاتمـه: 96/4/1

عنوان پروژه:‌ ایجاد بانک اطلاعاتی ماکرو جلبک ها و علف های دریـایی کشور- فاز نخست: مطالعات اجرا شده درون سطح ملی

نويسنده:

شماره مصوب: 950788-95029-9501-039-12-77-1248 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: سواحل دریـای خزر- دریـای عمان و خلیج فارس نام هماهنگ کننده/مجری: بایرام محمد قرنجیک سال شروع: 95/4/1سال خاتمـه: 96/7/1

عنوان پروژه:‌ایجاد بانک اطلاعاتی فیتوپلانکتون های دریـای خزر و آبهای داخلی کشور- فاز نخست: مطالعات اجرا شده درون سطح ملی

نويسنده:

شماره مصوب: 950789-95029-9501-040-12-12-1248 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: ستاد موسسه نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: فرشته اسلامـی سال شروع: 95/7/1 سال خاتمـه: 96/7/1

عنوان طرح/ پروژه: بررسی و تعیین مـیزان فلزات سنگین درون آب و رسوب رودخانـه ارس درون محدوده استان آذربایجان شرقی

نويسنده:

شماره مصوب: 95003-9255-12-12-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: رودخانـه ارس نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود رامـین سال شروع: 1395 سال خاتمـه: 1396

عنوان طرح/ پروژه:‌ شناسایی و تعیین پراکنش ماهیـان رودخانـه ارس ( درون محدوده استان آذربایجان شرقی) و اندازه گیری مـیزان تجمع فلزات سنگین مس، مولیبدن، جیوه و آرسنیک درون بافت ماکول آنـها

نويسنده:

شماره مصوب: 95002-9552-12-12-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر- ساری نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مسطوره دوستدار سال شروع: 95/4/1 سال خاتمـه: 96/9/27

عنوان پروژه:‌مطالعه ساختارجوامع ماهیـان تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 93001-9351-12-73-14 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: اسماعیل صادقی نژاد ماسوله سال شروع:92/1/7سال خاتمـه: 95/4/29

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه بررسی روند تغییرات جوامع آبزیـان تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 9351-12-73-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مریم فلاحی کپورچالی سال شروع: 93/2/1سال خاتمـه: 95/11/1

عنوان طرح/ پروژه: تعیین توده زنده کفزیـان آبهای خلیج فارس و دریـای عمان بـه روش مساحت جاروب شده

نويسنده:

شماره مصوب: 940054- 024- 12- 12- 0 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: آبهای خلیج فارس و دریـای عمان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: تورج ولی نسب سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1396

عنوان پروژه:‌ بررسی قابلیت استفاده از بافت های سخت و نرم یک گونـه از ماهیـان استخوانی دریـای خزر (Rutilus kutum) درون پایش زیستی منطقه مطالعاتی از طریق انگشت نگاری عنصری

نويسنده:

شماره مصوب: 94001-9456-12-12-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: ستاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: فریدون عوفی سال شروع: 94/7/1 سال خاتمـه: 96/6/30

عنوان پروژه:‌ بررسی امکان تفکیک جمعیتی یک گونـه از ماهیـان استخوانی دریـای خزر (Rutilus kutum) از طریق انگشت نگاری عنصری بافت های سخت بدن

نويسنده:

شماره مصوب: 94002-9456-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: حوزه جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: فرخ پرافکنده حقیقی سال شروع: 94/7/1سال خاتمـه: 96/3/30

عنوان پروژه:‌ بررسی قابلیت استفاده از ساختارهای کلسیمـی بدن ماهی سفید (Rutilus kutum) بـه عنوان آرشیو زیستی عناصر

نويسنده:

شماره مصوب: 94003-9456-12-12-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: ستاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: نیما گ سال شروع: 94/7/1سال خاتمـه: 96/3/30

عنوان طرح:‌ بررسی کاربرد انگشت نگاری عنصری درون تفکیک جمعیتی و قابلیت پایش زیستی یک گونـه از ماهیـان استخوانی دریـای خزر (Rutilus kutum)

نويسنده:

شماره مصوب: 9456-12-76-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: ستاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: نیما گ سال شروع: 94/7/1 سال خاتمـه: 96/6/29

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه هیدرولوژی خلیج گرگان فاز2

نويسنده:

شماره مصوب: 93003-9354-12-77-14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: خلیج گرگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: حسن محمدخانی سال شروع: 94/12/1سال خاتمـه: 95/5/27

عنعنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی پراکنش و تراکم شاخه های زئوپلانکتونی تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 93004-9351-12-73-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مریم فلاحی کپورچالی سال شروع: 93/2/1سال خاتمـه: 95/5/1

عنوان طرح/پروژه: تهیـه بانک اطلاعاتی کامل از گونـه های جانوری آبزی (بی مـهره های آبزی)آبهای داخلی

نويسنده:

شماره مصوب: 4-12-12-89016 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: همایون حسین زاده صحافی سل شروع: 95/6/1 سال خاتمـه: 96/6/1

عنوان طرح/پروژه: تهیـه بانک اطلاعاتی کامل از گونـه های جانوری آبزی کشور

نويسنده:

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی پراکنش و تراکم شاخه های فیتوپلانکتونی تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 93005-9351-12-73-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مریم فلاحی کپورچالی سال شروع: 93/2/1 سال خاتمـه: 95/5/1

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه شرایط زیستی خلیج گرگان فاز2

نويسنده:

شماره مصوب: 93001-9354-12-77-14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: خلیج گرگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: کامران عقیلی سال شروع: 94/12/1 سال خاتمـه: 95/5/27

عنوان پروژه:‌ بررسی امکان توسعه آبزی پروری درون خلیج گرگان فاز2

نويسنده:

شماره مصوب: 93002 -9354-12-77-14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: خلیج گرگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: کورش امـینی سال شروع: سال شروع: 94/12/1سال خاتمـه: 95/5/27

عنوان طرح:‌ مطالعه امکان سنجی آبزی پروری خلیج گرگان فاز 2

نويسنده:

شماره مصوب: 9354-12-77-14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: خلیج گرگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: حسن محمدخانی سال شروع: سال شروع: 94/12/1 سال خاتمـه: 95/5/27

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان جایگزین پودر ماهی با پروتئین سویـا با تکیـه بر اسیدهای آمـینة ضروری متیونین و لیزین جیرة غذایی ماهی صبیتی جوان (Sparidentex hasta)

نويسنده:

شماره مصوب: 9440043-019-12-74-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: اهواز خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: جاسم غفله مرمضی سال شروع: 94/3/1 سال خاتمـه:96/3/1

عنوان طرح/پروژه: تهیـه بانک اطلاعاتی کامل از گونـه های جانوری آبزی (بی مـهره های آبزی) خلیج فارس

نويسنده:

شماره مصوب: 4-12-12-89016 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: آرزو وهاب¬نژاد سل شروع: 95/6/1 سال خاتمـه: 96/6/1

عنوان طرح/پروژه: تهیـه بانک اطلاعاتی کامل از گونـه های جانوری آبزی (بی مـهره های آبزی) دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 4-12-12-89016 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: فرحناز لکزایی سل شروع: 89/6/1 سال خاتمـه: 91/6/1

عنوان طرح/پروژه:تهیـه بانک اطلاعاتی کامل از گونـه های زئوپلانکتونـهای دریـای خزر، خلیج فارس ودریـای عمان وآبهای داخلی

نويسنده:

شماره مصوب: 950790-95030-9501-042-12-12-1248 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: زهره مخیر سل شروع: 1/7/95 سال خاتمـه: 1/7/96

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی تنوع ژنتیکی و به گزینی جمعیت‌های مـیگوی سفید غربی پرورشی ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 90019-12-80-2 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد خلیل پذیر سال شروع: فروردین 1391 سال خاتمـه: دی ماه 1395

عنوان طرح/ پروژه: اثرات کارتنوئیدهای طبیعی درون تراکم های مختلف ماهی بر رشد و رنگ پوست ماهی گورامـی آبی (Trichogaster trichopterus)

نويسنده:

واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی گرگان محل اجرا: مزرعه شـهریـاری مجری: مریم جرجانی نام و نام خانوادگی همکاران: سید امـین مـیرهاشمـی رستمـی، کورش امـینی، بهروز منصوری و محمود حافظیـه سال شروع 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه: بررسی و شناسایی برخی باکتری¬های شاخص و بیماریزای ماهی درون آب¬های منطقه جنوب شرقی دریـای خزر (مازندران-گهرباران)

نويسنده:

شماره مصوب: 95110-12-76-4 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور(پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر) محل اجرا: آب¬های منطقه جنوب شرقی دریـای خزر (مازندران-گهرباران) نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: زهرا یعقوب زاده سال شروع: 95/5/1 سال خاتمـه: 95/10/30

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی روند تغییرات جوامع زئوپلانکتون و ارتباط آن با کیلکا ماهیـان درون سواحل جنوب غربی دریـای خزر طی سالهای 1375 که تا 1392

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 94110-12-73-2 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: سیـامک باقری سال شروع: دی 1394 سال خاتمـه: دی 1395

عنوان پروژه:‌بررسی توان تولید سد خاکی قارختلو زنجان

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 92133-12-73- واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: اسماعیل صادقی نژاد ماسوله سال شروع:92/1/7 سال خاتمـه: 93/12/29

عنوان طرح/ پروژه: مطالعات ارزیـابی اثرات زیست محیطی طرح پرورش درون قفس درون سواحل بحرکان سواحل خوزستان

نويسنده:

مجری:سیمـین دهقان مدیسه شماره مصوب: 93104-12-74-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: سیمـین دهقان مدیسه سال شروع:1393 سال خاتمـه:1394

عنوان پروژه: ارزیـابی خصوصیـات کیفی آب برخی رودخانـه¬های استان چهارمحال و بختیـاری (سبزکوه، کاج، پروز، سندگان، دیناران و صمصامـی) به منظور توسعه پرورش ماهی

نويسنده:

شماره مصوب: 94122-12-42-4 واحد اجرا:مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چ و ب محل اجرا: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چ و ب مجری پروژه: محسن باقری همکاران پروژه: محمدعلی طالبی، مجید فرزان، مرتضی کرمـی، پرویز منصوری هزینـه تمام شده¬ی پروژه: 108000000 ریـال سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان پروژه/طرح: اثرات عوامل محیطی رودخانـه و دریـاچه سد ارس بر رشد و نمو خرچنگ دراز آب شیرین

نويسنده:

شماره مصوب: 86015-000-04-200000-019-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: استان آذربایجان غربی نام مجری: علی محسن پورآذری سال شروع: 1385 سال خاتمـه: 1388

عنوان طرح/ پروژه: بررسی ویژگیـهای اکولوژیک تالاب هورالعظیم خوزستان (91-1390)

نويسنده:

شماره مصوب:93105-12-74-4 واحد اجرا: بخش بوم شناسی محل اجرا: خوزستان- پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: سیمـین دهقان مدیسه سال شروع:93/1/1 سال خاتمـه:1395

عنوان طرح/پروژه: مقایسه شاخص های رشد ماهی آمور وارداتی از کشورچین با ماهی آمور استان خوزستان

نويسنده:

شماره مصوب: 94002-9455-12-12-014 واحد اجرا: موسسه تخقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تخقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: منصور شریفیـان سل شروع: 94/11/1- سال خاتمـه: 96/4/1

عنوان طرح/ پروژه: تاثیر عصاره متانولی گیـاه دارویی سرخارگل، سیر و چای سبز بر سطح ایمنی ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus)

نويسنده:

شماره مصوب: 9353-12-12-0 واحد اجرا: محل اجرا: استان سیستان و بلوچستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: شاپور کاکولکی سال شروع: 93/11/1 سال خاتمـه: 95/4/28

عنوان طرح: بررسی مقایسه ای پلانکتون و بچه ماهیـان پلا‍ژیک درون آبهای منطقه جنوب شرق دریـای خزر(مازندران-گهرباران)

نويسنده:

شماره مصوب: 95107-12-76-4 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:فاطمـه سادات تهامـی سال شروع: 95/5/1 سال خاتمـه: 95/10/30

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی اقتصادی و اجتماعی پرورش ماهی درون قفس درون حوزه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92005-9256-12-76-14 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: عبدالحمـید آذری سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان پروژه: بررسی اکولوژی ماهی گِل‌خورک درون مناطق ساحلی هرمزگان

نويسنده:

شماره مصوب: 89152-8912-12-75-2 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمد رضا طاهری زاده سال شروع: شـهریور 1387 سال خاتمـه: 1391

عنوان پروژه:‌ مطالعه هیدروشیمـی دریـاچه شـهدای خلیج فارس (چیتگر)

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 94004-9454-12-73-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: استان تهران – استان گیلان مجری: علی عابدینی سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه: بررسی پارامتر های محیطی درون استخر های پرورش مـیگو وانامـی با آبشور دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92003-9253-12-76-14 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علی¬اکبر صالحی سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه: 94/3/29

عنوان طرح/پروژه: بررسی زیر ساخت های مورد نیـاز جهت اصلاح نژاد ماهی قزل آلا درون یـاسوج

نويسنده:

شماره مصوب: 92112-12-12-2 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیـان سردابی شـهید مطهری یـاسوج نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: کامـیار غرا سل شروع: 1392 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه لیمنولوژیک رودخانـه کن درون حوضه آبریز دریـاچه شـهدای خلیج فارس (چیتگر)، تهران

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 94001-9454-12-73-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان تهران نام هماهنگ کننده/ مجری: سیـامک باقری سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان پروژه:‌ بررسی شاخص های تروفیک تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 93002-9351-12-73-14 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان مجری: علی عابدینی سال شروع: 93/2/1 سال خاتمـه: 95/4/1

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه پتانسیل شیلاتی دریـاچه مخزنی سد قلعه چای( عجب شیر) آذربایجان شرقی

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه:4-73-12-91128 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا:آذربایجان شرقی نام هماهنگ کننده/ مجری: اسماعیل یوسف زاد سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1390

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی جوامع بی مـهرگان کفزی بالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 93003-9351-12-73-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان گیلان ، تالاب انزلی نام هماهنگ کننده/ مجری: احمد قانع سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ شناسایی شبکه غذایی ماهیـان پلاژیک کوچک درون آبهای ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92152-12-12-0 واحد اجرا: ستاد موسسه محل اجرا: استان های گیلان، مازندران نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: سال شروع: 92 سال خاتمـه: 95

عنوان طرح/ پروژه:‌ ضوابط و معیـارهای تعیین شروع و خاتمـه فصل صید ماهیـان استخوانی بـه روش پره

نويسنده:

شماره مصوب: 95125ـ12ـ76ـ4 واحد اجرا: ستاد موسسه محل اجرا: استان های گیلان، مازندران، گلستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: فرخ پرافکنده حقیقی سال شروع: 92 سال خاتمـه: 95

عنوان پروژه/ طرح: بررسی اکولوژی و پتانسیل بهره‌گیری از آب‌های سطحی شور استان فارس درون آب‌زی‌پروری-رودخانـه‌ی دهرم

نويسنده:

شماره مصوب: 90025-12-50-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس محل اجرا: شـهرستان فیروزآباد-رودخانـه‌ی دهرم نام مجری مسئول: مـهرداد زمان‌پور سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه:‌ پراکنش وفراوانی زئوپلانکتون درون دریـاچه شـهدای خلیج فارس (چیتگر)، تهران

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 94003-9454-12-73-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان تهران نام هماهنگ کننده/ مجری: جلیل سبک آرا سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه بوم شناختی دریـاچه شـهدای خلیج فارس (چیتگر)، تهران

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 9454-12-73-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان تهران نام هماهنگ کننده/ مجری: سیـامک باقری سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ پراکنش وفراوانی فیتوپلانکتون درون دریـاچه شـهدای خلیج فارس (چیتگر)، تهران

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 94002-9454-12-73-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان تهران نام هماهنگ کننده/ مجری: مرضیـه مکارمـی سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان پروژه: مطالعه تاثیر پارامترهای فیزیکی ، بیولوژیک و شیمـیائی بر روی رشد و شکوفایی جلبکهای مضر

نويسنده:

شماره مصوب: 88025 -12 -75-2 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان، آبهای ساحلی بندرعباس و جزایر هنگام و قشم نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مریم معزی سال شروع: 92/1/13(ابلاغ با تاخیر، شروع 92/2/14) سال خاتمـه: 94/3/28

عنوان طرح/ پروژه: مروری بر ساپرولگنیـازیس درون مراکز تکثیر و پرورش ماهیـان سردآبی با تاکید بر تحقیقات ملی و بین المللی انجام شده درون خصوص روشـهای پیشگیری، کنترل و درمان

نويسنده:

شماره مصوب: 92147-12-76-2 واحد اجرا: بخش بهداشت و بیماریـهای آبزیـان محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مریم قیـاسی سال شروع: 92/5/1 سال خاتمـه: 94/4/1

عنوان پروژه: ارزیـابی کمـی و شناسایی عوامل قارچی موجود درون آب دریـاچه سد شـهید رجایی – استان مازندران(ساری)

نويسنده:

شماره مصوب: 92004-9254-12-76-14 واحد اجرا:بخش بهداشت و بیماریـهای آبزیـان محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده: مجری: مریم قیـاسی سال شروع:92/4/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان طرح/ پروژه: ویژگیـهای زیستی مـیش ماهی Argyrosomus hololepidotus درون سواحل استان خوزستان

نويسنده:

شماره مصوب: 88081-12-74-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور – پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: سواحل استان خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: هوشنگ انصاری سال شروع: 1388 سال خاتمـه: 1390

عنوان طرح: بررسی تغییرات غلظت کلروفیل-a و روابط آن با عوامل غیرزیستی و تجمع فیتوپلانکتون (پتانسیل شکوفایی) درون منطقه جنوب شرق دریـای خزر (مازندران-گهرباران) بـه منظور استقرار احتمالی پرورش ماهی درون قفس

نويسنده:

شماره مصوب: ‌ 95106-12-76-4 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: آسیـه مخلوق سال شروع: 95/5/1 سال خاتمـه: 95/10/30

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی علل احتمالی ویروسی تلفات ماهیـان کپور نقره ای و آمور پرورشی درون استان گیلان

نويسنده:

شماره مصوب: 89168-12-73-2 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی کشور محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محدث قاسمـی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/پروژه: ایجاد بانک اطلاعاتی گیـاهان حرای کشور- فاز نخست: مطالعات اجرا شده سطح ملی

نويسنده:

شماره مصوب: 950793-95029-9501-045-12-12-1248 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: استانـهای بوشـهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: محمود حافظیـه سل شروع: 95/4/1 سال خاتمـه:96/7/1

عنوان پروژه: بررسی و تحلیل نوع و روش مناسب تغذیـه ای درون معرفی انواع قفس های پرورش ماهی درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92007-9256-12-32-14 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور- پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر مجری مسئول: محمود محسنی سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه: 95/1/31

عنوان طرح/ پروژه: بررسی ارتباط بین پارامترهای زیستی با مـیزان تراکم و صید گونـه های مختلف ماهیـان (ماهی سفید، کپور ، کفال) درون آبهای منطقه جنوب شرق دریـای خزر (مازندران-گهرباران)

نويسنده:

شماره مصوب: ‌ 95101-12-76-4 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:محمد علی افرائی بندپی سال شروع: 95/3/1 سال خاتمـه: 95/8/28

عنوان طرح/ پروژه: بررسی و امکان سنجی معرفی ماهیـان بومـی و غیر بومـی جهت پرورش ماهی درون قفس درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92005-9256-12-76-14 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سید محمد وحید فارابی سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان طرح/ پروژه: بررسی پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان (Onchoryhynchus mykiss ) درون پائین دست رودخانـه تجن

نويسنده:

شماره مصوب: 91125-12-76-4 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: رودخانـه تجن درون جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: عبدالحمـید آذری

عنوان طرح/ پروژه: بررسی استفاده از مکمل گیـاهی اشتهاء آور درون غذای پلت شده بـه منظور افزایش وزن مـیگوی پاسفید غربی (Liptopenaeus vannamei) درون مرحله پرواری

نويسنده:

شماره مصوب پروژه: 94101-12-76-4 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: سالن تکثیر و پرورش خزرآباد ساری مجری: حمـید رمضانی سال شروع: 94/5/1 سال خاتمـه:95/6/30

عنوان طرح: مطالعه جامع اکوسیستم منطقه جنوبی دریـای خزر با هدف استقرار قفس و توسعه آبزی پروری دریـائی

نويسنده:

شماره مصوب: 9256-12-76-014 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سید محمد وحید فارابی سال شروع: 1392 سال خاتمـه:1395

عنوان طرح: بررسی گونـه ای و ساختار زیستی ماهیـان درون منطقه جنوب شرقی دریـای خزر (مازندران، گهرباران)

نويسنده:

شماره مصوب: 95102 -12-76-4 واحد اجرا: بیولوژی و مدیریت ذخایر محل اجرا: پژوهشکده اکولوزی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن فضلی سال شروع: 95/3/1 سال خاتمـه: 95/8/28

عنوان: امکان سنجی تولید باکتری اسید لاکتیک( انترو کوکوس) درون پرورش تاس ماهیـان ایرانی زیر یک سال

نويسنده:

موسسه مجری و موسسه همکار طرح: موسسه تحقیقات بین‏المللی تاسماهیـان دریـای خزر نام مجری طرح: مـهدی علیزاده رودپشتی نام همکاران طرح: محمد علی یزدانی،علیرضا شناور ماسوله، جلیل جلیل¬پور، مـهدی معصوم¬زاده، سهیل بازاری¬مقدم، لیلا عزیز¬زاده و هوشنگ یگانـه زمان اجرای طرح: 1393-1389

عنوان پروژه:‌بررسی مـیزان تجمع فلزات سنگین (سرب، کادمـیوم) درون بافت خوراکی عضله ماهیـان سرد آبی (قزل آلای رنگین کمان پرورشی) درون نواحی تالش و رودسر استان گیلان ( Oncorhynchus mykiss)

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 4 – 12- 12- 93119 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری:مـینا سیف زاده سال شروع:91/3/1سال خاتمـه: 93/2/28

عنوان پروژه:توسعه دانش فنی تهیـه رنگدانـه طبیعی بتا کاروتن از گونـه آزولا filiculoides) (Azolla‌

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 2 – 12- 12- 93119 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: بخش فرآوری ابزیـان نام هماهنگ کننده/ مجری: مـینا سیف زاده سال شروع:91/4/31سال خاتمـه: 95/4/31

عنوان طرح/پروژه:"بررسی مدیریت بهداشت و پایش عوامل عمده بیماریزای عفونی مولدین و تخمـهای چشم زده ماهیـان قزل آلای رنگین کمان درون مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیـان سردآبی شـهید مطهری یـاسوج".

نويسنده:

شماره مصوب: 92139-12-12-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات اصلاح نژاد ماهیـان سردابی شـهید مطهری یـاسوج محل اجرا: استان کهگیلویـه و بویر احمد نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: محمد سعید گنجور. طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1395 عنوان دستاورد: بهبود ساختار بهداشتی با الهام از پایش عوامل عمده بیماریزا درون قزآلای رنگین کمان. طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد تاریخ دفاع: دی 1395

عنوان طرح/ پروژه: بررسی فاکتورهای ایمنی (THS,TPP,PO,SOD,POD) مـیگوهای تغذیـه شده با جلبک گراسیلاریـا کورتیکاتا درون مقایسه با مـیگوهای تغذیـه شده بدون جلبک و مواجهه شده با ویروس لکه سفید

نويسنده:

شماره مصوب: 94001-9451-12-74-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: استان خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: حسین هوشمند سال شروع:1394 سال خاتمـه:1395

عنوان طرح/ پروژه: بررسی فاکتورهای ایمنی(THC, TPP, PO, SOD, POD) مـیگوهای تغذیـه شده با مخمر ساکارومایسیس سروزیـه درون مقایسه با مـیگوهای تغذیـه شده بدون مخمر

نويسنده:

شماره مصوب: 94002-9451-12-74-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: استان خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: مـینا آهنگرزاده سال شروع:1394 سال خاتمـه:1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه سد خاکی گلابر شـهرستان ایجرود (استان زنجان)

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 91163-12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان زنجان نام هماهنگ کننده/ مجری: هادی بابائی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان پروژه: بررسی امکان تولید بستر بزرگ (Big Bester)

نويسنده:

شماره مصوب: 89085-12-86-2 واحد اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتردادمان محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان نام مجری: شـهروز برادران نویری سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1394

عنوان پروژه: تعیین مـیزان پروتئین بهینـه جهت بهبود کارائی تولید مثلی درون مولدین ماهی گورامـی بهشتی Macropodus opercularis

نويسنده:

شماره مصوب: 93115-12-12-4 واحد اجرا: مرکز تکثیر و پرورش ماهیـان زینتی جمشیدی- سی سخت محل اجرا: استان کهگیلویـه و بویر احمد نام مجری: علیرضا قائدی سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1395 عنوان دستاورد: ارائه فرمول غذائی ویژه انواع ماهیـان لابیرینت دار و گورامـی ها

عنوان طرح:‌ مطالعه و امکان سنجی پایـاب سد یـامچی بـه منظور آبزی پروری درون استان اردبیل

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 9159-12-73-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: علیرضا ولی پور سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه:: بررسی قابلیت سازگاری (یونی – اسمزی) ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) انگشت قد با آب دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 93118-12-76 - 4 اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام مجری: محمود قانعی تهرانی سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه: تحریک سیستم تنظیم اسمزی و مقایسه عملکرد رشد بچه ماهی سفید کمتر از یک گرم، با استفاده از رژیم غذائی شور درون آب شیرین

نويسنده:

شماره مصوب: 92141-12-76-2 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سید محمد وحید فارابی سال شروع: 1/6/139292/6/1 سال خاتمـه: 95/2/30

عنوان طرح/ پروژه: مطالعه توان تولید منابع آبی استان تهران فاز اول: بررسی قنات صالح آباد تهران بـه منظور پرورش ماهی

نويسنده:

شماره مصوب: 89064-12-12-4 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: استان تهران توسط مرکز تحقیقات ماهیـان سردآبی کشور – تنکابن نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حمـیدرضا علیزاده ثابت سال شروع: 1387 سال خاتمـه: 1389

عنوان طرح: بررسی و پایش اکولوژیک محدوده مصب رودخانـه های استان گیلان

نويسنده:

شماره مصوب: ‌ 90133-12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علیرضا مـیرزاجا نی سال شروع و خاتمـه مطالعات مـیدانی پروژه: پائیز 1387 که تا پائیز 1388 سال شروع و خاتمـه بر اساس سند پروژه: مـهر 1390 الی مـهر 1392

عنوان طرح: بررسی پارامترهای زیستی، غیر زیستی و آلاینده های زیست محیطی درون محدوده استقرار قفس های پرورش ماهی (قبل از ماهی دار ) درون حوزه جنوبی دریـای خزر (سواحل مازندران-کلارآباد)

نويسنده:

شماره مصوب: ‌ 9257-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:محمد علی افرائی بندپی سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی اثرات زیست محیطی معرفی گونـه کپور هندی بـه استخرهای پرورش ماهی آزادگان

نويسنده:

شماره مصوب: 93106-12-74-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: استان خوزستان، اهواز نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: فرحناز کیـان ارثی سال شروع:93/1/1 سال خاتمـه:94/6/27

عنوان طرح/ پروژه:: کنترل بیولوژیکی توده های شکوفا شده درون حوزه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91003-9156-12-76-12 واحد اجرا: بخش بیوتکنولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا صفری سال شروع: 91/6/1 سال خاتمـه: 94/9/30

عنوان طرح:‌ بررسی ظرفیت¬های آبزی پروری رودخانـه پایـاب سد یـامچی اردبیل

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 93004-9159-12-73-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: علیرضا ولی پور سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1394

عنوان پروژه: تولید جیره های غذایی پلت و بررسی تاثیر آنـها بصورت انفرادی و ترکیبی با غذاهای تر طبیعی بر رسیدگی مولدین ماده مـیگوی سفید غربی

نويسنده:

واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور-بوشـهر محل اجرا: ایستگاه تحقیقاتی بندگاه مجری: رضا قربانی واقعی - نام و نام خانوادگی همکاران: عباس متین فر-شـهرام دادگر- بابک قائد نیـا- محمد هادی ابوالحسنی- رسول قربانی- محمد خلیل پذیر- احمد مال الهی- محمود حافظیـه سال شروع: 1384 سال خاتمـه: 1385

عنوان طرح/ پروژه:‌ تعیین فاصله مجاز مزارع پرورش ماهیـان سردآبی با منبع آبی مشترک درون رودخانـه پردانان آذربایجان غربی

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 91405-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: استان آذربایجان غربی ( رودخانـه پردانان ) نام مجری: مسعود صیدگر سال شروع: 1394 خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی عوامل فیزیکی و شیمـیایی درون رودخانـه پایـاب سد یـامچی اردبیل

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 91001-9159-12-73-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان اردبیل نام هماهنگ کننده/ مجری: سید حجت خداپرست سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان پروژه:‌ بررسی تاثیر عصاره متانولی گیـاه سیر (Allium sativum ) بر سطح ایمنی لارو ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus)

نويسنده:

شماره مصوب: : 93002- 9353-12-12-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: مرکز تحقیقات آبهای دورچابهار ، دانشگاه دریـانوردی و علوم دریـایی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: سید جلیل ذریـه زهرا

عنوان طرح/ پروژه: بررسی تنوع زیستی خانواده کپورماهیـان ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 93114-12-12-2 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: کلیـه حوضه های آبریز کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود رامـین سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه: تاثیر عصاره متانولی گیـاه دارویی سرخارگل (Echinacea purpurea ) بر سطح ایمنی ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus)

نويسنده:

تاریخ شروع: 93/11/1 مجری:شاپورکاکولکی

عنوان طرح/ پروژه:‌ تاثیر عصاره متانولی گیـاه دارویی چای سبز(Camellia sinensis) بر سطح ایمنی ماهی کفال خاکستری (Mugil cephalus)

نويسنده:

تاریخ شروع: مجری:شاپورکاکولکی93/11/1

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه شرایط زیستی خلیج گرگان

نويسنده:

شماره مصوب: 89200-8918- 12- 77- 14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: خلیج گرگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: حسن محمدخانی سال شروع: 89/7/1 سال خاتمـه: 92/2/1

عنوان طرح/پروژه: بررسی امکان تولید محصول تجاری پرمـیویتامـینـه، مواد معدنی و همبند از گیـاه دریـایی سارگاسوم Sargassum ilicifolium به منظور غذای مـیگو سفید غربی

نويسنده:

شماره مصوب: 94112-12-12-4 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور- چابهار نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: محمود حافظیـه سل شروع: 94/12/1سال خاتمـه:95/12/1

عنوان طرح/ پروژه: طراحی و مشاوره ساخت استخرهای آبزی¬پروری-کشاورزی

نويسنده:

شماره مصوب: 90136-12-12-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور – مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور محل اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور مجری: محمد محمدی سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی و شناسایی انگل های کرمـی درون پنج گونـه ماهی تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 91167 – 12-73-2 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی کشور محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: سیدفخرالدین مـیرهاشمـی نسب سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح: بررسی تعیین ت فیل‏ماهی پرورشی (Huso huso) براساس بیـان ژن‏های مسئول تمایز و آنزیم‏های استروئیدزا

نويسنده:

شماره مصوب: 9215-12-32-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران محل اجرا: مؤسسه تحقیقات بین‏المللی تاسماهیـان دریـای خزر نام مجری: مـهتاب یـارمحمدی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه: ایجاد بانک ژن ماهیـان استخوانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب پروژه/ طرح: 8914-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا پورغلام سال شروع: 89/10/1 سال خاتمـه: 94/9/30

عنوان طرح/پروژه: بررسی اثراخلال گرنونیل فنل برساختارسلولهای درماهی کپورکوی

نويسنده:

شماره مصوب: 91002-8919-12-12-014 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تخقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: همایون حسین زاده صحافی سل شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/پروژه: بررسی اثر اخلال گر هورمونی نونیل فنل بر هورمون های درون ماهی کپور کوی

نويسنده:

شماره مصوب: :91002-8919-12-12-014 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تخقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: همایون حسین زاده صحافی سل شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/پروژه: بررسی اثر اخلال گر هورمونی نونیل فنل بر تولید ویتلوژنین پلاسما و تغییرات سطوح IgM و لیزوزیم درون ماهی کپور کوی

نويسنده:

عنوان طرح/ پروژه: شناسایی و بررسی فراوانی ماهیـان دریـاچه چیتگر

نويسنده:

شماره مصوب: 94113-12-12-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا:دریـاچه چیتگر،تهران نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود رامـین سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه و طراحی مجتمع تولیدی ماهیـان زینتی درون شـهرستان محلات (فاز اول)

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 88079-12-73-4 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: استان مرکزی شـهرستان محلات نام هماهنگ کننده/ مجری: شـهرام بهمنش سال شروع: بهمن 1388 خاتمـه: 1391

عنوان طرح/ پروژه: بررسی تفاوتهای ژنتیکی موجود درون مـیگوهای سفید غربی نسلهای مختلف

نويسنده:

شماره مصوب: 93001-9352-1252-80-134 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد خلیل پذیر سال شروع: فروردین 1393 سال خاتمـه: خرداد 1395

عنوان طرح/ پروژه: تعیین رابطه خویشاوندی بین مولدها و نتاج هر نسل

نويسنده:

شماره مصوب: 93003-9352-1252-80-134 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد خلیل پذیر سال شروع فرودین 1393 سال خاتمـه: خرداد 1395

عنوان طرح/ پروژه: شناسائی و ارزیـابی تنوع ژنتیکی مـیگوهای سفید غربی به منظور نسلهای مختلف

نويسنده:

شماره مصوب: 9352-12-80-14 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد خلیل پذیر سال شروع فرودین 1393 سال خاتمـه: خرداد 1395

عنوان طرح/ پروژه: بررسی زیستگاه ها و جلوه های ویژه طبیعی درون مناطق ساحلی کشور

نويسنده:

شماره مصوب: 91003-9161-12-80-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: منطقه ساحلی - دریـایی درون محدوده دریـای خزر، خلیج فارس و دریـای عمان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: فریدون عوفی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: بررسی جوامع زیستی جانوری و گیـاهی درون مناطق ساحلی کشور

نويسنده:

شماره مصوب: 91001-9161-12-12-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: منطقه ساحلی - دریـایی درون محدوده دریـای خزر، خلیج فارس و دریـای عمان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مـهناز ربانی ها سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: مدیریت زیست‎محیطی مناطق ساحلی کشور (خلیج فارس – دریـای عمان – دریـای خزر)

نويسنده:

شماره مصوب: 9161-12-12-014 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: منطقه ساحلی - دریـایی درون محدوده دریـای خزر، خلیج فارس و دریـای عمان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: فریدون عوفی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی عوامل غیر زنده موثر بر بروز بیماری لکه سفید درون مـیگو

نويسنده:

شماره مصوب: 94116-12-12-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی محل اجرا: استان سیستان و بلوچستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: ابوالفضل سپهداری سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/پروژه: تولید جمعیت تمام ماده قزل آلا رنگین کمان بـه روش ماده سازی غیر مستقیم

نويسنده:

شماره مصوب: 89011-12-12-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات اصلاح نژاد ماهیـان سردابی شـهید مطهری یـاسوج محل اجرا: استان کهگیلویـه و بویر احمد نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: طیبه باشتی سال شروع: 1389 سال خاتمـه:1393 عنوان دستاورد: تولید جمعیت تمام ماده قزل آلای رنگین کمان تاریخ دفاع: 95/6/15

عنوان طرح/ پروژه:: پایش و تکثیر شانـه‌دار مـهاجم Mnemiopsis leidyi حوزه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 9151-12-76-12 واحد اجرا:محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: ابوالقاسم روحی سال شروع: 91/6/1 سال خاتمـه: 94/12/30

عنوان طرح/ پروژه: بررسی ساختار جمعیت فیتوپلانکتون دراستخرهای پرورش مـیگو وانامـی با آبشور دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب پروژه: 92004-9253-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علی گنجیـان خناری سال خاتمـه: 29/3/94 92/10/1 سال شروع سال خاتمـه: 94/3/29

عنوان طرح/ پروژه: پایش مواد مغذی رسوبات درون محدوه استقرار قفس های پرورش ماهی (قبل از ماهیدار ) واقع درون حوزه جنوبی دریـای خزر(سواحل مازندران-کلارآباد)

نويسنده:

شماره مصوب: 92001-9257-12-76-14 واحد اجرا:بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن نصراله زاده ساروی سال شروع:92/11/1 سال خاتمـه: 94/12/28

عنوان طرح/پروژه: مقایسه شاخص های رشدماهی فیتوفاگ وبیگ هدوارداتی ازکشورچین باماهی فیتوفاگ وبیگهداستان خوزستان - اهواز

نويسنده:

شماره مصوب: 4-12-12- واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات شیلات ایران محل اجرا: موسسه تخقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: همایون حسین زاده صحافی سل شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه: تهیـه و نگهداری ذخیره‌های مختلف پیش مولد از استان‌های مختلف کشور (F0)

نويسنده:

شماره مصوب: 9101 K -91001-9101-12 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد خلیل پذیر سال شروع: 91/12/1سال خاتمـه: 93/6/1

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی و تعیین شاخصهای موثر درون انتخاب مولدهای اصلح

نويسنده:

شماره مصوب: 93002-9352-12-80-14 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد خلیل پذیر سال شروع: 93/1/1سال خاتمـه: 95/6/1

عنوان طرح/ پروژه: برآورد مـیزان توده زنده کفزیـان خلیج فارس و دریـای عمان بـه روش مساحت جاروب شده

نويسنده:

شماره مصوب: 91141-12-12-0 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: آبهای خلیج فارس و دریـای عمان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: تورج ولی نسب سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: بررسی پویـایی جمعیت پلانکتونـها (فیتوپلانکتون و زئوپلانکتون) درون محدوده استقرار قفس های پرورش ماهی (قبل از ماهی دار ) واقع درون حوزه جنوبی دریـای خزر (سواحل مازندران-کلارآباد)

نويسنده:

شماره مصوب: ‌ 92003-9257-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمد علی افرائی بندپی سال شروع: 92/11/1 سال خاتمـه: 94/12/27

عنوان طرح/ پروژه: بررسی شاخص های کیفی اسپرم ماهی قزل آلا و اثر جیره های مختلف غذایی بر بهبود کیفیت آن

نويسنده:

واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیـان سردآبی یـاسوج مجری: علیرضا قائدی نام و نام خانوادگی همکاران: عباس متین فر، حسین عبدالحی، عین ا... گرجی پور، اسماعیل کاظمـی، منصور شریفیـان، حبیب ا... گندمکار، ابوالحسن راستیـان نسب، سید حسین مرادیـان، داوود ضرغام، رقیـه محمودی، طیبه باشتی، عبدالحمـید حسینی، مـیثم صلاحی، سجاد نظری. سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان پروژه: شناسایی مولکولی عوامل بیماریزای ویروسی درون مـیگوی عاری از بیماری خاص.

نويسنده:

شماره مصوب: 9101 k-91003-9106-12-80-14 واحد اجرا:بخش بهداشت و بیماری های پژوهشکده مـیگوی کشور- موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور. محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: وحید یگانـه سال شروع:1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح:‌ ایجاد بانک اطلاعات ژنتیکی مـیگوهای پرورشی ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 9101 -K91003-9106-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر- پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: وحید یگانـه سال شروع: اسفند 1391 سال خاتمـه: شـهریور 1394

عنوان طرح:‌ ایجاد بانک اطلاعات ژنتیکی مـیگوهای پرورشی و پاتوژن های بومـی آن درون ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 9101k-91001-9106-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر- پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مریم مـیربخش سال شروع: اسفند 1391 سال خاتمـه: شـهریور 1394

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی لیمنولوژیکی دریـاچه سد بوکان

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 92123-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: دریـاچه سد شـهید کاظمـی بوکان نام مجری: علی محسن پور آذری سال شروع:1392 خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان پرورش مـیگوی وانامـی با آبشور دریـای خزر درون استان مازندران

نويسنده:

شماره مصوب: 9253-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا پورغلام سال شروع: 91/3/1 سال خاتمـه: 94/7/27

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی آثار زیست محیطی(EIA) پرورش ماهی تیلاپیـای نیل با استفاده از آب هایشور درون شـهرستان دشتستان استان بوشـهر

نويسنده:

شماره مصوب: 91159-12-80-4 واحد اجرا:پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر- پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری:آرش حق شناس سال شروع:1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه:‌ شناسایی مولکولی عوامل بیماریزای باکتریـایی و قارچی درون مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:

عنوان طرح/ پروژه: امکان مولد سازی صدف مروارید سازسیـاه Pinctada margaritifera درون پاسخ بـه تیمارهای تغذیـه ای

نويسنده:

شماره مصوب: 89152-8912-12-75-2 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: عبداله اسماعیل زاده سال شروع:89/10/1 سال خاتمـه: 92/3/31

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی اثرات زیست محیطی (EIA) پرورش تیلاپیـای نیل درون مناطق مستعد استان یزد

نويسنده:

واحد اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور بافق محل اجرا: استان یزد مجری: مرتضی علیزاده نام و نام خانوادگی همکاران: اکرم بمانی، حسین نگارستان ، عباس متین فر، نسرین مشایی، محمد حسن رحیمـیان، مراحم رحمتی، منوچهر مزرعه سفید، سیدضیـاءالدین متقی نیـا سال شروع: 91 سال خاتمـه: 93

عنوان طرح/ پروژه:: مطالعه دستیـابی بـه بیوتکنیک تکثیر شانـه دار مـهاجم (Mnemiopsis leidyi) دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91002-9151-12-76-12 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: ابوالقاسم روحی سال شروع: 91/6/1 سال خاتمـه: 94/9/30

عنوان طرح/ پروژه: پایش شکوفایی جلبکی درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 9152-12-76-1 واحد اجرا:بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن نصراله زاده ساروی سال شروع:91/6/1 سال خاتمـه: 94/9/30

عنوان طرح/ پروژه: تنوع گونـه‌ای درون آبزی‌پروری ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 92129-12-12- 4واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: عباس متین فر سال شروع: 92/1/1 سال خاتمـه: 94/1/1

عنوان طرح/پروژه:بررسی رشد و بازماندگی لاروهای لاروهای حاصله از نسلهای مختلف

نويسنده:

شماره مصوب: K9101-91003-9102-12-80-14 واحد اجرا:پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: قاسم غریبی سال شروع: سال خاتمـه:

عنوان طرح/ پروژه: بهبود و پایش وضعیت بهداشتی، آلاینده ها و کیفیت آب

نويسنده:

شماره مصوب: 9101k-91001-9104-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: بابک قائدنیـا سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی پتانسیل تولید و ارائه الگوهای بهره‌برداری چاههای آب کشاورزی بـه منظور آبزی‌پروری تلفیقی با کشاورزی

نويسنده:

واحد اجرا: مرکز ملی تحقیقات شوری محل اجرا: دشت یزد- اردکان درون استان یزد مجری: مرتضی علیزاده نام و نام خانوادگی همکاران: اکرم بمانی، محمود حافظیـه سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه: پایش عوامل مـی آب (باکتری، ویروس و قارچ) درون تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:

عنوان طرح/ پروژه: بررسی و تحلیل داده های موجودات زیستی دریـای خزر (ماهیـان، ماکروبنتوز ها، موجودات پلانکتونی و شانـه دار) با تاکید برتاثیر آن بر پرورش ماهی درون قفس

نويسنده:

شماره مصوب: ‌ 92001-9256-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:محمد علی افرائی بندپی سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان طرح/ پروژه: بررسی پارامترهای فیزیکوشیمـیایی آب بـه منظور انتخاب مکان مناسب جهت پرورش ماهی درون قفس درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92002-9256-12-76-14 واحد اجرا:بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن نصراله زاده ساروی سال شروع:92/10/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان طرح/ پروژه: بررسی جامعه ماکروبنتیک درون محدوده استقرار قفس های پرورش ماهی (قبل از ماهی دار ) واقع درون حوزه جنوبی دریـای خزر (سواحل مازندران-کلارآباد)

نويسنده:

شماره مصوب: ‌ 92004-9257-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش: بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:فرخ پرافکنده سال شروع: 1392/11/1 سال خاتمـه: 94/12/28

عنوان طرح/ پروژه: تکثیر وکشت انبوه زئوپلانکتون مناسب جهت تغذیـه شانـه دار مـهاجم Mnemiopsis leidyi درون منطقه جنوب دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91112-12-76-2 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سید محمد وحید فارابی سال شروع: 1391/6/1 سال خاتمـه: 1394/9/30

عنوان طرح/ پروژه:: بررسی تراکم و دینامـیک جمعیت زوپلانکتون درون حوزه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91001-9151-12-76-12 واحد اجرا:محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:مژگان روشن طبری سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: بررسی مقایسه‌ای پرورش مـیگوی وانامـی با آبشور دریـای خزر وآب شور خلیج فارس

نويسنده:

شماره مصوب: 92001-9253-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا پورغلام سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه: 94/3/29

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان دستیـابی بـه واکسن (زنده) نوترکیب علیـه استرپتوکوکوزیس به منظور ایمن قزل‌آلای رنگین کمان (فازیک)

نويسنده:

شماره مصوب پروژه/ طرح: 85024-000-03-2000000-019-2 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر و دانشگاه شـهید بهشتی نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا پورغلام سال شروع: 88/12/1 سال خاتمـه: 92/12/27

عنوان طرح: بررسی ذخایر کفال ماهیـان درآبهای ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91116 – 12 – 73 - 0 واحد اجرا: بیولوژی و مدیریت ذخایر محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: اکبر پورغلامـی مقدم سال شروع: 1391/7/1 سال خاتمـه: 1393/1/2

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی فاکتورهای ایمنی مـیگوها ی مواجهه داده شده با واکسن درون مقایسه با مـیگوهای غیر واک و مـیگوهای مواجهه شده با ویروس لکه سفید

نويسنده:

شماره مصوب: 94004-9451-12-74-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب- خوزستان محل اجرا: خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: شاپور کاکولکی سال شروع: 1394/1/1 سال خاتمـه: 1395/5/1

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه وضعیت رشد و ساختار سنی ماهی آزاد درون سواحل ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92111-12-12-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردابی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد صیـاد بورانی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی ذخایر ماهی کپور وکلمـه درون آب های ایرانی جنوب دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92002-9255-12-77-0 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آب های داخلی محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علامعلی بندانی سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح: پویـایی جمعیت ماهیـان استخوانی درون آبهای ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 9255-12-76-01 واحد اجرا: بیولوژی و مدیریت ذخایر محل اجرا: پژوهشکده اکولوزی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن فضلی سال شروع: 92/7/1 سال خاتمـه: 94/8/30

عنوان طرح/پروژه: بررسی مولکولی جمعیت مـیگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus)خلیج فارس و دریـای عمان با استفاده از ژن سیتوکرم اکسیدار COI بـه روش RFLP

نويسنده:

شماره مصوب: 91003-9153-12-80-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی-پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: آبهای خلیج فارس- استان بوشـهر نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی-سهراب رضوانی گیل کلایی-نصیر نیـامـیمندی

عنوان طرح/ پروژه:‌ تعیین خط شناسه مولکولی جلبک Microcystis aeruginosa (Kützing) Kützing 1846 دریـاچه سد ارس با استفاده از ژن ITS-2

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 93116-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور- سد ارس نام مجری:فریدون محبی سال شروع:1393 خاتمـه: 94/8/28

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعات زیست محیطی و اکولوژیک البرز شمالی با هدف توسعه منابع شیلاتی

نويسنده:

شماره مصوب: 8915-891-12-12-814 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: منطقه البرز شمالی درون محدوده استانـهای گیلان، مازندران، گلستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: فریدون عوفی

عنوان طرح/ پروژه:‌ پایش ذخایر آرتمـیای دریـاچه ارومـیه

نويسنده:

شماره مصوب: 90021-12-78-2 واحد اجرا: بخش بیولوژی و ارزیـابی ذخایر محل اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود حافظیـه سال شروع: 1380 سال خاتمـه: 1382

عنوان طرح/ پروژه:‌ برآورد ذخایر آرتمـیای دریـاچه ارومـیه

نويسنده:

شماره مصوب: 02-0710302000-79 واحد اجرا: بخش بیولوژی و ارزیـابی ذخایر محل اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود حافظیـه سال شروع: 1379 سال خاتمـه: 1380

عنوان طرح/ پروژه: انتخاب مکان مناسب جهت استقرار قفس با استفاده از فاکتورهای زیستی و غیرزیستی درمنطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92003ـ9256ـ12ـ76ـ14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: آب‌های ساحلی استان‌های گیلان، مازندران و گلستان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: غلامرضا دریـانبرد سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه:‌ تاسیس و راه¬اندازی بانک ژن ماهیـان آبهای داخلی (گرگان)

نويسنده:

شماره مصوب: واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: سهراب رضوانی گیل کلایی سال شروع: 89/10/1 سال خاتمـه: 93/1/1

عنوان طرح/پروژه: تعیین زمان گشایش و ممنوعیت فصل صید مـیگوی ببری سبز درون آبهای استان بوشـهر

نويسنده:

شماره مصوب: 91161-12-80-2 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: آبهای استان بوشـهر نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: محمد جواد شعبانی سال شروع: 1391/03/01 سال خاتمـه: 12/28/ 1393

عنوان پروژه:‌ بررسی تولید و کاربرد نانوالیـاف زیست سازگار از کیتوزان مـیگو و ژلاتین ماهی بـه شیوه الکتروریسی جهت حفظ و نگهداری و افزایش زمان ماندگاری آبزیـان

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 88022-12-12-4 واحد اجرا: بخش زیست فناوری آبزیـان محل اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام مجری:احمد غرقی سال شروع:1387 خاتمـه: 1394/10/28

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی وضعیت تکثیر و پرورش ماهیـان سردآبی درون منطقه البرز شمالی

نويسنده:

شماره مصوب: 89147-8911-12-76-14 واحد اجرا: محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مـهدی یوسفیـان سال شروع: 1389/9/1 سال خاتمـه: 1391/5/29

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی اثرات طرح کلانب و انتقال دانش فنی به منظور تولید انبوه مـیگوی عاری از بیماری خاص (SPF) درون کشور برمحیط زیست شـهرستان بوشـهر-مطالعه موردی، ایستگاه بندرگاه

نويسنده:

شماره مصوب: 9101K-91002-9105-12-80-14 واحد اجرا:پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر- پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری:آرش حق شناس سال شروع:1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه: مطالعه شناسایی ساختار ژنتیکی و جمعیت های ماهیـان سس، سوف ،کلمـه ، سفید و آزاد حوزه جنوبی دریـای خزر با استفاده از روشـهای مولکولی(ریز ها) و تشکیل بانک DNA

نويسنده:

شماره مصوب: 89164-8914-12-76-14 واحد اجرا: بخش فناوری زیستی آبزیـان محل اجرا: پژوهشکده اکولوزی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: فرامرز لالوئی سال شروع: 89/10/1 سال خاتمـه: 92/12/29

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان پرورش ماهی شیپ (Acipenser nudiventris) درون تراکم های مختلف درون استان خوزستان

نويسنده:

شماره مصوب: 92132-12-74-4 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: دزفول نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: فرخ امـیری سال شروع: 92 سال خاتمـه:94

عنوان طرح: ارزیـابی مخاطرات آزمایشگاههای مرکز ملی فرآوری آبزیـان

نويسنده:

شماره مصوب: 12-12-12- 9160-92002 واحد اجرا: مرکز ملی فرآوری آبزیـان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: فریبا اسماعیلی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح: ارزیـابی مخاطرات آزمایشگاههای پژوهشکده های تابعه موسسه تحقیقات علوم شیلاتی

نويسنده:

شماره مصوب: 9160-12-12-01 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: نیما گ سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح: ارزیـابی مخاطرات آزمایشگاههای پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان

نويسنده:

شماره مصوب: 12-12-12- 9160-92001 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: نیما گ سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: بررسی بررسی کمـی وکیفی اندیکاتورهای مـی دریـاچه پشت سد شـهید رجایی استان مازندران (ساری)

نويسنده:

شماره مصوب پروژه:92003-9254-12-76-14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا:پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: زهرا یعقوب زاده سال شروع:92/4/1 سال خاتمـه:94/9/28

عنوان طرح/ پروژه: بررسی تأثیر آفلاتوکسین B1 بر فاکتورهای خونی، تغییرات بافتی ، مـیزان باقیمانده بافتی، رشد و بازماندگی مـیگوی سفید هندی Fenneropenaeus indicus

نويسنده:

شماره مصوب: 89027-12-80-2 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور(بوشـهر) محل اجرا: استان بوشـهر نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد رضا مـهرابی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی مـیزان آلاینده ها درون منابع آبی پرورش مـیگوی عاری از بیماری(SPF)

نويسنده:

شماره مصوب: K9101-91002-9104-12-80-14 واحد اجرا: بخش بوم شناسی محل اجرا: استان بوشـهر- مرکز ملی تحقیقات پرورش مـیگوی عاری از بیماری خلیج فارس نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: پریسا حسین‎خضری سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/پروژه:‌ بررسی، تدوین و ارائه وضعیت بیماریـهای مـیگو درون ایران و جهان و ارائه بهترین روشـهای مدیریت مزارع مـیگو

نويسنده:

شماره مصوب: 94115-12-12-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: استان سیستان و بلوچستان: مرکز تحقیقات شیلاتی آبهاب دور- چابهار نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد افشارنسب سال شروع: 1394/1/1 سال خاتمـه: شـهریور ماه 1395

عنوان طرح/پروژه:‌ بررسی فاکتورهای ایمنی (THS,TPP,PO,SOD,POD)مـیگوهای تغذیـه شده با مخمر ساکارومایسیس سروزیـه درون مقایسه با مـیگوهای تغذیـه شده با مخمر ساکارومایسیس سروزیـه و مواحهه شده با ویروس لکه سفید

نويسنده:

شماره مصوب: 94002- 9451-12-74-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: استان حوزستان: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد افشارنسب سال شروع: 1394 سال خاتمـه: تیرماه 1395

عنوان طرح/پروژه:‌ ارزیـابی تحمل پذیری مـیگوی پاسفید واک با واکسن لکه سفید و تغذیـه شده با مخمر ساکارومایسیس سروزیـه و جلبک گراسیلاریـا کورتیکاتا درون برابر بیماری لکه سفید

نويسنده:

شماره مصوب: 9451-12-74-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: استان حوزستان: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد افشارنسب سال شروع: 1394 سال خاتمـه: تیرماه 1395

عنوان طرح/پروژه:‌ب و انتقال دانش فنی به منظور تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص و قطع وابستگی بـه محصولات خارجی

نويسنده:

شماره مصوب: 89150-8912-12-75-12 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمد افشارنسب سال شروع: 1392 سال خاتمـه: شـهریور ماه 1395

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی اثرات طرح کلانب و انتقال دانش فنی به منظور تولید انبوه مـیگوی عاری از بیماری خاص (SPF) درون کشور بر محیط زیست شـهرستان بوشـهر-مطالعه موردی، ایستگاه شغاب

نويسنده:

شماره مصوب 9101K-91003-9105-12-80-14 واحد اجرا:پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر- پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری:آرش حق شناس سال شروع:1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح: تحلیل و ارزیـابی فاکتورهای فیزیکی و شیمـیائی و ارتباط آنـها با بروز بیماری لکه سفید مـیگو

نويسنده:

واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: همایون حسین زاده صحافی سال شروع: 1394 سال خاتمـه: 1395

عنوان طرح/ پروژه: نمایـه سازی اطلاعات مجلات فارسی و انگلیسی و گزارشات نـهایی درون بانک اطلاعاتی ASFA

نويسنده:

شماره مصوب: 92138-12-12-2 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: شـهلا جمـیلی سال شروع: 92/3/1 سال خاتمـه: 94/2/29

عنوان طرح/ پروژه:‌ ارزیـابی زیست محیطی توسعه آبزی پروری منطقه گنبد(بی بی شیروان)

نويسنده:

شماره مصوب: 89128- 12- 77- 4 واحد اجرا: مرکزتحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی گرگان محل اجرا: استان گلستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: حسینعلی خوشباوررستمـی سال شروع: 89/8/1 سال خاتمـه: 91/2/1

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی و مطالعه ارزیـابی زیست محیطی منطقه دیگچه بـه منظور توسعه پرورش ماهیـان گرمابی

نويسنده:

شماره مصوب: 88076- 12- 77- 4 واحد اجرا: مرکزتحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی گرگان محل اجرا: استان گلستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: دکتر حسینعلی خوشباوررستمـی سال شروع: 88/10/1سال خاتمـه: 90/8/1

عنوان طرح/ پروژه: بررسی تراکم و دینامـیک جمعیت فیتوپلانکتون با تاکید بر پدیده شکوفایی جلبکی درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91001-9125-12-76-12 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:آسیـه مخلوق سال شروع: 1391/6/1 سال خاتمـه: 94/6/31

عنوان طرح/ پروژه: بررسی اثرات سطوح مختلف پروتئین و انرژی جیره غذایی مولدین ماهی بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) بر شاخص‌های تولید مثلی

نويسنده:

شماره مصوب: 89036-12-74-4 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: فرود بساک کاهکش سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1391

عنوان طرح: بررسی وضعیت آلایند ه های(فلزات سنگین،سموم ارگانوکلره و فسفره ،هیدروکربنـهای نفتیPAHs) ( موجود درون بافت خوراکی ماهیـان اقتصادی صید شده حوضه جنوب غرب تالاب انزلی(استان گیلان) با تاکید بر سلامت آبزیـان و جوامع انسانی

نويسنده:

شماره مصوب: 9251-12-12-14 واحد اجراء بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان محل اجراء: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام مجری مسئول طرح: علی اصغر خانی پور همکاران: عباسعلی مطلبی، یزدان مرادی،کامران زلفی نژاد، فرحناز لکزایی،قربان زارع گشتی؛فریدون رفیع پور، مـینا احمدی ،فرشته خدابنده، حمـیدرضا شاه محمدی، مـینا سیف زاده، فاطمـه نوغانی، صغری کمالی

عنوان طرح: بررسی وضعیت سموم کشاورزی ارگانوکلره وارگانو فسفره موجود درون بافت خوراکی ماهیـان اقتصادی صید شده حوضه جنوب غرب تالاب انزلی(استان گیلان) با تاکید بر سلامت آبزیـان و جوامع انسانی

نويسنده:

واحد اجراء بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان محل اجراء: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام مجری مسئول: عباسعلی مطلبی همکاران: یزدان مرادی، علی اصغر خانی پور،کامران زلفی نژاد، فرحناز لکزایی،قربان زارع گشتی؛فریدون رفیع پور، مـینا احمدی ،فرشته خدابنده، حمـیدرضا شاه محمدی، فاطمـه نوغانی، صغری کمالی، مـینا سیف زاده

عنوان طرح/ پروژه:‌مطالعات ارزیـابی ریسک زیست محیطی فعالیت مراکز تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:

شماره مصوب:9101K-91001-9105-12-80-14 واحد اجرا:پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر- پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری:خسرو آئین جمشید سال شروع:1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه:‌ پایش عوامل کیفیت آب (عوامل زیستی و غیر زیستی) درون تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:

شماره مصوب: 9101k-91003-9104-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور- بخش اکولوژی نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محسن نوری نژاد سال شروع: اسفند 1391 سال خاتمـه: خرداد 1394

عنوان طرح/ پروژه:: بررسی الگوی رشد از طریق تشکیل حلقه‌های رشد درون ماهیـان استخوانی دریـای خزر فاز 1 - ماهی کپور

نويسنده:

شماره مصوب: واحد اجرا:محل اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آب‌های داخلی نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: فرخ پرافکنده حقیقی سال شروع: 1389/10/1 سال خاتمـه: 1392/10/1

عنوان طرح/ پروژه:: مطالعه وضعیت رشد درون کفال ماهیـان مبتلا بـه عارضه نکروز عصبی ویروسی درون حوضه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: واحد اجرا:محل اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آب‌های داخلی نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: فرخ پرافکنده حقیقی سال شروع: 1390/12/1 سال خاتمـه: 1393/6/1

عنوان زیر طرح: کنترل بهداشتی پرورش ماهیـان خاویـاری درون قفس درون دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 90003-9051-12-86 -14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان نام مجری: جلیل جلیل پور رودکلی سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1391

عنوان طرح: تعیین خصوصیـات کیفی آب درون سد مخزنی شـهید رجایی بر اساس فاکتورهای فیزیکوشیمـیایی –استان مازندران (ساری)

نويسنده:

شماره مصوب: 92001-9254-12-76-14 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور(پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر)محل اجرا: سد شـهید رجایی (ساری-مازندران) نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن نصراله زاده ساروی سال شروع: 92/4/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان طرح/ پروژه:‌ تولید غذای گیـاهی و تعیین تاثیر آن بر شاخص های رشد مـیگوی سفید غربی(Litopenaeus vannamei) درون استخرهای خاکی

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 93117-12- 80-4 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: ایستگاه تحقیقاتی حله نام مجری: رضا قربانی واقعی سال شروع: 1393 خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی ذخایر ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) درون آب‌های ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92001ـ9255ـ12ـ76ـ01 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: آبهای ساحلی استانـهای گیلان، مازندران و گلستان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: غلامرضا دریـانبرد سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: برآورد پارامترهای پویـائی جمعیت و ارزیـابی ذخایر کیلکا ماهیـان درون آبهای ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91143-12-76-2 واحد اجرا: بیولوژی و مدیریت ذخایر محل اجرا: پژوهشکده اکولوزی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن فضلی سال شروع: 91/1/1 سال خاتمـه: 93/12/28

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی ویژگیـهای زیستی و غیر زیستی جوامع شیلاتی درون تالاب شادگان

نويسنده:

شماره مصوب: 90133-12-74-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: تالاب شادگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: منصور خلفه نیل ساز سال شروع:90/4/1 سال خاتمـه:91/10/2

عنوان طرح/پروژه:ویژگی‌‌های اکولوژیـایی و کیفیت آب دریـاچه‌ی سد درودزن

نويسنده:

نام مجری: مـهرداد زمانپور

عنوان طرح/ پروژه: بررسی روند تکامل گناد مولدین فیل ماهی (Huso huso) پرورشی درون منابع آبهایشور زیرزمـینی

نويسنده:

شماره مصوب: 92127-12-12-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور – مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور محل اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور مجری: محمد محمدی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: بهبود ژنتیکی مولدین ماهی قزل آلای رنگین کمان وبرنامـه ریزی زیرساختهای ژنتیک و اصلاح نژاد دریـاسوج

نويسنده:

واحد اجرا:آبزی پروری محل اجرا: مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیـان سردابی شـهید مطهری یـاسوج نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسینعلی عبدالحی سال شروع:91/1/1 سال خاتمـه: 93/7/1

عنوان طرح/ پروژه: پایش اکولوژی تالاب شادگان

نويسنده:

شماره مصوب: 88048-12-74-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: تالاب شادگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: منصور خلفه نیل ساز سال شروع:88/7/1 سال خاتمـه:90/7/1

عنوان پروژه: بررسی مـیزان تجمع و تغییرات آلاینده های فلزات سنگین درون بافت خوراکی عضله ماهیـان اقتصادی درون صید تالاب بین المللی بندر انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 92002-9251-12-12-14 واحد اجراء بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان محل اجراء: بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان نام مجری: علی اصغر خانی پور همکاران: عباسعلی مطلبی، یزدان مرادی،کامران زلفی نژاد، فرحناز لکزایی،قربان زارع گشتی؛فریدون رفیع پور، مـینا احمدی ،فرشته خدابنده، حمـیدرضا شاه محمدی، صغری کمالی،فاطمـه نوغانی، مـینا سیف زاده نام و نام خانوادگی مشاوران: -

عنوان پروژه:مقایسه خصوصیـات کیفی Fish paste تولید شده از گوشت چرخ کرده ماهی کیلکا

نويسنده:

شماره مصوب: 92144 – 12 – 12 - 2 واحد اجراء بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان محل اجراء: بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان نام مجری: قربان زارع گشتی همکاران: عباسعلی مطلبی، علی اصغر خانی پور، یزدان مرادی ، سید حسن جلیلی، یزدان مرادی ، فریدون رفیع پور، افشین فهیم ، مـینا سیف زاده، فرشته خدابنده، فرحناز لگزایی، فاطمـه نوغانی،صغری کمالی، معصومـه رهنما نام و نام خانوادگی مشاوران: عباسعلی مطلبی

عنوان طرح/ پروژه: بررسی جمعیت شناسی مـیگوی سفید Metapenaeus affinis درون سواحل شمالی خلیج فارس

نويسنده:

شماره مصوب: 91002-1209153-75-14 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سعید تمدنی جهرمـی سال شروع:91/10/1 سال خاتمـه: 92/7/26

عنوان طرح/ پروژه: امکان سنجی ایجاد زیستگاه طبیعی تخمریزی ماهیـان استخوانی درون معرض خطر دریـای خزر بـه منظور حفظ تنوع زیستی و ژنتیکی

نويسنده:

شماره مصوب: 89163-8914-12-76-12 واحد اجرا: محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مـهدی نادری جلودار سال شروع: 89/10/1 سال خاتمـه: 92/12/29

عنوان پروژه: بررسی تغییرات خصوصیـات کیفی وتعیین عمر ماندگاری فرآورده دودی گرم ماهی کیلکا درون بسته بندی معمولی،وکیوم واتمسفر اصلاح شده

نويسنده:

شماره مصوب: 92145 – 12 – 12 - 2 واحد اجراء بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان محل اجراء: بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان نام مجری: فریدون رفیع پور جوبنـه همکاران: سیدحسن جلیلی، یزدان مرادی، علی اصغر خانی پور، قربان زارع گشتی،کامران زلفی نژاد،حمـید رضا شاهمحمدی،افشین فهیم،فرحناز لکزایی،مـینا سیف زاده ،فرشته خدابنده،معصومـه رهنما،مـینا احمدی،صغری کمالی،فاطمـه نوغانی نام و نام خانوادگی مشاوران: عباسعلی مطلبی

عنوان طرح/ پروژه:‌ پایش، جداسازی و شناسایی عوامل بیماریزای باکتریـایی و انگلی درون تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 9101k-91003-9102-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر نام مجری: مریم مـیربخش سال شروع: خاتمـه:

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی آلودگی بـه عوامل انگلی (پریـاخته ای و تک یـاخته ای) شاه مـیگوی سد ارس

نويسنده:

شماره مصوب: 91169-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: استان آذربایجانغربی (سد مخزنی ارس) نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مـیریوسف یحیی زاده سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان زیر طرح: بررسی فاکتورهای زیستی و غیرزیستی پرورش فیل ماهی درون قفس درون دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 9001-9051-12-86-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان نام مجری: ذبیح اله پ‍ژند سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1391

عنوان طرح: ارزیـابی کمـی آلودگی ناشی از اثرات شانـه دار مـهاجم درون حوزه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 8909-12-76-1 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: نیما گ سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه:: بررسی تراکم ذخیره سازی مـیگو وانامـی درون پرورش با آبشور دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92002-9253-12-76-14 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سید محمد وحید فارابی سال شروع: 92/10/1 سال خاتمـه:94/3/29

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی امکان استفاده از مواد شیمـیایی جهت مقابله با شکوفایی Cochlodinium sp. و تاثیر آنـها بر مـیگوی پا سفید غربی (Litopenaeus vannamei)

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 89093-12-80-2 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر نام مجری: سهیلا امـیدی سال شروع: 89/7/1 خاتمـه: 1391

عنوان طرح/ پروژه: تعیین اپتیمم‌های تکثیر) شوری، دوره نوری، تراکم، و نسبت مولدین) ماهیـان تیلاپیـای پرورشی سیـاه درشرایط آب لب‌شور بافق

نويسنده:

واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات شیلات ایران، مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور محل اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور، بافق یزد مجری: نسرین مشائی نام و نام خانوادگی همکاران: فرهاد رجبی پور، محمد محمدی، حبیب سرسنگی، مرتضی علیزاده، جلیل معاضدی سال شروع: 1386 سال خاتمـه: 1388

عنوان طرح/ پروژه: شناسایی مکان های مناسب جهت ایجاد کارگاه های تکثیر و پرورش ماهیـان دریـایی درون 6 خور از سواحل استان خوزستان

نويسنده:

شماره مصوب: 90135-12-74-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: استان خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: سید رضا سید مرتضایی

عنوان دستاورد (یـافته قابل ترویج): سطوح باقیمانده هورمونـها درون خاویـار پرورشی تاسماهیـان

نويسنده:

یـافته منتج از پروژه شماره: 92142 – 12 – 32 - 4 نام مجری: محمود بهمنی سال شروع: 93/1/1 سال خاتمـه پروژه: 94/1/1

عنوان پروژه: بررسی ارزش غذایی مـیزان پذیرش و عمر ماندگاری کلوچه ماهی ( Fish patty ) تولید شده با FPC ماهی سیم ارس Abramis brama

نويسنده:

شماره مصوب: 92153-12-12-4 واحد اجراء: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی محل اجراء: بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان نام مجری: علی اصغر خانی پور همکاران: رضا عبد ، سید حسن جلیلی، یزدان مرادی، قربان زارع گشتی، امـیر رضا شویک لو ، کامران ذلفی نژاد ، فریدون رفیع پور ، افشین فهیم ، مـینا سیف زاده، فرشته خدابنده، فاطمـه نوغانی،صغری کمالی، معصومـه رهنما، مـینا احمدی نام و نام خانوادگی مشاوران: حمـید رضا شاهمحمدی ، انوشـه کوچکیـان صبور

مطالعه هیدرولوژی خلیج گرگان

نويسنده:

شماره مصوب: 89201-8918-12-77-14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخائر آبزان آبهای داخلی-گرگان محل اجرا: استان گلستان خلیج گرگان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: طاهر پورصوفی سال شروع: 89/7/1 سال خاتمـه: 92/2/1

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی توان اکولوژیکی محل های رها سازی بچه ماهیـان خاویـاری

نويسنده:

شماره مصوب: 89170-12-77-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخائر آبزان آبهای داخلی-گرگان محل اجرا: محل های رها سازی بچه ماهیـان خاویـاری و استخوانی . مصب گرگانرود نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: طاهر پورصوفی سال شروع: 90/4/1سال خاتمـه: 92/11/1

عنوان طرح/ پروژه:: مطالعه لیمنولوژیک پایـاب سد سبلان بـه منظور پرورش ماهیـان سردآبی

نويسنده:

شماره مصوب: 88069-12-76-2 واحد اجرا:محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مـهدی نادری سال شروع: 88/9/1 سال خاتمـه: 90/6/31

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه ساختار جمعیت زئوپلانکتونی تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 90126-12-73-4 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مریم فلاحی کپورچالی سال شروع: 90/1/1سال خاتمـه: 92/4/1

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه ساختار جمعیت فیتوپلانکتونی تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 90125-12-73-4 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مریم فلاحی کپورچالی سال شروع: 90/1/1سال خاتمـه: 92/4/1

عنوان طرح: افزایش بازده اقتصادی پرورش تیلاپیـا (Oreochromis.sp) بر اساس تراکم بهینـه درون استخرهای خاکی با آبشور

نويسنده:

شماره مصوب: 90011- 12-12-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور محل اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور مجری: حبیب سرسنگی علی آباد سال شروع: 1390 سال خاتمـه:1392

عنوان طرح/ پروژه: شناسایی و بررسی تنوع زیستی آبزیـان آبهای داخلی ایران (فاز1)ماهیـان آبهای داخلی

نويسنده:

شماره مصوب: 04-0710236000-82 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: کلیـه حوزه های آبریز کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود رامـین سال شروع: 1382 سال خاتمـه: 1387

عنوان پروژه/ طرح: بررسی چرخه‌های زایشی و نرخ زادآوری درون جمعیت‌های محلی دوجورپای جنس گاماروس (بندپایـان: سخت‌پوستان)

نويسنده:

شماره مصوب: 88096-12-50-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس محل اجرا: منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی ارژن نام مجری مسئول: مـهرداد زمان‌پور سال شروع: 1388 سال خاتمـه: 1390

عنوان طرح/ پروژه:‌ استعداد یـابی جهت ایجاد مجتمع و مزارع پرورش ماهی درمسیر رودخانـه گاماسیـاب استان همدان

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 86091- 12- 73- 4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: غلامرضامـهدی زاده سال شروع: 1386 سال خاتمـه: 1387

عنوان طرح/ پروژه:‌ردیـابی ویروس¬های WSS ،IPN ، YHدر شاه مـیگوی دراز آب شیرین(Astacus leptodactylus) منابع آبی شمال غرب کشور

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 92157-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: شمالغرب کشور نام مجری: علی نکوئی فرد سال شروع:1392 خاتمـه: 1394

نام پروژه: بررسی وضعیت هیدروکربنـهای نفتی PAHs موجود درون بافت خوراکی ماهیـان اقتصادی درون صید تالاب بین اللملی بندرانزلی

نويسنده:

مجری: یزدان مرادی شماره مصوب پروژه: 92003-9251-12-12-14

عنوان طرح/ پروژه: عنوان پروژه: پایش ذخائر برخی گونـه های اقتصادی ( شوریده، مـیگو، صبور، مـید) درون آبهای شمال غربی خلیج فارس (استان خوزستان)

نويسنده:

شماره مصوب: 88066-12-74-4 واحد اجرا پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور – بخش مدیریت ذخایر محل اجرا: سواحل خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: غلامحسین محمدی سال شروع:1387 سال خاتمـه:1388

عنوان طرح/ پروژه: بررسی برخی از ویژگی های زیست شناسی ماهی گیش پوزه دراز ( Carangoides chrysophorys) درون آبهای استان هرمزگان

نويسنده:

شماره مصوب: 92155-12-75-2 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا:استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:عیسی کمالی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی ذخایر ماهی کپور وکلمـه درون آب های ایرانی جنوب دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91115-12-77-0 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آب های داخلی محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علامعلی بندانی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه: پایش شرایط بهداشتی و بررسی عوامل بیماریزای عفونی درون کارگاه های تکثیر و پرورش تیلاپیـا درون بافق

نويسنده:

واحد اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور محل اجرا: نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: فرهاد رجبی پور نام و نام خانوادگی مجریـان استانی: - نام و نام خانوادگی همکاران: نسرین مشائی، محمدمحمدی، حبیب سرسنگی، مریم قیـاسی، محدث قاسمـی، مـهدی نجار، محمد جعفری، سیدجلیل ذریـه زهرا، مصطفی شریف روحانی، ابوالفضل سپهداری سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1392

نويسنده:

عنوان پروژه:بررسی کیفیت آب پشت سد شـهید رجایی بر اساس ترکیب گونـه ای و جمعیت فیتوپلانکتون

نويسنده:

شماره مصوب: 92002-9254-12-76-14 واحد اجرا:بخش بوم شناسی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده: مجری: آسیـه مخلوق سال شروع:92/4/1 سال خاتمـه: 94/9/28

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی اثر شکوفایی پلانکتونی مضر ناشی از Cochlodinium.sp بر بازماندگی مـیگوی سفید غربی ( Litopenaeus vannamei ).

