دندانپزشک و دندانپزشکی
دندانپزشک
دندانپزشک؛ کـه در امریکا به‌عنوان جراح دندان نیز شناخته مـی‌شود؛ درون واقعی هست که درون امور دهان و دندان تخصص دارد. تکنسین دندانپزشکی و آینده شغلی آن معاینـه، تکنسین دندانپزشکی و آینده شغلی آن جلوگیری از خرابی احتمالی، برطرف مشکل و درمان؛ از وظایف یک دندانپزشک مـی‌باشد. تکنسین دندانپزشکی و آینده شغلی آن یک تیم دندانپزشکی تشکیل شده هست از دستیـاران دندانپزشک، آسیب‌شناسان دندان، تکنسین‌های دندان و در بعضی موارد؛ تراپیست‌های دندان.
تاریخچه
قرون وسطی
در چین و فرانسه؛ آرایشگران اولین افرادی بودند کـه به ارائه خدمات مربوط بـه دهان و دندان پرداختند. آن‌ها بـه دو گروه عمده تقسیم مـی‌شدند؛ "آرایشگرهای ماهر و متخصص" و "آرایشگرهای عمومـی".
گروه اول یـا بـه عبارتی "آرایشگران ماهر " افرادی بودند آموزش‌دیده کـه تنوع و خدمات تخصصی‌شان آن‌ها را از آرایشگرهای عمومـی متمایز مـی‌ساخت. دسته‌ی دوم اما آرایشگرانی بودند کـه تنـها توانایی تراشیدن ریش و کشیدن دندان را داشتند. شایـان‌ذکر هست که فرانسه درون سال 1400 فعالیت‌های دندانپزشکی به منظور آرایشگران عمومـی را ممنوع اعلام کرد و از آن بـه بعد این دسته از آرایشگرها تنـها بهه خدمات آرایشگری مـی‌پرداختند.
در آلمان همانندِ فرانسه از سال‌های 1530 الی 1575 تنـها افرادی مـی‌توانستند بـه ارائه خدمات دهان و دندان بپردازند کـه تألیفی درون این حوزه داشته باشند. "امبروس پر" فرانسوی را بعضاً پدر یـا بنیـان‌گذار دندانپزشکی مـی‌نامند. او کتابش را پیرامون نگهداری و ترمـیم دندان منتشر کرد. پر؛ آرایشگر و دندانپزشکی بود کـه در دربار پادشاهی فرانسه خدمت مـی‌کرد.
دندانپزشکی مدرن
"پیر فاچارد " فرانسوی را حتما "پدر دندانپزشکی نوین " نامـید. علت این امر منتشر اولین کتاب علمـی درون این حوزه هست که به‌طور منطقی، مدون و علمـی بـه بیـان تکنیک‌های نگهداری و ترمـیم و تعمـیر دندان پرداخته هست (1728).
سال‌های سال دندانپزشکان آموزش‌دیده از اروپا بـه امریکا مـهاجرت مـی‌د که تا به جامعه‌ی ایـالات متحده خدمات دندانپزشکی ارائه دهند؛ اما درون سال 1760 این کشور بالاخره پزشک بومـی خود را یـافت. او درون ایـالات متحده بـه دنیـا آمده بود و به‌صورت تجربی علم دندانپزشکی را آموخته بود. روزنامـه‌ها درون آن زمان طی روندی فزاینده، بـه تبلیغ و توسعه‌ی اطلاعات راجع بـه ضرورت توجه بـه بهداشت دهان و دندان مـی‌پرداختند. همان‌طور کـه متخصصانی درون پزشکی قانونی به منظور کالبدشکافی و سایر تحقیقات روی بدن افراد حاضر هستند؛ درون ایـالت متحده‌ی امریکا طی سال‌های 1768 الی 1770 بخشی بـه وجود آمد کـه وظایف مشابه را درون قسمت دهان و دندان بـه عهده داشت. به‌مرور زمان و با افزایش تعداد دندانپزشکان، به‌مرور روش‌ها و متدهای جدید به منظور نیل بـه هدف ارتقای بهداشت دهانی شکل گرفت. این روش‌های جدید عبارت بودند از تراشیدن قسمت آسیب‌دیده‌ی دندان و طراحی صندلی‌هایی مخصوص دندانپزشکان.
اولین دانشکده‌ی دندانپزشکی درون سال 1840 مـیلادی تأسیس شد. بـه دنبال این اقدام شخصی کـه فارغ‌التحصیل این دانشکده بود دکتر دندانپزشک (جراح دندان) نامـیده مـی‌شد. همچنین بـه دلیل طولانی بودن؛ این عنوان اغلب به‌صورت مخفف،DDS عنوان‌شده است.
