روستای سارو شیخ رعنا

ماجرایی کـه خانم همسایـه برایم تعریف کرد و به خصوص مبلغ گزافی کـه این دعانویس از او گرفته بود من را ترغیب کرد که تا آدرس این دعا نویس واقعی بـه معنای تمام کلمـه را بگیرم که تا ببینم قضیـه احضار جن و پری آن هم جلوی چشم های من آدمـیزاد راست هست یـا ساخته و پرداخته ذهن منتظر خانم پیرهمسایـه. روستای سارو شیخ رعنا این بود کـه یکی از روزهای سرد زمستان عزمم را جزم کردم

برچسبها:داستان-داستان و راستان-داستان زیبای زندگی-داستان رمالی-داستان کف بینی-داستان طلسم-ماجراهای زن طلسم شده-ماجرای زیبا-ماجرا

برای رفتن پیش همـین دعانویس. روستای سارو شیخ رعنا یکی از کوچه بعد کوچه های جنوب تهران درون خیـابان خاوران.زنگ کـه زدم خانومـی جوان درون را باز کرد. من را راهنمایی کرد بـه اتاق کار آقای ... دعانویس. ورودی درون اتاق های خانـه دعانویس درست روبروی درون ورودی بود و دست چپ آن اتاق کوچکی کـه محل کار دعانویس ما آن جا قرار داشت. یک اتاق کاملا کثیف و بهم ریخته با کمدی کوچک کنار اتاق . یک پلوپز کوچک جای بخاری با یک تکه آجر روی آن و ته اتاق هم پرده ای کثیف و رنگ و رو رفته نصب شده بود کـه پشت آن کلی وسایل و خرت و پرت ریخته شده بود. درون و دیوار هم پر بود از ادعیـه فراوان وعکسی از آقای دعانویس بـه اضافه تابلویی از شمایل امام حسین (ع). یعنی اینکه من اهل ایمانم و دوستدار اهل بیت!کلی ورقه کوچک کـه روی آن ها دعاهایی کـه "مثلا" با زعفران نوشته شده بود هم ریخته شده بود کنار اتاق محو تماشای درون و دیوار اتاق بودم کـه دعانویس آمد. من را دعوت کرد بـه ناهار. یـادم افتاد کـه همکاران روزنامـه کلی سفارش د مبادا چیزی به منظور خوردن قبول کنم. تشکر کردم. خیلی زود برگشت.

گفتم: روستای سارو شیخ رعنا مـی خواهم برایم سرکتاب باز کنید.

- گفت من رمل مـی اندازم.

تاس های رملش را انداخت روی صفحه رمل اسمم را پرسید. بعد هم گفت کـه دست روی یکی از عددهای رمل بگذارم.

- برات دعا گرفتن. طلسم داری. زندگیت رو «قلف» . با زندگیت کاری کـه در هر شرایطی بـه بن بست مـی رسی. حتی نمـی تونی ازدواج کنی (همـین اول بگم کـه من متاهل هستم)

حالا حتما چکار کنم.

- حتما طلسمت رو باز کنم. مـیای این جا جلوی چشمای خودت، روستای سارو شیخ رعنا طلسمت رو از قبرستون مـیارم که تا خودت ببینی.

(باتعجب گفتم) یعنی خودم مـی تونم اونو اینجا توی اتاقتون ببینم

- (دستهاش رو بالا آورد و گرد کرد)عین قلبت اونو مـی گیری توی دستات.

حالا کی طلسمم کرده ؟

- طلسمت را دو که تا زن یـا یـه زن و مرد کوتاه قد برات گرفتن که تا نتونی ازدواج کنی. حالا هر چی زودتر این طلسم رو باطل کنی بهتره.

چقدر هزینـه داره ؟

- ۲۰۰-۳۰۰ تومان (هزار).

خیلی رقمش بالاست به منظور من خیلی زیـاده.

- بـه هر حال کمتر از این نمـیشـه. (کلی چک و چونـه زدم که تا راضی شد ۲۰۰ هزار تومان بگیره و طلسم منو ناکار کنـه )

یـه کله قند. ۸ که تا صابون گلنار. ۴ متر پارچه چیت گلدار آب ندیده. یکی از لوازم آرایش استفاده نشده و بالاخره یک ع(دعانویس یـه پاکت درون آورد کـه کلی ع۴۳ زن و مرد توی اون بود و گفت یـه عمـی خوام عین همـینا). این ها وسایلی بود کـه آقای دعانویس دستور تهیـه اش را داد. بعد هم بدون تعارف گفت :

- حالا ۱۰ هزارتومان رملت رو هم بذار روی کتاب

قلفی! کـه با دعا باز ... نشد

مبلغی کـه دعانویس خواسته بود کم نبود. بـه مسئولان روزنامـه کـه گفتم بلافاصله قبول د کـه این وجه را درون اختیـارم بگذارند. بـه هر حال تهیـه گزارشی کامل از ترفندهای این رمالان آن هم بـه صورت مـیدانی هزینـه بر هست . من هم زمان را از دست ندادم. خیلی سریع سفارش های آقای دعانویس را حسب الامر تهیـه کردم و به اتفاق یکی از دوستان راهی خانـه طلسم شکنی شدیم.باز هم همان خانم کـه بعد فهمـیدم دعا نویس هست در را باز کرد. نگاهی بـه وسایل توی دست های ما کرد . خودش فهمـید کـه آمده ایم به منظور باطل طلسم.

دعوتمان کرد داخل همان اتاق. بعد هم خیلی سریع رفت و وسایل اولیـه کار دعانویس را آورد. یک پارچه بزرگ چیت گلدار کـه فکر کنم مشتری های قبلی برایش آورده بودند. یک روسری گلدار بزرگ . یک کاسه رویی پر از آب کـه روی آن از یک سینی کوچک بـه عنوان درون استفاده شده بود و یک کاسه روحی کوچک تر بازهم پراز آب روی آن . بعد هم رفت .قبل از این کـه دعانویس بیـاید وقت کمـی داشتیم به منظور این کـه چند تایی عاز اتاق دعانویس بگیریم. ایستادم جلوی درون به کشیک که تا دوستم با خیـال راحت با موبایلش عبگیرد.

دعانویس خیلی بـه موقع آمد. یعنی درست وقتی کـه ما عکس هایمان را گرفتیم.داخل نایلون سیـاه رنگی کـه داخل آن ۸ که تا صابون بود را دقیق نگاه کرد مبادا تعداد صابون ها کمتر باشد. بعد هم پارچه گلدار چیت آب ندیده را کـه خداییش با کلی سلیقه انتخاب کرده بودم انداخت کنار کاسه ها روی زمـین و به من گفت بنشینم روی پارچه. دوستم عمدا رفت درست نشست بـه موازات دعانویس و تقریبا روبروی من . مـی خواست کاملا روی کارهایش اشراف داشته باشد.

دعانویس شروع کرد از نام و مشخصاتم پرسیدن و خودش هر چه مـی گفتم برروی یک کاغذ کـه روی آن چیزهایی بـه خط نامفهوم نوشته شده بود مـی نوشت. کمـی گردن کشیدم که تا ببینم آیـا مشخصاتم را واقعا مـی نویسد . ولی او فقط با خودکار خط های ریزی توی کاغذ مـی کشید. بعد یک دفعه سرش را بالا گرفت و با صدای کلفت و خیلی بلند گفت : - «علی کیـه ؟... فاطمـه کیـه ؟... محمد کیـه ؟»

و هر دفعه کـه من جواب مـی دادم یک خط روی کاغذ مـی کشید.کاغذ را که تا کرد ، گذاشت زیر کاسه آب. کمـی نمک ریخت کف دستم . گفت :

- نیت کن و اسم تمام دشمنانت رو توی ذهنت بیـاربعد فوت کن بـه نمک و اونو بریز داخل آب .

چند دقیقه ای طول کشید کـه اسم تمام دشمنانم!! را بـه خاطر بیـاورم. بعد هم بـه نمک ها فوت محکمـی کردم . پارچه چیت را کشید روی پاهایش بـه نحوی کـه روی کاسه های آب و سینی کاملا پوشیده شد و دستش را از داخل پارچه بالا آورد و گفت:

- پارچه رو بگیر، من ضربه مـی بـه سینی تو اسم ها رو دوباره توی ذهنت بیـار.

بعد هم دوباره نمک ریخت کف دست من و شروع کرد بـه دعا خواندن و دوباره بـه دستور دعانویس نمک را ریختم داخل آب.

گفت:

- آبو نگاه کن بگو آب پاکه .

گفتم : بله .

یک دفعه باز هم صدایش را بلند کرد. گفت:

- اون دو که تا دوست ت چی شدن؟

من دوست زیـاد دارم .همشون حالشون خوبه. کدومشونو مـی گین؟

جوابمو نداد.

- نذرت رو چی کار کردی ؟ چرا ندادی؟

هرچی نذر داشتم دادم . چه نذری رو شما مـی گید؟

بازم جوابمو نداد.

- پیش دعانویس دیگه رفتی. دعا گرفتی ، چی بوده ؟

یـادم نیست. دعا نگرفتم.

پارچه رو انداخت. نایلون صابون ها رو برداشت. با صدای بلند و عجیب شروع کرد بـه خواندن دعا « یـا محمد . یـاعلی . یـا عیسی . بـه حق قرآن .به حق قرآن علی . بـه حق محمد »......

- نماز مـی خونی یـا نـه ؟

بله مـی خونم .

باز شروع کرد بـه خوندن دعا .

بعد با صدای بلند گفت :

- چرا سلام نمـی کنی؟

گفتم من کـه قبلا سلام کردم .

- بازم سلام کن . حتی بـه خانـه خالی هم حتما سلام کرد. همـیشـه سلام کن.

با همان صدای بلند کـه لحن خاص خودش رو داشت گفت:

- مـی خوام همزادت رو احضار کنم آماده هستی

بله

- مـی خوام بگم طلسمت رو برات بیـاره . بگم طلسمت رو بیـاره اینجا یـا آدرس بدم خودت بری بیـاریش.(کاش مـی شد لحن عجیب و غریبی کـه توی صداش مـی انداخت رو براتون عینا بنویسم )

اعتراف مـی کنم یـه کم ترسیدم . گفتم نمـی دونم. بگید بیـاره اینجا

- با همزادت قهر کردی ، باهاش آشتی مـی‌کنی؟

با سر اشاره کردم یعنی آره .

- دستت رو بده ( نامحرم بود .استثنائا این دعانویس محرم و نامحرم حالیش بود. شاید هم چون دو نفر بودیم مراعات کرد. یـه دستمال گذاشت روی دستم و دستم رو گرفت )

شروع کرد بـه ورد خوندن (آروم و زیریـه دفعه ای صداش رو بلند کرد)

- سلام کن بـه همزادت

(زمان کوتاهی کـه گذشت انگار وردهایی کـه خوانده بود تاثیر کرد و همزادم افتخار داد و آمد. شروع کرد با همزادم حرف زدن .قبلا بگویم کـه صدای همزادم صدای ریز کاملا نامفهومـی بود. چیزی درون مایـه های صدای مبارک درون برنامـه های سیـاه بازی البته خیلی نامفهوم تر از مبارک .آنقدرنامفهوم کـه فقط دعانویس مـی فهمـید همزاد عزیزم چه مـی گوید بعد هم بلافاصله برایم حرف های همزادم را ترجمـه مـی کرد.شما خودتان مـی توانید تجسم کنید کـه هر حرفی کـه همزادم مـی گفت به منظور من توسط دعانویس تکرار مـی شد . این را هم بگویم کـه سرم را کاملا پایین آورده بودم که تا ببینم آیـا صدا از داخل کاسه آب مـی آید و یـا این کـه حرکتی از دعانویس مبنی بر این کـه چیزی را تکان بدهد مـی بینم یـا نـه ؟ ولی حقیقتا چیزی ندیدم فقط فهمـیدم صدا از داخل کاسه آب نیست. بـه نظر مـی آمد صدا قبلا ضبط شده و از شیء دیگری درون کنار کاسه بیرون مـی آید.همـین)

دعانویس - سلام بابا . خوش اومدی

همزاد: سلام .

- خوبی بابا . خیلی خوش اومدی .

همزاد: بهش گفتی طلسم داره

- آره بابا بهش گفتم .گفتم چه طلسم بدی داره.حالا باهاش آشتی مـی کنی طلسمش رو بیـاری

نـه من ازش دلخورم .

- عیب نداره بابا باهاش آشتی کن .طلسمش کجاست ؟

بپرس توی بهشت زهرای رو داره .

( دعانویس ازم پرسید : گفتم مادربزرگم )

همزادم گفت :طلسمش رو چال کنار قبرش .

( اینجا دعانویس بـه من گفت بگویم طلسمت رو بیـاره یـا مـی ری بگیری. گفتم بگو بیـاردش .آخه دعانویس قبلا بـه من گفته بود کـه اگه خودت بخوای بری بیـاریش بایدبری شـهر ...)

دعانویس :

- خوبیـه . خودش با زبون خودش گفت کـه تو رو دوست داره .کمکش کن . بگم بیـاد ببوسدت آشتی کنی؟

(دعانویس باز بـه من گفت تو مـی ری ببوسیش یـا اون تو رو ببوسه . گفتم : فرقی نداره مـی بوسمش هول شده بودم کاش مـی گفتم- اون بیـاد منو ببوسه )

- مـی خواد ببوستت .اذیتم نمـی کنی که؟

همزاد:نـه اذیت نمـی کنم

(این جا بود کـه دعانویس یک دستش را داخل کاسه آب کـه زیر پارچه بود برد.انگار چیزی مثل ماهی داخل کاسه آب درون مقابلش مقاومت مـی کرد .ولی دعانویس آن را گرفت و تکه ای مو بیرون آورد و گفت ببوس.نمـی دانستم حتما چکار کنم. چندشم مـی شد.ولی بوسیدمش .انگار فهمـید با اکراه این کار را کردم.

گفت :

- حتما بوسیدیش .

گفتم: آره .

بعد هم سریع دوباره آن راول کرد داخل آب . دوباره ازمن پرسید :

- بگم طلسمتو بیـاره یـا مـی ری مـیاریش .»

هنوز جواب نداده بودم کـه گفت «مـی گم بیـاردش.»

کاسه آب رو نشون من و دوستم داد و گفت :

- چیزی توشـه؟» (چیزی توی آب نبود )

بعد هم کاسه آب را مثل بقچه پیچید و مشمای صابونو گذاشت رویش و کمـی هم نمک ریخت روی آن.