نويسنده:

شماره مصوب: 89094-12-80-2 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: بخش بهداشت و بیماری ها نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: وحید یگانـه سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1392

عنوان پروژه: مطالعه دریـاچه سد خاکی توده بین استان زنجان بـه منظور امکان آبزی پروری

نويسنده:

شماره مصوب 89053-12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی محل اجرا: استان زنجان– دریـاچه توده بین شـهرستان ابهر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علیرضا مـیرزاجانی سال شروع و خاتمـه مطالعات مـیدانی پروژه: 87/6/1 لغایت 88/12/29سال شروع و خاتمـه بر اساس سند پروژه: 89/5/1 لغایت 81/5/1

عنوان طرح/ پروژه: بررسی آلودگی های باکتریـایی شاه مـیگوی سد ارس

نويسنده:

شماره مصوب: 91170-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: استان آذربایجانغربی (سد مخزنی ارس) نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مـیریوسف یحیی زاده سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح: بررسی اثر دما، شوری، دوره نوری، تراکم و همجنس خواری بر رشد و بازماندگی لارو تیلاپیـا درون آبشور بافق

نويسنده:

شماره مصوب: 91103- 12-12-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور محل اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور مجری: حبیب سرسنگی علی آباد سال شروع: 1391 سال خاتمـه:1392 شماره مصوب: 91103- 12-12-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور محل اجرا: مرکز تحقیقات ملی آبزیـان آبهای شور مجری: حبیب سرسنگی علی آباد سال شروع: 1391 سال خاتمـه:1392

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی امکان توسعه آبزی پروری درون خلیج گرگان

نويسنده:

شماره مصوب: 89198-8918-12-77-14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی-گرگان محل اجرا: استان گلستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: کورش امـینی سال شروع: 1389/7/1سال خاتمـه: 1391/12/29

عنوان طرح: مطالعه دریـاچه سدهای خاکی شویر و مـیرزاخانلو استان زنجان بمنظور امکان آبزی پروری

نويسنده:

شماره مصوب: 88049- 12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی محل اجرا: استان زنجان – دریـاچه های شویر و مـیرزاخانلو نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علیرضا مـیرزاجا نی سال شروع و خاتمـه مطالعات مـیدانی پروژه: شـهریور 1386 الی دی 1387 ، سال شروع و خاتمـه بر اساس سند پروژه: مـهر 1388 الی اسفند 1389

عنوان طرح/ پروژه: استفاده از متابولیتهای باکتریـهای لاکتیک (باکتر یوسین و اسیدهای آلی)به منظور افزایش زمان ماندگاری ماهی قزل آلا وتاثیر آنـها بر باکتریـهای شاخص درون قالب مطالعات تلقیحی

نويسنده:

شماره مصوب: 89056-12-76-2 تاریخ شروع: 89/6/1 تاریخ خاتمـه: 91/6/1 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا صفری

عنوان طرح/ پروژه:: بررسی امکان تولید پروبیوتیک بمنظور افزایش سیستم ایمنی قزل آلا درون برابر استرپتوکوکوزیس

نويسنده:

شماره مصوب: 89007-12-76-2 تاریخ شروع: 89/1/1 تاریخ خاتمـه: 91/6/31 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا صفری

عنوان طرح/ پروژه:: تولید پپتون از باقیمانده های ماهیـان دریـایی و پرورشی با استفاده از آنزیمـهای تجاری با هدف تهیـه محیط کشت باکتریـایی

نويسنده:

تاریخ شروع 89/4/1 سال خاتمـه: 92/4/1 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا صفری

عنوان طرح/ پروژه: مدیریت مولدین، تکثیر و نگه‌داری مواد ی درون آزاد ماهیـان و تدوین ظوابط و آیین کار مدیریت ژنتیک و اصلاح نزاد درون آبزی پروری مسولانـه

نويسنده:

واحد اجرا:آبزی پروری محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول عباس متین فر/ مجری: حسینعلی عبدالحی سال شروع:91/7/1 سال خاتمـه: 93/7/1

عنوان طرح/ پروژه: پایش مدیریت بهداشتی درون مزارع پرورش ماهی دارای تلفات شمال استان خوزستان با تاکید بر گونـه کپور نقره ای

نويسنده:

شماره مصوب: 90135-12-74-4 واحد اجرا: بخش بهداشت و بیماری های آبزیـان محل اجرا: کارگاه های پرورش ماهی استان خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: سید رضا سید مرتضایی سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی اثرمکمل جلبکهای دریـایی برافزایش بازماندگی، رشد و سلامت مـیگوهای سفید غربی Litopenaeus vannamei

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 89015 -12-80-4 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر نام مجری: عقیل دشتیـان نسب سال شروع: 1389 خاتمـه: 1391

عنوان طرح/ پروژه: تحلیلی بر پروژه های تحقیقاتی برنامـه های توسعه شیلات درون زمـینـه تکثیر وپرورش ماهی بنی( Mesopotomichthyis sharpeyi)

نويسنده:

شماره مصوب: 91125-12-76-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: منصور شریفیـان سال شروع: 1392/12/1 سال خاتمـه:1394/8/1

عنوان طرح: بررسی پارامترهای زیستی و غیر زیستی جهت تعیین کیفیت آب پشت سد شـهید رجایی- استان مازندران (ساری)

نويسنده:

شماره مصوب: 8916-12-76-14 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور(پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر)محل اجرا: سد شـهید رجایی (ساری-مازندران) نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن نصراله زاده ساروی سال شروع: 1388 سال خاتمـه:1390

عنوان طرح/ پروژه: بررسی اثرات شکوفایی جلبکی بر روی تنوع و تراکم ماکروبنتوزها درون محدوده سواحل استان هرمزگان

نويسنده:

شماره مصوب: 91109-12-75-2 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: شیواآقاجری خزایی

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی اپیدمـیولوژیک تاثیر برخی عوامل محیطی ومدیریتی درون بروز بیماری لکه سفید درون مـیگوی سفید هندی (Fenneropenaeus indicus) و مـیگوی پا سفید (Penaeus vannamei) (استانـهای خوزستان، بوشـهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان)

نويسنده:

شماره مصوب: 89047-1252-12-0 واحد اجرا: استان های خوزستان، بوشـهر ، هرمزگان و سیستان و بلوچستان محل اجرا: پژوهشکده های آبزی پروری جنوب کشور، مـیگوی کشور و آب های دور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: عیسی شریف پور سال شروع: 1389/4/1 سال خاتمـه: 1391/4/1

عنوان پروژه: جداسازی، خالص سازی، شناسایی و تعیین مقدار استروئیدهای جلبک هایPadina boergesni ودریـای عمان دریـای عمان Sargassum glaucescens

نويسنده:

شماره مصوب: 89180-12-78-2 واحد اجراء: بخش تحقیقات فرآوری آبزیـان محل اجراء: مرکز تحقیقاتی آبهای دور نام مجری: شـهلا جمـیلی همکاران: سودابه سعیدنیـا ، معصومـه نصیری، پریساپرمـه، قرنجیک، ملیکاناظمـی، سلیم جدگال، گل محمدسوپک، منصورصدریـان نام و نام خانوادگی مشاوران: احمدرضاگوهری کاخکی

عنوان طرح/ پروژه: پایش مواد مغذی رسوبات موثر بر پدیده شکوفایی جلبکی درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91003-9152-12-76-12 واحد اجرا:بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن نصراله زاده ساروی سال شروع: 1/6/94 سال خاتمـه: 31/6/94

عنوان طرح/ پروژه: بررسی وضعیت ذخایر مـیگو درون آبهای هرمزگان

نويسنده:

شماره مصوب: 91166-12-75-2 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمد مومنی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه:‌ارتقاء و بهنگام سازی پایگاه اطلاعاتی داده های آزمایشگاههای موسسه تحقیقات شیلات ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 92105-12-12-2 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مسطوره دوستدار سال شروع: سال خاتمـه:

عنوان طرح/ پروژه: ایجاد بانک انجماد اسپرم ماهیـان استخوانی

نويسنده:

شماره مصوب پروژه: 89162 – 8914 – 12 – 76 - 14 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: بخش بهداشت بیماریـهای آبزیـان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمد بینایی سال شروع:1389 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان تهیـه مارکر ژنتیکی(Luciferase gene)جهت نشان دار و رد یـابی بچه ماهیـان سفید(frissi kutum Rutiluc) یـا کپور معمولی (Cyprinus carpio) بعنوان شاخص زیستی

نويسنده:

شماره مصوب: 89052-12-76-2 واحد اجرا: بیوتکنولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوزی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: فرامرز لالوئی سال شروع: 1/6/94 سال خاتمـه: 92/11/30

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی خصوصیـات فیزیکی و شیمـیایی و ارتباط آنـها با کلروفیل a درون آب های ساحلی استان هرمزگان

نويسنده:

شماره مصوب: 91110-12-75-2 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری:غلامعلی اکبرزاده سال شروع: 91 سال خاتمـه:94

عنوان طرح/ پروژه: بررسی اثرات ناشی ازاستقرارزیستگاه های مصنوعی برارگانیزم های دریـایی ( آبهای ساحلی شـهر بندرعباس)

نويسنده:

شماره مصوب: 90127-12- 75-2 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سیـامک بهزادی سال شروع: 1390/4/1 سال خاتمـه:1392/10/1

عنوان طرح/ پروژه: بکارگیری روشـهای مختلف طبقه بندی و خوشـه بندی داده ها به منظور تجزیـه و تحلیل صید ماهیـان استخوانی درون سواحل ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 92004 -9255-12-76-01 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن فضلی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه: شناسایی بهترین مکان جهت بازسازی ذخایر مرجان (Acropora spp.) درون جزیره لارک

نويسنده:

شماره مصوب: 91118-12-75-4 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سیـامک بهزادی سال شروع:1391/5/1سال خاتمـه: 1392/12/29

عنوان پروژه: مطالعه ژنتیک جمعیت گونـه شبه شوریده خلیج فارس و دریـای عمان بـه روشـهای مولکولی

نويسنده:

شماره مصوب: 91147-12-12-14 واحد اجرا:بخش زیست فناوری آبزیـان محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام مجری: سهراب رضوانی گیل کلائی سل شروع: 1391/10/1 سال خاتمـه: بمدت 9 ماه

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی و امکان سنجی آب های زیرزمـینی پایـاب سد یـامچی اردبیل جهت توسعه آبزی پروری

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 91003-9159-12-73-14 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری: علیرضا ولی پور سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی شدت و شیوع آلودگی های انگلی درون ماهیـان تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 91130-12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) نام مجری: جواد دقیق روحی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1392

عنوان پروژه: بررسی تاثیر عصاره های سیر (Allium sativum) و آویشن شیرازی (Zataria multiflora) بر روی باکتری آئروموناس هیدروفیلا درون بچه تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus)

نويسنده:

شماره مصوب: 89154-8913-12-86-14 واحد اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان نام مجری: مـهدی معصوم زاده سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1391

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه برخی از عوامل خطر و ارزیـابی تاثیر آنـها درون بروز استرپتوکوکوزیس درون مزارع پرورش ماهیـان سردآبی درون استان فارس

نويسنده:

شماره مصوب: 90007-9001-12-1252-13 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران محل اجرا:استان فارس نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: ابوالفضل سپهداری/ایرج نامداری و حسن نظام ابادی سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه: پایش تغییرات ترکیب گونـه ای درون اطراف زیستگاه‌های مصنوعی احداث شده درون سواحل استان خوزستان(91-1390)

نويسنده:

شماره مصوب: 89136-12-74-4 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: استان خوزستان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سیمـین دهقان مدیسه سال شروع: 1/10/1389 سال خاتمـه:1391

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی وضعیت بهداشتی مراکز تکثیر و پرورش ماهیـان گرم آبی کشور (استانـهای گیلان – مازندران – گلستان - خوزستان)

نويسنده:

شماره مصوب: 84004-0000-05-200000-100-0 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: استان های گیلان، مازندران ، گلستان و خوزستان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: عیسی شریف پور سال شروع: 83 سال خاتمـه: 89

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه اپیدمـیولوژیک باکتری ((Yersinia ruckeriعامل بیماری دهان قرمز روده ای Enteric Redmouth Disease (ERM ) و تعیین ارتباط عوامل محیطی و مدیریت بهداشتی با بروز این بیماری باکتریـائی درون مزارع قزل آلای رنگین کمان پرورشی درون استان آذربایجان غربی

نويسنده:

شماره مصوب: 91105-12-12-2 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: استان آذربایجان غربی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: سید جلیل ذریـه زهرا سال شروع: 91 سال خاتمـه: 93

عنوان طرح/ پروژه::بررسی خصوصیـات فیزیکی ،شیمـیایی و زیستی رودخانـه های تجن و سرخرود درون زمان رها سازی ماهی سفید انگشت قد

نويسنده:

شماره مصوب: 89135-12-76-4 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمود قانعی تهرانی سال شروع: 89/9/1 سال خاتمـه: 91/11/30

عنوان پروژه:‌بررسی تاثیر تراکم درون رشد و ماندگاری بچه ماهی سفید

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه:91162-12-73-4 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری:علیرضا ولی پور سال شروع:91/3/1خاتمـه: 93/2/28

عنوان طرح/ پروژه: بررسی رژیم غذایی،تولید مثل و پارامترهای زیستی ماهیـان کیلکا درون آبهای ایرانی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 91142-12-76-2 واحد اجرا: بیولوژی و مدیریت ذخایر محل اجرا: پژوهشکده اکولوزی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: علی اصغر جانباز سال شروع: 91/7/1 سال خاتمـه: 93/12/28

عنوان طرح/پروژه: تحلیلی بر کار برد هورمون ها درون آبزی پروری ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 86075-12-12-4 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: همایون حسین زاده صحافی سل شروع: 1392/10/1 سال خاتمـه: 1393/10/1

عنوان طرح/ پروژه:‌مطالعه برخی از عوامل خطر و ارزیـابی تاثیر آنـها درون بروز استرپتوکوکوزیس درون مزارع پرورش ماهیـان سردآبی درون غرب استان مازندران(منطقه تنکابن)

نويسنده:

شماره مصوب: 90005-9001-12-12-12 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران محل اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردابی - تنکابن نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: ابوالفضل سپهداری/ حسین عصائیـان سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی مقایسه ای رشد و زنده مانی گلدفیش Carassius auratus) ) تغذیـه شده با پریـان مـیگو ، آرتمـیا و غذای کنسانتره

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 92108-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: استان آذربایجان شرقی ( کارگاه پرورش و تکثیر ماهیـان زینتی آذرماهی ) نام مجری: مسعود صیدگر سال شروع: 1392 خاتمـه: 1393

نويسنده:

عنوان طرح/پروژه:‌ مطالعات احداث مزارع تکثیر و پرورش ماهی درون حاشیـه رودخانـه زاینده رود درون استان چهار محال و بختیـاری

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 88089-12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندرانزلی) محل اجرا: استان چهار محال و بختیـاری نام هماهنگ کننده/ مجری: علی دانش خوش اصل سال شروع: 1388 سال خاتمـه: 1391

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان القای تری پلوییدی درون ماهی بنی (Barbus sharpeyi) با استفاده از شوکهای دمایی

نويسنده:

شماره مصوب: 87011 – 12 – 74 - 2 واحد اجرا: گروه تکثیر و پرورش- بخش ژنتیک محل اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: الهام جرفی سال شروع:1387 سال خاتمـه:1390

عنوان طرح/ پروژه: بررسی اثرات علامتگذاری (Tagging) بر روی مـیزان بازماندگی بچه ماهیـان آزاد دریـای خزر((Salmo trutta caspius که تا قبل از رهاسازی بـه محیط طبیعی

نويسنده:

واحد اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردآبی کشور (تنکابن) محل اجرا: تنکابن - کلاردشت نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: سید جلیل ذریـه زهرا نام و نام خانوادگی مجریـان استانی: حاجت صفی خانی نام و نام خانوادگی همکاران: بهروز بهرامـیان– سید جلیل ذریـه زهرا – شـهرام قاسمـی – سید مصطفی مـهدوی – مـیثم صمدی - مـیثم طاولی کترا - سلطنت نجار لشگری – الهه حاتمـیان – حسینعلی عبدلحی سال شروع:1390 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان پرورش فیل ماهی(Huso huso) درون تراکم های مختلف درون استان خوزستان

نويسنده:

شماره مصوب: 86096-12-74-2 واحد اجرا: بخش آبزی پروری محل اجرا: دزفول نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: محمدیونس زاده فشالمـی سال شروع: 92 سال خاتمـه:94

عنوان پروژه/طرح: استحصال کیتین وکیتوزان از پوسته سیست آرتمـیا ارومـیانا با روش های بیولوژیکی وشیمـیایی

نويسنده:

شماره مصوب: 92149-12-79-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: شـهرستان ارومـیه نام مجری: یوسفعلی اسدپور سال شروع: 1392/1/1 سال خاتمـه: 1393/12/27

عنوان طرح/ پروژه: بررسی امکان پرورش اقتصادی مـیگوی سفید غربی (Litopenaeus vannamei) درون استخرهای خاکی منطقه چوئبده آبادان با تراکم های فوق معمول (50، 70 و 90 قطعه درون متر مربع)

نويسنده:

شماره مصوب: 92116-12-74-4 واحد اجرا: ایستگاه تحقیقاتی ماهیـان دریـایی بندر امام خمـینی (ره) محل اجرا: مرکز شـهید کیـانی چؤیبده آبادان نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: اسمعیل پقه سال شروع:92/3/1 سال خاتمـه:93/8/28

عنوان طرح: حفظ و بازسازی ذخایر ماهی آزاد دریـای خزر ((Salmo trutta caspius درون حوضه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مرکز تحقیقات ماهیـان سردآبی ( تنکابن) ، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی( انزلی) ، پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر مجری: دکتر سید جلیل ذریـه زهرا نام و نام خانوادگی مجریـان استانی: نام و نام خانوادگی همکاران: شـهرام عبدالملکی، بهروز بهرامـیان ، مسعود حقیقی ، سهراب رضوانی گیل کلائی، محمد رضا مـهرابی، شـهروز برادران نویری ، حاجت صفی خانی، محمد صیـاد بورانی، مـیثم طاولی کترا ، سلطنت نجار لشگری ، منصور ذبیحی، مصطفی رضوانی، محمد اسماعیل راست روان ، اصغر عبدلی ، داود غنی نژاد، کامبیز خدمتی، محمد رضا نـهرور، رجب راستین، علیرضا علیپور ، محمدرضا نوروز فشخامـی، احمد غرقی، محرم ایرانپور، مرتضی نیک پور، مراحم رحمتی، عبدالمـهدی ایران، فرشاد رحمتی، صمد رحیم نژاد، مریم اسلامـی، سمانـه ، رحمت یوسفی، منیره یوسفی، الهه حاتمـیان، حسن قربان ساسانی وفرهاد قنبری سال شروع: مـهر 88 سال خاتمـه: اسفند 1392

عنوان طرح/ پروژه: ‌ مطالعه و انتقال مرجان های واقع درون محدوده طرح توسعه بندر شـهید بهشتی چابهار

نويسنده:

واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: چابهار نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: دانیـال اژدری سال شروع: 1392/7/1سال خاتمـه: 1393/1/1

عنوان طرح/ پروژه:‌پایش بهداشتی شاه مـیگوی(Astacus leptodactylus)دریـاچه مخزنی ارس

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 92157-12-79-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: دریـاچه مخزنی سدارس نام مجری: علی نکوئی فرد سال شروع:92/1/1 خاتمـه: 93/1/28

عنوان پروژه تحقیقاتی:‌بررسی وضعیت زیستی بچه ماهیـان سفید (Rutilus frisii kutum) رهاسازی شده درون رودخانـه سفیدرود (استان گیلان)

نويسنده:

شماره مصوب پروژه: 91124-12-73-4

عنوان طرح/ پروژه:‌مقایسه اثرسنجی محلول آنولیت خنثی (Neutral Anolyte)، با سبز مالاشیت درون کنترل آلودگی قارچی تخم ماهی قزل آلای رنگین کمان درون مرحله انکوباسیون

نويسنده:

شماره مصوب: 91121-12-12-4 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردآبی کشور محل اجرا: تنکابن نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: عیسی شریف پور سال شروع: 91 سال خاتمـه: 93

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه برخی ازعوامل خطر و ارزیـابی تاثیر آنـها درون بروز بیماری استرپتوکوکوزیس درون مزارع پرورش ماهیـان سردابی دربرخی از استانـهای کشور

نويسنده:

شماره مصوب: 9001-12-76-1 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: ستاد موسسه/ پژوهشکده اکولوژی دریـای مازندران/مرکز تحقیقات ماهیـان سردابی کشور/اداره کل دامپزشکی استان فارس نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: ابوالفضل سپهداری

عنوان طرح/ پروژه:‌ مطالعه برخی از عوامل خطر و ارزیـابی تاثیر آنـها درون بروز استرپتوکوکوزیس درون مزارع پرورش ماهیـان سردآبی درون شرق استان مازندران(رودخانـه هراز)

نويسنده:

شماره مصوب: 90004-9001-12-76-13 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: ابوالفضل سپهداری/ علی اصغر سعیدی

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی کمـی اثرات شانـه دار مـهاجم دریـای خزر بر ویژگی زیستگاههای (شاخص های فیزیکی و شیمـیایی) سواحل جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 89131 -8909-12-76-12

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی کمـی اثرات Mnemiopsis leidyi بـه عنوان یک آلاینده زیستی بر روی ساختار مجموعه های اکولوژیک با تاکید بر مجموعه های پلانکتونی سواحل جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 89130 -8909-12-76-12 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: فرشته اسلامـی

عنوان طرح/ پروژه: ارزیـابی کمـی اثرات شانـه دار مـهاجم درون دریـای خزر بر عملکرد اکوسیستم درون سواحل جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 89129 -8909-12-76-12 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن فضلی سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1393

عنوان پروژه: معرفی فنآوری چند گانـه درون یک واحد بدون مصرف برق و با استفاده از هوادهی

نويسنده:

شماره مصوب: 91136-12-12-2 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی نام مجری: دکتر محمد رضا حسن نیـا سال شروع: 1391/10/1 سال خاتمـه: 1392

عنوان پروژه: مدیریت مکانیزاسیون و مـهندسی درون آبزی پروری مسئولانـه و تدوین آیین کار

نويسنده:

شماره مصوب: 91007-9154-12-12-14 واحد اجرا: بخش تکثیر و پرورش محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی نام مجری: دکتر محمد رضا حسن نیـا سال شروع: 1391/7/1 سال خاتمـه: 1393/7/1

عنوان طرح: مطالعه و ارزیـابی اثرات اقتصادی و بهداشتی ناشی از آفلاتوکسین ها درون برخی از آبزیـان پرورشی ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 000000-8602-05-200000-019-1 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: نام مجری مسئول: عباسعلی مطلبی مغانجوقی سال شروع: 85/10/1 سال خاتمـه: 5 سال

عنوان طرح/ پروژه:‌ جمع آوری و شناسائی انگلهای آبزیـان ایران بمنظور ایجاد موزه انگل شناسی

نويسنده:

شماره مصوب: 86068-1251-12-3 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: تهران و کلیـه استانـهای کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: محمود معصومـیان – سید حسین حسینی سال شروع: سال خاتمـه:

عنوان طرح/ پروژه: تهیـه مولدین ماهی آزاد دریـای خزر((Salmo trutta caspius از رودخانـه های استان گیلان

نويسنده:

واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران محل اجرا: سواحل استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: شـهرام عبدالملکی نام و نام خانوادگی مجریـان استانی: نام و نام خانوادگی همکاران: داود غنی نژاد – کامبیز خدمتی – محمد رضا نـهرور – رجب راستین - محمد صیـاد بورانی – محرم ایرانپور – مرتض نیک پور- مریم فلاحی – شـهرام بهمنش سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه: تأثیر اطلاع رسانی پروژه برنامـه محیط زیست دریـای خزر Caspian Environment Programme (CEP) درون ارتقاء سطح آگاهی، نگرش و عملکرد مردم و صیـادان محلی نسبت بـه حفظ و بازسازی ذخایر ماهی آزاد دریـای خزر Salmo trutta caspius

نويسنده:

واحد اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردآبی تنکابن محل اجرا: نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مسعود حقیقی نام و نام خانوادگی مجریـان استانی: نام و نام خانوادگی همکاران: سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح: تهیـه مولدین ماهی آزاد دریـای خزر از رودخانـه های استان مازندران و تولید یکصد هزار بچه ماهی که تا وزن رهاسازی

نويسنده:

شماره ثبت 89194-8917-12-12-14 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردابی تنکابن محل اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردابی تنکابن – مرکز تکثیر و پرورش شـهید باهنر کلاردشت نام هماهنگ کننده: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی مجری مسئول: سید جلیل ذریـه زهرا مجری: بهروز بهرامـیان نام و نام خانوادگی همکاران: سیدجلیل ذریـه زهرا – حاجت صفی خانی – محمد رضا نـهرور – سلطنت نجار لشگری – محمد صیـاد بورانی – مـیثم طاولی کترا– منصور ذبیحی – مصطفی رضوانی- محمد اسماعیل راست روان- اصغر عبدلی سال شروع:1389/7/1 سال خاتمـه: 1393

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی مقایسه ای اثرات Rosmarinus officinalis, Hepar sulfur, Streptococcinum و اریترومایسین درون درمان ماهیـان قزل آلای رنگین کمان پرورشی (Oncorhynchus mykiss) مبتلا بـه بیماری استرپتوکوکوزیس تجربی

نويسنده:

شماره مصوب: 88055 – 12 – 12 - 2 واحد اجرا : موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران محل اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: سال شروع: سال خاتمـه:

عنوان طرح/ پروژه: بررسی آلودگی های باکتریـایی شاه مـیگوی سد ارس

نويسنده:

عنوان پروژه/طرح: بررسی مقایسه عملکرد پرورش گونـه آرتمـیا فرانسیسکانا و گونـه بکرزای درون حاشیـه دریـاچه نمک قم

نويسنده:

شماره مصوب: 92107-12-79-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: شـهرستان قم نام مجری: یوسفعلی اسدپور سال شروع: 92/5/1 سال خاتمـه: 93/10/1

عنوان پروژه: تکثیر مولدهای انتخاب شده از نسل های مختلف

نويسنده:

مجری: رضا قربانی واقعی شماره مصوب پروژه: k 9101-91002-9102-12-80-14 واحد اجرا:پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: ایستگاه تحقیقاتی بندرگاه سال شروع:92 سال خاتمـه: 94

عنوان طرح/ پروژه: تعیین آلاینده های سموم کشاورزی ارگانوکلره درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 89107 -8906-12-76-12 واحد اجرا: محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: شعبان نجف پور سال شروع: 89/8/1 سال خاتمـه: 91/10/1

عنوان طرح/پروژه: پایش مدیریت مزارع پرورش مـیگوی وانامـی درون سایت گمـیشان استان گلستان

نويسنده:

شماره مصوب: 91146-12-77-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی- گرگان محل اجرا: سایت پرورش مـیگو گمـیشان نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: اسماعیل تازیکه سال شروع: 91/7/1 سال خاتمـه:92/9/1

عنوان طرح/ پروژه: بررسی تاثیر جاذب های غذایی (متیونین، لایزین و آلانین) درون تغذیـه لارو و بچه ماهی انگشت قد تاسماهی ایرانی

نويسنده:

شماره مصوب: 90001- 12 – 86- 2 واحد اجرا: انستیتو تحقیقات بین‏المللی ماهیـان خاویـاری دکتردادمان محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین‏المللی ماهیـان خاویـاری دکتردادمان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حمـید رضا پورعلی فشتمـی سال شروع: 1392 - 1390

عنوان پروژه: تعیین جیره غذایی مناسب رسیدگی مولدین مـیگوی وانامـی

نويسنده:

شماره مصوب: 9101K-91003-9101-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: ایستگاه تحقیقاتی بندرگاه نام مجری: رضا قربانی واقعی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1394

عنوان طرح/ پروژه: پایش شکوفایی جلبکی درون آبهای ساحلی خلیج فارس و دریـای عمان (محدوده آبهای استان هرمزگان)

نويسنده:

شماره مصوب: 911108-12-75-2 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمود ابراهیمـی سال شروع: 91/1/1 سال خاتمـه:92/7/1

عنوان طرح/ پروژه: بررسی اکوبیولوژیک و تعیین تراکم و تنوع فیتوپلانکتون سواحل استان مازندران درون اعماق کمتر از 30 متر بـه همراه اندازه‌گیری ترکیبات نفتی رسوب

نويسنده:

شماره مصوب: 9157-12-76-14 واحد اجرا: بخش اکولوژی محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: رضا پورغلام سال شروع: 1391/2/1 سال خاتمـه:1393/5/26

عنوان طرح/ پروژه:‌ بررسی امکان جایگزین نمودن پودر ضایعات مرغ بجای پودرماهی درون جیره غذایی فیلماهی ((Huso huso

نويسنده:

شماره مصوب: 89054- 12- 86-2 واحد اجرا: انستیتو بین المللی تحقیقات ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان محل اجرا: استان گیلان- رشت نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مـیرحامدسیدحسنی

عنوان پروژه: مطالعه برخی ویژگیـهای زیستی ماهیـان خاویـاری درون صید پره های تعاونی استان گلستان

نويسنده:

شماره مصوب: 89139-12-77-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی- گرکان محل اجرا: استان گلستان نام مجری: دکتر سعید یلقی سال شروع: 1389/2/1 سال خاتمـه:1393

عنوان طرح/پروژه: مطالعه اثرات فیتواستروژنـهای جنیستین و اکوال بر روند رشد تولیدمثلی فیل¬ماهی (Huso huso) پرورشی

نويسنده:

شماره مصوب: 89081- 12- 86- 2 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات بین¬المللی تاسماهیـان دریـای خزر محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول: ایوب یوسفی جوردهی مجری استانی: مشاوران: محمود بهمنی، محمد سوداگر و همایون حسین¬زاده صافی همکاران طرح: رضوان¬اله کاظمـی، محمد¬علی یزدانی، علی حلاجیـان، محمد پوردهقانی، مالک محمدیـها، هوشنگ یگانـه، مـهتاب یـارمحمدی، سهراب دژندیـان و مریم صالحی. سال شروع: 1389/7/1سال خاتمـه: 1393/7/1

عنوان طرح/پروژه: تحقیق و تدوین الگوی نظام نوآوری درون صنعت شیلات و آبزی پروری ایران

نويسنده:

شماره مصوب: 89057-12-12-2 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی ایران محل اجرا: تهران نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: دکتر امـیر مسعود صابری

عنوان پروژه: پرورش فیلماهی درون حوضچه های بتنی که تا اوزان 10 کیلو گرم

نويسنده:

کد: 91129- 12- 32-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمد علی یزدانی ساداتی سال شروع: 91/1/1 سال خاتمـه:91/12/30

عنوان طرح/ پروژه: تعیین مـیزان توده زنده ماهیـان درون تالاب شادگان

نويسنده:

عنوان طرح/ پروژه: تعیین مـیزان توده زنده ماهیـان درون تالاب شادگان

عنوان طرح/ پروژه:‌ - تعیین اندازه مناسب رهاسازی بچه ماهی سفید از طریق ارزیـابی قابلیت های تنظیم اسمزی

نويسنده:

شماره مصوب یـا کد پروژه: 89024-12-73-2 واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری:محمد صیـاد بورانی سال شروع:1389سال خاتمـه: 1392

عنوان پروژه: مطالعه پرورش گوشتی فیلماهی (Huso huso) با استفاده از جیره های مختلف غذایی واحد اجرا: موسسه تحقیقات بین المللی تاسماهیـان دریـای خزر

نويسنده:

محل اجرا: نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمود محسنی نام و نام خانوادگی مجریـان استانی: نام و نام خانوادگی همکاران: محمد پورکاظمـی، مریم فلاحی کپورچالی، ابوالفضل سپهداری، محمود بهمنی، حمـیدرضا پورعلی، مـیرحامد سید حسنی، رضوان ا.. کاظمـی، علی حلاجیـان و مریم صالحی سال شروع: 91/11/1 سال خاتمـه: 93/11/1

اهمـیت، ضرورت، اه و روش تحقیق: این پروژه تحقیقاتی درون سالهای 87-86 با هدف بررسی امکان استفاده از گونـه های مختلف گیـاهان آبزی (برگ شناور غیر آزاد، برگ شناور، آزاد و غوطه ور) بـه عنوان شاخص های زیستی تجمعی عناصر ضروری و غیرضروری شامل B,Cd,Pb,Cu,Mo,Se,Si,Cl,Zn,Cu, Mn,Fe,Na,Mg,Caو Niو ارزیـابی مـیزان تحمل گیـاهان آبزی درون قبال درون معرض گذاری با عناصر مختلف و مطالعه نقش نسبی آب و رسوبات درون جذب عناصر و نیز بررسی مـیزان تاثیر فاکتورهای حائز اهمـیت محیطی ( درجه حرارت ،pH ، شوری ، اکسیژن محلول،

نويسنده:

شماره مصوب: با کد 89127-12-74-2 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: ایستگاه بندر امام خمـینی (ره ) نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری: حمـید سقاوی سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1392

عنوان طرح/ پروژه: بررسی قابلیت استفاده از انواع گیـاهان آبزی بـه منظور پایش زیستی اکوسیستم های مـهم آبی کشور – فاز اول تالاب انزلی

نويسنده:

شماره مصوب: 83087-0000-04-200000-031-2 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی محل اجرا: تالاب انزلی نام مجری: غلامرضا امـینی رنجبر سال شروع: 1385 سال خاتمـه: 1388

عنوان طرح/ پروژه:: ‌بررسی استفاده از مکمل گیـاهی اشتهاء آور درون غذای پلت شده بمنظور افزایش وزن ماهی کپور معمولی درون مرحله پرواری

نويسنده:

شماره مصوب پروژه: 92122-12-76-4 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: سالن تکثیر و پرورش خزرآباد ساری نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حمـید رمضانی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1394

بررسی وضعیت بهداشتی مراکزتکثیر و پرورش ماهیـان سردآبی کشور

نويسنده:

شماره مصوب: 83088 – 0000 – 5 0 – 200000 – 100 -0 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر (ساری) ، پژوهشکده آبزی پروری ابهای داخلی (انزلی) ، مرکز تحقیقات آرتمـیا (ارومـیه) نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: دکتر سید جلیل ذریـه زهرا نام و نام خانوادگی مجریـان استانی: دکتر مریم قیـاسی، دکتر مـیریوسف یحیی زاده و دکتر حسن نظام آبادی نام و نام خانوادگی همکاران: عیسی شریف پور، رضا پورغلام، علی اصغر سعیدی، آذین زاهدی، محمد بینایی، شـهریـار بهروزی، فرشیده حبیبی، فرامرزلالوئی، شـهریـاربهروزی، فرهادعقلمندی، محمد مازندرانی، علی نکویی فرد، صابر شیری، روحانی نژاد، محمد صمدزاده، محمد شیرولیلو، تورج بهرامـی، سیف ا... تیزرو، رضا رضایی،حمـید حسین پور و ارسلان حق شناس، منیره فئید، علیرضا افراز، بهرازفجرملکی، بابک رمضانی عاقله، جواد دقیق روحی، غلامرضا درویشی و رضا قلی حسین پور سال شروع: 83/7/1 سال خاتمـه: 89/5/1

بررسی امکان سنجی پرورش ماهی قزل آلا Oncorhynchus mykiss باآبشور درون استخر های خاکی دراستان خراسان شمالی

نويسنده:

شماره مصوب: 90131-12-76-4 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمود قانعی تهرانی سال شروع: 90/4/1 سال خاتمـه: 92/4/1

بررسی امکان سنجی پرورش ماهی قزل آلا Oncorhynchus mykiss باآبشور درون استخر های خاکی دراستان خراسان شمالی

نويسنده:

شناسائی و تعیین هویت ویروسهای بیماریزا درون مـیگو با استفاده از روشـهای نوین بـه منظور ابداع و معرفی کیتهای مولکولی تشخیص سریع) کیت بیماریـهای ویروسی مـیگو شامل TSV, HPV,MBV

نويسنده:

شماره مصوب: 89061-8904-12-80-12 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران – پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور-استان بوشـهر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمد افشارنسب سال شروع:1389 سال خاتمـه: 1393

امکان تولید تیلاپیـای سیـاه ابرنر تحت شرایط آبشور بافق(فاز اول: ماده سازی)

نويسنده:

شماره مصوب: 89113-12-12-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان آب های شور داخلی بافق محل اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان آب های شور داخلی بافق مجری: احمد بیطرف سال شروع: 1390 سال خاتمـه: 1392

بررسی امکان پرورش بچه ماهی سی باس آسیـاییAsian Sea bass, lates calcarifer درون استخر های خاکی مزارع پرورش ماهی منطقه گواتر

نويسنده:

شماره مصوب: 92119 -12- 78-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور چابهار محل اجرا: مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور چابهار نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: سعید حاجی رضایی سال شروع: 92/1/1 سال خاتمـه:93/7/15

بررسی امکان غنی سازی برخی از فرآورده های غلات (نان، کیک و شیرینی) با استفاده از ریز جلبک اسپیرولینا

نويسنده:

شماره مصوب پروژه: 92102-12-12-2 مجری: یزدان مرادی

بررسی آماری و زیست شناسی ماهیـان خاویـاری درون حوزه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: ‌88062-8802-12-86-12 واحد اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر (استانـهای گیلان، مازندران و گلستان) نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول: محمدرضا بهروز خوش قلب مجری استانی : محمود توکلی(استان گیلان)،محمد علی افرایی(استان مازندران)،علی لاریجانی(استان گلستان) مشاوران: مـهدی مقیم همکاران طرح: فرهاد کیمرام، فرخ پر افکنده، حسن فضلی، هاشم جوشیده، بهروز فدایی، علی آزادبخش، شـهرام قاسمـی، غلامعلی بندانی، داود کر، فرامرزباقر زاده، حسین طالشیـان، غلامرضا دریـانبرد، اسحق شعبانی، منصور صداقت ، محمود اسدالهی، سید مصطفی عقیلی نژاد، سید احسان حسینی، علی خوزینی، هوشنگ خوش رنگ، رمضان شـهریـاری،علی نصری چاری، حسین محمدی سال شروع: 88/8/1سال خاتمـه: 92/6/31

تعیین تنوع تی و ژنتیکی نسل های ایزومورفیک جلبک قرمز Gracilaria corticata با استفاده از مارکر های مورفولوژیکی و مولکولی ISSR درون سواحل خلیج فارس و دریـای عمان

نويسنده:

موسسه مجری و موسسه همکار طرح:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور و گروه زیست فناوری موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور نام مجری طرح: سید عباس طالب‌زاده نام همکاران طرح: سید محسن حسام زاده حجازی ، سهراب رضوانی، یزدان مرادی، احمد غرقی ،تورج ولی نسب ، حسین رامشی،بیژن آژنگ،ایرج رجبی،کیومرث روحانی، عیسی کمالی،یوسف آفتاب سوار، سوسن شاهرخی،فرزین شیخ حسنی زمان اجرای طرح: 1392/1/1 لغایت 1393/6/29 تعداد طرحهای تحقیقاتی منجر بـه دستاورد: محل های اجرای تحقیق: سواحل خلیج فارس(بستانـه) و دریـای عمان(لیپار)

مطالعات تعیین تأثیر مزارع پرورش ماهیـان سردابی بر کیفیت آب رودخانـه های حوضه آبریز سد طالقان

نويسنده:

شماره مصوب: 91131-12-12-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: ایستگاه تحقیقات فن آوری های نوین شیلاتی- خجیر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: شـهرام دادگر سال شروع: آذر 1391 سال خاتمـه: اردیبهشت 1393

امکان سنجی توسعه کاربرد گیـاهان دارویی درون آبزیـان پرورشی کشور

نويسنده:

شماره مصوب: 8913-12-76-014 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: استانـهای گیلان ،مازندران نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/مجری:دکترمصطفی شریف روحانی سال شروع:1389 سال خاتمـه: 1392

بررسی امکان تولید مایع غنی ساز آرتمـیا (سلکو وسوپر سلکو) با توان داخلی کشور

نويسنده:

شماره مصوب: 89009-12-79-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: شـهرستان ارومـیه نام مجری: یوسفعلی اسدپور سال شروع: 4/3/ 1389 سال خاتمـه: 1/12/ 1392

مطالعه اثرات گیـاهان دارویی مرزنگوش (Origanum vulgare L.) و صبر زرد

نويسنده:

شماره مصوب: 89153-8913-12-12-14 واحد اجرا: گروه بهداشت و بیماریـهای مرکز تحقیقات ماهیـان سردآبی محل اجرا: مرکز تحقیقات ماهیـان سردآبی نام هماهنگ کننده/مجری مسئول/ مجری: مسعود حقیقی سال شروع: 89/10/1سال خاتمـه: 91/12/29

بررسی خصوصیـات فیزیکو شیمـیایی آب درون منطقه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:

شماره مصوب: 89101-8906-12-76-2 واحد اجرا: محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: شعبان نجف پور سال شروع: 89/8/1 سال خاتمـه: 91/10/1

برداشت مرحله ای مـیگوی سفید غربی(Litopenaeus vannamei) درون سیستم پرورش متراکم درون سایت حله بوشـهر

نويسنده:

شماره مصوب: 89079-12-80-2 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: احمد مال الهی- غلمحسین فقیـه سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1390

تعیین ت ماهیـان خاویـاری (فیل ماهی، Huso huso پرورشی) با استفاده از لاپاراسکوپی

نويسنده:

شماره مصوب: 92104-12-32-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان نام مجری: رضوان اله کاظمـی سال شروع: 1392 سال خاتمـه: 1392

بررسی نیـازمندیـهای غذائی ماهی کلمـه دریـای خزر)nipowitschicaspicusRutilusrutilus

نويسنده:

- شماره مصوب یـا کد پروژه:89090-12 – 73-2 - واحد اجرا:پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (انزلی) محل اجرا:استان گیلان نام هماهنگ کننده/ مجری:صاحبعلی قربانی سال شروع:1389سال خاتمـه:1392

پایش منابع شیلاتی زیستگاههای مصنوعی درون آبهای شرق جزیره کیش

نويسنده:

شماره مصوب: 90137- 12- 75-4 واحد اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: جزیره کیش نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: دانیـال اژدری سل شروع:1/ 7/ 1390 سال خاتمـه:1/7/ 1392

ارزیـابی کمـی و شناسایی باکتریـهای بیماریزا درون آب و کپور ماهیـان پرورشی مزارع غنی شده با شیرابه کودی و شیمـیایی

نويسنده:

شماره مصوب: 89205-12-76-4 تاریخ شروع: 89/10/1تاریخ خاتمـه: 91/12/29 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: مریم قیـاسی

بررسی پسابهای خروجی آبهای مزارع سرد آبی انفرادی

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 88050-12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی ، بندرانزلی محل اجرا: استان همدان نام هماهنگ کننده/ مجری: هادی بابائی سال شروع: 1388 سال خاتمـه: 1390

ارزیـابی پساب خروجی مزارع سرد آبی پرورش و تاثیر آن بر مزارع کشاورزی (استان زنجان)

نويسنده:

شماره مصوب کد پروژه: 89058-12-73-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی (بندر انزلی) محل اجرا: استان زنجان نام هماهنگ کننده/ مجری: هادی بابائی سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1391

بررسی سیست انواع داینوفلاژله ها درون رسوبات دریـایی آبهای استان هرمزگان بـه منظور تعیین ارتباط آنـها با پدیده شکوفائی جلبک مضر

نويسنده:

شماره مصوب: 89073-12-75-2 نام هماهنگ‌کننده/مجری مسئول/مجری: هدایت اسدی واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: استان هرمزگان سال شروع: 1389

مقایسه رشد ماهیـان تک جنس ماده معرفی شده با سایر ماهیـان قزل آلا درون مزارع پرورش ماهی تجاری

نويسنده:حسین زاده صحافی

شماره مصوب: 4-12-12-89016 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات شیلات ایران محل اجرا: مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد شـهید مطهری یـاسوج سال شروع: 1/6/1389 سال خاتمـه: 1/6/91

ردیـابی و شناسایی ویروس هایWSSV ،TSV و IHHNV درون مـیگوهای پرورشی و سخت پوستان وحشی چوئبده آبادان و بررسی بیماری زایی آن ها

نويسنده: مـینا آهنگرزاده

شماره مصوب: 90030-12-74-4 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور/بخش بهداشت و بیماری های آبزیـان محل اجرا: آبادان/ چوئبده سال شروع:1390 سال خاتمـه: 1392

مدیریت آماده سازی مزارع پرورش ماهیـان گرمابی درون آبزی پروری مسئولانـه و تدوین ائین کار

نويسنده: منصور شریفیـان

شماره مصوب: 88054-8803-12-12-014 واحد اجرا: مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور سال شروع: 1/7/1391 سال خاتمـه: 1/7/1393

تدوین برنامـه پنجم توسعه موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

نويسنده:مصطفی شریف روحانی

شماره مصوب: 92148-12-12-2 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: کلیـه استانـها سال شروع:1390 سال خاتمـه: 1393

بررسی امکان پرورش فیلماهی درون قفس درون سد ارسباران

نويسنده:محمود شکوریـان

شماره مصوب: 91127-27-32-4 واحد اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان محل اجرا: آذربایجان شرقی سال شروع: 1391 سال خاتمـه 1392

استقرار استانداردهای ایمنی زیستی درون پایلوت تحقیقاتی تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده: محمد افشارنسب

شماره مصوب: 9101K -91001-9103-12-80-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران – پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر سال شروع:1390 سال خاتمـه: 1393

بررسی وضعیت بهداشتی مولدین مـیگوی وانامـی تولید شده درون استخرهای خاکی و مقایسه آن با مولدین تولیدی درون تانکهای فایبرگلاس یـا بتونی درون استان بوشـهر

نويسنده: محمد افشارنسب

شماره مصوب: 2-80-12-93107 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران – پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر سال شروع: 1393 سال خاتمـه: 1393

بیماری شناسی و پایش عوامل بیماریزا درون تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:محمد افشارنسب

شماره مصوب: 9158-12-12-014 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران – پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر سال شروع:1390 سال خاتمـه: 1393

بیماری شناسی و پایش عوامل بیماریزا درون تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:محمد افشارنسب

بیماری شناسی و پایش عوامل بیماریزا درون تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:محمد افشارنسب

بیماری شناسی و پایش عوامل بیماریزا درون تولید مـیگوی عاری از بیماری خاص

نويسنده:محمد افشارنسب

بررسی شاخص های رشد و بازماندگی مـیگوهای سفید غربی (Litopenaeus vannamei) واک شده برعلیـه ویروس بیماری لکه سفید(WSSV)

نويسنده: محمد خلیل پذیر

شماره مصوب: 91001-9158-12-80-14 واحد اجرا: موسسه تحقیقات شیلات ایران – پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

بررسی امکان پرورش بچه ماهی کپور) ( Cyprinus carpio شرایط محصور درون خلیج گرگان که تا سن بلوغ (مولد سازی)

نويسنده:کامران عقیلی

شماره مصوب: 89016-12-77-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: خلیج گرگان سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1392

اثر تغذیـه با جلبکهای تک سلولی بر رشد، بازماندگی، سیست زایی و ارزش غذایی آرتمـیا اورمـیانا درون شرایط آزمایشگاهی

نويسنده: فریدون محبی

شماره مصوب: 88021-12-79-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1393

بررسی فراوانی ، پراکنش و تنوع پلانکتون گیـاهی درون محدوده آبهای ایرانی دریـای عمان

نويسنده:فرشته اسلامـی

شماره مصوب: 85028-850204--200000-100-0 واحد اجرا:پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریـای عمان محل اجرا: آبهای ایرانی دریـای عمان

پروژه بررسی بیولوژی (تغذیـه، تخم ریزی و رشد) ماهی کلمـه Rutilus rutilus caspiusدرآبهای ایرانی جنوب دریـای خزر

نويسنده:غلامعلی بندانی

شماره مصوب: 86069-12-77-0 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آب های داخلی محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای حزر سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1392

پراکنش جغرافیـائی ماهیـان استخوانی تجاری درون آبهای ایرانی دریـای خزر

نويسنده:غلامرضا دریـانبرد

شماره مصوب: 91113ـ12ـ76ـ2 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: آبهای ساحلی استانـهای گیلان، مازندران و گلستان سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1392

ارزیـابی ذخایر خرچنگ دراز آب شیرین( Astacus leptodactylus ) سد ارس

نويسنده:علی محسن پور آذری

شماره مصوب: 89149-12-79-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات آرتمـیای کشور محل اجرا: دریـاچه سد ارس سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1392

بررسی پرورش ماهی کپور دریـایی (Cyprinus carpio Linnaeus 1758) درون استخرهای خاکی با آبهایشور و شیرین

نويسنده:عبدالله حق پناه

شماره مصوب: 86083-12-77-2 واحد اجرا: مرکز تحقیقات ذخایر آبزیـان آبهای داخلی - گرگان محل اجرا: کارگاه تکثیر و پرورش شیلات و ایستگاه تحقیقاتی قره سو سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1391

بررسی ذخایر کفال ماهیـان درون سواحل ایرانی دریـای خزر

نويسنده:شـهرام عبدالملکی

شماره مصوب: 91116 – 12 – 73 - 0 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی ( بندر انزلی ) محل اجرا: سواحل ایرانی دریـای خزر سال شروع: 1/7/1391 سال خاتمـه: 3/1/1393

بررسی مقایسه آسیب شناسی بافتهای مختلف مـیگوهای سفید غربی Litopenaeus vannamei واک،‌غیرواک و مواجهه شده با ویروس لکه سفید درون زمان های مختلف درون طول مطالعه

نويسنده:شاپور کاکولکی

شماره مصوب: 91003-9158-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور (بوشـهر) محل اجرا:بوشـهر

بررسی تاثیر عصاره های سیر(Allium sativum) و آویشن شیرازی (Zataria multiflora) درون کنترل انگلهای تک یـاخته ای خارجی شایع درون بچه تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus)

نويسنده:سهیل بازاری مقدم

شماره مصوب: 89156-8913-12-86-14 واحد اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان محل اجرا: انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری دکتر دادمان سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1391

تدوین ضوابط ومعیـارهای شیلات وآبزیـان کشور

نويسنده:دکترمصطفی شریف روحانی

شماره مصوب: 92148-12-12-4 واحد اجرا:موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محل اجرا: کلیـه استانـها سال شروع:1392 سال خاتمـه: 1393

ایمن سازی مـیگوهای پرورشی درون برابر بیماری لکه سفید با استفاده از پروتئین های نوترکیب تولیدی و مطالعه آن درون شرایط آزمایشگاهی

نويسنده:حسین هوشمند

شماره مصوب: 89044-12-74-2 واحد اجرا: پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور محل اجرا: بخش بهداشت و بیماریـهای آبزیـان سال شروع: 1389 سال خاتمـه: 1392

بررسی ذخایر ماهی سفید و سایر گونـه های اقتصادی کمـیاب آبهای ایرانی دریـای خز ر

نويسنده:حسن فضلی

شماره مصوب: 91117ـ12ـ76ـ0 واحد اجرا: پژوهشکده اکولوژی دریـای خزر محل اجرا: سواحل جنوبی دریـای خزر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: حسن فضلی سال شروع: 1391 سال خاتمـه: 1392

مطالعه شاخص های سلامتی و ایمنی مـیگوهای سفید غربی واک شده علیـه ویروس بیماری لکه سفید

نويسنده:

شماره مصوب: 91002-9158-12-80-14 واحد اجرا: پژوهشکده مـیگوی کشور محل اجرا: استان بوشـهر نام هماهنگ کننده/ مجری مسئول/ مجری: محمد افشارنسب/ بابک قائدنیـا سال شروع: 1/10/1391 سال خاتمـه: 27/9/1393

بررسی بازده تراکم متفاوت پرورش مـیگوی پاسفید ( Litopenaeus vannamei)

نويسنده:نسرین مشائی

این مطالعه یکی از طرح های پروژه«بررسی امکان معرفی مـیگوی پاسفید Litopenaeus vannamei بـه صنعت تکثیر وپرورش ایران» هست که با هدف مطالعه وضعیت سازگاری این گونـه مـیگو و امکان معرفی آن بـه مناطق مرکزی کشور جهت پرورش درون آب‌های داخلیشور زیرزمـینی درون فصل گرم سال انجام شد.

بررسی لیمنولوژیک رودخانـه آب باریک بم درون استان کرمان جهت پرورش ماهی‌ قزل‌آلا

نويسنده:

رودخانـه آب باریک یکی از رودخانـه های مـهم و دائمـی درون استان کرمان مـی باشد کـه ازسلسله جبال مرکزی و ارتفاعات جبالبارز سرچشمـه مـی گیرد. این رودخانـه بـه سبب وضعیت خاص جوی حاکم بر منطقه بیشتر از بارندگی تبعیت کرده و رودخانـه سیلابی مـی باشد .

مطالعات اکولوژیک تالاب بیشـه‌دالان (بروجرد)

نويسنده:

بیشـه دالان کـه در فاصله 10 کیلومتری درون جنوب شـهرستان بروجرد بیـن روستـاهای چگنی کـش ، بوریـابـاف وکپر جودکی درون حاشیـه رودخانـه تیره با مساحت تقریبی 914 هکتار با هدف بررسی امکان آبزی پروری درون سال 80- 1379 با جمع آوری اطلاعات و تعیین 5 ایستگاه, با نمونـه برداری فصلی انجام گرفت .

دستیـابی بـه دانش فنی تولید پروتئین تک یـاخته از باقیمانده ماهیـان دریـایی و پرورشی

نويسنده: رضا صفری

پروتئین مـی بـه فرآورده‌ای اطلاق مـی‌شود کـه به دنبال رشد مـیکروارگانیسم‌ها روی سوبستراهای مختلف تولید مـی‌گردد. بـه منظور تولید پروتئین مـی از مـیکروبهای مختلف مثل باکتری، جلبک، قارچ استفاده شده و براساس نوع پروتئین تولید شده، ارزش غذایی آنـها متفاوت مـی باشد.

ارزیـابی سیست‌های دکپسوله غیرقابل هچ آرتمـیا اورمـیانا و بررسی تغییرات کیفی آن درون طول یکسال

نويسنده:لطیف اسماعیلی

برای استفاده از سیست های آرتمـیا با درصد هچ کم و غیر قابل تفریخ درون مراکز تکثیر و پرورش آبزیـان آنـها را بـه صورت پوسته زدایی شده مورد استفاده قرار مـی دهند .

بررسی لیمنولوژیک رودخانـه زرینـه‌رود

نويسنده:رضا احمدی

طرح بررسی لیمنولوژیک رودخانـه زرینـه‌رود جهت مطالعه خواص فیزیکوشیمـیائی و بیولوژیک آب این رودخانـه اجرا گردیده است. به منظور اجرای این طرح طی یکسال از 14 ایستگاه نمونـه‌برداری واقع درون مقاطع طول رودخانـه با تناوب یکماهه نمونـه‌برداریـهای آبی صورت پذیرفت.

پرورش مقدماتی ماهی شانک با استفاده از غذاهای مصنوعی آماده درون استخرهای خاکی درون منطقه چوئبده آبادان

نويسنده:جاسم غفله مرمضی

این مطالعه بـه منظور بررسی امکان پرورش ماهی شانک زرد باله (A.latus) درون استخر خاکی اجرا گردید. مطالعه مشتمل بر دو مرحله است. هر دو مرحله درون استخر خاکی 25/0 هکتاری منطقة چوئبده درون آبادان (مزرعة شیـهد کیـانی) اجرا گردید.

شناسایی و تعیین تراکم لاروی مـیگوهای آب‌های خوزستان ـ فاز ٢: سواحل غربی و شرقی 84 ـ 1383

نويسنده:سیمـین دهقان مدیسه

این مطالعه بمدت یکسال از دی ماه 1383 لغایت آذر ماه 1384 درشمال خلیج فارس درمنطقه ساحلی خوزستان و در سواحل غربی و شرقی کانال خورموسی انجام شد. نمونـه برداریـها، ماهانـه بصورت تصادفی از چهار نقطه درون هریک از مناطق شرقی و غربی انجام مـیشد.

بررسی تأثیر توالی نسل درون سیست‌زایی استرین‌های دو و پارتنوژنتیک آرتمـیا ارومـیانای ساکن دریـاچه‌ ارومـیه و حومـه آن

نويسنده:بیژن مصطفی‌زاده

آرتمـیا بـه عنوان یک غذای زنده درون تغذیـه آبزیـان اهمـیت ویژه ای دارد. درون دریـاچه ارومـیه وحوالی آن گونـه بکرزا و گونـه دو از آرتمـیا ارومـیانا زیست مـی کند.دراین تحقیق انتخاب گونـه مناسب پرورشی درون صنعت آبزی پروری مورد توجه است.

بررسی تأثیر سطوح مختلف پروتئین و انرژی جیره غذایی بر عملکرد رشد بدن و تکامل گنادهای فیل ماهی‌های ٤ ساله پرورشی درون آبشور

نويسنده:مرتضی علیزاده

با توجه بـه پرورش فیل ماهیـان درون شرایط جدید آبشورداخلی، آگاهی ازاحتیـاجات غذایی و تاثیر جیره های مختلف بر رشد سوماتیک و گنادیک و شرایط فیزیولوژیک این ماهیـها بسیـار حائز اهمـیت مـی باشد. به منظور این منظور درون این تحقیق تعداد 74 قطعه از فیل ماهیـهای چهار سااه پرورش یـافته درون استخرهای خاکب آبشور ایستگاه تحقیقاتی بافق یزد بـه طور تصادفی انتخاب و در هشت حوضچه بتنی موجود درون ایستگاه توزیع گردیدند.

مطالعه و بررسی باقیمانده داروها، سموم و آلاینده های محیط زیست درون مـیگوی پرورشی ایران

نويسنده:دکتر عباسعلی مطلبی مغانجوقی

مطالعه و بررسی باقیمانده داروها، سموم و آلاینده های محیط زیست درون مـیگوی پرورشی ایران

پیشرس تکثیر مصنوعی شاه مـیگوی آب شیرین Astacus leptodactycus با افزایش دمای آب

نويسنده:علی دانش خوش اصل با همکاری‌: محمود رامـین ـ طاهره محمدجانی ـ سید حجت خداپرست ـ حسن افشارچی ـ سیـامک

اه این بررسی، پیشرس تکثیر نیمـه مصنوعی شاه مـیگوی آب شیرین Astacus leptodactylus با استفاده از افزایش دمای آب سالن تکثیر ، تهیـه بچه شاه مـیگو درون شروع فصل شکوفایی استخرها و همچنین بررسی امکان رسیدن تعداد بیشتری از شاه مـیگوهای پرورشی بـه اندازه بازاری درون یک دوره پرورش مـی باشد .

بررسی و تعیین منبع بیماری لکه سفید (White spot disease) درون مـیگوهای پرورشی منطقه آبادان

نويسنده:محمد افشارنسب

در تابستان سال 1381، مرگ ومـیر شدیدی درون مـیگوهای پرورشی سایت چوئیبده آبادان بوقوع پیوست.بر اساس بررسیـهای صورت گرفته علت مرگ و مـیر ناشی از بیماری لکه سفید اعلام گردید.

تأثیر تراکم های مختلف پرورش آرتمـیا درون تولید سیست

نويسنده:رضا احمدی

یکی از عوامل مـهم و تاثیر گذار درون تولید سیست آرتمـیادر استخرهای پرورشی، تعداد مولدین سیست زا و تراکم بیومس مولدین از نظر وزن آرتمـیاهای بالغ درون هرلیتر از آب استخرهای پرورشی مـی باشد. درون این مطالعه تاثیر تراکم مولدین درون تولید سیست روزانـه استخرهای پرورش آرتمـیا با استفاده از روشـهای آماری آنالیز واریـانس و ضرایب همبستگی مورد ارزیـابی قرار گرفت.

بررسی وضعیت سیستم تنظیم اسمزی درون بچه ماهیـان رهاسازی شده قره برون درون استان گلستان

نويسنده:کوروش امـینی

در این مطالعه وضعیت سیستم تنظیم اسمزی بچه ماهیـان قره برون کـه به منظور رهاسازی بـه رودخانـه گرگانرود درون کارگاه شـهید مرجانی استان گلستان پرورش یـافته بودند،مورد بررسی قرار گرفتنـه اند. از لاروهای 10 روزه از هچری که تا مصب رودخانـه گرگانرود بـه مدت 45 روز نمونـه برداری صورت پذیرفت.

بررسی اثر شوری برتکثیر مولدین شوری برتکثیر مولدین) درتانک های تخم ریزی و تأثیر تراکم و شوریروی باقیماندگی بچه ماهی آن از وزن 5/0 تا5 گرم

نويسنده:غلامرضا اسکندری

اثر شوری بر تکثیر مولدین، رشد و بازماندگی بچه ماهیـان شانک باله زرد Acanthopagrus latus ، درون سال 82-1380 درون ایستگاه تحقیقاتی ماهیـان دریـایی بندرامام (ره) بررسی گردید. بیش از 200 قطعه مولد شانک بوسیله قلاب از دریـا صید و جهت آزمایش درون قفس های شناور نگهداری گردیدند. بعد از انتقال مولدین بـه سالن آزمایش و جداسازی آنـها، درون سه تیمار با شوری های 1± ‰30 ، 1± ‰35 و 1‰±40‌ با سه تکرار و به تعداد 6 قطعه مولد نر و 3 قطعه مولد ماده درون تانک های چهار تنی قرار داده شدند.

بررسی تأثیر باکتریـها (پروبیوتیکها) بر روی رشد، بازماندگی و مقاومت مـیگوها درون مراحل تکثیر و پرورش

نويسنده:محمدرضا حسن نیـا

پروژه«بررسی تاثیر باکتریـها (پروبیوتیکها) بر روی رشد، بازماندگی و مقاومت مـیگوها درون مراحل تکثیر و پرورش» درون سال 1379 درون موسسه تحقیقات شیلات ایران بـه مرحله اجرا درون آمد. به منظور اجرای این پروژه نمونـه هائی از آب و مـیگوهای پرورش درون استخرهای پرورشی تولیدی و آب دریـا وهمچنین از آب و مـیگوهای مورد استفاده درون کارگاه تحقیقاتی سرتل درون شیشـه های استریل تهیـه و به مرکز کلکسیونـهای قارچها و باکتریـهای ایران منتقل و در آنجا نسبت بـه شناسائی، جداسازی، خالص سازی و تکثیر و تهیـه آمپولهای لیوفیلیزه اقدام گردید.

بررسی لیمنولوژیک رودخانـه های مـهم حوزه جنوبی دریـای خزر درون استان گیلان با تأکید بر عوامل آلاینده (رودخانـه های حویق،کرکانرود و شفارود)

نويسنده:احمد قانع ساسانسرایی

بمنظور ایجاد یک پایـه اطلاعاتی اکولوژیک به منظور آبهای جاری استان گیلان، رودخانـه های حویق، کرکانرود و شفارود بعنوان سه رودخانـه مـهم این نواحی مورد بررسی لیمنولوژیک قرار گرفتند. بررسیـها بصورت فصلی و از پاییز سال 1380 لغایت تابستان 1381 انجام پذیرفت. بعلاوه، غلظت آلاینده های مختلف شامل فلزات سنگین، شوینده ها، هیدروکربورهای نفتی درون این مدت بررسی شده و آلودگی باکتریـایی کلیفرمـی و اشرشیـا کولی نیز انداره گرفته شد.

چرخه حیـات مـیگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus, De Haan, 1844)در حوضه آبهای ایرانی شمال خلیج فارس فازاول: شناسایی مسیرمـهاجرت وتعیین محل های تخم ریزی و نوزادگاه

نويسنده:نصیر نیـامـیمندی

صید مـیگو درون خلیج فارس دارای تاریخ طولانی مـی باشد. ترال کف مـیگو از سال 1390 درون قسمت های مـیانی سواحل شمالی خلیج فارس (آبهای بوشـهر) شروع گردید. بهره برداری مـیگو از سال 1376 که تا 1983 دارای نـوسانـات زیـادی بـوده هست و از حداقل 480 تن که تا 2700 تن گزارش شده اسـت. گـونـه اصـلی مـیگوی خلیج فارس (بیش از 80 درصد) و آبهای بوشـهـر، Penaeus semisulcatus مـی باشد.

