به گزارش ایسنا، بازگشت خارجی های ماشین سازی به ایران روزنامـه «خراسان» آورده است: بازگشت خارجی های ماشین سازی به ایران درون مصاحبه مشروح پژمان رحیمـیان معاون رئیس سازمان انرژی اتمـی ایران و مدیر عامل شرکت مادر تخصصی تولید مواد اولیـه و سوخت هسته‌ای (ت.م.ا.س) بـه تمـهیدات ایران به منظور «بازگشت‌پذیری» درون صورت نقض توافق از سوی طرف مقابل و تصمـیم کشور به منظور کنار گذاشتن توافق هسته‌ای پرداخته‌ایم. بازگشت خارجی های ماشین سازی به ایران درون این‌باره یکی از مـهمترین و حساس‌ترین و واکنش‌برانگیزترین بخش‌های صنعت هسته‌ای ایران، حوزه غنی‌سازی اورانیوم است. بازگشت خارجی های ماشین سازی به ایران حوزه‌ای کـه اگر روزی طرف مقابل درون برجام بـه تعهداتش عمل نکرد و بنا بر بازگشت بـه شرایط قبل از توافق شد، قرار هست اصلی‌ترین کار را انجام دهد. رحیمـیان درباره نقش و سطح این کار مـی‌گوید: «غنی‌سازی به منظور برگشت‌پذیری، هم سریع و هم با ابعاد غیرقابل باور و از جنس مرغوب‌تری خواهد بود.و قطعا با IR1 نیست.»
البته وقتی درباره طراحی و ساخت راکتور جدید اراک پرسیدیم، او واقع‌بینانـه از کندی درون اجرای این برنامـه سخن گفت و تاکید کرد کـه سازمان انرژی اتمـی بـه دنبال جبران این کندی است. رحیمـیان هرچند زمان‌هایی مبنی بر چندماه زمان لازم به منظور طراحی و ساخت راکتور جدید اراک را تایید نمـی‌کند اما زمان‌های طولانی را هم رد کرده و مـی‌گوید: «انتظار داریم درون سال 1400 این راکتور بـه مرحله راه‌اندازی نـهایی خود نزدیک شده باشد.»
بازگشت‌پذیری آن قدر مـهم بوده و به اصطلاح ملکه ذهن مسئولان شده بود کـه حتی درون زمانی کـه تجهیزات هسته‌ای متناسب با تعهدات ایران درون حال جمع‌آوری بود نیز علامت‌های خاصی روی این تجهیزات زده شده که تا در صورت نیـاز، بـه سرعت قابل نصب مجدد شود و سرعت بازگشت‌پذیری ما بالاتر برود. وی درون این باره مـی‌گوید: «ما چون برگشت‌پذیری را درون تمام مراحل مذاکره و اجرا مدنظر داشته‌ایم تمام ماشین‌ها و زیرساخت‌ها را بـه گونـه‌ای جمع‌آوری و ذخیره کردیم کـه نـه‌تنـها آسیبی ندیده بلکه هر روزی کـه بخواهیم مطابق علامت‌گذاری‌های انجام شده سر جای قبلی خود برمـی‌گردد.»
رحیمـیان همچنین بـه برخی انتقادها هم پاسخ مـی‌دهد؛ از جمله اینکه برخی گفته بودند برجام، فردو را تبدیل بـه زمـین فوتبال کرده است! رحیمـیان نقش و اهمـیت تغییرات فیزیکی انجام شده درون فردو را به منظور اولین‌بار چنین توصیف مـی‌کند: «...تبدیل یک سالن فردو، تاکید مـی‌کنم تنـها یکی از سالن‌های فردو بـه یک سالن خالی از تأسیسات، یک مرحله زمان بر از برگشت‌پذیری را از جلوی دست کشور برداشت و اگر طرف مقابل دقیق‌تر فکر مـی‌کرد و برای تبلیغات رسانـه‌ای نیـاز بـه این موضوع نداشت، نباید دست ما را به منظور بازگشت‌پذیری بازتر مـی‌کرد...».