دوستم آمد یواشکی عکسی از این صحنـه بگیرد کـه یک دفعه موبایلش صدای آرامـی کرد. هر دونفرمان هول شدیم . شروع کردم بـه حرف زدن که تا شاید حواس دعانویس پرت شود. ولی او شک کرد. بـه هر دو نفرمان گفت بقچه آب را با هم ببریم و بگذاریم پشت پرده. کاری کـه به راحتی توسط یک نفر انجام مـی شد.

بقچه را بردیم. خیلی آروم صورتم را بـه عقب بـه سمت دعانویس برگرداندم. دعانویس بـه سرعت بدون آن کـه حواسش بـه ما باشد شیء کوچکی را بـه همراه دسته ای موی زردرنگ، همان مویی کـه بوسیده بودمش انداخت داخل کمد. سریع برگشتم. باز هم حواسم را جمع کردم کـه کاسه را کجا مـی گذارم. گل قالی را کاملا نشان کردم. نگاهی بـه موقعیت دیوارهای پشت پرده انداختم. دری کوچک درون سمت راست دیوار قرار داشت کـه مطمئنا اتاق کار و خانـه دعانویس را بـه هم مرتبط مـی کرد. یـاد حقه های تردست ها به منظور واقعی جلوه کارهایشان افتادم. دعانویس این بار بـه دوستم گفت کنار من بنشیند. من هم دوباره نشستم روی پارچه چیت گلدار کـه خریده بودم. دعانویس بازهم شروع کرد بـه ورد خواندن و دعا گفتن.۱۰ دقیقه ای گذشت . گفت:

- برید کاسه رو بیـارید.

کاسه آب تکان خورده بود. نمک های روی مشمای صابون ها خیلی کمتر از قبل شده بود. کاملا معلوم بود کـه جابجا شده. کاسه را آوردیم. بقچه را باز کرد. خودش اول نگاهی بـه داخل کاسه انداخت . بعد بـه ما گفت :

- وقتی مـی بردید چیزی کـه توی کاسه نبود ؟

گفتیم نـه .

بعد سینی را از روی کاسه برداشت . بسته ای پارچه کوچ ک پر از گل کـه با نخ پیچیده شده بود داخل کاسه آب بود . دعانویس انگشتش را داخل آب کرد و گلی کـه به دستمال بود را با آب قاطی کرد. رنگ آب عوض شد .

گفت :

- این طلسم تازه از قبرستون دراومده. هنوز خاک باهاشـه . یـه نفس بـه راحتی کشیدم «طلسمم بالاخره از زیر خاک بیرون اومد.»

به من گفت پارچه را کاملا بچلانم که تا آبش برود و بعد آن را باز کنم .

کاری کـه گفت راانجام دادم . نخ را باز کردم . چند که تا پارچه داخل هم پیچیده شده بود. روی یکی از پارچه ها لکه های خون بود. چند که تا تکه کوچک از پارچه های مختلف . دو که تا شمایل و پسر. چهارتا قفل کوچک .بعد هم دعانویس شروع کرد بـه توضیح درون مورد چیزهایی کـه داخل بسته بود.

گفت :

- این دستمال نجس یـه زنـه (حالم بد شد از این کـه این پارچه رو با دستهام چلوندم). تکه های پارچه هم از پارچه هاییـه کـه از داخل خونتون درون آوردن . شمایل هم نشونـه قفل زندگیته واسه این کـه نتونی ازدواج کنی.با قلف ها هم زندگیتو بستن.

بعد یک دفعه ای انگار چیز عجیبی دیده باشد گفت :

- چهار «قلفت» هم . این خیلی سنگینـه . هزینـه بازش هم بیشتر مـی شـه .

با شنیدن این حرف اصل قضیـه از یـادم رفت

گفتم : یعنی چقدر مـی شـه ؟

- ۴۰۰ هزار تومن

ولی من ندارم این پولو بدم.

دیگه بحث پول کـه وسط آمد هردونفرمان فراموش کردیم بحث طلسم شکستن مطرحه . شروع کردیم بـه چک و چانـه زدن . حرف آخرش جالب بود.

- من مـی تونم ۱۰۰ (هزار) تومان رو برات از صندوقمون! بگیرم ولی بقیـه اش رو حتما بدی .

با هم کنار آمدیم .

- طلسمت را مـی فرستم به منظور دراویش ... آن ها خودشان آن را باطل مـی کنند.

بعد هم دعایی کـه مثلا با زعفران نوشته شده بود را بـه من داد.

- مـیری این دعا رو توی یـه کاسه آب حل مـی کنی کـه همـه دعاها برن توی آب . بعد اول کمـی از اون رو مـی ریزی سمت راست بدنت بعدش سمت چپ بدن و بقیـه رو هم مـی ریزی روی سرت . هر دفعه هم مـی«هر کـه کرد عاطل ،کردم باطل» (بازم کاش بودین و لحن گفتنش رو مـی دیدید) دعای دیگری هم هست کـه ادامـه باطل طلسمته حتما برات بنویسمش . دو روز دیگه بیـا با بقیـه پول باطل طلسمت دعاتو بگیر.

خیلی عجیب بود اما مـهم این بود کـه به چشم دیدمش. همزادم رو مـی گم. خدا خیرش بده رمال رو. حتی بـه نیم ساعت هم نکشید. بـه همزادم گفت بیـاد. یعنی دستور داد احضار بشـه. دستور داد طلسمم رو بیـاره. دستور داد باطلش کنـه. دستور داد ... حالا باورتون شد!!!

نوشته شده درون تاریخ پنجشنبه 6 خرداد 1389 | توسط: | طبقه بندی: |

[روستای سارو شیخ رعنا]

نویسنده و منبع |

روستای سارو شیخ رعنا

ساری - ویکی‌پدیـا، دانشنامـهٔ آزاد

پرش بـه ناوبری پرش بـه جستجو

برای دیگر کاربردها، روستای سارو شیخ رعنا ساری (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ساری
ساری

عکس‌ها راست بـه چپ:
نمایی از برج ساعت و شـهر ساری -
نمایی از کوه‌های اطراف ساری از بوستان ملل - نمایی از کاخ فاضلی‌ها
یک نما از دریـاچه تجن - برج رسکت
نمایی از شـهر ساری، بوستان ملل
بوستان روشن، عمارت کلبادی

کشور ایراناستان مازندرانشـهرستان ساریبخش مرکزینام(های) قدیمـی سارو، سارویـه[۱] ساراویتی[۱]، زادراکارتامردمجمعیت ۳۴۷،۴۰۲ نفر (۱۳۹۵)[۲][۳][۴]جغرافیـای طبیعیـارتفاع از سطح دریـا ۳۲ مترآب‌وهوامـیانگین دمای سالانـه ۱۵مـیانگین بارش سالانـه ۷۸۹٫۲ مـیلی‌مترروزهای یخبندان سالانـه ۳۴ روزاطلاعات شـهرینمایندهٔ مجلس شورای اسلامـی

علی اصغر یوسف نژاد

محمد دامادیشـهردار مـهدی عبوریپیش‌شماره تلفنی ۰۱۱وبگاه شـهرداری ساریشناسهٔ ملی خودرو ایران۶۲تابلوی خوش‌آمد بـه شـهر

ساری

روی نقشـهٔ ایران
۳۶°۳۳′۴۸″ شمالی ۵۳°۰۳′۳۶″ شرقی / ۳۶٫۵۶۳۳۳°شمالی ۵۳٫۰۶۰۰۰°شرقی

ساری (به انگلیسی: Sari) ( تلفظ راهنما·اطلاعات)، مرکز شـهرستان ساری و استان مازندران درون شمال ایران، پرجمعیت‌ترین شـهر استان مازندران و از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شـهرها درون شمال کشور است. روستای سارو شیخ رعنا [۵][۶] این شـهر همچنین یکی از قدیمـی‌ترین شـهرهای شمال ایران محسوب مـی‌شود [۲][۳]. روستای سارو شیخ رعنا

بر اساس اکتشافات اخیر، قدمت سانسان درون ساری هم عصر با روستای تیرکلا (ساری) و به شش هزار سال مـی‌رسد.[۷]

به مردم اهل ساری، سارَوی گفته مـی‌شود. طبق گزارش مرکز آمار درون تابستان ۹۶، ساری به‌عنوان اولین شـهر برتر گردشگرپذیر ایران با بیش از دومـیلیون سفر تابستانی شناخته‌شد [۴].

همچنین درون نوروز ۹۵، ساری به‌همراه رامسر شـهرهای برتر گردشگری ایران شدند [۵].

این شـهر با برخورداری از کوه، جنگل و دریـا دارای آب‌وهوای معتدل و مرطوب است. گرچه درون مقایسه با سایر شـهرهای مازندران، ساری هوای ملایم‌تری دارد، ولی طبق آمار سال‌های اخیر، بارندگی درون ساری کاهش یـافته‌است [۶].

ساری پایگاه و پایتخت آقامحمدخان و ایران کمـی پیش از تاجگذاری قاجاریـه بوده‌[۸][۷] و به سه منطقهٔ شـهری تقسیم مـی‌شود. جمعیت این شـهر طبق سرشماری ۱۳۹۵، ۳۴۷،۴۰۲ نفر بوده‌است.[۹][۱۰]

همچون سایر شـهرهای شمالی، ساری از تولیدکنندگان مرکبات و یکی از قطب‌های تولید برنج و فرآورده‌های دامـی کشور هست [۸][۹][۱۰].

همچنین شرکت چوب و کاغذ مازندران، بزرگترین تولیدکننده کاغذ درون خاورمـیانـه، درون ساری قرار دارد [۱۱].

ساری بـه دلیل قرار گرفتن درون شاهراه مسیر ارتباطی شرق بـه مرکز ایران از اهمـیت خاصی برخوردار است. این شـهر از شمال بـه دریـای خزر و باغات مـیوه و از جنوب نیز بـه جنگل و رودخانـه ختم مـی‌شود [۱۲].

موقعیت جغرافیـایی و مجاورت با دریـا و کوه سبب تنوع زندگی جانوری درون ساری شده و مجموعه‌ای از جانوران کوهستانی، جنگلی، جلگه‌ای و همـین‌طور پرندگان بومـی مـهاجر و آبزیـان، شرایط زیستی متنوعی را بـه وجود آورده‌است [۱۳].

پناهگاه حیـات وحش سمسکنده، دشت ناز، دودانگه و چهاردانگه و منطقه حفاظت‌شده بولا درون حومـه ساری واقع شدند.

پیشینـه

نوشتار اصلی: پیشینـه ساری

ظرف باستانی یـافته شده درون ساری.

تا زمان حمله اعراب بـه ایران و پیروزیشان درون این سرزمـین، مازندران یکی از ساتراپ‌های ایران به‌شمار مـی‌آمد کـه مرکز آن همـین شـهر ساری بود؛ ولی مردم این منطقه مخالفت‌های بسیـاری انجام مـی‌دادند کـه باعث شد از دوره هخاان پادشاهان ایران به منظور این منطقه فردی را موظف د کـه به زادراکارتا (ساری) بیـاید و منطقه را تحت امنیت داشته باشد.[۱۱]

عمارت تابستانی آقا محمد خان قاجار درون ساری.

از اواخر دوره ساسانیـان که تا اوایل صفویـان شـهر ساری پایتخت دو سلسله باوندیـان و قارنوندیـان بود. سلسله قارنوندیـان درون زمان هارون الرشید با مرگ مازیـار برافتاد و ولی باوندیـان که تا ۷۵۰هجری درون ساری و فریم حکومت مـی‌د کـه از نظر مدت زمان حکومت طولانی‌ترین سلسله مستمر پادشاهی جهان حتی از طولانیتر از سلسله‌های فراعنـه درون مصر مـی‌باشد. درون این سال حکومت تازه بنیـان کیـاهای جلال باوندیـان را سرنگون کرد و در ساری مستقر شد؛ ولی مردم از این شاهان زورگو راضی نبودند بنابرین مرعشیـان و سپس صفویـان بـه این شـهر دست یـافتند.[۱۲] شاهان صفوی بـه این شـهر علاقه‌مند شدند و در زمان ایشان پایتخت تابستانی صفویـان درون فرح‌آبادِ ساری بود. بعد از صفویـان ساری بـه دست نادرشاه افتاد. پس از مدتی دوباره قاجاریـان مرکزیت را از بابل بـه ساری برگرداندند و تاکنون ساری مرکز استان مازندران مانده‌است.[۱۳]

بنیـان و نامگذاری

ساری از جمله شـهرهای بسیـار قدیمـی ایران است. بر اساس اکتشافاتی کـه در منطقه نوده درون جنوب ساری بـه عمل آمده، تکه سفالهایی دست‌ساز از دوره مس سنگی با پوشش قرمز و نقوش هندسی سیـاه یـا قهوه‌ای تیره، یک قطعه دور ریز تولید ابزار سنگی از جنس فلینت بـه رنگ کرم و سفال‌هایی از دوره مفرغ درون طیف خاکستری تیره، سیـاه و سنگ چین معماری شناسایی شده کـه نشان از قدمت ۶ هزار ساله شـهر ساری دارد.[۱۴] بنای ساری مرکز استان مازندران را بر اساس نوشته حمدالله مستوفی و دیگر مورخان بـه تهمورث دیوبند از پادشاهان اساطیری ایران، عده‌ای بـه فریدون شاه پیشدادی و برخی هم بـه توس پسر نوذر نسبت مـی‌دهند. ساری درون قرن اول هجری بـه دست فرخان ابن دابویـه بربری محله‌ای تجدید بناشده‌است. ریشـه نام ساری نامشخص است. چند گمانـه‌زنی غیر علمـی درون این مورد وجود دارد کـه عبارت هست از: یونانیـان باستان آن را زادراکارتا، پایتخت تمدن هیرکانیـا، ذکر مـی‌کنند،[۱۵]اشپیگل شرق‌شناس و نئونازیست آلمانی آورده کـه نام ساری کنونی برگرفته از نام قوم سائورو بوده کـه پیش از اقوام آریـایی بـه ایران درون شـهر باستانی اسرم، کـه هم‌اکنون نام دهی درون ۱۰ کیلومتری ساری است، زندگی مـی‌کرده‌اند. ادوارد پولاک گمان دارد کـه نام ساری دگرگونی واژگانی سادراکارتا مـی‌باشد،[۱۶] دکتر اسلامـی نیز درون کتاب خویش نوشته کـه احتمال آنکه زادراکارتا از نام زردگرد، باشد نیز است.[۱۷] در کتاب تاریخ باستان نام سارو بـه معنی شـهر زرد به منظور ساری بـه کار مـی‌رود؛ کـه دلیل آن را وجود درختان متعدد مرکبات خصوصاً نارنج و لیمو مـی‌داند. همچنین ذکر مـی‌کند کـه احتمالاً زادراکارتا و سارو یکی هستند. ظهیرالدین مرعشی نیز درون کتاب «تاریخ طبرستان و رویـان و مازندران» بـه روایت نوشته‌است کـه فرخان بزرگ شـهر ساری را بـه نام فرزندش، سارویـه ساخته‌است.

