چیچن ایتزا
+چیچن ایتزا اثری باستانی از تمدن مایـا هست که درون کشور مکزیک واقع شده است. سازه ماکاروني برج ايفل این اثر جزو مـیراث جهانی یونسکو بـه شمار مـیرود. سازه ماکاروني برج ايفل درون سال ۲۰۰۷ مـیلادی، این اثر بـه همراه ۶ اثر دیگر درون یک رای گیری جهانی بـه عنوان یکی از عجایب هفتگانـه جدید معرفی شدند.
محوطه (سایت) چیچن ایتزا شامل چندین ساختمان سنگی هست که قبلاا بـه عنوان قصر، معبد، ، مغازه و ... بـه کار مـیرفته اند. مطرح ترین قسمت های آن عبارتند از
* El Castillo (قلعه)
o مـهمترین اثر این مجموعه، El Castillo ( بـه معنای قلعه درون اسپانیولی) هست که عبارتست از هرمـی پلکانی کـه از هر چهار طرف دارای پلههایی که تا بالای هرم است. این معبد، متعلق بـه خدای آسمان بوده است.
* معبد جنگجویـان
* محوطه بازی
* سایر سازه ها
o معابد و سازههای دیگری نیز درون محوطه اثر تاریخی چیچن ایتزا قرار دارند.
................................................................
مجسمـه حضرت مسیح برزیل
+مجسمـه مشـهوری کـه در برزیل درون شـهر Rio de Janeiro قرار دارد و بسیـاری از مردم آن را درون تلویزیون دیده اند درون حقیقت مجسمـه مسیح منجی است. این مجسمـه با 125 فوت ارتفاع درون سال 1926 و در ارتفاع ۷۱۰ متری نوک کوه Corcovado ساخته شده است. مجسمـه مذکور حالت ایستاده عیسی مسیح را درون حالیکه دستان خود را کاملاً باز کرده هست نشان مـی دهد کـه این حالت نشان دهنده پذیرش همـه انسانـها درون آغوشش است. مجسمـه عیسی مسیح نشانـه برزیل هست که امروزه شـهرتی جهانی پیدا کرده است.
توریستهایی کـه از برزیل دیدن مـی کنند حتماً بـه دیدن این مجسمـه نیز مـی روند. دست چپ این مجسمـه بـه سمت شمال شـهر Rio de Janeiro و دست راست آن بـه سمت جنوب شـهر اشاره مـی کند. مناظر بسیـار جذابی را مـی توان از آنجا مشاهده کرد کـه نفس را درون تماشاچی حبس مـی کند. این مناظر شامل شـهر Rio، خلیج، کوه Sugarloaf و ساحل رودخانـه های Copacabana و Ipanema مـی شود. علاقمندان بـه فوتبال نیز مـی توانند منظره ای از استادیوم را مشاهده نمایند.
................................................................
کولوسئوم
+
Coliseum معروفترین آمفی تئاتر دایره وار(بیضی) عظیم تاریخی کـه تعداد ردیفهای صندلی آن بـه تعداد پنجاه هزار ودارای ۸۰ درون ورودی است. واژه کلوسئوم بـه معنی «جایگاه بزرگ» نام دیگر آن آمفی تئاتر فلاویوسی(amphitheaterum flaviusi) است. ساخت کولوسئوم توسط Vespasian (وسپاسین)امپراطور سالهای ۶۹ که تا ۷۰ روم پایـه گذاری شد، بعد از آن پسرش Titus (تیتوس)در سال ۸۰ بعد از مـیلاد آنرا بنا کرد، کـه نـهایتا توسط Domitian (دومتین)برادر Titus کـه در سال ۸۱ بر وی غلبه کرد و بر جایگاه امپراطور روم نشست، کامل شد و به پایـان رسید. کولوسئوم بـه عنوان اولین آمفی تئاتر دائمـی و ماندگار ساخته شده درون روم، درون زمـینهای باتلاقی ما بین تپههای Esquiline(اسکوئیلین) و Caelian(کائلین) واقع شده بود.
در این مجموعه امپراطور روم شاهد فجیع ترین جنایـات بـه شکل کشتار بردگان و مسیحیـان بودهاست نبردهای خونین بر سر مرگ و زندگی گلادیـاتورها یکی از سرگرمـیهای روزانـه امپراطوران و اشرافیـان روم بودهاست قدمت تاریخی و شکوه و جلال این عمارت از یک سو و کارامدی آن به منظور اجرای نمایش و امکان کنترل جمعیت، از سوی دیگر، باعث شد این سالن یکی از بزرگترین بناهای معماری روم باستان بـه شمار مـیرفت.
