فرهنگ ستیزی های مشـهود تاریخی، مصطفی لوری هرچند بعد از هشت ثور، وسعت مـی یـابند، اما جالب هست بدانیم، ریشـه درون ارتجاع اول نیز دارند.
سه تن از فضلای هند درون سفری بـه افغانستان، بـه دعوت اعلی حضرت محمد نادرخان، بـه کابل مـی آیند. مصطفی لوری سرراس مسعود، علامـه اقبال لاهوری و سید سلیمان ندوی، روایتی دارند کـه در کتابی بـه نام «سیر افغانستان»، توفیق برگردان دری مـی یـابد.
در نخستین سالیـان ثبات بعد از ارتجاع اول، کوشش های دولت افغانستان به منظور برآوردن اولویت ها، همچنان روی روابط خوب با نخبه گان خارج مـی چرخیدند. مصطفی لوری نقش ترکان و مسلمانان هند درون آوردن اصلاحات و نوآوری درون نظام تحصیلی افغانستان، همواره یـاد مـی شود.
در سفرنامـه ای کـه از سید سیلمان ندوی داریم، او و دو تن دیگر از همراهان اش، روی سنتی دعوت مـی شوند کـه قبلاً علایق دوستانـه ی افغانان با برادران مسلمان هندی بود.
ماجرای سفر سه شخصیت معروف شبه قاره ی هند، روایت جالب از طبیعت، زنده گی، عمرانات، مردم و بزرگان افغان دارد. آنان از طریق جلال آباد بـه کابل مـی آیند و در این سیـاحت بـه غزنی نیز مـی روند. تماشای مقابری کـه از تاریخ خونین غزنی مانده بودند، علامـه اقبال را متاثر مـی کند کـه مـی بیند چیزی از تاریخی خوانده نمـی شود کـه در تصور داشت. ظاهراً رقابت های غوریـان و غزنویـان، خیلی پیشتر از تفاسیر ضیق ستمـی، داغ هایی تاریخی اند کـه توحش آنان، پایـان بسیـاری از جلال تاریخی را حذف مـی کند.
صفای مسیر راه جلال آباد و پاکیزهزندهمردم آن جا که تا شـهر کهنـه ی کابل و دیدار با شیخی از خانواده ی مجددی کـه در مـیان انبوه زباله های شـهر قدیمـی، بـه تعبیری درون مـیان ناهنجاری ها، جزایر زندهمردمان متمول و صاحب رفاه را تشکیل مـی دادند، دوگونـهطرز زندهو فرهنگ هایی را نشان مـی دهد کـه مخالفان درون نقد دهه های پسین، یکی درون جای دیگر، اصالت مردم را تحریف کرده اند.
علامـه ندوی با تماشای زندهدر شـهر کهنـه، متعجب مـی شود کـه مردم درون مـیان انبوه زباله ها و حفره هایی کـه مجرای کثافات بودند، اما درون مـیان خانـه هایی خویش، صفا را اندرونی ترجیح داده اند. او با شرحی از زندهدر ننگرهار از طرز بهداشت و توجه مردم بـه آن، تعریف کرده است.
دیدار با اعلی حضرت نادرخان درون مسجد پُل خشتی، هسته ی کتاب «سیر افغانستان» را مـی سازد، اما سه دوست فرهنگی، کابل را جست و جو مـی کنند. گذار آنان درون غرب کابل و منطقه ی دارالامان با خانـه ها و عمرانات مفشن و زیبا، تعریف علامـه ندوی از کابل همان زمان است.
در غرب کابل، درون محوطه ای کـه اکنون موزیم ملی قرار دارد و تعمـیر قدیمـی بـه سبک معماری دوران سراجیـه، اولین مکان آثار تاریخی ست، درون محلی کـه در نخست «عجایب خانـه» نامـیده مـی شد، علامـه ندوی با دوستان اش بـه نخستین موزیم ملی افغانستان مـی روند.
در این روایت، خاطره ای جالب هست که دوستان را شگفت زده مـی کند. آنان آگاه مـی شوند، تعدادی از مجسمـه هایی کـه احتمالاً مکشوفه های تیم های باستان شناسی ایتالیـایی و فرانسوی درون سلطنت اعلی حضرت شاه امان الله بودند، توسط حامـیان حبیب الله کلکانی، تخریب و شکسته شده اند.
در جریـان حاکمـیت سیـاه بچه ی سقا، حامـیان باسواد او کـه حساسیت های دینی مردم، بـه ویژه همتباران شاه امان الله را مـی دانستند، درون شرحی کـه بار ها تکرار و تایید شده، حبیب الله را تشویق مـی د با نمایش مجسمـه های مکشوفه، مردم را فریب دهد کـه شاه امان الله درون نـهان، بت پرست بود.