تحلیل استاد فلسفه دانشگاه مازندران درون خصوص نامگذاری شـهر ساری

نام ساری را کرووات‌ها [۱۴] (به کروات: Hrvati ) بر ساری گذاشتند درون زبان کرووات ها، ساراویتی بـه معنای مکانی مـیان دو رود و ساراس بـه معنای برکه آب است. گله‌داران بزرگ کرووات وقتی گله‌های خود را بـه آن منطقه مـی‌آوردند از آن بانام ساراویتی یـاد مـی‌د. بـه خاطر دارید کـه موقعیت مکانی شـهر درون آن زمان حوالی سورک و اسرم فعلی بود. هنوز هم این منطقه (شـهرستان مـیان‌دورود) نامـیده مـی‌شود. [۱۵]

پایتخت ایران

آغا محمد خان قاجار درون سال ۱۱۵۱ خورشیدی درون ساری مدعی سلطنت بر ایران شد و پایتخت خود را این شـهر اعلام نمود و زرگران شـهر تاجی از جواهر به منظور او ساختند و در نوروز آن سال درون ساری بر سر نـهاد، بعد از تصرف قفقازیـه و سرکوب کلیـه امراء و حکام داخلی و پذیرش اطاعت و فرمان خان قاجار از سوی کلیـه نواحی بـه استثنای مشـهد و خراسان کـه هنوز زیر فرمان شاهرخ مـیرزا و فرزندش نادر مـیرزا بود، آقا محمد خان تهران درون تهران مستقر شد و آن را دارالخلافه نامـید.

پس از اسلام

گیلان و مازندران تنـها سرزمـین‌هایی درون آسیـای غربی هستند، کـه در زمان حمله تازیـان (اعراب) بـه ایران توسط ایشان فتح نشده‌است، زیرا گیلان و مازندران از همـه طرف محفوظ هستند و راه‌های ورودی بـه این خطه‌ها بسیـار سخت بوده‌است. کوهستان‌های البرز باعث شده کـه سپاه اعراب نتواند وارد گیلان و مازندران شوند و این باعث شد کـه این سرزمـین‌ها هیچگاه با زور و ظلم فتح نگشتند؛ ولی درون دوران اندرزاها رسم بر این بود کـه شاهان ساری و شـهریـارکوه بهانی کـه از ترس خلفای عباسی بـه مازندران پناه مـی‌آوردند، اموال بسیـار و پناهگاهی به منظور معیشت مـی‌داد و بر همـین اساس بسیـاری از شیعیـان و سیدان علوی، کـه با جور خلفای عباسیـان مخالف بودند، بـه ساری یـا آمل فرار مـی‌د. این سادات بـه مرور زمان مردم مازندرانی را کـه هنوز بـه زرتشت ایمان داشتند بـه دین اسلام آشنا د و طی مدتی سراسر مازندران بـه مذاهب مختلف تشیع گرویدند و سلسله‌های مختلف بـه مذهب تشیع روی آوردند. نخستین مسجد جامع ساری بعد از مرگ اسپهبد خورشید دابویی و سقوط حکومت وی درون مـهرماه ۱۴۰هجری شمسی، توسط مسلمانان و به امر ابوالخطیب بنیـان نـهاده شد.[۱۸]

تاریخ معاصر

رشد و ترقی ساری بعد از قاجاریـان بوده‌است. نظام شـهری نوین ساری از آن زمان باقی مانده‌است و ساری یکمـین شـهر ایران بوده‌است کـه ساخت راه‌آهن سراسری ایران از آنجا آغاز گشت و پس از رضاشاه و در هنگام جنگ جهانی دوم بـه تصرف نیروهای شوروی درآمد و پس از جنگ جهانی نیز فرودگاه دشت ناز ساخته گردید و طرح‌های توسعه بـه سمت خاور بـه وجود آمد و پس از انقلاب نیز، جاده‌های اطراف شـهر توسعه داده شد.

بلدیـه یـا شـهرداری ساری

هم‌زمان با تأسیس بلدیـه ساری، قانونی بـه تصویب مجلس رسید کـه بر آن اساس انجمن بلدیـه وظیفه یـافت نسبت بـه انتخاب شـهردار با رأی مردم اقدام کند. درون سال ۱۲۹۰ شمسی با پیشنـهاد دولت وقت مبنی بر انفصال انجمن بلدیـه موافقت گشت و در سال ۱۲۹۹ ضیـاءالدین طباطبایی نـهاد مستقلی مانند بلدیـه را کـه به دولت وابسته بود را ساخت و در سال ۱۳۰۰ شمسی اداره بلدیـه رسماً وابسته بـه دولت شد. آغاز بـه کار بلدیـه درون ساری مربوط بـه سال ۱۲۹۸ مـی‌باشد و «احمد ممنون» بـه عنوان نخستین شـهردار ساری درون سال ۱۳۰۱ معرفی شد.[۱۹]

حوادث تلخ تاریخی

سال ۳۲۳ سیلاب و طغیـان تجینـه رود (تجن).
سال ۳۲۶ سیل و با گل ویکسان شدن ساری.
سال ۴۲۶ حمله سلطان محمود غزنوی و ویرانی‌های وی.
سال ۵۹۸ آتش‌سوزی درون ساری.
سال ۷۹۵ حمله تیمور و به خاک و خون کشیدن ساری و مردمانش.
سال ۱۰۱۷ زمـین لرزه بزرگی درون ساری روی داد.
سال ۱۰۴۵ حمله روس و آتش کشیدن فرح آباد و ساری.
سال ۱۰۹۸ زلزله هولناک درون ساری.
سال‌های ۱۱۹۴–۱۲۰۵ جنگ‌های داخلی برادران و دشمنان آقا محمد خان قاجار.
سال ۱۲۲۳ زلزله بزرگ درون ساری
سال ۱۲۳۵ بیماری طاعون.
سال ۱۳۲۰ بیماری تیفوس.

وضعیت طبیعی

جغرافیـای ساری

نقشـهٔ آب و هوایی ایران؛ شـهر ساری درون شمال کشور قرار گرفته و آب و هوای آن خزری است.

شـهر ساری واقع درون کوهپایـه‌های رشته کوه البرز دارای دو بخش کوهستانی و دشت مـی‌باشد درون طول جغرافیـایی ۵۳ درجه و ۵ دقیقه و عرض ۳۶ درجه و ۴ دقیقه از خاور بـه فاصله حدود ۱۰ کیلومتر بـه شـهرسورک و شمال خاوری بـه فاصله حدود ۲۵ کیلومتر بـه نکا و به فاصله ۴۵ کیلومتر بـه بهشـهر و ۱۳۰ کیلومتر بـه گرگان و ۶۹۰ کیلومتر بـه مشـهد و از شمال بـه فاصله ۲۷ کیلومتر بـه دریـای مازندران و از شمال بـه فرح‌آباد (ساری) و جویبار و لاریم و از باختر بـه فاصله ۱۰ کیلومتر بـه قائمشـهر و از باختر بـه بابل بـه فاصله تقریبی ۵۰ و آمل بـه فاصله تقریبی ۷۰ کیلومتر و از جنوب بـه فاصله ۳۰ کیلومتر بـه سد شـهید رجایی (سلیمان تنگه) و بوسیله آزادراه درون حال ساخت کیـاسر بـه فاصله تقریبی ۶۰ کیلومتر بـه کیـاسر و از آنجا بـه شـهرستان‌های دامغان و مـهدیشـهر و همچنین شـهرسمنان (تقریباً ۱۲۰ کیلومتر) محدود است. همچنین ساری بـه فاصله کمتر از ۱۵۰ کیلومتر از تهران واقع گردیده و توسط جاده فیروزکوه ۲۶۵ کیلومتر و توسط جاده هراز ۲۵۰ کیلومتر و به وسیله راه‌آهن شمال ۳۵۴ کیلومتر با تهران فاصله دارد. تصویر هوایی ساری درون شب

موقعیت

رودها

از درون شـهر ساری رودخانـه تجن عبور مـی‌کند. این رود درون شرق ساری جریـان دارد. امروزه درون ساحل این رود پارک تجن (قائم) و پارک ملل ساری ساخته شده‌است کـه بزرگترین پارک ساری نیز به‌شمار مـی‌رود.

این رودخانـه از ۳ شاخه اصلی زارم رود درون شمال و شاخه اصلی تجن درون مرکز و شاخه سفید رود درون جنوب حوضه آبریز تشکیل مـی‌شود و افزون بر آن‌ها درون مسیر خود ریزابه‌هایی مانند دره ببرچشمـه، پلاروی، شیرین رود، سالار دره، آب تیرجاری و جز آن‌ها را دریـافت مـی‌دارد.[۲۰]

نام تجن (tajen) از بن تجیدن یـا تزیدن و پسوند ان (en) ساخته شده و به چم (معنای) «بسیـار روان و جریـان دارنده» است.

زمـین‌لرزه‌ها

مقایسهٔ نسبی مـیزان خطر زمـین‌لرزه درون نقاط مختلف ایران؛ نقاط قرمزتر نقاطی هستند کـه شتاب حداکثر زمـین درون آن‌ها بیش‌تر است.

شـهر ساری درون ناحیـه‌ای زلزله‌خیز واقع شده و در طول تاریخ بارها با خاک یکسان گشته‌است. مـهیب‌ترین زمـین‌لرزه‌های کـه تا به‌حال ساری شاهد آن بوده، درون سال‌های۱۰۱۷ و ۱۰۹۸ و ۱۲۲۳ خورشیدی روی داده‌است. گفته مـی‌شود کـه دلیل وقوع زمـین‌لرزه‌های بزرگ و ویرانگر درون ساری و نواحی دیگر مانند رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس، قرارگرفتن آن‌ها درون مسیر کمربند آلپاید مـی‌باشد؛ مسیر این کمربند از مـیانـهٔ اقیـانوس اطلس شروع شده و پس از عبور از دریـای مدیترانـه، شمال ترکیـه، ایران، هند، چین و جزایر فیلیپین، بـه کمربند دیگری کـه اقیـانوس آرام را دور مـی‌زند، متصل مـی‌شود.

آب و هوا

آب و هوای شـهر ساری درون تابستان‌ها معتدل و نمناک و در زمستان‌ها نسبتاً سرد و خشک است. همچنین بخش‌های جنوبی کوهستانی این شـهر دارای زمستان‌های طولانی و بسیـار سرد مـی‌باشد. درون طی چند ساله اخیر سردترین دمای این شـهر درون زمستان ۱۲-(زمستان سال ۱۳۸۶)و درون تابستان ۴۰+(تابستان ۱۳۸۳) بوده‌است.[۲۱]

مردم

زبان

زبان مادری مردم مازندران زبان طبری است.

زبان عمده مردم ساری که تا دوره صفویـان فقط زبان طبری (مازندرانی) بود ولی با از بین رفتن سلسله باوندیـان کـه حامـی زبان طبری بود این زبان از رسمـیت افتاد و زبان مازنی و فارسی جایگزین آن شد. تا قبل از سقوط باوندیـان زبان مازندرانی با خط پهلوی نگاشته مـی‌شد و هنوز هم درون گنبد لاجیم یـا برج رسکت نمونـه آن موجود است.[۲۲]

مذهب

اکثریت مردم ساری مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازده‌امامـی مـی‌باشند.

جمعیت

نمودار تغییر جمعیت ساری درون سال‌های گذشته

نمودار شمار باشندگان شـهر ساری درون ۲۰۰ سال گذشته

جمعیت شـهر ساری بر اساس نتایج سرشماری عمومـی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، ۲۹۶٬۴۱۷ نفر بوده‌است کـه از سال ۸۵ که تا به حال ۲٫۵۵ درصد رشد داشته‌است.[۲]

جمعیت شـهرستان ساری بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰، ۴۷۸٬۳۷۰ نفر (۱۴۵٬۴۱۰ خانوار) بوده‌است کـه ۲۹۹٬۵۲۶ نفر (۹۱٬۶۷۹ خانوار) درون نقاط شـهری و ۱۷۸٬۸۴۴ نفر (۵۳٬۷۳۱ خانوار) درون نقاط روستایی بوده و ۲۳۸٬۸۹۴ نفر مرد و ۲۳۹٬۴۷۶ نفر زن بودند.[۲۳]

در اشعار فارسی

در اشعار فردوسی

ساری از معدود شـهرهایی هست که درون شاهنامـه فردوسی چندین بار بـه آن اشاره شده‌است.

منوچهر چون یـافت زو آگهیبیـاراست دیـهیم شاهنشـهیز ساری و آمل برآمد خروشچو دریـای سبز اندر آمد بـه جوش

در اشعار ملک الشعرا بهار

این شعر درون هنگام پایـه‌گذاری نخستین دبستان نوین ساری سروده و بر سردر چوبی آن نگاشته شد.

شاد باش ای شـهر ساری کز فروغ علم و دانشبینمت چشم و چراغ کشور مازندرانی

در منظومـهٔ ویس و رامـین

اگر خوانند آرش را کمانگیر کـه از ساری بـه مرو انداختی یک تیر تو اندازی بـه جان من بـه گوراب همـی هر ساعتی صد تیر پرتاب

در اشعار فرخی

جهانداری کـه از ساری جهان بگرفت که تا باری شـهنشاهی کـه از گرگان جهان او راست که تا کرمان

مناطق تاریخی

بانک ملی

بانک ملی ساری مربوط بـه اوایل دوره پهلوی هست و درون ساری، (سبزه‌مـیدان) مـیدان امام حسین (مـیدان شـهرداری) واقع شده و این اثر درون تاریخ ۳ بهمن ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۰۳۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.[۲۴]

تپه گل نشین

تپه گل نشین یکی از چندین تپه باستانی شـهر ساری هست که مربوط بـه هزاره اول قبل از مـیلاد مـی‌باشد. این اثر باستانی درون تاریخ ۱ مـهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.

کهنـه باغشاه

بنیـاد آن توسط پادشاهان صفوی بوده‌است و در زمان رضا شاه آن را خراب د و خیـابان خیـام کنونی را ساختند (اگرچه هنوز درون خیـابان خیـام آثار باغ درون ملک خصوصی مردم نمایـان است)

نوباغشاه

بدست محمد مـیرزا ملک آراء درون زمان فتح علی شاه ساخته شد و عمارت‌هایی شبیـه چهل ستون اصفهان درون آن احداث نمودند کـه البته درون زمان رضاشاه و به دستور وی پادگان شد.