ایـالات متحده به‌مرور، اقدام بـه ایجاد آزمون و روش‌هایی به منظور آموزش علمـی و دقیق‌تر دندانپزشکان کرد. طبیعتاً ثمره‌ی آموزش فراگیر، طراحی آزمون‌هایی دقیق و اجبار بـه گذراندن آن‌ها است. از سال 1846 الی 1855 تکنیک‌های جدید دندانپزشکی بـه سایر روش‌های موجود اضافه شدند. به‌عنوان مثال، بیـهوشی با استر و همچنین پر دندان با طلا.
در ادامـه‌ی این روند، "انجمن دندانپزشکان امریکا " درون سال 1859 و پس گردهمایی 26 دندانپزشک از سراسر این کشور بنا نـهاده شد؛ و در سال 1867 دانشگاه هاروارد اولین دانشکده‌ی تخصصی دندانپزشکی را تأسیس کرد. لوسی هابز تایلور اولین شخصی بود کـه موفق بـه اخذ مدرک از این دانشکده شد. سال 1880 را هم مـی‌توان سال تولید خمـیردندان بـه شکل امروزی نامـید. روند پیشرفت علم دندانپزشکی درون ایـالات متحده باعث شد که تا انجمن ملی محققان دندان امریکا هم بـه جرگه‌ی سایر اتحادیـه‌ها و اصناف اضافه شود.
در سال 1887 اولین آزمایشگاه دندانپزشکی راه‌اندازی شد؛ از این آزمایشگاه به منظور ساخت دندان‌های مصنوعی استفاده مـی‌شده است. "ویلهلم رونگتن " پزشکی آلمانی بود کـه برای اولین بار پای استفاده از اشعه ای(X-Ray) را بـه علم دندانپزشکی گشود.
در قرن بیستم اختراعات جدیدی درون حوزه‌ی دندانپزشکی انجام شد. روکش دندان (1903)؛ پروکئین (نوعی بی‌هوش کننده)1905؛ پر دندان (1907)؛ مسواک (1938)؛ افزودن فلوراید بـه آب آشامـیدنی (1945)؛ خمـیردندان حاوی فلوراید (1950)؛ وسایل و ابزارآلات دندانپزشکی کـه با هوا فشار هوا عمل مـی‌کنند (1957)؛ لیزرها (1960)؛ مسواک الکتریکی (1960)؛ سفیدکننده‌های دندان (1989) از جمله‌ی این پیشرفت‌ها هستند. لازم بـه ذکر هست که ابزارآلات پزشکی امروزه بسیـار سریع و کارآمدتر شده‌اند.
آموزش
تمامـی دندانپزشکان درون ایـالات متحده امریکا بایستی با موفقیت دوره‌ی دبیرستان را بـه پایـان رسانیده باشند. به‌علاوه لازمـه‌ی ادامـه تحصیل درون رشته‌ی دندانپزشکی گذراندن واحدهای درسیِ زیست‌شناسی عمومـی، شیمـی عمومـی، شیمـی آلی، فیزیک و حساب و دیفرانسیل درون دوره‌ی دبیرستان است؛ و تقریباً همـه‌ی دانشکده‌های تخصصی دندانپزشکی به منظور پذیرش به‌عنوان پیش‌شرط؛ یک مدرک چهارساله از کالج را تقاضا مـی‌کنند (در موارد محدودی دوره‌ی سه ساله هم مقبول واقع قرار مـی‌گیرد).
همچنین قبل از پذیرش از متقاضیـان آزمون مقدماتی دندانپزشکی (DAT) گرفته مـی‌شود. "انجمن دندانپزشکان امریکا" توصیـه کرده هست که متقاضیـان یک سال قبل از ورود بـه دانشکده آزمون مقدماتی دندانپزشکی را بگذرانند. مـی‌توان این‌گونـه گفت کـه اخذ پذیرش درون دانشکده‌های دندانپزشکی بسیـار رقابتی است. قبولی و تسلط بـه منابع آزمون DAT و GAP؛ داشتن تحقیقات درون حوزه‌های مربوطه؛ توصیـه‌نامـه از اساتید شناخته‌شده همـه و همـه عواملی هست که درون روند پذیرش موردبررسی قرار مـی‌گیرند.
برای تبدیل‌شدن بـه یک دندانپزشک معتبر علاوه بر گذراندن واحدهای مربوط بـه دانشکده‌ی دندانپزشکی؛ گذراندن دوره‌های کلینیکی لازم و همچنین قبولی درون "آزمون‌های جامع ملی" موردنیـاز است.