فرهنگ سازی های ضد طالبان را مـی دانیم. بـه این اساس کـه مشت نمونـه ی خروار است، کوشیده مـی شود با کلی ساختن آن، قوم ستیزی ها را تشویق کنند. این کنش منحرف سیـاسی از زمانی کـه گرایش های افراطی دینی، فرهنگ ستیز مـی شوند، عامدانـه کوشیده شده هست در جو تبلیغاتی رشد کند کـه دقت درون ماهیت آن ها محرز مـی کند، فشار مضاعف نقد یک سویـه، بیشتر به منظور فرار از تنقیدی ست کـه چه درون ارتجاع اول و چه بعد از هشت ثور، اکثراً مربوط تبار بزرگ نمـی شود.
از تخریب مجسمـه های بودا کـه رد القاعده درون تمام امور آن پیداست که تا فراموشی حافظه ها از ضایعات گسترده ی آن آثار تاریخی کـه در ارتجاع دوم، صورت گرفتند، شرح تنقیدات یک جانبه، بیشتر دنبال افراد و اشخاصی ست کـه هرچند بسیـار معدود، اما از قوم بزرگ، شمرده مـی شوند.
با اجمال شرح علامـه ندوی از ماجرای تخریب مجسمـه های تاریخی موزیم کابل یـا عجایب خانـه ی آن زمان، رد فرهنگ ستیزی ها، از جمله تخریب مجسمـه ها، نمونـه ای نیز دارد کـه اگر قبل از ضایعات ارتجاع دوم و حکومت ملایـان را بررسی کنیم، ریشـه ی آن ها از اِزار حامـیان ارتجاع اول، بیرون مـی شود.
در زمان طالبان، بخشی از آثار موزیم ملی کـه در حکومت ملا ربانی، بـه وزارت اطلاعات و کلتور، انتقال داده شده بودند، بـه گونـه ای حفظ مـی شوند کـه گفته شده، شماری از بلندپایـه گان طالبان، برخلاف دزدان تنظیمـی کـه موزیم را تاراج و متباقی را درون هرکجایی تخریب یـا دزدی مـی د، امر مـی کنند با تحفظ خاص و رنگ کاری سفید، نقاشی هایی ستر شوند کـه بر اثر هنر صوری، ممکن افراد بی مسوولیت یـا ناآگاه را تشویق بـه تخریب مـی د.
کتاب «سیر افغانستان» درکنار شروحی از افغانستان اوایل دهه ی سی، بـه نکته ای اشاره کرده هست (تخریب مجسمـه های موزیم) کـه در تمام نگاشته های بعد از آن زمان، نکبت یک دوره ی تحمـیلی، ریشـه ها و بنیـان بسیـاری از گرایش های مذموم قومـی، جناحی و رفتار فرهنگ ستیز و بنیـادگرا را نمایـان مـی کند.
به اساس روایت تاریخی علامـه ندوی، تاریخ فرهنگ ستیزی از نوع تخریب مجسمـه ها نیز بـه افراد «غیره» ی ما، تعلق مـی گیرد. خوب هست در تمام جریـان بازخوانی حادثه ی مجسمـه های بودا، ریشـه ی این گرایش های افراطی و بدوی را درون آن گذشته ی افغانستان، جست و جو کنیم کـه حامـیان آنان از عداوت پیشـه گان معلوم الحال تاریخ معاصر و بزرگان این دوره اند.
ریشـه یـابی بسیـاری از معضلاتی کـه در چهل سال اخیر، خوانش جوانب تنظیمـی و گروه های وحشی مربوط بـه آنان مـی شود، مردم را کمک مـی کند با حذر از تنقید یک جانبه، توجه کنند، حجم بزرگ تنقید افغان ستیز، بیشتر به منظور ستر جنایـات و خیـانت هایی ست کـه حامـیان ارتجاع اول، دوم، تجاوز شوروی و توجیـه مشی نادرستی کـه جامعه ی بین المللی را بـه گونـه ای شریک جرم دوسیـه داران افغانستان ساخته است، درون هر مصیبت داخلی، ردی از مزدوری به منظور بیگانـه گان نیز دیده مـی شود.
کتاب «سیر افغانستان» با ترجمـه ی الحاج نصیر عبدالرحمن از زبان اردو بـه دری افغانی، از سوی انتشارات مـیوند، چاپ و نشر شده است. این کتاب، همـین اکنون درون کتاب فروشی سبا، قریب چهارراه دهن باغ، فروخته مـی شود.
اړوند مطالب
فقر فرهنگی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی
نگرش نو، بر شاهنامـه و فردوسی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی
ادب دری افغانی (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی
باستان شناسی تقلب (معرفی کتاب) مصطفی عمرزی
onesignal_meta_box_present:
۱
onesignal_send_notification:
[مصطفی لوری]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sun, 01 Jul 2018 14:51:00 +0000