نگارنده كه تاكنون توفیق فهرستنگاری شش كتابخانـه خصوصی این شـهر را داشته: حسن جابری یومه حب یومه (سیداحمد روضاتی_سیدرضا ابوالبركات_سید ضیـاءالدین علامـه_ سیدمـهدی شفتی_ سیدمحمدتقی شفتی و سید عبدالحسین طیب) بر آن شد كه آثار خطی پراكنده را كه از سالهای قبل تاكنون مشاهده كرده وموفق بـه تهیـه تصویر آنها شده درون قالب مقالاتی معرّفی نماید و امـید مـیرود كه تعداد این نسخ بـه پانصد مجلد بالغ گردد. حسن جابری یومه حب یومه ضمن تشكر از صدیق مكرم و سرور گرامـی جناب حجة الاسلام آقای حافظیـان قسمت اول این فهرست را تقدیم مـیدارد.
فهرست نسخ خطی متفرقه اصفهان
1. حسن جابری یومه حب یومه قرآن کریم
نسخ زیبا، حسن جابری یومه حب یومه حبیب الله بن عبدالله فارسی، 980ق، قطع رحلی، درون دو مجلّد، جلد دوم از آغاز سوره اسراء، مجدول و مطلا. (نسخه ملکی دکتر سید محمد تقی طیب).
2. قرآن کریم
نسخ زیبا، ابوبکر وحید، 1208، قطع جیبی، مجدول و مطلا، با سرلوح مذهّب زیبا. (نسخه ملکی دکتر سید محمد تقی طیب).
3. قرآن کریم
نسخ زیبا، عبدالله هروی، 990ق، قطع رقعی، مجدول و مطلا، با سرلوح مذهّب زیبا. و یـادداشت وقف.
(نسخه مرحوم شیخ کاظم کلباسی کـه به کتابخانـه آیة الله العظمـی مرعشی اهداء گردید).
4. الصحیفة السجادیة
نسخه بسیـار ارزشمند بـه خط مبارک شیخ شمس الدین محمد جباعی جدِّ پدرِ شیخ بهائی، کـه به تصریح محدّث نوری، نسخ شایع صحیفه كامله سجادیـه بـه او و به خطّ مبارکش منتهی مـی شود. وی بنا بر یـادداشت نواده اش شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی درون آغاز همـین نسخه، درون سال 822 ق متولّد و در سال 886 ق وفات کرده است. این نسخه شریفه درون اختیـار شیخ بهائی بوده، و شاگردان وی بالأخص مولانا محمد تقی مجلسی از آن استنساخ کرده و نسخ دیگر را با آن مقابله کرده و از این راه نسخ صحیفه منتشر گشته است. علامـه مولانا محمد باقر مجلسی نسخه جباعی را درون اختیـار داشته است.
مـیر محمدحسین خاتونآبادی درون مناقب الفضلاء مـی نویسد: «واعلم أنّ نسخ الصحیفة المشـهورة الموجودة بنر الناس مأخوذة من النسخة البهائیة، وهی بخط جدّه العالم الزاهد صاحب الكرامات والمقامات، الشیخ محمّد بن علی بن الحسن الجباعی، رضی الله عنـهما. وهذه النسخة البهائیة كانت عند شیخنا البهائیرحمـهالله، فاستنسخ والد جدّی المولى محمّدتقی المجلسی طاب ثراه منـها وكتب بخطّه الشریف منـها نسخة وبالغ فی تصحیحها؛ ثمّ أخذ فی مباحثتها ومدارستها فی أوقات التحصیل سیما شـهر رمضان؛ وجعلها منتشرة بنم الناس؛ فاستنسخوا منـها وكثرت النسخ بعد ما كانت مـهجورة، وشاعت؛ وكانت كلّها مأخوذة من تلك النسخة البهائیة بخطّ جدّه الزاهد؛ وكانت عنده حتّی منّ الله علی ویسّرها لی؛ فهی الان عندی».
برخی از فوائد و یـادداشت های جباعی درون آغاز و انجام این نسخه چنین است:
«نقلت هذه الصحیفة من خط الشیخ العالم السعید الشـهید محمد بن مكی رحمـه الله، وعلیـها بخطه: ونقلت هذه الصحیفة من خطّ علی بن أحمد السدید، وفرغت فی حادی عشر شعبان سنة اثنین وسبعین وسبعمائة، وكتب محمد بن مكی حامداً مصلیـاً. وعلی نسخة علی بن أحمد السدید ما صورته: «نقلت هذه الصحیفة من خطّ علی ابن السكون، وتتبع إعرابها عن أقصاه حسب الجهد إلا ما زاغ عنـه النظر، وحسر عنـه البصر، وذلك فی شـهر ذی الحجة سنة ثلاث وأربعین وستمائة.
وعلی نسخة الشـهید: عارضتها بأصلها المذكور، وفیـها مواضع مـهملة التقیید، فنقلتها علی ما هی علیـه، والحمد لله وصلواته وسلامـه علی سیدنا محمد وآله، وكتب محمد بن مكّی».
«وعارضتها بنسخة أخری بخط الشیخ ابن مكّی مكتوبة فی سنة ست وسبعین وسبعمائة، وهی مكتوبة من النسخة التی كتب منـها الأولی، قال: وكتب العبد متتبعاً ما یحتاج إلیـه سوی بعض مصطلح الكتاب من ترك لفظ الهمزة وإثبات الألف فی فعل لامـه واو ونحوه».
«وعلی نسخة علی بن أحمد السدید ما صورته: بلغت مقابلة وتصحیحاً بالنسخة المنقول منـها، فصحّت بحسب الجهد إلا ما زاغ عنـه النظر وحسر عنـه البصر، وذلك فی شـهر ذی الحجة من ثلاث وأربعین وستمائة، ولله الحمد والمنة».
«وعلیـها أیضاً أعنی علی نسخة علی بن أحمد السدید: بلغت مقابلة مرّة ثانیة بخطّ السعید محمد بن إدریس رحمـه الله بحسب ما وصل إلیـه الجهد، ولله الحمد، وذلك فی شـهر ذی القعدة من سنة أربع وخمسین وستمائة، وكلّ ما علی هامشـها من حكایة سین ونسخه فإنّه عن ابن إدریس، وكذلك جمـیع ما یوجد بنغ السطور وعلیـه سین؛ فإنّه حكایة خطّه، وأمّا ما كان نسخة بلا سین فمنـها ما هو بخطّ ابن السكون، ومنـها ما هو بخط ابن إدریس رحمـه الله».
«صورة خطّ ابن إدریس فی مقابلته: بلغ العرض بأصل خبر الموجود، و بذل فیـه الجهد والطاقة إلا ما زاغ عنـه النظر وحسر عنـه البصر».
«وعلی النسخة التی بخطّ علی بن السكون خطّ عمـید الرؤساء رحمـه الله تعالی قراءة صورتها: قرأ علی السید الأجل والنقیب الأوحد العالم جلال الدین عماد الإسلام أبو جعفر القاسم بن الحسن بن محمد بن الحسن بن مُعَیة، أدام الله علوّه، قراءة صحیحة مـهذّبة، ورویتها له عن السید بهاء الشرف أبی الحسن محمد بن الحسن بن أحمد، عن رجاله المسمّین فی باطن هذه الورقة. وأبحته روایتها عنّی حسب ما وقفته علیـه وحددته له، وكتب هبة الله بن حامد بن أحمد بن أیوب بن علی بن أیوب فی شـهر ربیع الآخر من سنة ثلاث وستمائة، والحمد لله الرحمن الرحیم، وصلاته وتسلیمـه علی رسوله سیدنا محمّد المصطفی وعلی آله الغرّ اللهامـیم».
در پایـان نسخه اجازه مورخه 851 ق از علی بن علی بن محمد بن طی (م: 855 ق) بـه خطّ او به منظور شیخ شمس الدین آمده است: «... وبعد، فقد قرأ علی هذه الصحیفة الكاملة... المولى المعظّم الفاضل المكرّم، مفخر الفضلاء وخلاصة الأخلاء، شمس الدنیـا والدین محمد بن الشیخ العلامة أبی الفضایل زین الدنیـا والدین وشرف الإسلام والمسلمـین علی بن الشیخ بدر الدین حسن الشـهیر بالجبعی... قراءة مـهذّبة مرضیة صحیحة محرّرة ألفاظها مبینة معانیـها، بنسخها المنقولة وتأویلاتها المقبولة، وكنت مستفیداً منـه أعظم الله أجره أكثر من إفاداتی له. وأجزت له أدام الله أیـامـه أن یروی ذلك عنّی؛ فإنّی رویتها قراءة علی السید الجلیل النقیب أبی العباس تاج الدین عبد الحمـید بن السید جمال الدین أحمد بن علی الهاشمـی الزینبی طاب ثراه، ورواها لی عن الشیخ الأجلّ عزّ الدین شیخ السالكین حسن بن سلیمان الحلّی رفع الله درجته، بأسناده المتّصل إلى سیدنا ومولانا زین العابدین، علیـه أفضل الصلاة والسلام. ورویتها أیضاً له بحقّ الإجازة عن الشیخ الجلیل بهاء الدین أبی القاسم علی، ولد الشیخ الإمام العالم المحقّق خاتم المجتهدین، أبی عبد الله شمس الدین محمد بن مكّی، عن والده المذكور، قدّس الله سرّه...
انجام: تمّت الصحیفة بقلم العبد الفقیر محمد بن علی بن حسن الجباعی، غفر الله له ولجمـیع المؤمنین، فی یوم السبت أوّل شـهر رمضان سنة إحدی وخمسین وثمانمائة هجریة.
نسخ: شیخ شمس الدین محمد بن علی بن حسن جباعی عاملی، جدّ شیخ بهائی، شنبه اول ماه رمضان 851 ق. با یـادداشت ها و فوائدی از جباعی درون آغاز و آخر نسخه، و اجازه علی بن طی بـه خط مجیز بـه وی درون سال مذکور، و یـادداشتی از کاتب کـه نسخه را بـه فرزندش بخشیده هست بدین شرح: «للولد الأعزّ العضد قرّة العین أبی تراب عبد الصمد بن محمد بن علی بن الحسن الجباعی، نفعه الله بها، ورزقه العمل بما فیـها، واستجاب دعاءه بمحمد وآله صلوات الله علیـهم». و یـادداشتی درون تاریخ تولّد و وفات کاتب بـه خط شیخ حسین بن عبدالصمد درون 932 ق. 57 گ، 21 سطری. (نسخه كتابخانـه حجة الاسلام شیخ محمد زاهد اصفهانی)
5. إحقاق الحق وإبطال الباطل
از: قاضی نور الله مرعشی حسینی شوشتری (م: 1019 ق).
نسخ: محمد هاشم بن محمد کاظم اصفهانی، ق 11. درون حاشیـه تصحیح شده. نسخه را محمد رفیع بن محمد شفیع خوزانی اصفهانی درون 1063 ق وقف کرده است. با یـادداشتی از محمد علی بن شیخ حسین جزائری شـهیر بـه حویزی ساکن اصفهان درون 1133 ق مبنی بر مطالعه کتاب.
انجام: لکنّا نثق بلطف الله وکرمـه أن یفرق کلمة أهل النفاق ولا یوفّقهم للوصول إلی ساق النفاق ولو التفّت الساق بالساق وإلیـه المرجع والمساق. 158 برگ، 25 سطری. (نسخه کتابخانـه مدرسه جدّه کوچک).
6. علل الشرائع والاحکام
از: شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویـه (م: 381 ق).
نسخ زیبا: محمد بن شمـس الدین کاتب کرمانی، 1074 ق. درون حاشیـه تصحیح شده با بلاغی از عبدالحسین بن حاجی منصور درون 25 ربیع الآخر 1086 ق درون صفحه آخر، و یـادداشت وقف کتاب درون 1239ق با تولیت علامة المحققین وخاتمة المجتهدین حاج محمد ابراهیم کلباسی، و یـادداشت تملک زین العابدین بن محمد طاهر با خط نستعلیق زیبا. قطع وزیری 19 سطری. (نسخه کتابخانـه مؤسسه احمدیـه اصفهان).
7. تنبیـه الخاطر ونزهة الناظر
از: ابو الحسین ورام بن ابی الفراس (م: 605 ق).
نسخ زیبا: رجب علی بن محمد، 1100 ق. امتثالاً لأمر امـیر محمد هادی شیخ الإسلام. درون حاشیـه تصحیح شده، با مـهر تملک عبدالوهاب بن محمد مـهدی ، و مـهر کتابخانـه صدرالدین کلباسی. قطع وزیری، 21 سطری.
8. الصحیفة السجادیة
نسخ: احمد بن محمد جعفر طالقانی، 1122 ق. نسخ معرب. ترجمـه بـه شنگرف درون زیر سطور. با حواشی عربی بـه نقل از محسن، بـ هـ، ع ل، م ح ق، م ق ر. و حواشی توضیحی فارسی.
آغاز ترجمـه: روایت کرد ما را سید بزرگوار، ستاره دین، جمال بزرگی، ابوالحسن محمد پسر حسن.
با یـادداشتی از آقا حسین رحمـه الله درون آغاز درون معرفی صحیفه. قطع جیبی، 14 سطری.
9. تحفه سلیمانیـه
از: محمد مسیح کاشانی (م: 1120 ق).
ترجمـه الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد شیخ مفید هست که بـه دستور شاه سلیمان صفوی ترجمـه شده است. مؤلف شاگرد و داماد علامـه آقا حسین خوانساری و از ادباء و ان برجسته عصر صفوی است. اثر مزبور درون سال 1303 ق چاپ سنگی شده است.
آغاز: ترجمـه ارشاد مفید خطبه پیرایـان منبر هدایت و راهنمایی و ثمره تعلیم دانش آرایـان کشور معرفت و دانایی شناخت ایزد بیـهمال و یگانـه بی شبه و مثالی است.
نستعلیق بسیـار زیبا، نسخه سلطنتی. عبارات عربی با نسخ زیبا و با خط شنگرف بر فراز آن مشخص شده است. با حواشی از مترجم عفی عنـه و یـادداشتی از مترجم درون آغاز کتاب. درون ماه رمضان 1108 ق مقابله شده. با مـهر شاه سلطان حسین صفوی کـه نسخه را وقف کرده، و وقف نامـه کتاب بـه قلم علامـه مجلسی رضوان الله علیـه درون 1110 ق. و یـادداشتی از محمد هادی بن ابوالحسن شریف تفرشی درون 1187ق درون پایـان کتاب. قطع وزیری، 21 سطری. (نسخه ملکی جناب آقای مجتبی ایمانیـه).
10. ترجمـه إعلام الوری لاعلام الهدی
از: مـیرزا نظام الدین مشـهدی (ق 11).
ترجمـه ادبی بسیـار زیبای کتاب إعلام الوری شیخ طبرسی هست که درون سال 1059 ق بـه انجام رسیده است. متأسفانـه صفحه ششم کتاب کـه نام مترجم و انگیزه او را دربر داشته افتاده و نام مترجم از یـادداشتی درون آخر کتاب معلوم شد.
آغاز: الحمد لله الذی رفع أعلام الهدایة لإعلام الوری... زیباترین حمدی کـه مقرّبان درگاه حریم حرم لاهوت و مسند نشینان بارگاه جبروت کـه اعلام وری و اکابر انام و تعلیم شرایع دین و قواعد احکام مخصوص کلام معجز نظام و حدیث هدایت فرجام ایشان هست در ذکر شمـه و بیـان شرذمـه از آن زبان وحی بیـان بـه عجز و نارسایی گشایند و گرد ناتوانی بر جبین مـهر آیین سایند شایسته نثار بارگاه پادشاهیست جلّ کبریـاؤه...
انجام: این هست آنچه اراده بیـان او درین باب کردیم از مسائل غیبت و جواب های آن و استقصای کلام و تفصیل درون مسائل امامت و غیبت موجب تطویل کلام و خلاف مقصود و مرام بود بنا برین بـه همـین قدر اکتفا نمود. بدانکه هر کـه تأمل درین کتاب بـه عین انصاف نماید طریق حق و صواب دریـابد...
کاتب درون پایـان مـی نویسد: نمّقته بحمد الله تعالی فی شـهر صفر عام سنـه الف و ستین. الحمدلله والمنة کـه بنده قلیل البضاعةیر النفس نامق این حروف مرقومـه... موفق گردید بـه نوشتن این کتاب بـه اقلام شکسته ارقام و به سعی و اهتمام حضرت عالیجاهی صورت اتمام پذیرفت و سمت اختتام یـافت کـه از حروف فواتیح و خواتیم سطور موشحه این صفحات اربعه القاب سامـی و نام نامـی اوست ظهور مـی یـابد و ذکر تاریخ اتمام نیز بـه طریق توشیح ادا گردید که تا به صورت یقین مفهوم اولی الألباب گردد.