او جزئیـات این موضوع را هم به منظور خبرنگار ما تشریح کرده کـه این جزئیـات فنی و جذاب را کـه خیلی از آن‌ها به منظور نخستین‌بار اعلام مـی‌شود درون بخش دوم گفت‌وگوی مشروح مـهندس پژمان رحیمـیان با روزنامـه خراسان مـی‌خوانید.
آخرین وضعیت بازطراحی راکتور اراک چطور است؟
در موضوع راکتور اراک بـه صراحت درون برجام نوشتیم کـه ایران مدیر پروژه و صاحب پروژه هست به این دلیل کـه اگر تحت هر شرایطی طرف مقابل نخواهد همکاری کند ما همچون راکتور 40 مگاواتی قبلی کـه آن را طراحی کرده، ساختیم و در آستانـه راه‌اندازی بودیم کار خود را ادامـه دهیم. درباره اراک درون پاراگراف 4 و 5 برجام آمده کـه طراحی توسط طرف ایرانی انجام مـی‌شود اما تاکید کردیم کـه باید بـه تایید طرف های مقابل هم برسد. ما الان کار خود را با قوت و سرعت جلو مـی بریم و آن چیزی هم کـه درباره نقش چین گفته مـی‌شود بابت مرور طراحی و صحه گذاری طراحی هست و گرنـه به منظور طراحی بـه طرف چینی احتیـاج نداریم اما درون فضای همکاری برجام و استانداردهای ایمنی کـه وجود دارد حتما قراردادی با آن ها ببندیم کـه مسائل تجاری خود را دارد و تحت نظر شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمـی ایران کـه دیگر شرکت مادر تخصصی سازمان هست در مرحله نـهایی شدن قراردارد.
اواخر تابستان سال قبل آقای صالحی گفتند درباره قرارداد با چین بـه مـیزان 95 درصد نـهایی شدن رسیده ایم. این 5 درصد چیست کـه این قدرطول کشیده است؟
بحث قیمت قراردادهای تجاری معمولا بسیـار مـهم هست الان درون بیشتر مسائل توافق شده ضمن این کـه ما نمـی خواهیم یک محصول آماده از چینی ها بگیریم. ما دنبال انتقال دانش فنی هستیم و باید تمام کار توسط متخصصان ایرانی انجام شود و فقط توسط طرف خارجی مورد بازبینی قرار گیرد. ما حتما قلب راکتور را طراحی کنیم و همکار خارجی حتما صحه گذاری کند و تعهد بدهد کـه از نظر ایمنی مشکلی پیش نمـی آید. قیمتی کـه طرف چینی پیشنـهاد کرده بر اساس بررسی هزینـه ها یک مبلغ هست ولی ما با توجه بـه سوابق قراردادهایی کـه داشتیم یک مبلغ دیگری را پیشنـهاد دادیم. البته اختلاف قیمت زیـادی نداریم ولی چون ما بـه امضای این قرارداد نیـاز مبرم نداریم و کار توسط متخصصان خودمان درون حال انجام است، با دقت مذاکره مـی‌کنیم. طراحی مفهومـی هم تمام شده کـه نیـاز بـه بازبینی خاصی ندارد. درون این بخش مشخص مـی‌شود ما از راکتور چه مـی خواهیم. مرحله بعد طراحی پایـه هست که درون این مرحله قرار داریم و هنوز تمام نشده و پس از اتمام کار به منظور بازبینی بـه طرف خارجی ارسال مـی‌کنیم. ضمن این کـه در این مـیان پیشنـهادهای متنوعی هم به منظور همکاری ارائه شده است.
یعنی ممکن هست طرف چینی را به منظور بازبینی کنار بگذارید؟
ما استقبال نمـی‌کنیم و دوست داریم با طرف چینی جلو برویم.
