يك روز قبل از مراسم عقد و عروسي، تعبیر حناگذاشتن موی سر مراسمي بـه نام خنچه‌برون اجرا مي‌گردد. تعبیر حناگذاشتن موی سر اين مراسم درون كل استان و شـهرستان يزد با اختلاف كمي برگزار مي‌گردد. تعبیر حناگذاشتن موی سر درون اين روز هر يک از طرفين اقوام و بستگان خود را بـه شام دعوت نموده و پس از صرف شام آماده برگذار‌ي اين مراسم مي‌گردند.
استان يزد از سرز‌مين‌هاي كهن و تاريخي ايران‌زمين هست و درون برخي آثار تاريخي و جغرافيايي، بناي نخستين شماري از شـهرهاي آن، مانند ميبد را بـه سليمان پيامبر، يزد را بـه ضحاك و اسكندر مقدوني و ابركوه را بـه ابراهيم پيامبر نسبت داده‌اند.
استان يزد درون بخش مركزي فلات ايران درون كناره‌ي كوير نمك و در مركز ايران قرار گرفته‌است.
در اين استان نيز مانند ساير استان‌هاي كشورمان ازدواج دارا‌ي آداب و رسوم خاص خود مي‌باشد. بعد از خواستگاري كه اصطلاحا “خواستگارگذارون” گويند و بعد از موافقت و تعيين مـهر، مراسم بله‌برون و انجام ساير مراسم زمان عقدوعروسي، كه معمولا درون يک روز انجام مي‌گيرد، نيز مانند ساير موارد مشخص مي‌گردد.
يك روز قبل از مراسم عقد و عروسي، مراسمي بـه نام خنچه‌برون اجرا مي‌گردد. اين مراسم درون كل استان و شـهرستان يزد با اختلاف كمي برگزار مي‌گردد. درون اين روز هر يک از طرفين اقوام و بستگان خود را بـه شام دعوت نموده و پس از صرف شام آماده برگذار‌ي اين مراسم مي‌گردند. مراسم از منزل داماد آغاز مي‌گردد بدين صورت كه، بعد از مشخص شدن زمان عقد، هفت، نـه، يازده ( تعداد سيني‌ها حتما بايد فرد باشد ) عدد مجمعه ( سيني بزرگ مسي ) تهيه گرديده و روي كف هريک از آن‌ها پارچه ترمـه‌اي( پارچه ترمـه بـه پارچه ظريف و لطيفي اطلاق مي‌شود كه از دو سري نخ تار و پود كه با دست بافته شده باشد بـه نحوي كه پود درون پشت پارچه بـه صورت آزاد و تراكم پودي آن زياد باشد، جنس آن از كرک و پشم يا ابريشم با طرح‌هاي اصيل سنتي ايران هست ) انداخته و در كناره‌هاي آن با گل‌و‌برگ و يا گلبرگ و نقل رنگ تزيين مي‌گردد .
درون اولين سيني، كتاب مقدس قرآن مجيد گذاشته مي‌شود كه بايستي توسط مردي كه بزرگ خانواده هست و ترجيحا سيد باشد، بـه منزل پدر عروس حمل مي‌گردد. درون شكل سنتي اين مراسم، روي لوازمي كه بايستي بـه منزل پدر عروس حمل گردد، توري كشيده مي‌شود و سيني‌ها بـه همان شكل بـه مدعوين نشان داده مي‌شود، ولي درون زمان حال بيشتر لوازم را كادو مي‌نمايند.
درون سيني‌ها، علاوه بر لوازمي كه درون روز خريد عروسي براي عروس تهيه گرديده ، مجمعه‌اي شامل: تعبیر حناگذاشتن موی سر وسايل پاي سفره عقد شامل: هل ، زنجفيل، دارچين، زيره، فلفل، ( لازم بـه ذكر هست اين مواد بايستي بـه صورت درسته و يا آسياب نشده باشد) بـه نشانـه گرمي زندگي، مي‌شود. درون قديم روشور و صابون براي بهداشت و پاكيزگي و قند براي شيريني زندگي نيز گذاشته مي‌شد و در پاره‌اي نقاط اسپند و خرما نيز مي‌شود.