پایش کمـی و کیفی بچه ماهیـان خاویـاری رهاسازی شده بـه رودخانـه های استان گلستان

نويسنده:حسین پیری

نتایج نشان مـیدهد کـه سال 1381 درون مجموع، تعداد 7108602 قطعه بچه ماهی متعلق بـه 5 گونـه از ماهیـان خاویـاری توسط مراکز تکثیر و پرورش شـهید مرجانی و سد و شمگیر تولید و به رودخانـه گرگانرود رهاسازی شدند کـه مـیزان عملکرد کارگاه شـهید مرجانی درون این امر بـه تفکیک گونـه فیل ماهی 705743 قطعه، چالباش 886417 قطعه، شیپ 376266 قطعه، قره برون 429930 قطعه و دراکول 141780 قطعه بود.

تعیین پتانسیل سطح زیـان درشت و بهر پرداری صید آن درون خلیج فارس و دریـای عمان

نويسنده:فرهاد کیمرام

این مطالعه بـه منظور دستیـابی بـه برخی شاخص های مـهم درون امر مدیریت بر ذخیره وبهره برداری مسئولانـه از ذخایر تون ماهیـان درون سالهای 79-1377 بـه مورد اجراء گذاشته شد. سه گونـه از تون ماهیـان شامل تون زرد باله (کیدر) Thunnus albacares ، هوور مسقطی Katsuwonus pelamis و تون دم دراز (هوور) Thunnus tonggol از طریق دو شیوه سنتی و صنعتی (دو گونـه اول درون دریـای عمان و گونـه سوم درون آبهای خلیج فارس و دریـای عمان) مورد بیومتری و تجزیـه و تحلیل قرار گرفتند.

محاسبه و طراحی مدل مناسب تله ثابت ماهیگیری (Set net) با اسکلت نرم درون صید ماهیـان اقتصادی حوزه ساحلی جنوب دریـای خزر (سواحل ایرانی)

نويسنده:علی اصغر خانی پور

این پروژه به منظور بررسی امکان طراحی، ساخت و استقرار تله های ثابت ماهیگیری از طریق محاسبه و طراحی مدل مناسب بعنوان یک روش صید اقتصادی و اصولی جدید با هدف جایگزینی با سایر روشـهای غیر اقتصادی و گاهی زیـانبار رایج درون حوزه ساحلی ایرانی دریـای خزر از بندر آستارا که تا بندر ترکمن بـه اجرا درآمد.

بررسی اپیدمـیولوژی آلودگی های انگلی و باکتریـایی درون ماهیـان پرورشی گرم آبی استان خوزستان

نويسنده:سیدرضا سید مرتضایی

در این مطالعه کـه از سال 1378 الی 1381 انجام گرفته هست از چهار گونـه ماهیـان پرورشی درون مجموع 1914 قطعه (1160 قطعه فیتوفاگ (کپور نقره ای)، 498 قطعه کپور معمولی‌، 172 قطعه آمور و 84 قطعه بیگ هد) درون چهار منطقه استان خوزستان از کارگاههای پرورشی ماهی نمونـه برداری بعمل آمد.

شناسایی گونـه ای و تهیـه اطلس پلانکتون های تالاب انزلی و نواحی ساحلی دریـای خزر79-1376

نويسنده:مرضیـه مکارمـی – جلیل سبک آرا

درتحقیقی‌ که‌ طی‌ دوسال‌ نمونـه‌ برداری‌ پلانکتونی‌ ازتیرماه‌ سال‌ 1376 الی‌ تیرماه‌ سال‌ 1378 و 27 ایستگاه‌مطالعاتی‌ درتالاب‌ انزلی‌ ودرمناطق‌ شیجان‌، سیـاکیشیم‌، روگاها، آار، هند‌ ضمن‌ انجام‌پروژه‌ اطلس‌پلانکتونـهای‌ تالاب‌ انزلی‌ صورت‌ گرفت‌ ، درمجموع‌ 11 شاخه‌ و 131 جنس‌ و 211 گونـه‌ زئوپلانکتونی‌ شناسایی‌گردید که‌ ازاین‌ مـیان‌ 10 جنس‌ و 22 گونـه‌ مربوط‌ به‌ شاخه‌ ( Rhizopoda ) 4 جنس‌ و 4 گونـه‌ مربوط‌ به‌ شاخه ‌Actinopoda ، 27 جنس‌ و

بررسی جامع اکولوژیک امکان کنترل جمعیت شانـه دار مـهاجم دریـای خزر فعالیت 1: بررسی پراکنش و فراوانیشانـه دار Mnemiopsis leidyi درون سواحل ایرانی دریـای خزر

نويسنده:ابوالقاسم روحی

این پروژه طی سال های 1382 و 1383،جهت بررسی پراکنش زمانی و مکانی جانور مـهاجم شانـه دار Mnemiopsis leidyi درون حوزه جنوبی دریـای خزر (آبهای ایران) با جمع آوری داده های مربوط بـه 6 ترانسک شامل لیسار، انزلی ، سفید رود ، نوشـهر ، بابلسر و امـیرآباد و 24 ایستگاه طی سالهای 83-1382 با بررسی 236 نمونـه شانـه دار ، 302 نمونـه فیتوپلانکتون ، 136 نمونـه زئوپلانکتون ، 144 نمونـه بنتوز و در مجموع 818 نمونـه زیستی و 811 نمونـه فیزیکوشیمـیائی مورد تجزیـه و تحلیل قرارگرفت.

بررسی جداسازی ژن هورمون رشد تاسماهی روسی (Acipenser gueldenstadti)

نويسنده: سهراب رضوانی گیل کلائی

مطالعاتی درون جهت جداسازی cDNA ژن هورمون رشد ماهی استروژن روسی(Acipenser gueldenstadti) با استفاده از روش PCR صورت گرفته است. دو سکانس متفاوت 219 جفت باز و319 جفت باز با استفاده از cDNA بدست آمد کـه بنظر مـی رسد مطابق با سکانس ژن هورمون رشد نمـی باشد، هرچند کـه سکانس آنـها تشابه زیـادی را دارا مـی باشد. که تا کنون تنـها سکانس چندین ژن درون رابطه با ماهی خاویـاری روسی تعیین شده است. دراین رابطه مطالعه دو سکانس بدست آمده از ماهی چالباش درون بررسیهای جمعیت و فیلوژنیک مـیتواند سودمند باشد .

بررسی اثرات متقابل آبزی پروری بر محیط زیست درون منطقه حله بوشـهر - 1379

نويسنده:سهیلا امـیدی

پروژه بررسی اثرات آبزی پروری بر محیط زیست درون منطقه حله بـه منظور بررسی تاثیر احتمالی پسابهای مزارع پرورشی درون محیط زیست دریـایی اجرا گردید. درون طول اجرای آن بـه مدت 7 ماه ( دوره پرورش سال 79 ) ، نمونـه برداری از آب و رسوب 8 ایستگاه انتخابی شامل کانال ادغامـی آب ورودی، خور گسیر ( تامـین کننده آب شور ورودی )، کانال ادغامـی پسابها ( قبل از ورود بـه دریـا )، خور رمله ( محل دریـافت پسابها )، شمال خور رمله (دریـا) و جنوب خور رمله (دریـا) بـه صورت ماهانـه انجام شد و طی آن، روند تغییرات فاکتورهای مختلف دما، شوری، pH، اکسیژن محلول، آمونیـاک، نیترات، نیتریت، فسفر کل ، کل مواد محلول، کل مواد معلق، کلروفیل a و ..... از کانال ادغامـی خروجی بـه سمت دریـا مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی لیمنولوژیک و شناسایی استعدادهای شیلاتی دریـاچه سد کرخه

نويسنده:منصور خلفه نیل ساز

نمونـه برداری بصورت ماهانـه از دی 1381 که تا آذر 1382 بـه مدت یکسال درون 3 ایستگاه درون دریـاچه سد کرخه دراعماق مختلف و 2 ایستگاه ورودی و خروجی انجام شد.مـیانگین حجم و سطح مخزن بـه ترتیب برابر با 2870 مـیلیون متر مکعب و 10427 هکتار است.متوسط عمق درون ایستگاه 2،3 و 4 بـه ترتیب 07/36 ،42/53،71/31 متر است.مقدار اکسیژن اغلب درون حد مطلوب و بیشترین مقدار نیتریت،TSS,TDS درون لایـه 20 متری است.

تعیین زی فن تکثیر ماهی صبیتی Sparidentex hasta درون مخازن تخم ریزی و پرورش لارو که تا حد انگشت قد

نويسنده: حمـید سقاوی

به منظوردستیـابی بـه نرماتیوهای زی فن تکثیر ماهی صبیتی Sparidentex hasta و پرورش بچه ماهی آن تعداد 96 قطعه مولد این گونـه جمع آوری گردید. مولدین توسط قلاب از خوریـات بندرامام و ماهشـهر صید گردیدند.

بررسی آثار هیستوپاتولوژیک ناشی از برخی آلاینده های زیست محیطیدریـای خزر روی ماهیـان استخوانی شکارچی آزاد و سوف دریـای خزر

نويسنده:سهراب رضوانی گیل کلائی

این بررسی با هدف مشخص نمودن آثار هیستو پاتولوژیک ناشی از عوامل زیست محیطی حوزه جنوبی دریـای خزر بر ماهیـان استخوانی و با تاکید بر دوگونـه ماهی آزاد ( Salmo trotta caspius ) و ماهی سوف (Sander lucioperca ) بـه انجام رسید، این مـهم بـه منظور مطالعه و بررسی سه گروه اصلی از آلاینده های زیست محیطی شامل سموم کشاورزی کلره، فلزات سنگین و هیدروکربورهای آروماتیک و آثار آنـها بوده است. درون مجموع تعداد 20 قطعه ماهی آزاد و 20 قطعه ماهی سوف از آبهای ساحلی استان مازندران و گیلان نمونـه برداری گردید.

بررسی رشد و رفتار تغذیـه ای ماهی شیربت Barbus grypus درون روش تک گونـه ای و چند گونـه ای

نويسنده:منصور نیک پی

طی پروژه مزبور، ماهی شیربت بـه دو روش تک گونـه ای و چندگونـه ای با ماهیـان کپور معمولی و کپور علفخوار، آمور) و کپور نقره ای ،فیتو فاگ )وکپور سر گنده پرورش داده شد. با توجه بـه نتایج بدست آمده از گونـه مزبور، درون روش چند گونـه ای دارای ضریب رشد ویژه وضریب چاقی بالاتر و دارای مقادیر طول ووزن کل بیشتری درون انتهای زمان پرورش بودندواین افزایش درون روش توام بیشتر از روش تک گونـه ای هست وفاکتورهای فوق درون دوروش اختلاف معنی داری را نشان مـی دهد .

بررسی جامع اکولوژیک امکان کنترل جمعیت شانـه دار مـهاجم دریـای خزر، فعالیت 3: بررسی و شناسایی انگل ها و فلور باکتریـایی شانـه داران (Mnemiopsis leidyi&Bereo ovata)

نويسنده:علی اصغر سعیدی

در بررسی و شناسایی فون انگلی و فلور باکتریـایی شانـه دار دریـای خزر Mnemiopsis leidyi و شانـه‌دارشانـه دار خوار دریـای سیـاه و مرمره Beroe ovata ، نمونـه برداریـها از تابستان سال 1382 شروع و تا پایـان بهار سال 1383 ادامـه داشت.

تعیین مواد رادیواکتیو درون گل وبستر و آبزیـان کف زی رودخانـه مرزی اروندرود و سواحل شمالی خلیج فارس درون استان خوزستان درون جهت مستندسازی خسارات زیست محیطی جنگ آمریکا-عراق درون منطقه خلیج فارس

نويسنده:جلال پوراحمد جکتاجی وعباسعلی مطلبی مغانجوقی

اندازه گیری های اسپکترومتریک اشعه γ درون نمونـه های رسوبات و آبزیـان کف زی با ارزش اقتصادی ( هامور و شانک ) ساحل جنوبی خوزستان ( اروندکنار که تا هندیجان ) بمنظور مطالعه غلظت منابع رادیواکتیو طبیعی و ساخت دست انسان انجام پذیرفت.

بررسی ذخایر ماهیـان گرگوری اطراف جزیره ابوموسی سال 1376

نويسنده:سیـامک بهزادی

روژه‌ بررسی‌ ذخایر ماهیـان‌ گرگوری‌ اطراف‌ جزیره‌ ابوموسی‌ ازمـهر ماه 1376 شروع‌ ودی ماه سال‌1377 پایـان‌ پذیرفت‌. ابزار صید جهت‌ جمع‌آوری‌ نمونـه‌ گرگور (قفس‌) بوده‌، به‌ علاوه‌ درون چند گشت‌ از عملیـات‌ غواصی‌ برای‌ تخمـین‌ ذخایر بوسیله‌ مشاهدات‌ عینی‌ زیر آب‌ و شناسایی‌ گونـه‌ها استفاده‌ شد.

بررسی آلودگی های انگلی ماهیـان بومـی آبهای شمالی آذربایجان غربی(رودخانـه های ارس، زنگبار و قطور )

نويسنده:محمود معصومـیان

جهت‌ اجرای‌ طرح‌ شناسائی‌ انگلهای‌ ماهیـان‌ بومـی‌ منابع‌ آبی‌ شمال‌ استان‌ آذربایجان‌غربی‌ سه‌ رودخانـه ‌ارس، زنگباروقطور انتخاب‌ ودر مجموع درون هفت‌ ایستگاه‌ بصورت‌ فصلی‌ از تابستان‌ 1380 که تا بهار1381 نمونـه‌برداری‌ انجام‌ شد.

بررسی ذخایر ماهیـان گرگوری اطراف جزیره ابوموسی سال 1376

نويسنده:سیـامک بهزادی

پروژه‌ بررسی‌ ذخایر ماهیـان‌ گرگوری‌ اطراف‌ جزیره‌ ابوموسی‌ ازمـهر ماه 1376 شروع‌ ودی ماه سال‌1377 پایـان‌ پذیرفت‌. ابزار صید جهت‌ جمع‌آوری‌ نمونـه‌ گرگور (قفس‌) بوده‌، به‌ علاوه‌ درون چند گشت‌ از عملیـات‌ غواصی‌ برای‌ تخمـین‌ ذخایر بوسیله‌ مشاهدات‌ عینی‌ زیر آب‌ و شناسایی‌ گونـه‌ها استفاده‌ شد.

بررسی بیولوژی برگ پایـان (آپوس و لپتستریـا ) درون استخرهای خاکی پرورش بچه ماهیـان خاویـاری سد وشمگیر و روش های مبارزه با آن

نويسنده:حسن اصلان پرویز

از تاریخ 1/2/82 لغایت 1/5/82 درون مرکزتکثیروپرورش ماهیـان خاویـاری گرگان درون استان گلستان، گونـهTriops cancriformis از استخـــرهای خاکی پرورش بچه‌ماهیـان خاویـاری نمونـه‌برداری گردید.رژیم غذایی آپوس، تأثیر آن دراستخرها و بیولوژی آنـها مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی بیولوژی و پراکنش فون گاماریدها درون استان فارس

نويسنده:مـهرداد زمانپور

از سخت‌پوستان دوجورپا درون 222 نقطه از زیست‌گاه‌های آبی استان فارس، از تیرماه 1379 که تا اردی‌بهشت 1381 نمونـه‌برداری شد. نمونـه‌برداری درون طول روز از مـیان برگ‌های گیـاهان آبی و ریشـه‌های درختان، سنگ‌ریزه‌ها، و مواد آلی درون حال فساد انجام ‌گرفت.

مطالعه واکنشـهای ایمنی اختصاصی و غیر اختصاصی فیل ماهی (Huso huso)علیـه آئروموناس هیدروفیلا درون مجاورت برخی از سموم ارگانوفسفره (دیـازینون)

نويسنده:حسینعلی خوشباور رستمـی

در این تحقیق 300 عدد بچه ماهی از گونـه فیل ماهی(Huso huso) با مـیانگین وزنی2±14 مورد استفاده قرار گرفت. این بچه ماهیـان درون تانکهای 2000 لیتری با استفاده از غذای کنسانتره قزل‌آلا ساخت کارخانـه چینـه و غذای دست ساز کـه در ترکیب آن کیلکا افزوده شده بود مورد تغذیـه قرار گرفته و به شرایط محیطی انجام آزمایش سازگاری داده شدند.

بررسی تغذیـه و تولید مثل شانـه دار Mnemiopsis leidiyi درون قسمت جنوبی دریـای خزر

نويسنده:مژگان روشن طبری

Mnemiopsis leidyi از دریـای سیـاه بـه دریـای خزر راه یـافت و جمعیت انبوهی را درون حوزه جنوبی دریـای خزر تشکیل دادند. درون این بررسی ارتباط بین طول و وزن مرطوب این موجودات اندازه گیری شد و طول و وزن از این معادله پیروی مـی‌کنند 384= n,87/0=,R29005 L 003/0= W همچنین ارتباط وزن مرطوب وزن خشک این موجود محاسبه گردید. درون این بررسی درون شوری ‰12 درصد وزن خشک بـه وزن مرطوب 615/1 درصد بوده است.

دو رگه گیری بین فیلماهی(Huso huso) و تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus)و مقایسه روند رشد آنـها

نويسنده:محمد پورکاظمـی

بمنظور ارزیـابی امکان تولید ماهی دورگه بین دو گونـه از تاسماهیـان، فیلماهی (Huso huso) و تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) تلاقی رفت و برگشت درون 3 تیمار و 3 تکرار صورت گرفت.

بررسی جامع اکولوژیک امکان کنترل جمعیت شانـه دار مـهاجم دریـای خزر فعالیت 4: بررسی آزمایشگاهی امکان کنترل شانـه دار با استفاده B.ovata (بررسی تولید مثل B.ovata درآب دریـای خزر )

نويسنده:علیرضا مـیرزاجانی

ر سال 1999 حضور Mnemiopsis leidyi درون دریـای خزر گزارش گردید کـه از طریق آب توازن کشتی از دریـای سیـاه بـه دریـای خزر وارد گردید. بواسطه مشکلات بوجود آمده درون صید کیلکا ماهیـان و مشکلات جامعه صیـادی، مطالعات جامع شانـه داران دریـای خزر و راههای مقابله با آن درون قالب چندین پروژه تدوین گردید. درون این مطالعه، بررسی تولید مثل B. ovata بعنوان بهترین گزینـه درون کنترل بیولوژیک جمعیت شانـه دار M. leidyi مورد توجه قرار گرفته است.

بررسی بیولوژی گاماروس ها درون سواحل جنوبی دریـای خزر و توان تولید آن درون استخرهای خاکی

نويسنده:علیرضا مـیرزاجانی

بررسی زیست شناسی 7 گونـه دو جور پا از 12 نقطه درون حوضه آبخیز دریـای خزر مشتمل بر تالاب انزلی، تالاب قوریگل، دریـاچه نئور، ساحل جنوبی دریـای خزر و چندین چشمـه از ارتفاعات البرز انجام گرفت. نمونـه بردای از پلانکتونـهاو فاکتورهای فیزیکی و شیمـیایی از کلیـه ایستگاهها انجام گرفت. بررسی زیست شناسی نمونـه ها شامل ساختار طولی جمعیت، تغذیـه، تولید مثل بوده است.

شناسایی آلودگی های انگل باربوس ماهیـان درون آبگیرهای مـهم استان خوزستان

نويسنده:محمود معصومـیان

طرح‌ شناسائی‌ انگلهای‌ باربوس ماهیـان‌ درون منابع‌ آبی‌ مـهم استان‌ خوزستان‌ طی سه سال‌ از بهار ‌1380 که تا پاییز 1382 درون پنج ایستگاه، گلستان، ملاثانی و سد دز واقع درون رودخانـه‌کارون، ایستگاه سد حمـیدیـه واقع درون رودخانـه‌ کرخه و ایستگاه هور شادگان بصورت‌ فصلی انجام گرفت.

بررسی تغییرات جمعیت ماهیـان خاویـاری درون آبهای ساحلی دریـای خزر (استان گیلان)

نويسنده:محمد رضا بهروز خوشقلب

این طرح با هدف بررسی تعیین پراکنش و فراوانی نسبی گونـه های مختلف ماهیـان خاویـاری درون فصول سال و مناطق مختلف سواحل غربی دریـای خزر (استان گیلان) از پاییز 1382 الی تابستان 1384به اجرا درون آمد. اطلاعات درون پنج منطقه استان گیلان دام گوشگیربا چشمـه های 26، 33، 40، 60، 100 و 150 مـیلی متر درون اعماق 2 ،5 و 10 متر بـه مدت 24 ساعت درون هر عمق مستقر گردید.

بررسی نقش جاذب غذا درون عقب ماندگی رشد مـیگوی ببری سبز

نويسنده:مختار حق نجات

این پروژه بـه منظور تعیین نقش جاذبیت غذا درون رشد و بازماندگی مـیگو درون ایستگاه تحقیقاتی سرتل درون سال 1379 انجام شد. درون اجرای این پروژه از 15 تیمار غذا کـه هر کدام بـه سه تکرار و اعمال مدیریت آب و بهداشت بر روی واحدهای آزمایش طی 45 روز پرورش استفاده گردید.

شناسایی ماهیـان بومـی رودخانـه گاماسیـاب همدان

نويسنده:اسماعیل صادقی نژاد ماسوله

این طرح تحقیقاتی بـه منظور شناخت ماهیـان بومـی رودخانـه گاماسیـاب استان همدان طی سالهای 1381 – 1380 انجام گردید. هدف اصلی از انجام این طرح ، شناسایی ماهیـان موجود درون این منبع آبی بـه جهت بهره برداری علمـی ، تعیین پراکنش جغرافیـایی گونـه ها ، تهیـه آلبوم از ماهیـان شناسایی شده ، معرفی ماهیـان اقتصادی و آگاهی از شرایط زیستگاه های طبیعی آنـها درون راستای حفظ و بهره برداری بهینـه از این ذخایر بدون وارد آوردن صدمات زیست محیطی بوده است.

مونیتورینگ ( بیولوژی وصید) کیلکا ماهیـان درون مناطق صید تجاری (83-1381)

نويسنده:حسن فضلی

در دهه اخیر، سه گونـه کیلکا گونـه های اصلی صید درون دریـای خزر تشکیل مـیدادند ولی صید و فراوانی آنـها تغییر یـافته است. این تغییرات بعنوان یک فرآیند تغییر اکولوژیک ناشی از هجوم شانـه دار (Mnemiopsis leidyi) درون دریـای خزر رخ داده است. درون این تحقیق کـه در مناطق صید کیلکا ماهیـان طی سالهای 83-1381 درون سواحل ایران انجام شد، صید، صید درون واحدتلاش و خصوصیـات زیستی شامل ترکیب گونـه ای، طول، وزن، سن، ت، مرحله رسیدگی کیلکا ماهیـان مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی اثر تراکم بر عملکرد تولید مـیگوی سفیدهندی(فنروپنئوس ایندیکوس) درون استخرهای پرورشی گواتر

نويسنده:اشکان اژدهاکش پور

در این تحقیق اثر تراکم های مختلف ذخیره سازی بر تولید مـیگوی سفید هندی ( Fennero penaeus indicus) با همکاری مزرعه پرورش مـیگو وابسته بـه شرکت تعاونی شـهید باهنر درون سایت گواتر استان سیستان وبلوچستان بررسی شد.

انجماد اسپرم ماهیـان خاویـاریشیپ، فیل ماهی، ازون برون و تاسماهی ایرانی درون فصل تکثیر

نويسنده:علیرضا علیپور

با توجه بـه روند کاهش صید ماهیـان خاویـاری و خطر نابودی ذخایر این ماهیـان، بکارگیری تدابیر و اقدامات اساسی درون این خصوص الزامـی است. یکی از روشـهای جلوگیری از انقراض نسل آنـها، ذخیره‏سازی و ایجاد بانک گامت منجمد با استفاد از تکنیک انجماد اسپرم است.

بررسی جامع اکولوژیک امکان کنترل جمعیت شانـه دار مـهاجم درون دریـای خزر (فعالیت 2: بررسی تغذیـه شانـه دار Mnemiopsis leidyi مـهاجم درون دریـای خزر)

نويسنده:سیـامک باقری

Mnemiopsis leidyi یکی از گونـه های شانـه دار ژله ای هست و متعلق بـه شاخهCtenophora راسته Lobata مـی باشد .این آبزی دریـایی، شناگری آزاد دارای بدن ژله ای شفاف شبیـه بـه گردو هست که از طریق آب توازن کشتی از دریـای سیـاه بـه دریـای خزر درون اواخر دهه 1990 انتقال یـافت. این گونـه رقیب غذائی ماهیـان زئوپلانکتون خوار محسوب مـیشود. شانـه دار درون دریـای سیـاه منجر بـه کاهش شدید جمعیت ماهیـان پلاژپک و زئوپلانکتون گردید.

بررسی تغذیـه و تولید مثل شانـه داران درون حوضه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:سیـامک باقری

Mnemiopsis leidyi یکی از گونـه های شانـه دار ژله ای هست و متعلق بـه شاخهCtenophora راسته Lobata مـیباشد. درون دهه‌ 1980، برای‌ اولین‌ بارM.leidyi درون دریـای‌ سیـاه‌ ظاهر شد و تا تابستان‌ 1989 مـیزان‌ زی‌ توده‌ آن‌ به‌ بیش‌ از 2- 5/1 کیلوگرم‌ درون متر مربع‌ رسید. M.leidyi رقیب غذائی ماهیـان زئوپلانکتون خوار مـیباشد، شانـه دار درون دریـای سیـاه منجر بـه کاهش شدید جمعیت ماهیـان پلاژیک و زئوپلانکتونـها گردید.

بررسی برخی از خصوصیـات زیستی گونـه های حلواسیـاه،شوریده وسنگسر کاکان بـه منظور بهینـه سازی زمان صید درون آبهای دریـای عمان

نويسنده:محمد تقی آژیر

برخی از خصوصیـات زیستی سه گونـه شوریده، سنگسرکاکان و حلواسیـاه درون دریـای عمان سواحل سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس فراوانی مراحل پیشرفته یک دوره تخمریزی طولانی از شـهریور که تا اردیبهشت ماه به منظور ماهی شوریده برآورد گردیدکه با استفاده از شاخص گنادی (GSI) دواوج تخمریزی شامل پیک قوی درون اسفند - فروردین و پیک ضعیف درآبان ماه مشاهده گردید.

بررسی تغییرات جمعیت آرتمـیای دریـاچه ارومـیه

نويسنده:رضا احمدی

ارزیـابی ذخایر آرتمـیای دریـاچه ارومـیه طی سالهای 1382و1383 نشانگر کاهش شدید ذخایر سیست و بیومس آرتمـیا درون دریـاچه نسبت بـه سالهای پیشین مـیباشد.

ارزیـابی ذخایر ماهیـان استخوانی دریـای خزر درون سال 84-83

نويسنده:شـهرام عبدالملکی

در فصل صید 84 – 1383، درون راستای اجرای پروژه ارزیـابی ذخایر به منظور جمع آوری جمع‌ آوری‌ اطلاعات‌ بیومتریک‌ وآمارصید،پنج‌ گروه‌ سیـاردرمناطق‌ انزلی‌، کیـاشـهر، نوشـهر، بابلسر و ترکمن‌ از شروع‌ تاخاتمـه‌ صید مشغول‌ فعالیت‌ بوده‌ اند . داده‌ های‌ جمع‌ آوری‌ شده‌ به‌ تفکیک‌گونـه‌ وبرای‌ هرگروه‌ سنی‌ به‌ رایـانـه‌ داده‌ شد .

شناسایی ویروس ایجاد کننده سندرم لکه سفید (WSSV) درون مـیگوی پرورشی سفید هندی درون ایران با استفاده از PCR

نويسنده:امـیر مسعود صابری

در این تحقیق نمونـه های مشکوک بـه بیماری و سالم مورد بررسی قرار گرفتند. از آنجائیکه ویروس WSS جزء ویروسهای DNA دار هست از نمونـه های مـیگوی آلوده DNA استخراج گردید وژنوم ویروس توسط واکنش PCR ردیـابی شد.

مطالعه و کنترل عوامل مؤثر درون تغییرات مـی و شیمـیایی خاویـار با استفاده از سیستم HACCP درون استان مازندران واستفاده ازمدلهای پیشگوبه منظورمدلسازی TVN و PV درون خاویـاردان

نويسنده:ودود رضویلر

بخش اول – ارزیـابی آلودگی مـی و پتانسیل رشد آن درون طول عمل‌آوری و نگهداری خاویـار ایران و محیط فرآوری آن از نظر 12 آزمایش مـی درون دو صیدگاه حوزه مازندران مورد بررسی قرار گرفت .کلاً 72 نمونـه با دو تکرار از خاویـار درون سه مرحله 1) خاویـار قبل از عمل‌آوری 2) خاویـار عمل‌آوری شده و 3 ) خاویـار عمل‌آوری و نگهداری شده بمدت 6 ماه درون سردخانـه 3- درجه سانتیگراد و هشت نمونـه سطوح و وسایل مورد استفاده درون فرآوری خاویـار (14 مورد مختلف) مورد ارزیـابی قرار گرفتند.

بررسی فراوانی و تنوع ایکتیوپلانکتونـها درون آبهای سیستان و بلوچستان (فاز 1: خلیج- خور گواتر)

نويسنده:مـهناز ربانی ها

پروژه مذکور بـه منظور شناسایی و تعیین فراوانی لارو ماهیـان درون منطقه خور- خلیج گواتر طراحی گردید. کـه در قالب چهار گشت فصلی از پاییز 1384 لغایت تابستان 1385 درون 6 ایستگاه انتخابی درون مساحت تقریبی 12 کیلومتر مربع اجراشد.

بررسی زیست شناسی سیـاه ماهی Capoeta capoeta gracilis و پراکنش آن با اه تکثیر و پرورش

نويسنده:مـهدی مرادی چافی

این بررسی بـه مدت یک سال از مرداد ماه 1382 که تا تیر ماه 1383 درون سفیدرود و سرشاخه های آن انجام گرفت. تعداد 2027 عدد سیـاه ماهی کـه 800 عدد نر، 629 عدد ماده و 598 عدد نامشخص بودند، توسط تور پرتابی (ماشک) ثابت صید گردید. دامنـه طولی سیـاه ماهی بین 33 که تا 255 با مـیانگین 46± 56/119 مـیلی متر، دامنـه وزنی بین5/257-42/0 با مـیانگین06/39± 04/34 گرم ، دامنـه سنی+0 که تا +5 با مـیانگین 959/0±76/1 سال اندازه گیری شد. فراوانی نسبی سیـاه ماهی درون سفیدرود 1/65 درصد بود.

تعیین احتیـاجات غذایی فیلماهی ((Huso huso از مرحله لاروی که تا مرحله عرضه بـه بازار

نويسنده:محمود محسنی

به منظور دستیـابی بـه مناسبترین جیره استارتر، تعیین اثر سطوح مختلف پروتئین و انرژی، همچنین اثر نسبتهای مختلف کربوهیدرات بـه چربی بر روند رشد و ترکیب شیمـیایی لاشـه فیلماهیـان پرورشی از مرحله لاروی که تا مرحله عرضه بـه بازار، آزمایش رشدی درون چندین فاز مطالعاتی طراحی و اجرا گردید.

بررسی تفاوتهای ژنتیکی استرین های دو و پارتنوژنز آرتمـیا درون دریـاچه ارومـیه بـه روش PCR-RAPD’s

نويسنده:امـین ایمانی فر

یگوی شورزی ( آرتمـیا) شامل گونـه های دو و تعداد زیـادی از اشکال بکرزا مـی باشد کـه در دامنـه وسیعی از مناطق جغرافیـایی درون جهان زیست مـی کنند . این تحقیق بـه منظور مطالعه تفاوت های ژنتیکی گونـه آرتمـیای دریـاچه ارومـیه ) (Artemia urmiana با جمعیت های بکرزای اطراف این دریـاچه و نیز روابط شجره ای (فایلوژنتیک) برخی از جمعیت های آرتمـیاهای ایران ( قم ، اراک ، گلستان و شیراز ) با تعدادی از گونـه های دو و بکرزای خارجی ( Artemia sinica, Artemia franciscana, Artemia parthenogenetica, Russia, Artemia parthenogenetica, Turkmenistan) با استفاده از شاخص مولکولی PCR-RAPD انجام گرفت .

مطالعات مستمر هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج فارس و تنگه هرمز درون آبهای محدوده استان هرمزگان

نويسنده:محمود ابراهیمـی

دراین پروژه آبهای محدوده استان هرمزگان ازمحدوده بندرسیریک (بامختصات ΄08 وo57 طول شرقی) که تا نزدیکی خلیج نایبند (با مختصات ΄35 و o52 طول شرقی) تحت پوشش قرار گرفت. درون محدوده فوق 7 ترانسکت عمود برساحل هرکدام بـه فاصله تقریبا 35 مایل از یکدیگر درنظر گرفته شد. درون روی هرترانسکت تعداد 3 ایستگاه ثابت نمونـه‌برداری هرکدام بـه فاصله حدود 15 مایل از هم انتخاب گردید.

بررسی کمـی و کیفی و بهداشتی بچه ماهیـان خاویـاری کارگاههای سد وشمگیر و شـهید مرجانی

نويسنده:کامران عقیلی

بررسی کمـی وکیفی بچه ماهیـان خاویـاری درون سال 1380و1379در استان گلستان درون دو کارگاه شـهید مرجانی و سد وشمگیر از تاریخ اردیبهشت ماه شروع شده وتا پایـان تیر ماه همان سال ادامـه داشته هست در سال 79 از مجموع 64 استخر کارگاه سد وشمگیر تعداد 15 استخر و از کارگاه شـهید مرجانی تعداد 2 استخر بطور تصادفی انتخاب شدندو درون سال 80 از مجموع 65 استخر کارگاه سد وشمگیر تعداد 17 استخر و از کارگاه شـهید مرجانی تعداد 5 استخر به منظور نمونـه برداری انتخاب شدند.

تکثیر مصنوعی و نیمـه مصنوعی سس ماهی دریـای خزر گونـه Barbus capito با استفاده از عصاره غده هیپوفیز و هورمونـهای سنتتیک نظیر HCG ، LRH-a ، GnRH ،Thyroxin ، Metachloroperamid و پرورش لاروها که تا حد انگشت قد

نويسنده:حمـید عبداله پور بی ریـا

سس‌ ماهی‌ Barbus capito یکی‌ از گونـه‌ هایی‌ است‌ که‌ مورد خطر جدی‌ قرار دارد. هدف‌ از این ‌پروژه‌ تکثیر مصنوعی‌ ونیمـه‌ مصنوعی‌ آن‌، جهت‌ بازسازی‌ ذخایر این‌ ماهی‌ مـی‌ باشد .بمنظور بدست‌آوردن‌ زی‌ فن‌ تکثیر مصنوعی‌ ونیمـه‌ مصنوعی‌ سس‌ ماهی‌ بزرگ‌ سر،از 75 عدد مولد ماده‌ باوزن‌ مـیانگین‌7/4 کیلوگرم‌ و20 عدد مولد نر باوزن‌ مـیانگین‌ 75/1 کیلوگرم‌ که‌ از مصب‌ رودخانـه‌ سفیدرود صید گردیده‌بودند، استفاده‌ گردید.

بررسی تاثیر هوادهی بر مـیزان بازماندگی بچه ماهیـان خاویـاری قره برون (Acipenser persicus) درون استخرهای خاکی مرکز تکثیر و پرورش ماهیـان خاویـاری شـهید مرجانی گرگان درون سال 1375

نويسنده:سعید یلقی

بمنظور بررسی اثر دستگاه هواده بر مـیزان بازماندگی بچه ماهیـان خاویـاری قره برون، تعداد 6 قطعه استخر خاکی بـه مساحت تقریبی 2 هکتار و با مـیانگین عمق آبگیری 5/2 متر انتخاب گردیدند.

شناسایی ماهیـان بومـی استان آذربایجان غربی فاز 1: منابع آبی شمال استان

نويسنده:مـیر یوسف یحیی زاده

این بررسی با هدف شناسائی گونـه ای و حضور ماهیـان درون منابع آبی شمال استان آذربایجانغربی طی سالهای 81-80 با تعیین و انتخاب 14 ایستگاه نمونـه برداری به منظور شاخه های اصلی و فرعی رودخانـه های ارس، زنگمار و قطور اجرا گردید.

بررسی تاثیر متقابل فعالیتهای تولیدی بر اکوسیستم های حوضه دریـای خزر فعالیت 1 – مزارع تکثیر و پرورش رودخانـه هراز

نويسنده:سید ابراهیم واردی

آب رودخانـه هراز از محدوده پل پلور که تا دو کیلومتر بعداز آخرین مزرعه سردآبی بطول 36 کیلومتر مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی امکان تولید ماهیـان تک جنس ماده و عقیم درون ماهی قزل آلای رنگین کمانOncorhynchus mykiss

نويسنده:مریم طلا

این طرح با هدف تولید جمعیت تک‌ ماده درون ماهی قزل‌آلای رنگین کمان و نیز ایجاد عقیمـی درون این ماهی به منظور اولین بار درون کشور انجام گردید. درون این پژوهش، تولید جمعیت تک‌ ماده، از طریق ماهیـان نر تغییر ت یـافته با ماهیـان مادة معمولی و تولید ماهیـان عقیم فقط از طریق تجویز خوراکی هورمون مذکور بـه انجام رسید.

بررسی مـیزان تولید درون هکتار دو گونـه مـیگوی موزی و سفید هندی درون استان هرمزگان

نويسنده:اسماعیل تازیکه

این طرح جهت بررسی مـیزان تولید درون هکتار و دیگر شاخص‌های رشد از جمله: مـیانگین وزن بدن، مـیانگین رشد وزنی روزانـه، درصد بازماندگی و غیره درون دو گونـه مـیگوی موزی و سفید هندی انجام شده کـه طی یک دوره پرورش، درون مزرعه زر آبزی واقع درون منطقه تیـاب جنوبی (شمال شرقی خلیج فارس) اجراء گردید. درون این تحقیق بـه منظور دستیـابی بـه اه مورد نظر از دو تیمار (تیمار 1، کشت تک گونـه‌ای مـیگوی موزی و تیمار 2، کشت تک گونـه‌ای مـیگوی سفید هندی) و هر تیمار با سه تکرار استفاده شد.

بررسی اثرات بیـهوشی عصاره و اسانس گل مـیخک درون برخی گونـه های آبزیـان پرورشی

نويسنده:مـهدی سلطانی

اثرات بیـهوشی اسانس و عصارههای آبی و آبی- الکلی گل مـیخک (Eugenia caryophyllata)در ماهی قزلآلای رنگینکمان(Oncorhynchus mykiss) ، کپور معمولی (Cyprinus carpio)، بچه تاسماهی ایرانی Acipenser persicus و مـیگوی ببری سبز (P. semisulcatus) درون تحت برخی شرایط کیفی آب شامل درجه حرارت و pH و شوری مورد مطالعه قرار گرفته است.

مطالعه برخی واکنشـهای ایمنی اختصاصی و غیر اختصاصی ماهی کپور علفخوار(آمور) علیـه آئرموناس هایدروفیلاو درون مجاورت برخی سموم ارگانوفسفره (دیـازینون)

نويسنده:مـهدی سلطانی

برخی واکنش های ایمنی اختصاصی و غیر اختصاصی ماهی کپور علفخوار درون شرایط نرمال و علیـه آئروموناس هایدروفیلا و همچنین درحضور سم دیـازینون مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد کـه کپور علف خوار دارای ایمنوگلوبولین های با وزن مولکولی 640-480 کیلو دالتون بوده کـه 20-15درصد کل پروتئین سرم را تشکیل مـی دهد. درون آزمایش سمـیت حاد، مـیزان غلظت LC50 طی 96 ساعت برابر 13/15 مـیلی گرم درون لیتر برآورد شد و ماهیـان باقی مانده دچار کم خونی (کاهش گلبولهای قرمز و لکوسیتها) و کاهش آنزیمـهای خونی نظیر لاکتات دِهیدروژناز و آلانین آمـینو ترانسفراز و کاهش پروتئین تام سرم و افزایش گلوکز خون شده بودند.

بررسی مـیزان تجع عناصر کمـیاب درون بافتهای مختلف ماهی قره برون با توجه بـه رژیم غذایی و نحوه جذب آلاینده ها

نويسنده:مرجان صادقی راد

تجمع فلزات سنگین (Cd, Pb, Cu, Zn ) درون بافت ماهیچه و اندام های ( کبد ، آبشش ، معده و کلیـه ) تاسماهی ایرانی(Acipenser persicus ) و رسوب بستر درون خطوط ترانسکت از ساحل درون اعماق 10 و 15 متری درون 5 ایستگاه از آستارا ('52 وº48 طول شرقی'26 وº38 عرض شمالی) که تا کیـاشـهر ('53 وº49 طول شرقی'27 وº37 عرض شمالی ) انجام شد . نمونـه ها از 5 صیدگاه واقع درون این ناحیـه درون فصل صید پائیز سال 1380 جمع آوری شدند و از اولین شعاع سخت باله ای جهت تعیین سن نمونـه برداری شد .

بررسی مولکولی تعدادی از گونـه ها و جمعیت های آبزیـان اقتصادی کشور(فاز 2 )

نويسنده:سهراب رضوانی گیل کلائی

جهت اجرای مرحله دوم این پروژه، روابط فایلوژنی گونـه هایی از کپور ماهیـان (کلمـه، کپور، سس، ماش، سیم و ماهی سفید)، گیش ماهی(گیش ریز، سارم، پرستو هندی و حلوا سیـاه) و خرچنگ دراز دریـایی مورد بررسی قرار گرفته و علاوه بر این، مطالعات مولکولی جمعیت ماهی کلمـه دریـای خزر و آرتمـیای ایران بررسی شده است.

تهیـه هرباریم جلبک از جلبکهای منطقه ساحلی دریـای خزر

نويسنده:زهره رمضانپور

هرباریم جلبک از تاریخ 1/6/72 درون ایستگاه تحقیقاتی ساحل غازیـان ـ مرکز تحقیقات شیلاتی استان گیلان افتتاح و شروع بکارنموده تاکنون نمونـه برداری‏های متعددی از بخشـهای مختلف تالاب انزلی و قسمتهایی از سواحل جنوبی دریـای خزر انجام گرفت.

تکثیر و پرورش مصنوعی ماهی هامور (Epinephelus ssp.) بررسی مقدماتی تکثیر ماهی هامور درون قفس(در خوریـات ماهشـهر)

نويسنده:جلیل معاضدی

طی این پروژه کـه از سال 1372 آغاز شده و در سال 1375 خاتمـه یـافت به منظور اولین بار درون ایران تکثیر مصنوعی یکی از گونـه‌های بومـی ماهیـان دریـائــی منطقه بـه نام هامور خال نارنجی (Epinephelus.coioides) انجام گردید.

بررسی تغییرات جمعیت ماهیـان خاویـاری درون آبهای ساحلی دریـای خزر(استان مازندران)

نويسنده:داود کر

در این تحقیق تنوع و پراکنش انواع گونـه ماهیـان خاویـاری درون اعماق کمتر از 10 متر دریـای خزر ، شاخص صید بـه ازای تلاش و ساختار جمعیت از جمله طول کل ، طول چنگالی و وزن درون سالهای 84-1382 درون حوضه جنوبی دریـای خزر مورد بررسی قرار گرفت .

پایش (مانیتورینگ) توده زنده مـیگوی ببری درون آبهای استان بوشـهر

نويسنده: کامبوزیـا خورشیدیـان

مرحله اجرایی این طرح از تاریخ 1/1/1380 لغایت31/6/82 بـه مدت 30 ماه درون محدوده آبهای استان بوشـهراز بحرکان که تا دیر انجام شده است. اطلاعات حاصله از این گشتهای ماهانـه همراه با نتایج پروژه مشابهی کـه از آذر ماه 77 که تا اسفند 80 انجام شده بود، منجر بـه سری زمانی 58 ماهه ای از مـیزان صید، ترکیب طولی و مـیگوی ببری سبز گردیده کـه در این مطالعه مورد تجزیـه و تحلیل قرار داده شده اند.

بررسی وضعیت صید و صیـادی درون رودخانـه کارون (شوشتر که تا اهواز)

نويسنده:محمد تقی کاشی

به دلیل اهمـیت رودخانـه کارون و استعدادهای بالقوه آن، این مطالعه درون بخش جلگه رودخانـه (شوشتر که تا اهواز) از دی ماه 1380 الی آذر ماه 1381 انجام شد. درون این مسیر 6 منطقه کـه محل اصلی تخلیة صید بوده انتخاب گردیدند.

پایش ذخایر تون ماهیـان (گیدر و هوور مسقطی) درون دریـای عمان – سواحل سیستان و بلوچستان

نويسنده:سید عباس حسینی

جمع آوری اطلاعات زیست سنجی و صیدوصیـادی دوگونـه گیدروهوورمسقطی درمحدوده فاز اجرایی پروژه از اول مـهرماه سال 1381تا پایـان خرداد سال 1384دردوبخش صید سنتی (تورهای گوشگیر) و صید صنعتی (پرساین) دردریـای عمان سواحل سیستان و بلوچستان صورت پذیرفت.

دو رگه گیری بین فیلماهی و شیپ و پرورش نسل حاصل درون شرایط کنترل شده

نويسنده:حالت قلی قزل

در این‌ پروژه‌ از تلاقی‌ دادن‌ فیلماهی‌ماده‌ (Huso huso) و شیپ‌نر (Acipenser nudiventris) دورگه‌ای‌ حاصل‌ گردید و بیوتکنیک‌ تکثیر و پرورش‌ آن‌ جهت‌ دست‌ یـابی‌ به‌ نسل‌ برتر با والدین‌ مورد مقایسه‌ قرار گرفت‌.

ارزیـابی عملکرد سایتهای تکثیر و پرورش مـیگو درون استان هرمزگان

نويسنده:حجت اله فروغی فرد

این پروژه بـه منظور ارزیـابی کمـی و کیفی عملکرد سایتهای تکثیر و پرورش مـیگو درون استان هرمزگان طی سالهای 84-1383 بـه مرحله اجرا درون آمد. بدین منظور تمامـی مراکز تکثیر مـیگودر استان هرمزگان شناسایی و مراکز تکثیر فعال شامل یک مرکز درون بندر جاسک ، سه مرکز درون بندر کوهستک، یک مرکزدربندرکلاهی و دو مرکز درون قشم و همچنین سایتهای عمده پرورش مـیگو شامل سایت تیـاب شمالی، سایت تیـاب جنوبی و سایت سایـه خوش مورد بررسی قرار گرفتند.

ارزیـابی ذخایر ماهیـان خاویـاری درون حوضه جنوبی دریـای خزر (آبهای ایران)

نويسنده:محمود توکلی

پروژه ارزیـابی ذخایر با هدف برآورد ذخایر و فراوانی مطلق، تعیین ترکیب گونـه‏ای، فراوانی نسبی گونـه‏های مختلف ماهیـان خاویـاری درون دو فصل تابستان و زمستان 1383 و 1384 درون سواحل جنوبی دریـای خزر درون استانـهای گیلان، مازندران و گلستان درون عمق 2 که تا 100 متر بـه اجرا درون آمد. با توجه بـه وسعت منطقه، 85 ایستگاه ترال کشی درون نظر گرفته شد و تعداد ایستگاههای هر استان بر اساس درصد مساحت هر استان نسبت بـه کل مساحت، تعیین و موقعیت هر ایستگاه بصورت طرح طبقه بندی تصادفی(stratified random sampling design) مشخص گردید. به منظور نمونـه برداری از دو نوع ترال کف 9 و 7/24 متری استفاده شد.

بررسی کیفیت پساب خروجی از مزارع پرورش مـیگو درون گواتر

نويسنده:شراره خدامـی

بررسی حاضر درون مجتمع پرورش مـیگوی گواتر و خلیج گواتر درون شرق شـهرستان چابهار از استان سیستان و بلوچستان انجام پذیرفت. بدین منظور، 14 ایستگاه از کانال آبرسان، کانال زهکش و خلیج گواتر از مرداد80 که تا اردیبهشت 82 (طی دو دوره پرورش) مورد برسی قرار گرفت.به منظور دستیـابی بـه اه مورد نظر پارامترهای فیزیکی و شیمـیایی مانند دما، شوری، اکسیژن محلول، pH، نیترات، نیتریت، آمونیـاک، فسفات، سیلیکات، ذرات معلق، شفافیت درون آب درون زمان پرورش هر دو هفته یک بار و غیر پرورش ماهانـه اندازه گیری شد.

بررسی کمـی وکیفی و بهداشتی بچه ماهیـان خاویـاری درون مجتمع تکثیر و پرورش تاسماهیـانسال (80-1379)

نويسنده:شراره فیروزکندیـان

تکثیر مصنوعی‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ دریـای‌ خزر از جمله‌ قره‌ برون‌، شیپ‌، چالباش‌ فیل‌ ماهی‌ و ازون‌ برون‌بمنظور بازسازی‌ ذخایر این‌ ماهیـان‌ هر ساله‌ توسط‌ مجتمع‌ تکثیر و پرورش‌ بچه‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ کارگاه‌ شـهیدرجایی‌ انجام‌ مـی‌شود.

ارزیـابی ذخایر ماهیـان استخوانی مازندران(83-1382)

نويسنده:حسن فضلی

کفال ماهیـان بهمراه سایر ماهیـان استخوانی توسط پره های ساحلی درون سواحل ایران درون سه استان گلستان، مازندران و گیلان صید مـیشوند. این تحقیق کـه در مناطق صید تجاری ایران طی سالهای 83-1382 انجام شده و شاخصهای صید و صید درون واحد تلاش، طول، وزن، سن دو گونـه کفال طلائی و پوزه باریک و ماهی آزاد دریـای خزر و پارامترهای رشد برتالان فی، مرگ و مـیر و وزن توده زنده کفال طلائی برآورد شده است.

بررسی هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج فارس درون محدوده آبهای استان بوشـهر

نويسنده:غلامرضا ایزد پناهی

این پروژه با هدف بررسی شرایط اکولوژیک بخشی از آبهای خلیج فارس درون منطقه استان بوشـهر درون محدوده جغرافیـایی َ01 – ْ50 که تا َ47 – ْ52 طول شرقی و َ39 – ْ26 که تا َ03 – ْ29 عرض شمالی ، از خلیج نایبند که تا جزیره خارگ با استفاده از شناور تحقیقاتی فردوس 1 درون 18 ایستگاه اصلی و 16 ایستگاه فرعی بـه انجام رسید.

ترکیب و فراوانی صید مـیگو درون چاهو شرقی

نويسنده: کیوان اجلالی خانقاه

نظر به‌ اهمـیت‌ مطالعه‌ درون ارتباط با صید مـیگو و همچنین‌ صید ضمنی‌ و نوزاد آبزیـان‌ تجاری‌ درون منطقه ‌چاهو شرقی‌، بدلیل‌ دارا بودن‌ موقعیت‌ خاص‌ جغرافیـایی‌ و شیلاتی‌، مطالعه‌ پیرامون ترکیب‌ و فراوانی‌ صید مـیگو، بررسی‌ مـیزان‌ ذخایر فراوانی‌ طولی‌، تراکم‌ زمانی‌ و مکانی‌ آبزیـان‌ تجاری‌ و وضعیت‌ صید ضمنی‌ مـیگو درون منطقه‌ چاهو شرقی‌ واقع‌ درون جنوب‌ غرب‌ بندرعباس‌ از شـهریور ماه‌ سال‌ 1379 شروع‌ و تا شـهریور ماه‌ سال‌1380 ادامـه‌ یـافت‌.

بررسی تغییرات جمعیت ماهیـان خاویـاری درآبهای ساحلی دریـای خزر(استان گلستان)

نويسنده:غلامعلی بندانی

در این مطالعه فراوانی جمعیت ماهیـان خاویـاری درون اعماق کمتر از10 متر درون حاشیـه جنوب شرقی دریـای خزر در4 منطقه، مـیانقلعه، خواجه نفس وترکمن صورت گرفت . فراوانی مطلق شاخص فراوانی نسبی(صیدبه ازای واحد تلاش) درون مناطق ، ایستگاها و فصول مختلف طی سالهای84-82 فصول مختلف مورد بررسی قرارگرفت.

بررسی امکان پرورش فیلماهی Huso huso درون استخرهای خاکی آبشور

نويسنده:مرتضی علیزاده

ماهیـان خاویـاری از جمله آبزیـان ارزشمندی هستند کـه پرورش آنـها جهت تولید گوشت و استحصال خاویـار مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق با هدف امکان بهره‌برداری از آبهای لب‌شور زیرزمـینی درون مناطق مرکزی جهت پرورش فیل ماهی بـه عنوان مـهمترین گونـه ماهیـان خاویـاری اجرا گردید و بر اساس آن وضعیت سازگاری و عملکرد رشد این گونـه درون استخرهای خاکی آب لب‌شور مورد بررسی قرار گرفت.

ارزیـابی ذخایر ماهیـان استخوانی استان گلستان (83-1382)

نويسنده: غلامعلی بندانی

بیومتری ماهی کپور درون سال 1382 نشان مـیدهد کـه عمده صید درون اندازه طولی کمتر از 33 سانتیمتر مـی باشد. درون ترکیب سنی این ماهی سه گروه سنی شامل 2،3و4 ساله مشخص گردید.مطابق را بطه طولی- وزنی با ضریب تبیین93=2 r و 69/2 b= با استفاده از آزمون Pauly الگوی رشد این گونـه ایزومتریک (همسان) تشخیص داده شد.

بررسی آثار هیستوپاتولوژیک ناشی از عوامل زیست محیطی دریـای خزر بر ماهیـان خاویـاری

نويسنده:بهروز ابطحی

غلظت برخی از فلزات سنگین شامل: سرب، مس، کادمـیوم، نیکل و وانادیوم درون آبشش، کبد، غضروف همچنین سرم تاس ماهی ایرانی (Acipenser persicus) و ازون برون (Acipenser stellatus) صید شده درون سواحل جنوبی دریـای خزر (صیدگاههای استان گیلان و گلستان) اندازه گیری شد.

بررسی باقیمانده داروها ‏، سموم و آلاینده های زیست محیطی درون مـیگوهای پرورشی ایران درون استانـهای هرمزگان ، بوشـهر ، تهران ، سیستان و بلوچستان

نويسنده:عباسعلی مطلبی مغانجوقی

مطالعه و بررسی باقیمانده داروها سموم و آلاینده های محیط زیست درون مـیگوی پرورشی ایران بـه منظور:

تعیین آمار و ادوات صید گوشگیر و گرگور و صیدگاههای آنـها درون آبهای استان بوشـهر

نويسنده:تورج ولی نسب

ارزیـابی کیفی سیستهای تولیدی آرتمـیای دریـاچه ارومـیه درون طول یکسال

نويسنده:منصور ذبیحی با همکاری‌: لطیف اسماعیلی ـ رضا احمدی ـ رضا قلی حسین پور ـ قباد آذری تاکامـی

دریـاچه ارومـیه بزرگترین دریـاچه بسیـار شور(Hypersaline) ایران است. آرتمـیا (Artemia urmiana) یکی از با ارزشترین گونـه ساکن درون آن مـی باشد، هر گونـه بهره برداری از این گونـه نیـاز بـه ارزیـابی دارد. درون این بررسی از6 ایستگاه ثابت ساحلی و از رگه های سیست شناور(جهت نمونـه برداری سیست) و ثبت بعضی متغیرهای محیطی از 7 ایستگاه بخش مـیانی دریـاچه، از مـهر ماه 82 که تا آبان ماه 1383 نمونـه برداری گردید، نمونـه های سیست جمع آوری شده درون هر ایستگاه بعد از شستشو و خالص سازی، تخم گشائی شدند، جهت غیر فعال دیـاپوز سیستها بـه روش سرمادهی عمل گردید.

بررسی وضعیت فیزیکی و شیمـیایی و بیولوژیکیقنوات و چاههای عمـیق استان خراسان ( شـهرستان بردسکن ) با هدف پرورش ماهیـان سردآبی

نويسنده:علی عابدینی با همکاری‌: حجت اله خداپرست ـ کامران زلفی نژاد ـ علینقی سرپناه ـ طاهره محمد جانی

در طی چهار دور نمونـه برداری درون فصول مختلف سال 1379 درون شـهرستان بردسکن ( استان خراسان )،404 منبع آبی شامل قنوات ، چاههای کشاورزی و رودخانـه ها ، شناسایی شده و در 47 منبع آبی وضعیت فیزیکو شیمـیایی و بیولوژیکی و استعدادهای بالقوه هر منبع بررسی شد .

بررسی کمـی و کیفی بچه ماهیـان خاویـاری از مرحله تکثیر که تا رهاکرد

نويسنده:مـهدی علیزاده با همکاری‌: محمود محسنی ـ حمـید رضا پورعلی ـ حسین محمدی پرشکوهی ـ علی رضا شناور ـ جل

با توجه بـه مناسب بودن دمای آب و هوا و صید مولدین فیلماهی عملیـات پروژه بررسی کمـی وکیفی ... توسط بخشـهای تکثیر، بیماریـها و ارزیـابی ذخایر انستیتو تحقیقات بین المللی ماهیـان خاویـاری درون مجتمع شـهید دکتر بهشتی همزمان با تکثیر مولدین فیلماهی از 7 اسفند 80 آغاز گردید و روز 17/6/1381 پایـان یـافت.

کاربرد ضایعات چربی کارخانجات روغن کشی درون جیره ماهی قزل آلای رنگین کمان

نويسنده:سید کمال الدین علامـه فانی با همکاری‌: مـهران مـهدی پور ـ عباسعلی استکی

در این آزمایش تأثیر سطوح مختلف مصرف ضایعات چربی مربوط بـه کارخانجات روغن نباتی (سویـا) درون افزایش وزن ، ضریب تبدیل خوراک و ترکیبات شیمـیایی گوشت ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد بررسی قرار گرفت. به منظور این منظور 5 جیره آزمایشی حاوی سطوح صفر، 5، 10، 15 و 20 درصد ضایعات چربی مورد استفاده قرار گرفت. این تحقیق درون قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار بـه مدت 5 هفته درون یک استخر سیمانی بـه اجرا درآمد.

بررسی امکان تعیین فرمول کروموزومـی چهار گونـه از باربوس ماهیـان ایران

نويسنده:سیروس امـیری نیـا با همکاری‌: امـیر جافریـان ـ الهام جرفی

درمطالعه حاضر، تعداد کروموزومـها و کاریوتایپ‌ چهار گونـه‌ از باربوس‌ ماهیـان‌ مـهم‌ ایران تعیین‌گردیده شد. این‌ گونـه ها از خانواده‌ کپورماهیـان‌ مـی‌باشند. برای‌ این‌ منظور تعداد 30 قطعه‌ بچه‌ ماهی‌ شیربت‌ ، 30 قطعه‌ بچه‌ ماهی‌ بنی،‌ 44 قطعه ماهی برزم و 28 قطعه ماهی عنزه مورد آزمایش‌ قرار گرفتند. برای‌ تهیـه‌ گسترشـهای‌ کروموزومـی‌، از بافت‌ کلیـه‌ و آبشش‌ ماهی‌ها استفاده‌ گردید.

مطالعه فیزیولوژیک جهت بررسی نارسائیـها درون القای تکثیر مصنوعی ماهی ازون برون (Acipenser stellatus )

نويسنده:محمود بهمنی با همکاری‌: رضوان اله کاظمـی ـ سید یعقوب وهابی ـ علی حلاجیـان ـ محمود پوردهقانی ـ سهرا

بمنظور شناسایی شاخص‏های مناسب فیزیولوژی تکثیر و رفع معضلات موجود درون تکثیر مصنوعی ماهیـان ازون‏برون، بکارگیری فرمولاسیون جدید از GnRH و ترکیب تلفیقی آنتی‏دوپامـین دامپریدون از طریق روشی نوین و برای اولین‏بار درون کشور بانجام رسید. درون این پژوهش طی سه فاز مطالعاتی تعداد 172 عدد مولد ازون‏برون (شامل 76 مولد نر و 96 مولد ماده) بررسی شدند.

بررسی بافت شناسی آبشش،گناد،کلیـه، کبد و دستگاه گوارش درون تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus )

نويسنده:محمود بهمنی با همکاری‌: رضوان اله کاظمـی ـ علی حلاجیـان ـ عیسی شریف پور ـ باقر مجازی امـیری

اهمـیت شیلاتی ماهیـان خاویـاری دریـای خزر و جایگاه تاسماهی ایرانی یـا قره‏برون Acipenser persicus بعنوان گونـه بومـی حوضه جنوبی دریـای خزر و دارا بودن بالاترین مـیزان صید و بهره‏بردرای و همچنین بازسازی ذخایر و رهاسازی بچه ماهیـان حاصل بـه دریـای خزر و ضرورتب اطلاعات درون خصوص ساختار بافت شناسی این گونـه با ارزش بمنظور بهره‏جویی درون سایر تحقیقات، از دلایل عمده انجام این پژوهش بوده است.

تعیین تراکم مناسب ماهی بنیBarbus sharpeyi درون سیستم چند گونـه ای

نويسنده:فرود بساک کاهکش با همکاری‌: منصور نیک پی ـ بهروز تمجیدی ـ فروزان فرخیـان ـ فرخ امـیری

ماهی بنی با کپور ماهیـان چینی (فیتو فاگ، آمور، سرگنده ) و کپور معمولی جهت تعیین بهترین تراکم آن درون سیستم پلی کالچر طی یک دورة پرورشی کشت داده شد.

بررسی هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج فارس( آبهای محدوده استان هرمزگان )

نويسنده:محمود ابراهیمـی با همکاری‌: محمد صدیق مرتضوی ـ کیوان اجلالی ـ ناصر آقاجری ـ کاظم جوکار ـ غلامعلی اکب

به منظور شناخت شرایط محیطی و دستیـابی بـه روند تغییرات فصلی عوامل زیستی و غیر زیستی آبهای استان هرمزگان درون خلیج فارس درون محدوده جغرافیـایی 52 که تا 62 درجه طول شرقی و 26 که تا 27درجه عرض شمالی، تعداد 30 ایستگاه نمونـه برداری تعیین و به صورت فصلی (بهار 80 که تا تابستان 81) مورد بررسی قرار گرفتند. گشتهای دریـایی و عملیـات نمونـه برداری با استفاده از شناور صیـادی، تحقیقاتی فردوس 1 بـه انجام رسید.

شناسایی ماهیـان بومـی استان کرمان ( فاز دوم ) رودخانـه های حوضه های آبریز کویر لوت ـ کویر سیرجان ـ مرکزی و قنوات حوضه آبریز جازموریـان

نويسنده:مـهتاب ابراهیمـی با همکاری‌: اصغر عبدلی ـ محمود رامـین ـ لاله یزدان پناه ـ هوشنگ افضلی

فاز دوم‌ طرح‌ شناسایی‌ ماهیـهای‌ آب‌ شیرین‌ استان‌ کرمان‌ از سال‌ 1377 شروع‌ و به‌ مدت‌ یکسال‌ انجام‌ گرفت. ‌ طی‌ این‌ مدت‌ از 45 ایستگاه‌ تعیین‌ شده‌ در‌ رودخانـه‌های‌ دائمـی‌ حوضه‌ آبریز کویر لوت‌ ( آب باریک‌،نساء، گهوئیـه‌، گیشیگان‌، تهرود، گروه‌، خمروتک‌، آدوری‌، کوهپایـه‌، سیرچ‌ ـ اندوهجرد، شـهداد) ، رودخانـه‌های‌دائمـی‌ حوضه‌ آبریز سیرجان( تنگوئیـه‌، اسطور، حسین‌ آباد سوچ‌ و مدوار) ، رودخانـه‌های‌ دائمـی‌ حوضه‌ آبریزمرکزی‌ (چاری‌، لاله‌ زار، گیودری‌، سکنج‌) وتعداد 79 رشته‌ قنات‌ از حوضه‌ آبریز جازموریـان‌ نمونـه‌ برداری‌ شده‌و ماهیـهای‌ صید شده‌ از کلیـه‌ ایستگاهها شناسایی‌ گردید.

مطالعه ذخایر ماهیـان اقتصادی رودخانـه کشکان

نويسنده:روح اله مـهرانی با همکاری‌: فرخ پرافکنده ‏ـ اسماعیل صادقی نژاد ـ سعید نظری ـ محمود رامـین

این طرح بـه منظور بررسی وضعیت ذخایر ماهیـان اقتصادی درون رودخانـه کشکان با طول مسیر آبی 160 کیلومتر بعد از مطالعات مقدماتی و جمع آوری اطلاعات لازم نسبت بـه تعیین 6 ایستگاه نمونـه برداری ثابت از جمله ایستگاه سرنجه الشتر ، درمرشاهیوند‎, خاطره شاهیوند ، قالبی علیـا معمولان ،کنارایستگاه تحقیقات اوکالیپتوس ملاوی ، چم مـهر پل انجام گرفت کـه تعیین ایستگاه های مذکور بـه لحاظ امکان دسترسی و انتقال ادوات صید شده بـه جعبه های حمل ماهی بود.

بررسی زمان مناسب صید ماهیـان خاویـاری

نويسنده:محمود توکلی اشکلک با همکاری‌: محمد رضا بهروز خوشقلب ـ هاشم جوشیده ـ بهروز فدایی ـ مـهدی مقیم ـ حسن ف

عملیـات اجرایی طرح بررسی زمان مناسب صید ماهیـان خاویـاری با هدف بررسی و تعیین زمان مناسب به منظور صید ماهیـان خاویـاری درون صیدگاههای استانـهای گیلان، مازندران و گلستان طی سالهای 1381 و 1382 درون 10 صیدگاه (در هر ناحیـه شیلاتی 2 صیدگاه) بـه اجراء درآمد. تعداد صیدگاههای نمونـه برداری درون استان گیلان و مازندران هر یک 4 صیدگاه و استان گلستان 2 صیدگاه بود.

بررسی مستمر اثرات متقابل زیست محیطی ناشی از فعالیت و توسعه پرورش مـیگو درون منطقه تیـاب

نويسنده:عباسعلی استکی با همکاری‌: غلامعلی اکبر زاده ـ محمود ابراهیمـی ـ فرشته سراجی ـ کیوان اجلالی ـ مریم س

این تحقیق درون فصل پرورش مـیگوی سال 1382 درون مجتمع‌های پرورش مـیگوی تیـاب شمالی و جنوبی واقع درون منطقه تیـاب استان هرمزگان انجام گرفت و طی آن عوامل فیزیکی، شیمـیایی و بیولوژیک آب و رسوب کانالهای ورودی بـه مجتمع‌ها، کانالهای خروجی و ناحیـه ساحلی مجاور خور تیـاب مورد بررسی قرار گرفت.

برآورد ضریب بازگشت شیلاتی ماهیـان خاویـاری با استفاده از پلاک گذاری

نويسنده:بهروز فدایی با همکاری‌: هاشم جوشیده ـ محمود توکلی ـ محمد رضا بهروز خوشقلب ـ مـهدی مقیم

در سال 1377 ، پروژه ای تحت عنوان برآورد ضریب بازگشت شیلاتی ماهیـان خاویـاری با روش پلاک گذاری تصویب شد کـه فاز اول عملیـات پروژه از سال 1379 آغاز گردید. درون این تحقیق بمنظور بررسی ضریب بازگشت شیلاتی ماهیـان خاویـاری از سال 1382 ـ 1379 درون 3 مرکز تکثیر و پرورش ماهیـان خاویـاری شـهید دکتر بهشتی، شـهید رجایی و شـهید مرجانی تعداد 266796 عدد ماهی خاویـاری قره برون، ازون برون، چالباش، شیپ و فیلماهی درون 3 گروه وزنی زیر 3 گرم، 5 ـ 3 گرم و 10 ـ 6 گرم با روش CWT علامتگذاری و در رودخانـه های منتهی بـه دریـای خزر رهاسازی گردید.

بررسی امکان تکثیر مصنوعی ماهی گلطان Barbus xanthopterus

نويسنده:سید عبدالصاحب مرتضوی زاده با همکاری‌: جلیل معاضدی ـ منصور شریفیـان ـ فرود بساک کاهکش

در این آزمایشـها کـه طی 3 سال از 81- 78 انجام گردید، بررسی امکان تکثیر مصنوعی ماهی گطان با نام علمـی Barbus xanthopterus مورد بررسی قرار گرفت. به منظور این منظور، ابتدا مولدین مورد نیـاز از محل زیست آنـها درون طبیعت(به طور عمده رودخانـه کرخه) تهیـه گردیده و به مزرعه تکثیر ماهیـان آب شیرین منتقل گردید.

بررسی لیمنولوژی استخرهای خاکیشور پرورش قزل آلا

نويسنده:نسرین مشائی با همکاری‌: فرهاد رجبی پور ـ مـهدی ترابی زارچی ـ حبیب سرسنگی علی آباد

به منظور مطالعه لیمنولوژیک استخرهای خاکی آبشور پرورش قزل آلای رنگین کمان، Onchorhynchus mykiss درون 20 کیلومتری جاده بافق- یزد، تعدادی از استخرهای پرورشی مزارع ایستگاه تحقیقات، سعید، کویریزد، رنگین کمان و نگین، و کانال آبرسان و زهکش هریک از مزارع انتخاب و در دوره پرورش سال های 1380 و 1381 بررسی شدند.

پایش ذخایر کفزیـان بـه روش مساحت جاروب شده درون دریـای عمان ، سواحل سیستان و بلوچستان

نويسنده:حسن محمد خانی با همکاری‌: علی رضا شیرازی ـ غلامرضا دریـانبرد

پروژه مونیتورینگ ( پایش ) ذخایر کفزیـان بـه روش مساحت جاروب شده درون دریـای عمان درون سال 1379 با دو گشت تحقیقاتی درون فصول تابستان وپاییز انجام شد . محدوده مورد مطالعه از منطقه مـیدانی با طول جغرافیـایی E ΄ 55 ˚ 58 که تا منطقه خلیج گواتر با طول جغرافیـایی E´ 30 ˚ 61 و از عمق 100 ـ 10 متر بود .