پلان این مجموعه بـه شکل بیضی بـه قطرهای ۱۸۸ و ۱۵۶ متر زیر بنای آن حدود ۶ جریب مـیباشد ارتفاع آن تقریبا بـه اندازه یک ساختمان۱۵ طبقه مـیرسد(حدود۴۸متر) کف صحنـه چوبی هست و درون زیر آن مجموعهای از اتاقها و گذرگاهها به منظور عبور حیوانات وحشی و سایر تدارکات لازم جهت راه اندازی و اجرای نمایش قرار گرفتهاست. تعداد ۸۰ دیوار بـه عنوان تکیـه گاه به منظور طاقهای گنبدی شکل، گذرگاهها، پلکان و ردیفهای صندلی، روی صحنـه قرار گرفتهاست. لبه بیرونی طاقهای متوالی باعث اتصال طبقات مختلف و پلکان بین آنـها بـه یکدیگر شدهاست. نمای داخلی Coliseum از بالا سه ردیف طاقهای گنبدی شکل رو درون روی ستونها و سر ستونها قرار گرفتهاند،
در ستونهای طبقه اول سبک معماری دوریک (Doric)، درون طبقه دوم سبک ایونیک (Ionic)، و در طبقه سوم سبک قرنتی (Corinthian) کـه نزدیک بـه سبک کلاسیک یونان بود، بـه کار رفتهاست.این بنا بـه دلیل عبور و مرور آسان جمعیت بـه داخل و خارج مـیدان یکی از شاهکارهای مـهندسی هست در بالای این سه طبقه اصلی، طبقه زیرشیروانی شامل ستونهای مستطیل شکل سبک قرنتی قرار دارد، فضای بین ستونها با ۴۰ عدد پنجره کوچک مستطیل شکل پر شدهاست.
در قسمت بالا، دیوارکوبها و بندگاههایی وجود دارد کـه تیرکهایی را کـه سایـه بانها بـه آنـها آویزان است، نگه داشتهاند. درون ساخت عمارت با دقت بسیـاری از انواع ترکیبات ساختمانی استفاده شده، به منظور فونداسیون از بتون و برای ستونها و طاقها از سنگ آهک (تراورتن) استفاده شده، درون ستونهای بـه کار رفته به منظور دیوار دو طبقه زیرین، از نوعی سنگ متخلخل بـه نام توفا (Tufa) استفاده شدهاست. به منظور طبقات فوقانی و اکثر طاقها از آجر بتونی استفاده شدهاست.
................................................................
دیوار چین
+دیوار چین کـه یکی از هفت اعجاز جهان شمرده مـی شود، درون جهان بـه لحاظ زمان ساخت طولانی ترین و بزرگترین مـهندسی تعی نظامـی درون قدیم هست .
این دیوار درون نقشـه جغرافیـایی چین ۷۰۰۰ کیلومتر امتداد یـافته است. این اثر سال ۱۹۸۷ درون "فهرست مـیراث جهانی " ثبت شد. تاریخ ساخت دیوار چین بـه قرن ۹ قبل از مـیلاد باز مـی گردد.
حکومت وقت چین به منظور جلوگیری از حملات ملیت های شمالی ، برجهای آتش به منظور خبر رسانی و یـا قلعههای مرزی به منظور حصول اطلاعات دشمن را درون ارتباط با دیوار و بر روی آن ایجاد کرد .
در دوره حکمرانی سلسلههای بهار وپاییز و کشورهای جنگجو ،مـیان دوک ها جنگ بر پا شد و کشورها با استفاده از کوههای مرزی بـه ساخت دیوار پرداختند که تا سال ۲۲۱ قبل از مـیلاد ،امپراتور چین شی خوان بعد از بـه وحدت رساندن چین ، دیوارهای دوک ها را بـه هم متصل کرد کـه به صورت دیوار بزرگ درون مرزهای شمالی بر روی کوهها درون آمد . او مـی خواست با این کار از حملات دشمن بـه مراتع شمالی جلوگیری کند.
در این زمان طول دیوار چین بـه ۵۰۰۰ کیلومتر مـی رسید. درون سلسله خان بعد از سلسله چین طول دیوار بـه ۱۰ هزار کیلومتر رسید. درون تاریخ دو هزار و اندی ساله چین، حکمرانان دوران مختلف بـه ساخت دیوار چین پرداختند . که تا اینکه طول دیوار بـه ۵۰ هزار کیلومتر رسید. این مـیزان معادل گردش بـه دور کره زمـین هست .
دیواری کـه اکنون مردم مشاهده مـی کنند ، دیوار متعلق بـه سلسله مـینگ (سال ۱۳۶۸ – سال ۱۶۴۴ ) هست از غرب بـه دروازه " جایو گوان " درون استان گان سو چین و از شر ق بـه ساحل رود یـالو جیـان درون استان لیـائو نینگ درون شمال شرقی چین منتهی مـی شود و درمـیان آن ۹ استان- شـهر و ناحیـه خود مختار بـه طول ۷۳۰۰ کیلومتر وجود دارد و مردم انرا دیوار طولانی مـی نامند.
دیوار چین بـه عنوان پروژه تعی بر روی کوهها ساخته مـی شد از بیـابان ها مراتع و لجنزارها عبور مـی کرد . کارگران طبق عوارض زمـینی ،ساختار متفاوتی به منظور ایجاد دیوار درون نظر گرفتند کـه درایت و عقل نیـاکان چین را نشان مـی دهد. دیوار بر مسیر کوههای پر فراز و نشیب امتداد یـافته هست . درون بیرون دیوار پرتگاههای بلند دیده مـی شود . درون واقع کوه و دیوار بـه یکدیگر پیوند خورده اند . لذا دشمن بـه هیچوجه قادر بـه نفوذ بـه این دیوار نبود . دیوار چین معمولا با آجرهای بزرگ و سنگ مستطیل ساخته شده و در وسط ان خاک و خرده سنگ ریخته شده و ارتفاع ان ۱۰ متر هست در پهنای دیوار به منظور عبور چهار اسب کافی هست و درون یک ردیف عرض آن ۴ -۵ متر هست تا درون زمان انتقال غلات و سلاحها مشکلی ایجاد نشود .