نسخ: محمد صادق بن حاجی محمد واعظ، 1060 ق. نسخ معرب بسیـار زیبا، نسخه سلطنتی، درون جمادی الاولی 1122 ق وقف شده است. درون پایـان اشاره شده کـه نسخه بـه خط مرحوم ملا محمد صادق برادر ملا محمد باقر مشـهدی است. 366 برگ، 22 سطری. (نسخه کتابخانـه سید العراقین).
11. التکملة فی شرح التبصرة
از: محمد جعفر بن محمد علی بن محمد باقر بهبهانی کرمانشاهی اصفهانی (م: 1259 ق).
شرح استدلالی تبصرة المتعلّمـین علامـه حلّی است.
آغاز: الحمد لله الذی تقرّب إلی جناب حضرته المتقرّبون بالقربات... وبعد فیقول العبد الجانی محمد جعفر بن محمد علی بن محمد باقر الحائری القرمـیسینی الاصفهانی البهبهانی: إنّ هذا هو الجزء الآخر من التکملة شرح کتاب الهبات وتوابعها.
انجام: ویحفظان الأموال إلی أن یؤدّیآنـها إلی أربابها او لا الظاهر من الأصحاب هو الأوّل فتأمّل.
نسخ زیبا، ق 13. عناوین بـه شنگرف. 104 برگ، 18 سطری. (نسخه کتابخانـه مرحوم شیخ کاظم کلباسی).
12. شرح تجرید الکلام
از: محمد کاظم بن رضا طبری (ق 13).
شرح مقصد اول کتاب تجرید خواجه نصیرالدین طوسی هست شامل مباحث وجود و عدم کـه به محمد شاه غازی اهداء شده است.
آغاز: سبحان من أظهر الأشیـاء لکمال وجوده وأفاض علیـهما سجال الآثار لغایة جوده فأوجد لکماله وأکمل لتمامـه وأبدع لتبحّره وأقام لتفرّده ودنی لعلوّه وبعد لدنوّه.
انجام: هذا آخر ما أردنا من الاختصار فی کشف عبارة التجرید فی علم الکلام والحمد لله المؤمن لإتمامـه کما کان موفّقا لابتدائه وصلی الله علی خیر بریته وعلی آله وأصحابه أولاً وآخراً.
نسخ: اسماعیل، 1251 ق. نسخ تحریری، 115ص، 15 سطری. (نسخه ملکی آیة الله حاج آقا حسین یزدی).
13. تحفة المبتدئین
از: شیخ علی بن حسین کربلائی اصفهانی (ق 12).
متنی موجز درون علم نحو بـه فارسی. مؤلف مدرّس مدرسه مریم بیگم و از شاگردان علامـه مجلسی بوده و آثار فراوانی از او بر جای مانده است.
آغاز: الحمد لله رافع درجات العالمـین وممـیز من انتصب لإسعافهم من العالمـین وخفض من أضاف إلی نفسه النصب لهم من المنافقین... وبعد چنین گوید أحوج الناس إلی عفو الله الغنی علی بن شیخ حسین الکربلائی کـه این رساله ایست مختصر درون علم نحو مشتمل بر مـهمات او بـه طریق توضیح و تبنی و مسمّی گشته بـه تحفة المبتدئین و مرتّب شده بر مقدمـه و فصلی چند و خاتمـه.
انجام: ولفظ الضالین معطوف هست بر لفظ غیر و جرّ او بـه یـاست چه جمع مذکر سالم هست و جمع مذکر سالم بـه یـا مجرور مـی شود.
نسخ: عبدالغنی بن محمد تقی فراهانی، 1105 ق. درون حاشیـه تصحیح شده و دارای نشان بلاغ و مقابله است. با یـادداشتی از محمد باقر بن محمد ظهیر هرندی درون 1199ق درون وقتی کـه مباحثه شرایع و شرح انموزج و شرح تصریف مـی کرده و یـادداشت دیگری از محمد علی بن محمد رضا ذاکر هرندی درون سال 1277ق هنگامـی کـه مشغول بـه مباحثه شرح انموزج و شرح تصریف و ارشاد بوده و تملک آخوند محمد ظهیر بن ملا ابوالقاسم هرندی درون 1167 ق. عنوان کتاب درون این نسخه چنین است: هذه الرسالة مسمّی بتحفة المبتدئین من تصانیف الفاضل الکامل العالم العامل التقی النقی الزکی حاوی الأصول والفروع، جامع المعقول والمنقول أعنی شیخ علی الکربلائی سلّمـه الله تعالی. قطع جیبی، 50 برگ، 17 سطری. (نسخه ملکی جناب آقای سید علی اکبر حسینی هرندی).
14. التقیة المنطقیة
از: سید معزّ الدین محمد بن أبی الحسن (ق 11).
مؤلف بعد از تألیف دو رساله صدریـه و شمسیـه درون علم نحو به منظور دو فرزند خود صدر الدین محمد و شمس الدین محمد، رساله حاضر را درون علم منطق جهت فرزند دیگر خود محمد تقی بـه عربی نگاشته است. مؤلف از اعلام قرن 11 هجری و مجاور مشـهد مقدّس بوده و رسالة النجاة را درون سال 1043 ق درون هشتاد سالگی نگاشته است. بـه نوشته علامـه طهرانی رساله حاضر درون سال 1001 ق مطابق با کلمـه رضا بـه اتمام رسیده و نسخه ای از آن درون مکتبة الحسینیة نجف موجود هست که آن را مولی علی محمد نجف آبادی وقف کرده است.
آغاز: حمدت الله بالمنطق الفصیح، وشکرته بالتصدیق الصحیح، واعترفت بالعجز عن تصوّر أدنی معرفته؛ فإنّ تصوّر کنـهه ممتنع وقبیح، ووجوده یستغنی عن الحجة والتوضیح... أمّا بعد، لمّا کانت الشفقة علی الطالبین من خصائص المؤمنین، وسألنی الولد العزیز محمد تقی، أبقاه الله تعالی ورزقه حلاوة علوم الدین، حین أراد أن یقرأ رسالة فی المنطق، وألّفت لإخوانـه رسالة شمسیة وصدریة فی النحو، مال البال إلی أن ألحق إلی الرسالة الشریفة الکبری المباحث التی ترکها العلامة، وأجعلها عربیة؛ لیکونوا مستعدّین لقرائة شرح الشمسیة، ویشرعون فیـه بعد الفراغ منـها علی وجه البصیرة.
انجام: الثانی عشر طریق التعلیم، فاحفظ فإنّه فصل آخر، وفیـه فائدة أخری، کما فی رضا.
نسخ: ذی الحجه 1085 ق، کاتب نا معلوم، نسخ خوانا، عناوین بـه شنگرف، درون حاشیـه تصحیح شده است. با یـادداشت تملک آقا محمد علی بن آخوند مولانا ملا ابوالقاسم بن مرحوم حاجی ظهیر اصفهانی درون سنـه 1183 ق. قطع جیبی، 52گ، 11 سطری. (نسخه ملکی جناب آقای سید علی اکبر حسینی هرندی).
15. إحیـاء علوم الدین
از: ابو حامد محمد بن محمد غزالی شافعی (م: 505 ق).
نسخه نفیس و کهن شامل الکتاب السادس که تا الکتاب العاشر من ربع المـهلکات من إحیـاء علوم الدین درون ذم الدنیـا و ذم البخل و حبّ المال و ذم الجاه والریـاء و ذم الکبر والعجب و ذم الغرور.
آغاز: الحمد لله الذی عرف أولیـائه غوایل الدنیـا وآفاتها، وکشف لهم عن عیوبها وعوراتها.
نسخ: احمد بن محمد بن مزید اردبیلی، ق 8. نسخ معرب، قوبل و صحّح بنسخة مصححة مقروة علی المشایخ فی رمضان 706ق. از جمله 183 جلد کتاب وقفی مـیرزا سید محمد بن مـیرزا محمد حسین حسینی درون 1225ق. 308 گ، 15 سطری. (نسخه کتابخانـه مسجد رکن الملک)
16. مجموعه:
1. نورالعیون (240 – 1)
از: محمد باقر شریف اصفهانی ابن محمد تقی شریف رضوی قمـی (ق 12).
کتاب شامل دو باب درون معرفت اهل بیت علیـهم السلام درون 12 تنویر و معرفت دشمـنان شیعیـان درون 12 تبصیر بـه زبان فارسی هست که درون سال 1179 ق تألیف شده و در آن از ملهوف و مقتل شیخ طریحی و تحفه خیرالدین خراسانی و روضة الشـهداء کاشفی و بحار الأنوار و جلاء العیون استفاده شده است.
مؤلف شاگرد مـیرزا محمد تقی الماسی (نواده مولانا محمد تقی مجلسی) بوده، و از او و شیخ محمد بن محمد زمان كاشانی، مـیرزا محمد رحیم سبزواری شیخ الاسلام، شیخ محمد مـهدی فتونی مجاز بوده است. پدرش مـیرزا محمد تقی شریف رضوی قمـی نیز از مشایخ اوست کـه روایت مـی کند از «شیخه الفاضل وابن عمة والده الكامل، قدوة الأعاظم، وزبدة أرباب المكارم، المـیرزا حسن القمـی، مؤلف شمع الیقین و جمال الصالحین». مشارق المـهتدین فی الأحكام المأثورة عن الهداة المـهدیین درون شرح بدایة الهدایة شیخ حرّ عاملی از آثار مـیرزا محمد باقر هست که درون آغاز آن بـه مشایخ خود چنانچه نقل شد تصریح کرده است.
آغاز: الحمد لله الذی أشوق فی قلوب أولیـائه لتعریفه وتوحیده الأنوار وأزال عن صدور أحبّائه حتی لا یحبّوا سواه الأغیـار.
انجام: و به عنایت خدا مصایب جانگداز مصطفی و مرتضی و فرزند او مجتبی و وقایع دشت کربلا درون مجلد ثانی درون ضمن 14 مجلس بیـان مـی شود.
2. تقویم شرعی (272 – 247)
از: مـیر محمد صالح بن عبدالواسع حسینی خاتون آبادی (م: 1126 ق).
آغاز: الحمد لله... وبعد چنین گوید الراجی عفو ربّه المرتجی محمد صالح الحسینی عفی الله تعالی عن سیئاته کـه چون مراعات ساعات شرعی و ترک ملاحظه ساعات نجومـی از لوازم ایمان و طریقه مرضیـه مؤمنان است... بـه خاطر فاتر رسید کـه جداولی چند شبیـه بـه تقاویم اهل تنجیم وضع نماید که تا قاصر همّتان و مستعجلان بـه این جداول رجوع نموده...
نسخ: محمد علی بن احمد بیدگلی کاشانی، 10 شوال 1227 ق. (کتاب اول) 1230 ق (کتاب دوم). نسخه را اقل الطلبه محمد علی بن احمد بیدگلی بـه حاجی ملا محمد صادق بن حاجی ملا حمزه فروخته و محمد صادق بن حاجی حمزه آن را وقف بر دو اولاد ذکور خود محمد و محمد علی کرده است. قطع رحلی، 272 گ، 22 سطری. (نسخه ملکی جناب حجة الاسلام سید نورالدین جعفریـان)
17. اخلاق ناصری
از: خواجه نصیر الدین محمد بن محمد بن حسن طوسی (م: 672 ق).
نسخ: ربیع الاول 1061ق. نستعلیق تحریری. درون حاشیـه تصحیح شده است. عناوین بـه شنگرف.
این نسخه را علامة العلماء وزبدة الفقهاء حاج سید محمد بن حاج مـیرزا کوچک کتابفروش بـه مقتضای وصیت حاج مـیرزا جلال الدین ابن اخ مرحوم حاج مـیرزا کوچک مزبور درون محرم 1252ق وقف کرده است. قطع رقعی، 167گ، 16 سطری. (نسخه ملکی جناب حجة الإسلام شیخ علی اصغر صالحی تبار).
18. صافی
از: خلیل بن غازی قزوینی (م: 1089 ق).
این نسخه مشتمل بر شرح کتاب ایمان و کفر از اصول کافی هست که درون 1068ق تألیف شده.
نسخ: محمد شریف مختاری، جمادی الثانی 1110 ق. نستعلیق زیبا. درون حاشیـه تصحیح شده، عناوین بـه شنگرف. با مـهر تملک محمد باقر بن محمد نقی (حجة الإسلام شفتی). قطع رحلی، 549ص، 31 سطری. (نسخه ملکی جناب حجة الإسلام شیخ علی اصغر صالحیتبار).
19. تفسیر چهل سوره تورات
از: شادمان بن جعفر بن عبدالله معروف بـه نقّاش. (ق 11).
ترجمـه چهل سوره از تورات بـه روایت أمـیر المؤمنین علیـه السلام کـه شادمان بن جعفر ساکن کتابخانـه خاصه شریفه، حسب التماس بعضی از اخوان دینی بـه زبان فارسی ایراد کرده است. بـه جز ترجمـه مترجم کـه در زیر سطور درج شده ترجمـه دیگری نیز از سوره های مزبور درون کنار صفحات کتابت شده است. درون این نسخه 39 سوره نقل و ترجمـه شده است.
آغاز ترجمـه زیر سطور: عجب مـی دارم مر آنی را کـه او متیقّن هست به مرگ چگونـه فرحناک مـی شود. آغاز ترجمـه کنار صفحات: خلاصه کلام آنست کـه حق تعالی مـی فرماید کـه در نـهایت تعجب هست از حالی کـه مـی داند بـه یقین کـه عنقریب مرگ او را درون مـی یـابد بـه کدام دلخوشی شاد و فرحناک مـی شود.
نسخ: مترجم، 14 جمادی الأولی 1092 ق. نسخ معرب زیبا، ترجمـه بـه شنگرف درون زیر سطور و کنار صفحات. 40گ، قطع رقعی، 20 سطری. (نسخه ملکی آقای سید محمد علی حجت نجفآبادی).
20. لوامع البینات فی شرح أسماء الله تعالی والصفات
از: فخرالدین محمد بن عمر رازی (م: 606 ق).
شرح أسماء نود و نـه گانـه الهی هست که درون زمان سلطان بهاء الدین أبو المؤید سام بن محمد بن مسعود، بـه نام ملک الأمراء عماد الدوله نظام الإسلام أبو حفص عمر بن الحسین نگاشته، و بر سه قسم مبادی، مقاصد و لواحق مرتّب شده است.
آغاز: الحمد لله الذی حارت الأفکار فی مبادی أنوار کبریـائه وصمدیته، وتأهّب الأنظار فی مطالع عزّه وفردانیته، وشـهدت ذرّات المحامد علی کمال قدرته وألوهیته.
انجام: ولمّا کان ذلک محالاً فی حقّ الله تعالی کان إطلاق العزم فی حقّه تعالی وحال ولمّا انتهی الکلام إلی هذا المقام عرض من مشوّشات القلب ما أوجب قطع الکلام وهو تعالی أعلم بالصواب.
نسخ: حسن بن محمد حسینی بحرانی، غره ربیع الأول 1117 ق. تاریخ منتسخه سنة 661 ق. نسخ زیبا، عناوین بـه شنگرف. نسخه را امـیر محمد زاهدی طیب وقف بر شیعیـان کرده و تولیت آن را بعد از خود با عالی حضرت علامـی فهامـی مدرّس مدرسه جدید سلطانی واقع درون چهار باغ دار السلطنـه اصفهان قرار داده است. و صورت وقف نامـه درون آغاز نسخه با مـهر عبده نصیر الدین درون پایـان آن آمده است.
ص، 21 سطری. (نسخه متعلّق بـه جناب حجة الإسلام سید تقی هاشمـی قهدریجانی).
21. شمسیـه درون نحو
از: مـیر معزّ الدین محمد بن أبی الحسن (ق 11).
متنی فارسی درون بیـان قواعد علم نحو هست که درون یک مقدمـه و سه مقصد تدوین گشته است.
«کتبه باسم ولده شمس الدین أخی صدر الدین الذی کتب باسمـه الصدریة فی النحو بالعربیة، وثالثهما تقی الدین الذی کتب باسمـه رسالة التقیة فی المنطق، کما صرّح بـه فی أوّل رسالة التقیة المکتوبة فی حیـاة المصنّف سنة 1043، وهی موجودة فی مکتبة الحسینیة التستریة فی النجف الأَشرف».