کشت توأم شاه مـیگوی آب شیرین ( خرچنگ دراز ) Astacus leptodactylus با کپور ماهیـان چینی درون استخرهای خاکی

نويسنده:علی دانش خوش اصل با همکاری‌: محمود رامـین

هدف‌ این‌ آزمایش،‌ پرورش‌ توأم‌ شاه‌ مـیگوی‌ آب‌ شیرین‌ Astacus leptodactylus با کپورماهیـان‌ چینی‌ با استفاده‌ ازغذای‌ مصنوعی‌ درون استخر خاکی‌ بوده‌ است‌ . مدت‌ آزمایش‌ 184 روز طی‌ یک‌ دوره‌ 6 ماهه‌ از خرداد که تا آبان‌ سال‌ 1378 و محل‌ انجام‌ آزمایش‌ ایستگاه‌ تحقیقات‌شیلاتی‌ سفیدرود (کارگاه‌ پل‌ آستانـه‌) استان‌ گیلان‌ انتخاب‌ گردید .

بررسی لیمنولوژیک پایین دست رودخانـه باهوکلات

نويسنده:شراره خدامـی با همکاری‌: نسرین مشائی ـ گیلان عطاران ـ مشعل جواد پور ـ محمود رضا آذینی ـ علی رضا خوا

عملیـات پروژه تعیین بیوتکنیک تکثیر مـیگوی ببری سبز درون ایستگاه تحقیقاتی مـیگوی خلیج فارسی ( سرتل ) بوشـهر از تاریخ 1/2/79 انجام گرفت کـه در این پروژه مـیگوهای مولد ببری سبز از دریـا صید بـه ایستگاه آورده بعد از آدابتاسیون ، وارد سالن تخم کشی کرده بعد از تخمریزی درصد تخمریزی ، طول ، وزن ، اندازه کاراپاس و درصد تولید ناپلی هر مـیگو بدست آورده و در جداول خاص خود آورده شد کـه بیشترین تولید 420000 ناپلی 6N ، کمترین تولید 5000 ناپلی و مـیانگین 137218 قطعه ناپلی بود .

تعیین ضریب همخونی درون مـیگوی عظیم الجثه آب شیرینrosenbergii Macrobarchium

نويسنده:امـیر جافریـان با همکاری‌: سیروس امـیری نیـا ـ سید رضا سید مرتضایی ـ الهام جرفی

در آغاز دهه هفتاد با شکل گیری اداره کل مـیگو درون خصوص مـیگو دریـایی اقدامات عمده ای صورت گرفت و در کنار آن با نگاهی تازه بـه مـیگو آب شیرین درون تیرماه سال 1369 سازمان تحقیقات و آموزش شیلات ایران درون راستای فعالیت های تحقیقاتی خود درون زمـینـه مـیگو های بومـی و سایر مـیگوهای اقتصادی دنیـا گونـه ماکروبراکیوم روزنبرگی را از کشور بنگلادش وارد نمود و هم اکنون سه نوع مـیگوی ماکروبراکیوم روزنبرگی (بازو آبی BLUE CLAW بازو نارنجی ORANGE CLAW و بازو کوچک SMALL CLAW ) درون مراکز تکثیر ایران مشاهده مـی شود.

ارزیـابی عوامل مؤثر بر تولید لارو مـیگو درون کارگاههای تکثیر مـیگو استان خوزستان

نويسنده:سید رضا سید مرتضایی با همکاری‌: سارا سبز علیزاده ـ علی اکبر حجاری ـ علی اکبر جهانشاهی ـ بهروز تمجید

استان خوزستان با دارا بودن 9 مرکز تکثیر درون منطقه آبادان با ظرفیت اسمـی 20 مـیلیون بچه مـیگو به منظور هر مرکز تکثیر و یک مرکز تکثیر درون منطقه بندرامام با ظرفیت تولید 100 مـیلیون بچه مـیگو (در سال 1381 تعطیل گردید) فعالیت مـی نماید.

ارزیـابی کیفی سیستهای تولیدی آرتمـیای دریـاچه ارومـیه درون طول یکسال

نويسنده:منصور ذبیحی با همکاری‌: لطیف اسماعیلی ـ رضا احمدی ـ رضا قلی حسین پور ـ قباد آذری تاکامـی

تعیین آمار و ادوات صید گوشگیر و گرگور و صیدگاههای آنـها درون آبهای استان بوشـهر

نويسنده:تورج ولی نسب

توجه بـه بقاء ذخایر موجود درون دریـای خلیج فارس مـی تواند راهگشای بسیـاری از مشکلات موجود درون زمـینـه مسائل صید و صیـادی باشد . متأسفانـه بی دقتی درون انتخاب ابزار صید سبب کاهش شدید ذخایر موجود آبزیـان گردیده هست . گرگور نمونـه ای از این بی توجهی محسوب مـی شود . درون این گزارش سعی شده هست ضمن شناساندن ساختمان گرگور مـیزان استفاده از گرگور و تأثیر آن را درون ذخایر آبزیـان بررسی گردد.

ارزیـابی آثار زیست محیطی ( EIA )

نويسنده:تورج ولی نسب

تهاجم شانـه دار Mnemiopsis leidyi بـه محیط آبی بی نظیر جهانی دریـای خزر، امروزه بعنوان یک معضل زیست محیطی بزرگ درون آمده است. M.leidyi درون دریـای خزر درون سطح بسیـار وسیعی گسترش یـافته و مـیزان زی توده آن درون مناطق مـهم تجاری دریـا بـه حد بحران رسیده هست و بطور کلی با تاثیر درون شبکه غذایی دریـا و بویژه تاثیر درون ماهیـان سطحزی و فکها، صنایع شیلاتی را درون معرض خطر قرار داده است.

بررسی امکان استفاده از نسبتهای مختلف آرد مـیوه بلوط ( Acorn meal ) بـه عنوان یک ماده غذایی و همبند درون جیره غذایی ماهیـان قزل آلای رنگین کمان

نويسنده:غلامرضا شادنوش با همکاری‌:شـهرام دادگر ـ سعادت الله عباسی ـ رضا درخشنده ـ فرزاد کیـابی

مطالـعـات نشـان مـیـدهـد کـه تیـروکسیـن قـادر هست در تنـظیـم رشـد و نمـو و دیگر فعـا لیتـهای فیـزیـولوژی بـدن جا نـوران نقـش مـهمـی را دا شتـه باشد. از آنجـا ییکه نقش مستقیــم تیـروکسیـن درون مورد ماهیـان استخـوا نی درون ایـران هنـوز مورد مطالـعه قرار نگرفتـه است, درون ایـن تحـقیـق, تاثیر ایـن هورمـون درون رشـد و نمو بقـا تخـم و لارو ما هـیـان قــزل آلا, فـیـتــوفـاگ, آمــور و ســس مـاهی دریــا ی خـزر مـورد مـطـالـعه قرار گرفـت.

ارزیـابی اقتصادی رها سازی ماهیـان خاویـاری درون دریـای خزر

نويسنده:حسن صالحی با همکاری‌:محمد پور کاظمـی ‏ـ حسین عبدالحی ـ عباس علیزاده ـ افشین سهراب خان ـ محمد علی شا

عوامل متعددی همچون صید بی رویـه،تخریب محیط زیست آبزیـان، احداث سدها و نیروگاهها درون مسیر مـهاجرت، برداشت شن و ماسه از بستر رودخانـه‌ها و ورود انواع آلودگیـهای نفتی، صنعتی، کشاورزی و شـهری باعث کاهش ذخیره آبزیـان درون دریـا گردیده است. درون چنین شرایطی مراکز تکثیر مصنوعی به منظور پشتیبانی، افزایش ذخیره ؛ ایجاد منابع جدید آبزی و یـا حفظ تنوع گونـه‌ای مورد استفاده قرار مـی‌گیرد.

ارزیـابی اقتصادی پرورش مـیگو درون استانـهای جنوبی ایران

نويسنده:حسن صالحی با همکاری‌:افشین سهراب خان ـ محمد علی شاکری ـ سعید عبدی ـ مجید بهمن آبادی

رشد جمعیت، گسترش شـهرنشینی و توسعه زیر ساخت‌های صنعتی،کشاورزی، عمرانی و خدماتی شاخص‌های عرضه و تقاضای محصولات شیلاتی را درون ایران تغییر مـی دهد. از آنجا کـه افزایش عرضه محصولات آبزیـان خوراکی از دریـاها تقریباً امکانپذیرنمـی‌باشد، افزایش تقاضا به منظور آبزیـان مـی‌باید از طریق آبزی‌پروری تأمـین گردد.

بررسی هیدرولوژیک و هیدروبیولوژیک خلیج فارس درون آبهای استان خوزستان

نويسنده:منصور خلفه نیل ساز با همکاری‌:سیمـین دهقان ـ محسن مزرعاوی ـ فوزیـه اسماعیلی ـ سارا سبزعلیزاده

نمونـه برداری بصورت فصلی درون سه فصل بهار ، تابستان و زمستان 1380 و در دو ترانسکت (6ایستگاه) درون محدوده آبهای خوزستان درون اعماق مختلف انجام گردید. مقادیر تعدادی از پارامترها از قبیل دما، شوری، pH ، اکسیژن محلول، چگالی، هدایت الکتریکی و کلروفیل a با استفاده از دستگاه CTD ثبت شدند.نمونـه های مواد مغذی (Nutrients) و فیتوپلانکتون ها درون هر ایستگاه براساس عمق مورد نظر از چهار لایـه عمقی (یک متری سطح، 20، 50 متری و 2 متری کف) توسط بطری روتنر پلی اتیلنی و زئو پلانکتونـها توسط نمونـه برداری با پمپ و بنتوزها توسط گرب برداشت شدند.

بررسی هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج فارس درون محدوده آبهای خوزستان، بوشـهر و هرمزگان

نويسنده:علیرضا نیکویـان با همکاری‌:محمود ابراهیمـی ـ غلامرضا ایزد پناهی ـ منصور نیل ساز

مطالعه جامع هیدروبیولوژی خلیج فارس با هدف بررسی نوسانات مکانی و زمانی عوامل فیزیکی ، شیمـیایی و زیستی و هم‌چنین تعیین وضعیت آلودگی محدوده آبهای ایرانی حوزه خلیج فارس طی سالهای 82-1379 بمورد اجرا گذاشته شد. این مطالعات با مشارکت و همکاری مراکز تحقیقات شیلاتی بندرعباس ، بوشـهر و خوزستان و با استفاده از کشتی تحقیقاتی فردوس انجام گردید .

ارزیـابی مدیریت ژنتیکی درون کارگاههای تکثیر و پرورش ماهیـان گرم آبی جنوب وجنوب غرب ایران

نويسنده:سید رضا سید مرتضایی با همکاری‌: الهام جرفی ـ امـیر جافریـان

بخش مـهمـی از فعالیت های پرورشی شیلات ایران مربوط بـه پرورش ماهیـان گرم آبی مـی باشد کـه اساس آن را کپور ماهیـان چینی بـه نام های کپور معمولی، کپور علفخوار، کپور نقره ای، و کپور سرگنده تشکیل مـی دهد. این کپور ماهیـان درون تفریخگاه ها براحتی بـه تعداد فراوان و هزینـه کم بارور گشته، تخم ریزی مـی کنند و سپس بچه ماهیـان درون اختیـار مزارع پرورشی یـا آبهای طبیعی قرار مـی گیرند.

تشکیل و پرورش گله های مولد از مولدین پرورش یـافته درون کارگاههای پرورش ماهی ( فاز اول ـ بیوتکنیک پرورش گوشتی فیلماهی( Huso huso ) درون آب شیرین )

نويسنده:محمود محسنی با همکاری‌: محمود بهمنی ـ حمـید رضا پورعلی ـ رضوان اله کاظمـی ـ وفا آق تومان ـ محمد پور

برای تعیین بهترین جیره غذایی جهت پرورش‌گوشتی‌ فیلماهی‌ درون شرایط یکسان پرورشی (اکسیژن محلول، نور، شدت جریـان آب و ...) با هدف تعیین سطوح بهینـه پروتئین درون جیره (جیره آداپتاسیون، جیره رشد و جیره نگهداری) ، چهار فاز مطالعاتی بـه انجام رسید. درون فاز اول 3200 عدد لارو فیلماهی با وزن متوسط 700 ـ 400 مـیلیگرم با تراکم 200 عدد درون هر مترمربع درون چهار تیمار و با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی آماری و بیولوژیکی ماهیـان خاویـاری درون سالهای 82 ـ 1380

نويسنده:مـهدی مقیم با همکاری‌: فرخ پرافکنده ـ محمود توکلی ـ محمد رضا بهروز خوش قلب

در این تحقیق تغییرات ذخایر ماهیـان خاویـاری درون آبهای ساحلی ایران درون دریـای خزر با بررسی نوسانات صید و صید بـه ازای واحد تلاش و ساختار جمعیت ازجمله ، طول ، سن ، وزن ، ترکیب ت و وزن خاویـار مورد تجزیـه و تحلیل قرار گرفت .

بررسی تنوع ژنتیکی بین گونـه ای و درون گونـه ای کلیکا ماهیـان حوضه جنوبی دریـای خزر بـه روش PCR-RFLP جهت اعمال مدیریت شیلاتی

نويسنده:فرامرز لالوئی با همکاری‌: محبوبه نیرانی ـ حسن فضلی ـ علی سلمانی ـ جواد تقوی

در این بررسی تعداد300 عدد از 3 گونـه کیلکا ماهیـان حوضه جنوبی دریـای خزر ( 50 عدد از هر گونـه از منطقه امـیر آباد درون شرق و 50 عدد از منطقه بندرانزلی درون غرب ) جمع آوری گردید. DNA با روش فنل ـ کلروفرم از بافت باله ماهی استخراج شد.

پایش ذخایر مـیگو درون آبهای ساحلی خلیج فارس ( استان خوزستان )

نويسنده:هوشنگ انصاری با همکاری‌: محمد رضا شالباف ـ محمد تقی کاشی ـ علی علوی

پایش ذخایر مـیگو درون آبهای ساحلی خلیج فارس (آبهای استان خوزستان) از دی ماه 81 آغاز و عملیـات اجرایی و گشتهای دریـایی آن درون اسفند ماه 82 پایـان یـافت . طی این مدت درون منطقة لیفه- بوسیف (سواحل غربی استان) 8 گشت تحقیقاتی و در منطقة بحرکان (سواحل شرقی استان) 6 گشت انجام شد.

بررسی تنوع مورفولوژیکی و ژنتیکی آرتمـیای هچ شده از سیست شناور(Artemia urmia ) درون لایـه های فوقانی و تحتاتی دریـاچه ارومـیه

نويسنده:سهراب رضوانی گیل کلائی

بررسی مولکولی با روشPCR-RFLP و مورفولوژیکی سیست آرتمـیای جمع‌آوری شده از سطح و بستر سه ایستگاه درون دریـاچه ارومـیه و به منظور مطالعه تفاوت های موجود درون ساختار ژنتیکی و ریختی و شناسایی جمعیت‌ها یـا نژادهای احتمالی طی سالهای 82-1381 انجام شد.

ارزیـابی روغن کیلکا به منظور مصارف خوراکی

نويسنده:امـیر هوشنگ شجاعی

ترکیبات‌ روغن‌ ماهی‌ کیلکا مانند سایر روغن‌ها و چربیـهای‌ خوراکی‌ مـی‌باشد که‌ ناخالصیـهای‌ موجود درون آن‌ بایستی‌جداسازی‌ شوند ، درون این‌ مطالعه‌ روغن‌ کیلکا تهیـه‌ شده‌ به‌ روش‌ حرارت‌ مرطوب‌، دکانته‌ شده‌ و مواد جامد و رطوبت‌ آن‌خارج‌ گردید و سپس‌ عملیـات‌ خلط‌گیری‌، خنثی‌ سازی‌، رنگبری‌ و بوگیری‌ آن‌ انجام‌ شد و روغن‌ مایع‌ بی‌ بوحاصله‌ را هیدروژنـه‌ نمودیم‌.

استفاده از مارکرهای بیوشیمـیایی ـ ژنتیکی جهت تشخیص باربوس ماهیـان خوزستان

نويسنده:سیروس امـیری نیـا

بمنظور بررسی تنوع ژنتیکی درون بین چهار گونـه از جنس باربوس با استفاده از ژل پلی اکریل آمـید درون جایگاههای ژنی متفاوت این مطالعه طراحی و اجرا شد. از این جنس که تا کنون 10 گونـه درون حوزه های آبی استان خوزستان شناسایی و گزارش شده هست که چهار گونـه مـهم اقتصادی ذیل درون این مطالعه مورد نظر قرار گرفتند:

بهینـه سازی سیستم صید مـیگو با تأکید بر سهمـیه بندی درون استان هرمزگان

نويسنده:داریوش کریمـی

بررسی ذخائر تون ماهیـان درون سواحل سیستان و بلوچستان

نويسنده:غلامعلی بندانی

وضعیت صید تون ماهیـان درون سواحل سیستان و بلوچستان بـه روش گوشگیر انتظاری مـی‌باشد و تغییرات صید این ماهیـان درون سال 75 از یک روند افزایشی نسبت بـه سه سال گذشته برخوردار بوده، بطوریکه از 18150 تن درون سال 71 بـه 25932 تن درون سال 75 تغییر یـافته و در این مدت ماهی گیدر بالاترین درصد صید را بخود اختصاص داده هست .

بررسی تنوع ژنتیکی درون ماهی مرکب ( Sepia pharaonis) آبهای خلیج فارس و دریـای عمان با استفاده از نشانگر RFLP

نويسنده:رضا نـهاوندی

این تحقیق بـه منظور شناسایی جمعیت ماهی مرکب (Sepia pharaonis)‌ درون 15 ایستگاه نمونـه برداری درون خلیج فارس و دریـای عمان و به روش مولکولی صورت گرفت. نمونـه برداری بـه روش ترال کف از مناطق مختلف خلیج فارس و دریـای عمان انجام شد. درون نـهایت 40-20 نمونـه از گونـه S.pharaonis‌ درون هر یک از ایستگاههای مختلف جمع آوری گردید.

پایش ذخیره شاه مـیگوPanulius homarus درون سواحل دریـای عمان ( استان سیستان و بلوچستان )

نويسنده:ابوالحسن راستیـان نسب

پروژه پایش ذخایر شاه مـیگو (panulirus homarus) درون سواحل دریـای عمان (چابهار و رمـین ) درون سال 82 – 1381 درون فصول پائیز و بهار اجرا گردید. طی این پروژه برخی از خصوصیـات زیستی نظیر فراوانی طولی, زمان اوج فعالیت تخمریزی, طول کاراپاس درون اولین زمان بلوغ, طولی کـه در آن 50 درصد از شاه مـیگوها بالغ مـی شوند و نسبت بررسی گردید و این پارامترها همراه با ویژگیـهای کمـی ترکیب صید شاه مـیگو از نظر صید نمونـه های تخمدار, زیر سایز و … درون فصول پائیز و بهار با هم مقایسه گردیدند.

تولید فرآورده های بیولوژیک از جلبکهای قرمز گراسیلاریـا ( Gracilaria sp. ) خلیج فارس و دریـای عمان ( فاز اول: استخراج آگار )

نويسنده:احمد غرقی

آگارآگار یـا بطورخلاصه آگار(Agar) نوعی بسپار (پلی ساکارید) مـی باشد کـه از انواع جلبکهای قرمز دریـائی استخراج مـیگردد. این بسپار درون دیواره سلولی چندین گونـه از جلبکهای قرمزوجود دارد . جلبکهای قرمز مورد استفاده درون استخراج آگار متنوع مـی باشند کـه به انواع قابل دسترسی درون منطقه مـیتوان از آنـها بهره گرفت و آگار تهیـه نمود.

بهینـه سازی خاویـارهای فوق رسیده درون زمان تکثیر از طریق روشـهای اسمزی و فیزیکــی

نويسنده:قربان زارع گشتی

خاویـار اعلاء و درجه‌ یک‌ به‌ شکل‌ دان‌،خاویـاری‌ است‌ که‌ با توجه به‌ گونـه‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ و طرز صید آنـها از تخمک‌های‌ مرحله‌ 4 تخمدان‌ این‌ ماهیـان‌ بدست‌ مـی‌آید ولی‌ هر ساله‌ درون فصل‌ تخم‌ ریزی‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌که‌ فصل‌ صید آنـها نیز مـی‌باشد ، تعداد ماهیـانی‌ هم‌ صید مـی‌شوند که‌ تخم‌های‌ آنـها طی‌ مراحل‌ تکاملی‌ ازمرحله‌4 گذشته‌ و به‌ مرحله‌ 5 وارد مـی‌شود و از تخم‌های‌ آنـها به‌ علت‌ رسیدگی‌ زیـاد (سستی‌ غشاء) بـه اجبار مقدار زیـادی‌ خاویـار فشرده‌ تهیـه‌ مـی‌شود .

تعیین روشـهای بهینـه سازی فرآوری سیست آرتمـیای دریـاچه ارومـیه

نويسنده:لطیف اسماعیلی

بمنظور تعیین نرماتیوهای لازم بهینـه سازی روشـهای عمل آوری سیست آرتمـیا اورمـیانا با استفاده از متد FBD و لایـه ای، نمونـه هائی از یک دسته سیست یکسان آرتمـیا کـه از دریـاچه ارومـیه استحصال شده بودند درون 30 تیمار شامل 5 تیمار حرارتی (28 و30 و32 و34 و 36 درجه سانتی گراد) ودر 6 تیمار زمانی (1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6 ساعت) بـــــــــا استفاده از سیستم لایـه ای و همچنین نمونـه هائی از همان دسته سیستها درون 20 تیمار شامل 5 تیمار حرارت داخلی قبلی و 4 تیمار زمـــــــانی (5/0 و 1 و 5/1 و 2 ساعت) با استفاده از سیستم FBD خشک شدند و سپس درون شـــــرایط یکسانی بسته بندی گردیدندوسپس نسبت بـه سنجش فاکتورهای مورد نظر مثل درصد تفریخ و تفریخ موثره و درصد رطوبت باقیمانده که تا 15 ماه بعد از عمل آوری درون مورد کلیـه نمونـه ها اقدام شد و کلیـه داده ها با روش آماری خطی درون برنامـه Spss آنالیز گردید

کشت و پرورش جلبک و بررسی جنبه های اقتصادی آن با تأکید برجلبکهای سبز و سبزـ آبی

نويسنده:مریم فلاحی کپورچالی

بررسی امکان استفاده مجدد از تخمک مولدین ماده ماهیـان خاویـاری از طریق جراحی بـه روش زنده

نويسنده:حسین پرند آور

این تحقیق پیرامون 16 مولد (6 مولد شیپ و 10 مولد تاسماهی ایرانی) ماده خاویـاری درون مجتمع تکثیر و پرورش ماهیـان خاویـاری شـهید دکتر بهشتی درون سالهای 1380 ، 1381 و 1382 انجام شد.

ارزیـابی ذخایر ماهیـان استخوانی دریـای خزر درون سال 82 ـ 80

نويسنده:داود غنی نژاد

برای‌ جمع‌ آوری‌ اطلاعات‌ بیومتریک‌ وآمارصید،پنج‌ گروه‌ سیـاردرمناطق‌ انزلی‌ ، کیـاشـهر ، نوشـهر ،بابلسر و ترکمن‌ از شروع‌ تاخاتمـه‌ صیدمشغول‌ فعالیت‌ بوده‌ اند . داده‌ های‌ جمع‌ آوری‌ شده‌ به‌ تفکیک‌گونـه‌ وبرای‌ هرگروه‌ سنی‌ به‌ رایـانـه‌ داده‌ شد .

تعیین مـیزان توده زنده کفزیـان خلیج فارس و دریـای عمان بـه روش مساحت جاروب شده

نويسنده:تورج ولی نسب

بمنظور پایش ذخایر کفزیـان آبهای خلیج فارس و دریـای عمان ، محاسبه مـیزان صید بر واحد سطح (CPUA) و توده زنده آنـها 5 گشت تحقیقاتی با استفاده از کشتی تحقیقاتی فردوس یک ، مجهز بـه تور ترال کف ماهی از غرب آبهای استان خوزستان ('00°49 طول شرقی) که تا منطقه گواتر درون آبهای استان سیستان و بلوچستان ('25°61 طول شرقی) بمورد اجرا درون آمد.

بررسی مولکولی جمعیت ماهی ساردین روغنی (Sardinella longiceps ) و ارائه مارکرهای مولکولی جهت شناسایی ٤ گونـه از ساردین ماهیـان خلیج فارس و دریـای عمان

نويسنده:سعید تمدنی جهرمـی

بررسی پراکنش ، تعیین بیوماس و تهیـه اطلس جلبکهای دریـایی خلیج فارس و دریـای عمان ( فاز دریـای عمان )

نويسنده:بایرام محمد قرنجیک

به منظور نمونـه برداری ، شناسایی و تعیین بیوماس جلبکهای دریـایی سواحل دریـای عمان واقع درون استان سیستان و بلوچستان با نوار ساحلـی 300 کیلومتر ، از منطقه گواتـر با موقعیت جغرافیـایـی´30º60 طول شرقی و´19º25 که تا منطقه مـیدانی با موقعیت جغرافیـایی َ5º 59 طول شرقی و´24º25 عرض شمالی از مـهر ماه 1380 که تا شـهریور 1381 بعد از انجام گشتهای ساحلی ، یـازده منطقه رویش جلبکی بـه ترتیب از شرق بـه غرب: گواتر ، پسابندر ، بریس ، کچو ، رمـین ، چابهار ، پزم ، گوردیم ، تنگ ، جود و مـیدانی مشخص گردیدند.

عمل آوری گوشت فیل ماهی و قره برون پرورشی و ارزیــابی کیفیت صادراتی

نويسنده:قربان زارع گشتی

با توجه‌ به‌ اینکه‌ طرح‌ عمل‌ آوری‌ گوشت‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ پرورشی‌ برای‌ اولین‌ بار درون کشور انجام‌ مـی‌گرفت‌ بایستی اطلاعات‌ اولیـه‌ درون زمـینـه‌ مشخصات‌ درصد وزنی‌ اندامـهای‌ مختلف‌ و درصد فیله‌ مفید، ارزش‌ غذایی‌، زمان‌ جمود نعشی‌ ( Rigormortis) ،مقاومت‌ ماهی‌ درون شرایط حمل‌ ونقل‌ با ظروف‌ عایق‌ دربدار همراه‌ بایخ‌ به‌ نسبت‌ 1به‌ 2(ماهی‌ ـ یخ‌) و سپس‌ کیفیت‌ فیله‌ های‌ نمونـه‌ سازی‌ شده‌ درون شرایط انجماد و نگهداری‌ درون سردخانـه‌ مورد بررسی‌ قرارگیرد.

بررسی مناسب ترین روش به منظور تکثیر و پرورش گاماروس بـه عنوان غذای زنده درون تغذیـه ماهی

نويسنده:مـهرداد زمان پور

به منظور دستیـابی بـه تولید یک منبع طبیعی خوراک ماهی‌ها درون آب‌زی‌پروری، دوجورپای جنس گاماروس (سخت‌پوستان) درون نظر گرفته شد کـه به فراوانی درون چشمـه‌جویبارهای مناطق وسیعی از استان فارس ـ به‌ویژه مناطق سردسیر استان یـافت مـی‌شود.

استخراج رنگدانـه های موجود درون خاویـار قره برون و چالباش

نويسنده:یزدان مرادی

با توجه بـه اهمـیت رنگ درون کیفیت خاویـار و صادرات آن درون این پروژه سعی شده هست عوامل ایجاد کننده رنگ درون خاویـار شناسائی شود. درون نمونـه هایی مانند خاویـار رقم یک A و یک B درون گونـه‌های چالباش و قره برون و به عنوان تکمـیلی درون خاویـار رقم 2 ازون برون مقادیر رنگ دانـه‌ها با استفاده از روش (HPCL)[1][1] اندازه گیری شده هست .

ارزیـابی کیفیت خاویـار فشرده درون بسته بندی جدید(تیوب)

نويسنده:قربان زارع گشتی

در این طرح از 3 نوع تیوب (تیوبهای لامـینت با پوشش آلومـینیوم ، تیوبهای لامـینت بدون پوشش آلومـینیوم و تیوبهای فلزی ازنوع آلومنییومـی ) و از قوطی فلزی( از جنس ورقهای استیل ضد زنگ) کـه در حال حاضر درون شیلات ایران استفاده مـیشود بـه عنوان شاهد ، جهت بسته بندی خاویـار فشرده استفاده گردید .

بررسی جمعیت مـیگوی سفید هندی شرق و غرب جاسک بـه روش ژنتیکی

نويسنده:سید علی سید علی بابایی

وزارت‌ جهاد کشاورزی‌

بررسـی بیولوژیکـی و تعییــن پراکنش مـیگوهای دریـای خــزر درون سواحل استان گلستان ( فاز ١ )

نويسنده:حسن محمد خانی

در این مطالعه از تابستان 1381 چهار گشت تحقیقاتی درون خلیج گرگان و حوزه جنوب شرقی دریـای خزر انجام شد کـه به علت وضعیت جوی ( بارندگی و طوفانی بودن هوا ) گشت چهارم که تا فروردین ماه سال 1382 طول کشید. تورکشی بوسیله تور ترال قایقی ( نقشـه ضمـیمـه ) و منطقه نمونـه برداری خلیج گرگان ناحیـه بین عرض های جغرافیـایی َ47 ْ38 ، َ54 ْ 38 و طولهای جغرافیـاییَ 37 ْ 53 ،َ 02 ْ54 بود و قسمتی از ناحیـه جنوب شرقی دریـای خزر کـه در این بررسی مورد مطالعه قرار گرفته است، مساحت آن 1/341 کیلومتر مربع بود .

بررسی امکان انجماد و نگهداری اسپرم دو گونـه از ماهیـان خاویـاری: قره برون Acipenser Persicus

نويسنده:

سالانـه، افزایش دخالت‌های بشر درون محیط زیست، سبب تشدید تغییرات شرایط اکولوژیک و از بین رفتن بسیـاری از موجودات زنده و کاهش تعداد ماهیـان خاویـاری دریـای خزر شده است. بنابراین انجماد و نگهداری اسپرم ماهیـان خاویـاری از مسائل ضروری مـی‌باشد. طوری کـه انجماد و نگهداری گامت‌ها و جنین‌ها یکی از راههای حفظ خزانـه ژنی ماهیـان مـی‌باشد.

بررسی امکان پرورش جلبک قرمز گراسیلاریـا درون حوضچه‌های فایبرگلاس

نويسنده:

مجری: حسن اکبری درون این مطالعه کـه به منظور پرورش جلبک قرمز Gracilaria corticata درون حوضچه‌های فایبرگلاس انجام شد. 3 تیمار با تراکم‌های 500، 1000 و 2000 گرم درون متر مربع انتخاب و عملیـات پرورش بـه مدت یک سال از تاریخ 1/10/80 لغایت 23/9/81 انجام شد.

بررسی کارایی و نصب دریچه بر روی بدنـه گرگور

نويسنده:محمد جواد شعبانی

در سالهای اخیر بدلیل ممنوعیت صید با ترال کف درون استان بوشـهر ، رویکرد صیـادان این استان بـه روشـهای دیگر صید بخصوص گرگور معطوف گردید . این مسئله سبب افزایش تعداد گرگورهای کاربردی بوسیله لنجهای سنتی شد کـه به تبع آن این وسیله صید فشار صیـادی زیـادی را بر آبزیـان کفزی وارد کرده هست . از اینرو ، مرکز تحقیقات مـیگوی کشور و شیلات استان بوشـهر طی چند سال گذشته اجرای پروژه ای را بمنظور بهینـه سازی دریچه گرگور و استاندارد نمودن صید این ابزار درون دستور کار خود قرار داد .

بررسی راههای کنترل شانـه دار مـهاجم دریـای خزر

نويسنده:علیرضا مـیرزاجانی

حضور شانـه دار Mnemiopsis leidyi درون دریـای خزر و گسترش آن بعد ازگذشت چند سال درسراسر حوزه دریـای خزر بخصوص نواحی جنوبی آثار زیـادی درون اکوسیستم دریـای خزر همانند دریـای سیـاه را سبب گشت کـه بصورت بحران صید کیلکا ماهیـان آشکار گردید.

بررسی و تهیـه فرآورده از اندام های اضافی مانده از ماهیـان خاویـاری با تأکید بر تهیـه سس و ژلاتین

نويسنده:انوشـه کوچکیـان صبور

سس‌ ماهی‌ از مـهمترین‌ و شناخته‌ شده‌ترین‌ محصولات‌ تخمـیری‌ ماهی‌ مـی‌باشد که‌ درون آن‌ آنزیمـهای‌ پروتئولیتیک‌ به‌ کمک‌ مـیکروبها عمل‌ تخمـیر را انجام‌ مـی‌دهند. درون این‌ پروژه‌ سس‌ با چهار فرمول‌ از روده ماهی‌ تهیـه‌ گردید.

کاربرد ضایعات چربی کارخانجات روغن کشی درون جیره ماهی قزل آلای رنگین کمان

نويسنده:سید کمال الدین علامـه فانی

تعیین چشمـه استاندارد تور گوشگیر ماهی گیدر و مقایسه آن با چشمـه موجود

نويسنده:سید عباس حسینی

مطالعه بـه منظور مقایسه صید ماهی گیدر بـه وسیله چشمـه های آزمایشی"" 4/3 5 a=2 (چشمـه شاهد)،""4/3 6 ،"" 4/3 7 ،"" 2/1 8 و"" 3/1 9 درون روش سطحی و همچنین مقایسه دو روش صید سطحی و نیمـه عمقی (در این روش چشمـه"" 4/3 5 مورد آزمایش قرار نگرفت) از طریق گشتهای دریـایی شناور لنج صـورت گرفته است.

بررسی مقدماتی امکان ردیـابی علل عفونی( ویروسی ، باکتریـایی ) سندرم تلفات نوزادان و ماهیـان جوان قزل آلای رنگین کمان پرورشی

نويسنده:سید جلیل ذریـه زهرا

به منظور بررسی اتیولوژیک سندرم تلفات بچه ماهیـان و ماهیـان جوان قزل آلای رنگین کمان پرورشی ایران کـه همـه ساله موجب بروز خسارات اقتصادی فراوان درون مـیان مزارع تکثیر و پرورش سردآبی کشور مـی شود ، درون یک بررسی از شـهریور 1378 لغایت اردیبهشت 1382 از 55 مرکز تکثیر و پرورش سردآبی درون استانـهای تهران ، مازندران ، گیلان ، فارس ،مرکزی ، کرمان و کهکیلویـه و بویراحمد مورد بازدید و نمونـه برداری قرار گرفت.

بررسی فراوانی و پراکنش شانـه داران درون حوزه جنوبی دریـای خزر ( سواحل استان گیلان )

نويسنده:سیـامک باقری

‌Mnemiopsis leidyi از طریق‌ آب‌ توازن‌ کشتی‌ از دریـای‌ سیـاه‌ به‌ دریـای‌ خزر درون اواخر دهه‌ 1990 حمل‌ شد و آثارمنفی‌ شدیدی‌ بر این‌ اکوسیستم‌ آبی‌ گذارد.

برآورد ذخایر مـیگوی موزی (Penaeus merguiensis ) و مـیگوی سفید هندی (Penaeus indicus ) درون خلیج فارس و دریـای عمان

نويسنده:محسن صفایی

با بررسی‌های بعمل آمده کـه از تیر ماه 1382 توسط شناور تحقیقاتی تجلی و 4 فروند شناور محلی بـه روش مساحت جاروب شده Swept area درون آبهای ساحلی خلیج فارس و دریـای عمان صورت گرفت، زمان بهینـه آغاز فصل صید مـیگو درون آبهای اطراف بندرعباس که تا سیریک و زمان بهره‌برداری از مـیگوی مولد سفید هندی درون آبهای اطراف خلیج جاسک، بترتیب 5/7/82 و 15/1/83 پیشنـهاد گردید.

استحصال روتیفر S-type از استرین های بومـی منطقه

نويسنده:سید جواد حسینی

با توجه بـه اهمـیت نقش زئوپلانکتونـها و بخصوص روتیفر با اندازه کوچک درون تغذیـه و انتقال اسید های چرب غیر اشباع درون مراحل لاروی ماهیـان دریـایی و مـیگو ، این مطالعه با هدف استحصال روتیفر S-type از استرین های بومـی منطقه درآزمایشگاه تولیدغذای زنده درهچری ماهیـان دریـایی مرکزتحقیقات آبزی پروری جنوب دراستان خوزستان واقع درایستگاه ماهشـهر انجام شد.

تعیین احتیـاجات غذایی ماهی بنی (Barbus sharpyie)تا مرحله بازاری ( فاز اول: آنالیز لاشـه از مرحله تغذیـه فعال که تا مرحله بازاری )

نويسنده:منصور شریفیـان

پروژه تعیین احتیـاجات غذای ماهی بنی طی دو فاز، مورد تصویب قرار گرفت. بطوریکه درون تحقیق حاضر (فاز اول اجرای طرح) آنالیز لاشـه و تعیین برخی خصوصیـات بیولوژیک ماهی بنی طی سال 82 ـ 80 مورد مطالعه قرار گرفت درون این تحقیق، 413 قطعه ماهی بنی درون دامنـه طولی 440 ـ 30 مـیلی متر از منابع آبی استان خوزستان (هور شادگان و هورالعظیم) صید گردید. بـه منظور انجام تحقیقات جهت تجزیـه لاشـه و تعیین خصوصیـات بیولوژیک ، ماهیـان بنی درون گروههای طولی مختلف دسته بندی گردیدند.

بررسی اکولوژی دریـاچه سد دز

نويسنده:سارا سبزعلیزاده

نمونـه برداری بصورت ماهانـه از 5 ایستگاه درون دریـاچه سد دز از دی ماه 1380 لغایت آذر ماه 1381 جهت بررسیـهای فیزیک و شیمـیایی ، پلانکتون ، بنتوز و ماهی شناسی انجام گرفت . همچنین یک ایستگاه درون رودخانـه دز ( بعد از سد ) نیز جهت بررسیـهای فیزیکی و شیمـیایی انتخاب شد . ایستگاه 5 کـه محل ورود رودخانـه دز بـه دریـاچه مـیباشد دارای شرایط خاصی هست که با توجه بـه حجم آب دریـاچه ، از شرایط دریـاچه ای یـا رودخانـه ای برخوردار هست .

تعیین بیونرماتیو پرورش مـیگوی ببری سبز(Penaeus semisulcatus )ـ فاز ٢

نويسنده:مـهراب بنافی

پرورش‌گونـه‌های‌ مـیگوی بومـی‌ ایران‌ به‌ منظور افزایش‌ تنوع‌ ژنتیکی‌ و جلوگیری‌ از زیـانـهای ‌احتمالی پرورش‌ تک‌ گونـه‌ای‌، مورد توجه‌ قرار گرفته‌ است‌ که‌ از آن‌ جمله‌ مـی‌توان‌ به‌ پرورش مـیگوی‌ ببری‌ سبز (Penaeus semisulcatus ) اشاره‌ نمود.

بررسی کمـی و کیفی بچه ماهیـان استخوانی رها سازی شده درون رودخانـه های استان گلستان ( سالهای 80 ـ 79 )

نويسنده:غلامعلی بندانی

بررسی کمـی و کیفی بچه‌ماهیـان استخوانی کپور(cyprinus carpio) ،کلمـه (Rutilus rutilus) و سفید (Rutilus frissi kuttum) درون سالهای 79 و80 شامل بررسی شرایط فیزیکی و شیمـیایی استخرها و رشد بچه‌ماهیـان از مرحله ورود بـه استخر که تا رهاسازی بـه رودخانـه و تخلیـه کامل استخرها درون کارگاه سیجوال (بندرترکمن) انجام گرفت.

ارزیـابی ذخایر ماهیـان استخوانی دریـای خزر درون سال 83 ـ 82

نويسنده:شـهرام عبدالملکی

برای‌ جمع‌ آوری‌ اطلاعات‌ زیست سنجی و آمارصید،پنج‌ گروه‌ سیـاردرمناطق‌ انزلی‌ ، کیـاشـهر ، نوشـهر ،بابلسر و ترکمن‌ از شروع‌ ( 11/ 7/ 1382 ) که تا خاتمـه‌ صید ( 21/ 1/ 1383 ) مشغول‌ فعالیت‌ بوده‌ اند . داده‌ های‌ جمع‌ آوری‌ شده‌ به‌ تفکیک‌گونـه‌ وبرای‌ هرگروه‌ سنی‌ به‌ رایـانـه‌ داده‌ شد . ضرائب‌ رشد از طریق‌ فرمول‌ برتلانفی‌ ، ضریب‌ مرگ‌ و مـیرکل‌ از معادله‌ بورتون‌ و هولت‌ ، ضریب‌ مرگ‌ و مـیر طبیعی‌ از طریق‌ فرمول‌ پاولی‌ مخاسبه و برآورد گردید .

بررسی توسعه آبزی پروری درون استان آذربایجان غربی مشتمل بر تمام گونـه ها ( گرم آبی ، سرد‌آبی و... )

نويسنده:علی مصطفی زاده

فقر غذایی از نظر کمبود پروتئین و کالری ، عامل عمده مرگ و مـیر کودکان درون کشورهای درون حال توسعه هست . بطوریکه بیماریـهای ناشی از کمبود غذایی ، زندگی آسیب پذیرترین بخش جامعه را تهدید مـی کند . ماهی به منظور شمار زیـادی از این افراد ، غذایی مـهم و بسیـار مطلوب است. غذایی سهل الهضم ، با پروتئین حیوانی بسیـار مرغوب کـه دارای کیفیتهای غذایی قابل مقایسه با گوشت و لبنیـات هست .

بررسی اندازه چشمـه مناسب دام گونـه تاسماهی ایرانی ( قره برون )

نويسنده:محمد رضا بهروز خوشقلب

به منظور بررسی اندازه چشمـه مناسب دام صید گونـه تاسماهی ایرانی و در نتیجه کاهش احتمال صید ماهی نارس و نابالغ و افزایش احتمال صید ماهیـان بزرگتر ، این تحقیق درون فروردین و اردیبهشت ماه سال 1381 درون صید گاه ترکمن استان گلستان انجام شد .

مطالعات تکمـیلی لیمنولوژیکی رودخانـه شیرود ( غرب استان مازندران )

نويسنده:شعبان نجف پور

رودخانـه‌ شیرود یکی‌از رودخانـه‌های‌ مـهم‌ شیلاتی‌ محسوب‌ مـیگردد که‌ درون غرب‌ استان‌ مازندران‌ واقع‌ گردیده ‌است‌. پروژه‌ مطالعات تکمـیلی لیمنولوژیک دراین‌ رودخانـه‌ از تاریخ 1-2-81 الی 30-9-82 بمنظور شناخت‌ بیشتر وبهترازوضعیت‌ پارامترهای‌ زیستی‌ و غیر زیستی‌ درون هشت ایستگاه‌ بترتیب درسرشاخه‌های‌ غربی (ایستگاههای 5 و 6 )‌ ، شرقی ( ایستگاههای 1 ، 2 .3 و 4 ) ‌‌، ایستگاه 7 (محل تقاطع سر شاخه های غرب وشرق ) و ایستگاه 8 (مصب‌) بصورت‌ ماهانـه ‌ مورد بررسی‌ قرار گرفت‌ نتایج حاصله بشرح ذیل است:

مبارزه بیولوژیک با حلزون های مـیزبان واسط انگل دیپلوستوموم ( Diplostomum ) با استفاده ازماهی ( Tinca )

نويسنده:سید فخرالدین مـیر هاشمـی نسب

دراین‌ بررسی‌ ، شناسایی‌ حلزونـهای‌ آب‌ شیرین‌ منطقه‌ بعنوان‌ مـیزبان‌ واسط‌ اول‌ انگل‌دیپلوستوموم‌، حلزون‌ خواری‌ لای‌ ماهی‌ و نقش‌ آن‌ درون کنترل‌ زیستی‌ بیماری‌ دیپلوستومـیازیس‌ ازطریق‌ قطع‌ چرخه‌ زندگی‌ عامل‌ آن‌ مورد آزمایش‌ قرار گرفت‌.طی‌ چهار مرحله‌ نمونـه‌ برداری‌(اردیبهشت‌ لغایت‌ مرداد ماه‌ 1379)، 771 عدد از انواع‌ حلزونـهای‌ آب‌ شیرین‌ ایستگاه‌ تحقیقات‌شیلاتی‌ سفید رود (محل‌ اجرای‌ پروژه‌) بعنوان‌ الگوی‌ حلزونـهای‌ آب‌ شیرین‌ منطقه‌ موردشناسایی‌ واقع‌ شد.

ارزیـابی زیستی قورباغه Rana ridibunda درون تالاب انزلی جهت بهره برداری و صادرات

نويسنده:علیرضا مـیرزاجانی

بی‌دمان‌ یـا قورباغه‌ها و وزغها دارای تنوع گونـه ای بالایی بوده که‌ درسرتاسر دنیـا پراکنش‌ دارند. امروزه‌ درون بسیـاری‌ کشورها از آسیـای‌ جنوب‌ شرقی‌ که تا آمریکا، قورباغه‌ ها بعنوان‌ منبع‌ غذایی‌ با ارزش‌ و یکی‌ از منابع‌ ارز آور استفاده‌ مـیشوند کـه ‌ نقش‌ مـهمـی‌ دراقتصاد ملی‌ آنـها دارد.‌

کاربرد ضایعات عمل آوری شده غلات درون جیره غذایی ماهیـان پرواری قزل آلا

نويسنده:مرتضی علیزاده

این تحقیق با هدف امکان استفاده از برخی ضایعات عمل‌آوری شده غلات شامل ضایعات صنایع تولید نان و ماکارونی بـه عنوان منبع هیدرات کربن جایگزین درون جیره غذایی ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان درون مرحله پرواری انجام گرفت.

اندازه گیری انرژی قابل هضم ( DE ) و انرژی قابل متابولیسم (ME ) مواد پروتئینی ( پودر ماهی و سویـا ) درون ماهی قزل آلای رنگین کمان

نويسنده:سید کمال الدین علامـه فانی

در این آزمایش مـیزان انرژی قابل هضم و انرژی قابل سوخت و ساز دو ماده خوراکی پروتئینی شامل پودر ماهی و کنجاله سویـا درون ماهی قزل آلای رنگین کمان درون دو وزن 120 و 220 گرم مورد اندازه گیری قرار گرفت. به منظور این منظور از مارکر اکسیدکروم و روش جمع آوری نمونـه مدفوع استفاده گردید و ماهیـان آزمایشی نیز درون تانک فایبرگلاس نگهداری شدند. مقادیــر DE و ME با توجه بـه تجزیـه خوراک ، مدفوع ، مـیزان انرژی و اکسیدکروم درون آنـها مورد محاسبه قرار گرفتند. مقدار انرژی قابل هضم به منظور پودر ماهی با 5/62 درصد پروتئین خام درون وزن های 120 و 220 گرم بـه ترتیب برابر 3700 و 3591 کیلوکالری بر کیلوگرم و برای کنجاله سویـا با 4/41 درصد پروتئین خام بـه ترتیب برابر 3004 و 2889 کیلوکالری بر کیلوگرم اندازه گیری شد. انرژی قابل متابولیسم به منظور پودر ماهی درون دو وزن مذکور بـه ترتیب بـه مـیزان 3204 و 3110 و برای کنجاله سویـا برابر 2601 و 2502 کیلوکالری بر کیلوگرم محاسبه گردیدند.

بررسی ذخائر تون ماهیـان درون سواحل سیستان و بلوچستان

نويسنده:غلامعلی بندانی

بررسی امکان استفاده مجدد از تخمک مولدین ماده ماهیـان خاویـاری از طریق جراحی بـه روش زنده

نويسنده:حسین پرند آور

تعیین مـیزان توده زنده کفزیـان خلیج فارس و دریـای عمان بـه روش مساحت جاروب شده

نويسنده:تورج ولی نسب

بررسی تنوع ژنتیکی درون ماهی مرکب ( Sepia pharaonis) آبهای خلیج فارس و دریـای عمان با استفاده از نشانگر RFLP

نويسنده:رضا نـهاوندی

پایش ذخیره شاه مـیگوPanulius homarus درون سواحل دریـای عمان ( استان سیستان و بلوچستان )

نويسنده:ابوالحسن راستیـان نسب

پروژه پایش ذخایر شاه مـیگو ( (panulirus homarusدر سواحل دریـای عمان (چابهار و رمـین ) درون سال 82 – 1381 درون فصول پائیز و بهار اجرا گردید. طی این پروژه برخی از خصوصیـات زیستی نظیر فراوانی طولی, زمان اوج فعالیت تخمریزی, طول کاراپاس درون اولین زمان بلوغ, طولی کـه در آن 50 درصد از شاه مـیگوها بالغ مـی شوند و نسبت بررسی گردید و این پارامترها همراه با ویژگیـهای کمـی ترکیب صید شاه مـیگو از نظر صید نمونـه های تخمدار, زیر سایز و … درون فصول پائیز و بهار با هم مقایسه گردیدند.

بهینـه سازی سیستم صید مـیگو با تأکید بر سهمـیه بندی درون استان هرمزگان

نويسنده:داریوش کریمـی

ماهیگیری خلیج فارس ، درون حال حاضر بوسیله مقرراتی مدیریت مـی شود کـه دسترسی تحت کنترل دولت بـه صید را فراهم مـی آورد. این نوع نظارتها نمـی تواند مانع از جلوگیری کامل صید بی رویـه شود، چرا کـه فقدان مالکیت درون دسترسی بـه منابع آزاد وجود دارد. درون چنین وضعیتی، به منظور حفاظت ذخیره کوشش بیشتری مورد نیـاز هست و افزایش تلاش صیـادی درون بخش بهره برداری مشـهود است.

ارزیـابی روغن کیلکا به منظور مصارف خوراکی

نويسنده:امـیر هوشنگ شجاعی

نويسنده:سعید تمدنی جهرمـی

این تحقیق بـه منظور بررسی جمعیت ماهی ساردین روغنی S. longiceps و معرفی مارکرهای ملکولی جهت شناسایی 4 گونـه از ساردین ماهیـان با نام علمـی S. longiceps، S. albella ، S. sindensis و S. gibbosa انجام شد. نمونـه برداری گونـه‌های فوق از 2 منطقه عمده صید ساردین درون ناحیـه جاسک انجام گرفت کـه در این ناحیـه فقط گونـه‌های S.albella ، S.sindensis و longiceps S. بدست آمد و درسواحل شمالی خلیج فارس از جمله بندر لنگه، قشم، بندر گرزه و بندر گنگان فقط گونـه S. sindensis صید گردید کـه از هر منطقه 50 نمونـه مورد آزمایش قرار گرفتند.

استخراج رنگدانـه های موجود درون خاویـار قره برون و چالباش

نويسنده:یزدان مرادی

بررسـی بیولوژیکـی و تعییــن پراکنش مـیگوهای دریـای خــزر درون سواحل استان گلستان ( فاز ١ )

نويسنده:حسن محمدخانی

استفاده از مارکرهای بیوشیمـیایی ـ ژنتیکی جهت تشخیص باربوس ماهیـان خوزستان

نويسنده:سیروس امـیری نیـا

ارزیـابی ذخایر ماهیـان استخوانی دریـای خزر درون سال 82 ـ 80

نويسنده:داود غنی نژاد

بهینـه سازی خاویـارهای فوق رسیده درون زمان تکثیر از طریق روشـهای اسمزی و فیزیکــی

نويسنده:قربان زارع گشتی

ارزیـابی کیفیت خاویـار فشرده درون بسته بندی جدید ( تیوب )

نويسنده:قربان زارع گشتی

نويسنده:احمد غرقی

کشت و پرورش جلبک و بررسی جنبه های اقتصادی آن با تأکید برجلبکهای سبز و سبزـ آبی

نويسنده:مریم فلاحی کپورچالی

بطور کلی جداسازی ، خالص سازی و کشت نیمـه انبوه و انبوه جلبکها از سال 1380 درون مرکز ماهیـان استخوانی دریـای خزر آغاز گردید و طی این بررسیـها 39 گونـه از جلبکها بصورت ذخیره خالص نگهداری گردیدند. پاره ای از ارزشـهای اقتصادی این جلبکها از جمله تغذیـه آبزیـان ، استخراج پروتئین ، چربی و توکسین و بررسی خاصیت آنتی بیوتیک مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت .

بررسی مناسب ترین روش به منظور تکثیر و پرورش گاماروس بـه عنوان غذای زنده درون تغذیـه ماهی

نويسنده:مـهرداد زمان پور

عمل آوری گوشت فیل ماهی و قره برون پرورشی و ارزیــابی کیفیت صادراتی

نويسنده:قربان زارع گشتی

بررسی پراکنش ، تعیین بیوماس و تهیـه اطلس جلبکهای دریـایی خلیج فارس و دریـای عمان ( فاز دریـای عمان )

نويسنده:بایرام محمد قرنجیک

تعیین روشـهای بهینـه سازی فرآوری سیست آرتمـیای دریـاچه ارومـیه

نويسنده:لطیف اسماعیلی

بررسی تنوع مورفولوژیکی و ژنتیکی آرتمـیای هچ شده از سیست شناور(Artemia urmia )در لایـه های فوقانی و تحتاتی دریـاچه ارومـیه

نويسنده:سهراب رضوانی گیل کلائی

بررسی باقیمانده داروها ‏، سموم و آلاینده های

نويسنده:عباسعلی مطلبی مغانجوقی

مطالعه و بررسی باقیمانده داروها سموم و آلاینده های محیط زیست درون مـیگوی پرورشی ایران بـه منظور:1 ـ شناسایی وضعیت باقیمانده داروها سموم و آلاینده های محیط زیست درون مـیگوهای پرورشی از نظر نوع مـیزان چگونگی باقیماندهو مقایسه آن با استانداردهای بین المللی MRL

تعیین روشـهای بهینـه سازی فرآوری سیست آرتمـیای دریـاچه ارومـیه

نويسنده:لطیف اسماعیلی

وزارت‌ جهاد کشاورزی‌ سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی مؤسسه تحقیقات شیلات ایران ـ مرکز مرجع آرتمـیا درون منطقه مـیانی و غربی آسیـا

بررسی و شناسائی نوزادگاههای مـیگو درون سواحل شمالی استان بوشـهر (فاز چهارم) خور فراکه - گناوه

نويسنده:فاطمـه محسنی زاده

فاز چهارم پروژه بررسی نوزادگاههای مـیگو درون محدوده آبهای شمالی استان بوشـهر، از مـهر ماه 1379 که تا شـهریور 1380 درون محدوده خور دوبه که تا خور گناوه اجرا گردید. طی عملیـات نمونـه برداری، ماهانـه از تور بونگو بـه چشمـه 500 مـیکرون وتور ترال کف بـه چشمـه 1 سانتیمتر به منظور صید مراحل لاروی و بالغ مـیگو استفاده شد.

بررسی شرایط زیست بچه ماهیـان رهاسازی شده درون رودخانـه گرگانرود

نويسنده:غلامعلی بندانی

گرگانرود بزرگترین رودخانـه استان گلستان با طول 1200 کیلومتر درون قسمت شرقی دریـای خزر بـه دریـا مـی ریزد . بعد از رودخانـه قره سو مـهمترین و تنـها محل رهاسازی بچه ماهیـان خاویـاری و استخوانی مـی باشد . درون این بررسی از محل رها سازی بچه ماهیـان که تا مصب تعداد چهار ایستگاه انتخاب گردید . هر 10 روز یکبار نمونـه برداری شامل بنتوز ‚ پلانکتون و وضعیت فیزیکی و شیمـیایی آب صورت گرفت .

پرورش انگشت قدهای کفال گونـه Mugil cephalus L

نويسنده:محمود قانعی تهرانی

کفال خاکستری با نام علمـی Mugil cephalus از گونـه های مـهم پرورش درون بسیـاری از نقاط دنیـا مـی باشد. بـه منظور دستیـابی بـه تکنیک پرورش آن درون شرایط آب و هوایی کشورمان (ایران)، پروژه ای جهت پرورش انگشت قدهای موژیل سفالوس طی سالهای 75-1373 بـه مورد اجرا گذارده شد.

هیدرولوژی و هیدروبیولوژی و آلودگی های زیست محیطی اعماق کمتر از 10 متر حوضه جنوبی دریـای خزر

نويسنده:فرامرز لولائی

دریـای‌ خزر با توجه‌ به‌ موقعیت‌ جغرافیـایی‌، وسعت‌، وجود ذخایر ارزشمند زیستی‌ وغیر زیستی‌، وجود تالابها، خلیج‌ها، دلتاها، وجود زیستگاههای‌ انواع‌ ماهیـان‌ اقتصادی‌ ازجمله‌ ماهیـان‌ سفید، خاویـاری‌ و... یکی‌ از منحصربفردترین‌ دریـاچه‌های‌ بسته‌ جهان‌مـی‌باشد. این‌ دریـاچه‌ از نظر خصوصیـات‌ هیدرولوژیک‌ و عوارض‌ کف‌ آن‌ به‌ سه‌ بخش‌شمالی‌، مـیانی‌ و جنوبی‌ تقسیم‌ شده‌ است‌.

ارزیـابی کیفی تاسماهیـان چندین ساله درون شرایط پرورش مصنوعی

نويسنده:محمود بهمنی

یکی از راههای دستیـابی بـه کیفیت فیزیولوژیک اندامـها درون ماهیـان، بررسی های بافت شناسی مـی باشد. درون پژوهش حاضر تجزیـه و تحلیل های مرتبط با روند رشد و تکامل سیستم تولید مثلی 58 عدد از ماهیـان خاویـاری (تاسماهی ایرانی Acipenser persicus ، تاسماهی روسی Acipenser gueldenstaedti و فیلماهی Huso huso ) پرورش یـافته

شناسائی و تعیین پراکنش شگ ماهیـان (جنس Alosa) درون سواحل جنوبی دریـای خزر (استانـهای مازندران و گلستان)

نويسنده:محمدعلی افرائی بندپی

پروژه شناسایی و تعیین پراکنش شگ ماهیـان[1] جنس Alosa درون حوزه جنوبی دریـای خزر طی سالهای 80 – 78 همزمان با شروع صید ماهیـان استخوانی ( 20 مـهر ماه لغایت 20 فروردین سال بعد ) با هدف شناسایی ترکیب گونـه ای شگ ماهیـان درون حوزه جنوبی دریـای خزر ، تعیین پراکنش گونـه های مختلف این ماهیـان و بررسی برخی از خصوصیـات زیستی آنـها از قبیل وضعیت رسیدگی و ساختار سنی درون سواحل استانـهای مازندران و گلستان بـه اجرا درآمده هست .

بررسی پراکنش، تعیین بیوماس و تهیـه اطلس از گیـاهان دریـایی سواحل خلیج فارس و دریـای عمان

نويسنده:کیومرث روحانی قادیکلایی

این گزارش نتیجه پژوهشی هست که بـه منظور بررسی پراکنش و برآورد زیتوده گیـاهان دریـایی (جلبکهای ماکروسکوپی) سواحل و جزایر خلیج‌فارس (محدوده استان هرمزگان) از تیرماه 1380 که تا مـهرماه 1382 انجام شده است.

روشـهای تعیین اختلالات امبریوژنز درون دوره انکوباسیون و نگهداری لارو تاسماهی و ازون برون

نويسنده:محمود محسنی

این مطالعه درون شرایط یکسان محیطی (درجه حرارت، مـیزان اکسیژن محلول، شدت جریـان آب و .....) با هدف بررسی اثر تراکم کشت تخم و لارو بـه منظور تعیین و ارتباط آن با درصد بازماندگی، مـیزان رشد و نمو و ظهور انواع ناهنجاریـهای ریختی (مورفولوژیک) درون مراحل مختلف آنتوژنز از تخم که تا روی آوری لاروها بـه تغذیـه فعال، جهت دستیـابی بـه بهترین نرم کشت تخم و لارو انجام شد.

بررسی امکان انتقال ماهیـان خاویـاری نارس صید شده بـه محلهای پرورشی

نويسنده:مـهدی مقیم

صید دریـایی ماهیـان خاویـاری با صید ماهیـان نارس همراه مـی باشد. صید ماهیـان نارس ، صید غیر منطقی ، غیر مسئولانـه و غیر اقتصادی هست .

بررسی تولید مثل ماهی حلوا سفید (Pampus argenteus) درون صیدگاههای عمده استان هرمزگان

نويسنده:محمد مومنی

تولید مثل درون ماهی حلوا سفید (Pampus argenteus) درون صیدگاههای خلیج فارس و دریـای عمان (استان هرمزگان) شامل آبهای بندر لنگه و بندرعباس که تا سیریک بـه مدت 14 ماه از مـهر1380 که تا آبان ماه 1381 مورد بررسی قرار گرفت.

مدیریت ذخایر مـیگوهای مـهم اقتصادی با تاکید بر فاکتورهای موثر هواشناسی (فاز 2)

نويسنده:محسن صفائی

با بررسی های بعمل آمده کـه بصورت ماهانـه طی سالهای 1381-1379 توسط شناور تحقیقاتی تجلی و چهار فروند شناورمحلی بـه روش مساحت جاروب شده (Swept area) درون آبهای منطقه بندرعباس که تا سیریک کـه در قالب پروژه مدیریت ذخائر مـیگو و اثر پارامترهای هواشناسی بر ذخائر آن صورت گرفته،

بررسی اصول فیزیولوژیک انتخاب مولدین (نر و ماده) مناسب به منظور باز تولید مصنوعی ازون برون

نويسنده:محمد پورکاظمـی

ماهی ازون برون (Acipenser stellatus) یکی از ماهیـان با ارزش و تجاری دریـای خزر مـی باشد کـه سهم عمده ای درون تولید خاویـار دارد. درون چندین سال اخیر مشکلاتی درون تکثیر مصنوعی این گونـه بوجود آمد بطوریکه بر خلاف سایر گونـه های تاسماهی براحتی بـه تزریق هورمونی پاسخ مثبت نمـی دهد یـا مـیزان بازدهی تکثیر مصنوعی آن پائین است.

بررسی رژیم غذائی ماهی حلوا سفید (Pampus argenteus) درون صیدگاههای عمده استان هرمزگان

نويسنده:فرشته سراجی

ماهی حلوا سفید با نام علمـی Pampus argenteus از خانوده STROMATEIDAE از ماهیـهای با ارزش اقتصادی بوده کـه دارای صیدگاه‌های عمده درون آبهای استان هرمزگان مـی‌باشد. بیشترین فراوانی این ماهی درون مناطق چاهو شرقی درون شمال غربی جزیره قشم، شرق تنگه هرمز و در نواحی خلیج جاسک مـی‌باشد. تحقیق درون خصوص تغذیـه ماهی حلواسفید درون محدودة آبهای استان هرمزگان از تیر ماه 1380 لغایت آبان ماه 1381 صورت پذیرفت.

ردیـابی بیماری لکه سفید (White Spot Syndrome Disease) درون مـیگوی پرورشی سفید هندی (Penaeus indicus)

نويسنده:محمد تخم افشان

بر اساس گزارشـهای واصله درون تیر ماه سال 1381، مرگ و مـیر شدیدی درون مـیگوهای پرورشی منطقه چوئیبده آبادان اتفاق افتاد. بـه منظور ردیـابی بیماری لکه سفید، نمونـه برداری متوالی از مراحل مختلف تکثیر وپرورش درون استانـهای خوزستان, بوشـهر, هرمزگان و سیستان و بلوچستان از اردیبهشت که تا شـهریور ماه سال 1381 انجام گردید.

بررسی بیولوژی تکثیر ماهی شیزوترازارودنی هامون ماهی (Schizothorax zarudnyi)

نويسنده:منصور ذبیحی

در مـیان 13 گونـه ماهی گزارش شده درون تالاب هامون، چاه نیمـه های سیستان و منابع آبهای پیوسته، هامون ماهی (Schizothorax zarudnyi) یکی از با ارزشترین گونـه های اقتصادی حوزه آبریز سیستان مـی باشد. این مطالعه از مـهرماه 1380 که تا شـهریور ماه 1381 بطول انجامـید.

پایش توده زنده مـیگوی سفید

نويسنده:هوشنگ انصاری

پایش توده زنده مـیگوی سفید درون آبهای استان خوزستان از تیر ماه 80 آغاز و عملیـات اجرایی و گشتهای دریـایی آن درون آذر ماه 81 پایـان یـافت طی این مدت درون منطقة لیفه- بوسیف (سواحل غربی استان) 18 گشت تحقیقاتی و در منطقة بحرکان (سواحل شرقی استان) 13 گشت انجام شد.

بررسی وضعیت ذخائر ماهیـان تزئینی درون حال بهره برداری

نويسنده:هدایت اسدی

این گزارش حاصل انجام پژوهشی هست که درون آبهای جزیره لارک بـه منظور پی‌بردن بـه تنوع گونـه‌ها و مـیزان اجمالی ماهیـان زینتی انجام شده است. این جزیره بـه عنوان نمونـه‌ای از جزایر ایرانی خلیج‌فارس (که آبهای اطراف آنـها دارای صخره‌های مرجانی و زیستگاه ماهیـان زینتی مـی‌باشد ) و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند ، انتخاب شده‌است.

بررسی امکان استفاده از روتیفر Brachionus plicatilis درون تغذیـه لارو تاسماهی ایرانی

نويسنده:کورش حدادی مقدم

نقش اساسی درون دستیـابی بـه افزایش بازدهی تولید لارو، معرفی غذاهای زنده ای هست که کیفیت و کمـیت مناسب را بخصوص درون مراحل ابتدایی پرورش لاروها یعنی تغذیـه فعال ( تغذیـه خارجی ) داشته باشند.

بررسی تاثیرات دوره انجماد، دما و شیوه نگهداری بر مـیزان تجمع (پراکنش و پراکنش مجدد) عناصر درون بافتهای مختلف دوگونـه مـیگوی خلیج فارس

نويسنده:نیما گ

در این تحقیق پراکنش سه فلز سنگین (Zn, Cu,Cd) درون بافتهای مختلف (اسکلت خارجی،‌ عضله و ‌هپاتوپانکراس) دو گونـه مـیگو Penaeus merguiensis) و (P. semisulcatusبررسی گردید. مـیزان تاثیر شرایط نگهداری نمونـه‌ها درون پراکنش مجدد عناصروهمچنین نقش احتمالی متالوتیونین دراین خصوص مورد تاکید ویژه قرار گرفت.

بررسی وضعیت شناورهای سنتی استانـهای بوشـهر و هرمزگان و مقایسه آن با استانداردهای بین المللی

نويسنده:مـهران یـاسمـی

بهره‌برداری بهینـه از ذخایر آبزیـان موجود درون خلیج فارس و دریـای عمان جهت تامـین بخشی از منابع پروتئینی دریـایی کشور مستلزم بکارگیری روشـهای مختلف و متنوع صید توسط شناوران گوناگون مـی‌باشد.

کشت توأم مـیگوی ببری سبز Penaeus semisulcatusو سفید هندی Penaeus indicus با سه نسبت مختلف

نويسنده:مـهراب بنافی

این‌ تحقیق‌ درون 9 استخر/4 .هکتاری با تراکم‌ 25 قطعه‌پست‌ لارو درون متر مربع‌ درون سایت‌ پرورشی‌ حله استان‌ بوشـهر درون سال‌ 1381 انجام‌ گردید که‌ سه‌ استخر اول‌ به‌پرورش‌ مـیگوی‌ سفید هندی‌ و سه‌ استخر دوم‌ به‌ پرورش‌ مـیگوی‌ ببری‌ سبز و سه‌ استخر سوم‌ به‌ کشت‌ توأم‌ مـیگوی‌ ببری‌ سبز و سفید هندی‌ با نسبت‌ مساوی‌ 50% اختصاص‌ یـافت‌.

پایش کمـی و کیفی و بهداشتی بچه ماهیـان خاویـاری درون مجتمع تکثیر و پرورش ماهی شـهید رجایی

نويسنده:مـهدی یوسفیـان

تکثیر مصنوعی‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ دریـای‌ خزر از جمله‌ قره‌ برون‌، چالباش‌،شیپ، ازون‌ برون‌ وفیل ماهی بمنظور بازسازی‌ ذخایر این‌ ماهیـان‌ هر ساله‌ توسط‌ مجتمع‌ تکثیر و پرورش‌ بچه‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ کارگاه‌ شـهیدرجایی‌ انجام‌ مـی‌شود.

تعیین ت فیل ماهی، چالباش، دراکول و شیپ بـه وسیله اولترا سونوگرافی

نويسنده:مـهدی مقیم

تعیین ت و رسیدگی ماهیـان زنده فاقد علائم ظاهری یـا زمانی کـه این علائم هنوز ظاهر نشده اند ، از جنبه‌های مختلف دارای اهمـیت مـی باشد. درون این پژوهش، امکان تشخیص ت و مرحله رسیدگی تاسماهیـان شامل گونـه‌های دراکول(Acipenser stellatus) ، چالباش(A. guldenstadti) ، شیپ (A.nudiventris) و فیل ماهی(Huso huso) بوسیله اولتراسونوگرافی مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی آماری و بیولوژیکی ماهیـان خاویـاری درون سال 1379

نويسنده:مـهدی مقیم

در این تحقیق تغییرات ذخایر ماهیـان خاویـاری درون آبهای ساحلی ایران درون دریـای خزر با بررسی نوسانات صید و صید بـه ازای واحد تلاش و پارامترهای جمعیتی ازجمله، طول، سن، وزن، ترکیب ت و وزن خاویـار مورد تجزیـه و تحلیل قرار گرفت. اطلاعات زیست سنجی ماهیـان از 9 صیدگاه شاهد جمع‌آوری گردید.

بررسی نقش روتیفر Brachionus plicatilis درون افزایش بقاء لارو ماهی سفید و مقایسه آن با غذای کنسانتره

نويسنده:مریم فلاحی کپورچالی

در مـیان ماهیـان استخوانی سواحل ایرانی دریـای خزر، ماهی سفید از جایگاه برتری برخوردار بوده و جهت ‌ترمـیم‌ ذخایر آن‌ هر ساله‌ مـیلیونـها بچه ماهی حاصل از تکثیر مصنوعی به‌ دریـا رهـاسـازی‌ مـی گـردد. این‌ بررسـیـها جهت‌ تغذیـه‌ لاروهای‌ تکثـیر یـافته‌ با روتـیفرBrachionus plicatilis و مقایسه آن با غذای‌ کنسانتره‌ متداول‌ درون کارگاههای‌ تکثیروپرورش‌ از ابتدای‌ دوره لاروی‌ انجام‌ شد.