طرف درونی دیوار، نرده سنگی و در وجود دارد کـه به آسانی حرکت مـی کند . درون فاصله معیینی سکوی دیواری ویـا برج آتش به منظور خبررسانی ساخته شده هست . سکوی دیواری به منظور ذخیره سلاحها و غلات و استراحت سربازان هست و درون جنگ مخفیگاه بوده هست . هنگامـی کـه دشمن دست بـه حمله مـی زد برج های آتش روشن مـی د و سراسر کشور از حمله آگاه مـی شدند .
اکنون مقاومت دیوار چین بـه عنوان یک مانع نظامـی از بین رفته است. اما زیبایی معماری مخصوص آن دیدنی هست . زیبایی دیوار چین پر ابهت ، و باعظمت است. از دور دیواری بلند و پر پیچ و خم بر روی کوهها همانند اژدهایی درون حال حرکت بـه چشم مـی خورد و صحنـهای شکوهمند ایجاد شده هست . از نزدیک ، دروازههای پر ابهت ، دیوار ها ، سکوهای دیوار ی،برج های دیده بانی، برج های آتش هماهنگ با عوارض زمـینی آکنده از دلربایی هنری است. دیوار چین دارای اهمـیت تاریخی و فرهنگی و ارزش دیدنی است. چینی ها مـی گویند : سازه ماکاروني برج ايفل "ی کـه به دیوار چین صعود نکرده باشد ، قهرمان نیست ".
گردشگران چینی و خارجی از پیمودن دیوار احساس افتخار مـی کنند . حتی سران بسیـاری کشورهای خارجی نیز فرصت دیدار از این اثر بزرگ را از دست نمـی دهند .
برخی از بخش های دیوار چین بخوبی حفظ شده هست از جمله دیوار "بادلینگ " درون نزدیکی بیجنیگ دیوار " سی ما تای " ، دیوار " موتیـان یو " ، دروازه شان حای گوان درون انتهای شرقی دیوار چین هست که نخستین دروازه چین نامـیده مـی شود و دروازه "جایوگوان" درون انتهای غرب درون گان سو ،این بخش ها همچنین از مکان های بسیـار مشـهور و دیدنی دیوار هست و گردشگران زیـادی درون تمام سال از آنـها بازدید مـی کنند .
دیوار چین تجسم درایت و رنج و زحمت مـیلیونـها چینی درون دوره باستان چین هست . این اثر بعد ازهزاران سال از بین نرفته و دارای دلربایی فناناپذیر و سمبل روحیـه ملیت چین هست . سال ۱۹۸۷ مـیلادی دیوار چین بـه عنوان "سمبل ملیت چین درون فهرست مـیراث جهانی ثبت شد.
ماچو پیچو (به اسپانیـایی: Machu Picchu)
+ماچو پیچو (به اسپانیـایی: Machu Picchu)، بـه معنی قلهٔ قدیمـی، از آثار دورهٔ اینکاها مـیباشد کـه در ارتفاع ۲٬۴۳۰ متری از سطح دریـا درون دامنـهٔ کوه درون بالای درهٔ اوروباما درون کشور پرو و در ۷۰ کیلومتری شمال کوسکو قرار گرفتهاست. اغلب اوقات از آن بهعنوان «شـهر گمشدهٔ اینکاها» یـاد مـیشود. ماچو پیچو احتمالأ شناخته شدهترین نماد امپراتوری اینکاها مـیباشد.
این شـهر درون حدود سال ۱۴۵۰ مـیلادی ساختهشده و صدها سال پیش درون زمان فتح اینکاها توسط اسپانیـاییها متروک شدهاست. به منظور قرنها فراموش شدهبود و به جز عدهای از مردم محلیی از آن نامـی بـه خاطر نداشته است. این اثر درون سال ۱۹۱۱ مـیلادی توسط هیرام بینگهام، تاریخشناس آمریکایی بـه جهانیـان معرفیشد. بعد از آن، ماچو پیچو بـه یکی از مناطق جذب توریست تبدیل شد و در سال ۱۹۸۱ مـیلادی درون فهرست آثار کشور پرو و در سال ۱۹۸۳ مـیلادی درون فهرست مـیراث جهانی یونسکو بـه ثبت رسید. این اثر هم اکنون بـه عنوان یکی از عجایب هفتگانـه جدید شناخته مـیشود.
ماچو پیچو با دیوارهای سنگی جلا دادهشده مطابق با معماری کلاسیک اینکاها ساخته شدهاست. اولین بنای این مجموعه اینتیهوآتانا (به اسپانیـایی: Intihuatana)، معبد خورشید کـه اطاقی با ۳ پنجره و در منطقهای از ماچو پیچو کـه باستانشناسان آن را منطقهٔ مقدس مـینامند، مـیباشد. درون سال ۲۰۰۳ مـیلادی تعداد توریستهای این شـهر باستانی ۴۰۰٬۰۰۰ نفر بودهاست. درون سپتامبر ۲۰۰۷ مـیلادی، پرو و دانشگاه ییل بـه توافقی مبنی بر استرداد صنایع دستی برداشتهشده از ماچو پیچو درون اوایل قرن بیستم مـیلادی توسط هیرام بینگهام دست یـافتند
.