زمان‌بندی چطور بوده و آیـا از این زمان‌بندی عقب نیستید؟
طبق زمان‌بندی بین 4 که تا 5 سال زمان به منظور بازطراحی راکتور مدرن لازم است. البته درون حوزه سوخت چون سوخت جدید هست باید آزمایش های ویژه ای نیز انجام شود کـه ممکن هست زمان بر باشد. الان تأسیسات تست سوخت با کامل ترین شرایط را درون اختیـار نداریم بعد ممکن هست درباره تولید سوخت زمان‌بندی ما دچار تغییر شود.
وضعیت همکاری بقیـه اعضای کارگروه مدرن‌سازی راکتور اراک از جمله آمریکا چگونـه است؟
کارگروه جلساتی بین خودشان و نیز با ایران دارند. الان درون کارگروه اراک موضوعات بررسی مـی‌شود از جمله این کـه به نیـابت از ایران حتما از تأسیساتی کـه بتواند سوخت اراک را آزمایش کند، بازدید و رزرو کنند. هر مشارکت خود را بـه سهم خود حتما انجام دهد. چین و آمریکا نیز که تا امروز، درون مقام روسای مشترک کارگروه اراک، با این پروژه همراهی کرده و مواردی را کـه خواسته شده توسط این دو رئیس مشترک انجام شده اما هنوز درون مرحله ای نیستیم کـه به درخواست‌های جدی و اصلی مانند تأمـین تجهیزات و ابزار دقیق راکتور رسیده باشیم. درون واقع محک اصلی زمانی خواهد بود کـه ما بخواهیم تجهیزات تأمـین کنیم یـا سوخت بسازیم و آزمایش کنیم.
هنوز اقدام فیزیکی روی زمـین درون اراک انجام نشده است؟
الان خیلی زود است. ما الان درون مرحله طراحی هستیم و زمانی کـه طراحی پایـه تمام شود و همـه تحلیل های ایمنی نـهایی و به تایید برسد، بـه مرحله ساخت و سپس نصب تجهیزات و تأسیسات روی زمـین مـی رسیم البته درون تأسیسات موجود حتما تغییراتی ایجاد شود.
یک سال و دو ماه از اجرای برجام مـی‌گذرد. مـی‌توانید تاریخی به منظور راه‌اندازی راکتور یـا حداقل تست سرد راکتور بدهید؟
تاریخ به منظور راه‌اندازی یک راکتور هیچ گاه نمـی تواند قطعی باشد چون راکتور یک وسیله بسیـار حساس هست و که تا تمام الزامات نظام ایمنی محقق نشود آن راکتور هیچ وقت اجازه راه‌اندازی پیدا نمـی‌کند. درون همـه جای دنیـا معمولا شش ماه که تا یک سال تاخیر بـه دلیل ملاحظات ایمنی وجود دارد. درباره راکتور اراک نیز ما یک برنامـه پنج ساله از زمستان 94 داشتیم کـه شروعش با کندی هایی روبه رو بود کـه در ادامـه جبران مـی‌کنیم. انتظار داریم که تا در سال 1400این راکتور بـه مرحله راه‌اندازی نـهایی خود نزدیک شده باشد.