استفاده از آرتمـیا ارومـیانا (ARTEMIA URMIANA) بعنوان حامل آنتی بیوتیک اکسولینیک اسید و تعیین مـیزان تجمع (باقیماندگی) دارو درون مراحل مختلف رشد آن

نويسنده:مـیر یوسف یحیی زاده

این تحقیق بـه منظور غنی سازی ناپلی و آرتمـیای بالغ دریـاچه ارومـیه با آنتی بیوتیک(اکسولینیک اسید) و تعیین مـیزان باقیماندگی یـا تجمع دارو درون بدن ناپلی و آرتمـیای بالغ درون مدت زمانـهای متفاوت تحت تاثیر دوزهای مختلف داروی اکسولینیک اسید اجرا گردید .

افزایش تولید درون استخرهای خاکی پرورش قزل‌آلا درون آب شور که تا حد سیستم متراکم با استفاده از روش‌های هوادهی

نويسنده:محمود نفیسی بهابادی

به منظور بررسی اثرهای هوادهی بر افزایش تولید و کاهش حجم آب درون جریـان درون استخرهای خاکی پرورش قزل‌آلا درون آب لب‌شور، ماهیـان قزل‌آلا با وزن اولیـه 25 گرم با تراکم 4ـ2 قطعه درون هر متر مربع از سطح استخرهای خاکی رهاسازی شدند و به مدت 120 روز درون قالب 3 تیمار (یک تیمار شاهد و دو تیمار آزمایشی) شاخص‌های رشد آنـها مورد بررسی قرار گرفت.

بررسی مناطق پراکنش مـیگوی ببری سبز و سفید درون منطقه بحرکانسر

نويسنده:محسن نوری‌نژاد

یکی از مشکلات مدیریت صید، اعمال مدیریت مناسب بر گونـه‌هائی هست که ویژگی‌های رفتاری و شیوه صید مشابهی داشته ولی از لحاظ خصوصیت تولید مثلی و به دنبال آن زمان باز سازی ذخیره متفاوت هستند. دو گونـه مـیگوی سفید (Metapenaeus affinis) و ببری سبز Penaeus semisulcatus ) ) درون خلیج فارس با توجه بـه منابع موجود درون منطقه از لحاظ زمان تخم ریزی و بازسازی ذخیره با هم متفاوت بوده و صید یکی با فصل تخم ریزی دیگری هم زمان مـی‌باشد.

بررسی کمـی و کیفی بچه ماهیـان سفید رهاسازی شده درون استان مازندران (80-1379)

نويسنده:کوروش امـینی

تکثیر مصنوعی ماهی سفید بمنظور بازسازی ذخایر این ماهی ، بدلیل تخریب محلهای تخمریزی طبیعی آنـها درون رودخانـه های ایران ، هر ساله توسط شیلات ایران انجام مـیگیرد. هدف از این مطالعه، برآورد کمـیت و کیفیت بچه ماهیـان و همچنین کیفیت آب رودخانـه ها درون هنگام رهاسازی مـیباشد.

بررسی خواص ضد باکتریـائی مرکب اسکوئید و ماهی مرکب

نويسنده:فریبا اسماعیلی

برای انجام این پروژه، نمونـه های مرکب از اسکویید ( Loligo sp. ) و ماهی مرکب ( Sepia sp.) از دریـای عمان و خلیج فارس بـه آزمایشگاه منتقل شد و برای بررسی خواص ضد باکتریـایی مرکب، آزمایشـهایی روی باکتری های گرم مثبت و گرم منفی از جمله استافیلو کوارئوس ـ با سیلوس سابتیلیس ـ آئروموناس هیدرو فیلا و ویبریو هاروی صورت پذیرفت .

بررسی کارآیی تورهای کششی ساحلی (جل ساردین) درون شب بـه کمک انتشار نور

نويسنده:فرهاد کهفی زاده

هدف از انجام این پروژه ،آزمایش تورجل ( تور کششی ساحلی ) توأم با استفاده از نور درون آبهای مجاور ساحل کنگان ، بمنظور ارزیـابی و مقایسه صید و درنـهایت معرفی این روش بـه جامعه صیـادی بـه منطور افزایش راندمان صید بوده هست .

بررسی شناسایی جمعیت های ماهی کلمـه با استفاده از اتولیت

نويسنده:فرخ پرافکنده حقیقی

درواقع خصوصیـات و ویژگی‌های آبی کـه ماهی درون آن زیست مـی‌کند، درون اتولیتها منعمـی‌شود. طی حیـات ماهی، اتولیتها مدام رشد کرده و باز جذب هم نمـی‌شوند، لذا تفاوت‌های موجود درون محیط زندگی آنـها از طریق تراکم عناصر مختلف درون اتولیتها قابل بررسی است.

بررسی ترکیب صید ضمنی درون دامـهای ماهیـان خاویـاری

نويسنده:فرخ پرافکنده حقیقی

تعیین‌ مـیزان‌ ترکیب‌ صید ضمنی‌ دامـهای‌ تاس‌ ماهیـان‌ یکی‌ از موارد قابل‌ اهمـیت‌ درون صید و بهره‌برداری‌ ماهیـان‌ ارزشمند خاویـاری‌ دریـای‌ خزر بوده‌ ودراین‌ خصوص‌ درون سال‌ 1380، درون صیدگاه‌ شـهید داداشی‌ (یکی‌ از صید گاههای‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ ‌ اداره‌کل‌ شیلات‌ استان‌ گیلان‌ ) وصیدگاه چالاشت (یکی‌ از صید گاههای‌ ماهیـان‌ خاویـاری‌ ‌ اداره‌کل‌ شیلات‌ استان‌ گلستان)‌ اقدام بـه جمع آوری صید ماهیـان خاویـاری گردید.‌ باتهیـه‌ وتوزیع‌ فرمـهای‌ اولیـه‌ و پردازش‌ اطلاعات‌ خام‌ ازطریق‌ نرم‌افزارهای‌ کاربردی‌ Excell،Quatro pro و Statgraf، به‌ نتایج‌ قابل‌ توجهی‌ دست‌ یـافتیم‌ .

بررسی وضعیت صید مولدین مـیگوی سفید هندی (P. indicus) توسط شناورهای مولدگیر درون منطقه جاسک

نويسنده:غلامعباس زرشناس

از سال 1373 که تا کنون همـه ساله صید مولدین مـیگوی سفید هندی درون زیستگاهها و صیدگاههای مـهم استان هرمزگان از منطقه سیریک آغاز و تا منطقه گابریک واقع درون حوزه شرقی جاسک ادامـه مـی‌یـابد. پروژه بررسی وضعیت صید شناورهای مولدگیر طی سالهای 81 و 1380 بمنظور دستیـابی بـه شناسایی و مـیزان صید گونـه‌های مختلف مـیگو، تعیین نسبت مـیگوی سفید هندی درصید، مشخص درصد مراحل باروری و تعیین نقشـه پراکنش گونـه مذکور درون صیدگاههای استان هرمزگان اجراء گردید.

مونیتورینگ بررسی ذخایر کفزیـان بـه روش مساحت جاروب شده درون دریـای عمان ـ سواحل سیستان و بلوچستان

نويسنده:غلامرضا دریـانبرد

در شـهـریـور مـاه سـال 1381، بـه مدت 16 روز (21/6/81 لغایت 5/7/81) نمونـه بـرداری از 92 ایستگـاه درون دریـای عمـان ( دماغـه مـیـدانـی که تا خلیـج گـواتـر ) انجـام شـد. شکـوفـائـی و ازدیـاد جمعیـت نوعـی عـروس دریـائـی درون منطقـه مشکـلات زیـادی را درون نمـونـه برداری از لایـه هـای عمقـی کمتـر از 30 متـر بـوجـود آورد و 5 ایستگـاه از محاسبـات حذف گردیـد.

تعیین مـیزان توده زنده کفزیـان آبهای استان سیستان و بلوچستان بـه روش مساحت جاروب شده

نويسنده:غلامرضا دریـانبرد

در شـهریور ماه 1382 بـه مدت 17 روز نمونـه برداری از 92 ایستگاه بـه روش ترال کف با استفاده از تور ترال ماهی درون محدوده آبهای ساحلی استان سیستان و بلوچستان (55 o58 طول شرقی که تا 30 o61 طول شرقی) و در اعماق 10 که تا 100 متر انجام شد.

تعیین اثرات دو شیوه صید سنتی و صید صنعتیتون ماهیـان بر یکدیگر درون دریـای عمان

نويسنده:غلامرضا دریـانبرد

مطالعه بـه منظور بررسی اثرات صید صنعتی تون ماهیـان برروی صیـد سنتی طی سالهای 1379 و 1380 درون دریـای عمان (سواحل سیستان و بلوچستان) براساس اطلاعات صید و تلاش صیـادی شناورهای نمونـه سنتی و شناورهای پرساینر آزادگان 1 و 2 و همچنین اطلاعات طول چنگالی دو گونـه گیدر و هوور صورت گرفت. براساس اطلاعات ادغام شده (Pooled data) طول چنگالی بدست آمده از شناورهای صید صنعتی و صید سنتی، ضرائب رشد و مرگ و مـیر به منظور گونـه گیدر بترتیب45/0K= درون سال، 200= سانتیمتر ، 26/4ф’= ، 62/0M= ، 65/2Z= ، 03/2F= و 77/0E= و بـرای هـوورمسقطـی کـه فقط درون صیـد سنتـی مشـاهـده شـد

بررسی اثرات زیست‌محیطی ناشی از فعالیت کارگاههای پرورش مـیگو درون منطقه تیـاب

نويسنده:غلامرضا اکبرزاده

توسعه فعالیت‌های تکثیر و پرورش مـیگو درون سواحل جنوبی کشوربخصوص درون استان هرمزگان دردهه اخیر رشد چشمگیری را از خود نشان داده است.

بررسی وضعیت صید سطحزیـان ریز (ساردین ماهیـان) درون منطقه جاسک و ارتباط آن با فاکتورهای هیدرولوژیک

نويسنده:علی سالارپور

بررسی درموردساردین ماهیـانی کـه توسط قایق های مجهز بـه تور پرساین وتور جل ساردین (محاصره ‌ای ساحلی)ازمـهر1380تاآبان1381در سواحل جاسک صید شده بودند، مشخص کردکه 4گونـه از جنس)Sardinella,S. sindensis,S. albella S. longiceps (S. gibbosa,و یک گونـه از جنس Dusumieria D. acuta) (وجوددارند. ساردین ماهیـان بترتیب 8/83% و 4/87% ازترکیب کل صیدتور پرساین وتور جل ساردین وازبین ساردین ماهیـان نیزS. Sindensis بترتیب 8/87% و7/92%ازترکیب صیدتور پرساین وتور جل ساردین را بخود اختصاص داد.

ارزیـابی بهداشتی صیدگاههای ماهی خاویـاری دارای کد EC درون استان مازندران

نويسنده:علی سلمانی جلودار

در این تحقیق، چهار مرکز عمل آوری خاویـار دارای کد EC استان مازندران، طی سالهای 82-81 ، با هدف ارزیـابی مـیزان تطابق وضعیت مراکز عمل آوری خاویـار(مـیرود، حسن آباد، نشتارود و ایزده) با موازین اتحادیـه اروپا ، مورد بررسی قرار گرفته است.

بررسی امکان پرورش جلبکهای مـهم و اقتصادی با تاکید برجنس گراسیلاریـا درون مناطق طبیعی و استخرهای خاکی

نويسنده:علی مـهدی آار

پروژه کشت و پرورش جلبکهای درون یـایی با تاکید بر گراسیلاریـا طی سالهای 78 که تا 80 انجام پذیرفت. درون این تحقیق 5 گونـه جلبک انتخاب و در فصول مختلف سال آزمایش گردید.

پرورش توأم ماهی کپور و برنج

نويسنده:علی دانش خوش اصل

هدف‌ این‌ بررسی‌ امکان‌ تولید توأم‌ برنج‌ وماهی‌ بود. عملیـات‌ کشت‌ توأم‌ برنج‌ وماهی‌ درون 2000 متر مربع‌ مزرعه‌ برنج‌ اجراء گردید همچنین‌ 2000 متر مربع‌ شالیزار بعنوان‌ شاهد (کشت‌ برنج‌ بدون‌ ماهی‌) درون نظر گرفته‌ شد. رقم‌ برنج‌ هاشمـی‌ و کپور ماهیـان‌ به‌ تعداد کل‌ 430 عدد، شامل‌ کپور معمولی‌ 5/46 درصد، کپور علفخوار 2/30 درصد، کپور نقره‌ای‌ 3/23درصد برای‌ کشت‌ توأم‌ انتخاب‌ گردید.

بررسی امکان تکثیر و پرورش مـیگوی موزی درون استان هرمزگان

نويسنده:علی‌اکبر صالحی

این طرح جهت بررسی امکان تکثیر و پرورش مـیگوی موزی درون استان هرمزگان درون کارگاه تکثیر کلاهی و سایت پرورش مـیگوی تیـاب جنوبی اجرا شد. درون این بررسی تعداد 12 قطعه مولد مـیگوی موزی از منطقه سیریک صید بـه کارگاه تکثیر مـیگوی کلاهی حمل گردید. مـیگو‌های مولد درون دو حوضچه 6 تنی شماره 1 و 2 بـه تعداد مساوی ذخیره سازی شدند. برخی عوامل فیزیکی و شیمـیایی آب شامل اکسیژن، دما، شوری درون هر روز درون چندین نوبت اندازه گیری و ثبت شدند.

تعیین بهترین تراکم ذخیره سازی مـیگوی سفید هندی درون پرورش نیمـه متراکم درون استان هرمزگان

نويسنده:علی اکبر صالحی

این‌ طرح‌ جهت‌ تعیین‌ بهترین‌ تراکم‌ ذخیره‌ سازی‌ مـیگوی‌ سفید هندی‌ درون سیستم‌ پرورش‌ نیمـه‌ متراکم‌ با 4 تیمار 18، 20، 22 و 25 قطعه‌ مـیگو درون متر مربع‌ و 3 تکرار با همکاری‌ شرکت‌ پرورش‌ مـیگوی‌آبزیـان‌ بندر درون استان‌ هرمزگان‌ منطقه‌ تیـاب‌ شمالی‌ اجرا شد.

اندازه گیری انرژی قابل هضم (DE) و انرژی قابلمتابولیسم (ME) مواد پروتئینی (پودر ماهی و سویـا)

نويسنده:سیدکمال‌الدین علامـه فانی

بررسی وضعیت پرورش مـیگوی منطقه دلوار بوشـهر

نويسنده:حسن توکلی ریشـهری

تحقیق حاضر بـه بررسی وضعیت پرورش مـیگو درون مجتمع دلوار مـی پردازد کـه 3 سال از فعالیت آن مـی گذرد . دلایلی همچون نبود مطالعات جامع بر پرورش مـیگوی دلوار ، رشد نامناسب و پائین بودن مـیزان تولید استخرهای پرورشی نسبت بـه استانداردهای اعلام شده ، بررسی تاثیرعوامل فیزیکو شیمـیایی ، زیست محیطی و مدیریتی ، سبب طرح و اجرای این پروژه گردید .

تعیین ترکیب طولی و گونـه ای تورهای گوشگیر شیری دوطبقه درون منطقه دیر

نويسنده:رجب خدادادی

نظربه اینکه درون چند سال اخیر، صیـادان بخش سنتی اقدام بـه مونتاژ تورهایی با ارتفاع 30 متر نموده وهم اکنون نیز قشرعظیمـی از جامعه صیـادی استان بوشـهر با این شیوه صید مبادرت بـه استحصال آبزیـان مـی نمایند و چون ساخت وبکارگیری تورهای با ارتفاع 30 متر مغایر با آیین نامـه اجرائی مدیریت ذخیره و تکثیر و پر ورش تحقیقات شیلات هست و اطلاع دقیقی از ترکیب طولی وگونـه ای این شیوه صید موجود نمـی باشد ،لذا بخش مدیریت ذخائر مرکز تحقیقات شیلاتی خلیج فارس –بوشـهر با همکاری معاونت صید وصنایع شیلاتی ادره کل شیلات بوشـهر پروژه ای را تحت عنوان"تعیین ترکیب طولی وگونـه ای تورهای گوشگیر شیری دو طبقه (دوپانل )"را تصویب نمود. درون مجموع، مدت زمان اجرای پروژه 15ماه درون نظر گرفته شد کـه از این مدت ، 12

تولید پروبیوتیک باکتریـایی بـه منظور بهینـه سازی استخرهای پرورش ماهیـان گرمابی با تاکید بر کاهش آمونیـاک، نیترات و SH2

نويسنده:رضا صفری

نمونـه برداری درون یک دوره 3 ماهه از 51 آببندان درون استان مازندران و در سال 1381 انجام گرفته و در مجموع ، 153 نمونـه از نظر فاکتورهای مـی مورد بررسی قرار گرفته اند( 612 مورد آزمایش). بـه منظور جداسازی باکتریـهای تجزیـه کننده آمونیـاک، نیتریت و سولفید هیدروژن، از محیطهای غنی شده و اختصاصی تجارتی و سنتتیک استفاده گردید. بـه منظور بررسی تاثیر باکتریـهای مختلف درون فاکتورهای شیمـیایی، باکتریـها بـه شکل لیوفیلیزه، تازه و رقیق شده و در قالب تیمارهای مختلف ( غلظتهای مختلف فاکتورهای شیمـیایی ، pH ، هواده و زمان ) درون محیط کشت آزمایشگاهی ، آکواریوم ، ونیرو و استخر مورد ارزیـابی قرار گرفتند.

بررسی اثرات آبزی پروری بر محیط زیست درون مناطق حله و مند بوشـهر

نويسنده:سهیلا امـیدی

پروژه بررسی اثرات آبزی پروری بر محیط زیست درون مناطق حلـه و منـد بوشـهر ، بـه منظور بررسی تأثیر احتمالی پسابهای مزارع پرورشی درون محیط زیست دریـایی اجرا گردید.

بررسی راندمان و کیفیت ژلاتین استحصالی از پوست سپرماهیـان غالب خلیج فارس

نويسنده:سید حسن جلیلی

سپرماهیـان از ذخایر آبزیـان خلیج فارس و دریـای عمان هستند کـه بخش بزرگی از صید ضمنی را درون انواع روشـهای صید بخود اختصاص داده و در عین حال از آنـها هیچ استفاده‌ای نمـی‌شود. درون این تحقیق با توجه بـه ارزش اقتصادی و جایگاه کاربردی ژلاتین استحصال شده از آبزیـان، تلاش شده هست تا علاوه بر بهینـه‌سازی شرایط استخراج، راندمان و کیفیت ژلاتین استحصال شده از پوست گونـه‌های غالب خلیج فارس مورد مقایسه قرار گیرد.

بررسی ذخایر گونـه های مـهم اقتصادی شیر و قباد بر اساس خصوصیـات بیومتری ماهیـان درون سواحل چابهار

نويسنده:سیدعباس حسینی

برخی از فاکتورهای ماهی شیر درون سال81 –80 دردریـای عمان سواحل سیستان و بلو چستان مورد بررسی قرارگرفته است. بررسی وضعیت صید و تلاش گونـه هـای شیـر و قبــاد بر اساس آمار صید اداره کل شیلات استان از ســال 76 که تا 81 نیــز انجام پذیرفت. تجزیـه و تحلیل اطلاعات شاخص گنادی ( G.S.I) یک دوره تخمریزی طولانی را از اسفند که تا مرداد ماه همراه با اوج آن درون ماههای فروردین – اردیبهشت به منظور گونـه شیر نشان داد.

مطالعه هیدرولوژی و هیدروبیولوژی بـه منظور بررسی امکان تکثیر و پرورش آبزیـان آب شور درون منطقه شرق اصفهان

نويسنده:عباسعلی استکی

این تحقیق بـه منظور بررسی امکان استفاده از منابع آبی شرق اصفهان بـه منظور آبزی پروری از سال 1375 شروع و تا سال 1381 تداوم داشت و طی آن، پایین دست رودخانـه‌ زاینده‌رود، بندهای مربوط بـه آن، زهکش‌ها و باتلاق‌خونی مورد بررسی هیدرولوژیک و هیدروبیولوژیک قرار گرفت.

تعیین مدت زمان و روش نگهداری مناسب جهت پوسیدگی کود آلی مورد استفاده درون آبزی پروری

نويسنده:عباسعلی استکی

در شـهریور سال 1379، مقدار مورد نیـاز کودی تازه ازداری گلشـهر اصفهان بـه محل انجام آزمایش منتقل و در قالب پنج تیمار سیلوها، دپوهای بدون پوشش پلاستیک، دپوهای با پوشش پلاستیک، بشکه‌ها و لوله‌ها نگهداری شده و تا اردیبهشت سال 1380 بصورت ماهانـه از آنـها نمونـه‌گیری شد.

پایش ذخایر کفزیـان آبهای استان هرمزگان بـه روش مساحت جاروب شده

نويسنده:رضا دهقانی

این گزارش نتیجه پژوهشی هست که درون آذر ماه 1380 بـه منظور برآورد ذخایر کفزیـان بـه روش مساحت جاروب شده، درون محدوده عمقی 10 که تا 50 متر آبهای استان هرمزگان درون خلیج فارس و دریـای عمان انجام شده است. مبنای آماری این بررسی، روش اشکوب‌بندی شده تصادفی بوده و طی آن از 90 ایستگاه نمونـه‌برداری شده است.

بررسی عوامل محیطی مؤثر درون سیست‌زایی آرتیما درون استخرهای پرورشی

نويسنده:رضا احمدی

این طرح درون شش استخر (3/0 هکتاری) و دو استخر (7/0 هکتاری) درون منطقه فسندوز شـهرستان مـیاندوآب درون استان آذربایجان غربی، پــــروژه پرورش آرتمـیا با استفاده از دو ســـــویـه موجود آرتمـیا (دو و بکرزا) کـه ساکن دریـاچه و آبگیرهای شور موجود درون اطراف دریـاچه ارومـیه هستند با استفاده از آبهای شور زیر زمـینی موجود منطقه، بـه اجرا درون آمده است.

مونیتورینگ (بیولوژی و صید) کیلکا ماهیـان درون مناطق صید تجاری سال 81-80

نويسنده:حسن فضلی

صید کیلکا ماهیـان درون سواحل ایران درون دو استان ساحلی مازندران و گیلان انجام مـیشود . درون سال 80، شناورهای صیـادی کیلکا درون سه بندر بابلسر ، امـیرآباد ( مازندران ) و انزلی ( گیلان ) صید خود را تخلیـه نمودند . درون این بررسی کـه در مناطق صید تجاری انجام شد علاوه بر بررسی شاخصهای بیولوژیک شامل: ترکیب گونـه ای ، طول ، وزن ، سن ، ت و مراحل رسیدگی مـیزان صید و صید درون واحد تلاش نیز مورد تجزیـه و تحلیل قرار گرفته است.

بیوتکنیک تشکیل گله مولد از مولدین طبیعی و بچه ماهیـان پرورش یـافته درون کارگاه پرورش ماهی

نويسنده:حسین پرندآور

با توجه بـه کاهش شدید ماهیـان خاویـاری بویژه درون دریـای خزر و توجه هرچه بیشتر بـه مسئله بازسازی آن و فقدان جوابگویی تکثیر طبیعی بدلیل کمبود تعداد مولد و نیز از بین رفتن جایگاههای تخمریزی طبیعی، از جمله راهکارهای موثر، بررسی حاضر درون سه مرحله بشرح ذیل انجام گردید.

برآورد زمانی و مکانی جلبکهای بـه ساحل آورده شده درون سواحل استان سیستان و بلوچستان

نويسنده:حشمت الله اژدری

گیـاهان دریـایی از جمله منابعی هست که از دیر باز بخصوص درون کشورهای آسیـای جنوب شرقی بـه عنوان منبع غذایی مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. امروزه استفاده از گیـاهان دریـایی بعد وسیع‌تری پیدا کرده و در صنایع مختلف غذایی، دارویی، آرایشی و صنعتی و ... استفاده مـی‌گردد. با توجه بـه امکانات طبیعی و بالقوه درون ایران، شایسته بود درون گام نخست برآوردی از جلبکهای بـه ساحل آورده شده درون چهار استان جنوبی انجام گردد،

پرورش بچه فیل ماهی (Huso huso) درون سواحل جنوبی دریـای خزر با استفاده از آبشور

نويسنده:حمـیدرضا پورعلی فشتمـی

این بررسی با انگیزه امکان بهره برداری از اراضی کم بازده ساحلی و بزرگترین منبع آبشور درون شمال کشور با 600 عدد بچه فیل ماهی 29/48 گرمـی درون 6 دستگاه حوضچه فایبرگلاس با ابعاد 53/0*9/1*9/1 متر و با تراکم 25 عدد درمترمربع (1262 گرم درمترمربع ) درقالب طرح آماری کاملا تصادفی نامتعادل به منظور مدت 18 ماه انجام شد.

بررسی امکان انجماد و نگهداری اسپرم دو گونـه از ماهیـان خاویـاری: قره برون و ازون برون Acipenser stellatusAcipenser Persicus

نويسنده:حسین نوروزی مقدم

بررسی امکان پرورش مـیگوی سفید هندی درون استخرهای خاکی منطقه ساحلی استان مازندران (بهشـهر)

نويسنده:حسینعلی خوشباور رستمـی

بمنظور بررسی امکان پرورش مـیگوی سفید هندی درون استخرهای خاکی منطقه ساحلی دریـای خزر ، پرورش درون دو دوره (79 و 80) درون موقعیت جغرافیـایی بـه طول N 00 ، 32 ،º 53 و عرض E 00 ، 40 ، 36 انجام شد.

بررسی امکان پرورش جلبک قرمز گراسیلاریـا (Gracilaria corticata) درون حوضچه‌های فایبرگلاس

نويسنده:حسن اکبری

در این مطالعه کـه به منظور پرورش جلبک قرمز Gracilaria corticata درون حوضچه‌های فایبرگلاس انجام شد. 3 تیمار با تراکم‌های 500، 1000 و 2000 گرم درون متر مربع انتخاب و عملیـات پرورش بـه مدت یک سال از تاریخ 1/10/80 لغایت 23/9/81 انجام شد. درون این پروژه 9 حوضچه با ظرفیت 1000 لیتر انتخاب وگونة مورد نظر بـه صورت اتصال بر روی تور درون چهار فصل سال پرورش داده شد. درون طی دوره پرورش برخی از فاکتورهای محیطی مثل دما، pH و شوری بـه صورت روزانـه ثبت و تعویض آب نیز بـه صورت یک روز درون مـیان بـه مـیزان 40-30 درصد حجم آب انجام شد.

بررسی امکان تکثیر صافی ماهی گونـه Siganus sutor و پرورش لارو که تا مرحله انگشت قد

نويسنده:حجت اله فروغی فرد

امکان تکثیر ماهی صافی گونـه Siganus sutor با استفاده از هورمونـهای LHRHa2 و HCG طی سالهای 82 و 83 بررسی گردید. درون سال 82، 18 عدد ماهی نر و ماده جدا گردیده کـه بنظر مـی‌رسید قابلیت تکثیر را دارند جدا گردیده و به‌ آنـها هورمونـهای HCG و LHRHa2 تزریق گردید. این عملیـات درون سال 83 نیز تکرار گردید کـه با توجه بـه نتایج سال قبل، عملیـات تزریق درون سال 83 درون اردیبهشت ماه انجام و به 13 عدد ماهی هورمون تزریق گردید.

تهیـه آیزین گلاس از کیسه شنای ماهیـان خاویـاری

نويسنده:انوشـه کوچکیـان

آیزین‌ گلاس‌[1] یک‌ کلاژن‌ از نوع‌ پروتئین‌ خالص‌ بوده‌ و در این‌ طرح‌ تحقیقاتی‌ آیزین‌ گلاس‌ از کیسه‌ شنای‌ ماهیـان‌خاویـاری‌ از جمله‌ ازون‌ برون2، تاسماهی3‌ و فیل‌ ماهی‌4 تهیـه‌ گردیده‌ که‌ این‌ فرآورده‌ دارای‌ مصارف‌ صنعتی‌ مختلف‌ از جمله‌ مورد استفاده‌ درون صنایع‌ نوشابه‌ سازی‌، چینی‌ سازی‌ و غیره‌ مـی‌باشد.

تاثیر غنی سازی ناپلیوس آرتمـیا ارومـیانا با ویتامـین C بر روی درصد بازماندگی پست لارو مـیگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus)

نويسنده:بیژن مصطفی زاده

استفاده ازغذای زنده درپرورش لارو آبزیـان مختلف بارژیم غذایی آنـها بیشتر تناسب دارد. باتکنیک غنی سازی مـی توان مـیزان برخی ازموادغذایی ضروری،ویتامـین هاوغیره را درغذای زنده افزایش دادکه دربهبودکیفیت لارومصرف کننده حائز اهمـیت است.اسیدآسکوربیک(AA) یک ماده غذایی ضروری درغذای زنده آبزیـان است.

پایش ذخایر کفزیـان آبهای دریـای عمان بـه روش مساحت جاروب شده

نويسنده:تورج ولی نسب

در راستای پایش ذخایر کفزیـان دریـای عمان بمنظور برآورد مـیزان CPUA و زی توده آبزیـان کفزی ، دو گشت تحقیقاتی با استفاده از کشتی تحقیقاتی فردوس یک مجهز بـه تور ترال کف ماهی درون محدوده جغرافیـائی از راس سیریک ( `E00 57) که تا گواتـر (E `25 61) بمورد اجرا درآمد.

بررسی امکان نگهداری و تغذیـه شاه مـیگوی Panolirus homarus درون حوضچه های بتنی

نويسنده:تیمور امـینی راد

پروژه بررسی امکان نگهداری وتغذیـه شاه مـیــگو درون حوضچه های بتـونی از آبان سال 1380 لغایت اردیبهشت 1381 طی پنــج ماه با اه دست یـابی بـه زی فــن پـرورش شاه مـیگو درون حوضچه های بتـونی وایجاد یک کار جدید تولیدی ارز آور وهمچنین با هدف عرضه این آبزی بصورت زنده درون تمام طول سال انجام پـذیـرفت . درون این پژوهش، تعداد 80 عدد شاه مـیگو درون دو سایز مختلف ( 160 و 250 گرم ) درون چهار حوضچه بـه ابعاد 5/1*4*3 متر ذخیـره سازی وتمام نمــونـه ها علامتگذاری گردید. تغـذیـــــه شاه مـیگو ها توسط ضایعـات ماهــی ، انواع صدف دوکفـه ای وغذای دست ساز صورت گرفت . مقدار غذا بر اساس 7 - 5 درصد وزن بدن محاسبه شد.

جمع آوری نوزاد صدف دوکفه ای اسکالوپ و پرورش آن درون جزایر کیش و فارور

نويسنده:بهنام دقوقی

با توجه بـه ذخایر دوکفه‌ای اسکالوپ گونـه Chlamys ruschenbergerii درون زیستگاههای بندر بستانـه و جزیره هندورابی، طی ماههای آبان 80 که تا شـهریور 81، اقدام بـه نصب انواع مختلف جمع‌آور درون عمق‌های مختلف 10 –1 متری گردید. درون هر زیستگاه 2 خط جمع‌آور مشابه نصب و سرکشی بـه جمع‌آورها و بازدید آنـها بـه فاصله 15 روز انجام گردید. بدلیل نبود امنیت کافی، خطوط جمع‌آور درون هر دو زیستگاه توسط افراد ناشناس بـه سرقت رفت کـه پس از 2 بار نصب مجدد درون زیستگاه هندورابی، باتوجه بـه نبود امنیت کافی و بعد مسافت، این زیستگاه نیز حذف گردید و فقط اقدام بـه جایگزینی جمع‌آورهای سرقت شــده بنـدر بستانــه (6 نوبت) گردید.

بررسی تاثیر تغذیـه پرندگان بر زنجیره غذایی دریـاچه ارومـیه

نويسنده:امـیر شعاع حسنی

دریـاچه ارومـیه با مساحت 5000 کیلومتر مربع درون شمال غربی ایران، بـه لحاظ مـهاجرت پرندگان (حفاظت شده ، نادر ) ووجود Artemia urmiana ازاهمـیت ویژه ای برخوردار مـی باشد.

ارزیـابی صید ماهیـان استخوانی خلیج گرگان

نويسنده:کامران عقیلی

صید درون خلیج گرگان از اول شـهریور 79 تاپایـان مردادماه سال 80 بمدت یکسال ادامـه یـافت. دامـهای شیلات هفت گونـه از ماهیـان استخوانی را صید نمود و 2 گونـه نیز ازطریق آمار صید غیرمجاز ثبت شده است. درطول سال درهرهفته، 2 بار عمل گشت زنی و شمارش دامـهای غیرمجاز انجام مـی‌گرفت کـه باتوجه بـه جدول شماره 1 ضمـیمـه، تعداد دامـهای غیرمجاز 139734 رشته برآورد گردید. باتوجه بـه زیست‏سنجی کـه از ماهیـان صیدشده درون دامـهای تحقیقات انجام گرفت مقادیر صید گونـه‌های مختلف محاسبه گردید.

پایش کمـی، کیفی و بهداشتی بچه ماهیـان استخوانی تولیدی درون مراکز تکثیر و پرورش استان گیلان که تا رهاسازی بـه دریـا

نويسنده:اکبر پورغلامـی مقدم

کار تکثیر و بازسازی ذخایر ماهیـان سفید ، دریـای خزر درون استان گیلان درون سال 1381 از اوایل اسفند 1380 درون رودخانـه های شرق و غرب گیلان آغاز گردید . بعد از اتمام کار تکثیر و پرورش، درمجموع 2/127 مـیلیون قطعه بچه ماهی سفید با متوسط وزن 29/1 گرم و متوسط طول 8/4 سانتیمتر برآورد گردید. با توجه بـه متوسط وزن بچه ماهیـان رهاسازی شده بـه رودخانـه های استان ، حدود 16% از تولید بچه ماهیـان سفید زیر یک گرم وزن داشتند و گروه وزنی 5/1 – 1 گرم ، 68% از کل را شامل شده و 5/15% مابقی نیز بالای 5/1 گرم وزن داشتند.

بررسی هیدروبیولوژی آبهای منطقه خوران منشعب از لافت و خمـیر

نويسنده:کاظم خدادادی جوکار

تغییرات عوامل زیستی از جمله توزیع و پراکنش آبزیـان، ایکتیوپلانکتونـها، پلانکتونـهای گیـاهی، کلروفیل a، ماکروبنتوزها، و عوامل غیر زیستی شامل مواد مغذی (Nutrients)، کربن آلی معلق (POC)، اکسیژن، شوری، pH، دما و ترکیب بافت رسوبات بستر و کربن آلی اکسید پذیر طی دوره یکساله با توالی زمانی ماهانـه درون خوریـات خوران منشعب از لافت و خمـیر واقع درون آبهای ساحلی استان هرمزگان مورد بررسی قرار گرفته است.

[طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد]

نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sat, 17 Nov 2018 18:40:00 +0000

طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد

استان فارس - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو

با منطقه فارس اشتباه نشود.

فارس

تعدادی از جاذبه‌های تاریخی استان فارس

مرکز شیرازمساحت ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومترمربعجمعیت (۱۳۹۵ خورشیدی) ۴٬۸۵۱٬۲۷۴[۱]تعداد شـهرستان‌ها ۲۹[۲][۳]منطقه زمانی IRST (گرینویچ+۳:۳۰)-تابستان (دی‌اس‌تی) IRDT (گرینویچ+۴:۳۰)نماینده ولی فقیـه لطف‌الله دژکاماستاندار اسماعیل تبادار[۴]

استان فارس یکی از استان‌های ایران هست که درون بخش جنوب این کشور واقع شده‌است.[۵] آب و هوای استان فارس درون نقاط مختلف این استان بـه سه گونـه کوهستانی، طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد معتدل و گرم تقسیم مـی‌شود.[۶] این استان با مساحتی درون حدود ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع، چهارمـین استان بزرگ و با جمعیتی معادل ۴٬۸۵۱٬۲۷۴ تن، بر طبق برآورد جمعیتی سال ۱۳۹۵ خورشیدی مرکز آمار ایران، چهارمـین استان پرجمعیت ایران به‌شمار مـی‌رود. طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد بر اساس تقسیمات کشوری اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی، استان فارس بـه ۲۹ شـهرستان، ۱۰۰ شـهر، ۸۳ بخش و ۲۰۴ دهستان تقسیم شده‌است.[۲][۳]

مرکز استان فارس، شـهر شیراز هست که بر طبق برآورد جمعیتی سال ۱۳۸۹ خورشیدی سازمان آمار ایران بـه همراه حومـه خود، جمعیتی معادل ۱٬۷۴۹٬۹۲۶ نفر داشته کـه پرجمعیت‌ترین شـهر این استان و پنجمـین شـهر پرجمعیت کشور محسوب مـی‌شود. طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد از دیگر شـهرهای پرجمعیت این استان مـی‌توان بـه شـهرهای مرودشت، جهرم، کازرون و فسا اشاره کرد.[۷]

امروزه به‌جز اکثریت فارسی‌زبان اقوام مختلفی نیز درون این استان زندگی مـی‌کنند؛[۸][۹] از جمله لرها، لارستانی‌ها، قشقایی‌ها، اعراب خمسه، باصری‌ها و لک‌ها،[۸] کـه هر یک بـه گویش‌ها و زبان‌های مختلفی مانند فارسی، لری، لارستانی، قشقایی، سیوندی، دوانی، اردکانی، عربی و کهمره‌ای (بککی) سخن مـی‌گویند.[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵]

منابع مـهم اقتصاد این استان بر پایـه کشاورزی و دامداری،[۸][۹] شـهرک‌های مختلف صنعتی، پالایشگاه‌ها، صنایع پتروشیمـی و نیروگاه‌های مختلف بنا شده‌است.[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

استان فارس با وجود جاذبه‌های متعدد فرهنگی، تاریخی، طبیعی و مذهبی، یکی از مراکز مـهم گردشگری ایران است. همچنین شماری از مراکز مـهم دانشگاهی ایران نیز درون این استان واقع شده‌است.[۲۰]

دلیل نام‌گذاری

نقشـه محدوده فارس درون قسمتی از نقشـه ایران درون دوره افشاریـه.
در این نقشـه واژه فارسستان (Farsistan) به منظور این سرزمـین اطلاق شده‌است.

نقشـهٔ فرانسوی امپراتوری پارس کـه در سال ۱۷۸۷ مـیلادی منتشر شده‌است.

فارس درون کتیبه‌های هخا بـه صورت پارسه و در نوشته‌های یونانی بـه شکل پرسیس آمده و فارس و فارسی شکل عربی شده پارس و پارسی هستند.[۸][۹][۲۱][۲۲] فارس منطقهٔ وسیعی هست که قسمتی از نیمروز و نیمروز باختری کشور ایران را فراگرفته و تقریباً از یـازده سده پیش از مـیلاد مسیح محل سیکی از طایفه‌های آریـایی بـه نام پارس بوده و به همـین مناسبت بـه پارس موسوم گردیده‌است.[۲۳]

نام خلیج فارس برگرفته از نام همـین منطقه‌است کـه در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی درون تقسیمات کشوری ارتباط استان فارس با خلیج فارس قطع شد و مناطق حاشیـه خلیج فارس بـه استان بوشـهر تبدیل گردید.[۲۴]

مرکز استان فارس از آغاز حکومت‌های اسلامـی یـا بـه عبارتی دوران اسلامـی، شیراز بوده‌است.[۲۵]

پیشینـه

نوشتار اصلی: طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد تاریخ فارس

پیش از اسلام

ظهور پارس

در چند هزار سال پیش، درون این ایـالت اقوام بومـی این سرزمـین بـه ویژه ایلامـیان سداشته‌اند کـه از آنان آثار زیـادی درون گوشـه و کنار فارس بر جای مانده‌است کـه نشانگر این هست این ناحیـه ناحیـه‌ای آباد و فرهنگی بوده‌است.[۲۱][۲۲][۲۵]پارسها مردمانی آریـایی نژاد بوده‌اند کـه معلوم نیست کِی بـه فلات ایران آمده‌اند، درون کتیبه‌های پادشاه آشور شمشی اداد پنجم ۸۲۳ که تا ۸۱۰ پیش از مـیلاد و در کتیبهٔ سناخریب درون سال ۶۹۱ پیش از مـیلاد و همچنین درون یک رشته از نامـه‌های آرشیو پادشاهان آشور کـه مربوط بـه حوادث ۶۵۳ که تا ۶۵۲ پیش از مـیلاد است، پارسوآش بـه عنوان یکی از ایـالات منتهی عیلامـی ذکر شده‌است، بـه عقیده محققان پارسوآش امکان دارد کـه همان پارس باشد.[۲۶] درون برخی از منابع پارسوا با پارسواش یکسان دانسته شده‌است اما ریچارد نلسون فرای مـی‌نویسد گمان نمـی‌رود کـه پارسواش همان استان پارسوای آشور درون خاور دریـاچه ارومـیه باشد.[۲۷]

بر اساس اسناد مورخان یونانی قبایل پارسی بـه شش طایفهٔ شـهری و ده‌نشین و چهار طایفهٔ چادرنشین تقسیم مـی‌شدند، طایفه‌های شـهری عبارتند از: پاسارگادیـان، مرفیـان، ماسپیـان، پانتالیـان، دروسیـان، گرمانیـان کـه مـهم‌ترین آن‌ها پاسارگادیـان بودند و قبیلهٔ هخا و پادشاهان ناحیـهٔ پارس از این قبیله هستند همچنین چهار طایفهٔ چادرنشین عبارتند از: دائی‌ها، مردها، دروپیک‌ها، ساگارتی‌ها[۲۸] دولت ایلامـیان درون سال ۶۳۶ پیش از مـیلاد بـه دست آشوریـان از بین رفت و شوش پایتخت آن بـه دست طوایف پارس افتاد.[۲۹]

از هخاان که تا پایـان دوران ساسانی

مؤسس پادشاهی پارس هخامنش هست که تقریباً درون ۶۵۰ قبل از مـیلاد مـی‌زیست. پایتخت او شـهری بوده‌است بـه همـین نام کـه خرابه‌های آن هنوز باقی است. از خود هخامنش کـه سلسلهٔ بزرگی بـه نام او خوانده شده‌است، چندان اطلاعی درون دست نیست اما محتمل هست که او طوایف مختلف پارس را متحد کرده باشد. پسر او چیش‌پیش از ضعف دولت عیلام بعد از مغلوبیت آن‌ها درون مقابل آشوربنیپال استفاده کرد و ناحیـه موسوم بـه انزان یـا انشان را کـه شامل شوش و مجاور آن خوزستان بوده متصرف شد و عنوان پادشاه انشان را اختیـار کرد چون وفات یـافت یکی از پسرهایش مالک انشان و آن دیگری صاحب سرزمـین پارس گردید. درون قرن ششم قبل از مـیلاد هر دو قسمت بـه اطاعت یک نفر از دودمان مذکور درآمد کـه کمبوجیـه یکم نام داشت. وی استیـاکس پادشاه ماد بـه نام ماندانا را بـه زنی اختیـار کرد و کوروش بزرگ فرزندی بود کـه از این وصلت پیدا شد. کوروش درون سال ۵۵۹ قبل از مـیلاد جانشین پدر شد و در سال ۵۵۰ بر مملکت ماد تسلط یـافت و اکباتان پایتخت آن را تسخیر کرد. کوروش اکباتان را پایتخت تابستانی و شوش را پایتخت زمستانی خود قرار داد و نخستین دولت بزرگ جهانی یعنی شاهنشاهی هخا را بدین ترتیب بوجود آورد.[۳۰] هخاان ۲۲۰ سال (از ۵۵۰ پیش از مـیلاد که تا ۳۳۰ پیش از مـیلاد) بر بخش بزرگی از جهان شناخته‌شده آن روز از رود سند که تا دانوب درون اروپا و از آسیـای مـیانـه که تا اَپاختر خاوری آفریقا فرمان راندند. شاهنشاهی هخا بـه دست اسکندر مقدونی برافتاد.[۳۱]

سراسرنمای نقش رستم، درون استان فارس

سراسرنمای تخت جمشید، درون استان فارس

بعد از اسکندر و در زمان سلوکیـان کشور ایران جزو مستملکات یونان بود که تا سرانجام درون سال ۲۵۶ پیش از مـیلاد، پارتها کـه بیشتر محققین آن‌ها را شاخه‌ای از نژاد آریـایی مـی‌دانند و در خراسان امروزی مـی‌زیستند، قیـام د و توانستند با جنگ‌های متعدد دولت اشکانیـان را تأسیس کنند.[۳۲]

در زمان اشکانیـان ممالک مختلفی کـه جزو دولت اشکانی بودند استقلال داخلی خود و حتی سلسلهٔ پادشاهان محلی را حفظ مـی‌د از آن جمله درون پارس سکه‌هایی از پادشاهان محلی بـه دست آمده کـه مـی‌توان از روی آن بـه اسامـی بسیـاری از پادشاهان محلی پارس درون زمان اشکانیـان پی برد. سلسله پادشاهان این دوره درون پارس را بـه این سبب کـه هر کدام از پادشاهان مزبور هم پادشاه بودند و هم رئیس آتشکده سلسلهٔ روحانی آثرپاتا مـی‌نامند.[۳۳]

پدر مؤسس سلسلهٔ ساسانیـان، اردشیر بابکان، ساسان نام داشت و موبد معبدی درون استخر درون ایـالت پارس بود. اردشیر بابکان درون سال ۲۲۳ مـیلادی علم طغیـان برداشت و پس از کشته شدن اردوان پنجم، تیسفون پایتخت اصلی اشکانیـان را گرفت بعد از آن تمام ایران درون تحت اقتدار او درآمد.[۳۴] اردشیر بابکان قبل از دست یـافتن بـه پادشاهی شـهر اردشیر خُورّه را کـه امروزه فیروزآباد نامـیده مـی‌شود، بازسازی کرد. این شـهر قبل از آن شـهر گور نام داشت. او نخست قصد داشت این شـهر را پایتخت خود قرار دهد اما بزودی دریـافت کـه ایـالت پارس از لحاظ سیـاسی به منظور اقامت فرمانروا مناسب نیست و پایتخت را درون نزدیکی تیسفون قرار داد.[۳۵] اردشیر بابکان همچنین نام ایـالت گور را نیز بـه ایـالت اردشیرخوره تغییر داد. ایـالت اردشیر خُورّه یکی از بخش‌های قدیم فارس بود کـه شـهرهای شیراز، فیروزآباد، خضر، مـیمند، سیراف و کازرون درون آن واقع بود. درون دوره ساسانی فارس بـه ۵ ناحیـه تقسیم مـی‌شد: ارجان، اردشیرخوره، استخر، دارابگرد و شاپورخوره. بعد از چیرگی اعراب، شیراز بـه جای اردشیر خُورّه مرکز فارس گردید.[۳۶]

پس از اسلام

از دوران خلفای راشدین که تا دوران صفویـه

در زمان خلافت عثمان درون سال ۲۸ هجری قمری استخر و فیروزآباد بـه تصرف فرماندهان سپاه دولت راشدین درآمد و تمامـی فارس ضمـیمـه متصرفات دولت راشدین شد و به تدریج مردم فارس نیز مسلمان شدند. فرماندهان دولت راشدین درون ایـالت فارس را بـه پنج ولایت کـه هر یک را یک کوره مـی‌گفتند، همانند دوره ساسانیـان کـه کوره‌های اردشیر خوره بـه مرکزیت شیراز، شاپور بـه مرکزیت شـهر شاپور، قباد بـه مرکزیت شـهر ارجان، استخر بـه مرکزیت پرسپولیس و دارابجرد بـه مرکزیت شـهر دارابجرد از جمله این کوره‌ها بودند و این تقسیم‌بندی، که تا حمله مغول بـه سلطنت خوارزمشاه باقی‌ماند.[۱۰] درون زمان ضعف قدرت خلافت امویـان درون قرن سوم هجری قمری، فارس بـه تصرف یعقوب لیث مؤسّس سلسله صفاریـان درآمد. او شیراز را تصرف کرد و برادرش عمرو لیث مسجد جامعی درون شـهر ساخت کـه هنوز هم پابرجاست. بعد از آن، فارس بـه تصرف آل بویـه درآمد و عضدالدوله دیلمـی بر بیشتر ایران و قسمتی از بین‌النـهرین تسلط یـافت. از کارهای برجسته او ساختن بند امـیر بر رود کر بود.[۳۷]

پس از آل بویـه، سلجوقیـان بر فارس مسلط شدند. با ضعف سلجوقیـان، سنقرابن مودود، دودمان اتابکان فارس را تأسیس کرد. این دودمان، درون ۵۴۳ هجری قمری بر سرزمـین فارس فرمانروایی یـافت و آخرین فرمانروای آن، آبش خاتون، بعد از یک سال سلطنت درون ۶۶۷هجری قمری بـه همسری منکو تیمور، یکی از پسران هلاکوخان مغول درآمد. از آن بعد سلطنت وی نامـی بیش نبود و چندی نگذشت کـه فارس بـه دست امرای مغول افتاد.[۳۷] بعد از سلجوقیـان اتابکان فارس بـه حکومت پرداختند و هنوز آثاری از آنان مانند مسجد نو شیراز درون شـهر باقی‌است. اتابکان با پول و اطاعت از سرداران فاتح مغول فارس را از خرابی و تاخت و تاز آن قوم مصون داشتند ولی بعد از ضعف این خاندان، مغول بر فارس مسلط شده و حکامـی از جانب خود بـه این سرزمـین مـی‌فرستادند کـه سعدی از برخی از آن‌ها درون اشعار خود یـاد کرده‌است.[۳۸] درون ۷۵۴ هجری قمری، امـیر مبازرالدین محمد پادشاه سلسله آل مظفر، فارس را تصرف کرد. شاهان این دودمان که تا سال ۷۹۵ هجری قمری، کـه امـیر تیمور خاندان آل مظفر را برانداخت بر فارس فرمانروایی داشتند.[۳۷]

از دوران صفویـه که تا دوران قاجار

کریم خان زند

در سال ۹۰۹ هجری قمری، فارس تخت استیلایشاه اسماعیل صفوی درآمد. درون زمان او جانشینان، فارس و مرکز آن شیراز، آبادی و رونق یـافت. درون این دوران، الله‌وردی خان گرجی و پسرش امام قلی خان کـه در آن زمان فرمانروایـان فارس بودند، درون زیبا ساختن و آبادانی شـهر شیراز کوشیدند.[۳۷] درون جنگ مـیان نادرشاه و افغانیـان غلزایی تحت فرمان اشرف افغان، فارس رنج و ویرانی فراوانی دید. این جنگ با شکست افغانیـان درون ۱۱۴۲ هجری قمری پایـان یـافت. بعد از مرگ نادر شاه، بار دیگر فارس دستخوش پریشانی شد.[۳۷]

با روی کار آمدن کریم خان زند صلح و آبادی بـه این ناحیـه بازگشت. شیراز را پایتخت خود گردانید و در آبادانی آن کوشش نمود. ارگ کریمخانی، بازار وکیل، وکیل و مسجد وکیل درون شیراز از کریمخان زند ملقب بـه وکیل الرعایـا بـه یـادگار مانده‌است.[۳۷][۳۹]

پس از مرگ کریم‌خان درون سال ۱۱۹۳ هجری قمری، بر سر جانشینی او مـیان بازماندگانش اختلاف پدید آمد و سرانجام، لطفعلی‌خان زند بـه فرمانروایی رسید. بعد از آن، فارس درون جنگ‌های بین لطفعلی‌خان زند و آقا محمد خان قاجار آسیب فراوان دید و سرانجام قاجاریـه حکومت یـافتند. بعد از وفات فتحعلی‌شاه درون سال ۱۲۵۰ هجری قمری، پسرش حسینعلی مـیرزا فرمانفرما درون فارس بـه دعوی سلطنت برخاست، اما کاری از پیش نبرد.[۳۷]

قاجار

نوشتار اصلی: تاریخ فارس درون دوره قاجاریـه

فارس درون دوران قاجاریـه، همچنان از سرزمـین‌های آباد و پراهمـیت کشور به‌شمار مـی‌آمد و راه ارتباطی خلیج فارس و مرکز بـه عنوان نخستین خاکریز، مورد توجه خاص کشورهای خارجی بود. یکی از مـهم‌ترین حوادث این دوران، معاهدهٔ انحصار تنباکو درون زمان ناصرالدین شاه و به دنبال آن حکم مـیرزای شیرازی و تحریم تنباکو بود. این حکم با درخواست سید جمال الدین اسدآبادی و در پی نامـه او اتفاق افتاد و با اعتراضات فراوان مردم، ناصرالدین شاه شاه قاجار، مجبور شد با پرداخت غرامت، این قرارداد را فسخ کند.[۴۰]

دوران معاصر

جشن هنر شیراز؛ فرح دیبا با جان کیج و مرس کانینگهام درون جشن هنر ۱۳۵۱

جشن هنر

نوشتار اصلی: جشن هنر شیراز

شـهر شیراز درون بین سالهای ۱۳۴۷ که تا ۱۳۵۷ محل برگزاری جشن هنر شیراز بود. این جشنواره درون زمان خود بزرگترین رویداد فرهنگی درون نوع خود درون سطح جهان بود. این رویداد با هدف تشویق هنرهای سنتی ایران و بالا بردن استانداردهای فرهنگی ایران تشکیل شده بود. همچنین این رویداد محلی بود به منظور گرد آمدن بزرگترین هنرمندان سنتی و مدرن ایران و سراسر دنیـا درون رشته‌های مختلف هنری.[۴۱]

جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی

نوشتار اصلی: جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران

همچنین جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران بـه مناسبت دوهزار و پانصد سال تاریخ مدون شاهنشاهی ایران و در زمان سلطنت محمدرضا پهلوی از تاریخ ۱۲ که تا ۱۶ اکتبر ۱۹۷۱ (برابر با ۲۰ که تا ۲۴ مـهر ۱۳۵۰) درون تخت جمشید برگزار شد. درون این جشن‌ها، سران حکومتی و پادشاهان ۶۹ کشور جهان شرکت د و تمدن و تاریخ کهن ایران را ارج نـهادند.[۴۲]

جغرافیـا

جغرافیـای طبیعی

استان فارس تقریباً درون نیمروز ایران قرار دارد. این استان به‌طور تقریبی بین مدارهای ۲۷ و ۳۱ درجه اَپاختر و نصف‌النـهارهای ۵۰ و ۵۵ درجه طول خاوری واقع شده[۴۳] و از سمت اَپاختر بـه استان اصفهان، از سمت نیمروز و نیمروز خاوری بـه استان هرمزگان، از سمت باختر و نیمروز باختری بـه استان بوشـهر، از سمت اَپاختر باختری بـه استان کهگیلویـه و بویراحمد، از سمت خاور بـه استان کرمان و از سمت اَپاختر خاوری بـه استان یزد محدود شده‌است. مساحت استان فارس ۱۲۲٬۶۰۸ کیلومتر مربع مـی‌باشد کـه از این جهت پنجمـین استان بزرگ کشور ایران مـی‌باشد و تقریباً ۱/۸ ٪ مساحت کشور را تشکیل مـی‌دهد.[۱۰]

ارتفاع استان فارس از سطح دریـا درون نقاط مختلف این استان متفاوت هست و بـه چهار دسته تقسیم مـی‌شود؛ دسته اول کـه از ارتفاعات اَپاختر و اَپاختر باختری مـی‌باشد کـه از کوه‌های سمـیرم شروع مـی‌شود، که تا باختر آباده ادامـه مـی‌یـابد کـه بلندترین کوه استان فارس کوه بل واقع درون نیمروز باختری شـهر اقلید با ارتفاع۳۹۴۳ متر قبل از کوه عظمت کـه گردنـه معروف کولی‌کش درون آن واقع شده‌است، ختم مـی‌شود. ارتفاعات برم فیروز نیز درون این ناحیـه واقع شده و از سپیدان آغاز و به ارسنجان منتهی مـی‌گردد، دسته دوم کـه ارتفاعات مرکزی مـی‌باشد کـه کوه‌های اطراف شیراز (سبزپوشان و بمو) و نیز کوه‌های مـهارلو، خرمن کوه، فسا و کوه تودج را دربرمـی‌گیرد، دسته سوم ارتفاعات باختری‌است کـه در امتداد ارتفاعات کهگیلویـه که تا کوه‌های ممسنی درون دشت ارژن (کوهمره سرخی) ادامـه مـی‌یـابد و به کوه‌های سفیدار درون فیروزآباد متصل مـی‌شود و در نـهایت دسته چهارم ارتفاعات نیمروز مـی‌باشد کـه شامل کوه‌های داراب و ارتفاعات بالنگستان یـا هنگستان و کوه‌های لارستان است.[۶]

دشت‌ها و بیـابان‌ها

وسعت نواحی بیـابانی استان فارسمنطقه درصد کویری و بیـابانی

۳۸٪ بیـابانی

۲۷٪ در حال بیـابانی‌شدن

۲۴٪ کویری

۱۱٪

دشت‌های استان فارس از رسوب‌های آبرفتی تشکیل شده‌اند، این دشت‌ها را با توجه بـه موقعیت جغرافیـایی آن‌ها مـی‌توان بـه دو بخش مـیانـه و باختری و همچنین بخش نیمروزی و خاوری تقسیم‌بندی کرد، درون بخش مـیانـه و باختری دشت‌هایی وجود دارند کـه موقعیت کشاورزی دارند و بیشتر بـه این منظور استفاده مـی‌شوند اما درون بخش نیمروزی و خاوری بیشتر بیـابان و کویر دیده مـی‌شود کـه این بیـابان‌ها حدود ۱/۸۴ مـیلیون هکتار برابر با ۱۵ درصد، پهنـه استان فارس را دربر گرفته‌اند. درون برخی از مناطق بیـابانی استان فارس مانند کویر قطرویـه درون خاور استان و محدوده شـهر نی‌ریز، بـه علت تبخیر شدید، نمک سطح بیـابان را پوشانده و کویر را بـه وجود آورده‌است.[۴۳]

دریـاچه‌ها

دریـاچه مـهارلو درون ۱۵ کیلومتری خاور شیراز

نوشتار اصلی: دریـاچه‌های استان فارس

در استان فارس دریـاچه‌های متعددی وجود دارد، به‌طوری‌که بیشترین تعداد دریـاچه‌های دائمـی کشور درون استان فارس واقع شده‌اند.[۴۴]دریـاچه‌های استان فارس را مـی‌توان بـه دریـاچه‌های آب شور و دریـاچه‌های آب شیرین تقسیم‌بندی نمود. از مـیان دریـاچه‌های آب شور استان مـی‌توان بـه دریـاچه مـهارلو، بختگان، طشک و هیرم اشاره کرد. از مـیان دریـاچه‌های آب شیرین استان نیز مـی‌توان بـه دریـاچه پریشان (بزرگترین دریـاچه آب شیرین کشور)، تالاب ارژن، دریـاچه برم شور، دریـاچه کافتر، دریـاچه هفت برم سد رودبال فارس‌ و دریـاچه سد درودزن اشاره نمود. وسعت دریـاچه‌های شور استان تقریبأ ۱۴۵۰۰۰ هکتار و وسعت دریـاچه‌های آب شیرین تقریبأ ۳۰۰۰۰ هکتار مـی‌باشد.[۲۱]

دورنمایی از دریـاچه هیرم درون قشلاق ایل باصری درون منطقه هَرم لارستان

کوه‌ها

نوشتار اصلی: کوه‌های استان فارس

۷۰ درصد از وسعت استان فارس درون ناحیـه کوهستانی قرار گرفته و در دوره ترشیـاری بـه وجو آمده‌اند و با گذشت مـیلیون‌ها سال از پیدایش آن‌ها جزء کوه‌های جوان محسوب مـی‌شوند.[۴۳] کوه‌های زاگرس جهت‌های اَپاختر باختری و نیمروز خاوری استان فارس را بـه صورت منطقه ویژه کوهستانی درآورده‌است. قسمت عمده این ناهمواری‌ها بر اثر یک سلسله حرکات شدید کوهزایی ایجاد شده و تحت تأثیر عوامل فرسایشی نظیر بادهای تند و آب‌های روان بـه صورت کنونی درآمده‌است. استان فارس را مـی‌توان بـه دو ناحیـه مشخص طبیعی تقسیم کرد، اول ناحیـه اَپاختری و اَپاختر باختری کـه از ارتفاعات بـه هم پیوسته‌ای تشکیل شده و گردنـه‌های صعب‌العبور و دره‌های عمـیق دارد و دوم ناحیـه نیمروز و نیمروز خاوری کـه در فاصله مـیان رشته‌کوه‌های فرعی قرار گرفته و شامل دشت‌های شیراز، کازرون، نی‌ریز، مرودشت و مرکزی‌است.[۶]

جنس کوه‌های استان فارس، اغلب سنگ‌های آهکی(کلسیم کربنات) مـی‌باشد. درز و شکاف‌های فراوان درون این سنگ‌ها باعث تشکیل سفره‌های آب زیرزمـینی فراوانی شده‌اند. درون این کوه‌ها انواع اشکال فرسایش آهکی (کارستیک) کـه بر اثر انحلال و رسوب‌گذاری شکل گرفته‌اند دیده مـی‌شود.[۴۳]

از مـهم‌ترین کوه‌های استان مـی‌توان بـه کوه بل با ۳۹۴۳ متر ارتفاع، کوه گر با ۳۱۰۹ متر ارتفاع، خرمن کوه با ۳۱۸۳ ارتفاع، کوه تودج با ۳۱۵۰ متر ارتفاع، کوه ختابان بوانات با ۳۳۶۲ متر ارتفاع، کوه قلات بوانات با ۲۵۵۰ ارتفاع و کوه قند یله با ۲۳۵۰ متر ارتفاع اشاره نمود.[۲۱]

تنگ‌ها و دره‌ها

دره‌ها و تنگ‌های مشـهور استان فارس عبارتند از: تنگ چوگان کازرون، تنگ خانی، تنگ الله اکبر، تنگ بستانک (بهشت گمشده)، تنگ براق، تنگ ایج، تنگهتاریک، تنگ استهبان، تنگ پلنگان، تنگزنگان، تنگ غنیبی، تنگ لی‌حنا جنت شـهر ،تنگ خرچنگ جنت شـهر، تنگ ابوالحیـات، تنگ هرایرز (ممسنی)، تنگ بوان (ممسنی)، تنگ زی طشت، تنگ جزین یـا گزین، تنگ حاجی‌آباد (جویم درون نیمروز فارس) و تنگ خرقه.[۴۵]

رودخانـه‌ها

نوشتار اصلی: رودخانـه‌های استان فارس

از مـهم‌ترین رودخانـه‌های استان، مـی‌توان بـه رودخانـه‌های، شادکام، فهلیـان، تنگ شیو، قره آغاج، شش پیر، پیرآب، کر، سیوند، آغاج، چوبخله، شور جهرم، شور لار، مـهران شور، پلوار، خشک، موند (مند)، گله دار، رودبال، اسیر، شاپور کازرون و اوجان اقلید اشاره کرد.[۲۱]

از آبشارهای معروف استان آبشار فدامـی، آبشار دشتک ابرج، آبشار مارگون و آبشار رحمت آباد جویم را نام برد.[۴۶]

چشمـه‌ها

چشمـه‌های طبیعی و چشمـه‌های آب گرم عبارتند از چشمـه ریچی، چشمـه خارگان، چشمـه بالنگان، چشمـه قدمگاه، چشمـه چویو، چشمـه سرچشمـه جویُم، چشمـه ساسان، چشمـه ابوالمـهدی، چشمـه شش‌پیر، چشمـه پلنگان، چشمـه جونجان (جونون)، چشمـه محمد رسول‌الله، چشمـه بناب قادرآباد، چشمـه آتشکده، چشمـه تنکاب، چشمـه حنیفقان، چشمـه آب‌گرم سراب بهرام، چشمـه اسرا، چشمـه برم‌هیر، چشمـه براق، چشمـه تاسک، چشمـه حاجت، چشمـه سراب‌سیـاه، چشمـه سراب‌ان، چشمـه سراب‌اردشیر، چشمـه کان‌زرد، چشمـه تزنگ، چشمـه له‌یـاسی، چشمـه غنیبی، چشمـه مـهارلو، چشمـه آبریز جبل، چشمـه نباتی، چشمـه انجیرک، رباط، چشمـه سرگ‌چینـه، چشمـه نیگی، چشمـه یـاقوتی، چشمـه سرو نخودی، چشمـه گنجینـه، چشمـه مـیل‌اژدها وچشمـه مودگان چشمـه خرچنگ جنت شـهر کـه به دلیل آب درمانی و تفرجگاهی از نظر صنعت گردشگری و گذراندن اوقات فراغت از اهمـیت بسیـاری برخوردار هستند.[۴۷]

جغرافیـای سیـاسی

تقسیمات کشوری

File:Fars-clear.png|450px

آباده

سروستان

جهرم

اقلید

رستم

استهبان

داراب

نی‌ریز

بوانات

لارستان

قیر و کارزین

خرم‌بید

لامرد

کازرون

فسا

فیروزآباد

زرین‌دشت

ممسنی

شیراز

مرودشت

سپیدان

ارسنجان

پاسارگاد

کوار

خنج

فراشبند

گراش

خرامـه

مـهر

بر طبق آخرین تقسیمات کشوری اردیبهشت سال ۱۳۹۰ خورشیدی، استان فارس دارای ۹۴ شـهر، ۲۹ شـهرستان، ۸۳ بخش و ۲۰۴ دهستان مـی‌باشد. شـهرستان‌های آباده، ارسنجان، استهبان، اقلید، بوانات، پاسارگاد، جهرم، خرامـه، خرم‌بید، خنج، داراب، رستم، زرین‌دشت، سپیدان، سروستان، شیراز، فراشبند، فسا، فیروزآباد، قیر و کارزین، کازرون، کوار، گراش، لارستان، لامرد، مرودشت، ممسنی، مـهر، نی‌ریز شـهرستان‌های این استان هستند[۲][۳]

تغییرات جدید درون جغرافیـای سیـاسی استان

اتصال استان فارس بـه خلیج فارس

نوشتار اصلی: جداسازی بخش‌هایی از استان هرمزگان و الحاق آن بـه استان فارس

.[۴۸] اتصال دوباره استان فارس بـه دریـاهای آزاداز طریق خلیج فارس، بعد از جدایی استان بوشـهر و باختر هرمزگان درون دهه پنجاه از استان فارس کـه منجر بـه جدا شدن این استان از خلیج فارس گردید به منظور نخستین بار درون اوایل دهه هفتاد و در دوران ریـاست جمـهوری آقای هاشمـی رفسنجانی، این درخواست بـه صورت جدی مطرح و پس از آن نیز درون دوران ریـاست جمـهوری آقای خاتمـی مجدداً بحث الحاق استان فارس از طریق عسلویـه و استان بوشـهر بـه شـهرستان مـهر مطرح شد کـه این تلاشـها با برنامـه‌ریزی بهتر و به صورت خاموش ادامـه داشت که تا اینکه درون دوره ریـاست جمـهوری احمدی‌نژاد، آیت‌الله ایمانی نماینده ولی فقیـه دراستان فارس بـه یک باره تشکر خود را از رئیس‌جمـهور بـه خاطر الحاق استان فارس بـه خلیج فارس این‌گونـه ابراز نمود: «پس از سال‌ها فرزند برومند خلیج فارس یعنی استان فارس بـه خلیج فارس متصل و ملحق شد و این هدیـه‌ای بـه مردم فارس است.»[۴۹].[۵۰][۵۱][۵۲][۵۳]

همچنین توسط اداره کل گمرکات استان فارس، احداث بندری مخصوص استان فارس، بانام بندر خلیج فارس نیز درون دست اقدام و ساخت است.

احداث آزاد راه اتصالی بـه دریـا

طبق برنامـه هاو پروژه‌های آینده، قرار هست استان فارس و شیراز از طریق بزرگراه و آزاد راه و ریلی بـه سواحل خلیج فارس و منطقهٔ الحاقی بـه فارس متصل شود.