در ساير سيني‌ها، آينـه و شمعدان، لباس عروس، كيف‌وكفش و زيورآلات عروس و ساير وسايل خريداري شده بـه ترتيب اهميت هركدام داخل مجمعه يا سيني توسط افراد خانواده داماد و مدعوين حمل مي‌گرديد. و در پشت اين افراد، ساير افراد و ميهمانان دعوت شده با عربانـه ( دايره ) و كشيدن كل‌وهلهله و شادي، ايشان را همراهي مي‌نمايند. درون اين شـهرستان اگر فاصله ميان خانـه پدر داماد و پدر عروس كم باشد اين مراسم از منزل داماد پياده بـه طرف منزل عروس انجام مي‌گردد. درون زمان حال اگر فاصله ميان دو منزل زياد باشد مسافتي را با وسيله نقليه و از سر كوچه منزل عروس، پياده و با زدن دايره و هلهله و شادي بـه سمت خانـه عروس حركت مي‌نمايند.
در جلوي منزل عروس، پدر عروس، با قرباني نمودن بـه استقبال از ميهمانان رفته و با هديه كوچكي مانند قرآن و يا مبلغي پول بـه افرادي كه سيني‌ها را حمل مي‌كنند، ايشان را بـه داخل منزل و به زمين گذاشتن سيني‌ها دعوت مي‌نمايند و به ايشان خيرمقدم مي‌گويد. درون شـهرستان بافق، خانواده داماد، برنج، گوشت و يا ي جهت ذبح درون عروسي با خود بـه منزل پدر عروس مي‌برند.
پس از آن ميهمانان بـه جشن و سرور و و پايكوبي مي‌پردازند. درون زمان حال، بـه همراه ساير سيني‌ها ، مجمعه‌اي حاوي شيريني مي‌باشد كه بـه همراه ميوه از ميهمانان دوطرف پذيرايي مي‌گردد . بعد از جشن مجمعه‌ها جلوي تك‌تك ميهمانان چرخانده شده و وسايل داخل آن را بـه همـه نشان داده مي‌شود.
پس از اينكه خنچه‌هاي داماد بـه نمايش گذاشته شد، درون همان منزل عروس خانواده عروس خنچه‌هايي را كه از قبل آماده نموده و شامل خريدي مي‌باشد، كه براي داماد انجام داده با زدن عربانـه و با كشيدن كل‌وهلهله و شادي درون حضور ميهمانان چرخانده و به نمايش مي‌گذارند .
در ميان مجمعه‌هاي داماد، سيني‌اي حاوي مقداري حنا حمل مي‌شود كه تقديم بـه عروس مي‌شود. درون قديم اعتقاد بر اين بوده كه حنا هديه حضرت فاطمـه بوده و مقدس هست و براي عروس خوش يمن مي‌باشد و لذا حناي خشك درون ظرفي تقديم مي‌گرديده هست ولي درون زمان حال حنا را از قبل خويسانده و گاهي بـه صورت اشكال زيبايي نيز درآورده و به صورت زيبايي تزيين مي‌شود.
بعد از نمايش خنچه‌ها مقداري حنا را روي برگ گل و يا سكه قرار داده و بر روي دست عروس و داماد مي‌گذارند و پس از چند دقيقه شسته مي‌شود. درون بسياري از مناطق ايران بـه مراسم خنچه برون “حنا بندان” مي‌گويند. كه از نظر اينكه درون شب قبل از عروسي اين مراسم انجام مي‌پذيرد و از منزل داماد آغاز مي‌شود و در آن مراسم حناگذاشتن براي عروس و داماد اقدام مي‌گردد، شباهت بـه اين مراسم دارد، ولي درون مجموع بسيار با هم متفاوت مي‌باشند.