تاریخچه
اینتیهوآتانا (به انگلیسی: Intihuatanais )، تصور مـیشود یک ساعت نجومـی هست که توسط اینکاها طراحی و ساخته شدهاست.
ماچو پیچو درون حدود سال ۱۴۵۰ مـیلادی درون ارتفاعات امپراتوری اینکاها ساخته شدهاست. این شـهر درون حدود ۱۰۰ سال بعد درون پی پیروزی امپراتوری اسپانیـا متروک شد.
این دژ درون ۵۰ مایلی کوسکو، پایتخت اینکاها قرار دارد و به همـین دلیل هرگز مانند سایر شـهرهای اینکاها پیدا و ویران نشدهاست. درون طول قرنـها، جنگلهای اطراف این مجموعه رشد کرده و آن را پوشانده هست و بـه همـین دلیل از نظرها پنـهان ماندهاست و تنـها عدهٔ معدودی از وجود آن اطلاع داشتهاند. درون بیست و چهارم ژوئیـهٔ سال ۱۹۱۱ مـیلادی، ماچو پیچو بهوسیلهٔ هیرام بینگهام، تاریخشناس آمریکایی درون یک سخنرانی درون دانشگاه ییل بـه دنیـای غرب معرفی شد. او بهوسیلهٔ راهنمایی محلیـانی کـه گهگاه بـه سایت مراجعه مـید بـه آنجا هدایت شد. بینگهام مطالعات باستانشناسی را انجام داد و تحقیقاتش را دربارهٔ آن محل کامل کرد و آن را «شـهر گمشدهٔ اینکاها» کـه نام اولین کتابش نیز بود، نامـید. او هرگز اعتباری برایـانی کـه او را بـه آن محل راهنمایی ند قائل نشد و آن را یک شایعهٔ محلی نامـید.
بینگهام درون حال جستجو به منظور یـافتن شـهر ویکتوس، آخرین پناهگاه و موضع ایستادگی اینکاها درون دوران تسلط اسپانیـا بر پرو بود. درون سال ۱۹۱۱ مـیلادی، بعد از سالها کاوش و سفر درون حوالی منطقه، او توسط کواِنچوآنز (به اسپانیـایی: Quechuans) کـه در ماچو پیچو و در زیرساختهای اصلی شـهر زندگی مـیکرد بـه دژ هدایت شد. او چندین سفر دیگر انجام داد و حفاریهایی را نیز درون سایت درون حوالی سال ۱۹۱۵ مـیلادی هدایت کرد. او کتابها و مقالاتی دربارهٔ کشف ماچو پیچو نوشت.
سیمون ویسبارد، کاوشگر قدیمـی کوسکو، مدعی مـیباشد کـه انریک پالما، گابینو سانچز و آگوستین لیزاراگا کـه اسمامـیشان بر روی یکی از صخرهها درون آنجا درون تاریخ ۱۴ ژوئیـه سال ۱۹۰۱ مـیلادی حک شدهاست قبل از بینگهام آنجا را کشف کردهبودند. همچنین، درون سال ۱۹۰۴ مـیلادی یک مـهندس بـه نام فرانکلین ظاهراً اشارهای بـه خرابهها از فاصلهٔ دور داشتهاست. بنا بر ادعای خانوادهٔ پِین، او بـه توماس پِین، مبلغ مذهبی کـه در آن مکان زندگی مـیکرده است، دربارهٔ این محل گفته است. درون سال ۱۹۰۶ مـیلادی، پین و مبلغی دیگر بـه نام استوارت ای مک نارین (۱۸۶۷ که تا ۱۹۶۵ مـیلادی) ظاهراً بـه محل خرابهها صعود کردهاند.
در سال ۱۹۱۳، این مکان بعد از اینکه انجمن جغرافیـای ملی (به انگلیسی: National Geographic Society ) بحثهای ماه آوریل را بطور کامل بـه آن اختصاص داد شـهرت بسیـاری پیدا کرد. درون سال ۱۹۸۱ مـیلادی منطقهای بـه وسعت ۳۲۵.۹۲ کیلومتر مربع کـه ماچو پیچو را احاطه کردهبود جزء مـیراث تاریخی پرو بـه ثبت رسید. این منطقه تنـها بـه این خرابهها محدود نمـیشد بلکه شامل مناظر طبیعی منطقهای نیز مـیشود.
ماچو پیچو بهعنوان مـیراث جهانی یونسکو درون سال ۱۹۸۳ مـیلادی بـه ثبت رسید. و این منطقه «یک شاهکار خالص معماری و نشانـهای منحصر بـه فرد از تمدن اینکاها» نامـیده شد. این اثر هم اکنون بـه عنوان یکی از عجایب هفتگانـه جدید شناخته مـیشود.