بیشتر برنامـه‌های تدوین‌شده درون دانشکده‌های دندانپزشکی ساعت‌ها تمرین و دوره‌ی عملی را درون دل خود جای داده‌اند. همچنین بعضی از ایـالت‌ها مثل نیویورک بعد از گذراندن واحدهای درسی دانشجویـان را بـه دوره‌های کارآموزی مـی‌فرستد و سپس فارغ‌التحصیل مـی‌کند؛ و برای بعضی ایـالت‌های دیگر مانند کالیفرنیـا ارائه مدرک کارآموزی محلی درون سطح PGY-1 قابل‌قبول است.
امروزه درون ایـالات متحده بـه فارغ‌التحصیلان دانشکده‌های دندانپزشکی دو نوع مدرک داده مـی‌شود. دندانپزشک جراح (DDS) ؛ و یـا دکتر دندانپزشک (DMD) ، بسته بـه واحدها و تخصصی کـه اخذ کرده‌اند. لازم بـه ذکر هست که جایگاه دو مدرک یکسان است؛ و فقط گرایش مربوطه تفاوت دارد. همچنین به منظور اخذ تخصص درون هر یک از حوزه‌ها؛ دوره‌هایی از 2 الی 6 سال وجود دارند. درون آخر حتما ذکر کرد کـه کنگره‌ها، سخنرانی و سایر همایش‌هایی کـه در طول سال برگزار مـی‌شوند بـه دندانپزشک ها کمک مـی‌کند کـه اطلاعات خود را به‌روز کرده و از روش‌های نوین آگاه شوند.
اختیـارات
با توجه بـه آموزش‌هایی کـه دندانپزشکان درون طول تحصیل مـی‌بینند توانایی گسترده‌ای درون ارائه خدمات متنوع درمانی و بهداشتی درون حوزه دهان و دندان دارند. تمـیز تخصصی دندان؛ پر دندان؛ ارتودنسی؛ پروتز؛ ریشـه‌درمانی؛ پریودنتال تراپی؛ جراحی‌های دهان (مثل کشیدن دندان و غیره)؛ رادیوگرافی و غیره همـه و همـه درون حوزه‌ی فعالیت یک دندانپزشک است. حتما توجه داشته کـه همچنین یک دندانپزشک اختیـار تجویز داروهایی نظیر آنتی‌بیوتیک ها؛ فلوراید؛ مسکن‌ها؛ بی‌حسی‌های موضعی؛ آرام‌بخش‌ها (حتی خواب‌آور) و به‌طورکلی هر دارویی درون حوزه‌ی کاری خود (که سر و گردن را درون بر گیرد) را دارد.
برایب اختیـارات بیشتر نظیر بی‌هوشی عمومـی (کل بدن)؛ جراحی‌های دهان؛ فک و صورت هر دندانپزشک مـی‌تواند تخصص مربوطه راب و سپس اقدام کند. حتما توجه داشت کـه اهمـیت این حوزه به‌قدری هست که هر بیماری درون دهان و دندان مـی‌تواند منشأ یک عفونت و مشکل درون کلِ بدن گردد. پوکی استخوان، دیـابت، ایدز و بیماری‌های خونی از جمله‌ی این مشکلات و بیماری‌ها هستند.
دندانپزشکی (Dentistry)
دندانپزشکی شاخه‌ای هست از علم پزشکی کـه به مطالعه و آسیب‌شناسی دندان؛ تعمـیر و نگهداری آن؛ حفظِ سلامت و بهداشت دهان؛ ساختمان دندان و مخاطِ دهان؛ بافت محیط دهان و دندان؛ و سلامت فک و صورت مـی‌پردازد. همان‌طور کـه مشاهده مـی‌شود و برخلاف تصور عموم؛ علم دندانپزشکی تنـها بـه دندان محدود نمـی‌شود؛ اما واژه‌ی دندانپزشکی یـا Dentistry ریشـه‌ای یونانی دارد؛ اودونتولوژی؛ یعنی مطالعه‌ی ساختار و درمانِ اختلالات دندان؛ اما بـه دلیل ارتباط تنگاتنگ دهان و دندان اغلب به‌صورت دهان‌پزشکی هم مورد استفاده قرار گرفته هست (علم مطالعه‌ی دهان و برطرف ساختن مشکلاتش)؛ و حوزه‌ی امروزی این علم هم کـه در بالا ذکر شد.
دندانپزشکی علمـی هست که نقش ویژه‌ای درون سلامت کلی بدن ایفا مـی‌کند. عملیـات‌های دندانپزشکی توسط تیم‌های دندانپزشکی اداره مـی‌شوند. هر تیم دندانپزشکی از به‌طور معمول متشکل از یک دندانپزشک؛ و خدمـه‌ی دندانپزشک (شامل دستیـاران دندانپزشک، تکنسین‌های دندانپزشکی و در صورت لزوم تراپیست ها) هستند. دندانپزشک ها اغلب علاقه دارند درون مطب‌های خصوصی فعالیت داشته باشند. سپس درون درمانگاه‌های دندانپزشکی و در آخر درون مراکزی مثل زندان‌ها و پادگان‌های نظامـی.