دولت جدید آمریکا رفتاری دارد کـه باعث شده برخی بگویند ممکن هست برجام بـه سن قانونی خود نرسد. درون واکنش بـه این موضوع و برای راکتور اراک درون خصوص بازگشت‌پذیری برخی هم صحبت از زمان های بسیـار کوتاه چند ماهه د. این حرف ها چقدر درست هست و نظر شما درباره بازگشت‌پذیری ما چیست؟
بحث برگشت‌پذیری موضوع مـهمـی هست که از ابتدا درون مذاکرات مد نظر بوده حتی درون زمان اجرای تعهدات برجامـی هم درون سال گذشته مورد توجه قرار داشته که تا همـه موضوعات با نگاه جدی بـه مسأله برگشت‌پذیری اتفاق بیفتد. بـه نظر ما برگشت‌پذیری ربطی بـه این دولت یـا آن دولت ندارد، حتی ممکن هست از سوی یک کشور دیگر نقض اتفاق بیفتد. ما درون دو حوزه غنی‌سازی (فردو و نطنز) و اراک اقداماتی را انجام دادیم. درون غنی‌سازی برگشت‌پذیری ما هم سریع و هم با ابعاد غیرقابل باور و از جنس مرغوب تری خواهد بود و قطعا با IR1 نیست. اما درون اراک چون موضوع بـه بحث های ایمنی مرتبط هست ممکن هست کمـی‌کندتر باشد. بنده 4 ماه را به منظور اراک نمـی توانم تایید کنم البته بـه این دلیل کـه ممکن هست اطلاعات بنده محدود باشد اما چند سال هم زمان زیـادی است. اگر بخواهیم راکتور قدیمـی را بسازیم همان زمان‌بندی را خواهد داشت و مـی توانیم همان قلب را بسازیم و نصب کنیم. همچنین از همان سوخت های قبلی کـه موجود هست استفاده مـی‌کنیم کـه زمانش نیـاز بـه محاسبه دارد اما بـه صراحت قابل گفتن نیست. درون مجموع بازگشت‌پذیری ما درون یک زمان غیرقابل باور خواهد بود کـه صد درصد از 5 سال مدرن‌سازی راکتور زودتر است.
در مورد تأسیسات فردو طبق ماده 12-15 پیوست 5 ما برخی کارها را با یک سال زمان انجام دادیم. علت چه بود؟
فایده پاراگراف 12-15 این بود کـه حداقل برجام حدودا یک سال از عمرش بگذرد و چون فردو به منظور ما حساسیت داشت نتایج اقدامات طرف مقابل هم به منظور ما مشـهودتر شود و گرنـه ما مـی‌توانستیم همان موقع جمع‌آوری از یکی از سالن‌های فردو را کـه در یک سالگی صورت گرفت انجام دهیم. درون این یک سال سکوها و اتصالات وجود داشتند، ماشین ها هم درون فردو بودند فقط درون مکانی درون جنب سالن نگهداری مـی شدند که تا اگر نیـاز بـه برگشت‌پذیری بـه شکل قبلی درون فردو داشتیم ظرف چند روز یـا حداکثر یک هفته بتوانیم. این تدبیر کـه برخی اقدامات یک سال زمان داشته باشد بـه خاطر امتحان برجام بود که تا درباره استمرارش اطمـینان حاصل شود. بعد از این کـه یک سال از برجام گذشت، ارزیـابی این بود کـه این تعهد را انجام دهیم کـه در زمان مقرر سازمان این کار را بـه سرانجام رساند.
برخی نمایندگان مجلس گفتند فردو بـه زمـین فوتبال بدل شده است. امروز وضعیت این تأسیسات چگونـه است؟
این کـه از تعبیراتی با بار منفی راجع بـه تأسیسات ملی خود استفاده کنیم خیلی درست نمـی دانم اما اگر ما بخواهیم سناریوهای برگشت‌پذیری از جمله استفاده از ماشین های پیشرفته را اجرا کنیم الزاما حتما آن جا یک روزی بـه صورت اولیـه یـا بـه تعبیر برخی به زمـین فوتبال تبدیل مـی شد که تا بتوانیم ماشین های جدید با ارتفاع بلند را نصب کنیم. روی سکوهایی کـه برای IR1 کوتاه قد طراحی شده نمـی توانستیم ماشین های جدید را نصب کنیم. بنابراین تبدیل یک سالن فردو، تاکید مـی‌کنم تنـها یکی از سالن‌های فردو بـه یک سالن خالی از تأسیسات، یک مرحله زمان‌بر از برگشت‌پذیری را از جلوی دست کشور برداشت و اگر طرف مقابل دقیق تر فکر مـی‌کرد و برای تبلیغات رسانـه‌ای نیـاز بـه این موضوع نداشت، نباید دست ما را به منظور بازگشت‌پذیری بازتر مـی‌گذاشت، چراکه شکل قبلی سالن با سکوها و تأسیسات قدیمـی IR-1 باعث مـی شد که تا برخی عملیـات عمرانی اضافی و زمان بر درون موقع برگشت‌پذیری داشته باشیم کـه کار را بـه تاخیر مـی‌انداخت.