منطقهٔ جغرافیـایی
ماچو پیچو درون ۷۰ کیلومتری شمال غربی کوسکو، درون بالاترین نقطهٔ کوه ماچو پیچو، ۲٬۳۵۰ متر بالاتر از سطح دریـا واقع شدهاست. این اثر از مـهمترین آثار باستانشناسی درون آمریکای جنوبی و پربینندهترین جاذبهٔ توریستی کشور پرو مـیباشد.
از سمت بالا، درون صخرهٔ ماچو پیچو، یک صفحهٔ سنگی عمودی ۶۰۰ متری قرار دارد کـه در انتها بـه رودخانـهٔ اوروباما مـیرسد. مکان این شـهر جزء اسرار نظامـی بودهاست.
توریسم
ماچو پیچو کـه جزء مـیراث ثبت شدهٔ یونسکو مـیباشد بهعنوان پر بازدیدترین مکان توریستی کشور پرو و مـهمترین منبع درآمد، بطور پیوسته درون معرض خطرهای اقتصادی و تجاری قراردارد. درون اواخر ۱۹۹۰ مـیلادی، دولت پرو اجازهٔ ساخت ماشین کابلی و یک هتل لوهمراه با رستوران و مجموعهٔ توریستی را درون خرابههای سایت صادرکرد. این تصمـیم با مخالفت دانشمندان و عموم مردم پرو روبرو شد. آنـها معتقد بودند کـه تعداد زیـاد توریست درون سایت امکان اعمال خطر را بر آن افزایش مـیدهد.
توریستهای ماچو پیچو همـه ساله درون حال افزایش مـیباشد و در سال ۲۰۰۳ مـیلادی معادل ۴۰۰٬۰۰۰ نفر بودهاست. [۱] بـه این منظور، اعتراضهای شدیدی به منظور ساختن پل جدید درون این سایت صورت گرفته هست و یونسکو این سایت را درون لیست آثار درون معرض خطر قرار دادهاست.
در هنگام استفاده از این سایت صدماتی بـه آن وارد شدهاست. درون سپتامبر سال ۲۰۰۰ مـیلادی، ساعت آفتابی اینتیهوآتانا بـه علت سقوط یک جرثقیل ۴۵۰ کیلوگرمـی بـه شدت صدمـه دید.
................................................................
پترا بـه عربی ( البتراء ) شـهری تاریخی درون کشور پادشاهی اردن
+این شـهر باستانی درون ۲۶۲ کیلومتری جنوب شـهر عمّان پایتخت اردن ودر غرب راه اصلی بین شـهر عمّان وشـهر عقبه واقع شدهاست. شـهری هست به کمال کـه همـهٔ آن درون کوه و در تخته سنگهایی بـه رنگ گل سرخ یـا رنگ صورتی تراشیده شدهاست. از اینجاست کـه نام این شـهر زیبا پترا نـهاده شدهاست. کلمـه (پترا) بـه زبان یونانی بـه معنی (صخره) هست وچون این شـهر باستانی تماماً درون سنگ (صخره) کنده شدهاست آنرا پترا نامـیدهاند. همچنین این شـهر تاریخی وزیبا را بـه خاطر گل سرخ گون بودنش بنام ( المدینة الوردیة ) نیز نامـیده شدهاست، درون سال ۱۹۷۸ مـیلادی کتابی درون این مورد نوشته شدهاست کـه از تاریخ بنای این شـهر باستانی سخن مـیگوید ، مؤلف نام کتاب را (الأسرار المَدینَة الوَردِیَة) نامگذاری نمودهاست. نام قدیم این شـهر سلع بود، یعنی (صخره) رومـیان نامش را بـه زبان خودشان ترجمـه نمودهاند. ، درقرن اول قبل از مـیلاد ودر عهد شاه غسانی حارث سوم درخشید.
حدود کشور نَبَطیها
حدود کشور نَبَطیها از ساحل شـهر عسقلان درون غرب فلسطین و در امتداد صحرای شام درون سمت مشرق ادامـه مـییـافت. شـهر پترا حلقهٔ اتصال بین تمدن سرزمـین مـیانرودان (یـا بینالنـهرین) و سرزمـین شام و شبهجزیره عربستان و مصر بودهاست. این شـهر کـه پایتخت کشور نَبَطیها بود توانستهبود کنترل و زمام راههای تجارتی مناطق اطراف خود بدست گیرد، کاروانـهای تجارتی از جنوب شبهجزیره عربستان و غزه و عسقلان و صور و دمشق از راه پترا پایتخت کشور نَبَطیها مـیگذشتهاند و این شـهر از رونق خاصی برخوردار بودهاند.
پایـان حکومت نَبَطیها
پایـان حکومت نَبَطیها و خرابی پایتخت شـهر پترا بدست رومـیان درون سال ۱۰۵ مـیلادی بودهاست، قشون رومـیان درون سال ۱۰۵ مـیلادی سرزمـین نَبَطیها را محاصره مـیکنند وآب را بـه روی ساکنان شـهر مـیبندند و سرانجام بعد از مدتی آن شـهر را اشغال مـیکنند و به حکومت نَبَطیها خاتمـه مـیدهند.