خانـه‌های قدیمـی

خانـه رمدانی

این بنا با پیشینـه‌ای از دوره قاجار درون بافت قدیم شـهر ساری و در محله آب‌انبار نو قرار دارد. این عمارت متشکل از دو ساختمان و یک حیـاط مرکزی است. بنای دو طبقه‌ای کـه در جلو قرار دارد با سردری زیبا درون واقع نقش ورودی و هشتی بنا را ایفا مـی‌کند. این فضا جهت استراحت مراجعه‌کنندگان و انجام اموری کـه نیـاز بـه وارد شدن بـه خانـه را نداشته درون نظر گرفته شده و اتاق‌های طبقه فوقانی با تزئینات زیبای چوبی، پنجره‌های ارسی و نورگیرهای گچی محل اسکان مـهمانان بوده‌است. بنای دوم کـه در پشت با یک فاصله قرار دارد، درون دوره پهلوی اول، دستخوش تغییرات اساسی شده‌است. درون سال‌های اخیر تمام اندودهای داخلی حذف و طاق نماهای دوره قاجاری از زیر آن نمایـان گشته‌است. خانـه رمدانی مربوط بـه دوره قاجار هست و درون ساری، محله آب انبار نو واقع شده و این اثر درون تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۵۴۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.

عمارت کلبادی

نوشتار اصلی: عمارت کلبادی

خانـه کلبادی

این مکان زیبا و قدیمـی درون مرکز شـهر ساری و در نزدیکی مـیدان اصلی واقع شده‌است و در حال حاضر بـه عنوان اداره مـیراث فرهنگی مورد بهره‌برداری قرار گرفته و پیشینـه آن یـه حدود ۱۲۰ سال پیش بازمـی‌گردد. ویژگی‌های اجزای معماری آن همچون اتاق‌ها، حجره‌ها، شاه نشین، گرمابه، اصطبل، حیـاط و هنر به‌کاررفته بر روی پنجره‌ها و ارسی‌ها و آراستن آن‌ها با شیشـه رنگی درون نوع خود بی‌نظیر است. این عمارت درون زبان مازندرانی گلباتی نامـیده مـی‌شود.

عمارت فاضلی

عمارت فاضلی ساری یکی از جاذبه‌های گردشگری ایران بـه حساب مـی‌آید. این عمارت زیبا درون محله آب انبار نو ساری واقع شده‌است و دارای دو عمارت مس متعلق بـه دوره قاجار و پهلوی است.[۲۵] طبق اطلاعات منتشر شده توسط شرکت عمران و مسکن سازان مازندران، درون حال حاضر خانـه فاضلی‌ها دارای کاربری خاصی نیست و بازدید به منظور عموم آزاد است. هدف اصلی از بازسازی خانـه فاضلی‌ها مرمت ساختمان‌های قدیمـی اطراف این عمارت و رسیدن بـه یک مجموعه تاریخی با کاربری فرهنگی شاخص درون شـهر ساری است.[۲۶]

گنبد امامزاده عباس

عمارت ناظری‌ها

این بنای تاریخی-مذهبی همچون دیگر بناهای دوره قاجاری دارای حیـاط مرکزی، اندرونی، بیرونی، بنای اصلی، اتاق‌های ۳ دری و یک ایوان و تالار مرکزی هست که علاوه بر کاربری مس جهت برگزاری مراسم سوگواری محرم مورد بهره‌برداری قرار مـی‌گرفت. خانـه تاریخی ناظری‌ها درون بافت کهن تاریخی شـهر ساری و در محله آب انبار نو بـه مساحت قریب بـه سه‌هزار متر مربع واقع شده‌است [۱۶].

پل تجن ساری

نوشتار اصلی: پل تجن

این پل بر روی رودخانـه‌ای بـه همـین نام کـه از داخل شـهر ساری و در بخش شرقی آن جاری هست احداث شده‌است. این پل درون اوایل دوره پهلوی تجدید بنا شده و در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۵۳۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.[۲۷] درون گذشته و از روی سازه قدیمـی پل تجن نقاشی معروفی از کمال الملک کشیده شده کـه در موزه آستان قدس رضوی نگهداری مـی‌شود.[۲۸][۲۹]

خانـه سردار جلیل ساروی

خانـه سردار جلیل مربوط بـه دوره قاجار و متعلق بـه لطفعلی خان سردار جلیل (سالار مکرم) از امرای با نفوذ ارتش وقت بود. این بنا درون مرکز شـهر ساری خیـابان نادر (جمـهوری) و در کوچه سردار واقع است. بی‌توجهی کامل سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری مازندران منجر بـه آسیب‌های زیـادی بـه این بنای مـهم عصر قاجار مازندران شده‌است.[۳۰] این بنا درون تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۴۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.[۳۱]

وزیری

این بنا بخشی از عمارت وزیری بوده کـه متأسفانـه اکنون بـه بازار والاتبار تبدیل گشته‌است. این بنا نیز درون مرکز شـهر ساری و متعلق بـه خاندان سرشناس وزیری، درون کنار خانـه کلبادی قرار دارد و از لحاظ نوع معماری، مصالح و ویژگی‌های ساختمانی از ابنیـه دیدنی و مشـهور مازندران به‌شمار مـی‌رود. ان بنا نیز متعلق بـه دوران قاجاریـه‌است.

آب انبارهای ساری

ساری درون آخرین دوره دارای ۵ آب انبار معروف بوده کـه هم‌اکنون بنای ۳ آب انبار آن موجود است.

آب انبار مـیرزا مـهدی

این بنا درون مرکز شـهر ساری واقع شده و مربوط بـه دوران افشاریـه یـا زندی ه مـی‌باشد، منبع اصلی بـه وسیله پلکانی بـه پای شیر و انبار آب دسترسی دارد. پلان آن گرد و با گنبد هلالی هست که همـه آن با آجر و ملاط ساخته شده و در بخش دوگانی گنبد دریچه‌هایی به منظور فراهم آوردن روشنائی درون آب انبار تعبیـه گردیده‌است.

آب انبار نو

این آب انبار نیز درون مرکز شـهر ساری و در بافت قدیمـی مابین خیـابان‌های قارن و ۱۸ دی کنونی قرار دارد و به لحاظ نوع کاربری همچون آب انبار مـیرزا مـهدی است. بلندای آن از کف آب انبار که تا سقف آن ۴۰/۲۱ متر است. ورودی این آب انبار از سمت خیـابان ۱۸ دی مـی‌باشد.

دروازه‌های ساری

ساری درون گذشته دارای چهار دروازه درون چهار سمت شـهر بوده کـه عبارت بودند از: دروازه بابل (شـهرآشوب)، دروازه گرگان (مـیدان شـهدا)، دروازه فرح آباد (سه راه ملا مجدالدین) و دروازه نوباغشاه (سبز مـیدان).[۳۲]

برج‌ها و اماکن مقدس

مسجد جامع ساری

مسجد جامع ساری کـه قدیمـی‌ترین و نخستین مسجد مازندران هست و قبل از آنکه بـه مسجد تبدیل شود آتشکده زرتشتیـان بوده‌است. محوطه مسجد درون سال‌های گذشته چند بار گمانـه زنی شده و آثار تاریخی بسیـاری از آن خارج شد کـه سرنوشت بعضی از این آثار نا معلوم است.

مسجد حاج مصطفی خان

در سال هق۱۲۷۳ مسجد حاج مصطفی‌خان سورتیجی ایجاد گردید و در محلهٔ امام‌زاده عبدالله آن زمان و محلهٔ چهارراه برق کنونی قرار دارد. این اثر دوره قاجاریـه با ملحقات و موقوفات پیرامون خود بعد از مسجد جامع ساری بـه عنوان بزرگترین مسجد درون مرکز شـهر قرار دارد.

مجموعه تاریخی فرح‌آباد

نوشتار اصلی: فرح‌آباد (ساری)

مسجد فرح‌آباد-صحن نمای شمالی

مسجد فرح آباد.

مجموعه تاریخی فرح‌آباد درون ۲۵ کیلومتری شمال شـهر ساری و در ورودی فرح‌آباد و در ۲کیلومتری ساحل دریـای مازندران درون محدوده فعلی روستای فرح آباد قرار دارد. این مجموعه شامل مسجد، پل، دیوارهای بر جای مانده از یک کاخ سلطنتی هست که بـه دستور شاه‌عباس‌صفوی ساخته شده و تفرج‌گاه ساحلی صفوی بوده‌است. مسجد با ایوانـهای بلند، شبستانـها. حجره هاو مناره‌ها از مـهم‌ترین بناهای تاریخی استان مازندران به‌شمار مـی‌رود. شاه عباس بـه دلیل اینکه از طرف مادر بهشـهری بود علاقه فراوانی بـه آبادانی مازندران داشت و از این رو بناهای زیـادی درون مازندران احداث نمود. فرح آباد درون آن زمان روستای کوچکی بود بـه نام طاهان کـه در دوره صفویـه بـه بندری پر رونق تبدیل و به فرح آباد تغییر نام و به دارالسرور و دارالسلطنـه شـهرت یـافت.

برج رسکت

برج رسکت درون شب

برج رسکت درون چهل کیلومتری جنوب باختری شـهر ساری، درون یکی از روستاهای دودانگه بـه نام روستای رسکت قرار دارد و مسیر دست رسی بـه آن از ساری آغاز و پس از گذر از دو راهی کیـاسر و سد سلیمان تنگه بـه سوی باختر منحرف مـی‌شود کـه بیشتر بخش‌های آن آسفالته مـی‌باشد. این بنا درون بخش دودانگه ساری قرار دارد و با آجر ساخته شده و رایـه‌های آن شامل مقرنس کاری دو کتیبه آجری بـه خط کوفی و پهلوی ساسانی است. احتمالاً مقبره یکی از شـهریـاران آل باوند بوده و مربوط بـه سده پنجم هجری قمری است.[۳۳]

در سال ۲۳۱ خورشیدی برابر با ۲۳۷ قمری شـهاب‌سنگی درون منطقه فریم سقوط کرد کـه به نام شـهابسنگ اسپهبد شروین خوانده شد. برخی پژوهشگران برج رسکت را یـادمانی چند منظوره درون نزدیکی محل سقوط این شـهابسنگ مـی‌دانند.[۳۴]

حسینیـه عباس خانی

شـهر ساری دارای تکیـه‌های فراوانی مـی‌باشد کـه قدیمـی‌ترین و کهن تریت آن‌ها تکیـه عباس خانی درون محله چهار راه برق ساری مـی‌باشد کـه بنا بر گفته بسیـاری قدیمـی‌ترین حسینیـه پابر جای مازندران و گلستان مـی‌باشد کـه ساخت آن بـه سال ۱۲۳۴ خورشیدی بر مـی‌گردد. این اثر درون تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۲۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.

سه گنبدان

باشکوه‌ترین یـادگار باستانی ایران؛ بنایی استوار با سه گنبد پلکانی و هرمـی شکل کـه از بن که تا سر آن کمانی بوده‌است از اینرو ویران‌سازی و تخریب آن بسیـار دشوار بوده و در سه مرحله درون زمان فتحعلی شاه و خویشاوندانش انجام شده‌است. زیر هر گنبد آرامگاه ایرج، سلم و تور (تورج) پسران فریدون شاه هست و درون هنگام شاهنشاهی منوچهر ساخته شد و پیرامون آن درون هنگام فرمانروایی توس تکمـیل شد. که تا سال ۱۳۷۰ با هزار افسوس تنـها چاله بزرگی از ویرانـه آن درون کنار سبزه مـیدان و ساختمان استانداری با سبزه زار و درختان نارنج دیده مـی‌شد کـه آن هم پر شد و اکنون بوستانی هم تراز خیـابان انقلاب (شاه) است؛ کهنسالی این بنا زیـاد هست و تاریخ دقیق آن دانسته نیست.

شاطر گنبد

شاطر گنبد یـا گنبد شاطر یک بنای آرامگاهی و متعلق بـه قرن نـهم هجری قمری برابر با عصر تیموریـان درون یک کیلومتری جنوب شـهر ساری است.[۳۵] این سازه تاریخی به منظور مدت طولانی درون محاق قرار داشت و به دلیل عدم توجه بـه آن دچار آسیب‌های فراوان شده‌است. درون حال حاضر اطراف و سقف این بنا درختان و گیـاهان خود رو سبز شده‌اند کـه اگر توجه جدی نشو منجر بـه تخریب بنا خواهد شد.[۳۶] شاطر گنبد درون تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۶۴ با شمارهٔ ثبت ۱۶۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است.[۳۷]

تکیـه پهنـه کلا

تکیـه پهنـه‌کلا

امامزاده یحیی

ساختمان برج آجری امامزاده یحیی درون شـهر ساری واقع شده و در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۱۳ با شماره ثبت ۲۱۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران بـه ثبت رسیده‌است. هسته اصلی بنای امامزاده دارای پلان دایره‌ای شکل است. این پلان حجم استوانـه‌ای ایجاد کرده‌است. گنبد امامزاده هرمـی چند ضلعی بـه ارتفاع حدود ۲۰ متر است.

درون بقعه، صندوقی مشبک و چوبین وجود دارد و درون آن نیز صندوق دیگری است، کـه نام بانی آن خواجه الحسن بن پیر علی الرومـی و نام کاتب فخرالدین مطهر بن عبدالله الداعی الحسنی الاملی و نام‌های سازندگان آن حسین النجار و الاستاد محمد بن الحسن الجیلانی بـه تاریخ ساخت ۸۴۹ هجری قمری بر آن دیده مـی‌شود [۱۷].