تحقیقات عمر علم دندانپزشکی را بـه 7000 سال قبل از مـیلاد نسبت مـی‌دهند. شواهدی درون دست هست که نشان مـی‌دهد یک دندان 3300 سال قبل از مـیلاد تعمـیر شده هست (در تمدن دره سند). بـه این ترتیب بعد بی‌راه نگفته‌ایم اگر دندانپزشکی را اولین و قدیمـی‌ترین شاخه‌ی پزشکی بنامـیم.
درمان دندان
دندانپزشکی تنـها بـه دندان محدود نشده و تمامـی محیط دهان را درون بر مـی‌گیرد. امروزه بـه سبب تغییرات رفتاری جوامع؛ مشکلات دهان و دندان شکل عمومـی‌تری بـه خود گرفته و به‌این‌علت بر اهمـیت این شاخه از پزشکی افزوده‌شده است. عمده خدمات دندانپزشکی منحصر بـه دو مشکل عمده‌ی دهانی هستند؛ پوسیدگی دندان و بیماری‌های مربوط بـه لثه؛ و در سوی دیگر بیشترین اقدامات درمانی کـه توسط پزشکان ارائه مـی‌شود عبارت‌اند از؛ ترمـیم دندان، کشیدن دندان (در بعضی مواقع احتیـاج بـه جراحی دارد)، جرم گیری، عصب کشی و درمان ریشـه.
در ایـالات متحده به منظور ورود بـه دانشکده‌ی دندانپزشکی؛ حداقل سه سال یـا معادل یک مدرک کارشناسی؛ تحصیل موردنیـاز است. بعد از این دوره‌ی حداقل سه ساله؛ چهار سال دیگر درون دانشکده‌ی دندانپزشکی صرف آموزش مـی‌شود که تا یک فرد لقب دکتر دندانپزشک (DMD) و یـا جراح دندانپزشک (DDS) را یدک بکشد؛ پرواضح هست که به منظور اخذ تخصص نیـاز بـه گذراندن دوره‌های عالی و آزمون‌های تکمـیلی است. رهاورد دوره‌های تخصصی بـه دست آوردن اختیـار فعالیت درون حوزه‌های جراحی فک و صورت است.
اما با همان مدرک دندانپزشکی و بدون گذراندن دوره‌های تخصصی بسیـاری از خدمات دندانپزشکی را مـی‌توان ارائه داد. به‌عنوان مثال؛ پر یـا ترمـیم دندان؛ پروتز گذاری؛ درمان ریشـه و عصب کشی؛ درمان بیماری‌های لثه؛ کشیدن دندان (که گاهی بـه جراحی نیـاز دارد) و رادیوگرافی از این جمله هستند. بـه این‌ها بی افزایید اختیـار تجویز داروهایی از قبیل آنتی‌بیوتیک ها؛ بی‌حسی‌های موضعی و غیره را.
دندانپزشک ها بـه عموم مردم پیشنـهاد مـی‌دهند کـه برای جلوگیری از بروز بیماری‌های دهان و دندان حداقل سالی دو بار بـه مطب یک دندانپزشک حاذق مراجعه کنند. رعایت ن بهداشت دهان و دندان مـی‌تواند عواقب سنگینی بـه همراه داشته باشد؛ پوکی استخوان، دیـابت و سرطان خطرناک‌ترین‌ها هستند. همچنین مطالعات بسیـاری وجود دارند کـه تصریح مـی‌کنند بیماری و عفونت‌های لثه مـی‌تواند خطر ابتلا بـه دیـابت و حمله‌ی قلبی را افزایش دهد.
دندانپزشکی، دیروز که تا امروز
دکتر جان هریس مؤسس اولین دانشکده‌ی اختصاصی دندانپزشکی دنیـاست. او این دانشکده را درون 21 فوریـه سال 1828 درون اوهایو امریکا گشود و اکنون آن مکان موزه‌ی دندانپزشکی است؛ و اما اولین کالج دندانپزشکی، کالج بالتیمور بوده کـه در سال 1840 درون مریلند ایـالات متحده آغاز بـه کارکرده است. بـه دنبال این اقدام؛ درون سال 1852 دومـین کالج دندانپزشکی ایـالات متحده درون فیلادلفیـا بازگشایی مـی‌شود.