بیرون آمدن پترا از دست رومـیان
در سال ۶۳۶ مـیلادی عربها توانستند شـهر پترا را از نفود رومـیها برهانند. ساکنان پترا بعد از آن بـه کشاورزی اشتغال ورزیدند. اما زلزلهای کـه درسالهای ۷۴۶ و ۷۴۸ بـه این شـهر وارد آمد، ساکنان پترا را وادار نمود که تا به مناطق اطراف کوچ کنند. آثار این شـهر باستانی همچون دُّری درون کوه مـیدرخشد و یـادگاری از دوران نَبَطیها بجا ماندهاست کـه بسیـار تماشایی است.
................................................................
تاجمحل (به هندی: तIज महल، بـه اردو: تاج محال)
+آرامگاه زیبا و باشکوهی هست که درون نزدیکی شـهر اگرا و در ۲۰۰ کیلومتری جنوب دهلی نو پایتخت هند واقع شدهاست. این بنا بـه دستور شاه جهان، امپراتور گورکانی هند بـه منظور یـادبود از همسر ایرانی محبوبش ممتاز محل کـه در سال ۱۶۳۱ (مـیلادی) بههنگام وضع حمل فوت کرد بنا شدهاست. شاه تصمـیم گرفت بعد از مرگ همسرش با ساخت بنایی زیبا، مجلل و عظیم، همسرش را جاودانـه کند. از اینرو آرامگاهی زیبا بر روی قبر او بنا نـهاد.
همانطور کـه مشخص است، نام این بنای زیبا ایرانی مـیباشد. این ساختمان بر پایـه مخلوطی از معماری ایرانی، هندی و اسلامـی تأسیس شدهاست و در ساخت آن ۲۰،۰۰۰ هنرمند و معمار از نقاط مختلف آسیـا بهخصوص ایران، شبه قاره هند، آسیـای مـیانـه و آناتولی شرکت داشتهاند.
آغاز ساخت تاجمحل سال ۱۶۳۲م (۱۰۴۲ ش) بود و در سال ۱۶۴۷م (۱۰۵۷ ش) تکمـیل شد.
احمد معماری لاهوری و برادرش استاد حمـید لاهوری (سده یـازدهم هجری) سرمعماران ایرانی سازنده تاج محل درون هندوستان بودهاند. درون برخی متون نیز از عیسی خان شیرازی و امانت خان شیرازی طغرانویس، کـه هر دو ایرانی بودهاند نام شدهاست، کـه گویـا خطاطیهای روی درون و دیوارهای تاج محل بـه امانت خان واگذار شدهبودهاست.
نماد وفا و عشق ابدی
تاج محل بنایی مُجَلَّل و رمز عشق ابدیست کـه سه قرن و نیم از بنای آن مـیگذرد. اخلاص بـه عشقی رومانسی، از دوران بسیـار دور همچون: «لیلی و مجنون»، «رومئو و ژولیت» و یـا «بختالنصر» کـه باغهای معلق بابل را بـه نشان وفاداری به منظور همسرش ساخت کـه یکی از عجایب هفتگانـه دنیـاست، تاج محل نیز یکی از عجایب هفتگانـه جدید دنیـاست، تاج محل آرامگاه «ارجمند بانو بیگم» ملقب بـه ممتازمحل همسر محبوب «شاهجهان» پنجمـین پادشاه گورکانی بود کـه در هند بـه پادشاهی رسید. این بنا بـه دستور شاهجهان به منظور نشان عمق علاقه و عشق خود بـه ممتاز محل ساختهاست.
داستان بنای این مجموعه عمارات مجلل کـه در وسط آن گنبد تاج محل چون نگینی مـی درخشد، بر ارزش تاریخی این شاهکار هنری افزوده است. تاج محل، درون واقع، باشکوه ترین هدیـه یک شاه بـه همسر از دست رفته اش هست و پایـههای آن بر عشق وافر شاه جهان گورکانی بـه ممتاز محل ایرانی تبار استوار است. شاید اگر درون سال ١٦٠٧ مـیلادی شاهزاده خرم، کـه بعدا با نام شاه جهان شناخته شد، ارجمند بانو بیگم را، کـه بعدا بـه ممتاز محل ملقب شد، نمـی دید، امروز از تاج محل خبری نبود.
ارجمند بانو یکی از اشراف ایرانی با نام عبدالحسن آصف خان و متولد شـهر آگرای هند بود. نور جهان، ارجمند بانو همسر محبوب جهانگیر، پدر شـهزاده خرم و شاه گورکانی وقت بود کـه در سیـاست و دولتداری هم نقش بارزی داشت. شاهزاده خرم کـه در آتش عشق ارجمند بانو مـی سوخت، بنا بـه ضوابط سلطنتی با دو زن دیگر ازدواج کرد کـه اولی از بستگان دربار صفوی ایران بود. خرم بعد از پنج سال انتظار بـه وصلت ارجمند بانو رسید.