شـهرهای باستانی

نوشتار اصلی: جغرافیـای تاریخی استان فارس

ویرانـه‌های بیشاپور درون اَپاختر شـهرستان کازرون

استخر یکی از شـهرهای باستانی استان فارس بود کـه ظاهراً بعد از اینکه تخت جمشید بـه وسیلهٔ اسکندر مقدونی ویران گشت بوجود آمد و به تدریج بر رونق و عظمت آن افزوده شد. چون اعراب ایران را بـه تصرف درآوردند مدتی استخر مقاومت کرد اما عاقبت بـه تصرف اعراب درآمد. هنگامـیکه درون سال ۶۴ هجری قمری شـهر شیراز بنا گردید، رفته‌رفته از رونق استخر کاسته شد و اکنون جز ویرانـه‌هایی چند از آن بجا نمانده‌است.
شـهر به‌آمدکباد شـهری بود کـه قباد یکم ساسانی درون نزدیکی بهبهان بنا کرد. بعد از انقراض ساسانیـان این شـهر بـه حیـات اجتماعی خود ادامـه داد و در این زمان ارجان نامـیده مـی‌شد. اکنون ویرانـه‌های این شـهر تاریخی درون بخش خاوری بهبهان قرار دارد.
شاپور یکم شاه ساسانی، درون ایـالتی کـه تولد یـافته بود، یعنی درون ناحیـهٔ پارس شـهر و کاخی به منظور خود بنا نموده‌بود کـه بیشاپور یـا به‌شاپور نامـیده شد. اکنون ویرانـه‌های این شـهر درون ۲۰ کیلومتری کازرون قرار دارد.[۵۴]

آب و هوا

مـیانگین درصد بارش استان فارس درون فصول مختلففصل درصد بهار

۱۶٫۲٪ تابستان

۲٫۱٪ پاییز

۲۶٫۵٪ زمستان

۵۵٫۲٪

در استان فارس، تحت تأثیر ویژگی‌های توپوگرافیک، سه ناحیـه آب و هوایی مشخص پدیدار شده‌است، ناحیـه اول ناحیـه کوهستانی اَپاختر، اَپاختر باختر و باختر هست که دارای زمستانـهای سرد و پوشش گیـاهی قابل توجه است. مـیزان بارندگی این ناحیـه درون حدود چهارصد که تا ششصد مـیلی‌متر درون سال گزارش شده‌است، ناحیـه دوم ناحیـه مرکزی مـی‌باشد کـه در زمستانـها آب و هوای نسبتاً معتدل توأم با بارندگی و در تابستان‌ها هوایی گرم و خشک دارد. آب و هوای این ناحیـه بـه علت کاهش نسبی ارتفاعات، نسبت بـه اَپاختر و اَپاختر باختر کمـی متفاوت است. مـیزان بارندگی این ناحیـه بین دویست که تا چهارصد مـیلی‌متر درون سال هست و شـهرهای شیراز، فسا، فیروزآباد و کازرون از جمله شـهرهای این ناحیـه هستند، درون نـهایت ناحیـه سوم ناحیـه نیمروز و نیمروز خاوری مـی‌باشد کـه به علت کاهش ارتفاع و پهنای گیتایی و نحوه استقرار کوه‌ها، مـیزان بارندگی این ناحیـه درون فصل زمستان نسبت بـه دو فصل بهار و پاییز کمتر است. هوای این ناحیـه درون زمستانـها معتدل و تابستان‌ها بسیـار گرم است. مـیزان بارندگی سالانـه آن نیز صد که تا دویست مـیلی‌متر هست و شـهرهای لار، جویم، اوز و خنج جزو این ناحیـه خشک به‌شمار مـی‌روند. متوسط رطوبت نسبی این ناحیـه حداکثر هشتاد و چهار و نیم و حداقل دوازده و نیم درصد است. تعداد روزهای یخبندان درون طول سال نیز سی و چهار روز گزارش شده‌است بادهای محلی کـه از سمت کوهستان بـه دشت مـی‌وزند و عاین مسیر را مـی‌پیمایند.[۶]

سه توده هوای مختلف استان فارس را تحت تأثیر قرار مـی‌دهند، اول توده هوای مدیترانـه‌ای کـه از روی دریـای مدیترانـه بـه سمت کوه‌های زاگرس مـی‌آیند و موجب بارش‌هایی بـه صورت برف (در مناطق مرتفع شمالی و شمال باختر) و باران مـی‌شوند؛ دوم توده هوای سودانی کـه در فصل زمستان از مرکز کم‌فشار سودان شکل گرفته و با فعال شدن بر روی دریـای سرخ، استان فارس را تحت تأثیر قرار داده و باعث بارش درون بیشتر نقاط استان مـی‌گردد؛ سوم توده هوای گرم عربستان کـه در فصل تابستان از سمت شبه جزیره عربستان بـه سمت استان وزیده و باعث گرما، ورود ذرات گرد و خاک بـه استان و کوتاه شدن دوره فصل بهار مـی‌گردد.[۴۳]

پوشش گیـاهی و گونـه جانوری

پوشش گیـاهی

پوشش گیـاهی استان فارس را درختان جنگلی و گیـاهان دارویی و صنعتی تشکیل مـی‌دهد، از مـهم‌ترین گونـه‌های درختی این استان عبارتند مـی‌توان بـه بادام کوهی، بنـه و بلوط و برخی از گیـاهان دارویی و صنعتی کـه شیرین بیـان، گلزبان، کتیرا، آنغوزه و گون برخی از این‌گونـه‌ها هستند. مناطق حفاظت شده استان فارس محل رویش بسیـاری از گونـه‌های گیـاهی منطقه مـی‌باشند. پارک ملی بمو واقع درون اَپاختر شـهر شیراز از نظر پوشش گیـاهی بسیـار غنی و قابل اهمـیت هست و تاکنون بالغ بر ۲۸۰ گونـه گیـاهی درون آن شناسایی و نمونـه برداری شده‌است.[۵۵]

جنگل‌ها

استان فارس ۲٫۲ مـیلیون هکتار جنگل‌ها دارد کـه ۱٫۲ مـیلیون هکتار آن مراتع فقیر و یک مـیلیون هکتار آن مراتع غنی و پرتراکم است. این مـیزان جنگل، درون حدود ۱۷/۹ درصد سطح استان را فرا گرفته‌است.[۴۳][۵۶]

کارشناسان معتقدند وقوع خشکسالی درون عرصه‌های منابع طبیعی و جنگل‌ها باعث تشدید درون تأثیرگذاری آفات درختان شده و این عرصه‌ها را با خطر مواجه مـی‌کند کـه در این خصوص جنگل‌های بلوط استان فارس بـه خصوص درون کازرون طی مدت گذشته با این مشکل درون حال دسته و پنجه نرم است.[۵۷]

از گونـه‌های گیـاهی غالب جنگل‌های استان فارس مـی‌توان بـه بلوط، بنـه، زالزالک، گلابی وحشی، ارس (سرو کوهی)، بادام کوهی و انجیر وحشی اشاره کرد.[۴۳]

باغ‌ها

باغ جهان‌نما، شیراز

در دورهٔ هخا شـهرت باغ‌های ایرانی با پردیسها جهانگیر شد و گزنفون بـه تکرار از زیبایی و شکوه آن‌ها یـاد کرده‌است. درون آن زمان ناحیـهٔ پارس پوشیده از باغ‌های مصفا بود و نقوش متعدد درختان سرو کـه بر روی پلکان‌های تخت جمشید حجاری شده نشان مـی‌دهد کـه کاخ‌های مزبور درون محوطهٔ باغ‌ها و درخت‌زارهای پهناور واقع شده بوده‌است. درون دوران بعد از اسلام نیز احداث باغ جزء جدانشدنی زندگی مردم ناحیـهٔ پارس به‌شمار مـی‌رفته‌است. نوشته‌های مورخان و جهانگردانی کـه در سده‌های پیشین شیراز را دیده‌اند حاکی هست که شـهر شیراز را همواره باغ‌های پیوسته بـه هم تشکیل مـی‌داده و بیشتر مردم درون همـین باغ‌ها زندگی مـی‌د. احمدبن ابی یعقوب نویسندهٔ تاریخ یعقوبی کـه در سدهٔ سوم هجری مـی‌زیسته مـی‌نویسد «در شیراز خانـه‌ای نیست مگر آنکه صاحب‌خانـه را بوستانی هست دارای همـهٔ مـیوه‌ها و گل‌ها و سبزی‌ها و هر چه درون بوستان‌ها مـی‌باشد.» مورخان و جهانگردانی نظیر ابن بطوطه جهانگرد مغربی، شاردن و تاورنیـه جهانگردان فرانسوی دوران صفوی، مـیرزا محمد کلانتر فارس درون عهد زندیـه و فرصت‌الدوله شیرازی درون دوره قاجار درون آثار خود از استعداد کم‌نظیر سرزمـین فارس به منظور احداث باغ‌های آباد یـاد کرده‌اند.[۵۸]

باغ‌های تاریخی

مـهم‌ترین باغ‌های استان فارس کـه دارای ارزش‌های تاریخی و باستانی و هنری فراوانی هستند و تاکنون محفوظ مانده و از جمله سرمایـه‌های ملی ایران به‌شمار مـی‌آیند، عبارتند از: باغ ایلخانی، باغ تکیـه هفت‌تنان، باغ جنت، باغ جهان‌نما، باغ دلگشا، باغ سلطان آباد، باغ سنقری، باغ قوام، باغ گلشن، باغ ناری، باغ نظر، باغ اقبال‌آباد، باغ کچل‌پادشاه، باغ عفیف آباد، باغ ارم، باغ نوابی.[۵۹]

محصولات کشاورزی و دامـی

بخش کشاورزی درون استان فارس کـه سهم عمده‌ای از تولید ناخالص ملی را بـه خود اختصاص مـی‌دهد، یکی از مـهم‌ترین نقش‌های تولید، اشتغال و امنیت غدایی ایران را دارد به‌طوری‌که بسیـاری از محصولات کشاورزی استان مانند انواع غلات و مرکبات رتبه اول که تا سوم کشور را بـه خود اختصاص داده‌اند، حتی تولید و صادرات انجیر فارس (نوایگان داراب و شـهرستان استهبان) درون جهان رتبه اول را بـه خود اختصاص داده‌است.[۴۴] همچنین درون تولید انار نیز انواع انار روستاهای نوایگان و تنگ طه درون ایران مشـهور مـی‌باشند.

در حال حاضر، از مـیان مـهم‌ترین محصولات کشاورزی استان فارس مـی‌توان بـه گندم، جو، برنج، ذرت دانـه‌ای، پنبه، چغندر قند، دانـه‌های روغنی، سیب‌زمـینی، پیـاز، گوجه فرنگی، خرما، انار و محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای اشاره کرد کـه در این مـیان، جایگاه استان درون کشور به منظور محصولات گندم، ذرت دانـه‌ای، دانـه‌های روغنی و گوجه فرنگی اول، محصولات جالیزی و نباتات علوفه‌ای دوم، جو، برنج، پنبه، چغندر قند، سیب‌زمـینی و پیـاز سوم مـی‌باشد.[۶۰]

در حوزه محصولات دامـی نیز استان فارس درون سال ۱۳۹۲ مقام نخست تولید گوشت قرمز، چهارم تولید شیر، سوم تولید مرغ، پنجم تخم مرغ و چهارم عسل درون کشور را بـه خود اختصاص داده‌است.[۶۱]

گونـهٔ جانوری

گونـه‌های جانوری استان فارس را درون دو بخش مـی‌توان دسته‌بندی کرد، اول محیط خشکی کـه از مـهم‌ترین جانوران این بخش مـی‌توان بـه خرس قهوه‌ای، پلنگ، گراز، گوزن، قوچ، گربه وحشی، سنجاب، گور ایرانی، آهو، کفتار و گرگ و دوم محیط آبی کـه از مـهم‌ترین جانوران این بخش نیز مـی‌توان بـه انواع اردک، پلیکان، درنا، غاز، کبک، فلامـینگو، دارکوب، تیـهو و هوبره اشاره نمود.[۴۳]

منطقه‌های حفاظت شده

در ایران، منطقه‌های حفاظت شده بـه محدوده‌ای از عرصه‌های منابع طبیعی گفته مـی‌شود کـه به لحاظ ضرورت حفظ و تکثیر نسل جانوران و احیـاء آن ضمن رعایت حقوق و بهره‌برداری، جوامع محلی ایجاد گردیده‌اند. استان فارس نیز تعدادی از مناطق حفاظت شده ایران را درون خود جای داده‌است کـه از مـهم‌ترین آن‌ها مـی‌توان بـه منطقه‌های حفاظت شده ارژن، هرمود، مـیان‌جنگل و پارک ملی بمو کـه دارای ۱۱۲ گونـه جانوری، ۶۹ گونـه پرنده، ۲۱ گونـه دار، ۱۹ گونـه خزنده، ۳ گونـه دو زیست و همچنین گونـه‌های مختلف گیـاهی مـی‌باشد اشاره کرد.[۶۲][۶۳]

مردم

جمعیت

نوشتار اصلی: جمعیت شـهرستان‌های استان فارس

در اولین سرشماری رسمـی کـه در سال ۱۳۳۵ خورشیدی صورت گرفت، از مـیان کل ۱۳ استان کشور درون آن زمان، استان فارس و بنادر با جمعیتی معادل ۱٬۳۲۰٬۶۱۴ نفر، نـهمـین استان پرجمعیت ایران بود، بیست سال بعد درون سرشماری سال ۱۳۵۵ خورشیدی جمعیت استان بـه ۲٬۰۳۵٬۵۸۲ نفر افزایش پیدا کرد، درون سرشماری سال ۱۳۷۵ خورشیدی جمعیت استان ۳٬۸۱۷٬۰۳۶ نفر شد و در سرشماری رسمـی کشور کـه در سال ۱۳۸۵ خورشیدی صورت گرفت، استان فارس با جمعیتی معادل ۴٬۳۳۶٬۸۷۸ نفر[۶۴] چهارمـین استان پرجمعیت کشور بود، بر طبق برآورد جمعیتی سازمان ملی آمار ایران کـه در شـهریور ماه سال ۱۳۹۰ صورت گرفت، جمعیت استان ۴٬۵۲۸٬۵۱۴ برآورد شد.[۷] درون سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این استان برابر با ۴٬۸۵۱٬۲۷۴ تن بوده‌است. شـهرستان شیراز با ۱٬۷۴۹٬۹۲۶ نفر جمعیت، بیش از ۳۹٪ جمعیت استان[۶۵] را درون خود جای داده‌است. بعد از شیراز شـهرستان‌های مرودشت با ۳۰۷٬۴۹۲ نفر، کازرون با ۲۵۴٬۷۰۴ نفر، لارستان با ۲۲۶٬۸۷۹ نفر، جهرم با ۲۰۹٬۳۱۲ نفر و فسا با ۲۰۳٬۱۲۹ نفر پرجمعیت‌ترین شـهرستان‌های استان هستند.[۷]

هرم جمعیتی استان فارس درون سال ۱۳۸۵[۶۴]مردانسنزنان۱۱۹٬۷۰۰ بیشتر از ۶۵ ۱۰۵٬۸۶۶۳۸٬۳۲۷ ۶۰–۶۴ ۴۱٬۲۱۸۵۶٬۳۹۰ ۵۵–۵۹ ۵۹٬۸۰۶۸۷٬۹۲۴ ۵۰–۵۴ ۸۶٬۱۴۰۱۱۳٬۳۱۷ ۴۵–۴۹ ۱۰۶٬۳۹۴۱۲۶٬۱۳۰ ۴۰–۴۴ ۱۲۱٬۰۶۰۱۴۹٬۹۷۸ ۳۵–۳۹ ۱۴۵٬۵۵۴۱۶۷٬۱۹۱ ۳۰–۳۴ ۱۶۲٬۴۰۶۲۲۶٬۹۴۸ ۲۵–۲۹ ۲۲۳٬۳۵۳۲۹۶٬۰۶۰ ۲۰–۲۴ ۲۹۴٬۸۳۳۲۹۲٬۱۵۱ ۱۵–۱۹ ۲۸۰٬۴۴۶۲۰۷٬۳۶۱ ۱۰–۱۴ ۱۹۸٬۱۱۷۱۶۱٬۴۴۶ ۵–۹ ۱۵۳٬۹۲۷۱۶۱٬۹۲۹ ۰–۴ ۱۵۲٬۹۰۶

جمعیت شـهرنشین‌ها، کوچ‌نشین‌ها و روستایی‌ها

نمودار جمعیت استان فارس بر حسب مناطق شـهری و روستاییجمعیت درصد شـهری

۶۱٪ روستایی

۳۸٪ غیر ساکن

۱٪

جمعیت کوچ نشینان استان فارس درون آخرین سرشماری، حدود ۱۳۱٬۷۱۷ نفر و ۲۴٬۸۰۲ خانوار برآورد شد کـه این رقم از ۴٫۲ درصد درون سال ۱۳۵۵ بـه ۰٫۸ درصد درون سال‌های اخیر کاهش داشته‌است. همچنین نسبت جمعیت شـهری بـه کل جمعیت استان فارس از ۴۲٫۹ درصد درون سال ۱۳۵۵ بـه ۶۱٫۲ درصد درون سال ۱۳۸۵ افزایش یـافته کـه بیـانگر افزایش مـیزان مـهاجرت روستاییـان بـه شـهرها هست و این امر نشان دهنده نبودن تعادل درون پراکندگی نقاط شـهری استان فارس مـی‌باشد.[۶۶]

اقوام

ایل قشقایی

در استان فارس اقوام مختلفی از جمله فارس، لر، ترک قشقایی، تاجیک، عرب خمسه، کرد و لک زندگی مـی‌کنند.[۸] یکی از مناطق مـهم عشایری و کوچ نشینی ایران، استان فارس مـی‌باشد کـه با جمعیت ۱۳۷٬۷۱۷ نفر، حدود ۳۲ درصد جمعیت کوچ نشین کشور و ۳ درصد جمعیت استان را شامل مـی‌شود.

یکی از بزرگترین ایلات ایران (ایل قشقایی) با شش طایفه درون فارس بـه کوچ‌روی ادامـه مـی‌دهند. علاوه بر ایل قشقایی، ایل باصری ٬بهارلو ٬محسنی و همچنین طوایف کوچکتری بـه زندگی عشایری خود درون فارس ادامـه مـی‌دهند.[۱۰][۶۶]

ایل باصِری ایلی کوچنده ٬فارسی‌زبان و پارس نژاد از ایلات خمسه فارس هست و بـه خاطر قالی‌ها و گلیم‌های خود شـهرت دارد.[۶۷] درون مـیان عشایر کوچنده فارس ایل باصری طولانی‌ترین ایل‌راه‌ها را (۳۳۸ کیلومتر) مـیان گرمسیر و سردسیر مـی‌پیماید. سنتاً قشلاق این ایل درون مناطق شمالی لارستان و ییلاقشان درون بلوک مرودشت و اقلید بوده‌است.[۶۸]

در حال حاضر کوچ نشینی درون استان فارس بـه روش‌های مختلفی جاری هست برخی شیوه سنتی کوچ قبیله‌ای را دنبال مـی‌کنند و دائماً درون حال جابجایی و ییلاق و قشلاق مـی‌باشند کـه از این مـیان مـی‌توان ایل قشقایی را مثال زد، گروهی دیگر نیمـه کوچ رو هستند و خانـه‌ای درون روستا و مرتعی درون کوهستان دارند و در بهار بـه به ارتفاعات مـی‌روند و برای برداشت محصول بـه روستا بازمـی‌گردند، گروهی دیگر اسکان یـافته هستند و زندگی کوچ روی را ترک کرده و در یک جا ساکن شده‌اند کـه از مـیان این گروه مـی‌توان ایلات باصری، ممسنی و کوهمره را مثال زد، گروه آخر گروهی هستند کـه بر اساس وجود مرتع و علوفه، دام‌های خود را بـه چرا مـی‌برند و از طریق شبانی یـا چوپانی زندگی مـی‌کنند.[۶۶]

در نظرسنجی کـه شرکت پژوهشگران خبره پارس بـه سفارش شورای فرهنگ عمومـی درون سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی مـیدانی و یک جامعه آماری از مـیان ساکنان ۲۸۸ شـهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامـی کـه در این نظر سنجی نمونـه‌گیری شد درون استان فارس بـه قرار زیر بود: ۸۰٪ فارس (۷۹٫۳٪ مرد، ۷۹٫۴٪ زن)، ۱۰٪ ترک (۱۲٫۴٪ مرد، ۸٫۲٪ زن)، ۷٫۷٪ لُر (۶٫۵٪ مرد، ۹٫۷٪ زن)، ۰٫۱ کرد (۰٫۲٪ مرد)، ۰٫۱ عرب (۰٫۲٪ مرد)، ۰٫۲٪ بلوچ (۰٫۴٪ زن)، ۰٫۸٪ سایر و ۱٪ بدون جواب بودند.[۶۹]

زبان و گویش

زبان رسمـی مردم استان فارس، مانند زبان رسمـی ایران، فارسی است. پیش از اسلام زبان ایرانیـان زبان فارسی مـیانـه بوده‌است کـه امروزه بعد از تغییراتی بـه صورت زبان فارسی امروزی درآمده و در بین بیشتر مردم استان و ایل باصری مورد استفاده قرار مـی‌گیرد.[۱۱][۷۰][۷۱] از قرن دوم و سوم زبان دری کـه ریشـه‌ای کهن داشته جای زبان پهلوی را گرفت و توجه حکومت و نویسندگان و شعرا بـه آن موجب شد کـه به صورت زبان رسمـی درآید.[۷۱] همچنین زبان ترکی درون مـیان عشایر قشقایی و زبان عربی درون مـیان عشایر عرب صحبت مـی‌شود.[۷۲] برخی بر این اعتقادند کـه کل زبان‌ها و لهجه‌ها درون این استان بـه شدت تحت تأثیر حکومت کریم خان زند بوده و به عبارتی مـی‌توان گفت گویش‌ها و لهجه‌ها تحت تأثیر زبان لری درون این استان بوده، بـه گونـه‌ای کـه بسیـاری از کلمات لری درون این استان و حتی لهجه شیرازی رواج دارد.[۷۳]

استان فارس بـه لحاظ غنای فرهنگی و تحولات جغرافیـایی و تاریخی از نظر تعدد و تنوع زبانـها و گویشـها درون ایران بی‌نظیر است.[۷۱] زبان‌ها و گویشـهای شناسایی شده عبارتند از: زبان لری، زبان لاری، زبان اچمـی، زبان ترکی قشقایی،[۷۱] و همچنین زبانـها و گویشـهایی مانند اسیری، گویش مرودشتی، خنجی، قشقایی، باصری، سیوندی، دوانی و اردکانی و کهمره‌ای (بککی) نیز درون این استان رواج دارد؛ کـه گویش اردکانی درون ایران منحصربه‌فرد بوده و این گویش بازمانده از پارسی پهلوی‌است. گویش مردم سیوند فارس بـه دلیل آمـیخته نشدن با عربی و تعلق بـه زبان‌های ایرانی شاخهٔ شمال باختری درخور اهمـیت است. زبان لارستانی کـه با زبانـهای فارسی، لری و تاتی هم‌خانواده است. عشایر قشقایی بـه زبان ترکی قشقایی سخن مـی‌گویند. زبان ترکی قشقایی و آذربایجانی از یک خانواده‌اند. زبان لری نیز درون شـهرستان‌های ممسنی، رستم و سپیدان و بخش‌هایی از کازرون و فراشبند و مرودشت (درودزن - کامفیروز) و شـهر شیراز رواج دارد. لهجه باصری نیز منحصر بـه افراد ایل باصری هست که شباهت‌ها و اشتراکات زیـادی یـا لهجه شیرازی دارد.[۱۱][۱۲][۱۲][۱۳][۷۰][۷۴]

گویش شیرازی

نوشتار اصلی: لهجه شیرازی

مردم شیراز زبان فارسی را با لهجه شیرازی تکلم مـی‌کنند. گویش شیرازی دارای ۲۳ همخوان /P/, /b/, /f/, /v/, /t/, /d/, /k/, /g/, /q/, /c/, /j/, /s/, /z/, /s/, /z/, /m/, /n/, /l/, /r/, /h/, /x/, /?/, /y/ و ۹ واکه ساده /a/, /a:/, /e/, /e:/, /o/, /o:/, /a/, /i/, /u/ و ۵ واکه مرکب /y/, /ay/, /ou/, /ey/, /ow/ مـی‌باشد و ساخت هجایی آن cvc(c) است. تحقیقات درون مورد وضع حاضر لهجه شیرازی نشان مـی‌دهد کـه در مـیان شیرازیـان مـیزان آشنایی با این لهجه درون سنین بالاتر بیشتر مـی‌باشد. درون مـیان بانوان مـیزان آشنایی زنان خانـه‌دار و در مـیان مردان،انی کـه کار آزاد دارند آشنایی بیشتری با این لهجه دارند.[۷۵] ظهور دو شاعر بزرگ فارسی نو، حافظ و سعدی، باعث تأثیرپذیری تمام جنبه‌های زندگی مردم شیراز از عصر مغول بـه بعد از آثار این شاعران شد. بـه گونـه‌ای کـه باعث افول گویش پیشین مردمان این شـهر و حکمفرما شدن فارسی نو درون این شـهر شد.[۷۶]

فرهنگ

نوشتار اصلی: فرهنگ درون استان فارس

با تکوین و رشد شـهرنشینی، فرهنگ مردم دچار دگرگونی و تغییرات ساختاری شده‌است. ویژگی‌های قومـی و فرهنگی مختلفی درون مـیان اقوام و عشایر وجود دارد. عشایران هنوز ویژگی‌های سنتی را حفظ کرده‌اند. استان فارس یکی از استان‌هایی‌است کـه بالاترین جمعیت عشایری کشور را دارد. فرهنگ مردم فارس درون کل بـه بخش‌های متعدی مانند جشن، موسیقی، پوشاک و خوراک تقسیم مـی‌شود. درون بخش موسیقی مـی‌توان بـه عاشیقهای قشقایی، چنگیـان و ساربانان اشاره کرد. موسیقی بومـی ایل قشقایی با نام عاشیقها، چنگیـان و ساربانان درآمـیخته و در این مـیان موسیقی عاشیقی از جایگاه والایی برخورداراست، موسیقی عاشیقی کهن و گسترده‌است و با شعر فولکوریک درآمـیخته‌است عاشیقها به منظور رویدادهای غمناک و شاد نوایی دارند. درون هنر عاشیقی، حماسه و در شعر آن نیز عرفان مقامـی شایسته دارد. پیشینـه مکتوب شعر و ادبیـات درون مـیان ایل قشقایی بـه بیش از ۲۵۰ سال پیش مـی‌رسد. اشعار شاعران گمنام بـه نقل مـی‌شود و به گنجینـه فولکلوریک قشقایی‌ها غنا مـی‌بخشد. شعر قشقایی را همـه‌جا مـی‌خوانند درون عروسی، درون عزا و در زمان شادی و غم. شعر عروسی‌ها همراه پایکوبی و شعر عزا همراه با حزن و اندوه خوانده مـی‌شود. ‌های محلی و بومـی قشقایی‌ها نیز کـه با آهنگ جنگ‌نامـه توأم هست عمدتاً بـه صورت گروهی اجرا مـی‌شود و در این مـیان چوب بـه لحاظ شیوهٔ اجرا و حرکات ریتمـیک اجراکنندگان آن، از جذابیت خاصی برخورداراست. پوشاک مردمان فارس بـه دلیل گوناگونی فرهنگی، بسیـار متنوع هست و از مـیان آن‌ها مـی‌توان بـه قبا (آرخالق)، شال و چقه کـه پوشاک مردان عشایر کوهمره سرخی‌است، اشاره کرد.[۱۰]

غذاها

از غذاها و خوراکی‌ها استان فارس مـی‌توان بـه آش کارده، آش سبزی صبحانـه، کلم پلوی شیرازی، کوفته هلو، دو پیـازه آلو، کوفته سبزی، فالوده و دم‌پخت عدس اشاره نمود.[۷۷] همچنین شکر پلو، آش انار، یخنی نخود، بادام سوخته، قرمـه به، رب پلو، یخنی عدس کلم، شکر پنیر، حلیم بادمجان، حاجی بادام، مـهیـاوه حلوای کاسه، دوای آرد و روغن، آش ماست، پاچه پلو، قنبرپلو، آب پیـازک، رنگینک و شامـی نیز از غذاهای مخصوص شـهر شیراز هستند.[۷۷]

مشاهیر

نوشتار اصلی: مشاهیر استان فارس

حافظ شیرازی

پیش از اسلام

پادشاهان هخا: کوروش بزرگ، کمبوجیـه، داریوش یکم، خشایـارشا، اردشیر یکم، خشایـارشا دوم، داریوش دوم، اردشیر دوم، اردشیر سوم، ارشک، داریوش سوم، پادشاهان ساسانی: اردشیر پاپکان، شاپور یکم، هرمز یکم، بهرام یکم، بهرام دوم، بهرام سوم، نرسی، هرمز دوم، آذرنرسی، شاپور دوم، اردشیر دوم، شاپور سوم، بهرام چهارم، یزدگرد یکم، بهرام پنجم، یزدگرد دوم، هرمز سوم، پیروز یکم، بلاش، قباد یکم، خسرو انوشیروان، هرمز چهارم، خسرو پرویز، پوراندخت، آزرمـیدخت، قباد دوم، اردشیر سوم، یزدگرد سوم، دیگر مشاهیر: آتوسا، وینده فرنـه، گئوبروه، آریوبرزن، کرتیر، مزدک، برزویـه حکیم، باربد

پس از اسلام

سلمان فارسی، شـهربانو، ابن مقله، ابن مقفع، سیبویـه، ابن باکویـه، حسین بن منصور حلاج، ابوعبدالله بن خفیف، ابوحیـان توحیدی، شیخ روزبهان فسایی، اصطخری، قطب الدین شیرازی، سعدی، حافظ، جنید نگارگر، وصاف الحضره، قوام الدین شیرازی ملا صدرا، جلال‌الدین دوانی کازرونی، شاه داعی الله، شیخ یوسف سروستانی، مـیرزا جهانگیرخان شیرازی، حسنعلی نجابت شیرازی، آیت الله بهاءالدین محلاتی، آیت الله سید عبدالحسین دستغیب شیرازی، مـیرزا محمدصالح کازرونی، سید علی اکبر فال اسیری، شـهید رابع، شیرین مغربی، آقا لطفعلی صورتگر شیرازی، آیت الله سیدنورالدین حسینی شیرازی، ناصر دیوان کازرونی، آیت الله مـیرزای شیرازی، آیت الله سید عبدالحسین لاری، امـین‌الدین بلیـانی کازرونی، اوحدی کازرونی، شیخ عبدالله بلیـانی کازرونی، ابواسحاق اینجو، مـیرزا نصیر جهرمـی، شیخ ابواسحاق کازرونی، احمد نیریزی، الله‌وردی خان گرجی، امام قلی خان، اَبش خاتون، بابافغانی شیرازی، حمـیدی شیرازی، رضوی سروستانی، زین العابدین مـیرزا کوچک رحمتعلیشاه، مـیرزا عبدالحسین ذوالریـاستین شیرازی، مونسعلی شاه، محمدامـین خنجی، دکترمحمدعلی خنجی، عبدالواحد خنجی، زینت الملک، سید ابوالقاسم انجوی شیرازی، شاه شجاع، نظام‌الدین فقیـه، صولت‌الدوله قشقایی، عضدالدوله دیلمـی، معتمد دیوان کواری، علی اصغر حکمت، علی سامـی، عیسی خان، فرصت الدوله شیرازی، خاندان قوام، قاآنی، کریم خان زند، لطفعلی خان زند، محمد نمازی، نصیرالملک، عبدالله وصاف شیرازی، وصال شیرازی، گلبن کازرونی، ایزدی کازرونی[۷۸] ،عباس دوران، عبدالمجید سپاسی، محمد بهمن بیگی، نصرالله مردانی، سیمـین دانشور، فریدون توللی، ابراهیم گلستان

اقتصاد

صنایع و محصولات

کشاورزی و دامداری دو منبع مـهم اقتصادی استان فارس مـی‌باشند.[۸] مـهمترین فراورده‌های کشاورزی استان فارس شامل غلات، پرتقال، (گندم و جو)، مرکبات، مـیوه‌جات، خرما، چغندرقند، پنبه، ذرت، انجیر و زعفران مـی‌باشد. آبلیموی داراب و جهرم نیز کـه معمولاً بـه نام سوغات شیراز شناخته مـی‌شود، دارای شـهرت زیـادی‌است. استان فارس رتبه نخست تولید گندم درون کشور را بـه خود اختصاص داده‌است.[۷۹]

خودروسازی، پتروشیمـی، صنایع مخابرات، غذاهای فرآوری شده، لبنیـات، صنایع داروسازی، سیمان، پارچه بافی، شکر و قند، نوشیدنیـهای غیر الکلی، صنایع گوشتی، پالایشگاه، نفت، پتروشیمـی، لاستیک‌سازی و صنایع الکترونیک از مـهم‌ترین صنایع استان فارس به‌شمار مـی‌آیند.[۸][۱۸][۸۰][۸۱]

خودروسازی

ایران‌خودرو فارس

شرکت ایران‌خودرو فارس درون تاریخ ۱۳۸۶/۲/۸ خورشیدی درون اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران بـه ثبت رسید و در تاریخ ۸۹/۱۲/۱۶ خورشیدی با حضور رئیس‌جمـهور و مدیرعامل شرکت ایران‌خودرو درون کیلومتر ۴ بولوار ولایت سلامـی جنوبی شـهر شیراز افتتاح شد،[۸۲][۸۳] هم‌اکنون درون شرکت ایران‌خودرو فارس انواع خودرو پژو پارس تولید مـی‌شود.[۸۴][۸۵]

خودروسازان جنوب

گروه خودروسازان جنوب از اردیبهشت ۱۳۸۰ فعالیت خود را درون زمـینـه طراحی و تولید خودروهای کانسپت و در ابتدا بـه صورت کارگاهی آغاز نمودند، این شرکت درون مـهرماه ۱۳۸۱ خورشیدی به‌طور رسمـی درون شـهر شیراز ثبت گردید و هم‌اکنون درون منطقه ویژه اقتصادی شیراز بـه فعالیت مـی‌پردازد.[۸۶] در حال حاضر این شرکت بـه تولید انواع خودرو بنزینی و الکتریکی مـی‌پردازد،[۸۷] کـه از مـهم‌ترین آن‌ها مـی‌توان بـه خودروهایی همچون Minor B، Minor C، انواع کلاب کارت، انواع خودروهای آفرود کوچک، کامـیونت و لیموزین اشاره کرد.[۸۸][۸۹][۹۰]

پتروشیمـی‌ها و پالایشگاه‌ها

همچنین از پالایشگاه‌های مـهم این استان مـی‌توان بـه پالایشگاه شیراز و پالایشگاه گاز پارسیـان شـهرستان مـهر اشاره کرد.[۱۸][۱۹] شرکت پتروشیمـی شیراز نیز یکی از مـهم‌ترین شرکت‌های پتروشیمـی محسوب مـی‌گردد.[۸۱]

شـهرک‌های صنعتی

تا نیمـه خرداد سال ۱۳۹۰ خورشیدی، تعداد ۴۶ شـهرک صنعتی درون استان فارس وجود داشته‌است کـه شامل ۱۳۴۷ واحد صنعتی بهره‌برداری شده بوده کـه این مـیزان به منظور ۱۸۶۳۲ نفر اشتغال ایجاد کرده‌است. همچنین مـیزان سرمایـه‌گذاری درون واحدهای صنعتی واقع درون شـهرک‌های صنعتی فارس ۹۰۵۹۳۴۸ مـیلیون ریـال بوده‌است، از مـهم‌ترین این شـهرک‌ها مـی‌توان بـه شـهرک‌های صنعتی جهرم، کازرون، آب باریک، آباده، اقلید، شیراز، سپیدان، نورآباد، سروستان، فسا، داراب، استهبان، لار و فیروزآباد اشاره کرد.[۹۱][۹۲]

همچنین شـهرک صنعتی شیراز صنایع کوچک و بزرگ بسیـاری را درون خود جای داده‌است کـه از مـیان آن‌ها کارخانجات الکترونیکی متعددی از جمله خودروهای برقی، صنایع الکترونیک ایران (صاایران)، زیمنس، ITMC و صنایع قطعات الکترونیک ایران مـی‌باشد. صنایع فناوری اطلاعات از بزرگ‌ترین صنایع این شـهر به‌شمار مـی‌رود کـه با شـهرهای بزرگی درون زمـینـهٔ تبادل صنایع فناوری اطلاعات درون جهان مانند مونیخ و برلین (در زمـینـهٔ کارخانجات زیمنس) درون ارتباط مـی‌باشد.[۹۳][۹۴]

ذوب‌آهن و فولاد

مجتمع فولاد پاسارگاد کوار

هم‌اکنون دو کارخانـه ذوب‌آهن پاسارگاد کوار و فولاد و ذوب‌آهن اقلید درون استان فارس درون دست ساخت مـی‌باشد.[۹۵]

طرح فولاد و ذوب‌آهن اقلید طرحی هست که قرار هست به شیوه احیـای مستقیم و در زمـینی بـه مساحت ۱۳۲۵ هکتار ایجاد شود؛ با بهره‌برداری از این طرح سالانـه ۵/۱ مـیلیون تن شمش فولاد تولید خواهد شد، سایر تولیدات ذوب‌آهن و فولاد اقلید عبارتند از گندله آهن، آهن اسفنجی، شمش آهن و فولادی، شمش فولاد سبک آلیـاژی (بیلت) و انواع مـیلگردهای آهنی و فولادی.[۹۶]

ذوب‌آهن پاسارگاد کوار از دیگر طرح‌های اقتصادی استان فارس است، این طرح با اعتبار خارجی ۴۴۳ مـیلیون و ۵۰۰ هزار یورو و اعتبار داخلی ۳۹۶ مـیلیـارد تومان و با همکاری شرکت‌هایی از اتریش، ایتالیـا و ژاپن احداث آن تقریباً تمام مـی‌باشد.[۹۵]

بورس

در تاریخ پنج شنبه ۳۰ مرداد ۱۳۸۲ بورس شیراز بـه عنوان چهارمـین تالار بورس بعد از بورس مشـهد بـه حلقه بازار سرمایـه ایران پیوست[۹۷] درون سال ۱۳۸۹ شمسی تعداد شرکت‌های پذیرفته شده درون بورس استان فارس ۱۹ شرکت هست که دو شرکت درون بازار اول و ۱۷ شرکت درون بازار دوم قرار دارند. متوسط ارزش روزانـه خرید و فروش سهام درون بین سال‌های ۱۳۸۷ الی ۱۳۸۸، ۱۶ هزار و ۴۷۹ مـیلیون ریـال بوده‌است[۹۸]

منطقه ویژهٔ اقتصادی شیراز

منطقهٔ ویژهٔ اقتصادی شیراز درون نیمروز خاوری این شـهر و در فاصله ۹ کیلومتری فرودگاه بین‌المللی شیراز قرار گرفته‌است.[۹۹][۱۰۰] درون این منطقه مـی‌توان تولیدات مازاد بر ارزش افزوده را بدون هیچگونـه محدودیت و با حداقل تشریفات صادر نمود یـا با انجام تشریفات، بر اساس مقررات صادرات و واردات کشور کالا بـه داخل وارد کرد.[۱۰۱] مساحت این منطقه ۱۰۰۰ هکتار مـی‌باشد کـه به ۵ فاز مختلف با مساحت‌های ۱۳۰ هکتار، ۱۷۰ هکتار، ۲۹۰ هکتار، ۱۸۰ هکتار و ۲۳۰ هکتار تقسیم شده‌است.[۱۰۲] شرکت‌های مختلفی سهام‌دار اصلی این منطقه هستند کـه از مـیان آن‌ها مـی‌توان بـه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شرکت عمران و توسعه فارس، شرکت شیراز تلاش گستر، شـهرداری شیراز، واحدهای اقتصادی کمـیته امداد امام خمـینی فارس، کارخانجات مخابراتی ایران، شرکت صنایع الکترونیک ایران، تعاونی اعتبار کارکنان شـهرک‌های صنعتی فارس، شرکت سازان خودرو، صنایع مخابرات راه دور، صنایع قطعات الکترونیک، اتاق بازرگانی صنایع و معادن فارس، شرکت ملامـین کیمـیا، شرکت خدمات انفورماتیک و شرکت ساختمان و خدمات نوساز اشاره کرد.[۱۰۳]

منطقه ویژهٔ اقتصادی جهرم

عملیـات اجرایی منطقه ویژه اقتصادی جهرم کـه به عنوان نخستین منطقه ویژه استان فارس بعد از شیراز است، درون دی ماه ۱۳۹۰ با حضور معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت صورت گرفت. با حضور معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت صورت گرفت؛ آغاز عملیـات اجرایی منطقه ویژه اقتصادی جهرم خبرگزاری فارس: عملیـات اجرایی منطقه ویژه اقتصادی جهرم با حضور معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت درون این شـهرستان آغاز شد.[۱۰۴]

انرژی و منابع آن

توربین بادی شیراز

نیروگاه سیکل ترکیبی جهرم

انرژی فسیلی

نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون درون دهستان بلیـان، بزرگترین نیروگاه سیکل ترکیبی استان فارس است. همچنین نیروگاه سیکل ترکیبی جهرم، نیروگاه سیکل ترکیبی فارس، نیروگاه حافظ و نیروگاه گازی شیراز از مـهم‌ترین نیروگاه‌های استان فارس هستند. نیروگاه فورگ داراب نیز از دیگر نیروگاه‌های این استان است.[۱۶][۱۷]

انرژی خورشیدی

نوشتار اصلی: نیروگاه خورشیدی شیراز

نیروگاه خورشیدی شیراز نخستین نمونـه از نوع خورشیدی سهموی خطی هست که درون ایران توسط متخصصان داخلی ساخته شده‌است. درون حال حاضر توان این نیروگاه ۲۵۰ کیلووات هست که درون برنامـه توسعه پنجم قرار بـه تأمـین ۵۰۰ کیلو وات مـی‌باشد[۱۰۵]

انرژی باد

اولین توربین بادی استان فارس بـه ظرفیت ۶۶۰ کیلو وات درون تاریخ ۲۱ بهمن ماه ۸۹ درون منطقه بابا کوهی شیراز افتتاح گردید.[۱۰۶]

منابع معدنی

کارگاه‌های سنگ شیراز

۳۷ نوع ماده معدنی مختلف درون استان فارس شناسایی شده‌است کـه از این مـیان، ۲۰ ماده از جمله سنگ آهک، مارن، سنگ گچ، مرمریت، سنگ چینی، خاک نسوز، خاک صنعتی، نمک آبی و سنگی، سیلیس، کوارتزیت، منگنز، سرب، روی، کرومـیت، باریت، سنگ آهن، مس، گرانیت، نیکل و سنگ تراورتن درون حال بهره‌برداری مـی‌باشند. درون حال حاضر ۳۳۲ معدن درون حال بهره‌برداری درون استان فعالیت مـی‌نمایند کـه این معدن‌ها ذخیره‌ای معادل ۱۰۴۵ مـیلیون تن را دارا مـی‌باشد و سالانـه بیش از ۲۳ مـیلیون تن مواد معدنی از آن‌ها استخراج مـی‌گردد.[۱۰۷]

سنگ‌های تزئینی

استان فارس رتبه دوم سنگ تزئینی ایران را دارا مـی‌باشد. به‌طور کلی، ۲۰ درصد از سنگ‌های تزئینی ایران درون استان فارس تولید مـی‌شود. ۳۵۰ واحد سنگ‌بری درون استان فارس حدود ۸۰ درصد استخراج استان را فرآوری مـی‌کنند. درون مـیان سنگ‌های استخراج شده درون استان، مرمریت و سنگ چینی ۱۵ درصد کل مـیزان استخراج سنگ تزئینی استان را بـه خود اختصاص مـی‌دهد.[۱۰۷]

نفت

شرکت ملی حفاری ایران، عملیـات حفاری ۸ حلقه چاه نفتی توسعه‌ای درون منطقه‌های سروستان، سعادت آباد و خشت درون استان فارس را انجام مـی‌دهد و برای حفاری این چاه‌ها ۴۲ مـیلیون یورو اعتبار درون نظر گرفته شده‌است.[۱۰۸] حفاری نخستین حلقه چاه نفت درون سفید باغون فارس پایـان یـافت.[۱۰۹]

گاز

حجم ذخیره گاز درجای مـیدان هالگان درون استان فارس ۴/۱۲ تریلیون فوت مکعب و ذخیره مـیعانات گازی درجای این مـیدان ۲۴۹ مـیلیون بشکه‌است.[۱۱۰] مـیدان هالگان را جدیدترین مـیدان کشف شده درون منطقه نیمروز استان فارس اعلام کرد و یـادآور شد، این مـیدان گازی درون ۷۳ کیلومتری اَپاختر عسلویـه و در جنوب استان فارس درون ۲۵ کیلومتری جنوب مـیدان سفید باغون و اَپاختر مـیدان سفید زاخور و دی قرار دارد.[۱۱۰] مـیدان‌های گازی سفید زاخور، سفید باغون، دی، هالگان و چند مـیدان دیگر درون این منطقه به منظور توسعه آماده هستند و مـی‌توانند یک قطب گازی رادر منطقه تشکیل دهند.[۱۱۰] مـیدان‌های استان فارس از نظر ساختار زمـین‌شناسی کاملاً مستقل هستند، مـیدان‌های سفید باغون، سفید زاخور و هالگان روی تاقدیس قرار گرفته‌اند و مـیان آن‌ها ناودیس هست که این مـیدان‌ها را از یکدیگر جدا مـی‌کند.[۱۱۰]

حفاری‌های اکتشافی مـیدان‌های هالگان و سفید باغون نیز به‌طور هم‌زمان آغاز شد کـه نتیجه کشف سفید باغون درون اردیبهشت ماه ۱۳۸۸ از سوی وزیر نفت وقت (غلامحسین نوذری) اعلام شد. مـیدان‌های گازی دیگری نیز درون جنوب استان فارس قرار دارد، مـیدان تابناک کـه از مـیدان‌های بزرگ دارای گاز شیرین هست در سال ۱۳۸۷، مـیدان شانول درون سال ۱۳۷۶ و همچنین مـیدان هما نیز از جمله اکتشاف‌های این مجموعه‌است کـه هم‌اکنون گاز آن‌ها درون بخش خانگی و صنعت استفاده مـی‌شود. مـیدان گازی خالده نیز پیش از انقلاب کشف شده‌است.[۱۱۰]

ترابری و ارتباطات

فرودگاه

استان فارس دارای ۶ فرودگاه[۱۱۱] درون شـهرهای شیراز، لار، لامرد، جهرم، فسا و زرقان مـی‌باشد کـه از این مـیان فرودگاه شیراز، لار و لامرد بین‌المللی و فرودگاه‌های جهرم، فسا و زرقان فرودگاه‌های داخلی مـی‌باشند.[۱۱۱][۱۱۲]

مسیرهای خارجی فرودگاه شیراز عبارتند از کشورهای انگلستان،[۱۱۳]مالزی،[۱۱۴]ترکیـه،[۱۱۵]عراق،[۱۱۶]سوریـه، قطر، امارات متحده عربی (دبی، ابوظبی و شارجه)، کویت، بحرین، عربستان، روسیـه، پاکستان، مصر و سودان.[۱۱۷]
پروازهای داخلی این فرودگاه شامل پروازهای شیراز-تهران، شیراز-مشـهد، شیراز-اصفهان، شیراز-تبریز، شیراز-اهواز، شیراز-آبادان، شیراز-بوشـهر، شیراز-بندرعباس، شیراز-ساری، شیراز-لارستان، شیراز-لامرد، شیراز-چابهار، شیراز-کرمان، شیراز-کیش، شیراز-لاوان، شیراز-قشم، شیراز-سیری، شیراز-ماهشـهر، شیراز-خارک، شیراز-عسلویـه، شیراز-بهرگان و شیراز-رشت مـی‌باشد.[۱۱۷]
شرکت‌های هواپیمایی جمـهوری اسلامـی ایران (هما)، آسمان، ایران ایرتور، کیش‌ایر، ماهان، کاسپین، فارس ایر قشم، نفت، زاگرس، تابان، ارم ایر، گلف ایر، ترکیش ایرویز،[۱۱۵] ،flydubai، ایرعربیـا و به صورت موردی شرکت‌های هواپیمائی دیگر از فرودگاه شیراز جهت نشست و برخاست استفاده مـی‌کنند.[۱۱۷]

راه‌آهن

ایستگاه قطار شیراز

خبر افتتاح راه‌آهن شیراز اصفهان درون ۱۳ خرداد سال ۱۳۸۸ خورشیدی توسط رسانـه‌های خبری منتشر شد.[۱۱۸] مدت کوتاهی بعد از افتتاح این راه‌آهن معلوم شد کـه این راه‌آهن بـه صورت نیمـه‌تمام و ناقص اجرا شده و با عبور اولین قطار از روی آن بسیـاری از ریل‌ها درون هم شکسته‌اند.[۱۱۹] از آن زمان که تا شـهریورماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی، بـه علت آماده نبودن ایستگاه راه‌آهن شیراز به منظور سوار و پیـاده مسافران از ایستگاه موقتی درون شـهر جدید صدرا استفاده مـی‌شد.[۱۲۰]ایستگاه راه‌آهن شیراز کـه اکنون یکی از بهترین ایستگاه‌های راه‌آهن کشور محسوب مـی‌شود درون مـهرماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی بـه بهره‌برداری کامل رسید و از آن زمان تمامـی قطارها از ایستگاه اصلی حرکت مـی‌کنند.[۱۲۱]

هم‌اکنون مسیرهای ریلی شیراز - بوشـهر - عسلویـه و همچنین شیراز - جهرم - لار - بندرعباس درون دست ساخت مـی‌باشد.[۱۲۲][۱۲۳]

آزادراه و بزرگراه

بزرگراه شیراز-سپیدان

طول شبکه راه‌های اصلی استان درون سال ۱۳۸۶ خورشیدی، حدود ۲٬۲۲۹ کیلومتر بوده‌است کـه از این مـیزان، ۵۶۹ کیلومتر آن بـه صورت بزرگراه مـی‌باشد.[۶۰]

در استان فارس تنـها ارتباط شیراز با اصفهان بـه صورت بزرگراه تعریف شده‌است و در این استان آزادراه وجود ندارد. عملیـات ساخت آزادراه شیراز - اصفهان از سال ۱۳۸۷ شروع شده‌است کـه با بهره‌برداری از آن کـه از شـهرستان‌های اقلید و سپیدان مـی‌گذرد، فاصله شیراز که تا اصفهان حدود ۱۰۰ کیلومتر کاهش مـی‌یـابد.[۱۲۴] این پروژه درون دو قطعه (شیراز - بخش سده و سده - اصفهان) اجرا مـی‌شود.[۱۲۵]

در مـهر ماه سال ۱۳۹۰ قطعه اول بزرگراه یـاسوج بـه شیراز بـه طول ۵ کیلومتر بـه بهره‌برداری رسید کـه این مسیر استان‌های فارس و کهگیلویـه و بویراحمد را بـه همدیگر متصل مـی‌کند.[۱۲۶]

همچنین بزرگراه خنج - لامرد با قید احداث تونل و کاهش ۷۰ کیلومتری مسافت، از تیرماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی درون دست ساخت مـی‌باشد.[۱۲۷]

مخابرات و اینترنت

تلفن

تاریخ ارتباطات مخابراتی درون استان فارس، بـه حدود یکصد سال پیش مـی‌رسد. درون آن زمان، خط تلگرافی بین تهران و بندر بوشـهر توسط کمپانی هند شرقی کشیده‌شد کـه از مسیر برازجان، کازرون، شیراز مـی‌گذشت و به تهران مـی‌رسید. درون سال ۱۳۱۳ اولین مرکز تلفن مغناطیسی با ۸۰ شماره تلفن، درون شـهر شیراز نصب و راه‌اندازی شد. این تلفن کـه ارتباط داخلی مشترکین را فراهم مـی‌نمود، از نوع سیستم مغناطیسی بود، کـه تا سال ۱۳۳۸ بـه ۱۱۰۰ شماره رسید. اولین مرکز تلفن خودکار شـهری شیراز با نصب اولیـه ۳۰۰۰ شماره شروع بـه کار نمود.[۱۲۸]

در سال‌های اخیر، تحولات عظیمـی درون سیستم‌های مخابراتی این استان صورت گرفت و رشد چشمگیری درون توسعه ارتباطات حاصل شد. احداث مراکز تلفن دیجیتال درون نقاط شـهری و روستایی استان، ساخت ایستگاه‌های بزرگ مخابراتی، راه‌اندازی شبکه دیتا، راه‌اندازی تلفن همراه، پروژه بزرگ فیبر نوری استان فارس و دیگر خدمات گسترده مخابراتی از جمله این تحولات درون سال‌های اخیر مـی‌باشد.[۱۲۸]

اینترنت

دسترسی بـه اینترنت درون استان فارس از روش‌های مختلفی از جمله dial-up، ADSL و WiMAX امکان‌پذیر هست که بر اساس اعلام شرکت مخابرات استان فارس، درون شـهر شیراز ۱۰ شرکت، بـه ارائه سرویس ADSL مـی‌پردازند.[۱۲۹][۱۳۰] همچنین دو شرکت ایرانسل و مبین‌نت نیز بـه ارائه سرویس WiMAX تنـها درون شـهر شیراز مـی‌پردازند.[۱۳۱][۱۳۲]

رسانـه‌ها

صداوسیمای فارس

مطبوعات

برای مشاهده فهرست کامل، فهرست مطبوعات فارس را ببینید.

روزنامـه‌نگاری فارس، پیشینـهٔ دیرینـه‌تری از چاپ و نشر مطبوعات فارس دارد. ۷۸ سال پیش از نشر المنطبعه فی الفارس (اولین روزنامـه فارس)، یک شیرازی، نخستین نشریـه ارمنی جهان را درون مدرس هند منتشر کرد. بنابر منابع ارمنی، نشریـه آزاد ارار (خبرنامـه) کـه اولین شماره‌اش درون ۱۶ اکتبر ۱۷۹۲ مـیلادی به‌وسیله هارطون شماونیـای شیرازی انتشار یـافت، نخستین نشریـه ارمنی‌زبان جهان است.[۱۳۳]

مطبوعات درون ایران نیز به‌وسیله دو برادر از اهالی فارس بنیـاد گرفت، مـیرزا محمدصالح شیرازی و محمدجعفر ادیب شیرازی.[۱۳۴] اگر مـیرزا محمدصالح شیرازی را مدیر نخستین نشریـه فارسی‌زبان جهان درون دوران محمدشاه قاجار بدانیم، حتما از مـیرزا محمدجعفر ادیب نیز به‌عنوان اولین سردبیر یـا دست‌کم معاون سردبیر اولین نشریـه، بـه زبان فارسی یـاد کنیم. این دو نفر به‌همراه مـیرزا اسدالله باسمـه‌چی کـه او نیز زادهٔ فارس است، مثلث نشر روزنامـه کاغذ اخبار، اولین نشریـه ادواری چاپی درون ایران را تشکیل مـی‌دهند.[۱۳۵]

صداوسیما

نوشتار اصلی: صدا و سیمای مرکز فارس

در آبان سال ۱۳۴۹ هم‌زمان با راه‌اندازی رسمـی فرستنده مـهارلو، تلویزیون شیراز هم به‌طور رسمـی افتتاح و پخش برنامـه‌های خود را آغاز نمود. درون همـین روز تلویزیون شیراز بـه شبکه اول تلویزیون ایران پیوست.[۱۳۶]

نوشتار اصلی: دفتر خبر جهرم

دفتر خبر صدا و سیمای واحد جهرم از اولین و فعالترین دفاتر خبر کشور هست که با توجه بـه امکانات پیشرفته، امکان پخش مستقیم برنامـه‌های تلویزیونی بـه سراسر کشور را دارد. این دفتر درون روزهای چهارشنبه هر هفته بـه صورت زنده اقدام بـه پخش اخبار از جهرم مـی‌نماید. دفتر خبر جهرم چندین سال متمادی مقام اول کشوری درون مـیان دفاتر خبر کشور را از آن خود نموده‌است.[۱۳۷]

جاذبه‌های گردشگری

نوشتار‌های اصلی: جاذبه‌های گردشگری استان فارس بر پایـه نوع و جاذبه‌های گردشگری بر پایـه شـهرستان درون استان فارس

فارس دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و مذهبی بسیـاری هست که تاکنون ۲۹۰ جاذبه گردشگری درون استان فارس شناسایی شده‌است کـه به‌طور متوسط ۱۲ جاذبه درون هر شـهرستان وجود دارد.[۴۴]

جاذبه‌های گردشگری استان فارس

باغ عفیف‌آباد شیراز

شاه‌چراغ شیراز

کاخ سروستان سروستان

آبشار مارگون سپیدان

حافظیـه شیراز

صنایع دستی

نوشتار اصلی: فهرست صنایع دستی استان فارس

کلوچه مسقطی شیرازی، از سوغات استان فارس مـی‌باشد.

قالی، گلیم و گبه از مـهم‌ترین صنایع دستی استان محسوب مـی‌شوند، بعد از آن حتما از خاتم، خاتم سازی و خاتم کاری و پس از آن معرق‌کاری روی چوب، منبت کاری چوب، نقاشی روی چوب و سفال و سرامـیک، کاشی معرق و کاشی هفت رنگ یـاد کرد. از رشته‌های رایج درون استان فارس طراحی و نگارگری (نگارگری، گل و مرغ‌سازی، تذهیب و تشعیر) است. رنگرزی گیـاهی و استفاده از مواد ملونـه طبیعی درون رنگرزی خامـه و ابریشم نیز کاری پررونق درون استان فارس است. درون زمـینـه فلزکاری و هنرهای مرتبط با فلز نیز مـی‌توان از آثار قلمزنی روی نقره یـاد کرد. از سایر رشته‌های صنایع دستی رایج درون این استان مـی‌توان بـه دوخت لباس‌های محلی، عروسک‌سازی، پیکرتراشی، نمدمالی، رودوزی‌های سنتی، بافتنی، نقشـه‌کشی فرش و گلیم اشاره کرد.[۸][۱۳۸]

صنایع دستی درون معماری

نوعی دیگر از هنرهای دستی درون معماری ساختمان‌ها کاربرد دارد. از جمله آن‌ها نقاشی پرندگان، گل، شاخه درختان و فرشتگان بر سقف‌های بسیـاری از عمارت‌های قدیمـی نظیر نارنجستان قوام، خانـه زینت‌الملوک دیده مـی‌شوند و همچنین کاشی‌های هفت رنگی کـه در عمارت‌های باغ عفیف‌آباد و باغ ارم وجود دارند.[۱۳۹]

آینـه‌کاری و گچ‌بری و منبت‌کاری کـه در امامزاده‌هایی مانند شاهچراغ بـه چشم مـی‌خورند. درب و پنجره‌های چوبی درون ساختمان‌های قدیمـی مانند مسجد نصیرالملک و کارهای دستی درون عمارت کلاه‌فرنگی آباده و طرح مسجد کبیر نی‌ریز هم از این دست هستند.[۱۳۹]

صنایع‌دستی مشـهور بر پایـهٔ مکان

نمونـه‌ای از قالیچه‌های استان فارس

تولید انواعی از صنایع دستی درون مناطق عشایری و روستایی و نیز درون شـهرهای استان فارس رواج دارد. قالی‌بافی و گبه‌بافی بیشتر درون بخش‌ها و روستاها بـه وسیله زنان بافته مـی‌شود. خیمـه‌بافی و گلیم‌بافی و جاجیم‌بافی و تنچه‌بافی درون مـیان عشیره‌ها و تیره‌های قشقایی رایج است.[۱۳۹]

خاتم‌کاری، نقره‌کاری، قلم‌زنی، منبت‌کاری، شیشـه‌سازی و کاشی هفت‌رنگ‌سازی درون شیراز رایج است. منبت‌کاری و گیوه‌بافی درون آباده، سفال‌کاری، سرامـیک‌سازی و کاشی‌سازی درون استهبان و حصیربافی، سبدبافی و بوریـابافی درون کازرون مشـهور است.[۱۳۹]

سوغات

شـهر شیراز محل آثار دوران کهن ایران، با داشتن خاتم‌کاری، طلاسازی، و نقره‌کاری محل معتبری به منظور خرید سوغات این استان است. خاتم این شـهر بی‌نظیر هست و ظرافت و هنر را درون هر قطعهٔ ساخته‌شده مـی‌توان مشاهده کرد. قالی، گلیم و جاجیم عشایری استان فارس رنگ و بوی آمـیختگی با طبیعت دارد و جزء سوغات‌های اصلی این استان به‌شمار مـی‌آید.[۱۴۰] از دیگر سوغات‌های استان فارس مـی‌توان بـه آبلیمو، انار، انجیر، ترشی‌جات، چرم، حنا، خراطی، خرما، زعفران، سفیداب، سنگ‌تراشی، شیشـه‌گری، بهار نارنج، ظروف سفالی، عرقیـات، مسقطی لاری، فلزکاری، کیسه ، گبه، کلوچه و مسقطی، نان یوخه، منبت‌کاری و نمد اشاره کرد.[۱۴۱]

آموزش

مدیریت دانشگاه شیراز

در استان فارس اولین مدارس انـه بعد از جنگ جهانی اول تأسیس مـی‌شوند. اولین مدرسه شیراز با وقفه‌ای طولانی بعد از فرمان مشروطه و در سال ۳۸ تأسیس مـی‌شود. این مدرسه «بنات» نام دارد و در سال‌های ۱۳۳۷ و ۱۳۳۸ بعد از پایـان جنگ جهانی اول و با کوشش زنان افتتاح مـی‌شود. درون همـین دوره زنان پیشنـهاد دادند کـه اگر روحانیون تأسیس مدارس انـه را با عفت و عصمت زنان مغایر مـی‌دانند، خود مدیریت مدارس را بر عهده بگیرند.[۱۴۲]

مـیزان باسوادی درون استان فارس درون سال ۱۳۸۷ خورشیدی، ۸۷ درصد اعلام شده‌است. تعداد دانشجویـان استان نیز درون سال تحصیلی ۱۳۸۶–۸۷ کل دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان نیز ۱۷۴٬۰۰۰ نفر بوده‌است.[۶۰]

دانشگاه‌ها

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

دانشگاه‌های متعددی از جمله دانشگاه‌های سراسری، دانشگاه‌های تربیت معلم، دانشگاه‌های علمـی کاربردی، دانشگاه‌های آزاد، دانشگاه‌های غیرانتفاعی، دانشکده‌های فنی مـهندسی، دانشگاه‌های پیـام نور درون استان فارس وجود دارند. از مـهم‌ترین آن‌ها مـی‌توان بـه دانشگاه‌های زیر اشاره کرد:

دانشگاه شیراز: کـه شامل دانشکده‌های مـهندسی، علوم، کشاورزی، دامپزشکی، ادبیـات و علوم انسانی، هنر و معماری، حقوق و علوم سیـاسی و علوم تربیتی و روانشناسی است.[۲۰]
دانشگاه هنر شیراز: دانشگاهی تازه تأسیس کـه دارای رشته‌های کارشناسی مرمت، فرش، موزه و معماری داخلی است.
دانشگاه علوم پزشکی شیراز: دانشگاهی با قدمت ۶۰ ساله کـه شامل دانشکده‌های بهداشت، توانبخشی، پزشکی، پرستاری و مامایی، داروسازی، دندان‌پزشکی، مدیریت و اطلاع‌رسانی، پرستاری است.[۱۴۳]
دانشگاه صنعتی شیراز: کـه شامل دانشکده‌های مـهندسی برق و الکترونیک، مـهندسی فناوری اطلاعات، مـهندسی شیمـی نفت و گاز، مـهندسی مکانیک و هوافضا، مـهندسی عمران و محیط زیست، مـهندسی و علوم مواد و علوم پایـه مـی‌شود.[۱۴۴]
دانشگاه فسا متشکل از دانشکده‌های فنی مـهندسی، علوم پایـه و کشاورزی[۱۴۵]
دانشگاه علوم پزشکی فسا متشکل از دانشکده‌های پزشکی، پرستاری، بهداشت و پیراپزشکی[۱۴۶]
دانشگاه علوم پزشکی جهرم متشکل از دانشکده‌های پزشکی، پرستاری و مامایی، پیراپزشکی[۱۴۷]
دانشکده علوم پزشکی لارستان این مرکز آموزشی درون سال ۱۳۶۶ درون شـهرستان لارستان افتتاح گردید و متشکل از دانشکده‌های پرستاری و مامایی، پیراپزشکی مـی‌باشد[۱۴۸]
دانشگاه جهرم متشکل از ۴ دانشکدهٔ فنی مـهندسی، دانشکدهٔ کشاورزی، دانشکدهٔ ادبیـات و علوم انسانی، دانشکدهٔ علوم پایـه[۱۴۹]
دانشگاه سلمان فارسی کازرون: این دانشگاه نوبنیـاد با رشد خوبی درون کازرون قرار گرفته‌است همچنین پردیس دانشگاه کازرون درون ابتدای باختری شـهر کازرون درون حال ساخت مـی‌باشد.

مجتمع آموزش عالی لارستان: این مرکز آموزشی درون بهمن ماه ۱۳۹۲ درون شـهرستان لارستان افتتاح گردید و هم‌اکنون درون رشته‌های مـهندسی برق، مـهندسی صنایع، مـهندسی شیمـی، مـهندسی مکانیک، مـهندسی شـهرسازی، مـهندسی کامپیوتر دانشجو مـی‌پذیرد. مرکز آموزش عالی استهبان: این مرکز آموزشی درون مـهرماه ۱۳۹۰ درون شـهرستان استهبان افتتاح گردید و هم‌اکنون درون رشته‌های عمران، زیست، شیمـی و فیزیک دانشجو مـی‌پذیرد.

ورزش و تفریح

استان فارس دارای ۵ تیم فوتبال باشگاه فوتبال فجر شـهید سپاسی شیراز باشگاه فوتبال قشقایی شیراز برق شیراز، پیـام مخابرات[۱۵۰] و باشگاه فوتبال مقاومت بسیج فارس[۱۵۱] درون لیگ دسته اول فوتبال ایران، ۲ تیم فوتسال ارژن و صدرا درون لیگ برتر فوتسال و هیئت هندبال فارس درون لیگ برتر هندبال است.[۱۵۲] همچنین شـهر شیراز دارای تیم بسکتبالی بـه نام باشگاه بسکتبال ب. آ شیراز[۱۵۲] درون لیگ برتر بسکتبال مـی‌باشد.

ورزشگاه حافظیـه شیراز

ورزشگاه‌ها

ورزشگاه حافظیـه شیراز کـه دقیقاً درون روبه‌روی آرامگاه حافظ واقع شده‌است و محل برگزاری مسابقات تیم‌های شیرازی درون لیگ برتر ایران و لیگ دسته یک است.[۱۵۳]
ورزشگاه پارس با ظرفیت ۵۰ هزار نفر کـه در جنوب شیراز واقع شده‌است.[۱۵۴][۱۵۵]
دهکده المپیک شیراز با ظرفیت ۱۰۰ هزار نفر کـه البته درون حال ساخت و آماده شدن است.[۱۵۶]
ورزشگاه شـهدای ارتش شیراز کـه سابقاً مسابقات مـهم درون آن انجام مـی‌گرفت و در یک پادگان متعلق بـه ارتش واقع است.[۱۵۷]

پیست اسکی

پیست اسکی پولادکف، دومـین پیست بزرگ بین‌المللی ایران[۱۵۸]

نوشتار اصلی: پیست اسکی پولادکف

نوشتار اصلی: پیست اسکی تربیت‌بدنی فارس

استان فارس دارای دو پیست اسکی تربیت بدنی کـه در ۵ کیلومتری شـهرستان سپیدان واقع شده و همچنین مجموعه تفریحی ورزشی پولادکف کـه در ۱۵ کیلومتری شـهرستان سپیدان و ۸۰ کیلومتری اَپاختر شـهر شیراز واقع شده، مـی‌باشد کـه مجموعه تفریحی ورزشی پولادکف بـه عنوان دومـین پیست بزرگ بین‌المللی کشور و درارتفاع ۲۸۵۰ متری از سطح دریـا واقع شده و دارای قله‌ای بـه ارتفاع ۳۴۰۰ متر از سطح دریـا است؛ همچنین این مجموعه دارای امکاناتی از قبیل تله‌کابین، تل اسکی، رستوران، فست فود، کافی شاپ، مـهمان‌سرا، هتل، موتوربرفی، ماشین‌های کوهستان، چرخ‌های هوشمند، قایق‌های پدالو، اسب سواری، دوچرخه سواری، لوازم مورد نیـاز اسکی و آموزشگاه اسکی مـی‌باشد و در سال ۱۳۸۱ افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌است.[۱۵۸][۱۵۹][۱۶۰]

جستارهای وابسته

فهرست استان‌های ایران
استان‌های ایران بر پایـه جمعیت
استان‌های ایران بر پایـه مساحت
فهرست شـهرهای استان فارس
شـهرستان‌های استان فارس بر پایـه جمعیت
فهرست شـهرستان‌های ایران

پانویس

↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران، ۲۳ اسفند ۱۳۹۵.

↑ ۲٫۰۲٫۱۲٫۲ «جدول تعداد عناصر و واحدهای تقسیمات کشوری اردیبهشت ۱۳۹۰». وبگاه وزارت کشور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۳٫۰۳٫۱۳٫۲ «فهرست بخش‌ها، شـهرها، شـهرستان‌ها و دهشتان‌های ایران». وبگاه وزارت کشور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ رأی اعتماد هیئت وزیران بـه استانداران هفت استان کشور ایسنا

↑ «استان فارس». دانشگاه علوم پزشکی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۶٫۰۶٫۱۶٫۲۶٫۳ «دربارهٔ استان» جغرافیـای طبیعی و اقلیم استان». اداره کل تأمـین اجتماعی استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۷٫۰۷٫۱۷٫۲ «برآورد جمعیت شـهرستان‌های استان فارس درون سال ۱۳۸۹» (پی‌دی‌اف). وبگاه رسمـی سازمان آمار ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۸٫۰۸٫۱۸٫۲۸٫۳۸٫۴۸٫۵۸٫۶۸٫۷ «Fars (geographical region, Iran)» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه دانشنامـه بریتانیکا. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۹٫۰۹٫۱۹٫۲ «نام و مشخصات جغرافیـایی استان فارس». درگاه فرهنگی استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۰٫۰۱۰٫۱۱۰٫۲۱۰٫۳۱۰٫۴ «آشنایی با استان فارس». وبگاه همشـهری آنلاین. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۱٫۰۱۱٫۱۱۱٫۲ «ادبیـات قومـی مردم فارس». سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۲٫۰۱۲٫۱۱۲٫۲ «Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Southwestern». http://www.ethnologue.com.+بایگانیشده+از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۳٫۰۱۳٫۱ «Ethnologue report for language code» ‎(انگلیسی)‎. http://www.ethnologue.com.+بایگانیشده+از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «فسا - جاذبه‌های فسا». شرکت سرمایـه‌گذاری ایران گردی و جهانگردی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «جاذبه‌های گردشگری استان فارس». کازرون نیوز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۶٫۰۱۶٫۱ «نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون». وبگاه رسمـی نیروگاه سیکل ترکیبی کازرون. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۷٫۰۱۷٫۱ «نیروگاه سیکل ترکیبی جهرم». شرکت مدیریت تولید برق جنوب کشور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۸٫۰۱۸٫۱۱۸٫۲ «پالایشگاه شیراز». وبگاه رسمـی پالایشگاه شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۹٫۰۱۹٫۱ «پالایشگا گاز پارسیـان». شرکت پالایش گاز پارسیـان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۲۰٫۰۲۰٫۱ «دانشگاه شیراز» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی دانشگاه شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون اردیبهشت ۱۳۸۸.

↑ ۲۱٫۰۲۱٫۱۲۱٫۲۲۱٫۳۲۱٫۴ «جمعرفی استان فارس (بخش پیشینـه)». وبگاه رسمـی سازمان مـیراث فرهنگی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۲۲٫۰۲۲٫۱ «تاریخچه استان فارس». وبگاه صدا و سیمای جمـهوری اسلامـی ایران، مرکز فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ سرزمـین و مردم ایران، ص ۵۴۸

↑ دائرةالمعارف فارسی، قسمت تقسیمات کشور (ایران)

↑ ۲۵٫۰۲۵٫۱ راهنمای مستند تخت جمشید، علیرضا شاپور شـهبازی، ص ۱۸

↑ دیـاکونوف. تاریخ ایران باستان. ۱۳۸۴. ۷۵.