امامزاده عباس

در حاشیـه شمالی ورودی خاوری شـهر ساری واقع شده و از نظر شیوه معماری، گنبد هرمـی شکل و صندوق چوبی نفیس، یکی از بناهای معروف استان مازندران است. تاریخ ساخت آن ۸۹۷ هجری قمری هست و چهار امامزاده بنامـهای عباس و زید و محمد و حسن درون آن مدفون مـی‌باشند. این بنا درون بلوار امام رضا منطقه‌ای بـه نام آزادگله ساری واقع شده‌است.[۳۸]

امامزاده جبار

در روستای اسپه ورز واقع درون جنوب خاوری شـهرستان ساری درون کیلومتر ۵ جاده ساری بـه نکا پشت پارک جنگلی شـهید زارع ساری درون خاور روستای اسپه ورز مدفون هست و گفته مـی‌شود از نوادگان موسی کاظم مـی‌باشد.[۳۹]

برج سلطان زین‌العابدین

برج سلطان زین‌العابدین با گنبد مخروطی هشت‌ترک از لحاظ نوع معماری و تزئینات کاشی کاری و در و صندوق چوبی نفیس، جز مـهم‌ترین بناهای تاریخی ساری به‌شمار مـی‌رود. کتیبه‌ها و کاشی کاری‌های آن زیبا بوده و یک مرقد دیگر درون داخل بـه نام سلزان‌امـیر شمس‌الدین مـی‌باشد. در مرکز شـهر ساری قرار دارد و برج آجری آن بـه خاطر دارا بودن صندوق و در چوبی نفیس دارای اهمـیت است. بلندای بنا ۲۰ متر و تاریخ ساخت آن سال ۸۴۹ هجری قمری مـی‌باشد. امامزاده یحیی از فرزندان موسی کاظم است.[۳۹]

مشکلات شـهری

حاشیـه‌نشینی

نوشتار اصلی: حاشیـه‌نشینی درون ایران

در دوران تیمور گورکانی عده‌ای از مردم شمال هندوستان بـه ایران مـهاجرت د و در سراسر ایران پخش شدند کـه عده کمـی از آنان امروزه درون ساری مانده‌اند. آن‌ها امروزه درون گوشـه‌ای از شـهر کـه اصطلاحاً بـه آن جوگی محله مـی‌گویند زندگی مـی‌کنند. این افراد اغلب بی‌دین مـی‌باشند.

مناطق تفریحی

پناهگاه‌های حیـات وحش و پارک‌های جنگلی

پناهگاه حیـات وحش سمسکنده

دریـاچه الندان

این منطقه با ۱۰۰۰ هکتار مساحت درون ۱۰ کیلومتری جنوب خاوری ساری واقع شده و مسیر دسترسی آن از ساری که تا سمسکنده بوده و سپس با یک جاده روستایی بـه درون محوطه راه مـی‌یـابد. پوشش گیـاهی آن گونـه‌های جنگلی و جلگه‌ای بوده و بخشی از آن مانند دشت‌ناز بـه عنوان زیستگاه گوزن زرد ایرانی مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌است.[۳۹]

پناهگاه حیـات وحش دشت ناز

این منطقه حدود ۵۵ هکتار وسعت دارد و مرکز اصلی تکثیر درون اسارت زیرگونـهٔ درون آستانـهٔ انقراض گوزن زرد ایرانی است. پناهگاه دشت ناز درون فضایی از جنگل‌های جلگه‌ای قرار گرفته‌است درون سال ۱۳۴۶ تحت حفاظت قرار گرفت و در سال ۱۳۵۴ بـه عنوان پناهگاه حیـات وحش نامـیده شد. درون این پناه‌گاه ضمن حفاظت و نگهداری گوزن زرد ایرانی کـه تعلیف آن‌ها دستی انجام مـی‌پذیرد، همـه ساله تعدادی از گوزن‌های تولید شده را بـه زیست‌گاه‌های اصلی، یعنی حواشی رودخانـهٔ دز و کارون منتقل مـی‌کنند. تعدادی از گوزن‌های این پناه‌گاه بـه جزیره اشک درون دریـاچه ارومـیه نیز انتقال داده شده‌اند.

دشت ناز به منظور علاقمندان به‌طبیعت و حیـات وحش منطقه‌ای جذاب و دیدنی هست و گردشگران، با مجوز از سازمان محیط زیست مـی‌توانند از این منطقه دیدن نمایند و از تماشای گوزن زرد، قرقاول و کبوتر لذت ببرند و همچنین پیرامون این پناهگاه حصارکشی شده‌است و گوزن‌ها را دیوارهای سیمـی مـی‌توان مشاهده کرد.

باداب سورت

باداب سورت

باداب سورت چشمـهٔ پلکانی تراورتنی بی‌نظیر درون ایران و کم‌نظیر درون جهان هست که واقع درون روستای ارست بخش چهاردانگه‌یشـهرستان ساری مـی‌باشد. این چشمـه توسط سازمان مـیراث فرهنگی درون سال ۱۳۸۷ بعد از کوه دماوند بـه عنوان دومـین مـیراث طبیعی ایران درفهرست آثار ملی ایران ثبت شد. ثبت جهانی این باداب نیز بعد از پاموک‌کاله ترکیـه، بـه عنوان دومـین چشمـهٔ آب شور جهان بوده‌است.

پارک جنگلی شـهید زارع

پارک جنگلی شـهید زارع درون ۳ کیلومتری شرق شـهر ساری و در جانب جاده ساری بـه بهشـهر قرار دارد و به علت مجاورت با تپه‌های جنگلی کم ارتفاع درون دامنـه البرز، بسیـار زیبا و چشمگیر است. به منظور استفاده گردشگران نیز دارای امکاناتی به منظور ماندن کوتاه مدت مـی‌باشد.[۳۹]

تالاب نیلوفر آبی حمـیدآباد [۱۸] [۱۹]

دریـاچه الندان: دریـاچه الندان یـا آبندان پله با مساحت ۱۷ هکتار کـه در هنگام بارندگی بـه ۳۰ هکتار مـی‌رسد درون روستای الندان بخش چهاردانگه شـهرستان ساری واقع مـی‌باشد. این اثر طبیعی با قدمت کواترنری بـه شماره ۲۶۳، ۲۳ آبان ماه ۹۴ درون فهرست آثار ملی ثبت شد.

آب این دریـاچه فقط از طریق نزولات آسمانی تأمـین مـی‌شود و هیچ رودخانـه‌ای بـه سمت آن جریـان ندارد. درون واقع نحوهٔ قرارگیری و نوع خاک آن باعث شده‌است درون اثر بارش اندکی، همـهٔ آب‌های حاصل از بارش (باران یـا برف) بـه سمت آن جریـان پیدا کند. نیز نفوذ ناپذیری خاک دریـاچه، مـیزان ماندگاری آب را درون این دریـاچه افزایش مـی‌دهد.

فاصلهٔ تقریبی این دریـاچه از شـهر ساری ۷۰ کیلومتر و در مسیر جادهٔ ساری-سمنان مـی‌باشد کـه در بلندای ۱۳۰۰ متری از تراز دریـا قرار دارد. پیرامون دریـاچه را جنگل‌های پهن‌برگ فرا گرفته کـه در بهار رویشگاه گل بنفشـه و الزی (پیـازچهٔ وحشی) و گونـه‌های سبزی‌های خوش رایحه و داروئی مـی‌باشد. درون تابستان رودخانـه‌ای کـه در آن‌سوی دریـاچه روانست آبی گوارا به منظور نوشیدن تأمـین مـی‌کند. درون پائیز درختچه‌های ازگیل و ولیک و تلکا محصول مـی‌دهند. درون فصل زمستان محل ساردک‌های وحشی مـی‌باشد و سال‌های اخیر با رهاسازی ماهی درون این دریـاچه کاربردهای آن افزایش پیدا کرده‌است.

درخت‌های مـهمـی بـه نام راش، ممرز، بلوط، ملچ و نمدار پیرامون این دریـاچه را فرا گرفته‌اند کـه از نظر زیبایی اهمـیت به‌سزایی دارند.

آب این آب‌بندان منبع اصلی تأمـین آب شالیزاری روستاهای ازنی، مازارستاق، لسفرم، کنتا، دیدو، زلم است.

دریـاچه مـیانشـه

آبشار اوبن [۲۰] [۲۱] [۲۲]

چشمـه شیرین‌رود [۲۳]

دهکده آرامش سد شـهید رجایی [۲۴]

پارک‌ها [۲۵] [۲۶][۲۷][۲۸]

پارک ملل

نوشتار اصلی: پارک ملل ساری

نمایی از پارک

پارک ملل نام پارکی درون حاشیـه رود تجن درون داخل شـهر ساری مرکز استان مازندران است. این پارک بزرگ‌ترین مجموعه تفریحی- توریستی شمال کشور - مـی‌باشد. فضای این مجموعه تفریحی از دریـاچه و فضای سبز تشکیل شده‌است.[۴۰] پارک ملل ساری درون زمـینی بـه مساحت ۳۵ هکتار و به طول ۲ کیلومتر درون حاشیـه غربی رودخانـه تجن واقع شده‌است. این پروژه درون تاریخ ۹۳/۶/۲۰ آغاز و پس از ۱۰۰ روز بـه بهره‌برداری رسید.[۴۱] این پارک زیباترین و بزرگترین مجموعه تفریحی شمال کشور نیز لقب گرفته‌است.[۴۰] این مجموعه بـه دلیل وجود پرچم تمام کشورهای جهان، پارک ملل نام گرفته‌است.

پارک قائم

این پارک درون امتداد رودخانـه تجن و در موازات پارک ملل واقع شده‌است. این پارک درون سال ۱۳۷۹ احداث و در سال ۱۳۸۸ نیز بـه مساحت آن اضافه گردیده‌است. مساحت پارک حدود ۷۸۰۰۰ متر مربع و از سمت شمال بـه جنوب امتداد دارد.[۴۲] این پارک دارای امکانات ویژه جهت اسکان مسافرات مـی‌باشد.

پارک آفتاب (بوستان دامادی)

این پارک درون امتداد درون بلوار آزادی از مـیدان امام ساری و در بخش غربی (داخل) شـهر ساری واقع شده‌است. مساحت پارک آفتاب ساری حدود ۱۵۰۰ متر مربع مـی‌باشد.

پارک آزادگان

پارک آزادگان درون کنار کتابخانـه آزادگان قرار دارد کـه محلی به منظور استراحت مطالعه کنندگان بوده‌است.

پارک شـهرداری (سبز مـیدان)

این پارک درون مـیدان شـهرداری (شاه) قرار دارد و بین ساختمان استانداری و دادگستری قرار گرفته‌است. درون گذشته بـه پارک سبزه مـیدان معروف بوده کـه به دلیل همجواری با ساختمان شـهرداری زمان بـه این نام معروف گشت.

بوستان ولایت پارک شـهبند (کوشا سنگ) بوستان مادر بوستان کولائیـان پارک زندان (سعد سلمان) پارک غفاری

پارک ملت

به آدرس خیـابان شیخ طبرسی، انتهای خیـابان ملت بـه مساحت ۷۰۰ متر و دارای وسایل ورزشی و وسایل بازی کودک احداث شده‌است.

پارک صادقیـه

به آدرس بلوار کشاورز، کوچه صادقیـه بـه مساحت ۷۰۰ متر احداث شده‌است.[۲۹]

پارک روشن

پارک اتحاد

پارک اتحاد بـه مساحت ۱۳۵۰۰ مترمربع درون خیـابان دخانیـات، پشت دخانیـات قدیم با امکاناتی همچون وسایل ورزشی، وسایل بازی کودک، روشنایی مطلوب و… احداث شده‌است.

پارک دانشجو خیـابان طبرستان، روبروی دانشکده فنی امام محمّدباقر

هتل‌ها

هتل سالاردره (چهار ستاره)

هتل جنگلی سالاردره

هتل سالاردره درون ۱۲ کیلومتری جنوب ساری و در جاده ساری بـه سمت سمنان درون نزدیکی رودخانـه سالاردره قرار دارد. این هتل کـه در جنگل‌های شمال (هیرکانی) واقع شده، درون فضایی بـه وسعت ۵۶۰۰ متر مربع و همچنین بـه اضافه ۲ هکتار فضای سبز احداث شده‌است [۳۰].

هتل بادله (چهار ستاره)

هتل بادله ساری درون سال ۱۳۶۴ فعالیت خود را آغاز کرد. این هتل دارای ۷۷ باب اتاق مـی‌باشد، کـه طبقات اول که تا سوم هتل را بـه خود اختصاص داده‌اند. این هتل درون حد فاصل شـهرهای نکا و ساری قرار دارد، کـه موجب دسترسی آسان بـه فرودگاه ساری مـی‌شود [۳۱].

هتل نوید (چهار ستاره)

کیلومتر ۵ جاده ساری بـه قائم شـهر [۳۲].

هتل اسرم (سه ستاره)

ابتدای کمربندی شرقی - مـیدان هلال احمر - ابتدای جنب پل تجن [۳۳].

هتل نارنج (سه ستاره)

مـیدان خزر - کیلومتر ۳ جاده دریـا [۳۴].

هتل سارویـه

بلوار طالقانی، روبه روی پمپ بنزین [۳۵].

هتل عرب (دو ستاره)

کیلومتر۲جاده نکا جنب پارک جنگلی شـهید زارع [۳۶].

هتل هفت‌خال (دو ستاره)

قرار گرفتن آن درون منطقه‌ای خوش آب‌وهوا و چشم‌انداز دشت گونـه روبروی هتل از ویژگی‌های آن بـه حساب مـی‌آید. این هتل درون ۵ کیلومتری جاده کیـاسر بـه ساری قرار دارد [۳۷].

شـهربازی و کافه فست‌فود ملل [۳۸]

شـهر بازی شـهید زارع (در حال احداث) [۳۹]

سایت پاراگلایدر سینا [۴۰]

سایت پاراگلایدر روستای سَرکَت [۴۱]

ورزش

کشتی [۴۲][۴۳][۴۴]

ساری یکی از پرافتخارترین شـهرهای کشور درون کشتی بوده‌است. به‌گونـه‌ای کـه از لحاظ مربیـان بین‌المللی، سالن کشتی، داوران بین‌المللی و باشگاه‌ها، ساری رکوردار مازندران و ایران است.

ملاک و معیـار ارزش فنی کشتی‌گیران جهانب مدال المپیک است. ساروی‌ها درون سال ۱۹۹۸ درون المپیک سئول توسط عسگری محمدیـان صاحب مدال نقره شده‌اند و تنـها شـهری درون مازندران هستند کـه در سه المپیک جداگانـه سه مدال المپیکی صید نمودند. درون المپیک‌های سئول و بارسلون، عسگری محمدیـان و در المپیک پکن، سید مراد محمدی صاحب مدال شدند به‌گونـه‌ای کـه در المپیک سئول و پکن تنـها ساروی‌ها به منظور کشتی ایران صاحب مدال شده بودند و هیچ‌یک از کشتی‌گیران ایران درون آن المپیک مدال صید ند.

ساروی‌ها درون سال ۱۹۸۲ درون مسابقات قهرمانی کشتی بازی‌های آسیـایی دهلی صاحب دو مدال نقره توسط عسگری محمدیـان و محمد حسین دباغی شدند.

در مسابقات قهرمانی کشتی آزاد گوانگ‌جو چین و قهرمانی کشتی آزاد توکیو ژاپن تک مدال طلای ایران توسط کشتی‌گیران ساروی (به‌ترتیب عسگری محمدیـان و مجید ترکان) صید شد.

ساری تنـها شـهری درون ایران بود کـه در سال ۱۹۸۲ دو ملی پوش درون کشتی بازی‌های آسیـایی داشت.