در قديم درون صبح روز خنچه‌برون، جهيزيه عروس توسط خانواده‌اش بـه منزل داماد و چيده مي‌شد. ولي درون زمان حال اين امر معمولا يک هفته قبل از روز عروسي انجام مي‌گردد. مدعوين براي بردن جهيزيه عروس، درون انتها معمولا هديه كوچكي از پدر عروس دريافت مي‌نمايند.
اين مراسم معمولا که تا پاسي از شب گذشته ادامـه دارد و اين ضيافت با سرور، شادي و پايكوبي نيز همراه است. بعد از پذيرايي و پايان مراسم، خانواده داماد برمي‌گردند که تا خود را براي مراسم فردا، كه روز عروسي است، آماده نمايند.
در شـهرستان اردكان، مراسم خنچه برون را، سيني بردن گويند. شب بعد از مـهربران سيني مي‌برند و معمولا هفت هشت سيني بزرگ تهيه مي‌كنند و در هر كدام آن‌ها چيزي مي‌گذارند، درون حالي كه پيشاپيش سيني‌ها، آينـه و قرآن حمل مي‌شود، آن‌ها را بـه خانـه عروس مي‌برند درون اين شـهرستان رايج هست كه آينـه را يك جوان دلشاد و با نشاط يا كس كه تازه داماد شده و مسرور است، پيشاپيش سيني‌ها ببرد.
سيني را حتما شب مي‌بردند و عقدوازدواج نيز درون شب انجام مي‌شود. معمولا درون سيني ها اين چيزها را مي‌گذارند:
دو يا سه سيني براي كله‌قند ( درون هر سيني پنج يا شش كله‌قند مي‌گذارند) . دو يا سه سيني براي حلويات شامل : پشمك، باقلوا، قطاب، نيم شكري ( نوعي لوزاست ). يك سيني پر از نان و پنير و سبزي ، يك سيني شامل بشقاب‌هاي تخم مرغ، بادام، گردو و دو كله‌قند كوچك براي سائيدن روي سر عروس .
سيني‌برها، درون اوايل شب درون حالي كه چند چراغ توري پيشاپيش آنـها مي‌شود، از خانـه داماد بـه طرف خانـه عروس راه مي‌افتند و چون بـه خانـه عروس رسيدند، سيني‌ها را درون اتاقي كه قبلا براي اين منظور آماده شده مي‌گذارند و در اتاق ديگر با چاي، شيريني و شربت از سيني‌برها پذيرايي مي‌شود. سپس بـه هر كدام بـه طور نقدي انعام مي‌دهند يا اينكه بعد از انجام عقد و ازدواج ، خانواده عروس براي هركدام خلعتي مي‌فرستد كه شامل يک دست لباس است.
ضمنا اين مراسم، تنـها براي مراسم عروسي اجرا نمي‌گردد، بلكه درون مقياس خيلي كوچک‌تر درون ايامي مانند: شب يلدا و عيد نوروز توسط خانواده داماد براي نوعروس اجرا مي‌شود. بدين صورت : درون مجمعه‌اي ميوه و شيريني و آجيل چيده و هدايا يي كه مي‌تواند قطعه‌اي طلا و يا پارچه و … باشد، بر روي سر حمل نموده و به منزل عروس و در آنجا با همان خوراكي‌ها و غذاهاي رنگين از خانواده داماد پذيرايي مي‌گردد.
اين مراسم معمولا، از منزل داماد آغاز و به منزل پدرعروس شده. مسير كوتاهي از كوچه يا خيابان نزديک بـه منزل عروس را نيز شامل مي‌گردد و مراسم درون منزل پدر عروس انجام مي‌پذيرد .
[تعبیر حناگذاشتن موی سر]نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Thu, 19 Jul 2018 19:23:00 +0000