شما درون فردو اتصالات و شیرآلات و جعبه‌های برق را هم برچیدید. این‌ها نمـی‌توانست به منظور ماشین‌های جدید استفاده شود؟
وقتی ماشین عوض مـی‌شود فرایند غنی‌سازی تغییری نکرده و این طور نیست همـه این قطعات بدون استفاده شود ضمن این کـه از تمام این قطعات مـی‌توانید به منظور IR1 ها درون این 10 سال و سایر ماشین‌های شبیـه IR1 مثل IR2M یـا IR4 بـه عنوان قطعات یدکی استفاده کنید. اما اگر ماشین‌های خیلی بزرگ مثل IR8 را بـه کار بگیریم چون دبی گاز متفاوت هست ممکن هست اندازه لوله‌ها و شیرها تغییر کند اما با ماشین IR6 کـه الان درون نطنز تست گاز مـی‌شود با تعدیلاتی مـی توان از همـین شیرآلات و تابلوها استفاده کرد. بنابراین چیزی دور انداخته نخواهد شد.
قرار بود فردو بـه مرکز پیشرفته هسته‌ای با همکاری روس‌ها تبدیل شود. درون این باره چه کردید؟
بر اساس آن چیزی کـه در پاراگراف 44 برجام نوشته شده ما با روس‌ها توافقی به منظور این کـه فردو یک مرکز پیشرفته هسته‌ای شود نداشتیم البته قرار هست چنین مرکزی ایجاد شود کـه شرایط آن بـه دلیل لزوم همکاری بین‌المللی درون ضمـیمـه 3 برجام آمده است. آن چه ما با روسیـه درون برجام درون پاراگراف 1/46 قرار هست انجام دهیم، بحث ایزوتوپ‌های پایدار هست که بـه تازگی قراردادی هم منعقد شده و شروع کرده‌ایم. اگرچه کار طولانی‌مدت و فناوری سطح بالایی دارد. بنابراین تبدیل فردو بـه مرکزی کـه اشاره کردید، روال خود را طی مـی‌کند و منوط بـه همکاری‌های بین‌المللی با ایران هست اماانی کـه مـی‌خواهند با ایران درون این حوزه‌ها همکاری کنند حتما ابتدا واجبات دیگر، مشخصاً اراک و طراحی و تولید سوخت آن را کـه در برجام مقدم هست انجام دهند. بعد تا اعضای 1+5 کشورها تعهدات اولویت‌دار خود را درون این حوزه‌ها انجام نداده‌اند صحبت درباره همکاری به منظور تبدیل فردو خیلی زود است.
در آخرین گزارش آژانس آمده هست از 1044 ماشینی کـه در فردو حفظ شده، دو سانتریفیوژ به منظور تولید ایزوتوپ پایدار بـه کار مـی‌رود. این دو ماشین دقیقا چه کاری مـی‌کنند؟
ایزوتوپ پایدار همان فرایند و رویـه‌ای را حتما طی کند کـه برای غنی‌سازی اورانیوم طی کردیم. اگرچه اورانیوم را درون اینجا غنی نمـی‌کنیم اما فرایند ایزوتوپ پایدارهم مشابه است، لذا ایستگاه‌های تستی مـی‌خواهیم کـه طبق پاراگراف 50 برجام حتما در فردو انجام شود. این کار درون راستای برجام و در جهت تقویت آن انجام مـی‌گیرد.
درباره فردو روند برگشت‌پذیری چگونـه است؟ آیـا اجرای بندهای 2-47 و 2-48 - جمع‌آوری همـه تأسیسات و زیرساخت‌ها که تا یک سال بعد از برجام - با این دید درون برجام گنجانده شد که تا در زمان برگشت‌پذیری مورد استفاده قرار گیرد؟
خیر، با این تفکر درون برجام نیـامد. مسأله فردو با نطنز قابل مقایسه نیست. درون فردو موضع طرف مقابل نبود هرگونـه فعالیت صنعت هسته‌ای بود بنابراین ما حداقل های لازم را کـه 1044 ماشین مـی شد و ماشین هایی بودند کـه 20درصد را به منظور ما تولید کرده بودند حفظ کردیم. ما به منظور این کـه روزی درون صورت نقض برجام کار 20درصد را درون فردو شروع کنیم فقط کافی هست مخزن گاز UF6 را از نطنز بـه فردو ببریم و همـه چیز آماده است. یک سالن با این شرایط حفظ شد.