آغاز: یـا من رفع بناء الکلام نحو الإرشاد، ونصب أعلام العلماء جانب العدل والإنقاد، وخفض مرتبة الجهلاء للخل فی الإبراد... أمّا بعد، چون شایع مـیان طلاب خواندن کافیـه است، و به واسطه عدم استعداد اکثر ایشان فهم دقایق معانی آن نکرده، از مطالب بـه مراحل دور افتاده اند؛ بـه خاطر این فقیر قلیل البضاعة معزّ الدین محمد بن أبی الحسن ال رسید کـه مختصر فارسی درون بیـان قواعد نحوی مرتّب نماید که تا سبب تسهیل طلبه گردد... و به شمسیـه نام نـهاد.
انجام افتاده: قاعده: جایز هست همزه وصل بر جمله اسمـی و فعلی...
نسخ زیبا، کاتب نا معلوم، ق 11. با حواشی منـه دام ظلّه العالی، عناوین بـه شنگرف، قطع رقعی، 18 سطری. (نسخه مدرسه احمدیـه اصفهان).
22. وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة
از: شیخ محمد بن حسن حرّ عاملی (م: 1104 ق).
این نسخه مشتمل بر کتاب الصلاة است.
انجام: أخرج من المدینة إلی مرو مکرهاً، والله تعالی أعلم.
نسخ: محمد حسین بن علی بغمجی، غره جمادی الأول 1124 ق. نسخ خوانا، عناوین بـه شنگرف. این نسخه از نماء واقع درون اراضی نقش جهان اصفهان از اوقاف سلطان سلیمان کتابت شده، با یـادداشت وقف از مـیر محمد صالح بن عبدالواسع حسینی درون 1125 ق. 23 سطری. (نسخه مدرسه احمدیـه اصفهان).
23. مجموعه:
1. جامع السعادة (27 – 1)
از: سید محمد بن عبد الصمد حسینی شـهشـهانی (م: 1287 ق).
رساله عملیـه فارسی پرفائده شـهشـهانی از فقهای بزرگ اصفهان است. این نسخه مشتمل بر باب سوم درون زکات و خمس هست در دو مقصد.
2. أنیس المتّقین (242 – 28)
از: سید محمد بن عبد الصمد حسینی شـهشـهانی (م: 1287 ق).
اثری هست فقهی اخلاقی درون بیـان معاصی کبیره کـه در نسخه موجود 219 عنوان معصیت کبیره طبق مبانی مؤلف ذکر شده است. این اثر چاپ نشده اما گزیده آن درون زمان حیـات آیة الله شیخ محمد تقی آقا بـه نام ایشان چاپ شده و در آغاز آن تصریح شده کـه اصل آن از ییخ از علما است.
آغاز: الحمد لله... وبعد، چنین گوید أضعف عباد و أحوج ایشان بـه عفو ربّانی محمد بن عبد الصمد الحسینی الشـهشـهانی الاصفهانی کـه چون اهمّ مواعظ و أعظم نصایح تقوی مـی باشد... لهذا بـه اصرار جمعی از مؤمنین و متدینین این بی بضاعت با نـهایت شکستگی بال و اختلال خیـال، این مختصر را درون بیـان معنی تقوی و کیفیت تحصیل آن و آنچه متعلّق بـه آن مـی باشد تحریر نمودم بعد از این کـه تحریر بسیـاری از مطالب آن را درون کتاب غایة القصوی درون مباحث اخبار آحاد نموده بودم... و آن مشتمل هست بر مقدمـه و سه باب و خاتمـه.
انجام افتاده: امّا مانع شدن از ایمان بعد آن درون اوّل بعثت پیغمبر ما (ص) شیوع داشت...
نسخ: محمد بن حاجی محمد تقی، 13 شوّال 1284 ق. (پایـان رساله اوّل). (نسخه کتابخانـه مرحوم علامـه سید محمد علی روضاتی).
24. مجموعه:
از: علامـه مـیرزا یحیی بن محمد شفیع مستوفی اصفهانی (م: 1325 ق).
مؤلف درون سال 1317ق بـه سفر زیـارت عتبات مشرّف شده و با محدّث نوری صاحب مستدرک کـه در زمان تحصیل درون نجف اشرف با او مصاحب بوده، ملاقات کرده و در کتابخانـه او بـه سه مجموعه برخورده کـه ییم مشتمل بر اجازات علماء، و دو مجموعه دیگر بـه خط شیخ شمس الدین جباعی جدّ شیخ بهائی از خط شـهید اول کتابت شده بوده. بـه گفته محدّث نوری دو مجموعه اخیر نزد علامـه مجلسی رضوان الله علیـه بوده و برخی از مطالب آن را درون بحار الأنوار آورده است. مـیرزا یحیی دو مجموعه مزبور را از محدّث نوری گرفته و اکثر آن را با خط زیبای نستعلیق خود درون این مجموعه نقل کرده است.
قبل از مجموعه جباعی اجازات علماء بـه ترتیب زیر آمده است:
1. اجازه وحید بهبهانی بـه سید بحر العلوم.
2. اجازه احمد بن نعمة الله بن احمد بن خاتون عاملی بـه ملا عبدالله بن حسین شوشتری.
3. اجازه علی بن احمد بن خاتون عاملی بـه ملا عبدالله مزبور.
3. اجازه ملا عبدالله شوشتری بـه قاضی عبد المؤمن.
4. اجازه آقا محمد باقر هزارجریبی بـه سید بحر العلوم.
5. اجازه مـیر عبدالباقی خاتون آبادی بـه سید بحر العلوم
مـیرزا یحیی بعد از نقل این اجازه مـی نویسد: «یقول مسوّد هذه الأوراق بالنقل یحیی بن محمد شفیع الاصفهانی لا یزال فائزاً بنجاح الآمال والأمانی: هذه آخر ما رقمـه السید فی إجازته بخطّه الشریف وقد نقلته لجودة خطّه فی الغایة وکدّ سعیـه فی هذه الإجازة بالنـهایة فوجدته أهلاً لأن یعلم منـه الخطّ وإن لم أشتغل بـه قطّ. وکان هذا أوایل تشرّفی بأرض الغری علی مشرّفها آلاف الصلوات الزاکیـات عازماً علی المجاورة السعیدة وإن طالت السنین العزیزة وأسأل الله تبارک وتعالی أن لا یفارقنی من هذه الأرض المقدّس إلا لزیـارة بیته الحرام ومرقد نبیـه والأئمة البررة الکرام علیـه وعلیـهم صلوات الله والأمة إلی یوم القیـام. وکان ذلک فی أواسط شـهر شعبان سنة 1317 حامداً مصلّیـاً مسلّماً».
6. اجازه شیخ یوسف بحرانی بـه سید بحرالعلوم.
7. اجازه سید بحرالعلوم بـه سید عبدالکریم جزائری.
8. تقریظ سید بحرالعلوم بر تتمـیم أمل الآمل شیخ عبدالنبی قزوینی.
پس از آن، کتاب الأربعین عن الأربعین شیخ منتجب الدین رازی و منتخب کتاب الجعفریـات از خط شیخ ثقه عدل العالم الفاضل الکامل العلامة الفقیـه الجلیل، صاحب المقامات العالیة والدرجات الرفیعة، جامع مرتبتی العلم والعمل، الشیخ الأورع الأکمل، جدّ شیخنا العلامة الشیخ بهاء الدین محمد العاملی الحارثی، الشیخ محمد بن علی بن حسن بن محمد بن صالح الجباعی العاملی نقل شده، و چنانچه مؤلف درون پایـان تصریح کرده اکثر مطالب دو مجموعه جباعی را درون این مجموعه آورده است.
دو بیت از اشعار شیخ بهائی نیز بـه شرح زیر درون یی از صفحات آمده است:
شرب کأس الموت یکرهه
وبعین العقل لو نظروا
کلّ من یمشی علی الغبرا
لرأوه الراحة الکبری
وله أیضاً:
ونورین حاطا بهذا الوری
وهم تحت هذا ومن فوق ذا
فثوراً لثریـا وثور الثری
حمـیر مترّحة فی القری
شکسته نستعلیق زیبا: یحیی بن محمد شفیع اصفهانی، 1317 ق. عناوین بـه شنگرف، 116 گ، 23 سطری. (نسخه خاندان مؤلف)
25. مجموعه:
1.ر أصنام الجاهلیة (106 – 1)
از: صدرالمتألهین محمد بن ابراهیم شیرازی (م: 1050 ق).
ردّیـه ای بر صوفیـه هست که بـه کوشش مرحوم استاد محمد تقی دانش پژوه چاپ شده است.
2. رساله سه اصل (178 – 107)
از: صدرالمتألهین محمد بن ابراهیم شیرازی (م: 1050 ق).
به کوشش دکتر سید حسین نصر چاپ شده است.
3. آغاز و انجام (206 – 179)
از: خواجه نصیر الدین محمد بن محمد بن حسن طوسی (م: 672 ق).
نستعلیق زیبا: سید روح الله بن محمود بن مصفّی ابن سید جعفر کشفی ، ربیع الأول و جمادی الأولی 1364 ق، اصطهبانات، از روی نسخه خط محمد بن عبد الله اصطهباناتی شیرازی نعمة اللهی صالحعلیشاهی کـه در سال 1353 ق از روی نسخه مـیرزا ابوالقاسم بن محمد نبی شریفی حسینی ذهبی معروفی (مکتوب درون 1224 ق) کتابت شده است. (پایـان رسال اول و دوم). اردیبهشت 1224 ش. (رساله سوم). (کتابخانـه جناب آقای سید مـهدی کشفی، فرزند کاتب).
26. کتاب دعاء
از: ؟
اثری زیبا و کهن درون ادعیـه مروی از ائمـه اطهار؟عهم؟ هست که بـه علّت افتادگی صفحات آغاز شناخته نشد. آغاز موجود مشتمل بر آداب شروع درون نماز، تعقیبات نماز و آداب نماز شب است. عناوین ابواب موجود بعد از آن از این قرار است:
باب: درون یـاد آنچه درون شب و روز آدینـه و روز آدینـه بجای حتما آورد.
باب: درون یـاد چگونگی سنّت روز آدینـه.
باب: درون یـاد نمازهایی کـه سنّت هست شب آدینـه و روز آدینـه.
فصل دویم: درون یـاد ماه رمضان و آنچه درون بعضی از روزها بدان عمل حتما کرد. و ابتدا بـه ماه رمضان از آن کرده شد کـه بزرگ ترین و فاضل ترین ماه هاست.
فصل سیم: درون یـاد آنچه بامداد و شبانگاه حتما خواند از حرز و غیر آن.
فصل چهارم: درون دعاهای پراکنده و طریق زیـارت دور رضا علیـه السلام والتحیة.
باب: درون زیـارت امام علی بن موسی الرضا علیـه السلام والتحیة والثنا و ختم کنیم کتاب را برین.
آغاز افتاده: من لا یخیب سائله سبحان منله حاجب یغشی ولا بوّاب یرشی... آنکه برخیزد و بگوید بشت از آنکه درون نماز ایستد: اللهمّ ربّ هذه الدعوة التامة والصلاة القائمة.
انجام: و الحمد بخواند یک بار و هفت بار إنّا أنزلناه فی لیلة القدر خدای عزّ وجلّ هر دو را بیـامرزد.
نسخ زیبا: عماد الدین بن معین الدین، 970 ق. ترجمـه ادعیـه بـه شنگرف درون زیر سطور، عناوین بـه لاجورد و سبز. 156 گ، 18 سطری. (نسخه ملکی مرحوم شیخ کاظم کلباسی).
27. الفوادح الحسینیة والقوادح البینیة
از: شیخ حسین بن محمد بن احمد درازی آل عصفور بحرانی (1216 ق).
این کتاب بـه مقتل آل عصفور مشـهور است. مؤلف پسر برادر صاحب حدائق، و خود از فقهای بزرگ بوده و آثار ارجمندی همچون: الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع درون 14 جلد، رواشح العنایة الربانیة فی شرح الکفایة الخراسانیة درون 5 جلد، السوانح النظریة فی شرح البدایة الحرّیة درون 2 جلد و عیون الحقائق الناظرة درون تتمـیم حدائق عمویش از او بر جای مانده است. وی این کتاب را درون بیست مصیبت تدوین کرده کـه در شب ها و روزهای دهه محرّم درون مجالس عزای حضرت سید الشـهداء علیـه السلام خوانده شود.
آغاز: الحمد لله الذی بوّء آل الرسالة مقاعد التقی والجلالة بما أهّلهم له من سفک دمائهم بسیوف أهل الزیغ والضلالة... وبعد، فیقول الفقیر الراجی فضل ربّه ونواله... إنّی لمّا رأیت أبناء الزمان قد أکبّوا علی قرائة الکتاب المنتخب لربّ الفخر والعدالة وجعلوه فی جمـیع أوقاتهم الشعار والدثار بلا سأم ولا ملالة... أحببت أن أجمع ما عسی أن یکون فی موضع القبول عند آل الرسول.
انجام: فأنشد ورثا بما یحسن لهذا المقام ویناسب وصلّی الله علی محمد وآله الأطائب. تمّ الجزء الأوّل بعون الملک الوهّاب... کتبه لمؤلّفه فرید عصره ووحید دهره العلامة الفهامة شیخنا ومولانا ومقتدانا الشیخ حسین بن المقدّس الشیخ محمد بن المبرور الشیخ أحمد الدرازی الأوالی.
نسخ: علی بن عبدالإمام بحرانی، 1206 ق. عناوین بـه شنگرف. درون حاشیـه تصحیح شده. نسخه به منظور مؤلف کتابت شده و نشان تملک وی درون پایـان دیده مـی شود. 262 ص، 18 سطری. (نسخه کتابخانـه مرحوم حجة الإسلام شیخ محمد علی فشارکی).
28. توضیح الحساب
از: محمد تقی بن حسینعلی هروی اصفهانی (م: 1299 ق).
شرحی توضیحی بر خلاصة الحساب شیخ بهائی هست که مؤلف درون آغاز تحصیل نگاشته و اوّلین تألیف او محسوب مـی گردد. وی بعداً درون آن تجدید نظر کرده و فوائدی بر آن افزوده است. آقابزرگ طهرانی درباره این اثر فرماید:
»ذکر تلمـیذه فی نتیجة المقال أنّه أوّل تصانیفه وصرّح بـه نفسه أیضاً فی نـهایة الآمال فی معرفة الرجال».
آغاز: نحمدک یـا أسرع الحاسبین ویـا أعدل العادلین، ونشکرک یـا مضعّف الحسنات یـا ماحی السیئات، ونثنی علیک یـا جابر العظم الکسیر... هذه فوائد فی تسهیل غوامض الخلاصة للشیخ المحقق والفاضل المدقق بهاء الملة والدین محمد بن حسین العاملی.
انجام: قد وقع الفراغ من إصلاح هذا المختصر وتهذیبه وتحریره علی ید الحقیر من مؤلف القلیل البضاعة، القاصر فی هذه الصناعة، فی سنة الف ومائتین وأحد وأربعین... فإنّ هذا أوّل تألیف وقع منّی فی ریعان التحصیل، قد اشتغلت بـه حین کنت قرأت الخلاصة عند الأستاد، ولم یکن عندی ما یعین بـه من الأسباب، مع أنّه لم یکن مقصودی منـه إلا توضیح مسائلها وتسهیل مطالبها، ولکن جدّدت فیـه النظر ثانیـاً، وأودعت فیـه جملة من الفوائد ونبذاً من الزوائد؛ لیکون تبصرة للمبتدئین وتذکرة للمتوسطین...
ن ق 13، کاتب نامعلوم، نستعلیق زیبا، عناوین نانوشته، قطع جیبی، 14 سطری. (کتابخانـه فشارکی).
29. تهذیب الاحکام فی مسائل الحلال والحرام
از: شیخ الطائفة ابو جعفر محمد بن حسن طوسی (م: 460 ق)
این نسخه شامل کتاب طهارت که تا جهاد است.
نسخ: محمد صادق بن حاجی شعبان جرفادقانی، ذی القعده 1073 ق. نسخ زیبا، درون حاشیـه تصحیح شده و علامت بلاغ دارد. با حواشی فراوان بـه نستعلیق منقول از حبل المتین و مشرق الشمسین شیخ بهائی و حواشی لأستادی ا ب سلّمـه الله. عناوین بـه شنگرف. نسخه وقف است. (کتابخانـه فشارکی).
30. الکافی
از: ثقة الإسلام ابو جعفر محمد بن یعقوب کلینی (م: 328 ق).