مطالعات نشان مـی‌دهد کـه دندانپزشکان فارغ‌التحصیل کشورهای مختلف، حتی آن‌ها کـه در یک کشورند اما از دانشکده‌های مختلف فارغ‌التحصیل شده‌اند درون موارد یکسان، تجویزهای متفاوتی دارند. به منظور مثال دندانپزشکان فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های فلسطین‌اشغالی (اسرائیل) درون یک مورد خاص احتمالاً کشیدن دندان‌های عقل را توصیـه مـی‌کنند، درحالی‌که دندانپزشکان منطقه‌ی اروپای شرقی و یـا امریکای لاتین رأی بـه نگه‌داشتن این دندان‌ها مـی‌دهند.
در منطقه‌ی تحت هدایت بریتانیـا (متشکل از انگلستان، ولز، اسکاتلند و ایرلند شمالی) از سال 1878 بین تخصص، عنوان و حوزه‌ی اختیـارات یک دکتر دندانپزشک dentist و جراح دندانپزشک dental surgeon عملاً تفاوت اعمال شد. این درون حالی هست که درون سایر نقاط دنیـا دندانپزشکان به‌طور قانونی مـی‌توانند عناوینی همچون متخصص دندانپزشکی را به‌طور عمومـی و کلی استفاده کنند. درون بریتانیـا از سال 1921 قوانین، آزمون‌ها و آموزش‌های جامع و واحدی برایب تخصص دندانپزشکی طراحی شد؛ درحالی‌که انجمن دندانپزشکان بریتانیـا درون سال 1880 بـه ریـاست "سر جان توماس " تشکیل شده بود.
در کره، تایوان، ژاپن، فنلاند، سوئد، برزیل، شیلی، ایـالات متحده و کانادا بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشکده‌ی دندانپزشکی، شخص، قانونا این حق را دارد کـه به فعالیت پرداخته و به‌عنوان یک دکتر دندانپزشک (DMD) و یـا جراح دندانپزشک (SSD) بسته بـه تخصصی کـه گرفته شناخته مـی‌شود؛ اما این مدرک معادل BDS, BDent, BChD, BDSc درون بریتانیـا است؛ و به این معنی هست که هنوز راهی چهار یـا پنج‌ساله درون پیش هست تا اجازه‌ی فعالیت مستقل به‌عنوان یک دندانپزشک اخذ شود. البته درون بیشتر کشورهایی کـه از این مدل پیروی مـی‌کنند این امکان به منظور دانشجو وجود دارد که تا در کنار این دوره‌ی چندساله یـا بعد از آن مدتی به‌عنوان کارآموز فعالیت کنند که تا آموخته‌هایش را به‌صورت عملی تمرین کند.
مشاهده دندان با مـیکروسکوپ دندانپزشکی درون گذشته
تخصص
بعضی از دندانپزشک ها بعد از فارغ‌التحصیلی درصدد گرفتن تخصص برمـی‌آیند. درون پایین حوزه‌هایی کـه در این دوره‌ها مـی‌توانند درون آنب تخصص کنند آمده است:
بهداشت عمومـی دهان و دندان کـه یک تخصص غیر بالینی درون دندانپزشکی هست و همان‌طور کـه از نامش پیداست بـه بهداشت عمومـی دهان و دندان مـی‌پردازد.
ریشـه‌درمانی یـا اندودنتیدر واقع علم و هنر تعمـیر و ترمـیم ریشـه‌ی دندان قبل از خرابی و ایجاد درون آن مـی‌باشد. اندودانتیبا مغز دندان (پالپ) و بافت‌های پیرامون ریشـه دندان سروکار دارد. اگر به منظور پالپ دندان مشکلی ایجاد شود حتما باا عمل درمان ریشـه معالجه گردد.
دندانپزشکی جرم شناسانـه علم جمع‌آوری و استفاده از اطلاعات دندانپزشکی درون قانون. این کار توسط هر دندانپزشک باتجربه و کارکشته‌ای مـیسر مـی‌شود. کارکرد اصلی این حوزه، تشخیص هویت و تائید یـا تکذیب شواهد است.
دندانپزشکی سالمندان شامل مراقبت‌هایی هست که به منظور بزرگ‌سالان مسن ارائه مـی‌شود. این مراقبت‌ها اعم از تشخیص، پیشگیری و درمان دهان و دندانی هست که با افزایش سن ایجاد مـی‌شود. یک تیم شامل متخصصان رشته‌های مختلف درون مراکزز سلامتی بـه درمان این بیماران مـی‌پردازند.
آسیب‌شناسی دهان، فک و صورت، مطالعه آسیب‌شناسی و در برخی موارد درمان بیماری‌هایی کـه به این حوزه ارتباط دارند.