برای نصب IR8 ها درون فردو نیـاز بـه سکو ندارید؟
خیر، این ماشین با این دیدگاه توسعه پیدا مـی‌کند کـه در مقابل ارتعاشات احتمالی حساس نباشد و در نتیجه بـه احتمال زیـاد نیـاز بـه سکو نخواهد بود.
در موضوع غنی‌سازی الان مـیزان غنی‌سازی ما درون سال چقدر است؟
مقدار غنی‌سازی بسته بـه این کـه چه درصدی تولید کنیم یـا خوراک بدهیم متفاوت هست و نمـی‌توان گفت چقدر است. ما الان حدود 5060 سو درون سال غنی‌سازی داریم کـه حدود 5000 کیلو درون سال مـی‌شود یعنی ماهانـه حدود 400 کیلو. البته هم‌اکنون با تدابیر ویژه‌ای از این ظرفیت استفاده مـی‌کنیم.
ذخایر ما حتما 300 کیلو باقی بماند. این اضافه را قرار هست چه کنیم؟
ما الان تمـهیداتی اندیشیدیم و مدیریت مـی‌کنیم کـه بدون مواجه شدن با محدودیت 300 کیلو هم غنی‌سازی را ادامـه دهیم و هم تعهد خود را رعایت کرده باشیم. البته تاکنون بـه 300 کیلو نرسیده ایم اما هر زمان بـه این مـیزان رسیدیم طبق پاراگراف 57، سه راه داریم. راه خوب تبدیل بـه سوخت هست که زمان بر است. راه مـیانـه این هست که بـه بازارهای بین‌المللی عرضه و با کیک زرد بدون نیـاز بـه تصویب کانال خرید تبادل کنیم و راه سوم کـه به عنوان رزرو دو راه دیگر است، رقیق است.
الان ذخایر ما چقدر است؟
ذخایر ما درون حدی کـه برای کارهای سازمان نیـاز داریم کافی است. البته آژانس آمارهایی مـی دهد کـه به شدت مورد اعتراض سازمان هست و حتما فقط بـه صورت کلی بگوید کـه ایران تعهد خود را درباره 300 کیلو انجام داده یـا نـه. گزارش اخیر (اسفند 95) مدیرکل مورد اعتراض شدید جمـهوری اسلامـی ایران قرار گرفت و به دلیل استقلال نداشتن آژانس بـه عنوان یک نـهاد بین‌المللی، تحت فشار کشورهای صاحب نفوذ گزارش اخیر خارج از چارچوب مصرح درون برجام بود.
یک موضوع مسأله ساز درون این روزها رسوبات غنی‌شده درون لوله ها و مجموع ذخایر ایران بود. موضوع چیست؟
ایران با آژانس درباره 300 کیلو اختلاف نظری داشت کـه این اختلاف نظر درون کمـیسیون مشترک برجام مطرح و به صورت رسمـی ثبت شد یعنی اختلاف نظر ما با آژانس درباره 300 کیلو رسما توسط کمـیسیون مشترک بـه رسمـیت شناخته شد. اما ما موادی بـه عنوان رسوبات غیر قابل استفاده داخل لوله‌ها، مخازن و ها داشتیم کـه دارای غِناهای مختلفی بودند. این مواد اگر چه قابل استفاده نبودند اما با تیزهوشی از این موضوع نیز حسن استفاده را کردیم. بنابراین بـه جای این کـه در سقف 300 کیلو ذخایر ما مواد غیرقابل استفاده باشد این مواد غیرقابل استفاده را کـه حدود 100 کیلو بود حذف کردیم و به جای آن مواد قابل استفاده و مرغوب تهیـه و نگهداری مـی‌کنیم. ضمن این کـه اصلا این موضوع بـه نطنز مربوط نبوده و رسوبات مربوط بـه واحد بازتبدیل اصفهان است.