↑ نلسون فرای. مـیراث باستانی ایران. ۱۳۸۶. ۱۱۵.

↑ ایرانویج، ص ۲۶

↑ تاریخ مردم ایران، پیش از اسلام، ص ۷۲

↑ تاریخ قومس، ص ۱۹ و ۲۰

↑ ایران باستان، ص ۱۵۹ و ۲۱۲

↑ ایران باستان، ص ۲۱۰ که تا ۲۱۲

↑ ایران باستان، ص ۲۷۷

↑ ایران باستان، ص ۲۷۹ که تا ۲۸۲

↑ ا. آورزمانی. «شـهرهای ساسانی». درون ماهنامـهٔ فروهر. ۱۳۸۷. ۳ و ۴.

↑ دانشنامـهٔ مزدیسنا، ص ۸۹ و ۳۶۱

↑ ۳۷٫۰۳۷٫۱۳۷٫۲۳۷٫۳۳۷٫۴۳۷٫۵۳۷٫۶ «استان فارس پیش و پس از اسلام». روزنامـه امـید. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۳ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ سرزمـین و مردم ایران، ص ۵۵۰

↑ «زندیـان». وبگاه مـهرایرانیـان. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ شـهریور ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «استان فارس پیش و پس از اسلام». وبگاه رسمـی دادگستری کل استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ Don Rubin. The World Encyclopedia of Contemporary Theatre:Asia/Pacific. مصحح Don Rubin. ویرایش illustrated. Taylor & Francis، 2001. 200. شابک ‎۰-۴۱۵-۲۶۰۸۷-۶, ۹۷۸۰۴۱۵۲۶۰۸۷۹.

↑ «UN Treasure Honors Persian Despot» ‎(انگلیسی)‎. وبگاه اشپیگل. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۲ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۴۳٫۰۴۳٫۱۴۳٫۲۴۳٫۳۴۳٫۴۴۳٫۵۴۳٫۶۴۳٫۷ «جغرافیـا سوم دبیرستان، بخش اول» (پی‌دی‌اف). اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۴۴٫۰۴۴٫۱۴۴٫۲ «جغرافیـا سوم دبیرستان، بخش پنجم» (پی‌دی‌اف). اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «تنگ‌ها و دره‌های استان فارس». پایگاه داده علوم زمـین کشور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۷ مـهر ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «معرفی اقلید». شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱ آبان ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «رودخانـه‌ها، چشمـه‌ها، آبشارها و… استان فارس». سازمان زمـین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۷ شـهریور ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ [www.moi.ir «ابلاغ مصوبه شورای عالی امنیت ملی توسط وزیر کشور»]. استانداری فارس، 10 مـهر 1392.

↑ «اتصال استان فارس بـه خلیج فارس». باشگاه خبرنگاران، ۱۰ مـهر ۱۳۹۲.

↑ «تایید دوباره پیوستن فارس بـه خلیج فارس درون دولت». Iranian Students' News Agency - ISNA، دوشنبه ۲۹ مـهر ۱۳۹۲.

↑ «پیوستن استان فارس بـه دریـا یک مطالبه ملی است». سحاب نیوز.

↑ «اتصال فارس بـه خلیج فارس». alamarvdashtema.

↑ «خلیج فارس بـه فارس پیوست». استانداری فارس، 10 مـهر 1392.

↑ سرزمـین و مردم ایران، ص ۵۶۲ و ۶۰۰

↑ «جاذبه‌های طبیعی استان فارس بخش پوشش گیـاهی». سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «جنگل‌های استان فارس درون سال آینده ۱۴۱ هزار هکتار توسعه مـی‌یـابد». باشگاه خبرنگاران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ مرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «جام‌جم آنلاین». جام‌جم آنلاین. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ مرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ پژوهشی درون شناخت باغ‌های ایران و باغ‌های تاریخی شیراز، ص ۱۰۸ که تا ۱۱۹

↑ پژوهشی درون شناخت باغ‌های ایران و باغ‌های تاریخی شیراز، ص ۲۱۱

↑ ۶۰٫۰۶۰٫۱۶۰٫۲ «جغرافیـا سوم دبیرستان، بخش ششم» (پی‌دی‌اف). اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «فارس رتبه اول تولید گوشت قرمز درون کشور». ایسنا، سه‌شنبه ۱ مرداد ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون 24 مـهرماه ۱۳۹۲.

↑ «مناطق حفاظت شده ایران». irandesert.com. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «پارک ملی بمو ـ اثر طبیعی ملی پناهگاه حیـات وحش و منافق حفاظت شده بـه عنوان مناطق چهارگانـه فارس». خبرگزاری ایسنا. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۶۴٫۰۶۴٫۱ «نتایج سرشماری عمومـی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «اطلاعات تطبیقی سرشماری عمومـی نفوس و مسکن سال ۸۵» (پی‌دی‌اف). درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۶۶٫۰۶۶٫۱۶۶٫۲ «جغرافیـا سوم دبیرستان، بخش دوم» (پی‌دی‌اف). اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ توکلی، غلامرضا، ایل باصری از تُرناس که تا لَهباز، تهران، ۱۳۷۹ خورشیدی.

↑ بخت، فردریک. عشایر جنوب پارس:ایل باصری از ایلات خمسه. ۱۹۶۹.

↑ شماره کتابشناسی ملی:۲۸۷۸۱۵۶/طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومـی کشور (شاخص‌های غیرثبتی){گزارش}:استان فارس/به سفارش شورای فرهنگ عمومـی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیـاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۶-۵۲-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۹۴ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)

↑ ۷۰٫۰۷۰٫۱ یوسفی، احسان. عشایر پارس:ایل باصری. قشقایی، 1393.

↑ ۷۱٫۰۷۱٫۱۷۱٫۲۷۱٫۳ «جغرافیـا سوم دبیرستان، بخش چهارم» (پی‌دی‌اف). اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ آشنایی با استان فارس-همشـهری آنلاین

↑ بررسی و تحلیل درون مورد زبان‌ها و گویش‌های استان فارس

↑ «دستور زبان لارستانی بر مبنای گویش خنجی». خانـه کتاب. شابک ‎۹۶۴. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ نورجهان راستی عمادآبادی، بررسی واژه‌ها و اصطلاحات لهجه شیرازی از دیدگاه زبانشناسی اجتماعی و تطبیقی، پایـان‌نامـه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، ۱۳۷۵

↑ Lambton, A.K.S. ، Shiraz

↑ ۷۷٫۰۷۷٫۱ «غذاهای سنتی شیرازی». شـهرداری شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «مشاهیر فارس». شـهرداری شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱ مـهر ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «شیراز یکی از قطبهای مـهم تولید غلات درایران». روزنامـه ابتکار. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «صنایع الکترونیک شیراز». شرکت صنایع الکترونیک شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۸۱٫۰۸۱٫۱ «مجتمع پتروشیمـی شیراز». شرکت پتروشیمـی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «افتتاح ایران‌خودرو فارس». ایران‌خودرو فارس. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «دربارهٔ ایران‌خودرو فارس». ایران‌خودرو فارس. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «مشخصات خودروهای تولیدی ایران‌خودرو فارس». ایران‌خودرو فارس. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «ایران‌خودرو فارس». ایران‌خودرو فارس. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «خودروسازان جنوب». پورتال رسمـی شرکت خودروسازان جنوب. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «خودروهای تولیدی خودروسازان جنوب». پورتال رسمـی شرکت خودروسازان جنوب. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «لیموزین خودروسازان جنوب». پورتال رسمـی شرکت خودروسازان جنوب. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «خودروهای بنزینی خودروسازان جنوب». پورتال رسمـی شرکت خودروسازان جنوب. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «خودروهای الکتریکی خودروسازان جنوب». پورتال رسمـی شرکت خودروسازان جنوب. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۱ خورشیدی.

↑ «شرکت شـهرک‌های صنعتی استان فارس». شرکت شـهرک‌های صنعتی استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «منطقه ویژه اقتصادی شیراز». منظقه ویژه اقتصادی شیراز (SEEZ). بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «عینیت بخشیدن بـه نقش شیراز بـه عنوان قطب الکترونیک کشور، از دیگر اه تأسیس برج الکترونیک شیراز است» ‎(فارسی)‎. وبگاه شـهرداری شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۸ ژوئیـه ۲۰۰۹.

↑ «ودروهای برقی شـهری از منطقه ویژه اقتصادی شیراز روانـه بازار مـی‌شوند» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی منطقه ویژه اقتصادی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲ آبان ۱۳۹۰.

↑ ۹۵٫۰۹۵٫۱ «کلنگ زنی وآغاز عملیـات اجرایی طرح ذوب آهن وفولاد اقلید» ‎(فارسی)‎. سازمان صنایع و معادن استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲ آبان ۱۳۹۰.

↑ «آغاز عملیـات اجرایی مجتمع ذوب آهن و فولاد کشور درون اقلید فارس» ‎(فارسی)‎. وزارت امور اقتصاد و دارایی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۱ اکتبر ۲۰۱۱.

↑ «بورس شیراز». همشـهری. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «بورس استان فارس». دنیـای اقتصاد، پنجشنبه ۸ مـهر ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «فواصل منطقه» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی منطقه ویژه اقتصادی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «فواصل منطقه» ‎(فارسی)‎. شرایط اقلیمـی منطقه. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «منطقه ویژه اقتصادی شیراز» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی منطقه ویژه اقتصادی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «معرفی و اه منطقه» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی منطقه ویژه اقتصادی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «سهامداران منطقه ویژه اقتصادی شیراز» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی منطقه ویژه اقتصادی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13900924000468

↑ «نیروگاه خورشیدی شیراز». بازبینی‌شده درون ۱۵ مرداد ۱۳۹۰.

↑ «وزرات نیرو سازمان انرژی‌های نو ایران (سانا)». وزرات نیرو، ۲۳ بهمن ۱۳۸۹. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ ۱۰۷٫۰۱۰۷٫۱ «سالانـه بیش از ۲۳ مـیلیون تن مواد معدنی درون فارس استخراج مـی‌گردد» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی سازمان صنایع و معادن استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «عملیـات حفاری ۸ حلقه چاه نفت درون استان فارس اجرا مـی‌شود». شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی، دوشنبه ۲۸ آبان ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «حفاری نخستین حلقه چاه نفت درون سفید باغون فارس پایـان یـافت». خبرگزاری مـهر، ۱۳۸۸/۰۳/۱۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ ۱۱۰٫۰۱۱۰٫۱۱۱۰٫۲۱۱۰٫۳۱۱۰٫۴ نفت نیوز. «نفت نیوز». نفت نیوز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ ۱۱۱٫۰۱۱۱٫۱ «فرودگاه‌های تحت نظارت شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور درون یک نگاه». وبگاه رسمـی شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «فرودگاه بین‌المللی شیراز». وبگاه رسمـی فرودگاه شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «اولین پرواز مسیرشیراز – لندن از فرودگاه شـهید دستغیب شیراز انجام شد». وبگاه رسمـی فرودگاه شیراز. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ «مسیرهای پروازی». وبگاه رسمـی فرودگاه شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۱۵٫۰۱۱۵٫۱ «برقراری پرواز استانبول-شیراز و بالعکس» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی فرودگاه شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون اردیبهشت ۱۳۹۰.

↑ «برقراری اولین پرواز بغداد-شیراز و بالعکس». وبگاه رسمـی فرودگاه شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۱۷٫۰۱۱۷٫۱۱۱۷٫۲ «فرودگاه بین‌المللی شـهید دستغیب» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی فرودگاه‌های ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون اسفند ۱۳۸۷.

↑ «بالاخره راه‌آهن شیراز اصفهان افتتاح شد» ‎(فارسی)‎. تابناک. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۸۸.

↑ «قصور درون اجرای ناقص راه‌آهن شیراز اصفهان» ‎(فارسی)‎. همشـهری آنلاین. بازبینی‌شده درون دی ۱۳۸۹.

↑ «آخرین وضعیت راه‌آهن تبلیغاتی» ‎(فارسی)‎. پایگاه خبری تحلیلی صبح امـید. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ «ایستگاه شیراز راه‌آهن تکمـیل و آماده بهره‌برداری است» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی خبرگزاری ایسنا. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون مـهر ۱۳۹۰.

↑ «عملیـات اجرایی راه‌آهن شیراز-بوشـهر-عسلویـه آغاز شد» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ «اعتبار ساخت راه‌آهن شیراز ـ جهرم ـ لار ـ بندرعباس تأمـین شد» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ «استان فارس». سایت رسمـی وزارت کشور. بازبینی‌شده درون ۲۳ اکتبر ۲۰۱۱.

↑ «ساخت آزادراه اصفهان-شیراز آغاز شد.». روزنامـه ابتکار. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۲ اکتبر ۲۰۱۱.

↑ «قطعه اول بزرگراه یـاسوج بـه شیراز افتتاح شد». خبرگزاری مـهر، ۲۹/۰۶/۱۳۹۰. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۳ نوامبر ۲۰۱۱.

↑ «پروژهٔ بزرگراه خنج -لامرد و اشکنان لامرد کلنگ زنی شد». صحبت نو. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ ۱۲۸٫۰۱۲۸٫۱ «شرکت مخابرات کل استان فارس». شرکت مخابرات کل استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱.

↑ «لیست شرکت‌های ارائه دهنده سرویس ADSL». شرکت مخابرات استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰.

↑ «شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی». شرکت مخابرات استان فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰.

↑ «مناطق تحت پوشش شرکت مبین نت». شرکت مبین نت. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰.

↑ «مناطق تحت پوشش وایمایرانسل». شرکت ایرانسل. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰.

↑ المنطبعه فی الفارس، مقدمـه، ص ۸

↑ المنطبعه فی الفارس، ص ۲۲

↑ المنطبعه فی الفارس، ص ۲۴

↑ «تاریخجه سیما درون استان فارس». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۰ اوت ۲۰۱۱.

↑ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910808000803

↑ «صنایع دستی استان فارس». سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۱۷ خرداد ۱۳۹۰.

↑ ۱۳۹٫۰۱۳۹٫۱۱۳۹٫۲۱۳۹٫۳ «جغرافیـا سوم دبیرستان، بخش چهارم» (پی‌دی‌اف). اداره کل چاپ و توزیع کتاب‌های درسی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون ۲۶ خرداد ۱۳۹۰ خورشیدی.

↑ مجلهٔ گردش، شمارهٔ ۱۱ و ۱۲، صفحهٔ ۶۲

↑ «سوغات شیراز» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی شـهرداری شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ «بیشترین مدارس انـه درون عهد قاجار تأسیس شدند». کانون زنان ایرانی. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون مرداد ۱۳۹۰.

↑ «دربارهٔ دانشگاه علوم پزشکی شیراز» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی دانشگاه علوم پزشکی شیراز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۰۶ مـه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ «دانشگاه صنعتی شیراز» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی دانشگاه صنعتی شیراز. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ http://www.fums.ac.ir

↑ http://www.fasau.ac.ir

↑ http://www.jums.ac.ir

↑ http://larnurse.sums.ac.ir/

↑ http://www.jahrom.ac.ir

↑ «باشگاه پیـام مخابرات» ‎(فارسی)‎. وبگاه لیگ دسته اول. بازبینی‌شده درون تیر ۱۳۸۸.

↑ «باشگاه مقاومت بسیج» ‎(فارسی)‎. وبگاه لیگ دسته اول. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون تیر ۱۳۸۸.

↑ ۱۵۲٫۰۱۵۲٫۱ «فدراسیون هندبال ایران» ‎(فارسی)‎. وبگاه رسمـی فدراسیون بسکتبال ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ «ورزشگاه حافظیـه شیراز با شرایطی ایدئال آماده مـیزبانی لیگ است» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری فارس. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون ۱۶ ژوئیـه ۲۰۰۹.

↑ «فارس نما» ‎(فارسی)‎. فارس نما. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون ژوئیـه ۲۰۱۱.

↑ «ورزشگاه بزرگ و زیبای پارس افتتاح شد».

↑ «نماینده مردم شیراز درون مجلس شورای اسلامـی: احداث دهکده المپیک جنوب درون حاشیـه شیراز یک فاجعه است» ‎(فارسی)‎. روزنامـه رسالت. بازبینی‌شده درون ۲۱ اکتبر ۲۰۱۱.

↑ «در حاشیـه سفر رئیس‌جمـهوری بـه استان فارس (به نقل از روزنامـه ایران)» ‎(فارسی)‎. بانک اطلاعات نشریـات کشور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون ۱۶ ژوئیـه ۲۰۰۹.

↑ ۱۵۸٫۰۱۵۸٫۱ «پرتال رسمـی مجموعه ورزشی پولادکف». گروه صنعتی پولادکف. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون بهمن ۱۳۸۸.

↑ «sepidan ski resort guide» ‎(انگلیسی)‎. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

↑ «pooladkaf ski resort guide» ‎(انگلیسی)‎. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۵ اکتبر ۲۰۱۱. بازبینی‌شده درون خرداد ۱۳۹۰.

منابع

کتاب‌های فارسی

آریـان پور، علیرضا. پژوهشی درون شناخت باغ‌های ایران و باغ‌های تاریخی شیراز. تهران: نشر تاریخ و فرهنگ ایران زمـین، ۱۳۶۵.
اوشیدری، جهانگیر. دانشنامـهٔ مزدیسنا، واژه‌نامـهٔ توضیحی آیین زرتشت. تهران: نشر مرکز، ۱۳۷۱. شابک ‎۹۶۴-۳۰۵-۳۰۷-۵.
پیرنیـا، حسن. ایران باستان. دنیـای کتاب، ۱۳۶۲.
حقیقت، رفیع. تاریخ قومس. چاپ سوم. تهران: انتشارات کومش، ۱۳۷۰.
دیـاکونوف، مـیخائیل مـیخائیلوویچ. تاریخ ایران باستان. ترجمـهٔ روحی ارباب. چاپ پنجم. تهران: شرکت انتشارات علمـی و فرهنگی، ۱۳۸۴. شابک ‎۹۶۴-۴۴۵-۲۳۸-۰.
زرین‌کوب، عبدالحسین. تاریخ مردم ایران، پیش از اسلام. تهران: مؤسسهٔ انتشارات امـیرکبیر، ۱۳۶۴.
سعیدیـان، عبدالحسین. سرزمـین و مردم ایران، مردم‌شناسی و آداب و رسوم اقوام ایرانی. چاپ چهارم. تهران: مؤسسهٔ انتشارات علم و زندگی، ۱۳۶۹.
شورای نویسندگان. مجلهٔ گردش (تهران: مؤسسهٔ انتشارات و تبلیغات گام)، ش. ۱۱ و ۱۲ (۱۳۶۹): ۶۲.
نلسون فرای، ریچارد. مـیراث باستانی ایران. ترجمـهٔ مسعود رجب‌نیـا. چاپ هشتم. تهران: شرکت انتشارات علمـی و فرهنگی، ۱۳۸۶. شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۱۱-۹.
علیرضا شاهپور شـهبازی. راهنمای مستند تخت جمشید. بنیـاد پژوهشی پارسه-پاسارگاد. چاپ ۱۳۸۴. تهران: انتشارات سفیران و انتشارات فرهنگسرای مـیردشتی، ۱۳۸۴. شابک ‎۴-۶-۹۱۹۶۰-۹۶۴.
فره‌وشی، بهرام. «کوچ قبیله‌های ایرانی». درون ایرانویج. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۸.
قاسمـی، قرید. المنطبعه فی الفارس. شیراز: بنیـاد فارس‌شناسی، ۱۳۸۴.

“Fārs”. In Encyclopædia Britannica.
Lambton, A.K.S.. Shiraz. 2nd ed. Berkeley: University of California, 2009.

پیوند بـه بیرون

استان فارس درون پروژه‌های

واژهٔ «فارس» درون ویکی‌واژه
نگارخانـهٔ مرتبط درون ویکی‌انبار
خبرهای مرتبط درون ویکی‌خبر
راهنمای سفر درون ویکی‌سفر

پورتال استان فارس
وب سایت استانداری فارس
خبرگزاری ایسنا منطقه فارس
اداره کل هواشناسی استان فارس
اداره کل آموزش و پرورش استان فارس
شرکت مخابرات استان فارس
وب سایت نظام مـهندسی استان فارس
دادگستری استان فارس
سازمان بازرگانی استان فارس
سازمان کشاورزی استان فارس
وب سایت شرکت گاز استان فارس
شرکت آب و فاضلاب روستایی استان فارس
پورتال شرکت توزیع نیروی برق استان فارس
اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامـی استان فارس
صدا و سیمای مرکز فارس
اداره کل ورزش و جوانان استان فارس
دانشنامـهٔ فارس
«معرفی استان فارس»، سازمان مـیراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
اداره کل امور عشایر استان فارس
پورتال اطلاع‌رسانی شـهرستان داراب

طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد

ایران - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو

برای دیگر کاربردها، طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد ایران (ابهام‌زدایی) را ببینید.

مختصات: ۳۲° شمالی ۵۴° شرقی / ۳۲°شمالی ۵۴°شرقی

جمـهوری اسلامـی ایران
ایران، پرشیـا

شعار ملی: استقلال ، ازادی، جمـهوری اسلامـی سرود ملی: سرود ملی جمـهوری اسلامـی ایران

پایتخت
(و بزرگترین شـهر)تهران
۳۵°۴۱′ شمالی ۵۱°۲۵′ شرقی / ۳۵٫۶۸۳°شمالی ۵۱٫۴۱۷°شرقی زبان رسمـی فارسی زبان‌های محلی فارسی ۱۸آذری و ترکی ۱۸٪
کردی ۱۰٪
گیلکی و مازنی ۷٪
لری ۶٪
بلوچی ۲٪
عربی ۲٪
دیگر زبان‌ها ۲٪ نوع حکومت جمـهوری اسلامـی (حاکمـیت دینی) نام حاکمان
• رهبر
• رئیس‌جمـهور • معاون اول
• رئیس مجلس
• رئیس قوهٔ قضائیـه
• رئیس مجمع تشخیص
• رئیس مجلس خبرگان
• دبیر شورای نگهبان
سید علی خامنـه‌ای
حسن روحانی
اسحاق جهانگیری
علی لاریجانی
صادق لاریجانی
سید محمود هاشمـی شاهرودی
احمد جنتی قوه مقننـه مجلس شورای اسلامـی - مجلس علیـا شورای نگهبان موارد منجر بـه تشکیل
اولین تمدن‌های ایرانی شناخته‌شده (تمدن نیـا-ایلام، کاسیـان، تپه سیلک و…)
-اعلام پیروزی انقلاب

روز جمـهوری اسلامـی

سال ۵۰۰۰ ق.م
سقوط دودمان پهلوی
۲۲ بهمن ۱۳۵۷
۱۲ فروردین ۱۳۵۸ مساحت - مساحت ۱٬۶۴۸٬۱۹۵کیلومتر مربع (هفدهم) - ‌آب‌ها (٪) ۰٫۷ جمعیت - سرشماری ۸۲٬۰۱۱٬۷۳۵ نفر درون سال ۱۳۹۷[۱][۲]
(هجدهم) - تراکم جمعیت ۴۸ تن بر کیلومتر مربع‎/km۲‏ (صد و شصت و دوم) تولید ناخالص داخلی (تخمـین ۲۰۱۳ م.) - مجموع ۵۵۸٬۳۸۵ مـیلیـارد دلار[۳] (سی و دوم) - سرانـه ۷٬۵۹۶ دلار[۴] (صد و دوم) جینی (۲۰۰۸ م.) ۳۸[۵](متوسط) شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۳ م.) ▲ 0.742[۶] (بالا) (هفتاد و سوم) واحد پول ریـال ایران (IRR) منطقه زمانی یوتی‌سی ۳:۳۰+ (ساعت جهانی+۳:۳۰) - تابستانی (DST) یوتی‌سی ۴:۳۰+ (ساعت جهانی) نوع تقویم هجری خورشیدی جهت رانندگی راست دامنـه اینترنتی ir. پیش‌شماره تلفنی +۹۸ برق - اختلاف پتانسیل ۲۴۰~۲۲۰ ولت - بسامد ۵۰ هرتز

ایران ( تلفظ راهنما·اطلاعات، بـه معنی سرزمـین آریـایی‌ها[۷]) کشوری درون جنوب غربی آسیـا و در منطقه خاورمـیانـه با ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومتر مربع وسعت (هجدهم درجهان)[۸] و بر پایـه سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ نفر جمعیت (هجدهم درجهان)[۹] است.

ایران از شمال با جمـهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیـه و عراق همسایـه هست و همچنین از شمال بـه دریـای خزر (کاسپین) و از جنوب بـه خلیج فارس و دریـای عمان محدود مـی‌شود، کـه دو منطقهٔ نخست از مناطق مـهم استخراج نفت و گاز درون جهان هستند.

پایتخت، بزرگ‌ترین شـهر و مرکز فرهنگی، اقتصادی، سیـاسی و اداری ایران، تهران است. طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد ایران یک قدرت متوسط و منطقه‌ای مـهم[۱۰][۱۱] درون خاورمـیانـه هست که به‌خاطر ذخایر بزرگ سوخت فسیلی‌اش کـه شامل بزرگترین مـیدان گاز طبیعی درون جهان و چهارمـین ذخایر نفتی بزرگ کشف و تأیید شده مـی‌شود، نفوذ و نقش قابل توجهی درون امنیت بین‌المللی انرژی داشته[۱۲][۱۳] و صنعت نفت، پتروشیمـی و گاز طبیعی درون ایران پیشتاز است. طرح احیای گونه های بومی در حال انقراض در بویراحمد اجرا شد همچنین ایران مـیراث فرهنگی غنی دارد کـه بخشی از آن بـه عنوان ۱۹ مـیراث جهانی درون یونسکو ثبت شده‌است کـه به عنوان چهارمـین رتبه درون آسیـا و ۱۲مـین رتبه درون جهان است.[۱۴] ایران بـه واسطهٔ قرار گرفتن درون منطقهٔ مـیانی اوراسیـا موقعیتی راهبردی دارد.

ایران از اعضای مؤسس سازمان ملل متحد، سازمان اکو، عدم تعهد، سازمان کنفرانس اسلامـی و اوپک است. سیستم سیـاسی کنونی ایران بر اساس قانون اساسی ۱۳۵۷ (۱۹۷۹) بنا شده‌است کـه ترکیبی از یک دموکراسی نیـابتی (دموکراسی پارلمانی یـا مجلسی) با یک حاکمـیت دینی هست که فقهای اسلامـی تحت یک مفهوم (رهبر ایران) بر آن حکمرانی مـی‌کنند. پیش از سال ۱۳۵۷ نظام ایران سکولار بود و با انقلاب ۱۳۵۷ اسلام، دین رسمـی و مذهب آن تشیّع گشت. حکومت مشروطه سلطنتی دودمان پهلوی درون ایران با انقلاب ۱۳۵۷ سرنگون شده و نظام جمـهوری اسلامـی جایگزین شد. این نظام حکومتی درون قانون اساسی مصوّب ۱۳۵۸ (و بازنگری ۱۳۶۸) تشریح شده‌است. مقام رهبری درون ایران بالاترین جایگاه رسمـی هست که از سال ۱۳۶۸ تاکنون درون اختیـار سید علی خامنـه‌ای قرار دارد.

ایران کشوری با چندگانگی فرهنگیست کـه از گروه‌های زبانی و نژادی بسیـاری تشکیل شده‌است کـه به‌طور رسمـی اکثریت شیعه هستند. بسیـاری از ایرانیـان بـه زبان‌های فارسی، ترکی آذربایجانی، کردی، لری، بلوچی، گیلکی، تالشی و عرب های ایران صحبت مـی‌کنند اما زبان رسمـی درون ایران زبان فارسی است. ایران بـه عنوان یک سرزمـین و یک ملت، پیشینـه‌ای کهن دارد و یکی از تاریخی‌ترین کشورهای جهان به‌شمار مـی‌رود.

واژه‌شناسی

نوشتار اصلی: نام‌های ایران

در طول تاریخ «ایران» یکی از رایج‌ترین نام‌های سرزمـین و جغرافیـای نام‌های ایران بوده‌است. واژهٔ ایران (به پارسی باستان: «اَئیریَه‌نا»، بـه پارسی مـیانـه: ، تلفظ با یـای مجهول)، و برگرفته از کلمـه «آریـانام خَشَترام» و به معنای «سرزمـین آریـایی‌ها» هست که درون گذر زمان بـه ایران تبدیل شده‌است.[۱۵][۱۶]

آریـایی‌ها سرزمـین خود را ایریوشَیُنِم یـا ایریو دئینگهونام یعنی «مساکن آریـایی‌ها» مـی‌خواندند و بعدها کـه دارای حکومت و پادشاهی شدند مـیهنشان را ایریـانو خْشَثْرُ یعنی «پادشاهی ایرانی‌ها» خواندند. این نام بعدها اِئران شَتْر و «ایران شَهر» شده کـه «ایران» کوتاه‌شده همـین نام است.[۱۷]

واژهٔ «آریـا» درون زبان‌های اوستایی، پارسی باستان و سانسکریت بـه ترتیب بـه شکل‌های «اَئیریـه»، «آریـه»، و «اَریـه» بـه کار رفته‌است. همچنین درون زبان سانسکریت «اریـه» بـه معنی سَروَر و مـهتر و «آریکه» بـه معنی مَردِ شایستهٔ بزرگداشت و حرمت هست و آریـایی بـه زبان اوستایی «ائیرین» و به زبان پهلوی و پارسی دری «ایر» خوانده مـی‌شود.

«ایران» درون واژه بـه معنی «سرزمـین آریـایی‌ها» هست و مدت‌ها پیش از اسلام نیز نام بومـی آن ایران، اِران، یـا ایران‌شـهر بود. یونانی‌ها کـه با ایران درون زمان هخاان آشنا شده بودند آن را پِرس (برگرفته از پارس) مـی‌نامـیدند و در دیگر زبان‌های اروپایی هم تلفظ‌های مختلف این واژه (Persia درون انگلیسی و Perse درون فرانسوی) رایج شده بود. دولت رضاشاه درون سال ۱۳۱۳ ش بـه دولت‌های خارجی اعلام کرد کـه از این بعد فقط از نام «ایران» (Iran) درون اشاره بـه این کشور استفاده شود.[۱۸] این تصمـیم مورد اعتراض گروهی از سیـاست‌مداران و پژوهشگران قرار گرفت کـه معتقد بودند این کار موجب شکاف بین پیشینـه تاریخی کشور با ایران امروز مـی‌شود. درون نـهایت محمدرضا پهلوی درون سال ۱۹۵۹ اعلام کرد کـه هر دو نام قابل استفاده است.[۱۹]

در ۱ فروردین ۱۳۱۴ طبق بخشنامـه وزارت امور خارجه نام کشور درون مکاتبات رسمـی از پرس و پرشیـا بـه ایران تبدیل شد.[۲۰]

تاریخ

نقشـه ایران و گستره حکومتی سلسله‌های مختلف از هخاان که تا جمـهوری اسلامـی. درون این نقشـه حکومت‌های محلی ذکر نشده‌اند. همچنین هنگامـی کـه سرزمـین کنونی ایران بخشی از یک امپراتوری خارجی بوده درون این نقشـه ثبت نشده‌است. بـه عنوان مثال وقتی ایران زیر حکومت سلوکیـان، خلافت اسلامـی و مغول بوده‌است.

قدیمـیترین انیمـیشن دنیـا کـه نزدیک بـه ۵ هزار سال قدمت دارد درون شـهر سوخته کشف شده‌است.

نوشتار‌های اصلی: تاریخ ایران، تاریخ شاهنشاهی ایران، تاریخ ایران باستان، تاریخ ایران پیش از آریـایی‌ها و تاریخ ایران بعد از اسلام

پیش از تاریخ

نوشتار اصلی: تاریخ ایران پیش از آریـایی‌ها

یـافته‌های باستان‌شناسی، نشان از حضور انواع انسان درون ایران از دوره دیرینـه‌سنگی دارد. ابزارهای متعلق بـه فرهنگ الدوایی و آشولی درون ایران یـافته شده‌اند. درون دوران مـیان‌سنگی بقایـای انسان‌های نئاندرتال نیز درون ایران بـه ویژه درون زاگرس پیدا شده‌است.

انسان خردمند درون حدود ۴۰ هزار سال پیش وارد ایران شد. آثار مربوط بـه دوره نوسنگی درون اطراف کرمانشاه، خرم‌آباد، مرودشت، سنگ نگاره‌های تیمره گلپایگان، کاشان و هفشجان یـافت شده‌است. فرهنگ ابزارسازی این دوره تیغه و ریزتیغه برادوستی است. آثار دوره بعدی فراپارینـه سنگی درون غرب زاگرس و شمال البرز بدست آمده کـه فرهنگ زرزی خوانده مـی‌شود.

پیش از مادها (به‌شکل تمدن)

تمدن جیرفت، تمدن تپه سیلک، تمدن اورارتو، کاسی‌ها، تمدن تپه گیـان، شـهر سوخته و ایلامـی‌ها از تمدن‌ها و حکومت‌های باستانی ایران پیش از دوران مادها هستند.

تمدن جیرُفت درون استان کرمان درون نزدیکی جیرفت و هلیل‌رود قرار داشته‌است. این تمدن مربوط بـه ۷۰۰۰[۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶] سال پیش (پیش از تمدن بین‌النـهرین) است؛ و به این روش بـه عنوان کهن‌ترین تمدن خاور شناخته مـی‌شود کـه در دشت خوش آب و هوا و حاصلخیز هلیل‌رود سکنی داشته‌اند. درون این محل چند لوح گلی یـافت شده کـه به خطی هندسی روی آن‌ها مطالبی نوشته شده‌است. با اینکه این لوح‌ها هنوز رمزگشایی نشده‌اند ولی درون کل مـی‌توانند روایت‌گر آن باشند کـه این مردم سازنده خط و زبان بوده‌اند نـه سومریـان. پیش از این پنداشته مـی‌شد نخستین مخترعین خط، درون آغاز سومریـان (۳۶۰۰ پ. م) و سپس ساکنان نواحی جنوبی مـیان‌رودان و تمدن ایلام درون خوزستان باشند.[۲۷][۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳][۳۴][۳۵]

شـهر سوخته بقایـای شـهری باستانی دارای تمدن هست که بین شـهرهای زابل و زاهدان واقع شده‌است. این شـهر درون ۳۲۰۰ سال پیش از مـیلاد پایـه‌گذاری شده و مردم این شـهر درون چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ که تا ۱۸۰۰ پیش از مـیلاد درون آن سداشته‌اند. بـه باور برخی باستان‌شناسان این شـهر را حتما کهن‌ترین شـهر جهان دانست چرا کـه معدود شـهرهای پیش از آن، از نظر امکانات و اصول شـهرنشینی با آن قابل مقایسه نیستند.[۳۶]

ایلامـیان یکی از اقوام سرزمـین کنونی ایران بودند کـه از ۳۲۰۰ که تا ۶۴۰ پیش از مـیلاد، بر بخش بزرگی از مناطق جنوب غربی فلات ایران فرمانروایی مـی‌د. تمدن ایلام یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان است. ایلام باستان از سواحل خلیج فارس که تا جنوب دریـاچه ارومـیه را شامل مـی‌شد.[۳۷]

از مادها که تا پیش از اسلام

نوشتار‌های اصلی: مادها، هخاان، سلوکیـان، اشکانیـان و ساسانیـان

ماد قومـی هندواروپایی و مرتبط با پارسها بود کـه در سده ۱۷ پیش از مـیلاد درون سرزمـینی کـه بعدها بـه نام ماد شناخته شد نشیمن گزید.[۳۸] بر پایـه برخی منابع مادها مـیان سده‌های ۹ که تا ۷ پیش از مـیلاد حکومتی یکپارچه به منظور سرزمـین‌های مادی تشکیل ندادند[۳۹] همچنین آنچه از متون آشوری - کـه اسنادی معاصر با دوران مادها هستند - برمـی‌آید، آن هست که مادها از سدهٔ نـهم که تا هفتم پ.م. نتوانسته بودند چنان پیش‌رفتی بیـابند کـه سبب هم‌گرایی و یک پارچگی و سازمان‌یـافتگی قبایل و طوایف پراکندهٔ ماد بر محور یک رهبر و فرمانروای برتر و یگانـه - کـه بتوان وی را پادشاه کل سرزمـین‌های مادنشین نامـید؛ آن گونـه کـه هردوت «دیوکس» را چنین مـی‌نماید - شده باشد.[۴۰]
پس از مادها، هخاان بودند.

هخاان

پهناوری پادشاهی هخاان (۵۵۹–۳۳۰ پیش از مـیلاد)

هخاان دودمانی از قوم پارس بودند و تبار خود را بـه «هخامنش» مـی‌رساندند کـه سرکردهٔ طایفه پاسارگاد از طایفه‌های پارسیـان بوده‌است. هخاان نخست پادشاهان بومـی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی کـه کوروش بزرگ بر ایشتوویگو واپسین پادشاه ماد وارد ساخت و سپس فتح لیدیـه و بابل پادشاهی هخاان تبدیل بـه شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیـانگذار شاهنشاهی هخا مـی‌دانند. به قدرت رسیدن پارسی‌ها و سلسله هخا یکی از رویدادهای مـهم تاریخ گذشته‌است. اینان دولتی بنیـان نـهادند کـه بخش بزرگی از جهان را تحت تسلط خود درآورد. شاهنشاهی هخا را نخستین امپراتوری تاریخ جهان مـی‌دانند. هخاان ۲۲۰ سال (از ۵۵۰ پیش از مـیلاد که تا ۳۳۰ پیش از مـیلاد) بر بخش بزرگی از جهان شناخته شده آن روز از رود سند که تا دانوب درون اروپا و از آسیـای مـیانـه که تا شمال شرقی آفریقا فرمان راندند. شاهنشاهی هخا بـه دست اسکندر مقدونی برافتاد. بعد از مرگ اسکندر درون ۳۲۳ پیش از مـیلاد فتوحاتش مـیان سردارانش تقسیم شد و بیشتر متصرفات آسیـایی او کـه ایران هستهٔ آن بود بـه سلواول رسید. بـه این ترتیب ایران تحت حکومت سلوکیـان درآمد. سلوکیـان مـیان سال‌های ۳۲ که تا ۶۴ پیش از مـیلاد بر آسیـای غربی فرمان مـی‌راند. بعد از مدتی پارتها نفوذ خود را گسترش دادند و سرانجام توانستند عاملی به منظور نابودی سلوکیـان شوند.

اشکانیـان

همبستگی مادها و پارس‌ها (در پلکان شرقی آپادانای تخت جمشید)

اشکانیـان (۲۵۰ پ. م که تا ۲۲۴ م) کـه از تیره ایرانی پرنی و شاخه‌ای از طوایف وابسته بـه اتحادیـه داهه از عشایر سکاهای حدود باختر بودند، از ایـالت پارت کـه مشتمل بر خراسان امروزی بود برخاستند. نام سرزمـین پارت درون کتیبه‌های داریوش پَرثَوَه آمده‌است کـه به زبان پارتی پهلوی مـی‌شود. چون پارتیـان از اهل ایـالت پَهلَه بودند، از این جهت درون نسبت بـه آن سرزمـین ایشان را پهلوی نیز مـی‌توان خواند. قبایل پارتی درون آغاز با قوم داهه کـه در خاور دریـای مازندران درون آمل مـی‌زیستند درون یک جا سداشتند و سپس از آنان جدا شده درون ناحیـه خراسان مسکن گزیدند.

این امپراتوری درون دوره اقتدارش از رود فرات که تا هندوکش و از کوه‌های قفقاز که تا خلیج فارس گسترش یـافت. درون دوران اشکانی جنگ‌های ایران و روم آغاز شد. حاصل عمده فرمانروایی اشکانیـان، رهائی کشور ایران از سلطهٔ همـه جانبهٔ یونانی کـه هدف نابودی ایران گرائی رادر سر مـی‌پروراند و پاسداشت تمدن ایران از یورشـهای ویرانگر طوایف مرزهای شرقی و نیز، پاسداشت تمامـیت ایران درون برابر تجاوز خزنده روم بـه سوی خاور بود. درون هر سه مورد، مساعی آنان اهمـیت قابل ملاحظه‌ای به منظور تاریخ ایران داشت اما جنگ‌های فرساینده با روم عامل عمده‌ای درون ایجاد ناخرسندی مـیان طبقات جامعه شد.

ساسانیـان

ساسانیـان خاندان شاهنشاهی ایرانی هست که از سال ۲۲۴ که تا ۶۵۱ مـیلادی بر ایران فرمانروایی د؛ بنیـان این شاهنشاهی یکپارچه را «اردشیر» (یـا ارتخشتره؛ از «ارت»: مقدس، و «خشتره»: شـهریـار)[۴۱] بنا کرد. شاهنشاهان ساسانی کـه ریشـه‌شان از استان پارس بود، بر پهنـه بزرگی از آسیـای باختری چیرگی یـافته، گستره فرمانروایی خود؛ کشور ایران (به پهلوی کتیبه‌ای ) را به منظور نخستین بار بعد از هخاان، یکپارچه ساخته و زیر فرمان تنـها یک دولت شاهنشاهی آوردند.[۴۲] پایتخت ایران درون این دوره، شـهر تیسفون درون نزدیکی بغداد درون عراق امروزی بود.

تاریخ ایران پیش از تاریخ ایران پیش از تاریخ ۱۰۰۰۰۰–۳۲۰۰ پیش از مـیلاد دوران دیرینـه‌سنگی ایران ۱۰۰۰۰۰–۱۰۰۰۰ پیش از مـیلاد تمدن‌های پیش از تمدن ایلام‏ ۱۰۰۰۰–۳۲۰۰ پیش از مـیلاد دوران باستان پیش‌ایلامـی ۳۲۰۰–۲۷۰۰ پیش از مـیلاد عیلام ۲۷۰۰–۵۳۹ پیش از مـیلاد منائیـان ۸۵۰–۶۱۶ پیش از مـیلاد شاهنشاهی ماد ۶۷۸–۵۵۰ پیش از مـیلاد (سکاها ۶۵۲–۶۲۵ پیش از مـیلاد) هخاان ۵۵۰–۳۳۰ پیش از مـیلاد سلوکیـان ۳۱۲–۶۳ پیش از مـیلاد اشکانیـان ۲۴۷ پیش از مـیلاد–۲۲۴ بعد از مـیلاد ساسانیـان ۲۲۴–۶۵۱ سده‌های مـیانـه خلافت راشدین ۶۵۱–۶۶۱ امویـان ۶۶۱–۷۵۰ خلافت عباسیـان ۷۵۰–۱۲۵۸ طاهریـان ۸۲۱–۸۷۳ زیـاریـان
۹۲۸–۱۰۴۳ صفاریـان
۸۶۷–۱۰۰۲ آل بویـه
۹۳۴–۱۰۵۵ سامانیـان
۸۷۵–۹۹۹ غزنویـان ۹۶۳–۱۱۸۶ سلجوقیـان ۱۰۳۷–۱۱۹۴ خوارزمشاهیـان ۱۰۷۷–۱۲۳۱ ایلخانان ۱۲۵۶–۱۳۳۵ چوپانیـان
۱۳۳۵–۱۳۵۷ مظفریـان
۱۳۳۵–۱۳۹۳ جلایریـان
۱۳۳۶–۱۴۳۲ سربداران
۱۳۳۷–۱۳۷۶ امپراتوری تیموری ۱۳۷۰–۱۴۰۵ قراقویونلو
۱۴۰۶–۱۴۶۸ امپراتوری تیموری
۱۴۰۵–۱۵۰۷ آق‌قویونلو
۱۴۶۸–۱۵۰۸ مرعشیـان
۱۳۵۹–۱۵۸۲ معاصر اولیـه صفویـان
۱۵۰۱–۱۷۲۱ هوتکیـان
۱۷۰۹–۱۷۳۸ افشاریـان ۱۷۳۸–۱۷۵۰ زندیـان
۱۷۵۰–۱۷۹۴ افشاریـان
۱۷۵۰–۱۷۹۶ قاجاریـان ۱۷۹۶–۱۹۲۵ معاصر دودمان پهلوی ۱۹۲۵–۱۹۷۹ دولت موقت ایران ۱۹۷۹–۱۹۸۰ جمـهوری اسلامـی ۱۹۸۰–امروز

نوشتارهای وابسته

گاهشمار تاریخ ایران
تاریخ اقتصاد ایران
تاریخ آموزش درون ایران
تاریخ نظامـی ایران
تاریخ دریـانوردی ایران

این جعبه:

نمایش
بحث
ویرایش

پس از اسلام

در دوران حکومت اعراب

بیشتر ایران درون دوران خلیفه دوم، عمر بن خطاب، بـه تصرف سپاه اسلام درآمد و به مدت حدود ۱۵۰ سال قسمت‌های گسترده‌ای از آن بخشی از خلافت اسلامـی شد، البته درون طول این دوره نیز حکومت‌های ایرانی کوچک و اغلب درون شمال ایران نیز وجود داشتند. بعد از خلفای چهارگانـه، خلافت بـه امویـان منتقل شد و در ابتدای قرن دوم عباسیـان بـه کمک ابومسلم خراسانی و ایرانیـان همـیار او (سیـاه جامگان)، خلافت را بـه دست آوردند اما منصور دوانیقی، خلیفه دوم عباسیـان، ابومسلم را کشت. بعدها قیـام‌هایی از جمله خیزش المقنع نیز علیـه عباسیـان صورت گرفت کـه سرکوب شد.

طاهریـان

نوشتار‌های اصلی: طاهریـان و تاریخ نیشابور

طاهریـان(۲۵۹–۲۰۵ه/۸۷۲–۸۲۰م) اولین حکومت مستقل ایران بعد از حملهٔ اعراب بودند. در اوایل سده سوم، طاهر بن حسین، یکی از سرداران مأمون عباسی از طرف او امـیر خراسان شد و به دلیل آن کـه عدم اطاعت خود را از مأمون اعلام کرد، اولین حکومت مستقل ایرانی بعد از اسلام درون ایران تشکیل شد و حکومت او بـه طاهریـان معروف شد. درون زمان طاهریـان نیشابور بـه پایتختی برگزیده شد. طاهریـان درون جنگ با خوارج درون شرق ایران بـه پیروزی دست یـافتند و سرزمـین‌های دیگری مانند سیستان و قسمتی از ماوراءالنـهر را بـه تصرف درآوردند و نظم و امنیت را درون مرزها بر قرار د. گفته مـی‌شود کـه در زمان حکومت طاهریـان، بـه جهت اهمـیت آنان بـه کشاورزی و عمران و آبادی، کشاورزان بـه آسودگی زندگی مـی‌د. در زمان طاهریـان قیـامـهای بابک و مازیـار کـه به ترتیب درون آذربایجان و طبرستان (مازندران) رخ داد باعث شد کـه آن‌ها از توجه بـه شرق ایران بازدارد. بـه همـین دلیل خوارج دست بـه شورش زدند. آخرین امـیر طاهری محمد بن طاهر نیز فردی مقتدر نبود. درون نتیجه حکومت طاهریـان رو بـه ضعف نـهاد و سرانجام درون مـیانـه‌های سده سوم هجری بـه دست یعقوب لیث سرنگون شد.

صفاریـان

نوشتار اصلی: صفاریـان

صَفّاریـان از دودمان‌های ایرانی فرمانروای بخش‌هایی از ایران بودند. پایتخت ایشان شـهر زَرَنگ بود. یعقوب لیث نخستین امـیر این خانواده بود کـه دولت مستقل اسلامـی صفاریـان را بنیـاد نـهاد. لیث سه پسر داشت بنامـهای یعقوب و عمر و علی، هر سه پسران لیث حکومت د اما دورهٔ حکومتشان چندان نپایید.

سامانیـان

نوشتار اصلی: سامانیـان

سامانیـان (۲۶۱–۳۹۵ ق / ۸۷۴–۱۰۰۴ م) یکی از دودمان‌های ایرانی بودند کـه تقریباً بر تمامـی سرزمـین‌های خراسان، هیرکان، مکران، سیستان، خوارزم و کرمان حکومت د و باعث رشد و شکوفایی زبان پارسی دری شدند.

خاندان سامانی از مردم بلخ بوده و آیین زردشتی داشتند، سامان خدا بنیـان‌گذار اعلی خانواده از روشناسان محل و فرمانروای بلخ بود. اسد والی عربی خراسان درون مـیانـه سده هشتم با سامان دوست شد. سامان دین اسلام را برگزید و نام پسر خود را اسد گذاشت. پسران اسد اشخاص با کفایتی بودند و در سده نـهم عهد مأمون عباسی بـه حکمرانی محلی ماوراءالنـهر و هرات برگزیده شدند. مانند: علی درون سمرقند، احمد درون فرغانـه و الیـاس درون هرات. ابراهیم پسر الیـاس بود کـه بعدها بـه سپهسالاری دولت طاهری افغانستان رسید. احمد حاکم فرغانـه درون ۸۷۴ فوت، و نصر پسرش درون سمرقند جانشین او گردید. اسمعیل برادر نصر حاکم بخارا شد و همـین شخص هست که بعدها دولت حسابی سامانی را درون سال ۸۹۲ بعد از مرگ نصر گرفت و در سمرقند پایـه گذاشت.

زیـاریـان

نوشتار اصلی: زیـاریـان

زیـاریـان و آل بویـه دو خانواده دیلمـی از نواحی دیلمستان یـا همان گیلان بودند کـه توانستند بـه حکومت ایران غربی برسند.

در غرب و مرکز ایران دو سلسله دیلمـی بـه نام آل زیـار (۳۲۰ ه‍. ق) و آل بویـه کـه هر دو از گیلان برخاسته‌اند نواحی مرکزی و غربی ایران و پارس را از تصرف خلفا آزاد د. دیلمـی نام قوم و گویشی درون منطقه کوهستانی دیلمستان بود. دیلمـیان سخت نیرو گرفتند و مدت ۱۲۷ سال حکومت راندند و چون خلفا درون برابر آن‌ها چاره‌ای جز تسلیم ندیدند حکومت بغداد را بـه آن‌ها واگذاشتند و خود بـه عنوان خلیفگی و احترامات ظاهری قناعت د. درون واقع، بعد از حکومت نیمـه مستقل طاهریـان و پس از صفاریـان و در ایـام امارت امرای سامانی درون ماوراءالنـهر، خانواده‌هایی از مازندران و سپس گیلان توانستند بر قسمت عمده ایران غربی، یعنی از خراسان که تا بغداد تسلط یـابند. حکومت این خانواده‌ها بـه نام دیلمـیان شـهرت یـافته‌است.

بوییـان

نوشتار اصلی: بوییـان

آل بویـه یـا بوییـان یـا بویگان، (۳۲۰–۴۴۷ ق / ۹۳۲–۱۰۵۵ م) از دودمان‌های دیلمـیان و شیعهٔ ایران بعد از اسلام هست که درون بخش مرکزی و غربی و جنوبی ایران و عراق فرمانروایی مـی‌د.

بوییـان دارای تباری دیلمـی بودند و به زبانی ایرانی صحبت مـی‌د.[۴۳] سرزمـین بوییـان دیلمستان بود. درون متون تاریخی که تا حدود قرن هفتم و هشتم سرزمـینی کـه امروز گیلان مـی‌نامند درون گذشته با نام سرزمـین دیلم یـا همان دیلمستان و نواحی مازندران امروزی نیز طبرستان نامـیده مـی‌شد.

غزنویـان

نوشتار اصلی: غزنویـان

دولت غزنوی یـا غزنویـان (۹۷۵–۱۱۸۷ م) (۳۴۴ ه‍.ق - ۵۸۳ ه‍. ق) یک دولت ترک نژاد،[۴۴] نظامـی و اسلامـی بود. دولت غزنوی خاستگاه نژادی و پایگاه ملی خاصی نداشت، اما بـه عنوان مروج و ناشر اسلام مورد توجه و تأیید خلافت عباسی بود. زبان رسمـی این حکومت فارسی بود. شـهرت این حکومت درون جهان، بیشتر بـه خاطر فتوحاتی هست که درون هندوستان انجام داده‌است.

از آنجا کـه غزنویـان نخستین پایـه‌های شـهریـاری را درون شـهر غزنین آغاز نمودند بـه غزنویـان نامدار شدند. بنیـانگذار این دودمانی بـه نام سلطان محمود غزنوی بود. پدران او بردگان ترکی بودند کـه در زمان سامانیـان خریداری شده و برای این دودمان ایرانی خدمت مـی‌د. کار ایشان کم‌کم گرفت و به شـهریـاری هم رسیدند. نام‌آورترین شـهریـاران این دودمان سلطان محمود و پسرش سلطان مسعود بودند. بعد از سلطان مسعود این دودمان رو بـه ناتوانی گذارد و چندی پستر حوزهٔ فرمانروای‌اش بـه بخش‌هایی از هندوستان و افغانستان کنونی محدود شد. حکومت غزنویـان هند از نظر هنردوستی و توجه بـه شاعران پارسی سرا از اهمـیت بالایی برخوردار است.

در اواخر حکومت سامانیـان یکی از سپه سالاران ترک بـه نام الب‌تکین کوشید با همدستی عده‌ای دیگر، یکی از اعضای خاندان سامانی بـه نام نصربن عبدالملک بن نوح را بـه حکومت برساند اما نتوانست و پسر عموی وی یعنی منصور بن نوح بـه جای وی بر تخت نشست. بعد از این ماجرا البتکین راهی شـهر غزنـه درون افغانستان شد و در آنجا حکومت را بر دست گرفت.

سلجوقیـان

نوشتار اصلی: سلجوقیـان

کتیبه نقش رستم

سَلجوقیـان یـا سَلاجقه، یـا آل سلجوق، نام دودمانی هست که درون سده‌های پنجم و ششم هجری قمری (یـازدهم و دوازدهم مـیلادی) بر بخش‌های بزرگی از آسیـای غربی، شامل ایران کنونی، فرمانروایی داشتند.

سلجوقیـان درون اصل غزهای ترکمان بودند کـه در دوران سامانی درون اطراف دریـاچه خوارزم (آرال)، سیردریـا و آمودریـا مـی‌زیستند.

سلجوقیـان کـه به اسلام رو آورده بودند، بعد از ریـاست سلجوق بن دقاق، نام سلاجقه را بـه خود گرفتند و به سامانیـان درون مبارزه با دشمنانشان بسیـار کمک د. پسر سلجوق بنام مـیکاییل کـه پس از مرگ او ریـاست این طایفه را بعهده داشت، چندین حکم جهاد به منظور مبارزه با (به قول مورخین) کفار صادر کرد.

مـیکاییل سه پسر داشت بـه نام‌های یبغو، چغری و طغرل. این قبیله کـه یک‌بار درون زمان سلجوق بن دُقاق بـه دره سیحون کوچ کرده بودند، بار دگر بعد از مرگ سلجوق بـه سرکردگی سه پسر زاده‌اش بـه نزدیکی پایتخت سامانیـان کوچ د. اما سامانیـان از نزدیکی این طایفه بـه پایتخت احساس خطر د؛ بنابراین سلاجقه بار دگر از روی اجبار بار سفر بسته و به بغرا خان افراسیـابی پناه بردند. این حاکم از سر احتیـاط، طغرل پسر بزرگ را زندانی کرد؛ ولی طغرل بـه کمک برادر خود چغری از زندان رهایی پیدا کرد و با طایفه خود بـه اطراف بخارا کوچ د.

در سال ۴۱۶ هجری ترکان سلجوقی بـه ریـاست اسرائیل بن سلجوق برادر مـیکاییل دست بـه شورش زدند. اما سلطان محمود او را گرفت و در هند زندانی کرد. از طرف دیگر گروهی از یـارانش دست بـه شورش زدند.

خوارزمشاهیـان

نوشتار اصلی: خوارزمشاهیـان

«نوشتکین» نیـای بزرگ خوارزمشاهیـان، غلامـی بود از اهالی غرجستان کـه سپهسالار کل سپاه خراسان درون زمان سلجوقیـان او را خرید. این غلام رفته رفته درون دوران فرمانروایی سلجوقیـان بـه سبب استعداد سرشار و کفایتی کـه از خود نشان داد بـه زودی مدارج ترقی را طی کرد و به مقامات عالی رسید که تا این کـه سرانجام بـه امارت خوارزم برگزیده شد. «نوشتکین» صاحب ۹ پسر بود کـه بزرگ‌ترین آنـها، قطب‌الدین محمد نام داشت. پس از «نوشتکین»، فرزندش محمد از جانب برکیـارق بـه ولایت خوارزم رسید «۴۹۱ ق / ۱۰۹۸ م» و سلطان سنجر نیز بعدها او را درون آن سمت ابقاء کرد. بدین ترتیب دولت جدیدی بنیـانگذاری شد کـه بیش از هر چیز برآورده و دست پرورده سلجوقیـان بود. قطب‌الدین محمد بـه مدت سی سال تحت قیومـیت و اطاعت سلجوقیـان امارت کرد. پسرش اتسز هم کـه پس از او درون ۵۲۲ ق / ۱۱۲۸ م بـه فرمان سنجر امارت خوارزم یـافت، از نزدیکان درگاه سلطان سلجوقی بود. هر چند بعدها کدورتی بین وی و سلطان سنجر پدید آمد کـه به درگیریـهای متعددی هم منجر شد، اما که تا زمان حیـات سلطان سنجر، اتسز نتوانست بـه توسعه قلمرو خوارزمشاهیـان کمک چندانی د. چون اتسز پیش از سنجر وفات یـافت، پسرش ایل ارسلان «۵۵۱ ق / ۱۱۵۶ م» امـیر خوارزم شد. اما درون زمان او کـه سلطان سنجر نیز وفات یـافته بود، نزاع داخلی سلجوقیـان، امکانی را فراهم آورد که تا ایل ارسلان بـه قسمتی از خراسان «۵۵۸ ق / ۱۱۶۳ م» و ماوراءالنـهر «۵۵۳ ق / ۱۱۵۸ م» کـه هر دو درون آن ایـام دچار فترت بودند، دست یـابد و به این ترتیب نزدیک بـه پانزده سال بـه عنوان خوارزمشاه حکومت کند.

ایلخانیـان

نوشتار‌های اصلی: ایلخانیـان، ایران درون دوره مغول و حمله مغول بـه سلطنت خوارزمشاه

ایلخانان ایران نام سلسله‌ای هست که از سال ۶۵۴ که تا ۷۵۰ ه‍.ق معادل ۱۲۵۶ که تا ۱۳۳۵ مـیلادی درون ایران حکومت مـی‌د و فرزندان چنگیزخان مغول بودند. لشکریـان چنگیزخان نخستین بار درون سال ۶۱۸ ه‍.ق معادل ۱۲۲۱ مـیلادی بـه خراسان حمله نمودند. چنگیزخان سال ۱۲۲۵ مـیلادی بـه مغولستان بازگشت و در آنجا درگذشت. سال ۱۲۵۱ م. منگو، خان بزرگ یـا قاآن، بر آن شد که تا با اعزام برادرانش هولاکو و کوبلای خان (قوبیلای) بـه ترتیب بـه ایران و چین پیروزی‌های مغولان را تحکیم و تکمـیل کند. هولاکو با فتح ایران سلسله ایلخانیـان ایران و قوبیلای با فتح چین سلسله یوان چین را بنیـاد گذاردند. ایلخانان یعنی خانان محلی مـی‌گویند و غرض از این عنوان آن بوده‌است کـه سمت اطاعت ایلخانان را نسبت بـه قاآنان مـی‌رسانند و این احترام همـه وقت از طرف ایلخانان ایران رعایت مـی‌شده‌است. فتح ایران بـه دست هلاکوخان پیـامدهای مـهمـی چون پایـان کار اسماعیلیـان و انقراض خلافت عباسیـان درون پی داشت. ایلخانان درون ابتدا دین بودایی داشتند اما بـه تدریج بـه اسلام گرویدند. ایلخانان مسلمان خود را سلطان نامـیده و نام‌های اسلامـی برگزیدند.

در دوران ملوک‌الطوایفی

برگی از کتاب جامـی کـه تاریخ ۱۵۵۳ مـیلادی کشیده شده، نمونـه‌ای از هنر شکوفای دوره تیموریـان

نوشتار اصلی: ایران درون دوران ملوک‌الطوایفی

با ضعف حکومت ایلخانان مغول حکومت‌های محلی درون نقاط مختلف ایران سر برداشتند. حکومت‌های زودگذر سربداران درون خراسان، چوپانیـان درون آذربایجان، مرعشیـان درون مازندران، کیـائیـان درون گیلان، اتابکان لر درون لرستان، و قراقویونلو و آق‌قویونلو درون غرب و شمال غربی ایران از جمله این حکومت‌های محلی بودند. تیمور گورکانی نیز کـه در ماوراءالنـهر دولتی قدرتمند تشکیل داده بود بـه ایران لشکر کشید و بخش‌های شمالی ایران به منظور مدتی درون تصرف حکومت تیموریـان بود.

صفویـه

نوشتار اصلی: صفویـان

صفویـه دودمانی ایرانی و شیعه بودند کـه از ۹۰۷ که تا ۱۱۳۵ ه‍.ق بر ایران فرمانروایی د. بنیـانگذار پادشاهی صفوی، شاه اسماعیل یکم هست که درون تبریز تاجگذاری کرد و آخرین پادشاه راستین صفوی، شاه سلطان حسین هست که درون سال ۱۱۳۵ از شورشیـان افغان شکست خورد.

دوره صفویـه از مـهم‌ترین دوران تاریخی ایران به‌شمار مـی‌آید، چرا کـه پس از نـهصد سال بعد از نابودی شاهنشاهی ساسانیـان، یک فرمانروایی پادشاهی متمرکز ایرانی توانست بر سراسر ایران آن روزگار فرمانروایی کند. بعد از اسلام، چندین پادشاهی ایرانی مانند صفاریـان، سامانیـان، آل بویـه و سربداران ساخته شد، ولی هیچ‌کدام نتوانستند تمام ایران را زیر پوشش خود جای دهند و یکپارچگی مـیان مردم ایران پدیدآوردند.[۴۵]

صفویـان، آیین شیعه را دین رسمـی ایران جای دادند و آن را بـه عنوان عامل همبستگی ملّی ایرانیـان برگزیدند. شیوه فرمانروایی صفوی تمرکزگرا و نیروی مطلقه (در دست شاه) بود. بعد از ساختن پادشاهی صفویـه، ایران اهمـیتی بیشتر پیدا کرد و از ثبات و یکپارچگی برخوردار شد و در زمـینـهٔ جهانی نام‌آور شد.[۴۶] درون این دوره روابط ایران و کشورهای اروپایی بـه (دلیل) دشمنی امپراتوری عثمانی با صفویـان و نیز جریـان‌های بازرگانی (به ویژه داد و ستد ابریشم از ایران) گسترش فراوانی یـافت. درون دوره صفوی (به ویژه نیمـه نخست آن) جنگ‌های بسیـاری مـیان ایران با امپراتوری عثمانی درون باختر و با ازبکها درون خاور کشور رخ داد کـه شوند (علت) این جنگ‌ها جریـان‌های زمـینی و دینی بود.[۴۷]

افشاریـه

نوشتار اصلی: افشاریـان

نادر شاه رئیس طایفه قرخلو از ایل افشار بود کـه ابتدا از فرماندهان سپاه صفوی بود. سپس بـه پادشاهی ایران رسید و بنیـانگذار دودمان افشاریـه شد. او دوازده سال (از ۱۱۱۴ که تا ۱۱۲۶) بر ایران حکومت کرد. پایتخت وی شـهر مشـهد بود. وی ماوراءالنـهر و و هند نیز لشکر کشید اما با مرگ او بیشتر متصرفاتش سر بـه شورش برداشتند.[۴۸]

زندیـه

نوشتار اصلی: زندیـان

حکومت زندیـان را کریم خان زند درون سال ۱۱۶۳ ه‍.ق بنیـان نـهاد[۴۹] و مـیان فروپاشی افشاریـان که تا برآمدن قاجار بـه درازای چهل و شش سال درون ایران بر سر کار بودند. کریم خان خود را وکیل الرعایـا نامـید و از لقب شاه پرهیز کرد. شیراز را پایتخت خود گردانید و در آبادانی آن کوشش نمود. ارگ، بازار، و مسجد وکیل شیراز از کریمخان زند وکیل الرعایـا بـه یـادگار مانده‌است.

وقتی جنگ‌های خانگی بازماندگان نادر شاه بی‌کفایتی آنان را به منظور مملکت‌داری آشکار ساخت و عرصه را به منظور ظهور قدرت‌های جدید مستعد گردانید، خان زند بـه همراه علی مردان خان بختیـاری و ابوالفتح خان بختیـاری اتحاد مثلثی تشکیل دادند وی را کـه از طریق مادری از تبار صفویـان بود را بـه نام شاه‌اسماعیل سوم بـه شاهی برداشتند؛ ولی چون هیچ‌یک از آنان خود را از دیگری کمتر نمـی‌شمرد، ناچار بـه نزاع‌های داخلی روی آوردند. سرانجام کریم خان توانست بعد از شانزده سال مبارزه دایمـی بر تمامـی حریفان خود از جمله محمدحسن خان قاجار و آزاد خان افغان غلبه کند و صفحات مرکزی و شمالی و غربی و جنوبی ایران را درون اختیـار بگیرد. وی بـه انگلیسها روی خوش نشان نداد و همواره مـی‌گفت آن‌ها مـی‌خواهند ایران را مانند هندوستان کنند. برادر وی، صادق خان، نیز موفق شد درون سال ۱۱۸۹ هجری قمری بصره را از حکومت عثمانی منتزع نماید و به این ترتیب، نفاذ اوامر دولت ایران را بر سراسر اروندرود و بحرین و جزایر جنوبی خلیج فارس مسلم گرداند.

قاجاریـه

قاجاریـان از حدود سال ۱۱۷۰ که تا ۱۳۰۴ ه‍.ش بر ایران فرمان راندند. ایل قاجار یکی از طایفه‌های ترکمان بود کـه بر اثر یورش مغول از آسیـای مـیانـه بـه ایران آمدند. آنان ابتدا درون پیرامون ارمنستان ساکن شدند و در دوران صفویـه بـه سپاه قزلباش حامـی صفویـان پیوستند. شاه عباس بزرگ یک دسته از آنان را درون استرآباد (گرگان) ساکن کرد و حکومت قاجاریـه نیز از قاجارهای استرآباد تشکیل یـافته‌است. بنیـانگذار این سلسله آغامحمد خان هست که رسماً درون سال ۱۱۷۴ درون تهران تاجگذاری کرد و آخرین پادشاه قاجار، احمد شاه است. رضاخان مـیر پنج با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ بـه کمک سید ضیـاالدین طباطبایی درون سال ۱۳۰۴ احمد شاه را برکنار کرد و رضاشاه پهلوی، جای او را گرفت.[۵۰]

پهلوی

دودمان پهلوی بعد از انحلال سلسله قاجاربا رأی مجلس شورای ملی بر ایران حکومت د. رضاخان مـیر پنج بعد از کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ بـه کمک سید ضیـاالدین طباطبایی و به عنوان وزیر جنگ منصوب شد.[۵۱] چندی بعد بـه مقام ریـاست الوزرایی احمد شاه قاجار رسید. مجلس شورای ملی درون سال ۱۳۰۴ قاجارها حکومت قاجار را منحل کرد و رضاخان را بـه عنوان پادشاه ایران انتخاب کرد.[۵۲]

با حمله متفقین بـه ایران درون شـهریور ۱۳۲۰ رضاشاه از قدرت خلع و از ایران تبعید شده و پسرش محمدرضا شاه پهلوی بـه جای او بـه قدرت رسید. درون سال ۱۳۳۲ درون جریـان ملی شدن صنعت نفت، محمدرضاشاه از ایران گریخت اما با کودتای ۲۸ مرداد علیـه مصدق، بـه ایران بازگشت و قدرت خود را تحکیم کرد. او با وقوع انقلاب اسلامـی ایران برکنار شد و از این رو آخرین شاه نظام ۲۵۰۰ ساله سلطنتی درون ایران بـه حساب مـی‌آید. انقلاب اسلامـی ایران درون سال ۱۳۵۷، انقلابی بود کـه با شرکت اکثر مردم و احزاب اسلام‌گرا، ملی‌گرا، سوسیـالیستی، و روشنفکران ایران، نظام پادشاهی این کشور را سرنگون، و پیش‌زمـینـهٔ روی کار آمدن نظام جمـهوری اسلامـی درون ایران را فراهم کرد. این انقلاب بـه رهبری خمـینی بـه پیروزی رسید. سلطنت پهلوی با انقلاب ایران درون سال ۱۳۵۷ برچیده شد.

جمـهوری اسلامـی

نظام جمـهوری اسلامـی ایران حکومت کنونی ایران هست که بعد از پیروزی انقلاب اسلامـی ایران درون سال ۱۳۵۷ و در تاریخ ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، طی یک همـه‌پرسی با رأی آری ۹۸٫۲٪ درصد از شرکت‌کنندگان تشکیل شد.[۵۳]

کلیـه بخش‌های حکومتی جمـهوری اسلامـی ایران، با انتخاب مردم (به صورت مستقیم یـا غیر مستقیم) تشکیل مـی‌شود[۵۴] ساختار سیـاسی ایران شامل اشخاص حقیقی و حقوقی زیر است. رهبر درون رأس هرم قدرت قرار دارد. بعد از رهبر ساختار سیـاسی جمـهوری اسلامـی بر پایـه سه قوه مجریـه، قضائیـه، و مقننـه است. مجلس خبرگان وظیفه انتخاب رهبری را برعهده دارد و مجمع تشخیص مصلحت نظام ۸ وظیفه بر عهده دارد کـه یکی از آن‌ها رسیدگی بـه اختلافات مجلس شورای اسلامـی و شورای نگهبان است.[۵۵] درون هنگام حکومت جمـهوری اسلامـی تحریم‌های زیـادی گریبان ایران را گرفت.[۵۶]

جغرافیـا

نوشتار اصلی: جغرافیـای ایران

ایران درون شرق با افغانستان و پاکستان؛ درون شمال شرقی با ترکمنستان، درون بخش مـیانی شمال با دریـای خزر، درون شمال غربی با جمـهوری آذربایجان و ارمنستان؛ درون غرب با ترکیـه و عراق؛ و سرانجام درون جنوب با آب‌های خلیج فارس و دریـای عمان همسایـه‌است.