رادیولوژی دهان، فک و صورت، مطالعه و تفسیر رادیولوژی؛ شامل مبانی فیزیکی و تکنیک‌های تصویربرداری، تفسیر ضایعات دهان و فک و صورت درون انواع تصویربرداری‌ها و حفاظت درون برابر تشعشعات کاربردی است.
جراحی دهان و فک و صورت، همان‌طور کـه از نامش برمـی‌آید بـه جراحی، ترمـیم و در بعضی موارد زیبایی دهان و فک و صورت پرداخته مـی‌شود.
زیست‌شناسی دهان، تحقیق و پژوهش درون زیست‌شناسی دهان، دندان، سر و صورت.
کاشت دندان، علم و هنر جایگزین جای خالی دندان کشیده شده.
بیماری‌های دهان، ارزیـابی بالینی و تشخیص بیماری‌های مخاط دهان.
ارتودنسی (و ارتوپدی فک و دندان)، منظم و قرار دندان‌ها درون محل مناسب و صحیح.
و همچنین چندین تخصص دیگر مثل متخصص دندانپزشکی کودکان، لثه درمانی و پروتزهای دندانی (ثابت و متحرک) از این دسته هستند.
تاریخ دندانپزشکی
در جوامع ابتدایی و حتی قبل از جوامع کشاورزی پوسیدگی دندان موضوع جدی تلقی نمـی‌شد زیرا بـه دلیل نوع رژیم غذایی و شیوه‌ی زندگی نرخ پوسیدگی دندان درون سطح بسیـار پایینی قرار داشته است. قدیمـی‌ترین اثر دندانپزشکی (سندی کـه بتوان آن را حاصل یک اقدام دندانپزشکانـه دانست) بین 13820 الی 14160 سال پیش درون ایتالیـای امروز یـافت شده است. اثرات، اسناد و شواهدی هم درون "تمدن دره سند " یـافت شده کـه به 7000 سال قبل از مـیلاد مـی‌رسد. از این گذشته درون منطقه "مـهرگره " شواهدی از خالی قسمت خراب و کرم خورده‌ی دندان بـه چشم‌خورده است. شاید وسیله‌ی این امر نوعی مته بوده باشد (که از مـهره‌ی مار ساخته‌شده بود است). بررسی‌ها نشان مـی‌دهد کـه روش‌های ابتدایی آن‌ها مفید و تأثیرگذار بوده است.
یک نوشته‌ی باستانی از تمدن سومری وجود دارد کـه علت پوسیدگی را "کرم دندان" معرفی مـی‌کند. شواهدی دیگر وجود دارند کـه نشان مـی‌دهد، هندی‌ها، چینی‌ها، ژاپنی‌ها و مصری‌ها هم اعتقادی مشابه داشته‌اند. گفته مـی‌شود کـه در اثر حماسی، افسانـه‌ی هومر؛ هم بـه کرم دندان اشاره شده است. که تا اواخر قرن 14 مـیلادی همچنان درون صور این مدعا دمـیده مـی‌شده است.
در سال 1550 قبل از مـیلاد درون پاپیروس ابرس (کتاب داروسازی مصر باستان) و چندین کتاب دیگر به‌جامانده از مصر باستان دستور غذاهایی وجود دارد کـه برای دندان درد، شل شدن و عفونت دندان کاربرد دارند و همچنین نمونـه‌هایی از بیماری‌های دندان و درمان دندان درد، درون آن‌ها یـافت مـی‌شود. علاوه بـه این‌ها درون قرن 18 قبل از مـیلاد، درون بخشی از قوانین حمورابی بـه کشیدن دندان به‌عنوان مجازات مجرم اشاره شده است. حتما افزود بررسی‌هایی کـه در مصر باستان، یونان و روم به‌عمل‌آمده، مشخص کرده کـه نوعی پروتز دندانی درون باقی‌مانده‌ی اجساد وجود دارد. هرچند ممکن هست که انگیزه‌ی این کار زیبایی جسد بعد از مرگ بوده باشد.