در جایگاه داوری ساروی‌ها اولین رئیسه کمـیته داوران کشتی ایران بعد از انقلاب (حبیب اله الطافی) را داشتند. اسداله رضایی، عباس بابازاده، محمد ربیع پور، سید مـهدی ، عقیقی، محمدنژاد، عبداله افشار، نعمت اولادزاد، موسی بابایی، محمد علی احمدی از سایر داوران صاحب‌نام ساروی درون مسابقات بین‌المللی کشتی هستند.

ساروی‌ها اولین شـهری درون ایران بودند کـه بعد از تهران درون سال ۲۰۰۶ مـیزبانی مسابقات جام جهانی کشتی را عهده‌دار شدند. ساری همچنین سابقه مـیزبانی مسابقات قهرمانی کشتی جام بین‌المللی تختی را درون چند دوره دارند.

ساروی‌ها توسط پهلوان شاهرخ صداقت زاده صاحب بازوبند پهلوانی کشور و مـهرنوش شاهرخی درون جوانان و بزرگسالان قهرمان و پهلوان کشور شدند.

ساروی‌ها تنـها شـهری هستند کـه در دو المپیک بـه عنوان مربی کشتی نماینده داشته‌اند، به‌گونـه‌ای کـه مدرس فدراسیون جهانی کشتی بـه نام مجید ترکان را دارند. آن‌ها درون شورای فنی تیم ملی کشتی ایران عضوی بـه نام عسگری محمدیـان نایب قهرمان جهان و المپیک داشته و محمد حسین دباغی، مجید ترکان، سید مراد محمدی و عسگری محمدیـان سوابق مربیگری تیم‌های مختلف کشتی جهان را دارند.

اولین مازندرانی کـه مسئولیت هیئت کشتی تهران را قبول کرد و با اکثریت آرای تهرانی‌ها رئیس هیئت کشتی پایتخت شد نقی کلانتری از ساری بود. اولین مازندرانی کـه سرپرست تیم ملی به منظور حضور درون مسابقات بین‌المللی و آسیـایی معرفی شد محمد شعبانی، اصغر ثمربخش و نقی کلانتری هر سه از ساری بودند و اولین سرمربی تیم ملی نونـهالان کشور مجید ترکان از مرکز مازندران بوده‌است.

ساروی‌ها درون مسابقات قهرمانی کشتی قهرمانی سوپر قهرمانان جهان صاحب دو مدال طلا توسط مجید ترکان و عسگری محمدیـان شده بود و این موفقیت درون حالی رقم خورد کـه هیچ شـهری درون مازندران نتوانست صاحب چنین موفقیتی شود.

کمربند جنگجوترین، مبارزترین و شجاعترین کشتی‌گیر جهان تنـها متعلق بـه دکتر ترکان از ساری بود و هیچ کشتی‌گیری از مازندران بـه چنین جایگاهی دست نیـافته‌بود. درون مسابقات قهرمانی کشتی باشگاه‌های کشور ساروی‌ها با برق مازندران، پیـام ساری، بهمن ساری، آسازان، عسگری محمدیـان، ستارگان و گاز مازندران بیشترین حضور را درون قهرمانی لیگ کشتی کشور داشته‌اند.

در مسابقات قهرمانی کشتی باشگاه‌های جهان درون روسیـه تنـها یک تیم از مازندران سابقه داشت آنـهم ستارگان ساری بود.

ساری تنـها شـهری درون مازندران بوده کـه مـیزبان رافائل مارتینتی رئیس سابق فدراسیون جهانی کشتی درون مسابقات جام جهانی کشتی ساری درون سال ۲۰۰۶ شد [۴۵].

سیدمحمد شجری اولین مربی مازندرانی از ساری به منظور تیم ملی کشتی کارگران ایران و رحیم تبریزی اولین مربی مازندرانی از ساری بـه عنوان مربی تیم ملی فرزندان شاهد بود.

علی دومـیرکلایی اولین مربی تیم ملی کشتی ساحلی ایران از مازندران به منظور ساری بود و اولین قهرمانی مسابقات جام حذفی کشتی باشگاه‌های کشور به منظور تیم بهمن ساری بود.

ساروی‌ها قهرمان اولین دوره مسابقات قهرمانی کشتی ساحلی ایران شد. ساروی‌ها اولین‌هایی درون مازندران بودند کـه در مسابقات قهرمانی ارتش‌های جهان توسط محمد حسین دباغی، محمد علی یعقوب‌زاده و قربان سعادت‌زاده صاحب مدال طلا شده‌اند و جالب اینکه قربان سعادت‌زاده اولین مازندرانی بود کـه به عضویت تیم ملی کشتی فرنگی ایران درآمد. ساری درون قبل از انقلاب چندین بار توسط سبحان خانیـانپور درون فرنگی بزرگسالان روی سکوی قهرمانی رفت کـه حتی درون مازندران کشتی‌گیر و قهرمان کشتی فرنگی وجود نداشت.

قابل توجه هست اولین مازندرانی کـه در مسابقات قهرمانی جام بین‌المللی کشتی فرنگی صاحب مدال شده بود قربان سعادت‌زاده از ساری بود کـه در جام یـاشاردغو ترکیـه و مسابقات بین‌المللی ۲۲ بهمن صاحب مدال طلا شد.

ساروی‌ها تنـها شـهری بودند کـه در مسابقات جام کشتی پایتخت قبل از انقلاب نماینده داشتند (پهلوان عبدالحمـید باقری) کـه با جهان پهلوان غلامرضا تختی کشتی گرفت درون حالیکه هیچ مازندرانی با تختی درون کشتی پهلوانی پایتخت مبارزه نکرده بود.

سایر ورزش‌ها

هر ساله ورزش‌های فوتسال، تنیس، اسکواش، پینت بال، اتوموبیل‌رانی و شطرنج درون سطح کشور و منطقه مقام‌آور مـی‌باشد. تیم فوتسال راه ساری معروفترین تیم ورزشی این شـهر است. درون زمـینـه کشتی نیز تیم گاز مازندران متعلق بـه این شـهر مـی‌باشد. اولین باشگاه پینت بال شمال کشور درون تاریخ ۹ مرداد سال ۱۳۸۷ درون پارک قائم (پارک تجن) ساری درون مساحتی نزدیک بـه ۴۰۰۰ متر مربع درون باشگاه پینت بال پروشات شروع بکار کرد.[۴۳] درون سال ۱۳۸۹ تربیت بدنی شـهرستان ساری موفق بـه خرید سهام باشگاه دسته اولی مـهرکام پارس تهران شد که تا از همـین سال درون رقابت‌های لیگ دسته یک فوتبال کشور با تیم طبرستان صنعت ساری درون این مسابقات شرکت کند. همچنین درون فصل ۹۵ لیگ برتر والیبال کشور با حمایت سازمان عمران شـهرداری ساری تیمـی تحت همـین عنوان راهی این سری از مسابقات شد کـه حاصل آن درون رده سنی بزرگسالان مقام نـهمـی و در جوانان مقام نائب قهرمانی بوده‌است. همچنین از دیگر امکانات ورزشی این شـهر مـی‌توان بـه دو باشگاه تنیس درون مجموعه ورزشی داراب و اتوبان فرح آباد، باشگاه بولینگ توسکا، مجموعه تفریحی، ورزشی و آبی شیرین رود، باشگاه کارتینگ ساویز واقع درون مجموعه ورزشی داراب، قایق‌سواری درون دریـاچه سد پلاستیکی رود تجن، پیست اتومبیلرانی نام برد.

ورزشگاه‌ها و مکان‌های ورزشی مـهم

نام مکان استادیوم فوتبال ۱۵هزار نفری ورزشگاه شـهدای گمنام ساری جاده دریـا استادیوم فوتبال شـهید متقی خیـابان ورزش مجموعه ورزشی شـهید منتظری خیـابان شـهبند سالن ورزشی سید رسول حسینی خیـابان فرهنگ سالن ورزشی تختی خیـابان فرهنگ مجموعه ورزشی داراب سه راه جویبار[۴۴]باشگاه بولینگ توسکا جاده فرح‌آباد باشگاه سوارکاری آراسب جاده فرح‌آباد، سه‌راهی پنبه‌چوله گهرباران

پیست دوچرخه سواری (چوبی) درون حال ساخت ماهفروجک ساری و سالن سرپوشیده شش هزار نفری ساری (در حال ساخت)

ورزشگاه سید رسول حسینی ساری

آموزش

نخستین مدرسهٔ مدرن شـهر ساری درون سال ۱۳۲۳ق / ۱۲۸۴خورشیدی توسط جمعی از سیـاسیون ساروی تأسیس شد. این مدرسه درون سال بعد با پشتیبانی لطفعلی خان مـیرپنجهٔ سالار مکرم (سردار جلیل) سالاریـه خوانده‌شد. مدرسهٔ سالاریـه با ۷۰نفر دانش آموز آغاز بـه کار کرد. این مدرسه دارای سه کلاس ابتدایی، سطحی یـا فارسی و علمـی بود.[۴۵] ولی مدتی بعد با فشارهای مخالفان مشروطه و برخی از مردم شـهر، لطفعلی خان سردار جلیل از حمایت مالی مدرسه دست برداشت. درون نتیجه مدرسهٔ ساری تعطیل شد؛ و دویست شاگردان آن بی‌مدرسه شدند. مدتی بعد از تعطیلی مدرسهٔ سالاریـه، دانش آموزان مدرسه و طرفداران‌شان بـه انجمن حقیقت ساری متوسل شدند. سید حسین مقدس مدرسه را با نام جدید حقیقت درون سال ۱۳۲۳خورشیدی درون منزل علی بهروزی افتتاح کرد. بعد از چندی آن هم بنابه دلایلی تعطیل گشت و بدین ترتیب چندین مدرسه درون شـهر بـه وجود آمد و پس از اندکی تعطیل شد.[۴۶] در سال سال ۱۳۰۵خورشیدی کلاس‌های اول، دوم و سوم متوسطه درون مدرسه احمدیـه دایر شد و مدرسه بـه نام دبیرستان پهلوی تغییر نام یـافت.[۴۷][۴۸] در تاریخ ۴ بهمن ۱۳۰۰خورشیدی نخستین مدرسه انـهٔ ساری با نام تربیت بنات، افتتاح شد. مؤسس مدرسه شخصی بـه به نام خانم فاطمـه وکیلی دیپلم مدرسه آمریکایی تهران بوده‌است.[۴۹]

آموزش عالی

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

فهرست برخی از مراکز آموزش عالی شـهرستان ساری

دانشگاه علوم پزشکی مازندران
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
دانشگاه آزاد اسلامـی ساری
دانشگاه علوم و تحقیقات مازندران
دانشکده فنی امام محمد باقر
دانشگاه پیـام‌نور استان مازندران
دانشگاه پیـام‌نور ساری
مؤسسه آموزش عالی روزبهان
مؤسسه آموزش عالی هدف
مؤسسه آموزش عالی ادیب مازندران
مؤسسه آموزش عالی ساریـان
مؤسسه آموزش عالی راهیـان نوین دانش
دانشکده فنی شماره ۲ ساری
مؤسسه آموزش عالی سارویـه
مؤسسه آموزش عالی سنا
مؤسسه آموزش عالی علمـی کاربردی هنر
مؤسسه آموزش عالی سازه‌های سنگین مازندران
دانشکده فنی و حرفه‌ای سما
دانشکده قدسیـه(ان)

کتابخانـه‌های عمومـی ساری[۵۰]

کتابخانـه آدرس ابن شـهرآشوب ساروی ساری- خیـابان جمـهوری- کوچه مـیر مشـهد آزادگان ساری- خیـابان فرهنگ- خیـابان سعدی- جنب کتابخانـه آزادگان اهل بیت ساری ساری- مـیدان شـهداء- جنب مصلی ساری شـهید سید مجتبی علمدار ساری- بلوار کشاورز- پارک کشاورز حاج عیسی رضایی ساری- عرب محله

صنایع ساری

از اواخر دهه۲۰ که تا ۵۰ شمسی کارخانجات صنعتی شرکت ام ام با تولید روغن نباتی و چند محصول جانبی دیگر یکی از تولیدکنندگان بزرگ روغن نباتی درون ایران به‌شمار مـی‌رفت.

صنایع چوب و کاغذ مازندران

شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران بزرگترین تولیدکننده کاغذ درون خاورمـیانـه با ظرفیت مجموعاً ۱۷۵۰۰۰ تن شامل ۹۰۰۰۰ تن کاغذ روزنامـه و چاپ و تحریر و ۸۵۰۰۰ تن کاغذ فلوتینگ.

مـیزان سرمایـه‌گذاری:

۶۰۰ مـیلیون دلار آمریکا شامل سرمایـه‌گذاری ریـالی و ارزی و هزینـه‌های فاینانس.

نوع شرکت: شرکت سهامـی عام

افتتاح و راه‌اندازی:۱۳۷۶/۰۵/۰۷

کارخانـه نوشابه‌سازی خوش‌نوش ساری

کارخانـه نوشابه‌سازی خوش‌نوش ساری (کارخانـه نوشابه‌سازی کانادا سابق) واقع درون کیلومتر یک جاده ساری-نکا (وابسته بـه دفتر امور اقتصادی جامعه‌الزهرای قم). محصولات این کارخانـه عبارت‌اند از نوشابه‌های گاز دار: پارس کولا، شادنوش و…

بازارهای محلی و دوره‌ای

همانند برخی از شـهرهای شمالی ایران درون ساری نیز بازارهای دوره‌ای برگزار مـی‌گردد.

بازارهای روز

بازار امام رضا

از جمله بازارهای منطقه‌ای شـهرداری مـی‌توان با بازار رضا و بازار هفتگی ۲۲ بهمن اشاره کرد کـه بازار امام رضا از بازارهای بزرگ واقع درون بلوار امام رضا قبل از پل فراورده‌های نفتی احداث شده‌است. بـه این بازار، بازار ترکمن مرکزی نیز مـی‌گوند کـه بیشتر توسط بازرگانان ترکمن از مرز اینچه برون بـه اینجا آورده و عرضه مـی‌شود.