این نسخه مشتمل بر کتاب الأشربة که تا پایـان کتاب الروضة است.
نسخ: ابوالفتح بن محمد بن علی حسینی، 1052 ق. (پایـان کتاب الأطعمة) 18 رمضان 1051 ق (پایـان روضه). با یـادداشتی از کاتب درون آغاز بدین شرح: اعلم أنّ النسخ فی تقدیم هذه الکتب وتأخیرها مختلفة وهذه موافقة لأکثرها... وجمـیع کتب الکافی نقسمـها أربعة ونجعلها فی أربع مجلدات، ثلاث بخطّی وواحدة بخطّ والدی محمد بن علی الحسینی عفی الله عنـهما». نسخ زیبا، عناوین بـه شنگرف، با معانی لغات درون حاشیـه. نسخه آسیب دیده و نیمـه بالای بسیـاری از صفحات از بنم رفته است. (کتابخانـه فشارکی).
31. زوائد الفوائد فی أعمال السنة والاداب المستحسنة
از: سید ابوالقاسم علی بن رضی الدین علی بن طاوس
آغاز: الفصل العشرون عن الباقر علیـه أفضل الصلاة والسلام قال: من أنعم الله علیـه نعمة.
انجام: فصل فیما نذکره من فضل لیلة خمس وعشرین من ذی الحجة ویومـها... فکان صدقة مولانا علی وفاطمة علی المسکین والیتیم والأسیر.
نسخ: دو شنبه 7 جمادی الثانی 1071 ق. کاتب نا معلوم، نسخ زیبا، عناوین بـه شنگرف. با یـادداشتی درون صفحه اول کتاب از م ها م بدین شرح: أکثر دعوات هذا الکتاب مذکور فی الإقبال لأبهف علیـه الرحمة وکثیراً ما ینقل عنـه العلامة مولانا محمد باقر المجلسی علیـه الرحمة فی البحار لکنّه یذکر اسم الکتاب بدون رمز لقلّة رجوعه إلیـه وفّقنا الله وجمـیع المؤمنین بما ورد فیـه. 171گ، 22 سطری. (کتابخانـه فشارکی).
32. الجواهر المنثورة فی الادعیة المأثورة
از: سید محمد عبدالحسیب بن احمد بن زین العابدین علوی عاملی (م: 1121 ق).
مجموعه ای نفیس از ادعیـه و احراز مجرّبه هست که مـیر عبدالحسیب سبط مـیر داماد گردآوری و در آن از جدّ علامـه اش بسیـار نقل کرده است.
نسخ زیبا: محمد رضا بن محمد معصوم حسینی رضوی، ربیع الأول 1124 ق. مجدول، درون حاشیـه تصحیح شده و علامت بلاغ دارد. کاتب درون پایـان چند دعا از جمله دعای سیفی را از خط عالم فاضل ربّانی مولانا محمد تقی مجلسی نقل کرده است. همچنین صورت اجازه مجلسی بـه بعض سادات و طریق و شرط قرائت دعای مزبور بـه نقل از عالم نبیل و عارف جلیل مولانا محمد تقی المجلسی کـه کاتب آن را درون ماه صفر 1136ق درون بلده همدان نوشته است. قطع جیبی، 165 گ، 17 سطری. (کتابخانـه فشارکی).
33. عمّان النافع فی منافع الکتاب الرابع
از: محمود بن محمد شـهیر بـه عماد طبیب (ق 10).
آغاز: الحمد لله الذی شرّفنا بالخطاب کما قال عزّ شأنـه یـا بنی آدم، وخصصنا بالإنزال علینا الکتاب... وبعد، فإنّی لمّا اجتمع عندی من منافع القرآن ما لم یسعه... فی الحواشی وظهور الکتب... فأردت أن أرتّب تلک المنافع المجتمعة عندی ترتیباً یقرب من أفهام الطالبین، فدرّجتها فی هذا الکتاب.
الباب الأول: فی خواصّ التلاوة.
الباب الثانی: فیما یقوی الإنسان علی حفظ القرآن.
الباب الثالث: فی التوسل بالتفاول بعد التوکّل.
الباب الرابع: فی أدعیة الابتداء والاختتام.
الباب الخامس: فی امات المشـهورة المأثورة لتمام الکلام ولکلّ سورة.
الباب السادس: فی الآیـات المجموعة للمنافع المشروعة.
الباب السابع: الفاتحة واللایحة فی خواصّ سورة الفاتحة.
الباب الثامن: الغرر فی خواصّ السور.
الباب التاسع: الوصول إلی الغایـات فی خواصّ الآیـات.
الباب العاشر: المقصد الأعلی فی منافع أسماء الله سبحانـه وتعالی.
الباب الحادی عشر: القول الأتمّ فی الاسم الأعظم.
الباب الثانی عشر: النـهر الغزیر فی خواصّ السور والتکسیر.
فهذا اثنی عشر رسالة وکتاباً، وجعلت کل واحد منـها لهذا الکتاب باباً، عنوانـه عمّان النافع من منافع الکتاب الرابع، ومقصوده من هذا التألیف إظهار عنایة الله سبحانـه لعباده.
انجام: ویحفظ من جمـیع الآفات. هذا آخر المجموع فی خواصّ الآیـات، والحمد لمبدع المبادی وفاطر الغایـات علی ما استجاب دعائی وأبلغنی منای... حرّره مؤلف الحقیر الکثیر التقصیر محمود بن محمد الشـهیر بعماد الطبیب فی یوم الخمـیس لیلة الرغائب من رجب المرجّب من شـهور سنة تسع وستین وتسعمائة فی المشـهد المقدّس والمرقد المؤسس لسیدنا ومولانا أبی الحسن الرضا صلوات الله علیـه.
نسخ: کاتب نامعلوم، عناوین درون نیمـه اول بـه شنگرف و پس از آن نانوشته. 131گ، 21 سطری. (کتابخانـه فشارکی).
34. مجموعه:
1. سراج السالکین (42 - 1)
از: شیخ علی بن حسین کربلائی اصفهانی (ق 12).
مختصری هست در اصول عقائد شیعه کـه به درخواست شاهزاده مریم بیگم صفوی درون سال 1097ق تألیف شده است.
آغاز: الحمد لله الذی شرح صدورنا بالإسلام... وبعد، چنین گوید أقلّ العباد عملاً وأکثرهم خطأ وزللاً... کـه بعد از فراغ از تألیف رساله معراج السالکین إلی الحقّ المبین کـه به زبان عربی سمت تحریر یـافته... فرمان لازم الإذعان نواب مستطاب خورشید احتجاب قمر رکاب عصمت و خدارت مآب... شاهزاده عالم و عالمـیان مریم بیگم... عزّ اصدار یـافت کـه اعتقادات فرقه ناجیـه امامـیه علیـهم الرضوان والتحیة را با اعتقادات مشـهوره مخالفان ایشان، یعنی حکما و صوفیـه و معتزله و اشاعره، از یکدیگر جدا ساخته، هر یک را بر وجه کافی و طریق شافی بیـان کند... و این رساله را مرتّب ساختم بر مقدمـه و فصلی چند و خاتمـه.
انجام: ختم الله لمن کان السبب فی تألیف هذه الرسالة بالحسنی ولنا ولجمـیع المؤمنین...
2. مقالید القصود وموالید العقود (114 - 43)
از: سید بهاء الدین محمد بن محمد باقر حسینی مختاری نائینی (ق 12).
آغاز: الحمد لله شارع شوارع العقود وواضع روادع العهود... أمّا بعد، فهذه مقالة وجیزة ورسالة عزیزة وشجرة أصیلة أنیع علیـها عنقود العقود، وثمرة جلیلة من أقواع إیقاع القصود، فی شرح صیغ العقود والإیقاعات وبعض أحکامـها، وما یجب علی العاقد والموقع العلم بـه من أقسامـها، أجبت بها بعض فضلاء أحبّائی من البلاد الفارسیة، وکتبتها علی وفق إرادته باللغة الفارسیة...
انجام: بعد جایز باشد قبول قول واحد محفوف بـه قرائن چنانچه از اخبار و روایـات شواهد و ملایمات نیز دارد. والله یعلم...
3. مرار الجنان للناظرین من الاخوان (240 - 115)
از: محمد جعفر بن محمد باقر شریف سبزواری (م: 1135 ق).
رساله ای هست در بحث صلات جمعه درون ردّ رساله ییـا از شاگردان پدرش محقّق سبزواری صاحب کفایة الأحکام و ذخیرة المعاد.
آغاز: الحمد لله الذی برء النسم وعمّهم بالإکرام بعطیة ولقد کرّمنا بنی آدم... فیقول الفقیر الحقیر المحتاج إلی رحمة ربّه الباری محمد جعفر بن محمد باقر الشریف السبزواری: إنّی قد سمعت من بعض تلامذة والدی الماجد طاب ثراه أنّه قد ألّف رسالة فی تحقیق مسألة الجمعة، محتویة علی تدقیق کاللمعة، علی وجه لا یبقی الریب والشک المشـهور من ذوی الأعلام... فانبعث بذلک منّی الشوق إلی مطالعتها... فلمّا رأیتها وجدتها مشتملة علی تحقیقات شریفة وتدقیقات لطیفة من والدی العلامة... وأضاف إلیـها بعض ما هوراب بقیعة یحسبها الظمآن ماء... فأردت أن أذکر بعض ما یتعلّق بتتمـیم المرام... ورتّبته علی مقدمة وثلاث مقاصد وخاتمة.
انجام: وأمثال تلک الأحادیث أکثر من أن یحصی وفیما ذکرناه کفایة...
نسخ: محمد نجیب، 12 رمضان المبارک 1142 ق، با حواشی منـه سلّمـه الله، (کتاب اول) 1143 ق. با حواشی منـه سلّمـه الله، (کتاب دوم) نستعلیق تحریری، 22 سطری. (کتابخانـه مرحوم حجة الإسلام سید جعفر آیت مـیردامادی).
35. ترجمـه اثنی عشریة
از: ؟
ترجمـه رساله طهارت از اثنی عشریـات خمس شیخ بهائی هست که بـه دستور شاه سلطان حسین صفوی ترجمـه شده است.
آغاز: الحمد لله عظیم النوال، سنی الجلال والجمال، والصلاة علی سید من هدی عن الضلال وأوضح الحرام والحلال، وآله الأماجد خیر آل، زنة الجبال وعدد الرمال. وبعد، چون از مرکز دایره عظمت و اقبال... شاه سلطان حسین الصفوی ال بهادر خان... اشاره علیـه شرف نفاد یـافت کـه رساله طهارتیـه شیخ کامل عالم عامل نادرة الزمان بهاء الدین محمد العاملی کـه به لغت عربی سمت تحریر یـافته متلبّس بهوت فارسی شود... امتثالً لأمره الأعلی اقدام بر این مقصود شد.
انجام: حضرت فرمودند کـه این فعل مکروه هست و شیر و گوشت آن باکی ندارد.
نسخ: 1142 ق، نستعلیق تحریری، با حواشی منـه. 32 گ، 19 سطری. (کتابخانـه مـیردامادی).
36. معراج العارفین
از: مـیر سید احمد بن زین العابدین علوی عاملی (م: 1063 ق).
آغاز: بسم الله الرحمن الرحیم ونستعین بالعلیم الحلیم. أحمدک علی جزیل آلائک یـا واجب الوجود، وأشکرک علی جمـیل نعمائک یـا مفیض الخیر والجود. إلیک الرغبوت، ومنک الرهبوت. اجعلنی بفضلک ممّن لا ینظر إلا إلیک، ولا یرغب إلا فیما لدیک... أمّا بعد، فیقول أفقر عباد الله إلی رحمة ربّه الغنی أحمد بن زین العابدین العلوی: إذ قد وفّقنی الله تعالی لتحریک القلم فی أکثر الفنون المنقولة والمعقولة، فبعض أجلّة الإخوان وأعزّة الخلان قد التمس وألحّ علی لأن أتصدّی لشرح متن متین، وهو کالدرّ الثمـین فی علم الفقه وأصول الدین، لبعض أماجد زماننا وأکابر أواننا، لا زال کاسمـه ماجداً، أدام الله تعالی مجده أبداً، ولشأنک إنّه اجتهد فی ذلک کلّ الاجتهاد فی تسهیل سبیل الرشاد، من غیر تطویل یورث اللام... مع إشارات إلی أحادیث واردة فی جمـیع الأحکام فی باب الطهارة والصلاة، وفّقنی الله لإسعاف مسئولهم وإنجاح مظنونـهم فی نقل تلک الأحادیث التی أشار إلیـها علی التمام؛ لیکون الکتاب کالبدر التمام، وکالشمس فی إفادة الخاصّ والعام... ولمّا جاء هذا الشرح بعونـه وحسن توفیقه علی منـهج السالکین الواصلین فسمّیته بکتاب معراج العارفین. والحال حال الافتتاح، والآن آن الانشراح، والتوفیق من الله الفالق الإصباح.
انجام: قد نظمت هذه اللؤلؤة الفریدة والجواهر الخریدة التی خرجت بها ألسن السنن ونطقت بها آیـات الکتاب المبین، فجاءت بحمد الله مثمرة یوم الحساب لجمـیل الثناء وجزیل الثواب للطالبین من أولی الألباب... جزی الله خیراً من تأمّل ضیعتی وقابل ما فیـها من السهو بالعفو. قد ألّفه بیمناه... العلوی العاملی عفی عنـهما.
نسخ: مؤلف، نسخه اصل، با خط خوردگی و اضافات فراوان، عناوین بـه شنگرف. 103 گ، سطور مختلف. با یـادداشت تملک محمد رحیم بن سید مرتضی حسینی از اعقاب مؤلف درون 1165 ق. (کتابخانـه مـیردامادی).
37. إظهار الحق ومعیـار الصدق
از: مـیر سید احمد بن زین العابدین علوی عاملی (م: 1063 ق).
رساله ای هست در بیـان سوء حال ابومسلم خراسانی بـه فارسی، کـه به نوشته سید محمد عبدالحسیب علوی فرزند مؤلف، درون تأیید سید مـیرلوحی نگاشته شده است.
آغاز: بعد حمد الله علی آلائه... چنین گوید افقر عباد الله إلی رحمة ربّه الغنی احمد بن زین العابدین العلوی العاملی کـه در سنـه ثلاث وأربعین وألف بعضی از اخوان صفا و خلان وفا سؤال نمودند از حال ابومسلم مروزی... إیجاباً لملتمسهم این کمـینـه متوجّه رساله درین باب شده، موسوم بـه اظهار الحق ومعیـار الصدق گردانید، مشتمل بر مقدمـه و معیـاری و خاتمـه.
انجام: نعوذ بالله من هذا النمط الغیر السدید، کما لا یخفی علی من له قلب أو ألقی السمع وهو شـهید.
نسخ: سید محمد علی روضاتی، 2 رجب 1391 ق، نسخ و نستعلیق زیبا، عناوین بـه شنگرف. 8 گ، 15 سطری. (کتابخانـه مرحوم مـیردامادی).
38. ظفرنامـه نوشیروانی
از: ؟
آغاز: الحمد لله... اما بعد، چنین گویند کـه روزی انوشیروان عادل رحمة الله علیـه ابوزرجمـهر حکیم را طلب فرمود و گفت: ای حکیم زیرک فطن فرزانـه سخن هایی بدیع مرا بیـاموز کـه در هر دو جهان مرا کار آید.
انجام: گفتم ای حکیم زیرک با چند گروه نیکی نباید کرد؟ گفت: با کاذب و ناو طامع. تمّت بالخیر...
نستعلیق بسیـار زیبا: رضا قلی ادیب، 1322 ق. مجدول، عناوین بـه شنگرف. قطع جیبی، 7 گ، 5 سطری. (کتابخانـه مرحوم مـیردامادی).
39. زیـارة النبی والائمة؟عهم؟ فی أیـام الاسبوع
منقول عن رضی الدین ابن طاوس رحمـه الله.
آغاز: زیـارة النبی ص فی یوم السبت. اشـهد أن لا إله إلا الله وحده لا شریک له.
انجام: دعاء التوسل بصاحب الزمان صلوات الله وسلامـه علیـه لأجل الخلاص من القتل: اللهم إنی أسألک بحق ولیک وحجتک علی عبادک وبقیتک فی أرضک... وسمّـیتها بالاثنی عشریة لأنّ کلّ فقرة منـها بدون حرف العطف اثنی عشر حرفاً والحمد لله تعالی وحده...