دانشمندان یونان باستان؛ بقراط و ارسطو درون مورد دندانپزشکی نوشته‌اند، از جمله‌ی نوشته‌هایشان مـی‌توان بـه مفاهیم و موضوعاتی همچون الگوی رویش دندان، درمان دندان‌های پوسیده و بیماری‌های لثه، استخراج دندان با استفاده از انبر و نکته‌ی جالب؛ استفاده از سیم به منظور ایجاد ثبات دندان شل و فک شکسته اشاره کرد. بسیـاری معتقدند استفاده از لوازم و ابزارآلات درون دندانپزشکی بـه تمدن اتروسک؛ 700 سال قبل از مـیلاد مسیح باز مـی‌گردد. "حسی رع"، درون مصر باستان را نخستین دندانپزشک آن ناحیـه مـی‌دانند زیرا موفق شد کـه با سیم طلا دندان‌ها را درون محل خود محکم قرار داده و قابل‌استفاده کند. نمـی‌توان از تاریخ و پیشرفتهای تاریخی سخن راند و نامـی از روم بـه مـیان نیـاورد؛ آلوس کورنلیوس سلسوس دانشمندی هست که نوشته‌هایی راجع بـه علم پزشکی از خود به‌جای گذاشته است. پرداختن بـه بیماری‌های دهان و دندان، روش‌های درمان و استفاده از مواد مخدر به منظور تسکین درد موضوع مطالبی هست که او بـه رشته‌ی تحریر درآورده است. اولین بار درون یک متن پزشکی چینی بـه آمالگام دندانی (ماده‌ای سیـاه یـا نقره‌ای کـه دندان را با آن پر مـی‌کنند) اشاره شده است. این اتفاق به منظور آلمان‌ها درون 1528 رخ‌داده است.
به‌طور تاریخی بـه دلایل زیـادی بیرون کشیدن دندان انجام مـی‌گرفته است. گویی ذهنیتی وجود داشته کـه باعث علمِ بـه تأثیرگذاری دندان خراب و دهان عفونی درون سلامت عمومـی بدن مـی‌شده است. درون تمام قرون وسطی و قرن 19 مـیلادی، دندانپزشکی شاخه‌ای مجزا بـه حساب نمـی‌آمد و توسط آرایشگران و یـا پزشکان عمومـی انجام مـی‌گرفت؛ اما حتما توجه داشت آرایشگران اغلب فقط توانایی خارج دندان عفونی را داشتند و برای دریـافت خدمات پیشرفته‌تر مراجعه بـه پزشک و متخصص ضروری بوده است.
اولین کتابی کـه به‌طور تخصصی و کامل بـه دندانپزشکی اختصاص داده‌شده هست Artzney Buchlein نام دارد و در سال 1530 نگاشته شده. همچنین اولین کتابی کـه به زبان انگلیسی بـه این شاخه از علم پزشکی پرداخته درون سال 1865 توسط چارلز آلن با عنوان "عملکرد دندان" منتشر گردیده است.
در انگلستان که تا سال 1859 مـیلادی هیچ‌گونـه نظارتی بر افرادی کـه به ارائه خدمات دندانپزشکی مـی‌پرداختند وجود نداشت و این امر درون سال 1921 محقق گشت. از آن سال بـه بعد تنـها با اخذ مدرک رسمـی و معتبر به‌عنوان یک متخصص درون این امر اجازه‌ی فعالیت صادر مـی‌شد. کمـیسیون سلطنتی خدمات بهداشت ملی بریتانیـا درون سال 1979 گزارش داد کـه تعداد دندانپزشکان درون این سال بـه دو برابر چیزی کـه در سال 1921 بوده، رسیده است.
دندانپزشکی مدرن
بین سال‌های 1650 و 1800 بود کـه دندانپزشکی دوره تحول و یـا بـه عبارتی گذار بـه مدرنیته و عصر جدید خود را مـی‌پیمود. خالی از لطف نیست کـه به نامـه‌ی توماس بروان، پزشک انگلیسی (1656-1690) کـه به دوستی نوشته توجه کنیم، البته حتما توجه داشت کـه لحن این نامـه طنزگونـه است:
مومـیایی‌های مصری کـه تابه‌حال دیده‌ام؛ همـه با دهانی باز و درحالی‌که خمـیازه بوده‌اند. درنتیجه دیدن دندان‌هایشان کار دشواری نبود؛ اما نکته اینجاست کـه در دهانشان هیچ دندان خراب یـا پوسیده‌ای یـافت نمـی‌شد.
جراح فرانسوی "پیر فاچارد" را حتما "پدر دندانپزشکی نوین" نامـید. این جراح حاذق و کارکشته درون اواخر قرن 17 و اوایل قرن 18 علی‌رغم کمبود وسایل و تکنولوژی پیشرفته موفق بهب دستاوردهایی شگفت‌آور درون حوزه‌ی جراحی دندان شد. به‌طور دقیق‌تر حتما گفت کـه او ابایی از تقلید و یـادگیری از آرایشگران، طلاسازها و حتی ساعت‌سازها نداشت. فاچارد بـه کار و ابزارآلات این سه قشر نگاه مـی‌کرد و ابزارهای موردنیـاز خود را با توجه و الهام گیری از آن‌ها مـی‌ساخت. به‌طور دقیق‌تر حتما گفت کـه پر دندان راهی بود کـه پیر فاچارد فرانسوی به منظور حل مشکل پوسیدگی دندان ارائه داد. علاوه بر این او دریـافت کـه شکر درون دهان تولید اسیدهایی مـی‌کند و درنتیجه باعث پوسیدگی این عضو مـی‌شود. همچنین از دیگر یـافته‌های او مـی‌توان بـه معرفی مشکلاتی کـه دندان پوسیده درون لثه ایجاد مـی‌کند اشاره کرد.