ماهی فروشان

در انتهای خیـابان نادر و در مجاورت با بازار نرگسیـه قرار داشت. امّا بعدها کل این بازار بـه ابتدای پل تجن انتقال یـافت. بـه تازگی این بازار درون اتوبان قائمشـهر احداث شد کـه دارای امکانات از جمله استخر ماهی و رستوران ماهی مـی‌باشد. این بازار بزرگترین بازار ماهی فروشان درون شمال کشور است. درون ضمن ارسلان عبدالله وند از بزرگان این بازار است

بازار نرگسیـه و رجایی

بازار نرگسیـه درون مجاورت کاخ قدیمـی آقا محمد خان قاجار قرار دارد، و از طرف کوچه مسجد جامع خیـابان انقلاب، کوچه نواب نادر و کوچه پشت استانداری ورودی دارد. این بازار مجموعه ملزومات بافندگی نظیر نخ کاموا و پوشاک و بزاز و طلا و کفش و قسمتی از تره بار درون آن وجود دارد. بازار نرگسیـه قدیمـی‌ترین و پر رفت آمدترین بازار درون استان مازندران مـی‌باشد کـه قسمتی از آن را مسجد جامع ساری درون بر مـی‌گیرد. همچنین بزرگترین کاموا فروشی مرکز شمال کشور شـهر کاموا درون این بازار قرار دارد.[۵۱]

بازار ملّامجدالدّین

درابتدا بازار ترکمنان درون خیـابان ملامجدالدین ساری قرار داشت و در سال ۱۳۸۹ بـه قبل از پل فراورده‌های نفتی انتقال یـافته‌است. این بازارچه از جاهای گردشگری ساری هست و از تمام استان و استانـهای همجوار به منظور بازدید از این بازار بـه آنجا مـی‌آیند و دارای پوشاک و منسوجات و… مـی‌باشد.

بازار ۲۲ بهمن

بازار هفتگی 22بهمن، یک بازار کوچک منطقه ای هست که درون روزهای چهارشنبه هر هفته، درون منطقه ۲۲ بهمن دائر مـی‌شود.

بازار روز راه‌آهن و کشاورز

این بازار جزء مجموعه بازار منطقه‌ای شـهر بوده و در بلوار کشاورز درون جنوب شـهر قرار دارد کـه یکی از قدیمـی‌ترین و پررونق‌ترین بازارهای ساری است.

نمایشگاه‌های برنامـه‌ای

معمولاً بسیـاری از شرکت‌ها، نـهادها، گروه‌ها و… درون مجموعه ایران خودرو، یـا، سالن شـهر و روستا اقدام بـه برگزاری نمایشگاه مـی‌کنند. با توجه بـه اینکه انتظار مـی‌رود نمایشگاه بین‌المللی درون بزرگراه فرح آباد ساخته شود.

مرکز خرید پردیس

جاده دریـا، بعد دانشگاه آزاد ساری.

بازار الهیـه

این مرکز خرید درون اصلی‌ترین منطقه تجاری ساری قرار دارد. «الهیـه» دارای ۶ طبقه بوده کـه ۳ طبقه آن تجاری و سه طبقه دیگر آن بـه پارکینگ اختصاص دارد [۴۶].

محلات ساری

نقشـه دروازه‌ها و دیوار قدیم شـهر ساری[۵۲]

مـیدان ساعت ساری

مـیدان معلم

عمارت جدید شـهرداری ساری

نمای یک کوچه درون ساری

شـهرک ۶۰۰ دستگاه

اواخر دوره قاجار

آب انبارنو، سبزه مـیدان، نقاره خانـه، اوصانلو محله، امامزاده یحیی، بلوچی محله، کردمحله، بلوچی خیل، اصفهانی محله، افغون محله، چاله باغ، شپش کشان، کهنـه باغشاه، قلیچ لی محله، مـیرسرروضه، مـیرمشـهدمحله، بیرامتر (بهرام اُتُر)، درون مسجد، پای چنار، مـهدی‌آباد، شیشـه‌گر محله، نعل بندان، بهارآباد، شاهزاده حسین، امامزاده عباس (آزادگله) محله حاجی‌آباد (خیـابان قارن از وسط این محله عبور داده شده و آن را بـه دونیم کرده)

محله‌های کنونی

آب انبارنو، سبزه مـیدان، باقرآباد، شکرآباد، نوتکیـه، چناربِن، امامزاده یحیی، بازار روز، شـهبند، مـهدی‌آباد، کوی ندا، گل افشان، معلم (ساری نو)، ترک محله، کوی آزادی، ۲۲ بهمن، راهبند سنگتراشان، لسانی، مـیرزمانی (سعدی)، پیوندی، فدک، توکل، کوی پزشکان پردیس، کوی سنگ، کوی افشار، کوی اصحاب، مـهیـار، پل تجن، طالقانی اول و دوم، پشت پرورشگاه، کوی گلها، پشت زندان، بخش هشت (سلمان فارسی-پیروزی)، پشت مصلی، بربری محله، پیرتکیـه، بوعلی (بلوار پاسداران)، مـیرسرروضه، بهرام اُتُر، آزادگله، سروینـه باغ، راهبند دخانیـات، نعل بندان، باقرآباد (شـهید بخشنده و شـهید بابایی کنونی درون خیـابان شیخ طبرسی)، کوی قلیچ، چهارراه برق، چهارراه کارمندان، ساری کنار، طبرستان، ششصد دستگاه ساری، مـیرسرروضه، کوی برق، کوی نور (پشت انبار برق)، پشت چین دکا، کوی جهاد، چال مسجد، خیـام، مازیـار و کوی لاله (فوردگازداران)، کوی هفت تیر (خوی آباد، محله حاجی‌آباد (خیـابان قارن)، پشت هتل

شـهرک‌ها و مناطق

از کوی‌ها و شـهرک‌های مـهم و مناطق دوگانـه آن مـی‌توان بـه شـهرک ۶۰۰ دستگاه، شـهرک‌های ۱۱۰۰ دستگاه و شـهرک دولتی بزرگ گوهرباران درون حال ساخت، شـهرک زیتون و همچنین شـهرک شـهرداری واقع درون جاده عبور بندارخیل و مسکن جوانان واقع درون بزرگراه ولی عصر اشاره کرد و همچنین کوی ۲۲ بهمن، کوی پنج‌تن و مجموعه خیـابان‌های پیوندی و مـیرزا رضا زمانی و بخش ۸ و مـهدی‌آباد و جام جم و بربری محله و… از مـهم‌ترین مناطق مس ساری مـی‌باشند.

مـیدان ساعت

نوشتار اصلی: مـیدان ساعت ساری

مـیدان ساعت نام مـیدانی درون مرکز شـهر ساری است. این مـیدان دارای برجی با ساعت عقربه‌ای بزرگ و مجهز بـه صدای زنگ ناقوس هست که درون هنگام تغییر ساعات به‌شمار رقم ساعت آن لحظه بـه صدا درون مـی‌آید و در سکوت شبهای ساری صدای ساعت ۱۲ شب را بـه دلیل تعداد بالای دفعات آن و نیز سکوت شب که تا دورترین خیـابان‌های ساری مـی‌توان شنید. در سال ۱۳۵۵ ساخت مـیدان این برج آغاز شد و در نـهایت درون سال ۱۳۵۷ پایـان یـافت. محمد علی حیدری سازنده این برج مـی‌باشد.[۳۹]

خیـابان‌های مـهم و اصلی ساری

بزرگراه ولی عصر غربی و شرقی و بزرگراه‌های بادله و رینگ درون حال ساخت ساری و کمربندی سلیم بهرامـی و همچنین از خیـابان‌های مـهم مـی‌توان بـه پهلوی (طبرسی)، فرهنگ، خیـابان صبا، خیـابان پیروزی، مـیرزمانی، خیـابان قارن، خیـابان انقلاب (شاه)، خیـابان نادر، خیـابان مدرس. خیـابان سلمان فارسی، خیـابان مازیـار، خیـابان رازی، خیـابان فردوسی، مـیدان ابن شـهرآشوب (دروازه بابل قدیم کـه در حال ساخت مـی‌باشد)، خیـابان شاه عباس (۱۸ دی)، خیـابان شـهبند، خیـابان چنار بن، خیـابان ملامجدالدین، خیـابان دروازه بابل، بلوار فرح آباد، خیـابان معلم، خیـابان شـهید اندرخورا، خیـابان خیـام، خیـابان ارتش، خیـابان صبا، خیـابان خیـام (مولن رژ) و نام مناطق معروف ۶۰۰ دستگاه. کوی شفا. کوی مـهر. قرق. کوی برق. سید الشـهدا. طبیعت ۱و۲. ساری کنار. طبرستان. مـهدی‌آباد. درون شمال شـهر و راهبند سنگتراشان، دخانیـاتِ راهبند درون جنوب شـهر و مختاریـه، مـیدان امام، فرح‌آباد و شـهدا (دروازه گرگان) درون نام برد و مجموعه بلوارها و مـیدان‌های دیگر و… مـی‌توان اشاره کرد.

حمل و نقل

راه‌آهن

ساری نخستین شـهر ایران بوده‌است کـه ساخت راه‌آهن سراسری ایران از آنجا آغاز گشت؛ و پس از رضاشاه و در هنگام جنگ جهانی دوم بـه تصرف نیروهای شوروی درآمد. این خطوط ریلی از شعبه‌های اصلی از راه‌آهن سراسری ایران هست که درون سال ۱۳۰۸ خورشیدی درون دوران رضاشاه، نخستین فاز آن بین شـهرهای ساری - بندر شاه افتتاح گردید؛ و همـیشـه یکی از مـهم‌ترین راه‌های ایران به‌شمار مـی‌رفته‌است.[۵۳] ساخت این راه‌آهن باعث شد که تا امروزه شـهر ساری بـه دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شود و باعث بیشتر شدن اختلاف طبقاتی بین مردم این شـهر نیز شد. هم‌اکنون بـه قسمت جنوبی شـهر راهبند گفته مـی‌شود کـه در این منطقه حاشیـه نشینان بسیـاری وجود دارند.[۵۳]

اتوبوس

یـازده ایستگاه اتوبوس شـهری ساری درون نظر گرفته شده‌است کـه نقاط مختلف شـهر را بـه یکدیگر متصل مـی‌نماید[۵۴]

تاکسی

سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی ساری از اردیبهشت ۱۳۷۶ بـه عنوان واحد درون شـهرداری ساری بـه امور مربوط بـه تاکسیرانان و تاکسیداران رسیدگی مـی‌نمود کـه با توجه بـه رشد جمعیت شـهری و وسعت شـهر و نیـاز بـه کنترل و نظارت دقیق تر بر امور مربوط بـه حمل و نقل و جابجایی مسافرین و همشـهریـان درون سال ۱۳۸۱ با تصویب اساسنامـه و معرفی مدیرعامل بـه عنوان سازمانی مستقل زیر نظر شـهرداری شروع بـه فعالیت نمود.[۵۵][۵۶]

ترافیک درون خیـابان قارن

هواپیمایی

نوشتار(های) وابسته: فهرست شرکت‌های هواپیمایی ایران

ساری دارای یک فرودگاه بین‌المللی بـه نام دشت ناز است؛ این فرودگاه درون سال ۱۳۲۶ ساخته شده‌است[۵۷][۵۸] از فرودگاه دشت ناز بـه شـهرهای تهران و مشـهد پروازهای روزانـه برقرار است. این فرودگاه درون ۱۵ کیلومتری شـهر ساری واقع شده و پروازهای داخلی ان بـه شـهرهای مشـهد، شیراز، کرمانشاه، اهواز، عسلویـه، تهران، بندرعباس و کیش برقرار است. فرودگاه بین‌المللی دشت ناز از نظر تعداد مسافر و تعداد پروازهای داخلی درون کشور دارای رتبه ۱۶ و از نظر تعداد پروازهای بین‌المللی دارای رتبه ۱۱ هست [۴۷].

محوطه‌ی فرودگاه دشت ناز

هنرهای نمایشی

سینما

شـهر ساری درون گذشته دارای چهار سینمای فعال بود اما درون حال حاضر تنـها یک سینمای آن فعال است:

تام سینما وضعیت سال تأسیس سینما سپهر فعال ۱۳۴۲[۵۹]سینما فرهنگ (مولن رژ) در حال بازسازی ۱۳۴۰[۶۰]سینما ایران مخروبه-تعطیل سینما فردوسی تخریب-زمـین بایر

تئاتر

در باب اینکه نخستین نمایش درون ساری چه زمانی و به چه کیفیتی انجام شده، اطلاعاتی وجود ندارد. بـه نقلی درون سال ۱۳۱۹ هجری قمری ظهیرالدوله، کـه وزیر تشریفات سلطنتی و همچنین دارای سمت والی مازندران بود، شخصی بـه نام حکیم الهی را مأمور کرد کـه در سبزه‌مـیدان تئاتری اجرا نماید. بعدها درون دهه ۱۳۰۰هجری شمسی یدالله مایل تویسرکانی وزیر فرهنگ مازندران، نمایشنامـه‌های بسیـاری از نمایشنامـه‌نویسان روس و اروپایی مانند مولیر را درون مدرسه‌ای بـه نمایش درآورد و گاهی از این نمایش‌ها درون راستای القاء تفکرات خود نیز استفاده مـی‌نمود و بازیگران این تئاترها نیز دانش‌آموزان یـا بازاریـان مشتاق بودند و خود یدالله مایل نیز به منظور بها بخشیدن و اعتبار بـه تئاتر گاهی ایفای نقش مـی‌نمود. این گروه بعد از مدتی بـه خاطر مسائل سیـاسی ازبین رفت. پس از آن نیز گروه‌هایی تئاتری بـه رهبری افرادی چون ستوان ایرانلو، خدابنده لو، خیرخواه، محمد باقر خاوری، اتومـیان، ملک الکتابی و… درون شـهر راه انداخته شدند. از نمایشنامـه‌نویسان بزرگ کـه در این شـهر بـه فعالیت پرداختند مـی‌توان بـه لادبن (قاسم رحیمـیان) و عمادالدین رام بودند بیشتر گروه‌های تئاتری پیش از انقلاب ۵۷ دارای بازیگرانی از دو دستهٔ معلمـین و دانش‌آموزان یـا سربازان پادگان ساری بود و اغلب این تئاترها درون مدارس بـه روی صحنـه مـی‌رفتند.

رسانـه

صدا و سیما

نوشتار اصلی: صدا و سیمای مرکز مازندران

رادیو تبرستان از دهه ۱۳۲۰ فعالیت خود را آغاز نمود. این رادیو بعدها درون قالب شبکهٔ استانی صدای مرکز مازندران بـه فعالیت خود ادامـه مـی‌دهد.[۶۱]

شبکه تبرستان ابتدا با فرستنده‌ای ۱۰۰ واتی افتتاح گردید. صدا و سیمای مرکز مازندران درون هفدهمـین جشنوارهٔ مراکز صدا و سیمای ایران، دومـین مرکز برتر بعد از مرکز خوزستان شناخته شد.[۶۲]

نشریـات

از دوران قاجاریـان تاکنون نشریـات و روزنامـه‌های بسیـاری درون ساری بـه چاپ رسیده‌است. امروزه از بزرگترین نشریـات ساری مـی‌توان بـه هفته‌نامـه کایر (قدیمـی‌ترین نشریـه ساری) و روزنامـه‌های بشیر، وارش، حرف مازندران و دیـار سبز و نسیم و هفته نامـه‌های قارن، نـهضت شمال و پژواک شمال و پیک شمال و هم‌ولایتی اشاره کرد. همچنین روزنامـه سارویـه کـه فقط مخصوص شـهرستان ساری هست با نظارت شورای شـهر شـهرستان ساری از سال ۱۳۸۴ بـه انتشار مـی‌رسد. نخستین و تنـها نیـازمندیـهای نوار شمالی کشور نیز بـه صورت هفته‌نامـه و در قطع استاندارد نیـازمندیـهای داخلی (۲۵×۳۵) بـه صورت چاپ رول دورنگ (MK) و با نام «نیـازمندیـهای چتر شـهر» درون این شـهر منتشر و توزیع مـی‌گردد.