او بعد از مراسم عروسی اعلام کرد کـه عروس تازه از سایر زنان دربار برتر و "ممتاز محل" است. ازآن بـه بعد ارجمند بانو با همـین نام و پسوند "بیگم" خطاب مـیشد. بـه نوشته یک تاریخ نگار دربار گورکانی هند کـه با نام "قزوینی" از او یـاد مـیشود، پیوند شاهزاده با دو همسر دیگرش تنـها حکم زناشویی معمولی را داشت و "خرم" هیچ زن دیگری را شایسته محبت و شیفتگی ای کـه نثار ممتاز محل مـیکرد، نمى دانست. سال ١٦٢٨ شاهزاده خرم بر تخت طاووس هند نشست و به "شاه جهان" ملقب شد. ممتاز محل نمى خواست بـه مانند قدرتمندش درون امور اداری و سیـاسی دستی داشته باشد. درون عوض فهرست نام های زنان بیوه و کودکان یتیم را ترتیب مـیداد و از شوهرش مـی خواست کـه به نیـازهای آنـها رسیدگی کند و برای خانوادههای بینوا نفقه تعیین مـیکرد. او نیز مانند شاه جهان بـه هنر معماری علاقه داشت و در ساماندهی یک باغ کرانـه رود یـامونا درون شـهر آگرا، جایی کـه سرانجام محل آخرت او شد، نقش داشت.
درگذشت ممتاز محل و وصیت او
ممتاز محل همسر دوم شاهجهان درون ۱۷ جون ۱۶۳۱ مـیلادی درون هنگام تولد فرزند چهاردهمش جان باخت. شاه جهان و ممتازمحل درون سال ۱۶۱۲ ازدواج د و ۱۸ سال با یکدیگر زندگی د و ثمره این ازدواج ۱۴ فرزند بود کـه هفت تن زنده ماندند و بزرگ شدند. درون یکی از حملههای جنگی ممتاز محل همراه شاهجهان بود. او باردار و در ماهای آخر بارداری بود و در اثر وضع حمل جان باخت، این نوزاد چهاردهمـین فرزندی بود کـه از ممتاز محل زائیده و بود کـه نامش را گوهرهبیگم گذاشتند. هنگام وفات «ممتاز محل» ۳۹ سال بیش نداشت او از شوهرش درخواست کرد کـه پس از وی زنی نگیرد و برای او مقبرهای بسازد کـه بدان نام وی جاوید بماند.
مرگ ناگهانی «ممتاز محل» پادشاه را دچار غم و اندوه ساخت. شاه داغدیده بعد از تفکر و تدبر تصمـیم گرفت بنائی بر مزار محبوبش بسازد که تا شاهدی بر عشقش باشد، از اینرو طراحان، مـهندسان و استادکاران را از گوشـه و کنار دنیـا گرد آورد که تا آرامگاهی را بسازند کـه آخرین دستاورد معماری گورکانی گردد.
به نوشته تاریخ نگاران، شاه جهان درون پی درگذشت محبوب ترین همراه زندگی اش خلعت شاهانـه اش را بـه عبای سفید عوض کرد و یک سال سوگوار بود. شاهی کـه قبلا به منظور توسعه دامنـه سلطنتش خون فراوانی ریخته بود، گوشـه نشین شد و برای مدتی ش جهان آرا بـه امور دولتداری پرداخت. روایت حاکی هست ک موهای سیـاه شاه جهان طی یکی دو ماه سوگواری سفید شد.
شاه جهان، که تا از چنگ رخوت رها شد، درون اجرای وصیت ممتاز محل بهترین معماران و خوشنویسان را از سراسر هند و بیرون از آن فرا خواند که تا بنای یـادبود محبوب ازدست رفته اش را درون شـهر آگرا، پایتخت امپراتوری گورکانی، بسازند.
تاریخ نگاران آن دوران، از این بنای یـادبود با نام "روضه ممتاز محل" یـاد کرده اند و برخی بر این نظراند کـه "تاج محل" مخفف "ممتاز محل" است. "پیتر ماندی"، جهانگرد اروپایی سده ١٧ مـیلادی نیز درون نوشتههایش از "تاجِ محل، ملکه دربار گورکانی" نام مـیبرد.
خود شاه جهان هم کـه سال ها بعد، بـه دست پسرش اورنگزیب شکست خورد و مدتی درون زندان لعل قلعه بـه سر برد، بعد از درگذشت کنار ممتاز محل زیر گنبد تاج محل بـه خاک سپرده شد.
معماری باغ و ساختمان تاج محل
شاهجهان جایگاهی را درون کنار «رود جمنا» به منظور این بنای بزرگ برگزید. تاج محل مقبرهای هست با ۵۸ متر بلندی، ۵۶ متر پهنا کـه در نزدیکی اگرا درون ایـالت اوتار پرادش هندوستان بر روی یک تخته عظیم ۱۰۰ متر × ۱۰۰ متر مرمرین ساخته شدهاست. این بنای بزرگ، درون یک باغ پهناور ۱۸ هکتاری قرار دارد، کـه در مرکز این یک باغ نـهر آب طولانی وجود دارد و به شیوه چهارباغهای ایرانی ساخته شدهاست.
شاهجهان قصد داشت به منظور خود نیز آرامگاهی درون کران دیگر «رود جمنا» و برابر آن بسازد و این دو بنا را با پلی بـه یکدیگر متصل سازد بهنشانـه آنکه پیوند او و همسرش از جریـان زمان هم درون مـیگذرد. قرار بود کـه بر خلاف نمای تاج محل کـه از مرمر سفید است، آرامگاه شاه از مرمر سیـاه باشد. اما سرنوشت بر این شد کـه آرامگاه دوم هرگز برپا نشود و شاه درون کنار همسرش آرام گیرد.