فاچارد از پیشگامان پروتز دندان هم بـه شمار مـی‌آید. او به منظور اولین بار راه‌های علمـی فراوانی را به منظور جایگزینی دندان از بین رفته و پر جایش با شیئی دیگر امتحان کرد. استخوان و آج شکل داده‌شده از ابتدایی‌ترین پیشنـهادت او درون این حوزه بودند. او را حتما به‌نوعی مخترع و پایـه‌گذار شاخه‌ی تخصصی ارتودنسی هم دانست. درون ابتدا اگرچه او از نوعی قالب طلایی به منظور فرم و قرار دندان‌ها درون جای خود استفاده کرد اما مـهم‌تر از این کشف، او بود کـه پرده از رفتار دندان برداشت و روشن ساخت کـه مـی‌توان آن را بـه محل صحیح خودش هدایت کرد.
پس از اقدامات و تألیفات فاچارد؛ پیشرفتهای دندانپزشکی سرعت گرفتند. به‌عنوان مثال "جان‌هانتر"، جراح انگلیسی دو کتاب درون این حوزه منتشر کرد؛ تاریخ طبیعی دندان (1771) و رساله‌ی بیماری‌های دندان (1778) نام این دو کتاب مـهم و تأثیرگذار هستند. درون سال 1763 همکاری او با یکی از مجرب‌ترین دندانپزشکان لندن بـه نام "جیمز اسپنس" آغاز شد. درون این فرصت؛ جان‌هاتر بـه بررسی احتمال "پیوند دندان" از یک شخص بـه دیگری کار مـی‌کرد. او دریـافت شانس پیوند دندان افزایش مـی‌یـابد اگر دندان انتقالی تازه و هم اندازه‌ی محلی باشد کـه قرار هست در آن قرار بگیرد. این یـافته‌ها امروزه درون پیوندهای داخلی موردتوجه و کاربرد هستند. اگرچه او موفق بـه این کار نشد اما یـافته‌های ارزشمند او همان‌طور کـه ذکر شد که تا به امروز مورد استفاده قرار مـی‌گیرند.
تحول عظیم علم دندانپزشکی را به‌طور خاص حتما محصول قرن 19 مـیلادی دانست. درون این قرن دندانپزشکی از یک تجارت تغییر شکل داد و در قامت یک حرفه‌ی تخصصی عرض اندام کرد. قرن 19 را همچنین حتما قرن وضع قوانینی منحصربه‌فرد علم دندانپزشکی و قرار گرفتن این حوزه زیر نظر دولت‌ها خواند.
اولویت بیماران
سرویس سلامت همگانی (تأمـین اجتماعی) انگلستان یـا UK NHS اولویت‌های درمانی را درون اختیـار بیمارانی با ناهنجاری‌های مادرزادی؛ افرادی کـه از ترومای دهانی رنج مـی‌برند و همچنین آن‌ها کـه در معرض سرطان سر و گردن هستند قرار مـی‌دهد. خدمات دندانپزشکی درون این کشور با رویکردی همـه جانبه با همکاری تیم‌های متخصص درون بیمارستان‌های مختلف بـه ارائه خدمات ارتودنسی، جراحی فک و صورت مـی‌پردازند. از دیگر بیماران دارای اولویت بایستی بـه آن‌ها کـه از عفونت دهان رنج مـی‌برند و افرادی کـه در اثر مصرف سیگار و تنباکو دچار مشکلات عفونی شده‌اند اشاره کرد.
توجه شود کـه عبارت دقیق و معادل scaling and root planning پُژَک دندان بوده هست ولی بـه این علت کـه مرسوم نبوده بـه طور کلی "جرم گیری" ترجمـه شده است.
توجه شود کـه در فارسی معادلی به منظور Forensic odontology آورده نشده هست و ترکیب جرم شناسانـه بازگردان تحت الفظی عبارت انگلیسی است.
Oral biology معادلی درون فارسی نداشته و به صورت تحت الفظی زیست شناسی دهان ترجمـه شده است.
: تکنسین دندانپزشکی و آینده شغلی آن
[تکنسین دندانپزشکی و آینده شغلی آن]نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Wed, 18 Jul 2018 15:00:00 +0000