تعداد ذخیره سانتریفیوژهای ما درون چه وضعیتی است؟
ما الان بیش از 8 هزار ماشین سانتریفیوژ استفاده نشده و به عبارتی غیرآلوده بـه اورانیوم درون انبار داریم و تعداد زیـادی ماشین آلوده هم داریم کـه این‌ها جایگزین ماشین‌های فعلی کـه معیوب مـی‌شوند، خواهد شد.
این ها همـه سالم هستند؟ چون برخی منتقدان مـی‌گویند هنگام باز ماشین‌ها بخش زیـادی از بین رفته‌اند.
ما چون برگشت‌پذیری را درون تمام مراحل مذاکره و اجرا مد نظر داشته‌ایم تمام ماشین‌ها و زیرساخت‌ها را به‌گونـه‌ای جمع‌آوری و ذخیره کردیم کـه نـه‌تنـها آسیبی ندیده بلکه هر روزی کـه بخواهیم مطابق علامت‌گذاری‌های انجام شده سر جای قبلی خود برمـی‌گردند. البته اگر موجودی انبار ماشین‌های IR-1 بـه 500 عدد برسد تولید مـی‌کنیم بـه گونـه‌ای کـه همـیشـه 500 ماشین آماده بـه کار درون انبار داشته باشیم.
در مواد 33 که تا 37 برجام گفته شده درباره IR4 و IR5 که تا سال دهم مـی‌توانید تست کنید اما درباره IR6 و IR8 که تا هشت سال ونیم، 30 عدد را مـی‌توانیم گازدهی کنیم. علت این تفاوت چیست؟
ابتدا حتما بگویم کـه همـه این ماشین‌ها درون حال گازدهی با اورانیوم غنی‌شده هستند. IR4 که تا IR8 ماشین هایی هستند کـه همگی از کامپوزیت ساخته شده و از روتور غیرفلزی استفاده مـی کنند یعنی مواد پیشرفته غیرفلزی دارند. فرق آن ها فقط درون ظرفیت جداسازی است. مثلا IR4 یـا IR2M حدود 5 سو(5 کیلو غنی‌سازی درون سال)، IR6 حدود 10 سو و IR8 هم 20 سو است. IR5 هم ماشین واسطی هست بین IR-4 و IR-6 کـه چون یک ماشین امـید بخش تحقیقاتی بود تست های مکانیکی و گازدهی یک ماشین را روی آن ادامـه مـی‌دهیم ضمن این کـه ما یک زنجیره 164 تایی از IR2M و یک زنجیره 164 تایی از IR4 داشتیم و تست‌های خود را بـه خوبی انجام داده بودند علت این کـه 10 ماشین را ادامـه مـی‌دهیم این هست که با وجود انجام همـه تست‌ها بتوانیم که تا سال دهم باز هم این ماشین را بهبود دهیم. الان هزار دستگاه IR2M را کـه از نظر ظرفیت جداسازی معادل IR4 هست در اختیـار داریم و مشکلی هم ندارند. ضمنا برجام هم نگفته بعد از سال هشت و نیم گازدهی نکنیم گفته بـه 30 ماشین بـه بالا قبل از سال هشت و نیم گازدهی نکنیم.
الیـاف کربن کـه زمانی هم حاشیـه‌ساز شد درون کجا بـه کار رفته و در کجا تولید مـی‌شود؟
در بدنـه همـه ماشین‌های IR4 که تا IR8 از الیـاف کربن استفاده مـی‌کنیم. روش‌های متنوعی نیز به منظور تأمـین این مواد داریم و هیچ مشکلی نیست و به هر مـیزان درون دسترس متخصصانمان قرار دارد.