نسخ بسیـار زیبا: 1010 ق. کاتب نامعلوم، نسخه سلطنتی و موقوفه شاه صفوی کـه نام او محو گردیده، مجدول و مطلا، عناوین بـه شنگرف. قطع جیبی، 14 گ، 9 سطری. (کتابخانـه مرحوم مـیردامادی).
40. اجازات الحدیث
اجازات روایی مرحوم حجة الإسلام والمسلمـین سید جعفر آیت مـیردامادی ساکن تهران هست از آیـات عظام قم، تهران، کاشان و نجف اشرف بدین شرح:
1. وصل الاسناد إلی السادة الامجاد،
از: آیة الله العظمـی سید شـهاب الدین مرعشی . اجازه مبسوط روایی کـه در سال 1374ق به منظور مرحوم آیت مـیردامادی درون 41 ص بـه قطع جیبی نگاشته شده است.
2. اجازه آیة الله شیخ محمد مـهدی امـیری مازندرانی، 1370ق.
3. اجازه آیة الله شیخ عبدالنبی اراکی، 1373ق.
4. اجازه آیة الله سید هبة الدین شـهرستانی، 1374ق.
5. اجازه آیة الله محمد رضی بن محمد حسن تبریزی، 1371ق.
6. اجازه آیة الله سید حسین بن هبة الله رضوی کاشانی، علم الهدی، 1371ق.
7. اجازه آیة الله سید صدرالدین صدر، 1370ق.
8. اجازه آیة الله شیخ آقا بزرگ طهرانی، 1374ق.
9. اجازه آیة الله سید احمد حسینی زنجانی، 1373ق.
10. اجازه آیة الله سید احمد خوانساری.
11. اجازه آیة الله مـیر سید علی یثربی کاشانی.
12. اجازه آیة الله سید عبدالهادی شیرازی، 1371ق.
13. اجازه آیة الله سید محمد تقی خوانساری، 1371ق.
14. اجازه آیة الله سید جمال الدین گلپایگانی، 1374ق.
15. اجازه آیة الله سید محمود شاهرودی، 1374ق.
16. اجازه آیة الله سید محسن حکیم، 1374ق.
17. اجازه آیة الله مـیرزا مـهدی حسینی شیرازی.
18. اجازه آیة الله سید ابوالقاسم خوئی 1374ق.
19. اجازه حضرت امام خمـینی 1388ق.
20. اجازه آیة الله سید محمد رضا گلپایگانی 1400ق. (دو اجازه اخیر حسبیـه است).
41. مجموعه:
1. الاربعون حدیثاً (116 - 1)
از: ملا اسماعیل بن محمد حسین خواجوئی اصفهانی (م: 1173 ق).
آغاز: الحمد لله العلی العظیم الواهب الکریم الحنان المنان... وبعد، فإنّی قد علّقت فیما مضی من أیـام عمری بتوفیق الله وتأییده وإلهامـه وتسدیده علی جمل من الأحادیث المرویة... ما خطر بخاطری الملیل وحضر لذهنی القاصر الکلیل فأردت فی هذه الأوان إن ساعدنی الزمان وأسعفنی الدهر الخوان أن أجمع منـها بعون الله الملک المنّان فی صحیفتی هذه أربعین حدیثاً من الأحادیث الواردة أغلبها فی العبادات وخاصّة فیما یتقدّم أو یقارن بالصلوات.
انجام: وتعجّبه منـه بقوله: سبحان الله ینافی هذا التأویل.
2. شرح مشیخة الفقیـه (275 - 118)
از: مولانا محمد تقی بن علی مجلسی (م: 1070 ق)
آغاز: الحمد لله... وبعد، فیقول أحوج المفتاقین إلی رحمة ربّه الغنی محمد تقی بن علی الملقّب بالمجلسی إنّه لمّا وفّق الله تبارک وتعالی لإتمام الشرح علی کتاب من لا یحضره الفقیـه أردت أن أوضح الفهرست الذی أضافه رئیس المحدّثین.
انجام: قد وقع الفراغ فی شـهر الله الأصبّ رجب لسنة أربع وستّین بعد الألف من الهجرة علی ید مؤلفه...
نسخ: سید علی بن سید رضا طباطبائی، 1223 ق. (کتاب اول) 1224 ق. (کتاب دوم) درون اصفهان. عناوین بـه شنگرف. با مـهر تملک محمد باقر بن محمد نقی حجة الإسلام شفتی. این نسخه درون سال 1296 ق بر حسب وصیت مرحوم بهرام بیک وقف گردیده، با مـهر محمد جعفر بن محمد باقر ال. 275 گ، 22 سطری. (نسخه کتابخانـه فرهنگ اصفهان).
42. الغرة الحنفیة فی شرح الدرّة الة
از: سید ابوالحسن بن محمد ابراهیم شـهشـهانی اصفهانی (ق 13).
شرح مفصّل منظومـه درّه سید بحرالعلوم درون فقه هست که با مقدمـه ای ادیبانـه و زیبا نگارش یـافته و به ناصرالدین شاه تقدیم شده است. مؤلف پسر برادر فقیـه بزرگ اصفهان سید محمد بن عبدالصمد شـهشـهانی هست و درون آغاز نسخه تقریظ زیبای او بـه خطّ مبارکش آمده کـه در سال 1261ق نگاشته شده است. مؤلف همچنین اشعاری عربی از خود درون متن آورده است.
آغاز: الحمد لله مطلع من اختاره من عباده الأبرار علی خفایـا الأسرار ومودع قلوب أصفیـائه من لطائف المعارف ما تحار فیـه البصائر والأبصار... وبعد فیقول العبد الغریق فی بحر العصیآن... ابوالحسن الاصبهانی عفی عنـهما الرحیم الرحمان ما الدرر فی أسلاکها تتحلی بها الخضائب والنحور ولا الدراری فی أفلاکها تتجلّی بها غیـاهب الدیجور بأزهی من فضائل تتزین بها صدور الصدور من دلائل تسفر فی أفق سمائها أسفار البدور إلا أنّ علم الفقه واقع منـها موقع البدر من الکواکب... ورسمت فی أیـام التحصیل علی أکثر کتبها أرقاماً کثیرة تهدّ للناظرین فیـه بصیرة ومنـه الدرّة الة... فالتمس منّی بعض المتردّدین إلی المشتغلین بقرائته لدی أن أجعل لها من الأرقام المتعلّقة بها شرحاً.
انجام: ویتلو هذا المجلد الکلام فی الوضوء وأحکامـه وفّقنا الله لإتمامـه والنیل إلی سعادة اختتامـه بحقّ أمنائه علی وحیـه وإلهامـه علیـهم آلاف الصلاة وسلامـه...
نسخ بسیـار زیبا، 1261ق. (تاریخ تقریظ). درون حاشیـه تصحیح شده و نشان بلاغ دارد. با مـهر بزرگ وقف شرعی بر طلاب علوم دینیـه اصفهان از نماء املاک موقوفه مرحوم حاجی ملااحمد قهبایـه بـه تولیت آقا مـیرزا محمود خان قهبایـه و نظارت شرعی شریعتمدار حاجی مـیرزا محمد حسن حکیم باشی و آقا علی اکبر قهبایـه. 253 گ، 19 سطری. (نسخه کتابخانـه فرهنگ اصفهان).
43. المناهج السویة فی شرح الروضة البهیة
از: فاضل هندی، شیخ بهاء الدین محمد بن حسن اصفهانی (م: 1135ق).
شرح مفصلی هست بر کتاب الروضة البهیة معروف بـه شرح لمعه از شـهید ثانی رضوان الله علیـه. این نسخه مشتمل بر شرح کتاب های زکات، خمس و صوم از شرح لمعه هست که بـه ترتیب درون سال های 1093ق، 1094ق و 1095ق تألیف شده است. شارح علامـه ییل از فقهای طراز اول شیعه و در عین حال ادیبی برجسته بوده و جملات پایـانی شرح هر یک از کتب ذکر شده کـه با عبارات ادبی بسیـار زیبا نگاشته شده دلیل بر آن مـی باشد.
آغاز: کتاب الزکاة وهی اسم علی فعلة کالصدقة. وقال المصنّف فی الشرح والدروس والبیـان إنّه مصدر.
انجام کتاب الزکاة: فهذا نصاب زکاة المناهج السویة مما زرعته الفطرة بتأییدات سمـاویة وسقطته هواطل أقلامحایب صیفیة، فانفق منـه ولا تخف اقتاراً، فقد أرسلت علیک سمـاء الفوائد مدراراً. واتّفق تمام النصاب وبلوغ أجل الکتاب علی ید مؤلفه الفانی محمد بن حسن الاصفهانی فی لیلة ضحی من سنة ألف وثلاث وتسعین، والحمد لله الذی لا شریک له ولا معین، والصلاة علی خیر خلقه أجمعین، وعلی آله وعترته الوازعین.
انجام کتاب الخمس: ولنقتصر من خمس المناهج علی ما قولناه ونقلناه؛ فقد أوفینا الکتاب حقّه وکملناه، وفصّلنا القول فیـه ورسلناه، وحوّلنا القلم ما یحول وحوّلناه، وخملنا القرطاس ما عمله وجمّلناه. واتّفق الفراغ ضحوة أول نقل ثانیة جمادی ألف وأربع وتسعین، والحمد لله وصلاته علی رسوله وآله سادات الخلق أجمعین، وکتب بیمناه مؤلفه محمد بن الحسن الاصفهانی، زوّجه الله الحور العین، وسقاه من ماء معین.
انجام کتاب الصوم: فلیصم الآن قلمـی من الصیـام عن الوشی والتحلیة، فقد فاز بالسبق منّی عکفت له سوابق الأقلام مصلیة، وافز لعمری من بکائه عن درر القلوب عن الشکوک مجلیة، ولصدر الصدور بجواهر التحقیق والتدقیق محلبتة. واتّفق الوصول إلی الغایة والانتهاء فی کشف العمایة فیـه الی النـهایة بید مؤلفه محمد بن الحسن الاصفهانی، عفی الله عنـهما وبلّغهما الأمانی، من شعبان فی الثانی والعشرین، ومن الهجرة فی ألف وخمس وتسعین، والشمس فی کبد السماء، والعنان مثنی الی الحمد والثناء، والصلاة علی سید الانبیـاء وآله وعترته خیرة الأصفیـاء، صلوات الله علیـهم أجمعین ما سبحت الأملاک وسبحت الأنجم فی الأفلاک.
نسخ: ق13. کاتب نا معلوم، عناوین بـه شنگرف. این نسخه را علامـه فقیـه حاج محمد جعفر بن محمد صفی آباده ای درون سال 1278ق بر اولاد ذکور خود وقف کرده است. 225 گ، 27 سطری. (نسخه کتابخانـه فرهنگ اصفهان).
44. النجاة فی شرح الرسالة فی فرض الصلاة
از: ؟
شرحی هست بر الفیـه شـهید اوّل درون واجبات نماز.
آغاز: الحمد لله الذی شرع الإسلام فسهّل شرایعه لمن ورده وأعزّ أرکانـه علی من غالبه فجعله أمنا لمن عقله وسلماً لمن دخله... أمّا بعد، فإنّی لمّا وقفت علی کتب بعض الفقهاء الإمامـیة... أحببت أن أشرح الرسالة الوجیزة المشـهورة بالألفیة فی فرض الصلاة الیومـیة... لما فیـها من المسائل العربیة والدقائق اللطیفة والنکات العجیبة قد خلت منـها أکثر المطوّلات... وسمّـیته بکتاب النجاة فی شرح الرسالة فی فرض الصلاة... ورتّبتها علی منـهاج أصلها من مقدّمتها وخاتمتها وفصولها والله المستعان ومنـه المنّ والإحسان.
انجام: بخلاف النذر المطلق فإنّ القضاء لا یطلق بها حقیقة ولا مجاز...
نسخ زیبا، ق 12. با چند حاشیـه از مولانا سعد الله محمد شاهی درون آغاز. درون حاشیـه تصحیح شده است. با تملک عبد الله اصفهانی کـه کتاب را بـه فرزندش مـیرزا احمد بخشیده هست و مـهر او «الراجی لعفو الله عبد الله» است. درون آغاز یـادداشتی بدین شرح آمده: شرح الألفیة الشـهیدیة للشـهید الثانی وهو الشرح الوسیط له فلاحظ. با مـهر بزرگ وقف شرعی بر طلاب علوم دینیـه اصفهان از نماء املاک موقوفه مرحوم حاجی ملا احمد قهبایـه بـه تولیت آقا مـیرزا محمود خان قهبایـه و نظارت شرعی شریعتمدار حاجی مـیرزا محمد حسن حکیم باشی و آقا علی اکبر قهبایـه. 101 گ، 15 سطری. (نسخه کتابخانـه فرهنگ اصفهان).
45. مجموعه:
1. الانوار البهیة فی شرح الاثنی عشریة (185 - 1)
از: سید نورالدین علی بن علی بن حسین بن أبی الحسن عاملی (م: 1068 ق).
شرح استدلالی بـه طریق مزجی بر رساله صلاتیـه از اثنی عشریـات خمس شیخ بهائی کـه در زمان حیـات او بـه سال 1024 ق نگاشته شده است. شارح از بزرگان شیعه و برادر سید محمد صاحب مدارک است.
آغاز: نحمدک یـا من جعل الحمد مفتاحاً لاجتلاب إفضاله وکرمـه، ونشکرک یـا من أوجب بالشکر دوام إحسانـه ون ونصلّی علی نبیک المبعوث رحمة للمؤمنین وهدایة للعالمـین وأهل بیتـه الأئمة الطاهرین معادن الشرف والدین وسلّم تسلیماً کثیراً. وبعد، فإنّی لمّا وقفت علی المقالة التی ألّفها مولی الأنام ومرجع الخاص والعام من إلیـه انتهی الفضل والتحقیق والکمال والتدقیق أطال الله أیـامـه ورفع فی الدارین مقامـه فی أحکام الصلوات الخمس الوافیة فی بابها بإیضاح الحقّ وکشف اللبس أحببت أن أعلّق علیـها شرحاً یبرز مخدّرات أبکارها ویوضح دقایق أسرارها.
انجام: واتّفق الفراغ من تعلیق ما تیسّر أیراده فی هذا الشرح علی حسب الحال مع ضیق المجال وکثرة شواغل البال والقلب مغمور بجراح المصائب والفکر معمور بکفاح النوائب...
2. صیغ العقود (226 - 186)
از: ؟
آغاز: الحمد لله رب العالمـین... وبعد، فهذه عندقیة کریمة فی الصیغ العقودیة تحتوی علی الکتب. کتاب التجارة وصیغة البیع بعتک هذه العین بمائة دینار مثلاً.
انجام: وتعتد الأمة من فراق مولاها حیـاة وموتا بحیضة أو بخمسة وأربعین یوماً. تمّت المقدمة والحمد لله ربّ العالمـین.
3. الرسالة الرضاعیة (237 - 227)
از: محقق ثانی شیخ علی بن حسین کرکی (م: 940 ق).
آغاز: الحمد لله کما هو... اعلم وفّقک الله أنّه قد اشتهر علی ألسنة الطلبة فی هذا العصر تحریم المرأة علی بعلها برضاع من سنذکره.
انجام: وذلک غیر مقتض للتحریم بوجه من الوجوه والله أعلم.
4. البیـان
از: شـهید اوّل شیخ محمد بن مکی عاملی (م: 786 ق).
آغاز افتاده: الوجوب تحت ظلّ ویلین أصابعه برفق... الحکم الثالث التکفین.
نسخ: سراج بن خلیفة بن احمد بن صلبوخ حالی، 27 جمادی الثانی 1051 ق. من نسخة نسخت من الأصل التی هی بخط المصنّف وقرأت علیـه. عناوین بـه شنگرف، درون حاشیـه تصحیح شده و نشان بلاغ دارد. (کتاب اول) 122 گ، سطور مختلف.
46. مجموعه:
1. شرح المنظومة
از: ملا هادی بن مـهدی سبزواری (م: 1288 ق).
آغاز: یـا واهب العقل لک المحامد.
انجام: ختامـها کبدوها الخلافة. فهذا المصرع الأخیر مادة تاریخ الشروع فی تألیف المنظومة وهو أربعون ومائتان بعد الألف...
2. رسالة فی نسبة أعظم الجبال إلی قطر الارض
از: شیخ بهاء الدین محمد عاملی (م: 1030 ق).
شرح مبحث فوق از شرح محقق رومـی بر چغمـینی هست که علامـه ذوفنون شیخ بهائی درون سال 995ق درون اصفهان آن را تصنیف کرده است.