سلامت و بهداشت

برخی از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ساری

مراکز درمانی دولتی مراکز درمانی خصوصی بیمارستان امام خمـینی بیمارستان شفا بیمارستان بوعلی سینا بیمارستان امـیر مازندرانی بیمارستان ولایت مرکز درمان ناباروری حضرت مریم مرکز روان پزشکی و سوختگی زارع مرکز قلب مازندران بیمارستان نیمـه‌شعبان بیمارستان حکمت درمانگاه طوبی بیمارستان فوق تخصصی ماهک (در حال ساخت) درمانگاه ولیعصر سپاه

سیـاست

نورالله طبرسی نماینده ولی فقیـه درون استان مازندران و نماینده ولی فقیـه درون ساری مـی‌باشد. همچنین مجید حسین زادگان فرماندار ساری مـی‌باشد.

سوغاتی‌ها

از سوغاتی‌های شـهر ساری شامل غذاهای سنتی، مـیوه‌ها و صنایع دستی این شـهر مـی‌توان بـه موارد زیر اشاره کرد:

غذاهای سنتی

دوشاب خرمالو

غذاهای سنتی ساری شامل سیر انار، ناز خاتون، اکبر جوجه، کدو پلو، چاشنی ساک، ماهی شکم‌پر و مرغ شکم‌پر مـی‌شود. همچنین بـه دلیل استفاده از شکر سرخ، فسنجان و خورش آلو زرشک ساری طعمـی متفاوت و ملس دارند.

همچنین مرباها و شربت‌های مختلفی از جمله دوشاب (مثل انجیل دشو) و هلی ترشی درون منطقه مورد استفاده قرار مـی‌گیرد.

مـیوه‌ها

انواع مرکبات، تمشک، ازگیل، ولیک، گلابی وحشی، زردکیجا (نوعی قارچ چتری)، گزنـه، کدو و…

صنایع دستی

صنایع چوبی، صندوق‌مزار، ارسی، لاک‌تراشی، جوله، کلز، کیله‌لاک، قند چوله، تنباکو چوله، سیرکوب، حصیربافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی، جوراب‌بافی، موج‌بافی، پارچه‌بافی، نمدمالی، سفال‌گری و…

شـهرهای خوانده

آستارخان خوانده ساری

گومل، بلاروس: (۲۰۰۹)[۶۳]
نجف، عراق: (۲۰۱۲)[۶۴]
دارالسلام، تانزانیـا: (۲۰۱۴)[۶۵]
مارکه، ایتالیـا: از ۱۶ ژوئیـه ۲۰۱۶[۶۶]
استان سیلوانو دوربا، ایتالیـا: پیش‌پیمان در۲۶ ژوئیـه ۲۰۱۶[۶۷]

پانویس

↑ مجله ماه تلاش، ۱۳۸۴، شـهرداری ساری، صفحهٔ ۴

↑ ۲٫۰۲٫۱ «سالنامـه آماری استان مازندران سال 1390». درگاه آمار ایران. بازبینی‌شده درون ۷ مـه ۲۰۱۳. (پرونده salnameh90_2-8.pdf، صفحه ۱۴۳) خطای یـادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام «amar.org.ir» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامـه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده درون ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.

↑ https://mazandaran.mporg.ir/FileSystem/View/File.aspx?FileId=96f545d1-a549-46fe-bfd7-d6f38c139239

↑ «جمعیت شـهرهای ایران». مرکز آمار ایران.

↑ فهرست شـهرهای ایران بر پایـه جمعیت

↑ قدمت ساری بـه ۶ هزار سال رسید

↑ دانشنامـه بریتانیکا

↑ «جمعیت شـهرهای استان مازندران درون سرشماری سال 95 / ساری پرجمعیت‌ترین شـهر استان + جدول». بازبینی‌شده درون 2017-04-17.

↑ https://mazandaran.mporg.ir/FileSystem/View/File.aspx?FileId=96f545d1-a549-46fe-bfd7-d6f38c139239

↑ تاریخ طبرستان، ابن اسفندیـار، درون سراسر کتاب بـه این موضوع اشاره مـی‌کند

↑ تاریخ مازندران و استرآباد، تألیف رابینو، صفحات۲۰۲تا۲۰۷

↑ کتاب تاریخ۲۰۰۰ساله ساری، استاد حسین اسلامـی

↑ قدمت ساری بـه 6 هزار سال رسید

↑ Herodotus

↑ پولاک، ادی؛ سفرنامـه پولاک؛ مقدم شما را بـه بخش از سادراکارتا که تا ساری امروزه، واقع درون صفحه ۵۱۷ گرامـی مـی‌دارد.

↑ در زبان پهلوی باستانی پسوند گرد بـه شـهرها بی رواج نبوده‌است، و از آنجا کـه احتمال آن هست که درون آن ناحیـه گل‌های زرد مـی‌روییده، بدین نام مشـهور گشته شده‌است، اطلاعات کم و بیش دیگر درون صفحه ۵۸ کتاب استاد اسلامـی

↑ نصرالله هومند، تاریخ البرز، بخش سال نگاری

↑ «دربارهٔ شـهرداری». درگاه الکترونیکی شـهرداری ساری، ۱۳۹۱/۹/۱۱. بازبینی‌شده درون ۲۳ فرودین ۱۳۹۲.

↑ طبرستان پارسی

↑ خطای یـادکرد: خطای یـادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی به منظور یـادکردهای با نام ReferenceA وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

↑ اسماعیل مـهجوری: تاریخ فرهنگ ساری، نشریـه فرهنگ ساری، بی تا، بی جا، ۱۳۳۹.

↑ «نتایج سرشماری عمومـی نفوس و مسکن ۱۳۹۰ (جدول جمعیت و خانوار)». مرکز آمار ایران. بازبینی‌شده درون ۵ مـه ۲۰۱۳.

↑ «دانشنامـهٔ تاریخ معماری ایران‌شـهر». سازمان مـیراث فرهنگی و گردشگری ایران. بازبینی‌شده درون ۱۹/۵/۲۰۱۱.

↑ «خانـه فاضلی ساری». خبرگزاری تسنیم.

↑ «عمارت فاضلی‌های ساری را بیشتر بشناسید». وبسایت بلاغ مازندران.

↑ «پل تجن ساری». وزارت مسکن و شـهرسازی.

↑ «پل تجن ساری اثر کمال الملک». آستان قدس رضوی.

↑ «غبار فراموشی بر خانـه‌های تاریخی ساری». خبرگزاری مـهر.

↑ «پرونده‌های آثار ثبت شده ایران درون فهرست آثار ملی -دانشنامـه تاریخ معماری ایران». وزارت مسکن و شـهرسازی.

↑ مازندران و استرآباد، رابنو، ترجمـه وحید مازندرانی

↑ مازندران و استرآباد، رابینو، قسمت تاریخ ساری و سفرنامـه‌اش بـه ساری

↑ ماهنامـه نجوم شماره ۲۰۷. خرداد و تیر ۱۳۹۰. صفحهٔ ۳۲.

↑ «شاطر گنبد». انجمن مفاخر معماری ایران.

↑ «ساری - شاطر گنبد». انجمن مفاخر معماری ایران.

↑ «داتنشنامـه تاریخ معماری ایرانشـهر». وزارت مسکن و شـهرسازی.

↑ شنبه

↑ ۳۹٫۰۳۹٫۱۳۹٫۲۳۹٫۳۳۹٫۴ خطای یـادکرد: خطای یـادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی به منظور یـادکردهای با نام ReferenceB وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

↑ ۴۰٫۰۴۰٫۱ «پارک ملل ساری».

↑ «پارک ملل ساری درون ۱۰۰ روز بـه بهره‌برداری رسید».

↑ «پارک قائم (تجن)». www.makanbin.com. بازبینی‌شده درون 2016-11-26.

↑ کمـیته پینت بال استان مازندران

↑ کل تربیت بدنی استان مازندران

↑ پویـا قاسمـی، اقبال: مدارس جدید درون دوره قاجاریـه (بانیـان پیشروان)، مرکز نشر دانشگاهیی، تهران، ۱۳۷۷.

↑ حسین اسلامـی: تاریخ دوهزار ساله ساری (دارالملک مازندران)، دانشگاه آزاد اسلامـی قائم شـهر، ۱۳۷۲.

↑ مـهجوری اسماعیل: تاریخ فرهنگ ساری، نشریـه فرهنگ ساری، بی تا، بی جا، ۱۳۳۹.

↑ مـهجوری اسماعیل: تاریخچهٔ فرهنگ ساری، سالنامـه فرهنگ استان دوم (مازندران)، چاپخانـهٔ شرکت سهامـی طبع کتاب، بی جا، ۱۳۳۷.

↑ مـهجوری اسماعیل: تاریخ مازندران، چاپ اثر، ساری، ۱۳۴۵.

↑ «کتابخانـه ها». www.saricity.ir. بازبینی‌شده درون 2016-11-26.

↑ http://namoneshani.com/ads/5903-کاموا-,-کلاه/7797-شـهر-کاموا-اقدم.html

↑ احمدی، سید مـهدی. تاریخ محلات شـهر ساری. ساری: آوای مسیح، ۱۳۹۰. شابک ۹۷۸۹۶۴۲۷۶۹۶۴۳. ص 197

↑ ۵۳٫۰۵۳٫۱ جغرافیـای تاریخی ساری، حسین اسلامـی.

↑ سازمان اتوبوسرانی ساری

↑ سازمان تاکسی رانی ساری

↑ «دو پرواز جدید بـه پروزاهای داخلی فرودگاه دشت ناز افزوده شد» ‎(فارسی)‎. استانداری مازندران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی درون ۱ اردیبهشت ۱۳۸۸. بازبینی‌شده درون ۲۷ فروردین ۱۳۸۹.

↑ «فرودگاه پر از ناز» ‎(فارسی)‎. مازندنومـه. بازبینی‌شده درون ۲۷ فروردین ۱۳۸۹.

↑ حوزه هنری استان مازندران

↑ «تاریخچهٔ مرکز». صدا و سیمای مرکز طبرستان. بازبینی‌شده درون ۱۷ ژانویـهٔ ۲۰۱۰.

↑ «دیجیتالی‌شدن پخش برنامـه‌ها از سیـاست‌های اصلی شبکهٔ سهند». صدا و سیمای مرکز آذربایجان شرقی. بازبینی‌شده درون ۲۳۳ مارس ۲۰۱۰.

↑ ساری خوانده فرهنگی و اقتصادی شـهر کومل کشور بلاروس شد

↑ روزنامـه خراسان-ساری و نجف اشرف خوانده شدند

↑ مجله ارمون، همراه با توضیح و تفصیل

↑ http://qudsonline.ir/detail/News/401946

↑ http://pardiskhabar.ir/ساری-سیلوانو-ایتالیـا-خوانده-مـی/

منابع

کتاب جغرافیـای تاریخی ساری بـه قلم دکتر حسین اسلامـی.
بخشی از مقاله شـهر ساری، بـه همراه مجموعه ساری بـه همـه زبان‌های دنیـا بـه کوشش علی حسامـی.
برگردان بخش‌هایی از دانشنامـه بریتانیکا.
ماه تلاش تهیـه شده درون شـهرداری ساری در۱۳۸۴.

پیوند بـه بیرون

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط بـه ساری درون ویکی‌گفتاورد موجود است. ویکی‌سفر یک راهنمای سفر به منظور ساری دارد. در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ساری موجود است.

وبگاه فرمانداری ساری
وبگاه شـهرداری ساری
فلسفه نامگذاری شـهر ساری
نامـه سید حسین فلاح، بـه رئیس پژوهشکده ساری شناسی درخصوص نامگذاری شـهر ساری

روستای سارو شیخ رعنا

یک سال بعد از سمـیه سمـیه نام زنی هست از روستای «همت‌آباد ...

یک سال بعد از سمـیه سمـیه نام زنی هست از روستای «همت‌آباد» شـهرستان بم کـه اردیبهشت‌ماه سال 90 از سوی همسرش مورد اسیدپاشی قرار گرفت و | Aleborzma's Blog

یک سال بعد از سمـیه

سمـیه نام زنی هست از روستای «همت‌آباد» شـهرستان بم کـه اردیبهشت‌ماه سال 90 از سوی همسرش مورد اسیدپاشی قرار گرفت و هم خودش و هم رعنا کوچکترش؛ هر دو قربانی این خشونت شدند. روستای سارو شیخ رعنا سمـیه تقریبا چهار سال بعد یعنی سال گذشته 25 فروردین‌ماه 1394 درگذشت و حالا یک‌ سال هست که رعنا و نازنین( بزرگتر سمـیه کـه زمان حادثه کمتر آسیب دید) بدون مادر سپری مـی‌کنند. روستای سارو شیخ رعنا رعنا درون این مدت بارها بـه اتاق عمل رفته و تحت درمان قرار گرفته است.پرونده‌ این اسیدپاشی همسر سمـیه) با وثیقه 100 مـیلیون تومانی آزاد است.

دوست‌داشتن:

دوست داشتن در حال بارگذاری...

مرتبط

The URI to TrackBack this entry is: روستای سارو شیخ رعنا https://aleborzma.wordpress.com/2016/04/16/%db%8c%da%a9-%d8%b3%d8%a7%d9%84-%d9%be%d8%b3-%d8%a7%d8%b2-%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%87-%d8%b3%d9%85%db%8c%d9%87-%d9%86%d8%a7%d9%85-%d8%b2%d9%86%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d8%aa-%d8%a7%d8%b2-%d8%b1%d9%88%d8%b3/trackback/

RSS feed for comments on this post.

%d وب‌نوشت‌نویس این را دوست دارند:

، روستای سارو شیخ رعنا

[روستای سارو شیخ رعنا]

نویسنده و منبع |

روستای سارو شیخ رعنا

جادو سیـاه - طلسم ۳۰۰ هزارتومانی