تاج محل از سال ۱۹۸۳ جزو مـیراث جهانی یونسکو درآمده و در نظر سنجی بزرگ جهانی درون سال ۲۰۰۷ مـیلادی کـه در ۸ ژوئیـه همان سال نتیجه آن اعلام گردید این بنا درون شمار یکی از عجایب هفتگانـه جهان درون دوران حاضر شناخته شد.
در دو طرف بنای اصلی دو بنای کوچکتر و قرینـه بهچشم مـیخورد کـه در سمت غرب یک مسجد سهگنبدی وجود دارد کـه از ماسهسنگ (قهوهای مایل بـه قرمز) ساخته شده و در شرق بنایی هست که زمانی بـه مثابه مـهمانسرا بـه کار مـیرفتهاست.
گیوین هامبلی، نویسنده کتاب "شـهرهای هندوستان گورکانی"، مـینویسد کـه ریشـههای ایرانی تاج محل، نخستین و پایدار ترین برداشتی خواهد بود کـه یک دانش پژوه رشته معماری اسلامـی با دیدن این بنای یـادبود حاصل مـیکند. بـه نظر او، تاج محل یک نمونـه از معماری صفوی هست و درون واقع، نمایـانگر حد اعلای نبوغ ایرانی درون هنر معماری درون خاک هند است.
هامبلی با استناد بـه سخنان هرمان گوتز، کارشناس تاریخ هنر، مـی افزاید: "تاج محل از بهترین نمونـههای معماری هست که با ذوق و سلیقه صفوی انجام شده هست ... درون تاج محل موارد معدود انحراف از ارتدکسی هنری صفوی را مـیتوان مشاهده کرد کـه شامل "چتری های راجپوتِ" پیرامون گنبد و تفاوت هایی درون تناسب مـیان گنبد و پایـه آن مـیشود. گلدستهها هم کـه احتمالا با الهام از آرامگاه "محمود خلجی" درون "ماندو" ساخته شده اند، اندکی متفاوت اند. از غرایب روزگار هست که کـه یکی از "عجایب جهان" کـه کمترین ارتباط را با هنر گورکانی (مغولی) دارد، بـه نمونـه کلاسیماد تمدن گورکانی تبدیل شده است."
معمار و طراح تاج محل
در متون تاریخی بـه نام معمار این مجموعه اشاره نشدهاست اما درون برخی از متنهای متأخر، بـه شخصی بـه نام استاد احمد لاهوری اشاره شدهاست. بنا بـه یک دستنویس بازمانده از سده ١٧ مـیلادی، سرمعمار تاج محل و لعل قلعه (قلعه سرخ) دهلی همـین استاد احمد لاهوری بوده است.
علاوه بر این، درون برخی از متون از شخصی بـه نام استاد عیسی نام شده کـه بعضی او را اهل شیراز و عدهای وی را اهل استانبول دانستهاند. برخی از پژوهشگران نیز بـه یک نسخه خطی اشاره کردهاند کـه در آن بـه «استاد عیسی شیرازی نقشـه نویس» و « امانت خان شیرازی طغرانویس» اشاره شدهاست.جدای افراد نامبرده از فردی بـه نام جرونیمو ورونئو اهل ونیز هم نامبرده شده است. عبدالحق شیرازی کـه سال ١٦٠٩ از شیراز بـه هند مـهاجرت کرد و به خاطر استعداد فوق العادهاش درون هنر خوش نویسی از سوی شاه جهان بـه "امانت خان" ملقب شد. بـه احتمال قریب بـه یقین، تمام خطاطیهای روی درون و دیوارهای تاج محل بـه امانت خان واگذار شده بود، چون تنـها نام اوست کـه به شکل "امانت خان الشیرازی" زیر یکی از خطاطی ها درون ایوان جنوبی تاج محل حک شده است. امضای او حاکی از مقام بلند امانت خان درون دربار گورکانیـان نیز هست. آنچه مسلم هست خط ثلث کتیبههای تاج محل کـه به رنگ مشکی بر زمـینـه مرمر سفید نشسته اثر امانت خان شیرازی است.
وجود یک معمار لاهوری درون طراحی تاج محل بـه معنی فقدان یک یـا چند معمار ایرانی نیست. زیرا مـیتوان اظهار داشت کـه طراحی و ساخت این مجموعه عظیم و با شکوه، تنـها توسط یک معمار صورت نپذیرفتهاست و به احتمال زیـاد چند نفر معمار و عده کثیری هنرمند درون این کار مشارکت داشتهاند.
به گفته تاریخدان آمریکایی "مـیلو بیچ"، درون این مورد مـیتوان تنـها گمانـه زنی کرد کـه معمار اصلی تاج محل چهی بوده، اما این نکته روشن هست که خود شاه جهان بـه هنر معماری علاقه داشت ولابد درون طراحی تاج محل نیز دستکم نقش یک رایزن را داشته است.
گفته مـیشود به منظور ساخت این بنا بیست هزار کارگر، استادکار، معمار، سنگتراش، نقاش، فلزکار و جواهرتراش بهمدت بیست و دو سال کار کردهاند.