آغاز: نحمدک یـا من جعل الأرض مـهاداً والجبال أوتاداً.
3. جواب مسائل أبوریحان البیرونی
از: شیخ الرئیس ابو علی سینا (م: 428 ق).
آغاز: هذه رسالة للشیخ الرئیس... إلی أبی ریحان محمد بن أحمد البیرونی فی جواب مسائل أنقذها إلیـه من خوارزم. حاطک الله مغبوطاً بنیل ما تهواه.
انجام: فإنی لا اتمن علیـها الفقیـه المعصومـی إذا حدثنی بالفراغ عن نسخها کما هذه المرة وبالله التوفیق وعلیـه التکلان.
4. مقالة فی الاثار المتخیلة فی الجوّ
از: حسن بن سوار
آغاز: هذه المقالة مقالة حسن بن سوار فی الآثار المتخیلة فی الجو من البخار المائی وهو الهالة والقوس والشموس والقضبان.
انجام: نصّ کلام ارسطاطالیس بعد أن نقله من اللغة السریـانیة إلی اللغة العربیة نقلاً نتوخی بـه تأدیة المعنی وحفظه بعون الله تعالی وحسن توفیقه.
5. رسالة فی استخراج جیب درجة واحدة
از: ؟
آغاز: أحمد الله علی جزیل إنعامـه وجمـیل إکرامـه... أما بعد فهذه رسالة فی استخراج جیب درجة واحدة بإعمال مؤسسة علی قواعد هندسیة وحسابیة قد ألهم بها الأخ الأعزّ وحید زمانـه المولی الأعظم غیـاث الملة والدین جمشید الکاشانی تغمده الله بغفرانـه.
انجام: ولنتخم الکلام ههنا حامدین لولی الحمد... ومحرّر هذه النسخة الشریفة هو النحریر المحقق والفاضل المدقق قاضی زاده رومـی حشره الله مع أحبّته.
6. تکملة عیون الحساب
از: علی محمد بن محمد حسین اصفهانی (م: 1293 ق).
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فیقول المحتاج إلی رحمة ربّه الفانی علی محمد بن محمد حسین الاصفهانی: إن هذه رسالة مسمّاة بتکملة العیون فی استخراج خمسة وعشرین مسألة من المسائل الجبریة ستة منـها مشـهورة.
انجام: طلبنا عشراته وآحاده وصورة العمل فی الصفحة الآتیة.
نسخ: محمد بدیع بن سید مصطفی رضاتوفیقی اصفهانی درب امامـی، 7 ربیع الأول 1277 ق. وقد استنسخه من نسخة قوبلت مع نسخة مقروة عند المصنّف أدام الله تأییده. (کتاب اول) 1275 ق (کتاب دوم که تا پنجم) 1272 ق. (کتاب ششم). نسخ زیبا، عناوین بـه شنگرف. 177 گ، 21 سطری.
47. مجموعه:
1. حاشیة مدارک الاحکام (31 - 1)
از: ملا اسماعیل بن محمد حسین مازندرانی خواجوئی اصفهانی (م: 1173 ق)
بخشی از آغاز جلد اول حاشیـه مفصّل محقق خواجوئی بر کتاب فقهی مدارک الأحکام است. از این حاشیـه تنـها جلد دوم آن موجود است.
از: آغاز: الحمد لله الذی منّ علینا بشرایع الإسلام... وبعد، فهذه فوائد علّقتها علی ما صنّفه السید الأجلّ الأمجد أفضل المتقدّمـین والمتأخرین وأعلم العلماء الراسخین السید محمد صاحب المدارک أعلی الله درجته.
انجام: ولیس لأحدها ترجیح عقلاً علی الآخر حتی یحکم بأصالته فتدبّر فإنّه دقیق.
2. رسالة فی أنّ ید المتصرّف قوی إذا کان المال سابقاً فی ملک الآخر (46 - 32)
از: ملا اسماعیل بن محمد حسین مازندرانی خواجوئی اصفهانی (م: 1173 ق)
آغاز: مسألة لو وقع التشاحّ فی عین کانت فی ید أحد الخصمـین فهل یحکم بها لذی الید اللاحقة أم السابقة»
انجام: ولقد درّ صاحب الکفایة قدّس الله نفسه الزکیة حیث تفطّن بما هو الحقّ والصواب والله أعلم فی کلّ باب... فلم أر أحداً من الأصحاب استوفی الکلام فی تحقیقها وتنقیحها والحمد لله...
3. آداب المناظرة (70 - 47)
از: مـیر فخرالدین محمد بن حسین حسینی (ق 10).
آغاز: الحمد لله الحکیم الوهاب... فهذه خلاصة ما لابدّ منـه فی مسائل المناظرة.
انجام: ولنختم الکلام مستعیناً بالمفیض العلام مصلّیـاً علی النبی وآله الکرام وصحبه العظام.
4. لغت (137 - 71)
از: ؟
آغاز: حمد و ثنا مبدع بی مثال و مخترع بی زوال را و درود فراوان بر سید انبیـا... امّا بعد بدان کـه این لفظی چند هست از مفردات و مرکّبات کـه بر زبان ها متداول هست و درون نام های فارسی مستعمل و مبتدی چون این قدر یـاد گیرد و در استعمال آورد عبارت او درون محاورت و مکالمت منقّح و مـهذّب گردد.
5. الاعتقادات (183 - 138)
از: شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویـه قمـی (م: 381 ق)
6. خواص أسماء الحسنی (190 - 185)
از: ؟
آغاز افتاده: ... خاصیت اسم بیست و ششم این هست که خواننده اسم را چندان مال و نعمت خدای دهد کـه بسیـار خلق محتاج او شوند و قطعاً درون مال وی حساب نگنجد.
در پایـان، باب چهارم درون نقل فرق اسلام و مقالات ایشان از نسخه تبصرة العوام عن تألیف شیخ ابوالفتوح و برخی ادعیـه و ختومات نقل شده، از جمله ختمـی بـه نقل از خطّ استادی واستنادی وملاذی ملا عبدالرشید و ملاذ مشار إلیـه نقل من خط استنادی مـیر شرف الدین علی سلّمـه الله تعالی آمده است.
نسخ، ق 12، با تملک محمد کاظم بن حیدر علی، و یـادداشت وقف بر طلاب از نماء مزرعتین موران و طهران چی درون سال 1313 ق. 123 گ، سطور مختلف.
48. مجموعه:
1. السؤال والجواب (18 - 1)
از: محقّق ثانی علی بن عبدالعالی کرکی (م: 940 ق).
آغاز: مسائل متفرقة سمعتها من حضرة شیخنا ومقتدانا ومجتهد زماننا علی بن عبدالعالی رحمـه الله وأنا السائل من الله من علمـه... فضل الله الحسینی.
انجام: ولا یحتاج إلی قبول المتمتع المدةله الرجوع.
2. رسالة فی جواز السفر فی شـهر رمضان (23 - 19)
از: ؟
آغاز: بعد حمد الله تعالی علی ن الباطنة والظاهرة... فإنّی ممتثل ما أمرت بـه من واجب الطاعة وإمام الجماعة أدام الله ظلّه من بحث هذه المسألة معتمداً بما صدر عن فکری الفاتر.
انجام: استحال ثبوت التحریم ثبت الإباحة إذ لا واسطة، والله أعلم. تمّت هذه الرسالة التی صنّفها الشیخ العالم الفاضل الماجد الشیخ حسن المجتهد...
3. الرسالة النفلیة (74 - 25)
از: شـهید اوّل شیخ محمد بن مکی عاملی (م: 786 ق).
4. آداب المتعلّمـین (92 - 78)
از: خواجه نصیر الدین محمد بن محمد بن حسن طوسی (م: 672 ق)
5. العقد الطهماسبی (144 - 93)
از: شیخ عزّ الدین حسین بن عبدالصمد حارثی عاملی (م: 984ق).
آغاز: الحمد لله الذی أنزل من السماء ماء طهوراً.
انجام: وفّقنا الله لذلک وللعمل بما یحبّ ویرضی إنّه جواد کریم.
6. الرسالة الصومـیة (147 - 145)
از: ملا عبد الله بن حسین شوشتری (م: 1021 ق)
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فیقول المذنب المحتاج إلی رحمة الله عبد الله الشوشتری إنّ الصوم لمّا کان عبارة عن الکفّ عن أمور مخصوصة.
انجام: کالقضاء عن الأبوین إن قلنا بوجوب القضاء عنـهما علی الولی. وقد وقع الفراغ من تسویده علی ید مؤلف المذنب عبدالله فی أواسط شـهر رجب المرجب سنة ثمان وعشرة والف وکان ذلک فی بلدة اصفهان...
7. رسالة فی أفعال الحجّ (152 - 148)
از: ملا عبد الله بن حسین شوشتری (م: 1021 ق)
آغاز: بعد حمد الله تعالی... یقول أقلّ خلق الله وأحوجهم إلی رحمة الله تعالی... إنّ هذه رسالة وجیزة قد رتّبتها فی أفعال الحجّ علی الإجمال.
انجام: فی القران وعدمـه فی الإفراد. قد وقع الفراغ من تألیفه علی ید مؤلفه... السابع عشر من شـهر رجب المرجّب سنة سبع عشرة والف فی بلدة اصفهان...
8. الحبل المتین (161 - 154)
از: شیخ بهاء الدین محمد عاملی (م: 1030 ق).
آغاز: الباب الثالث من المنـهج الرابع من الحبل المتین فی المواریث.
9. رسالة فی استخراج سهام المـیراث (183 - 162)
از: ملک محمد بن سلطان حسین اصفهانی
شرح فصل ثالث از مقصد ثالث از کتاب مـیراث ارشاد الأذهان علامـه حلّی درون سهام است.
آغاز: من أمالی الفقیر إلی الله الغنی ملک محمد... المقصد الثالث من کتاب المـیراث من إرشاد الأذهان فی السهام وهی ستة.
انجام: عدد الذخوة والجدول هذا.
10. رسالة فی الکرّ (197 - 184)
از: شیخ بهاء الدین محمد عاملی (م: 1030 ق).
آغاز: نحمدک یـا من ملأ حیـاض قلوبنا بماء ولاء النبی والآل.
11. حلّ عبارة القواعد (202 - 197)
از: شیخ بهاء الدین محمد عاملی (م: 1030 ق).
آغاز: حمداً لک یـا معین وصلاة علی نبیک وآله أجمعین. یقول الفقیر إلی الله الغنی بهاء الدین محمد العاملی هذا حلّ لطیف لعبارة معضل فی قواعد الأحکام قد أعیت الفحول الأعلام قادنی إلیـه قائد التوفیق وأوقفنی علیـه رائد التحقیق.
انجام: ولا یجوز له التعیین لعدم براءة ذمّته. والله ولی التوفیق.
نسخ: محمد مطیع بن عبدالحمـید هرندی، 1031 ق (رساله اول) 1034 ق درون بلده اصفهان (رساله دوم) 1030 ق (رساله نـهم و دهم و یـازدهم). بدیع الزمان بن ابواسحاق، 1044 ق لأعزّ الأولاد محمد رحیم، فی بلد یزد (رساله پنجم). با یـادداشت وقف بر حسب وصیت مرحوم بهرام بیک درون 1303 ق. و یـادداشتی مبنی بر خرید این کتاب با 52 جلد دیگر بـه واسطه جناب آخوند ملا علی مـیرزا از نماء مزرعتین موران وطهرانچی بـه جهت موقوفه مرحوم بهرام بیک. این نسخه را فقیـه نامدار اصفهان حاج محمد جعفر بن محمد صفی آباده ای درون 1279ق بـه فرزند خود عبدالجواد صلح کرده است. 107 گ، سطور مختلف.
49. اجازات الحدیث
مجموعه ای از اجازات علمای اصفهان هست که مرحوم سید مصلح الدین مـهدوی غالباً از روی اصل اجازات استنساخ و در این مجموعه گرد آوری نموده و فهرست آن بدین قرار است:
1. اجازه علامـه سید حسن صدر بـه علامـه شیخ محمد رضا اصفهان، 1333 ق.
2. اجازه آیة الله سید ابوالقاسم دهکردی بـه مـیرزا محمد تقی یزدآبادی اصفهانی، 1334 ق.
3. اجازه آیة الله شیخ الشریعه اصفهانی بـه آیة الله حاج مـیرزا رضا کلباسی، 1339 ق.
4. اجازه آیة الله ملا محمد حسین فشارکی بـه مـیرزا محمد علی معلّم حبیب آبادی، 1352 ق. بـه نقل از کتاب کشف الخبیئة مرحوم معلّم.
5. اجازه آیة الله سید محمد کاظم یزدی بـه آیة الله حاج مـیرزا رضا کلباسی.
6. اجازه آیة الله مـیرزا ابوالهدی کلباسی بـه شیخ عبدالحسین گروسی، 1338 ق.
7. اجازه آیة الله شیخ محمد باقر بیرجندی بـه معلّم حبیب آبادی، 1338 ق. بـه نقل از کتاب عراضة الإخوان معلّم.
8. اجازه شیخ محمد مـهدی قمبوانی بـه سید محمد حسن اصفهانی جدّ مؤلف، بـه نقل از اول مجلد ثانی مـهجة الفؤاد ، 1252 ق. مرحوم مـهدوی درون باره مجیز مـی نویسد: «کان عالماً عاملاً فاضلاً کاملاً محققاً مدققاً من تلامذة السید بحرالعلوم الطباطبائی ساکناً باصفهان وله تألیفات. توفّی فی لیلة الجمعة ثالث شـهر رجب المرجب من شـهور سنة 1255 باصفهان ودفن عند الفاضل الهندی الاصفهانی بتخت فولاد».
9. اجازه سید صدرالدین عاملی بـه سید محمد حسن اصفهانی، بـه نقل از ظهر مجلد ثالث مـهجة الفؤاد، 1247 ق.
10. اجازه فاضل ایروانی بـه آیة الله سید محمد شریف ونکی طهرانی، بـه نقل از ظهر کتاب مرآة الآیـات فی الناسخ والمنسوخ ونکی.
11. اجازه سید رضا بحرالعلوم طباطبائی بـه سید محمد حسن اصفهانی، بـه نقل از جلد سوم مـهجة الفؤاد، 1251 ق.
12. اجازه مـیرزا محمد مـهدی نایب الصدر اصفهانی بـه سید محمد حسن ، بـه نقل از ظهر جلد رابع مـهجة الفؤاد، 1252 ق. نسب مجیز چنین است: مـیرزا محمد مـهدی بن سید محمد کاظم بن علی نقی بن علی رضا بن سید محمد باقر عاملی اصفهانی.
13. اجازه آیة الله مـیرزا ابوالحسن بروجردی اصفهانی بـه حاج شیخ محمد ابراهیم کلباسی، نقل از ظهر کتاب الفوائد السنیة کلباسی، 1341 ق.
14. اجازه شیخ احمد احسائی بـه حاج محمد ابراهیم کلباسی بزرگ، بـه نقل از امالی معلّم حبیب آبادی.
15. اجازه حاج مـیرزا محمد تقی یزدآبادی اصفهانی بـه معلّم حبیب آبادی، بـه نقل از ظهر کتاب رشحات السمائی معلم، 1332 ق.
16. اجازه آیة الله حاج مـیرزا رضا کلباسی بـه معلّم حبیب آبادی، بـه نقل از رشحات السمائی معلّم.
17. اجازه آیة الله حاج مـیرزا ابوالحسن بروجردی اصفهانی بـه سید محمد باقر نحوی.
مجاز فرزند عالم جلیل حاج سید مـهدی نحوی فرزند سید محمد حسن اصفهانی است. مؤلف شرح حال مختصری از او نگاشته و مـی نویسد: «اعلم أنّ المجاز هو ابن عمّی... ولد فی رجب 1304 فی اصفهان وقرأ عند أخیـه الفاضل الکامل الحاج مـیرزا سید محمد حسن النحوی صهر الآقا مـیرزا محمد باقر الخوانساری صاحب الروضات والمجاز من الآقا مـیرزا محمد باقر وأخیـه الآقا مـیرزا محمد هاشم... قرأ السید محمد باقر زماناً عند العالم الفاضل الشیخ مرتضی الریزی اللنجانی والمولی محمد حسین الکرمانی الاصفهانی والحاج مـیرزا ابوالحسن البروجردی والمولی عبدالکریم الجزی والسید محمد باقر الدرچه اللنجانی الاصفهانی وغیرهم... وللسید محمد باقر تألیفات، منـها ما جمع من تقریرات بحث أستاده الدرچه فی الأصول فی مبحث الاستصحاب، ومنـها ستّین مجلساً فی الموعظة والأخلاق وغیر ذلک. وتوفّی... سنة 1351 ق، ودفن عند والده الشریف بتخت فولاد».