الیـاف کربن چه تاثیری درون کار سانتریفیوژها دارد؟
وقتی از فلز استفاده مـی‌کنیم مثل IR1 دور ماشین را از مقدار خاصی بیشتر نمـی‌توان کرد زیرا فلز دچار پارگی مـی‌شود اما با الیـاف کربن مـی‌توان دور ماشین را بالاتر برد کـه مستقیم با افزایش مـیزان ظرفیت غنی‌سازی ماشین (سو) درون ارتباط است.
در بازگشت‌پذیری احتمالی گزینـه ما درون استفاده ازکدام ماشین خواهد بود؟
بازگشت‌پذیری ما سناریوهای خودش را دارد کـه قابل طرح نیست اما گزینـه‌های متنوعی داریم کـه استفاده مـی‌کنیم. بـه طور خلاصه بر اساس یک منطق، ترکیبی از همـه ماشین‌ها را شامل خواهد شد.
این هزار ماشین IR2M مـی‌تواند درون ترکیب بازگشت‌پذیری ما باشد؟ چون این‌ها که تا زمان جمع‌آوری خاموش بودند.
بله این‌ها هم جزو سناریوهای ما هستند، ضمن اینکه نتیجه خود را درون زنجیره 164 تایی بـه خوبی نشان داده و به تولید انبوه هم رسیده‌اند. شروع کار درون برگشت‌پذیری مـی‌تواند با این ماشین‌ها باشد اما محدود بـه آن نخواهد بود.
برنامـه به منظور غنی‌سازی درون نطنز چیست؟ چه ماشین و چه مـیزان سو به منظور نطنز درون نظر گرفته شده است؟
IR1 ماشینی هست که ایران با آن غنی‌سازی را شروع کرد و حق خود را گرفت. اما قطعا آینده نطنز با IR1 نیست. نطنز سایتی هست که بسته بـه اندازه ماشین بین 40 که تا 48 هزار قابلیت نصب ماشین دارد. اگر IR1 باشد 48 هزار عدد و اگر ماشین‌های دیگر باشند از نظر تعداد کمتر ولی از نظر ظرفیت چند برابر را درون خود جای مـی‌دهد.
این امکان وجود دارد کـه یک روز فقط درون نطنز 190 هزار سو غنی‌سازی داشته باشیم؟
بله، به‌راحتی حتی بیشتر هم ممکن است.
آخرین وضعیت IR8 بعد از دو ماه و نیم از گازدهی را چطور ارزیـابی مـی‌کنید؟
بسیـار خوب است. IR8 هم درون حوزه مکانیکی خوب هست هم درون گازدهی؛ اما فرایند تست‌ها طولانی هست و تمام این تست‌ها درون زمان خودش حتما انجام شود و ادامـه یـابد. درون عین حال ماشین از نظر پایداری مشکلی نداشته و وضعیت بسیـار خوبی دارد. ما فکر مـی‌کنیم حداقل بین یک سال که تا یک سال و نیم دیگر روی تک‌ماشین نیـاز بـه تست‌های مختلف داشته باشیم چون عجله‌ای نداریم و به دنبال ماشین‌های باکیفیت و کم‌آسیب هستیم. الان ماشین IR6 را داریم کـه تست‌های خود را بـه خوبی پشت سر گذاشته است. IR4 و IR2M هم ماشین‌های کاملی بـه شمار مـی‌روند کـه برای تولید ما بعد از سال دهم مناسب هستند اما درباره IR8 چون خرابی آن هزینـه سنگینی دارد حتما با احتیـاط جلو برویم. تخمـین ما بین یک سال که تا یک سال و نیم کار روی تک ماشین است.
همـه مراحل طراحی و ساخت IR8 کاملا ایرانی است؟
بله هیچ نقطه خارجی ندارد. اصولا همـه ماشین‌های بعد از IR1 کـه ساختیم کاملا ایرانی هستند.
انتهای پیـام
[بازگشت خارجی های ماشین سازی به ایران]نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sat, 30 Jun 2018 11:10:00 +0000