تصویربرداری فضایی از ایران

پراکندگی ناهمواری‌ها درون ایران

از دید طبیعی ایران از شمال بـه رود اترک، دریـای خزر و رود ارس، از خاور بـه کوه‌های هندوکش و کوه‌های باختری دره سند، از باختر بـه دامنـه‌های باختری کوه‌های زاگرس و حوضه آبریز اروندرود و از جنوب بـه خلیج فارس و دریـای عمان محدود مـی‌شود.

بیش از نیمـی از ایران کویری و نیمـه کویری است. حدود یک سوم ایران نیز کوهستانی هست و بخش کوچکی از ایران (شامل جلگهٔ جنوب دریـای خزر و جلگهٔ خوزستان) از جلگه‌های حاصلخیز تشکیل شده‌است. بلندترین کوه ایران دماوند (۵۶۱۰ متر)[۵۷] مـی‌باشد. از دید جغرافیـایی؛ غربی‌ترین شـهر ایران کلیساکندی، شرقی‌ترین شـهر جالق، شمالی‌ترین شـهر پارس‌آباد و جنوبی‌ترین شـهر چابهار است.[۵۸]

تقسیمات کشوری

نوشتار اصلی: استان‌های ایران

بر اساس قانون بخش‌بندی کشوری (مصوب ۱۲۸۶ شمسی) ایران بـه ۴ ایـالت «آذربایجان»، «خراسان»، «فارس»، و «کرمان و بلوچستان» و ۱۰ ولایت (جدا از ایـالات) تقسیم شد. این تقسیمات که تا سال ۱۳۱۶ با دگرگونی‌های کوچکی بـه همـین گونـه ماند. درون سال ۱۳۱۶ با تصویب قانون جدید تقسیمات کشوری، ایران بـه ۱۰ استان و ۴۹ شـهرستان تقسیم شد. بـه مرور زمان با ایجاد استان‌های جدید، تعداد استان‌های ایران افزایش یـافت. به منظور مدت‌های مدیدی بعد از پیروزی انقلاب اسلامـی، ایران همچنان دارای ۲۴ استان بود. از سال ۱۳۷۲ به‌ترتیب استان اردبیل، استان قم، استان قزوین، گلستان تشکیل شده، خراسان بـه سه استان خراسان جنوبی، خراسان شمالی و خراسان رضوی تقسیم شده و در سال ۱۳۸۹ البرز آخرین استانی بود کـه تاکنون تأسیس شده‌است. براساس آخرین تقسیمات کشور درون سال ۱۳۹۳ ایران از ۳۱ استان تشکیل مـی‌شود.

واحد تقسیمات کشوری ایران مسئول نـهاد مرتبط مرکز کشور وزیر کشور وزارت کشور پایتخت استان استاندار استانداری مرکز استان شـهرستان فرماندار فرمانداری (ویژه) مرکز شـهرستان بخش بخشدار بخشداری مرکز بخش دهستان دهدار دهداری مرکز دهستان شـهر شـهردار شـهرداری ندارد روستا دهیـار دهیـاری ندارد

نقشـهٔ استانـهای ایران

براساس آخرین تقسیمات کشور درون سال ۱۳۹۳ ایران از ۳۱ استان تشکیل مـی‌شود.

دریـای خزر

سیستان و
بلوچستان

خراسان رضوی

فارس

آذربایجان
شرقی

اصفهان

یزد

کرمان

خراسان
جنوبی

سمنان

هرمزگان

خوزستان

کردستان

مازندران

بوشـهر

لرستان

خراسان
شمالی

گلستان

گیلان

چهارمحال
و بختیـاری

کهگیلویـه
و بویراحمد

ایلام

کرمانشاه

مرکزی

همدان

زنجان

قم

البرز

تهران

قزوین

اردبیل

آذربایجان
غربی

خلیج فارس

دریـای عمان

آب و هوا

نقشـه اقلیمـی ایران

██ معتدل خزری بسیـار مرطوب

██ معتدل خزری

██ مدیترانـه‌ای با باران بهاره

██ مدیترانـه‌ای

██ کوهستانی سرد

██ کوهستانی بسیـار سرد

██ نیمـه‌بیـابانی سرد

██ نیمـه‌بیـابانی گرم

██ بیـابانی خشک

██ بیـابانی خشک گرم

██ خشک ساحلی گرم

██ خشک ساحلی

ایران از لحاظ آب و هوایی یکی از منحصربه‌فردترین کشورهاست. اختلاف دمای هوا درون زمستان مـیان گرمترین و سردترین نقطه گاهی بـه بیش از ۵۰ درجهٔ سانتیگراد مـی‌رسد.

داغ‌ترین نقطهٔ زمـین درون سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ مـیلادی، درون نقطه‌ای درون کویر لوت ایران بوده‌است.[۵۹]

ایران از لحاظ بارندگی درون سطح نیمـه‌خشک و خشک است.

آب و هوای ایران متأثر از چندین سامانـه‌است:

سامانـه پرفشار سیبریـایی کـه با ریزش بـه عرض‌های جنوبی درون نوار شمالی بارش باران و برف و کاهش دما و در سایر نقاط فقط کاهش دما را بـه همراه دارد.

سامانـه باران‌زای مدیترانـه‌ای کـه از سمت غرب وارد ایران مـی‌شود و موجب ریزش باران یـا برف درون بسیـاری از نقاط غربی و مـیانی و شرق ایران مـی‌شود.

سیستم کم فشار جنوبی کـه در نوار جنوب و جنوب غرب موجب رگبار باران مـی‌شود.

مـیزان بارندگی درون ایران بسیـار متغیر است. درون شمال بـه بیش از ۲۱۱۳ مـیلی‌متر (رشت، ۱۳۸۳) نیز مـی‌رسد. درون نواحی کویری بارش عمدتاً بسیـار کم و در حدود ۱۵ مـیلی‌متر است. بارش نواحی شمال غرب و غرب، دامنـه‌های جنوبی البرز و شمال شرق که تا حدودی قابل توجه (حدود ۵۰۰ مـیلی‌متر) مـی‌باشد. درون سایر نقاط مـیزان بارش از ۲۰۰ مـیلی‌متر بیشتر نمـی‌شود. ایران با مشکلات کم‌آبی دست و پنجه نرم مـی‌کند. پیش‌بینی مـی‌شود ایران درون سال ۲۰۲۵ درون وضعیت تنش آبی قرار بگیرد.[۶۰]

اختلاف دمای هوا درون ایران درون نقاط مختلف زیـاد است. درون حالی کـه در فصل زمستان دمای شـهرکرد درون شب بـه ۳۰- درجه هم مـی‌رسد، مردم اهواز هوای تابستانی (۵۰ درجه) را تجربه مـی‌کنند. هوای سواحل شمالی درون تابستان گرم و مرطوب و در زمستان معتدل مـی‌باشد. نواحی شمال غرب و غرب تابستانـهای معتدل و زمستان‌های سرد و نواحی جنوبی تابستان‌هایی بـه شدت گرم و زمستان‌هایی معتدل دارند.

جامعه

مردم

نوشتار اصلی: مردم ایران

بر پایـه سرشماری سال ۱۳۹۵، ایران دارای ۷۹٬۹۲۶٬۲۷۰ نفر جمعیت (هجدهم درجهان)[۹] هست که شامل ۷۸٬۱۶۶٬۸۲۲ ایرانی، ۱٬۵۸۳٬۹۷۹ افغانستانی، ۳۴٬۵۳۲ عراقی، ۱۴٬۳۲۰ پاکستانی، ۷۱۳ ترکیـه‌ای، ۲۰٬۸۴۴ سایر کشورها و ۱۰۵٬۰۶۰ اظهار نشده مـی‌باشد.[۶۱] درون خصوص جمعیت ایران حتما توجه کرد کـه این آمار مربوط بـه پایـان زمان سرشماری درون انتهای آبان ماه ۱۳۹۵ هست (نـه پایـان سال ۱۳۹۵)،[۶۲] همچنین حدود ییم که تا دو مـیلیون نفر اتباع غیرمجاز افغانستانی (افغانستانی‌ها درون ایران)[۶۳] و ایرانیـان خارج از کشور کـه بین سه که تا شش مـیلیون نفر برآورد مـی‌شوند، لحاظ نشده‌اند[۶۴] و در برخی مناطق شرقی و جنوبی ایران هم عده زیـادی فاقد شناسنامـه و مدارک هویتی هستند.[۶۵][۶۶][۶۷][۶۸]

در مورد ترکیب جمعیتی اقوام درون ایران گزارش‌های مختلفی منتشر شده‌اند.
براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵ دربارهٔ ترکیب قومـی ملّت ایران، جمعیت فارس‌ها حدود ۷۳ که تا ۷۵ درصد جمعیت ایران است. آمار سرشماری سال ۱۳۷۵ نشان مـی‌دهد کـه ۸۲ که تا ۸۳ درصد مردم فارسی صحبت مـی‌کنند و ۸۶/۲ درصد از آن‌ها فقط فارسی را مـی‌فهمند.[۶۹]

ایرانیـان درون کنسرتی به‌مناسبت نوروز

ترکیب قومـیتی ایران بر اساس گزارش صندوق جمعیت سازمان ملل متحد ۵۰٪ فارسی‌زبان، ۱۹٪ آذربایجانی، ۱۰٪لر، و ۶٪ گیلک و مازندرانی، ۶٪ کرد، ۲٪ بلوچ، ۲٪ عرب، ۲٪ ترکمن و ۱٪ نیز از دیگر اقوام است.[۷۰] ترکیب قومـیتی ایران بر اساس داده‌های «کتاب واقعیت‌های جهان سیـا» ۶۱٪ فارسی‌زبان، ۱۶٪ آذربایجانی، ۱۰٪ لر، ۶٪ کرد، ۲٪ بلوچ، ۲٪ عرب، ۲٪ ترکمن و ۱٪ از دیگر اقوام است.[۷۱]

تخمـین‌های کتابخانـه کنگره بـه این ترتیب هستند: فارسی‌زبان (۶۳٪)، آذری (۱۵٪)، لر (۱۰٪)، کرد (۶٪)، عرب (۲٪)، بلوچ (۲٪)، ترکمن (۱٪)، گروه‌های ترک‌تبار قبیله‌ای همچون قشقایی (۱٪)، و گروه‌های غیر ایرانی و غیرترک همچون ارمنی، آشوری، و گرجی (کمتر از ۱٪). همچنین زبان فارسی‌زبان مادری حداقل ۶۵٪ جمعیت و زبان دوم بخش بزرگی از ۳۵٪ دیگر هست که بـه آن گویش مـی‌کنند.[۷۲]مازندرانی، گیلک، تات، لک، تالش، خلج، مندایی (صائبی)، سیستانی و یـهودی نیز از دیگر گروه‌های قومـی ایران هستند.[۷۳]

بنابر گزارش سال ۲۰۰۸ دفتر کنترل مواد و جرایم سازمان ملل متحد، نزدیک بـه سه درصد جمعیّت ۱۵ که تا ۶۴ سال ایران مواد مخدر مصرف مـی‌کنند کـه این بالاترین درصد مصرف مواد مخدر درون جهان است.[۷۴] ایران بر اساس برآورد سال ۲۰۰۹ بیش از ۳۲ مـیلیون کاربر درون اینترنت دارد.[۷۵]

مـیزان تراکم جمعیت درون استان‌های ایران.

در سال ۲۰۱۴ مؤسسه مشاوره مدیریتی گالوپ گزارشی از نظرسنجی سال ۲۰۱۳ مبنی بر بررسی وضعیت خشنودی و خوشحالی درون بین ۱۳۸ کشور منتشر کرد کـه بنا بـه این گزارش، ایران، دومـین کشور غمگین جهان است.[۷۶][۷۷]مجله تجاری فوربز درون سال ۲۰۱۳ هم‌زمان با گالوپ، با اشاره بـه «شاخص رفاه لگاتوم» ایران را از کشورهای بسیـار غمگین درون کنار سوریـه اعلام کرد البته رتبه‌ای درون این گزارش بـه چشم نمـی‌خورد.[۷۸]مـهرنیوز درون ۴ مرداد ۱۳۹۳ (۲۶ ژوئیـه ۲۰۱۴) مدعی شد کـه مجله فوربز ایران را درون رتبه یـازدهم درون نمودار غمگین‌ترین کشورهای دنیـا اعلام کرده‌است و با استناد بـه آن دقت آمارها را زیر سؤال برد البته به منظور این ادعا منبعی را ارائه نکرد.[۷۹] سال ۱۳۹۴ خبرگزاری‌های داخلی ایران از نظرسنجی سال ۲۰۱۴ موسسه جهانی مدیریتی گالوپ درون بین ۱۵۳ هزار نفر از ۱۴۳ کشور جهان خبر دادند کـه ملت ایران درون کنار عراق و کامبوج عصبانی‌ترین مردم درون بین این ۱۴۳ کشور بودند.[۸۰][۸۱] مردم ایران درون این نظرسنجی اظهار د کـه رخدادهای منفی زیـادی را درون زندگی روزمره خود تجربه مـی‌کنند. ۴۹ درصد از جمعیت کشور برابر سؤال «آیـا به‌تازگی عصبانی شده‌اید؟» پاسخ مثبت دادند. سیدحسن چلک، رئیس انجمن مددکاری ایران برابر این موضوع اظهار داشت کـه فشارها و استرس‌های روزانـه مردم ایران باعث وقوع چنین مسئله‌ای شده‌است.[۸۰][۸۱]

در سال ۲۰۱۶ شاخص رفاه لگاتوم (که فوربز نیز بـه آن اشاره کرده بود) رتبه شکوفایی ایران از ۱۴۹ کشور درون جهان را رتبه ۱۱۸ اعلام کرد و توضیح داد:[۸۲]

ایرانیـان نوعی از بدترین نوع عملکرد آزادی شخصی و حکومتی درون جهان را تحمل مـی‌کنند. بیشتر از هرچیز این دو شاخص هستند کـه شکوفایی کلی ایران را از سال ۲۰۰۷ درون سطح پایینی نگه داشته‌اند. محدودیت‌های آزادی‌های شـهروندی درون دو سال گذشته تنگ شده‌اند و کشمکش‌های منطقه‌ای و کشاکش سیـاسی حاکم ادامـه دارد. برخلاف این زمـینـه، شاخص تحصیلی و فرهیختگی ایران، درون حالی کـه در رتبه مطلقاً پایینی است، اما بـه همتایـان منطقه‌ای ایران بسیـار وابسته مـی‌باشد و از سال ۲۰۰۷ بهبود یـافته‌است.[۸۲]

شـهریور و آبان ۱۳۹۵ خبرگزاری‌های ایران از ۲ مـیلیون زائر ایرانی کربلا خبر دادند.[۸۳][۸۴][۸۵]

زبان

نوشتار اصلی: زبان‌های رایج درون ایران

بر اساس تقسیم‌بندی دانشنامـه اتنولوگ درون ایران درون مجموع حدود ۷۵ زبان رواج دارد[۸۶] و بزرگ‌ترین گروه‌های زبانی ایران را فارسی، ترکی آذربایجانی، لری، کردی، ترکمنی، گیلکی، مازندرانی، عربی و بلوچی تشکیل مـی‌دهند. از دیگر زبان‌های رایج درون ایران مـی‌توان بـه تاتی، تالشی و زبان‌های مرکزی ایران اشاره کرد.

ترکیب زبانی جمعیت ایران بر اساس «کتاب واقعیت‌های جهان سیـا» ۵۲٪ فارسی و گویش‌های آن، ۱۸٪ آذربایجانی و دیگر زبان‌های ترکی، ۱۰٪ لری، ۷٪ کردی ، ۷٪ گیلکی و مازندرانی، ۲٪ بلوچی، ۲٪ عربی و ۲٪ زبان‌های دیگر است.[۷۱]

براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵ دربارهٔ ترکیب قومـی ملّت ایران، جمعیت فارس‌ها حدود ۷۳ که تا ۷۵ درصد جمعیت ایران است. آمار سرشماری سال ۱۳۷۵ نشان مـی‌دهد کـه ۸۲ که تا ۸۳ درصد مردم فارسی صحبت مـی‌کنند و ۸۶/۲ درصد از آن‌ها فقط فارسی را مـی‌فهمند.[۶۹]

زبان رسمـی و اداری ایران فارسی است. این زبان از شاخه جنوب غربی زبان‌های ایرانی درون خانواده هند و اروپایی است. براساس اصل پانزدهم قانون اساسی ایران کتاب‌های درسی حتما با این زبان و خط باشد، ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومـی درون مطبوعات و رسانـه‌های گروهی و تدریس ادبیـات آن‌ها درون مدارس آزاد است.

انگلیسی

بنابر آمار جهانی، ایران درون آموزش زبان انگلیسی بسیـار ضعیف کار کرده و پایین‌تر از امارات، ترکیـه و قطر جای دارد.[۸۷]

سید علی خامنـه‌ای و حمـیدرضا مقدم‌فر، معاون فرهنگی و اجتماعی سپاه پاسداران، از آموزش زبان انگلیسی انتقاد د و در نـهایت، درون سال ۱۳۹۶ آموزش زبان انگلیسی درون مدارس ابتدایی ممنوع شد.[۸۸] طبق یک تحلیل، نگرانی حکومت ایران از گسترش زبان انگلیسی مـیان مردم این کشور، بـه خاطر احتمال تضعیف پایـه‌های ایدئولوژیک نظام جمـهوری اسلامـی است.[۸۹]

جمعیت

تغییرات جمعیت ایران بین سال‌های ۱۲۶۰ که تا ۱۳۹۵ هجری شمسی

پیش‌بینی مـی‌شود با نرخ رشد کنونی، جمعیت ایران که تا سال ۲۰۵۰ بـه ۱۰۵ مـیلیون تن افزایش یـابد.[۹۰] جمعیت ایران بر اساس برآورد مرکز آمار درون سال ۱۳۹۱ حدود ۷۷ مـیلیون و ۱۷۶ هزار نفر بوده‌است. رشد جمعیت ایران درون حال کاهش هست و درون سال ۱۳۹۰ بـه ۱٫۲۹ درصد رسیده‌است. مـیانگین اندازه خانوارهای ایرانی نیز ۳٫۵۵ نفر است.[۹۱] درون سال ۱۳۹۰ ایران هجدهمـین کشور پرجمعیت جهان بوده‌است.[۹۲]

دین

نوشتار‌های اصلی: دین درون ایران و بی‌دینی درون ایران

سهم نسبی اقلیت‌های مذهبی درون جمعیت ایران (سهم درون کل جمعیت ۰٫۶۲٪)کیش درصد مسیحی

۰٫۱۶٪ کلیمـی

۰٫۰۱٪ زرتشتی

۰٫۰۳٪ سایر

۰٫۰۷٪ اظهار نشده

۰٫۳۵٪ مسلمان

۹۹٫۳۸٪

دورهٔ مـهرپرستی
دورهٔ مزدیسنا (کیش زرتشت)
دورهٔ اسلامـی

در ایران، کودکان از همان دوران کودکی و حتی درون مدارس، آموزه‌های دین اسلام را فرا مـی‌گیرند؛ این کار «تربیت دینی» نام دارد.[۹۳][۹۴][۹۵]

همچنین آیین‌های دیگر درون برخی دوره‌ها رواج یـافته‌اند مانند دین مزدک، مانی و مسیحیت پیش از اسلام. درون پانصد سال گذشته، بعد از تشکیل دولت صفویـان همواره تشیع آیین رسمـی ایران بوده‌است. بر اساس نتایج سرشماری عمومـی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰از ۷۵٬۱۴۹٬۶۶۹ نفر سرشماری شده درون خصوص نوع دین، ۹۹/۳۸ درصد (۷۴٬۶۸۲٬۹۳۸ نفر) مسلمان، ۰/۱۶ درصد (۱۱۷٬۷۰۴ نفر) مسیحی، ۰/۰۱ درصد (۸٬۷۵۶ نفر) کلیمـی، ۰/۰۳ درصد (۲۵٬۲۷۱ نفر) زرتشتی، ۰/۰۷ درصد (۴۹٬۱۰۱ نفر) سایر ادیـان و ۰/۳۵ درصد (۲۶۵٬۸۹۹ نفر) اظهار نشده ثبت شده‌است.[۹۶] برآوردهای خارجی انجام شده از جمعیت ایران، ۸۹٪ شیعه، ۹٪ سنی و ۲٪ مسیحی، زرتشتی، یـهودی، بهائی و پیروان سایر ادیـان هستند کـه با آمارهای رسمـی اندکی متفاوت است.[۷۱]

در اصل ۱۲ قانون اساسی جمـهوری اسلامـی ایران اسلام و مذهب جعفری دوازده امامـی دین رسمـی هست و مذاهب چهارگانـه اهل سنت (حنفی، شافعی، حنبلی، مالکی) و شیعیـان زیدی نیز بـه عنوان اقلیت مذهبی قانونی شناخته شده‌اند. همچنین درون اصل ۱۳ قانون اساسی، ایرانیـان مسیحی، یـهودی و زرتشتی بـه عنوان اقلیت دینی پذیرفته شده‌اند و مـی‌توانند درون حدود قانون بر اساس کیش خود عمل نمایند.

عزاداری دینی

چندین عزاداری دینی درون طول بازه‌های مختلفی از سال درون ایران برگزار مـی‌شود کـه علاوه بر پوشش رسانـه‌های این کشور، باعث تأثیر بر محتوای آن‌ها نیز مـی‌شود. به منظور مثال صدا و سیمای جمـهوری اسلامـی ایران درون روزهای عزاداری دینی به‌ویژه محرم برنامـه‌های شاد یـا حتی دارای ترانـه شاد را پخش نمـی‌کند.[۹۷][۹۸]

پوشش عموم مردم ایران درون این ماه‌ها از سال به‌رنگ سیـاه درون مـی‌آید.[۹۹][۱۰۰] همچنین روحانیـان و مقامات جمـهوری اسلامـی ایران نیز عزاداری‌ها را به‌رسمـیت مـی‌شناسند و به عزاداری مـی‌پردازند.[۱۰۱][۱۰۲] این موضوع باعث رونق مشاغلی چون مداحی شده‌است.[۱۰۳][۱۰۴] کمک‌های بلاعوض سازمان‌های وابسته بـه حکومت و شـهرداری‌ها بـه هیئت‌های عزاداری دینی نیز صورت مـی‌گیرد.[۱۰۳]

سید احمد علم‌الهدی درون یک اجماع عزاداری دینی؛ سمت راست تصویر، مصاحبه صدا و سیمای مرکز خراسان رضوی
اجتماع بزرگ عزاداران فاطمـی درون مشـهد
کودکی ایرانی کـه پیشانی‌بند حاوی جمله‌ای دینی دارد
بانوان ایرانی با پوشش سیـاه (چادر) درون یک اجتماع عزاداری

پوشاک ایرانیـان

نوشتار(های) وابسته: پوشاک ایرانی، مانتو و صنعت پوشاک درون ایران باستان

پوشاک ایرانیـان با توجه بـه پیشینـهٔ این کشور، مورد بحث بوده‌است. آخرین تغییرات بزرگ درون پوشاک مردم ایران، درون زمان پهلوی و جمـهوری اسلامـی بوده‌اند.[۱۰۵] پوشاک مردم ایران همواره توسط مسئولان این کشور مورد توجه بوده‌است.[۱۰۶][۱۰۷] بسیـاری از بانوان ایرانی نوعی پوشاک شبیـه بـه لباس پرستاری کـه «مانتو» نام دارد مـی‌پوشند.

حجاب اجباری

نوشتار(های) وابسته: حجاب اجباری درون ایران، حجاب اسلامـی و ان خیـابان انقلاب

ایران دارای قوانینی‌است کـه پوشش خاصی را به منظور شـهروندان مؤنث خود تعیین مـی‌کند و در صورت عدم اجرا با جریمـه یـا مجازات روبرو خواهند شد؛ از سال ۱۳۵۹ طبق دستور امام خمـینی ورود زنان بدون حجاب بـه ادارات دولتی ممنوع شد و در سال ۱۳۶۲ با تصویب قانون مجازات اسلامـی درون مجلس شورای اسلامـی ایران عدم رعایت حجاب درون معابر عمومـی موجب اجرای حکم ۷۲ ضربه شلاق به منظور بانوی بی‌حجاب خواهد شد.[۱۰۸] همچنین به منظور مدتی افراد بدحجاب دستگیر و به جریمـه نقدی محکوم شدند.[۱۰۹]

به‌گزارش برخی وبگاه‌های داخلی ایران، «حجاب وسیله‌ای هست که انسان را درون برابر نگاه‌های مسموم جامعه حفظ کرده و باران ناملایمات را از فرد محجبه دفع مـی‌کند».[۱۱۰] همچنین طبق گزارشی از بی‌بی‌سی فارسی، اعتراض بـه حجاب اجباری درون ایران افزایش یـافته‌است.[۱۱۱]

درون ایران

طبق آماری کـه پزشکی قانونی ایران رسماً اعلام کرد، ایران درون رتبه شصت و نـهم کشورها براساس تعداد ‌های موفق قرار دارد.[۱۱۲] همچنین درون سال ۲۰۱۰، ۴/۷ نفر درون هر صد هزار نفر بر اثر مرگ‌های مشکوک بـه فوت کرده‌اند.

فروش اعضای بدن

طبق گزارش‌هایی از رسانـه‌های داخلی ایران، سن فروش اعضای بدن بـه ۱۹ سال نیز رسیده‌است.[۱۱۳] مخارج زندگی و فقر از اصلی‌ترین عوامل آن هستند. علاوه بر اینکه محل خاصی درون شـهرهای این کشور به منظور خرید و فروش اعضای بدن وجود دارد، از طریق فضای مجازی نیز این کار انجام مـی‌شود.[۱۱۳] درون ایران افرادی با عنوان کاری «دلال اعضای بدن» بـه فروش اعضای بدن کمک مـی‌کنند؛ بر اساس گزارشی، داخل کادر بیمارستان‌ها نیز «دلال اعضای بدن» وجود دارد.[۱۱۴]

وضعیت حقوق بشر درون ایران

نوشتار اصلیحقوق بشر درون ایران

اعدام

در ایران هنوز اقدام بـه اعدام افراد مـی‌شود. اعدام کودکان نیز درون این کشور انجام مـی‌شود.[۱۱۵] این کشور بعد از چین، بیشترین تعداد اعدام درون جهان را دارد.[۱۱۶]اعدام درون ملأ عام انجام مـی‌شود و ایرانیـان گاهی علاوه بر مشاهده و تشویق، ویدئوی آن را نیز درون شبکه‌های اجتماعی بـه اشتراک مـی‌گذارند.[۱۱۷]

گردش آزاد اطلاعات

علاوه بر اینکه بـه صورت کلی درون ایران اطلاعات مـی‌شوند، این کار از سوی روحانیون و مراجع تقلید شیعه نیز بـه صورت پیوسته حمایت مـی‌شود؛ آیت الله موحدی کرمانی، از مسئولین درخواست کرد کـه برای جلوگیری از اعتراض مردم و تبادل اطلاعات آن‌ها باهم، اینترنت را با الگوگیری از چین، و کنند.[۱۱۸]

به گزارش رسانـه‌های خارجی، صدا و سیمای جمـهوری اسلامـی ایران وظیفهٔ شستشوی مغزی ایرانیـان را برعهده دارد و بی‌طرف نیست.[۱۱۹] حکومت ایران با حمایت از صدا و سیما و جلوگیری از دسترسی مردم بـه شبکه‌های اجتماعی نظیر فیسبوک، توییتر و یوتیوب (تلگرام و اینستاگرام درون هنگام تظاهرات)، سعی درون جلوگیری از گردش آزاد اطلاعات دارد.[۱۱۹][۱۲۰]

یکی از مشاوران قوهٔ قضائیـه ایران تعداد وبگاه‌های شده که تا آبان ۱۳۸۷ را پنج مـیلیون برشمرد و اینترنت و را نگران‌کننده خواند.[۱۲۱] درون دولت یـازدهم و دوازدهم جمـهوری اسلامـی، برخلاف وعده‌هایی کـه برای آزاد شدن اینترنت داده شد، مسدودسازی دو شبکهٔ اجتماعی تلگرام و اینستاگرام درون همان زمان رخ داد.[۱۲۲] همچنین تقریباً نیمـی از وبگاه‌های برتر الکسا درون این کشور هستند.[۱۲۳]

پرچم

پرچم سه‌رنگ سبز، سفید و سرخ اولین بار درون دوران صدارت امـیرکبیر بـه سال ۱۸۴۹ (۱۲۲۷) درون سفارت ایران درون لندن برافراشته شد کـه نشان شیر و خورشید داشت.[۱۲۴]

پرچم سه‌رنگ لا اله الا الله جمـهوری اسلامـی ایران کـه از سال ۱۳۵۷ بکارگرفته مـی‌شود.

تشریح نشان لا اله الا الله وسط پرچم[۱۱۹]

نوشتار‌های اصلی: پرچم ایران و شیر و خورشید

پرچم فعلی ایران شامل سه رنگ (افقی) سبز، سفید و سرخ است. با وجود اینکه زبان رسمـی کشور فارسی است، نوشتاری بـه زبان عربی درون پرچم این کشور وجود دارد؛ همچنین با وجود پیشینـه و هویت تاریخی ایران، پرچم این کشور نماد جمـهوری اسلامـی را درون مـیان خود دارد.

پیش از قاجاریـان و همچنین پیش از ورود اسلام بـه ایران، پرچم این کشور درون سده‌های مختلف تغییرات متفاوتی داشت اما شناخته‌شده‌ترین پرچم‌های ایران درون عصر حاضر یکی پرچم رسمـی جمـهوری اسلامـی ایران هست که از سال ۱۳۵۷ درون نظر گرفته شد و دیگری پرچم سه رنگ شیر و خورشید هست که پرچم سه رنگ اولین بار درون سال ۱۸۴۹ (۱۲۲۷) درون دوره صدارت امـیرکبیر درون زمان قاجار درون نظر گرفته شد،[۱۲۴] اگرچه قدمت نشان شیر و خورشید درون پرچم بـه دوره تیموریـان درون سال ۸۲۶ هجری قمری بر مـی‌گردد و همچنین درون مُهرها و ضرب سکه قدمت بیشتری دارد حدود قرن ششم یـا هفتم هجری. ترسیم متداول خورشید بـه صورت زنانـه بود و ریشـه این نشان بـه صور فلکی اسد درون منطقةالبروج درون اخترشناسی مرتبط است.[۱۲۵] درون پرچم سه رنگ دوره قاجار درون آغاز خورشید چهرهٔ زنانـه داشت اما درون زمان رضا شاه پهلوی چهره زنانـه خورشید حذف شد.[۱۲۵] از سال ۱۳۵۷ پرچم سه رنگ حفظ شد و نشان لا اله الا الله همراه دو نوار الله‌اکبر جایگزین نشان شیر و خورشید شدند. نسبت ابعاد پرچم نیز ۲:۳ است.

سیـاست

دیدار گروهی از مقامات حکومت جمـهوری اسلامـی ایران با ولادیمـیر پوتین رئیس‌جمـهور روسیـه

نوشتار‌های اصلی: سیـاست درون ایران و نظام جمـهوری اسلامـی ایران

روابط خارجی

نوشتار اصلی: سیـاست خارجی ایران

ایران یکی از ۱۹۲ کشور عضو سازمان ملل متحد است. همچنین درون سازمان کشورهای صادرکنندهٔ نفت (اوپک)، سازمان کنفرانس اسلامـی، عدم تعهد، سازمان اکو نیز عضویّت دارد.

روابط خارجی ایران درون دورهٔ جمـهوری اسلامـی با تنش‌های فراوانی روبرو بوده‌است.

از جمله چالش‌های ایران بعد از انقلاب مـی‌توان بـه موارد زیر اشاره کرد:

ماجرای یورش بـه سفارت آمریکا و به گروگان گرفتن دیپلمات‌های آمریکایی
جنگ ۸ ساله با عراق کـه با یورش کشور عراق بـه وقوع پیوست (حدود ۵۰۰ هزار کشته، یک مـیلیون زخمـی و هزار مـیلیـارد دلار خسارت به منظور ایران)
تحریم‌های بلندمدت اقتصادی و فناورانـه (تحریم‌های علیـه ایران)
برنامـه هسته‌ای ایران

تحریم‌ها علیـه ایران

نوشتار اصلی: تحریم‌ها علیـه ایران

تحریم‌ها علیـه ایران درون جهت تنبیـه حکومت ایران یـا وادار این کشور بـه انجام یـا عدم انجام عملی بـه کار گرفته شده‌است. عمدهٔ تحریم‌ها علیـه ایران بعد از وقوع انقلاب ۵۷، بعد از اشغال سفارت آمریکا درون تهران شکل گرفت و در پی چالش بر سر برنامـهٔ هسته‌ای ایران شدت بیشتری یـافت. برنامـه اتمـی ایران از سال ۸۵ و به دنبال ارجاع پرونده این کشور از آژانس بین‌المللی انرژی اتمـی بـه شورای امنیت، با تحریم‌های مختلفی مواجه شده‌است. تحریم‌های ایران را از نظر تحریم کنندگان مـی‌توان بـه ۴ دستهٔ کلی تقسیم‌بندی کرد: تحریم‌های چندجانبه هم‌چون تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، تحریم‌های اتحادیـهٔ اروپا، تحریم‌های یک‌جانبهٔ کشورهای مختلف مانند ایـالات متحده و تحریم‌های کنگره آمریکا.[۱۲۶][۱۲۷]

نظام حقوقی

نظام حقوقی ایران ترکیبی از فقه شیعه و نظام حقوقی رومـی-ژرمنی هست و عناصری از هر دو سیستم را درون خود دارد.[۱۲۸] رهبر رئیس قوه قضائیـه را انتخاب مـی‌کند و او نیز رئیس دیوان عالی و دادستان کل کشور را منصوب مـی‌کند. چندین نوع دادگاه درون ایران فعالیت مـی‌کند. دادگاه‌های عادی بـه دادگاه‌های حقوقی (اختلاف مـیان اشخاص) و جزایی (صدور حکم مجازات به منظور مجرمـین) تقسیم مـی‌شوند. دادگاه خانواده بـه اختلافات خانوادگی رسیدگی مـی‌کند. دادگاه انقلاب اسلامـی صلاحیت رسیدگی بـه جرایم مربوط بـه امنیت ملی را دارد و دادگاه ویژه روحانیت هم مخصوص رسیدگی بـه اتهامات روحانیون است.

نیروی نظامـی

ایران دو نوع نیروی مسلح دارد. یکی ارتش ایران کـه یک نیروی متعارف نظامـی هست و دیگری سپاه پاسداران کـه وظیفه دفاع از انقلاب و امنیت داخلی را نیز بر عهده دارد. یک نیروی شبه‌نظامـی و داوطلب با نام بسیج هم زیر نظر سپاه سازماندهی مـی‌شود. استراتژی نظامـی ایران پیرامون دو هدف اصلی بنا شده‌است:

حفظ امنیت داخلی کشور و جلوگیری از خیزش‌های ناسیونالیستی درون اقلیت‌های قومـی و مذهبی. درگیری‌ها درون همسایگان شمالی ایران و افغانستان پتانسیل این نوع شورش‌ها را افزایش داده‌است.
محدود دسترسی ایـالات متحده بـه خلیج فارس. استقرار موشک‌های ضدکشتی درون تنگه هرمز و خریداری زیردریـایی‌های کلاس کیلو با قابلیت مـین‌گذاری از این هدف استراتژیک حکایت دارد.

به نوشته گلوبال سکیوریتی؛ نیروی زمـینی ایران فاقد توانایی عملیـات‌های نظامـی مشترک مدرن است. این بـه دلیل پایبندی بهدکترین‌های نظامـی قدیمـی و ساختار نظامـی نامناسبی هست که بر آرایش‌های مستقیم پیـاده‌نظام تأکید دارد و اجازه ترکیب مؤثر عملیـات‌های هوایی و زمـینی را درون جغرافیـای ناهموار و وسیع کشور نمـی‌دهد. نیروی هوایی و دفاع هوایی ضعیفترین حلقه درون ساختار دفاعی کلی کشور هستند. این وضعیت که تا زمانی کـه هواپیماهای ایرانی تعویض نشده، موجودی قطعات یدکی آن‌ها افزایش پیدا نکند و آموزش‌های خلبانان ارتقاء نیـابد ادامـه خواهد داشت چون اکثر هواگردهای ایران جنگنده‌های آمریکایی و جنگنده-بمب‌افکن‌های چینی و روسی سالخورده هستند. با این وجود نیروی هوایی همچنان سطح قابل قبولی از قابلیت تهاجمـی را حفظ کرده اما بـه دلیل ضعف درون پند هوایی درون مقابل حملات هوایی آسیب‌پذیر است.[۱۲۹]

ایران نـهمـین کشور درون تعداد پرسنل نیروهای نظامـی[۱۳۰] و دهمـین کشور درون تعداد تانک‌های نظامـی است.[۱۳۱] این کشور هنوز دارای قانون سربازی مـی‌باشد.[۱۳۲]

پیـاده‌نظام ارتش ایران
اف-۱۴ تام‌کت، جنگنده رهگیر و برتری هوایی
آرایش پروازی اف-۱۴ تام‌کت متعلق بـه نیروی هوایی ایران
یک لاکهید سی-۱۳۰ هرکولس متعلق بـه ایران
ناوچه الوند (سام)
ایران دارای ۳ زیردریـایی کلاس "Kilo" هست که درون خلیج فارس گشت‌زنی مـی‌کنند.

خشونت علیـه شـهروندان ایرانی

نیروهای نظامـی، امنیتی و شبه نظامـی ایران، علیـه شـهروندان این کشور خشونت ایجاد مـی‌کنند.[۱۳۳][۱۳۴] بانوان ایرانی ممکن هست به بهانـهٔ «نـهی از منکر» مورد حملهٔ نیروهای شبه نظامـی قرار بگیرند.[۱۳۳] نیروی نظامـی و شبه نظامـی ایران بارها با بانوان ایرانی بـه دلایل دینی و سیـاسی برخورد فیزیکی داشته‌است.[۱۳۳][۱۳۴][۱۳۵] طبق قانون این کشور، درون صورت برخورد نامناسب از سوی این نیروها، امکان شکایت وجود دارد.[۱۳۶]

برای مدتی نیروی انتظامـی ایران بـه خانـه‌های مردم این کشور هجوم و دستگاه‌های ارتباطی را جمع‌آوری مـی‌د.[۱۳۷][۱۳۸]

آشپزی ایرانی

نوشتار اصلی: آشپزی ایرانی

چلوکباب (کباب و برنج) یکی از خوراک‌های ملی ایران[۱۳۹][۱۴۰][۱۴۱]

با توجه بـه پیشینـهٔ کشور، گوناگونی قومـیت‌ها و تأثیرات فرهنگ‌های همسایـه، خوراک ایرانی‌ها بسیـار متنوع است. درون بسیـاری از خوراک‌های ایرانی از ادویـه و سبزی‌ها استفاده مـی‌شود.

خوراک‌های ایرانی شامل طیف گسترده‌ای از خوراکی‌های اصلی، از جمله انواع کباب، پلو، خورش، سوپ (آش) و املت است. ماست، دوغ، سالاد شیرازی، ترشی و سبزی‌ها معمولاً درون کنار خوراک اصلی مصرف مـی‌شوند.

در فرهنگ کنونی ایران، چای بـه مـیزان زیـادی مصرف مـی‌شود؛[۱۴۲][۱۴۳] همچنین ایران هفتمـین تولیدکنندهٔ بزرگ چای درون جهان هست و یک فنجان چای معمولاً نخستین چیزی هست که به منظور مـهمان ارائه مـی‌شود.[۱۴۴][۱۴۵] یکی از پرطرفدارترین دسرهای ایران، فالوده است.[۱۴۶] بستنی زعفرانی، معروف بـه بستنی سنتی نیز درون این کشور پرهوادار است.[۱۴۷] این کشور همچنین به منظور خاویـار خویش درون جهان مشـهور است.[۱۴۸]

اقتصاد

ایران ۱۱٪ ذخایر نفت و ۱۸٪ ذخایر گاز جهان را درون اختیـار دارد.

بناهای تاریخی همچون پاسارگاد از جاذبه‌های گردشگری ایران است.

نوشتار اصلی: اقتصاد ایران

در ۳۰ سال گذشته جمعیت ۳۶ مـیلیونی ایران بـه ۸۰ مـیلیون نفر افزایش پیدا کرده و نخستین موج این نسل نو بـه بزرگسالی رسیده‌است. بر اساس آمارهای رسمـی نرخ بیکاری بـه ۲۲ درصد رسیده‌است اما برخی کارشناسان رقم آن را ۱۲٫۲ درصد برآورد مـی‌کنند.

از سال ۱۳۵۳ بیش از چهار دهه هست که ایران با نرخ تورم بالا دست و پنجه نرم مـی‌کند. پایین‌ترین تورم درون طول این سال‌ها ۷ درصد و گاهی نیز درون حدود ۵۰ درصد بوده‌است و نرخ بیکاری زمانی ۳ درصد و گاهی بیش از ۱۶ درصد بوده‌است. درون سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ (دو سال اخیر حکومت محمود احمدی‌نژاد) ایران شاهد تورم شدید و رشد منفی اقتصادی روبرو شد. با بـه قدرت رسیدن حسن روحانی درون سال ۱۳۹۲ سرعت رشد تورم بسیـار کمتر شد اما با این وجود نرخ تورم ایران درون سال ۲۰۱۳ بعد از ونزوئلا بالاترین رقم درون جهان بوده‌است.[۱۴۹]

در حالی کـه در زمـینـه بدهی خارجی، این رقم به منظور مدت‌ها صفر بوده ولی گاه چنان افزایش یـافته کـه دولت را با بحران بازپرداخت مواجه کرده‌است. خصوصی‌سازی، رهایی از اقتصاد متکی بـه نفت و همگام شدن با اقتصاد جهانی پیشنـهادهایی هست که تحلیلگران به منظور بهبود اوضاع اقتصادی ایران مطرح مـی‌کنند.

وابستگی بـه درآمدهای نفتی، برنامـه‌ریزی اقتصادی ایران را همواره شکننده کرده‌است. برنامـه دولت این هست که وابستگی بـه درآمدهای نفتی را کـه ۸۰ درصد درآمدهای ارزی ایران را تشکیل مـی‌دهد، کاهش دهد اما هر گونـه تلاش به منظور خارج درآمدهای نفتی بـه معنای آن هست که درآمدهای مالیـاتی چند برابر شود. درون همـین راستا دولت اقدام بـه اجرای طرح هدفمندی یـارانـه‌ها نموده‌است.

صنعت ایران بعد از سال‌ها همچنان زیر پوشش یک رشته قوانین حمایتی دولتی فعالیت مـی‌کند و اگر درون برابر فشارهای رقابتی جهانی قرار گیرد ممکن هست بسیـاری از کارخانـه‌ها تعطیل شود و بیکاری افزایش یـابد.

ایران درون سالیـان مختلف رشد اقتصادی مختلفی را تجربه کرده‌است. بر پایـهٔ گزارش صندوق بین‌المللی پول درون سال ۲۰۰۹ مـیلادی رشد اقتصادی ایران ۱٫۱ بوده کـه این رقم درون سال ۲۰۱۰ مـیلادی بـه ۱٫۶ درصد رسیده‌است کـه پس از قرقیزستان کمترین نرخ رشد اقتصادی را درون بین کشورهای منطقه داشته‌است. بر پایـه پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول نرخ رشد ایران درون سال ۲۰۱۱ مـیلادی بـه صفر درصد نزول مـی‌کند و در سال ۲۰۱۲ مـیلادی بـه ۳ درصد خواهد رسید.[۱۵۰]

ایران که تا سال ۲۰۱۲ م. بزرگترین تولیدکننده پسته،[۱۵۱]زعفران،[۱۵۲]خاویـار،[۱۵۳]زرشک،[۱۵۴]فیروزه،[۱۵۵]مـیوه‌های شفتی (مثل زردآلو)[۱۵۱] و فرش دستباف[۱۵۶] درون جهان بوده و پس از مصر رتبه دوم تولید خرما[۱۵۱] را دارد. همچنین بزرگترین ذخیره فلز روی درون جهان است.[۱۵۷]

ایران همچنین هشتمـین تولیدکننده مـیوه،[۱۵۸] دومـین تولیدکننده خیـار،[۱۵۹] چهارمـین تولیدکننده سیمان،[۱۶۰] نـهمـین تولیدکننده آهن،[۱۶۱] هشتمـین تولیدکننده لیمو،[۱۶۲] دهمـین تولیدکننده انگور،[۱۶۳] دومـین تولیدکننده زردآلو،[۱۶۴] هشتمـین تولیدکننده مرغ،[۱۶۵] سومـین تولیدکننده گاز طبیعی،[۱۶۶] ششمـین تولیدکننده نفت،[۱۶۷] سومـین صادرکننده نفت،[۱۶۸] ششمـین تولیدکننده پیـاز،[۱۶۹] دومـین تولیدکننده گردو،[۱۷۰] سومـین تولیدکننده هندوانـه،[۱۷۱] هفتمـین تولیدکننده گوجه فرنگی،[۱۷۲] هفتمـین تولیدکننده مرکبات،[۱۷۳] چهارمـین تولیدکننده بادام[۱۷۴] و هفتمـین تولیدکننده پشم[۱۷۵] درون جهان است.

ترابری

با توجه بـه موقعیت جغرافیـایی مناسب ایران، این کشور مـی‌تواند پیشرفت زیـادی درون زمـینـهٔ ترابری، توسعه بسترها و زیرساخت‌های مرتبط با حمل و نقل داشته باشد.[۱۷۶] ایران دارای ۱۳۴۳۷ کیلومتر شبکه ریلی استاندارد و ۹۶ کیلومتر خطوط ریلی عریض است. نگهداری، تعمـیر و بهره‌برداری از این شبکه ریلی بر عهده شرکت راه‌آهن ایران مـی‌باشد. راه‌آهن ایران درون سال ۱۳۹۴ درون کل ۲۴٬۴۵۲٬۶۰۳ نفر مسافر داشته‌است.[۱۷۷]

ایران ۲۴۰۰ کیلومتر آزادراه، ۱۵۴۰۰ کیلومتر بزرگراه و ۲۳۸۰۰ کیلومتر راه اصلی دارد. طبق آماری، تنـها ۰٫۸۲ درصد راه‌های این کشور درون وضعیت عالی قرار دارد.[۱۷۸] تجهیزات ایمنی راه‌های ایران درون وضعیت بدی قرار دارند.[۱۷۹]

حمل‌ونقل درون ایران با توجه بـه یـارانـه‌های دولتی کـه به بنزین و گازوئیل تعلق مـی‌گیرد ارزان است؛ همچنین سالانـه ۸۰۰ هزار تصادف درون ایران روی مـی‌دهد کـه از حیث آمار مرگبارترین حوادث جاده‌ای، ایران رتبه اول را درون جهان دارد.[۱۸۰]

ناوگان خطوط هوایی ایران متشکل از پانزده شرکت هواپیمایی مـی‌باشد کـه ایران ایر قدیمـی‌ترین آن‌ها و یکی از قدیمـی‌ترین‌ها درون خاورمـیانـه است. با توجه بـه ظرفیت بزرگ اقتصادی صنعت حمل‌ونقل هوایی و توریسم ایران، این کشور درون حال نوسازی صنعت هوایی خود هست و بعد از برجام اقدامات بیشتری به منظور این کار انجام شده‌است.[۱۸۱] فرودگاه‌های بین‌المللی مشـهد، شیراز، کیش، مـهرآباد و امام خمـینی از پررفت‌وآمدترین فرودگاه‌ها درون ایران هستند.

پل ریلی دوآب درون سوادکوه
متروی تهران
کشتی ایران دنا
یک فروند ایرباس ۳۰۰–۳۱۰ ایران ایر
فرودگاه مـهرآباد درون شب
یک بزرگ‌راه درون تهران

کشاورزی

نوشتار‌های اصلی: کشاورزی درون ایران و پیشینـه کشاورزی درون ایران

ایران درون زمـینـه کشاورزی و باغداری، درون خصوص برخی تولیدات دارای رتبه‌های بالایی است. بنا بر آمار سال ۲۰۰۷ مـیلادی، این کشور درون تولید خیـار درون جهان دارای مقام دوم،[۱۸۲] بادام مقام چهارم،[۱۸۳] سیب مقام پنجم[۱۸۴] گیلاس سوم،[۱۸۵] انجیر مقام سوم،[۱۸۶] پسته مقام اول،[۱۸۷] طالبی مقام چهارم،[۱۸۸] گردو مقام دوم،[۱۸۹] زردآلو مقام دوم،[۱۹۰] خرما مقام دوم،[۱۹۱] نخود مقام چهارم،[۱۹۲] هندوانـه مقام پنجم،[۱۹۳] مـی‌باشد.

صنایع

عمده‌ترین صنایع پیشرفته ایران عبارت‌اند از: صنایع نفت، گاز، پتروشیمـی، فولاد، نساجی، شیمـیایی، غذایی، خودروسازی، الکتریکی و الکترونیکی و…

سازه‌های مـهم دستی و سنتی ایران عبارت‌اند از: فرش و قالی، گلیم بافی و زیلو، منبت‌کاری، خاتم‌کاری و سفال‌گری.

جستار وابسته: فهرست صنایع دستی ایران

منابع و معادن

مـهمترین صنایع و معادن ایران عبارتست از: نفت و گاز. ایران، سومـین ذخایر نفتی جهان، یـازده درصد ذخایر ثابت شده نفتی زمـین معادل ۱۳۰ مـیلیـارد بشکه؛ و نیز دومـین ذخایر گازی جهان، هجده درصد ذخایر ثابت شده گاز زمـین، معادل ۲۶ تریلیون متر مکعب را درون اختیـار خود دارد.[۱۹۴][۱۹۵] همچنین ایران دومـین صادرکننده بزرگ سازمان اپک هست که پتانسیل تبدیل شدن بـه یک ابرقدرت انرژی را دارد.[۱۹۶] مـهم‌ترین منطقه‌های نفتی این کشور مسجد سلیمان، هفتگل، گچساران، آغاجاری و اسلام‌آباد غرب (شاه آباد پیشین) است. همچنین دریـای مازندران نیز اندوخته نفتی بسیـاری را درون خود نـهفته دارد. نفت قم نیز درون حال بهره‌برداری است. مـهم‌ترین مـیدان گازی ایران، مـیدان گازی پارس، شامل: مـیدان گازی پارس جنوبی درون منطقه عسلویـه و مـیدان گازی پارس شمالی درون منطقه مندستان هر دو درون استان بوشـهر واقع است.

بیشترین معادن درون حال بهره‌برداری درون استان‌های خراسان وجود دارد. دیگر معادن مـهم ایران عبارت‌اند از: معادن کانیـهای فلزی: آهن، منگنز، کرومـیت، مس، سرب، روی، نیکل، کبالت، طلا، نقره و اورانیوم؛ معدنی شیمـیایی: گوگرد، نمک؛ سنگ‌های تزئینی مانند فیروزه؛ شن و ماسه؛ و زغال سنگ.

گردشگری

نوشتار اصلی: گردشگری درون ایران

گردشگری درون ایران قابلیت زیـادی به منظور گسترش دارد. بر پایـهٔ گزارش سازمان جهانی جهانگردی، ایران رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی را درون جهان دارا است، ولی با این وجود بـه دلیل محدودیتهای اجتماعی و تفریحی تاکنون چندان درون جذب گردشگران خارجی موفق نبوده‌است.[۱۹۷] آمارهای رسمـی از ورود گردشگران بـه ایران تفاوتی بین سفرهای تجاری، تفریحی و زیـارتی نمـی‌گذارد. اما به‌طور کلی درون سال ۲۰۱۱ حدود ۳ مـیلیون نفر وارد ایران شدند و از این طریق بیش از دو مـیلیـارد دلار وارد اقتصاد ملی ایران شد.[۱۹۸]

تخت جمشید (پارسه) مرودشت
آرامگاه حافظ شیراز
باغ شاهزاده ماهان کرمان
مـیدان نقش جهان اصفهان
باغ فتح آباد کرمان

رده ایران درون جدول فساد اقتصادی

مطابق آمار سازمان شفافیت بین‌المللی، رده ایران درون جدول فساد اداری و مالی، درون سال ۲۰۱۵ صدو سی ام بوده. ایران از این لحاظ با کشورهایی چون اوکراین، کامرون، نپال، نیکاراگوئه و پاراگوئه درون یک ردیف قرار گرفت.[۱۹۹]

هنر و فرهنگ

نوشتار اصلی: فرهنگ ایرانی

جام طلایی از مارلیک کـه در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری مـی‌شود

فرهنگ ایرانی ریشـه درون تاریخ کهن دارد. به منظور شناخت فرهنگ ایران حتما به کشورهای مستقلی کـه در پیرامون ایران هستند نیز نگریست. افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، ترکمنستان، جمـهوری آذربایجان و ارمنستان و گرجستان و همچنین کردهای عراق و ترکیـه همگی کم و بیش گوشـه‌ای از فرهنگ ایران را بـه ارث‌اند.

موسیقی ایرانی

ساز موزیکال ایرانی باستان، از قرن ۶ قبل از مـیلاد درون موزه پرسپولیس نگهداری مـی‌شود.

موسیقی ایرانی بـه گونـه‌های گوناگون بازشناخته مـی‌شود، موسیقی کلاسیک (یـا موسیقی اصیل یـا ردیف)، موسیقی محلی (نواحی)، موسیقی آیینی و مذهبی. به دلیل از بین رفتن بسیـاری از قطعات و آثار تاریخی موسیقی دقیقاً روشن نیست این‌گونـه موسیقی درون طول تاریخ چگونـه اجرا مـی‌شده ولی درون دوره معاصر، موسیقی ایرانی هم بـه صورت تکنوازی (عمدتاً مبتنی بر بداهه نوازی) و هم بـه گونـه گروهی کـه دربرگیرنده خواننده، نوازنده و تنبک‌نواز است، نواخته مـی‌شود. موسیقی ایرانی هنگامـی کـه به گونـه تک‌نوازی نواخته مـی‌شود، مونوفونیک است، هرچند درون تک‌نوازی نیز آکوردها به منظور آرایـه‌بندی بـه کار مـی‌روند و در برخی فرم‌ها شاید درون سراسر یک آهنگ نُت پدال نواخته شود. موسیقی کـه به گونـه گروهی نواخته مـی‌شود، هته روفونیک هست و آهنگی کـه خواننده آماده مـی‌کند، نوازنده بـه آسانی آن را بازتاب مـی‌دهد و کم و بیش آن را دگرگون مـی‌سازد.

نگارگری ایرانی

یک اسطرلاب ایرانی متعلق بـه دوره قاجار

نگارگری ایرانی کـه به اشتباه مـینیـاتور نیز خوانده مـی‌شود شامل آثاری از دوره‌های مختلف تاریخ اسلامـی ایران هست که بیشتر بـه صورت مصورسازی کتب ادبی (ورقه و گلشاه، کلیله و دمنـه، سمک عیـار)، علمـی و فنی (التریـاق، الادویـه المفرده، الاغانی)، تاریخی (جامع التواریخ)، و همچنین، برخی کتب مذهبی، همچون، خاوران نامـه مـی‌باشد.

اولین آثاری کـه بتوان نام نقاشی بر آن‌ها نـهاد، درون غار دوشـه لرستان و با حدود هشت که تا ده‌هزار سال قدمت بـه دست آمده، و در دوره تاریخی آنچه را کـه بتوان نقاشی نامـید درون دیوارنگاری‌های اشکانی و ساسانی مـی‌توان دید. با ورود اسلام بـه ایران، این کشور که تا مدت‌ها بـه دست امویـان و عباسیـان اداره شد، و از آن پس، با روی کار آمدن سلسله‌های ایرانی سامانیـان، غزنویـان، و آل بویـه استقلال از دست رفتهٔ ایرانیـان که تا حدودی بـه آن‌ها بازگشت. از این پس، زمـینـه به منظور احیـای هنر و فرهنگ ایرانی به‌خصوص نگارگری ایرانی فراهم شد.

فرش بافی

قالی‌بافی همواره درون فرهنگ ایران جایگاه خاصی داشته و امروزه بیشترین فرش‌های دستباف دنیـا درون ایران ساخته مـی‌شود. مـیزان صادرات فرش‌های دستباف ایران درون سال حدود ۵۱۷ مـیلیون دلار بوده‌است. نقشـه‌ها و طرح‌های قالی درون مناطق مختلف کشور متفاوت هست اما به‌طور کلی از رنگ‌های متنوعی به منظور به تصویر کشیدن گل‌ها و گیـاهان، جانوران و پرندگان استفاده مـی‌شود. زیراندازهای دیگری مثل گبه و گلیم نیز بافته مـی‌شوند کـه از نظر شیوه گره‌زنی و بافت تاروپود با فرش تفاوت دارند.

ادبیـات فارسی

ادبیـات فارسی تاریخی هزار و صد ساله دارد. شعر فارسی و نثر فارسی دو گونـه اصلی درون ادب فارسی هستند. برخی کتاب‌های قدیمـی درون موضوعات غیرادبی مانند تاریخ، مناجات و علوم گوناگون نیز دارای ارزش ادبی هستند و با گذشت زمان درون زمره آثار کلاسیک ادبیـات فارسی قرار گرفته‌اند.

آوازه برخی شاعران و نویسندگان ایرانی از مرزهای ایران فراتر رفته‌است. شاعران و نویسندگانی نظیر فردوسی، سعدی، حافظ شیرازی، مولوی، عمر خیـام و نظامـی شـهرتی جهانی دارند. درون مـیان چهره‌های شناخته شده ادبیـات معاصر فارسی درون جهان مـی‌توان بـه صادق هدایت درون داستان، نیما یوشیج درون شعر و بهرام بیضایی درون نمایشنامـه اشاره کرد.

اسطوره‌شناسی

نوشتار اصلی: اساطیر ایران

مجسمـهٔ آرش کمانگیر

بنیـان اساطیر ایرانی بر نبرد مـیان خوبی و بدی نـهاده‌است. درون اساطیر ایران چیزی کـه در همـهٔ روایـات اساطیری مشاهده مـی‌شود، حضور شر و نیروهای حافظ پلیدی درون جهان است. این نیروهای شر کـه دستیـاران اهریمن به‌شمار مـی‌آیند با نام‌های دیو و دروج از ایشان یـاد شده‌است. دیوان دروجان ت‌های مذکر و مؤنث دارند و در برابر هر نیکی درون جهان یک پلیدی هست و حداقل یک دیو هم موکل بر آن پلیدیست. بسیـاری از اطلاعات فعلی از شاهنامـه به‌دست آمده‌اند.

برخلاف داستان‌هایی کـه دربارهٔ قهرمانان ایرانی وجود دارد، کـه احتمال افسانـه بودن آن‌ها نیز هست، ایرانیـان قهرمانی به‌نام «شاه کوروش بزرگ»[۲۰۰][۲۰۱] دارند کـه وجود آن اثبات شده‌است.

معماری درون ایران

گنبد سلطانیـه از شاهکارهای معماری ایرانی

کلیـه بررسی‌ها و کاوش‌های باستانشناسی حکایت از آن دارد کـه سابقه معماری ایران بـه حدود هزاره هفتم پیش −از مـیلاد مـی‌رسد. از آن زمان تاکنون پیوسته این هنر درون ارتباط با مسائل گوناگون، به‌ویژه علل مذهبی، توسعه و تکامل یـافته‌است.

معماری ایران دارای ویژگی‌هایی هست که درون مقایسه با معماری کشورهای دیگر جهان از ارزشی ویژه برخوردار است، ویژگی‌هایی چون طراحی مناسب، محاسبات دقیق، فرم درست پوشش، رعایت مسائل فنی و علمـی درون ساختمان، ایوانـهای رفیع، ستونـهای بلند و بالاخره تزئینات گوناگون کـه هریک درون عین سادگی معرف شکوه معماری ایران است.

خوشنویسی ایرانی

خوشنویسی ایرانی بخشی از خوشنویسی اسلامـی هست که درون ایران و سرزمـین‌های وابسته یـا تحت نفوذ او همچون کشورهای آسیـای مـیانـه، افغانستان و شبه قاره هند بـه تدریج حول محور فرهنگ ایرانی شکل گرفت؛ و نـه تنـها از مفاخر هنر ایرانی بلکه از مفاخر هنر اسلامـی و حتی هنر جهان به‌شمار مـی‌رود.

درحالی کـه عمدهٔ تبدیل نگارش معمولی کلمات بـه خوشنویسی هنرمندانـه درون جهان اسلام، به‌عهده ایرانیـان بوده‌است، رفته رفته ایرانیـان سبک و شیوه‌هایی مختص بـه خود را درون خوشنویسی ابداع د. هرچند این شیوه‌ها و قلم‌های ابداعی درون سایر کشورهای اسلامـی هم طرفدارانی دارد اما بیشتر مربوط بـه ایران و کشورهای تحت نفوذ آن همچون کشورهای آسیـای مـیانـه، افغانستان، پاکستان و هند مـی‌باشد. درون این منطقه نیز خوشنویسی همواره بـه عنوان والاترین شکل هنرهای بصری مورد توجه بوده و دارای لطافتی خاص است.[۱]

سینما

نوشتار اصلی: سینمای ایران

نخستین دوربین فیلم‌برداری درون زمان مظفرالدین‌شاه بـه ایران آمد. نخستین فیلم صدادار پارسی، فیلم لر بود کـه عبدالحسین سپنتا درون سال ۱۳۱۷ خورشیدی ساخت.

ورود نخستین دستگاه سینماتوگراف بـه ایران درون سال ۱۲۷۹ هجری خورشیدی بـه فرمان مظفرالدین‌شاه سرآغازی به منظور سینمای ایران به‌شمار مـی‌آید؛ هر چند ساخت اولین سالن سینمای عمومـی که تا سال ۱۲۹۱ سرنگرفت. که تا سال ۱۳۰۸ هیچ فیلم ایرانی ساخته نشد و اندک سینماهای تأسیس شده بـه نمایش فیلم‌های غربی کـه در مواردی زیرنویس پارسی داشتند مـی‌پرداختند. نخستین فیلم بلند سینمایی ایران بـه نام آبی و رابی را درون سال ۱۳۰۹ اوانس اوگانیـانس با فیلمبرداری خان بابا معتضدی ساخت.

آیین‌های رسمـی اصیل ایرانی

هفت‌سین، جزوی از جشن سال نو ایرانیـان

ایرانیـان بـه دلیل پیشینـه و تاریخ تمدن‌شان جشنواره‌ها و آیین‌های زیـادی دارند کـه مـهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

نوروز
هفت‌سین
سیزده‌به‌در
مـهرگان
جشن سده
شب یلدا
اسفندگان
چهارشنبه‌سوری
خردادگان
بهمنگان
تیرگان

ورزش

نوشتار اصلی: ورزش درون ایران

ورزشگاه آزادی بزرگترین ورزشگاه ایران درون سال ۱۳۵۰ افتتاح شد.

تهران نخستین شـهر غرب آسیـا بود کـه مـیزبان بازی‌های آسیـایی ۱۹۷۴ شد. ورزشگاه آزادی کـه برای این رقابت‌ها ساخته شد بزرگترین ورزشگاه ایران است. ورزش زورخانـه‌ای و کشتی بـه عنوان ورزش‌های سنتی و ملی ایران شناخته مـی‌شوند. تیم ملی کشتی آزاد ایران شش بار قهرمان تیمـی جهان شده‌است و بیشترین مدال‌های ایران درون المپیک درون این رشته بـه دست آمده‌است. غلامرضا تختی قهرمان المپیک و جهان درون دهه ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ بـه عنوان یک قهرمان اسطوره‌ای و نماد جوانمردی درون ایران مورد احترام است.

فوتبال درون ایران امروزه از محبوب‌ترین ورزش‌های ایران است. تیم ملی فوتبال ایران پنج بار بـه جام جهانی راه پیدا کرده، سه بار قهرمان آسیـا و چهار بار برندهٔ مدال طلای بازی‌های آسیـایی شده‌است. بسکتبال و والیبال ایران نیز از دههٔ ۱۳۸۰ بـه بعد موفقیت‌های زیـادیب کرده‌اند. تیم ملی بسکتبال ایران درون چهار دوره جام ملتهای آسیـا از ۲۰۰۷ که تا ۲۰۱۳ سه بار قهرمان شده‌است و تیم ملی والیبال ایران باب رتبه ششم درون قهرمانی جهان ۲۰۱۴ و رتبه چهارم لیگ جهانی ۲۰۱۴ بهترین نتایج یک تیم آسیـایی درون این رشته ورزشی راب کرد.

دیزین مـهم‌ترین پیست اسکی ایران و منطقه خاورمـیانـه

ایران زادگاه ورزش چوگان هست و درون متن‌های قدیمـی همچون شاهنامـه فردوسی بـه این بازی اشاره شده‌است. تخته نرد نیز از بازی‌هایی هست که درون ایران ابداع شده و بخش مـهمـی از تکامل شطرنج نیز درون ایران اتفاق افتاده‌است. با توجه بـه محیط کوهستانی ایران ورزش‌های کوهنوردی و صخره‌نوردی نیز درون ایران رایجند. چندین پیست اسکی هم درون نزدیکی تهران واقع هست و پیست اسکی توچال با ارتفاع ۳۷۳۰ متر از مرتفع‌ترین پیست‌های دنیـاست.

ورزش‌های قدرتی همچون وزنـه‌برداری نیز درون ایران بسیـار محبوب هستند. وزنـه‌برداری بعد از کشتی بیشترین مدال‌های المپیکی ایران را بـه دست آورده‌است. هنرهای رزمـی متنوعی نیز درون ایران تمرین مـی‌شوند. کونگ‌فو توآ درون دهه ۱۳۵۰ درون ایران با اقتباس از هنرهای رزمـی چینی ابداع شد و ورزشکاران ایرانی درون رشته‌های مختلف رزمـی بارها قهرمان جهان شده‌اند.

از نخستین حضور رسمـی ایران درون المپیک درون بازی‌های ۱۹۴۸ لندن که تا ۲۰۱۲ لندن، ورزشکاران ایرانی موفق شدند که تا در مجموع ۶۰ مدال به منظور کشورشان تصاحب کنند. ۱۵ مدال طلا، ۲۰ مدال نقره و ۲۵ مدال برنز حاصل تلاش ۳۹ ورزشکار ایرانی درون ۱۵دوره از بازی‌های المپیک است. ۳۳ مدال درون کشتی آزاد، ۱۶ مدال درون وزنـه‌برداری، ۵ مدال درون کشتی فرنگی، ۵ مدال درون تکواندو و یک مدال درون پرتاب دیسک بـه دست آمده‌اند و هادی ساعی با دو مدال طلا و یک برنز پرافتخارترین ورزشکار ایران درون المپیک است. بهترین مقام ایران رتبهٔ چهاردهم درون المپیک ۱۹۵۶ ملبورن هست و بهترین نتیجه از نظر تعداد مدال هم درون المپیک ۲۰۱۲ لندن با ۴ مدال طلا، ۵ مدال نقره و ۳ مدال برنز بـه دست آمد.[۲۰۲]

محدودیت به منظور بانوان

بانوان ایرانی درون ورزش نیز دارای محدودیت‌هایی هستند کـه از سوی حکومت این کشور اعمال مـی‌شوند. بانوان هوادار ورزش‌هایی نظیر فوتبال، اجازهٔ حضور درون ورزشگاه‌ها را ندارند؛ البته ان ایرانی بارها به منظور دیدن مسابقات ورزشی، خود را همانند مردان ساخته‌اند.[۲۰۳][۲۰۴] درون مسابقه‌ای مـیان تیم ملی فوتبال ایران و سوریـه درون ورزشگاه آزادی، بانوان اهل سوریـه وارد ورزشگاه شدند اما از ورود بانوان ایرانی جلوگیری شد؛[۲۰۵] درون نـهایت بانوان ایرانی به منظور ورود بـه ورزشگاه، از پرچم سوریـه استفاده د و خود را سوری جا زدند که تا مسابقه را از نزدیک تماشا کنند.[۲۰۵]

ورزشکاران زن ایرانی نیز به منظور ورزش دارای محدودیت‌ها و قوانینی متفاوت هستند؛ داشتن حجاب اسلامـی هنگام مسابقات یکی از قوانین هست که اگر رعایت نشود یـا تصویری بدون حجاب از ورزشکار منتشر شود، ممکن هست باعث اخراج یـا جریمـهٔ او شود.[۲۰۶] همچنین جداسازی تی درون ورزش این کشور انجام مـی‌شود.[۲۰۷]

رسانـه‌ها

نوشتار(های) وابسته: رسانـه درون ایران

رسانـه‌ها درون ایران، چه درون مالکیت خصوصی باشند و چه عمومـی، زیر نظر دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامـی فعالیت مـی‌کنند. رسانـه‌ها از قبیل کتاب، فیلم. و آلبوم موسیقی حتما قبل از پخش عمومـی بـه تأیید وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامـی برسند.

براساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز درون سال ۲۰۰۷ آزادی مطبوعات درون ایران درون ردهٔ ۱۶۶ از مـیان ۱۶۹ کشور قرار گرفته‌است. این گزارش همچنین دربارهٔ ایران کـه رده ۱۶۶ از مـیان ۱۶۹ کشور بررسی شده را دارد مـی‌گوید کـه روزنامـه‌نگاران ایرانی «با برخورد بسیـار تهاجمـی حکومت کـه اجازه بیـان هیچ‌گونـه انتقاد یـا خواست سیـاسی واجتماعی را نمـی‌دهد، مواجه‌اند»[۲۰۸]

سازمان صدا و سیمای جمـهوری اسلامـی ایران نیز رسانـه‌ای هست که تنـها متولی قانونی پخش برنامـه‌های رادیویی و تلویزیونی درجمـهوری اسلامـی ایران است. بر اساس قانون اساسی جمـهوری اسلامـی ایران، رئیس صدا و سیما با حکم رهبر ایران انتخاب مـی‌شود. این سازمان پیش از انقلاب ۱۳۵۷ سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران نامـیده مـی‌شد.[۲۰۹]