18. اجازه آیة الله ملا محمد حسین فشارکی بـه سید محمد باقر نحوی، 1347 ق.
19. اجازه علامـه شیخ محمد رضا اصفهانی بـه سید ریحان الدین مـهدوی برادر مؤلف، 1354 ق.
20. اجازه آیة الله مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی بـه سید محمد باقر بن سید محمد علی ابطحی سدهی اصفهانی، 1315 ق. بـه نقل از خط معلم حبیب آبادی.
21. اجازه علامـه شیخ محمد رضا اصفهانی بـه بانو امـین، 1357 ق. بـه نقل از خط علامـه مـیر سید علی نجف آبادی.
22. اجازه آیة الله شیخ محمد کاظم شیرازی بـه بانو امـین، 1354 ق.
23. اجازه آیة الله سید ابراهیم حسینی شیرازی اصطهباناتی بـه بانو امـین، 1354 ق. بـه نقل از خط علامـه نجف آبادی.
24. اجازه علامـه شیخ آقا بزرگ طهرانی بـه معلم حبیب آبادی، 1357 ق.
25. اجازه حجة الإسلام سید محمد باقر شفتی بـه آقا محمد کلباسی، بـه نقل از ظهر کتاب أنوار النزول فی فقه آل الرسول کلباسی.
26. اجازه حاج محمد ابراهیم کلباسی بـه فرزندش آقا محمد، 1260 ق. نقل از انوار النزول.
27. اجازه شیخ حسن بن جعفر بـه آقا محمد کلباسی، نقل از انوار النزول.
28. اجازه شیخ جعفر کاشف الغطاء بـه حاج محمد ابراهیم کلباسی، بـه نقل از خط جدّ مؤلف.
29. اجازه فخر المحققین بـه سید محمد بن اسحاق، بـه نقل از خط مجیز درون ظهر کتاب ارشاد الأذهان موجود نزد حاج شیخ محمد حسن نجف آبادی.
30. اجازه آیة الله مـیرزا حبیب الله رشتی بـه آیة الله شیخ ابوالفضل ریزی اصفهانی، عن خطّ المجیز.
31. اجازه آیة الله فاضل ایروانی بـه آیة الله حاج مـیرزا ابوالقاسم بن مـیرزا محمد باقر بن حاج سید علی نقی زنجانی اصفهانی، 1298 ق عن خطّ المجیز.
32. اجازه آیة الله مـیرزا حبیب الله رشتی بـه حاج مـیرزا ابوالقاسم زنجانی اصفهانی، عن خطّ المجیز.
33. اجازه صاحب جواهر بـه مـیرزا محمد باقر زنجانی اصفهانی، عن خطّ المجیز علی بعض رسائل المجاز.
34. اجازه آیة الله شیخ مـهدی کاشف الغطاء بـه مـیرزا محمد باقر زنجانی اصفهانی، عن خطّ المجیز.
35. اجازه آیة الله شیخ مرتضی انصاری بـه مـیرزا محمد باقر زنجانی اصفهانی، عن خطّ المجیز.
36. اجازه آیة الله مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی بـه مـیرزا ابوالقاسم زنجانی، 1316 ق عن خطّ المجیز.
37. اجازه آیة الله شیخ الشریعه اصفهانی بـه مـیرزا ابوالقاسم زنجانی، 1322 ق عن خطّ المجیز.
38. اجازه سید کاظم رشتی بـه سید محمد حسن اصفهانی جدّ مؤلف، 1251 ق. از خط مجیز کـه اصل آن نزد دوست فاضل دانشمند آقای آقا مـیرزا محمد علی روضاتی است.
39. اجازه علامـه مـیرزا محمد باقر خوانساری صاحب روضات بـه آیة الله آخوند ملا محمد حسین کرمانی اصفهانی جدّ امّی مؤلف، 1293 ق. بـه نقل از خط سید هدایة الله فرزند مجیز.
نسخ: سید مصلح الدین مـهدوی اصفهانی، 1373 ق، نسخ تحریری، 178ص، 18 سطری.
50. مجموعه:
1. روح الایمان
از: ملا زین العابدین گلپایگانی (م: 1289 ق)
آغاز: الحمد لله الذی خلقنا بقدرته لمعرفته وعبادته... وبعد، فإنّ تمام السعادة وکمال الفضل الخوض فی أخبار النبی ص وعترته الطاهرین... لا سیما ما یحتوی علی فضیلة من فضائلهم السنیة... فبالحری لطلاب السعادات وبغاة الدرجات الاجتهاد فی تحصیل هذه التشریفات... وفّق الله سبحانـه بلطفه الجسیم وفضله العظیم فی عنفوان الشباب حین سنی مجاورتی فی... مدفن سیدنا ومولانا... أبی عبدالله الحسین علیـه السلام لتألیف رسالة فی هذا الشأن قد أودعت فیـها من جواهر الحقایق... فخلد فی خلدی وجلد فی خاطری بعد ذلک بأعوام العود إلی ذلک وترصیف مصنف أبسط ومؤلف أفید... وقد أذن الله تعالی لنا بما أجراه علی لسان بعض الأعیـان من الإخوان أن أسمّـیـه بروح الإیمان فأسمّـیـه بـه وبروح الإیقان ونور العرفان ونور الجنان والله المفضل والمنان.
انجام: فزیـارته أجمع لتضمنـها لزیـارة الباقین کما تقدّم والحمد لله... أبد الآبدین.
2. الاربعین فی أصول الدین
از: ابو حامد محمد بن محمد غزالی شافعی (م: 505 ق).
آغاز: کتاب الاربعین فی أصول الدین وفیـه القسم الثالث من کتاب أقسام الجواهر وهو قسم اللواحق... فمن شاء أن یکتبه مفرداً فلیکتب فإنّه یشتمل علی زبدة علوم القرآن. القسم الأول فی جملة العلوم وأصولها وهی عشرة.
انجام: فاطلبها من کتاب المحاسبة والمراقبة فإنّ هذا الکتاب لا یحتمله والله تعالی یوفّقنا وإیـاک بفضله وجوده.
3. شرح منازل السائرین
از: کمال الدین عبد الرزّاق کاشانی (م: 735 ق)
آغاز: الحمد لله الذی خصّ العارفین بمعرفة ما لا یعرفه إلا هو.
انجام: اللهم اعطنا نوراً واجعل علینا نوراً وزدنا نوراً وأعظم لنا نوراً. صورة خط الشارح رض: ثمّ إنّ الفقیر لمّا شرع فی شرح هذا الکتاب وأمعن النظر فیـه... فإنّه کتاب فاق کلّ ما صنّف فی هذا الطریق والله ولی التوفیق.
نسخ: اسماعیل بن عبدالله، 1297 ق. (کتاب اول و دوم) 19 رجب 1287 ق (کتاب سوم). با یـادداشتی از محمد بن حاج عبدالله خوانساری درون 1301 ق. و مـهر کتابخانـه صدرالدین کلباسی. 252 گ، 20 سطری.
51. مجموعه:
چهار رساله از تألیفات مـیرزا محمد تقی بن عبدالرزاق احمدآبادی (م: 1348 ق) بدین شرح:
1. بساتین الجنان فی علمـی المعانی والبیـان (47 - 1)
شرحی هست بر منظومـه شیخ محمد درون علم معانی و بیـان کـه در ماه صفر 1319 ق تألیف شده است.
آغاز: الحمد لله الذی بنم لنا ببیـان انیته معانی الإیمان وأعطانا ببدی, کرمـه فصاحة اللسان وفهم القرآن... أما بعد... قد هدانی الله تعالی شأنـه فی عنفوان الشباب مع تشتت البال وقلة الأسباب إلی منظومة وجیزة ودرة عزیزة تنسب إلی العالم الکامل المسدّد المولی محمد علیـه الرحمة من الله الصمد أبحاث فنون الفصاحة فیـها مجتمعة لکن لا تزاد أشعارها علی مائة... ولمّا کانت من کثرة الإیجاز تعدّ من الألغاز سنح لی أن أصنّف لها شرحاً یکشف عن المراد.
آغاز منظومـه:
الحمد لله وصلی الله
محمد وآله وسلّما
فی علمـی البیـان والمعانی
أبیـاتها عن مائة لم تزد
فصاحة المفرد فی سلامته
علی رسوله الذی اصطفاه
وبعد قد أحببت أن أنظما
أرجوزة لطیفة المبانی
فقلت غیر آن من حسد
من نفرة فیـه ومن غرابته
انجام منظومـه:
براعة استهلال انتقال
حسن اختتام وانتهی المقال
انجام شرح: ربّنا اکشف عنّا العذاب إنّا مؤمنون إنّا موقنون.
2. محاسن الادیب فی دقایق الاعاریب (95 - 48)
شرحی هست بر کلمات رساله قبل کـه در ماه جمادی الاخری 1319ق تألیف شده است.
آغاز: الحمد لله المتفرّد بالقدم. أمّا بعد فیقول العبد الجانی محمد تقی ال الاصفهانی إنّی لمّا فرغت من تألیف کتاب بساتین الجنان... سنح لی أن أصنّف رسالة فی أعاریب کلماته کاشفة عن نقاب مخدّراتها.
انجام: وتذکروا مؤلفه الفقیر بالدعاء فإنّ بـه قامت الأرض والسماء...
3. توضیح الشواهد (128 - 96)
شرحی هست فارسی بر اشعاری کـه مؤلف درون کتاب بساتین الجنان بدانـها استشـهاد کرده است.
آغاز: ستایش بی منتها دانای یکتایی را سزد کـه شواهد ربوبیتش را بـه توضیح انبیـاء و مرسلین بر بندگان هویدا فرمود... اما بعد چنین گوید نامـه سیـاه بندگان و ضعیف ترین شرمندگان... کـه چون از تألیف کتاب بساتین الجنان و محاسن الأعاریب فراغت حاصل نمودم بـه خاطر فاتر چنین خطور کرد کـه فهم اشعاری کـه در مقام استشـهاد درون کتاب بساتین الجنان ذکر نموده ام از به منظور مبتدی دشوار هست رساله ای بنگارم درون بیآن معانی و مراد از آن اشعار شاید مبتدی را بـه کار آید.
انجام: خدای اجر دهد هر کـه شد بر او غمخوار.
4. ترغیب الطلاب (159 - 130)
آغاز: الحمد لله... أما بعد فإن العبد المحتاج إلی الله القوی... یقول إنّ هذه یـا إخوانی رسالة وجیزة ودرة عزیزة تشتمل علی شرافة علم النحو وفضله... وتشتمل علی ثلاثة أبواب.
انجام: هذا آخر ما جری بـه القلم عند کمال الحزن والألم بید مؤلف راجی رحمة ربّه القوی... 1319ق.
نسخ: مؤلف، 1319ق. نسخ زیبا، عناوین بـه شنگرف. با حواشی نستعلیق زیبا از مؤلف. 162 گ، 16 سطری. (نسخه کتابخانـه مرحوم حجة الاسلام سید محمد فقیـه احمدآبادی).
52. مجموعه:
1. المفصل فی صنعة الاعراب (82 - 1)
از: ابوالقاسم محمود بن عمر زمخشری (م: 538 ق).
انجام افتاده: کالقود والقصوی عنده وعند الأخفش قیـاس.
2. کتاب فی النحو (100 - 86)
از: ؟
آغاز افتاده: وأتحفته بحضرة السید الکبیر الکریم العفیف النظیف العمـید السعید قرة عین الرسالة ودرّة بحر السفارة... رکن الحقّ والدین حسین بن علی الحسنی جعله الله للمتقین إماماً... وهو الذی یعلم قدره ویطلع من أفق القبول بدره وممّا حذانی إلیـه ودادی لأهل بیت الرسول وانجذاب فؤادی إلی أفلاذ کبد البتول... النحو علم بأصول یعرف بها أحوال اللفظ العربی.
انجام افتاده: العاطفة الواو والفاء وثمّ وحتی... وقد یجیء لترک الشیء إلی الأهمّ.
3. توضیح الالغاز (112 - 101)
از: مـیرزا علی محمد بن محمد علی شریف اژهای (م: 1332 ق).
آغاز: الحمد لله الذی جعل العربیة مفتاح الکلام... وبعد فیقول العبد الضعیف النحیف علی محمد بن محمد علی الشریف عقی الله عن ذنوبهما بلطفه اللطیف لما کان من الکلمات ما لا یدرک معناه بأوّل إلمام بل ینبغی التعمّق فیـه لکونـه من مشکلات الکلام... صرفت عنانی فی قلّ من زمانی نحو ذلک أی جمعت ألغازاً من الأبیـات المشکلة ووضحتها بما یناسب حال المبتدی والمنتهی من الطلبة.
انجام:
لقد أتممته حمداً لربّی
لیدعو الله بعدی من رآه
فقد أیقنت أنّ الخط تبقی
...
فأصلح یـا أخی زللاً تری فی
ومنّ علیّ بالتصحیح مـهما
فإنّ الصفح شیمة کلّ برّ
ولا تنس المؤلّف من دعاء
وما أدری أ حالی بعد موتی
علی ما قد أعان من الکتاب
بمغفرة وتجزیل الثواب
وتبلی صورتی تحت التراب
کتابی وادع لی مولی الموالی
تری من هفوة لی فی المقال
وإنّ العفو من مرضی الخصال
وقاک الله من صرف اللیـالی
نجاة أم نکال فی نکال
وقد بلغ الکلام إلی هذا الکلام علی ید مؤلّفه أحقر الأنام الغریق فی بحر المعاصی والآثام علی محمد بن محمد علی بن عبدالله بن علی أکبر المشتهر بالاجیـه صاحب کتاب زبدة المعارف... وقد وقع التوفیق للإتمام فی الربع الرابع من الیوم الرابع للأسبوع الأول من النصف الأول للشـهر العاشر من العام الخامس للعشر التاسع للمائة الثالثة من الألف الثانی من الهجرة...
در پایـان اشعاری کـه بعض شعرا درون باب این کتاب بـه اسم مؤلف گفته اند آمده کـه دو بیت آخر آن چنین است:
بود هجده سال سنّم کـه گرفت
از پی تاریخ او گفتا شریف:
اندر این تحقیق عقلم آستین
ربّنا أوضح کلّه للطالبین 1280
4. رسالة فی التعادل والتراجیح (127 - 117)
از: ؟
آغاز: الحمد لله رب العالمـین... خاتمة فی التعادل والتراجیح اعلم أولاً أنّ هذه المسألة من مـهمات المسائل الأصولیة.
5. فوائد فی تفسیر القرآن الکریم (135 - 128)
از: مـیرزا محمد تقی بن عبدالرزّاق احمدآبادی (م: 1348 ق)
تفسیر آیـات 7 که تا 9 سوره آل عمران هست که از استاد اعظمش کـه نام او را ذکر نکرده استفاده نموده است.
آغاز: الحمد لله الذی وفّقنا للإیمان وأخرج من قلوبنا الزیغ والعدوان... أمّا بعد، فیقول العبد الراجی إلی رحمة ربّه القوی العبد الجانی الفانی محمد تقی بن عبدالرزاق ال الاصفهانی... إنّ هذه کلمات شریفة وفوائد خفیفة وبیـانات لطیفة وتوضیحات نظیفة فی تفسیر القرآن وکتاب الله الملک المنّان ممّا سمعته من الأستاد الأعظم والمولی المعظّم العالم الربّانی والفاضل الصمدانی رئیس أهل التحقیق وعمدة أهل التدقیق فخر الفقهاء والمجتهدین، أفضل العلماء العاملین، ملجأ الأنام وحجة الإسلام، زبدة الأخیـار الأبرار، الذی علم اسمـه الشریف من غایة الاشتهار، دام ظلّه العالی علی رؤس أهل الإسلام.... فقال دام مجده: قوله تعالی: فأمّا الذین فی قلوبهم زیغ فیتّبعون ما تشابه منـه ابتغاء تأویله...
6. أنیس المتفرّدین ومصاحب المتجرّدین (150 - 139)
از: مـیرزا محمد تقی بن عبدالرزاق احمدآبادی (م: 1348 ق)
مجموعه ای هست مشتمل بر مطالب متفرّقه کـه پس از کتاب مستطاب بساتین الجنان درون سال 1318ق شروع درون تألیف آن شده است.
آغاز: أبتدأ فی أوّل الکتاب وافتتاح الباب بحمد الملک الوهّاب الرحیم التوّاب وأقول متوکّلاً علیـه:
عنوان صحیفه نام یـار است
آغاز بـه نام دوست کردم
تمجید خدای کردگار است
آن چیز کـه آن نکوست کردم
7. تحفة المتأدبنر فی شرح هدایة الطالبین (192 - 152)
از: مـیرزا محمد تقی بن عبدالرزاق احمدآبادی (م: 1348 ق)
شرحی هست مبسوط بر کتاب الهدایة فی النحو کـه تنـها شرح سه فصل اول از مقدمـه نگاشته شده است. مؤلف درون آغاز رساله نظری از استادش سید سند و عالم معتمد آقا سید محمود کلیشادی اصفهانی نقل کرده است.
آغاز: الحمد لله الواحد الأحد الفرد الصمد... أمّا بعد، فیقول العبد المذنب الجانی محمد المدعوّ بتقی ابن عبدالرزّاق ال الاصفهانی الملقّب بافتخار الدین المکنّی بأبی عبدالله... إنّی بعد ما تعلّمت علم النحو... کنت مشتاقاً إلی تألیف کتاب کاشف للحقائق... فاختلج بقلبی الضعیف وفؤادی الخفیف أن أکتب شرحاً علی کتاب هدایة الطالبین المنسوب إلی بنت الشیخ أبی عثمان ابن حاجب المالکی... وکان ذلک فی عنفوان الشباب مع تشتّت البال وقلة الأسباب فأحمد الله الکریم اللطیف علی أن وهبنی لهذا التألیف.
انجام افتاده: وقید ابن هشام الکبری بکونـها اسمـیة حیث قال الکبری هی الاسمـیة التی خبرها جملة.
نسخ زیبا و نستعلیق: محمد تقی بن عبدالرزّاق بن عبدالجواد بن حاجی سید مـهدی اصفهانی خراسانی، 1319 ق (کتاب اول). کاتب درون پایـان کتاب اول درون حاشیـه مـی نویسد: «قلم اینجا رسید و سر بشکست. با کدام زبان کدام الم را تقریر کنم و چگونـه پاره های جگر را بـه سر قلم تحریر کنم. لا أضحک الله سنّ الدهر إنّ له... پدر گرامم العالم الربانی والحبر الصمدانی، الجامع بن مرتبتی العلم والعمل، المبرّیء عن کلّ نقص وخطل، فقیـه آل الرسول ورئیس العلماء الفحول، از دار دنیـا بـه جانب دار عقبی مـیل فرمود، بـه مرض حسبه مطبقه... روح مقدّسش بـه عالم قدس ارتحال فرمود». 1317 ق (کتاب دوم و سوم). درون فاصله بنر رسائل، فوائد متفرقه و اشعاری از مؤلف و دیگران کتابت شده است، از جمله دو صفحه اشعار منتخبه از الفیـه سید محمود کلیشادی درون نحو (استاد کاتب) و سه صفحه آغاز شرح الخبیص علی الکافیة فی النحو. 192 گ، سطور مختلف. (کتابخانـه خاندان مؤلف)
53. مجالس الابرار
از: سید محمد جواد بن محمد رضا خراسانی اصفهانی (م: 1352 ق).
چهل و پنج مجلس درون مواعظ و نصایح هست که درون سال 1315 ق شروع بـه نگارش آن شده است.
آغاز: الحمد لله الذی توحّد بالوحدانیة وتفرّد بالألوهیة... وبعد، چون این احقر عباد سید محمد جواد بن المرحوم المبرور المغفور السید محمد رضا بن المرحوم المبرور الحاج سید یوسف الخراسانی أعلی الله مقامـهما بـه اصرار بعضی و خواهش آنـها ذکر مواعظ و نصایح بشود مختصراً لهذا وطلباً لتوفیقه ومرضاته شروع درون آن نمودم.
نسخ: مؤلف، 1345ق، 287 گ، 36 سطری. (کتابخانـه خاندان مؤلف)
54. جواهر الحکم
از: ملا لطف الله شمس الذاکرین ریزی لنجانی اصفهانی (م: 1356 ق)
مجموعه ای مفصّل از مجالس منبری هست با موضوع عقاید.
آغاز: الحمد لله الذی أنشأ الوجود من العدم، وأرقم علی لوح الانسان أسرار القدم، وأصلّی وأسلّم علی أول بحر... فی بحر الهویة، وأوّل نار أوقدت من مصباح القدمـیة، الذی کان أحمداً فی ملکوت العالمـین، ومحموداً فی جبروت المخلصین، ومحمداً فی ملأ المقرّبن.... أمّا بعد، چنین گوید این فقیر حقیر کثیر التقصیر، الراجی إلی الله المـهدی بلطف الله، تراب أقدام الواعظین الملقّب ببدرالدین ابن شمس الذاکرین الریزی الاصفهانی کـه چون این کتابی هست مشتمل بر جواهر آیـات و اخبار و فضایل و مناقب و مصائب آل عصمت علیـهم سلام الله ونبذة من قواعد الحکمـیة مطابقاً للآیـات والأخبار؛ او را موسوم بـه جواهر الحکم نمودیم، وبالله التوفیق.
نسخ: مؤلّف، ق 14، 846 ص، 13 سطری.
55. جزاء الاعمال فی الاخبار الواردة فی المآل
از: سید محمود بن علی خاتون آبادی اصفهانی (م: 1352 ق).
نوزده مجلس موعظه هست که درون سال 1325 ق تألیف شده است.
آغاز: مبدأی را سپاس کـه ممکنات را از کتم عدم بـه عرصه وجود کشانید، و به مفاد ولقد کرّمنا بنی آدم وجود انسانی را بر سریر کرامت نشانید... وبعد این عامـی خاطی، تراب اقدام محبّین ائمـه اطهار، المرجو رحمة ربّه الغفّار حاجی مـیر محمود الحسنی الحسینی ال الاصفهانی المعروف بـه خاتون آبادی، ابن العلامة المـیر سید علی، بن الوحید فی زمانـه مـیر محمد صادق، ابن السلمان فی وقته مـیر محمد رضا، ابن العلامة المعروف فی الآفاق مـیر ابوالقاسم المدرّس بالمدرسة السلطانی، ابن الأباذر فی الدوران مـیر محمد اسمـاعیل، ابن العلامة مـیر محمد باقر المدرّس، ابن الزاهد عن الدنیـا صاحب الفضائل والکرامات حیـاً ومضجعاً مـیر محمد اسمـاعیل المدرّس فی المسجد الجدید العباسی المدفون فی البقعة فی تخت فولاد المعروف ببقعة الخاتون آبادی... بـه عرض برادران دینی مـی رساند... مؤلفی تمام نموده ام قبل از این کـه مشتمل هست بر اصول دین وادله آن بر حسب فهم عوام درون کمال اختصار، و بعد از آن مختصری از شرایط نماز از شرایط صحّت و قبول و کمال آن، و مختصری از صفات حسنـه و رذیله، و موسوم نمودم آن را بـه عنوان الصلاة، کـه مشتمل هست بر چهل مجلس، و بعد از فراغ از آن بـه خواهش بعضی از اخوان دینی عازم شدم بر جمع اخبار محشر از ابتداء صور اسرافیل و احیـاء مخلوق که تا جهنم و بهشت و صفات آن و مواقف محشر، و اعمالی کـه سبب نجات از هر موقفی است، و اعمالی کـه سبب سختی آن موقف است، و جزای اعمال درون آن موقف بر حسب ترتیب مواقف، و مختصری از مصایب خامس آل عباء... و مرتّب نمودم آن را بـه نوزده مجلس بر حسب عدد حروف بسمالله تیمّناً و تبرّکاً و یک مقدمـه.
نسخ: مؤلف، 1325ق. 610 ص، 17 سطری. (کتابخانـه خاندان مؤلف)
56. ذخیرة المعاد
از: سید محمود بن علی خاتون آبادی اصفهانی (م: 1352 ق).
نود مجلس وعظ هست که درون سال 1343ق تألیف شده است.
آغاز: الحمد لله الذی قصرت أوهام العارفین عن إدراک کنـه ذاته، وانحسرت أفهام العارفین عن عرفان کنـه صفاته... أمّا بعد، این بنده عاصی خاطی، اقلّ العباد عملاً وأحقرهم قدراً وأکثرهم زللاً، تراب اقدام محبّین ائمـه اطهار، المرجوّ من ربّه الغفّار، حاجی مـیر محمود بن سید علی بن محمد صادق الحسنی الحسینی ال الخاتون آبادی عفی الله عن جرائمـهم بـه عرض برادران دینی و ایمانی و اخلاء روحانی مـی رساند کـه چون قبل از این مؤلّفی مرتّب نمودم درون احوالات محشر از ابتداء صور اسرافیل و عقبات قیـامت که تا بهشت و جهنم...
نسخ: مؤلف، 1343 ق. 921 ص، 14 سطری. (کتابخانـه خاندان مؤلف)
57. الفصول الغرویة
از: شیخ محمد حسین بن محمد رحیم اصفهانی حائری (م: 1255 ق)
جلد دوم آن هست از مقاله دوم درون ادله سمعیـه که تا آخر تعادل و تراجیح.
آغاز: المقالة الثانیة فی الأدلة السمعیة القول فی الکتاب. اتّفق علماء الإسلام...
انجام: هذا غایة ما أردنا بیـانـه وقصدنا فی سلک التحریر تبیـانـه والحمد لله أولا وآخرا...
نسخ: ابوالقاسم شریف حسینی اصفهانی، ربیع الاولی 1266 ق. نسخ زیبا، عناوین بـه شنگرف، درون حاشیـه تصحیح شده. این نسخه را مـیر سید علی حسینی خاتون آبادی درون سال 1277ق درون بلده طیبه مبارکه کربلای معلّی از ملا محمد علی کتابفروش اصفهانی ابتیـاع کرده است، با تاریخ تملّکی از همو درون 1292ق. 695 ص، 19 سطری.
58. رسالة فی اللباس المشکوک
از: آقا ضیـاء الدین بن ملا محمد عراقی (م: 1361 ق).
آغاز: اعلم أنّه قد یظهر من المحقّق فی شرایعه وجماعة أخری من الأعلام عدم جواز الصلاة فیما یشک أنّه ممّا تصلّی فیـه لاحتمال کونـه حریراً.
انجام: والله العالم وتتمة الکلام موکول إلی محلّه وقد فرغنا من تسویده یوم الخمـیس من العشرین من رجب المرجب سنة 1342 علی ید أقلّ الأقلّ الأحقر ضیـاء الدین بن محمد العراقی عفی عنـهما.
نستعلیق: کاتب نامعلوم، 20 صفر 1355 ق. 48 ص، 16 سطری.
59. شرح نجاة العباد
از: احتمالاً از مـیرزا جمال الدین کلباسی (م: 1350 ق).
آغاز: المقصد الثامن فی البحث عن صلاة المسافر. والکلام أولاً فی شروطها، وهی أمور ستة علی ما یأتی إن شاء الله تعالی بیـانـها وتفاصیلها. (أحدها قطع المسافة) ولا خلاف فی اعتبارها.
انجام: (علی ما حول الضریح المبارک ممّا لا یزید علی خمسة وعشرین ذراعاً بذراع الید) ولکنّک قد عرفت أنّ التحدید المذکور لا مستند له مطلقاً. وقد وقع الفراغ بحمد الله تعالی من تحریر تلک الأوراق فی أزمنة وقوفی فی المشـهد المقدّس الغروی علی مشرّفه آلاف التحیـات... وأرجو من الله تعالی أن یعاملنا بفضله الواسع وبرحمته الواسعة وأن یجعل عواقب أمرنا خیراً فإنّه برّ کریم رؤف رحیم.
نسخ: مـیرزا جمال الدین بن ابوالمعالی کلباسی، 1340 ق. درون نجف اشرف، (کتابخانـه خاندان کلباسی)
60. شرح شرائع الاسلام
احتمالاً از: سید اسد الله بن سید محمد باقر شفتی (م: 1290 ق).
شرح کتاب الطهارة و الصلاة از شرائع الإسلام محقق حلّی هست که درون آن از شیخنا الفقیـه فی الجواهر یـاد شده است.
آغاز: الحمد لله رب العالمـین... کتاب الطهارة. الطهارة لغة کما فی الصحاح النزاهة، وشرعاً کما عن الشیخ ره فی النـهایة ما أشار إلیـه المصنّف.
نسخ خوانا: سید نصیر الدین ، 1336 ق. عناوین بـه شنگرف. با حواشی بـه خط مؤلف ظاهراً. (آقا نصیرالدین فرزند آقا مـیرزا محمد علی بن سید عبدالحفیظ کابلی از خاندان حجة الاسلام سید محمد باقر شفتی و از فضلای اصفهان بوده کـه در سال 1360 و اندی درون سفر مکه وفات کرده است). 327 گ، 15 سطری. (کتابخانـه مسجد رکن الملک)
61. حاشیة کفایة الاصول
از: آقا ضیـاء الدین بن ملا محمد عراقی (م: 1361 ق).
از حواشی بسیـار دقیق و علمـی کفایة الاصول هست که درون مطبعه حبل المتین اصفهان درون دو جلد بـه چاپ رسیده و به آیة الله سید محمد نجف آبادی (از علما و مدرّسین بزرگ اصفهان، م: 1358 ق) نسبت داده شده است. علامـه روضاتی درون تعلیقات مکارم الآثار (ج 6، ص 2218) تحت عنوان تذکّر مـهم مـی نویسد: «از جمله تألیفات مرحوم آقا ضیـاء الدین عراقی قدّس الله روحه کـه در مقدمـه روائع الأمالی از آن یـاد شده تعلیقه علی کفایة الآخوند الخراسانی است. از آن جا کـه این نابغه دوران با آن همـه عظمت مقام علمـی و عملی، درون زمان حیـاتش بخت مساعدی نداشته و این بی اقبالی را دیگران هم مـی دانستند و هم خود بدان واقف بود ... مع الأسف بعد از فوت نیز بی اقبالیش تمام نشده و از آن جمله درون اثر عدم تحقیق و اشتباه و قصور چند نفر، نـه بـه عمد و غرض و تقصیر، تعلیقه کفایة الاصول او بالتمام بـه نام عالم جلیل القدر دیگری از دوستان قدیم وی درون حوزه مرحوم آخوند خراسانی کـه نسخه ای بـه خط خود استنساخ نموده بود، چند سال قبل درون ایران طبع و منتشر گردید. و الله العالم».
آغاز: الحمد لله رب العالمـین... قوله: نفس موضوعات المسائل أقول إن الالتزام بذلک إنّما یصحّ بناء علیـالغرض المترتّب علی مجموع المسائل أمراً وجودیـاً واحداً وبسیطاً.
انجام: أو هی مع مفاد الإطلاق فی نفس مدلول الأمر من حیث الیقین وغیره والله العالم. قد تمّت النسخة الشریفة علی ید أقلّ خدام الشریعة المطهرة محمد بن حسین ال النجف آبادی فی یوم عید النیروز الواقع فی منتصف شـهر شعبان المعظم 1342ق.
نسخ خوانا: سید محمد نجف آبادی، 15 شعبان 1342 ق. 271 گ، 24 سطری. (کتابخانـه فرزند مؤلف).
62. جوامع الفصول فی تحریر علم الاصول
از: سید محمد بن محمد حسین نجف آبادی (م: 1358 ق)
تقریرات درس اصول فقه آخوند خراسانی هست مشتمل بر مقدّمـه و مقصد اول درون شش مقاله، شامل مباحث اوامر، نواهی، مفهوم و منطوق، عموم و خصوص، مطلق و مقید و مجمل و مبین.
آغاز: الحمد لله ربّ العالمـین... وبعد فیقول العبد الآثم الفانی محمّد بن محمّد حسین ال النجف آبادى
الاصفهانى: إنّ هذه تحقیقات لطیفة و تدقیقات رشیقة ممّا حقّقه الأستاد العلامة... شیخنا و أستادنا الشیخ محمّد كاظم الخراسانى... و هی مشتملة على مقدّمة ومقاصد و خاتمة، و سمّـیتها بجوامع الفصول فى تحریر علم الأصول.
انجام: المقالة السادسة فى المجمل و المبین... ولأجل هذا أعرضنا عن ذلك إذ لافائدة فیـه إلا الإطناب، و قد تمّ الكتاب.
نسخ: 1341 ق. کاتب نامعلوم. سید هادی بن سید عبدالله ابن حاج مـیرزا محمد پاقلعه درون سال 1341 ق درون مجلس درس مؤلف حاضر مـی شده این نسخه را با حضور مؤلف با نسخه اصل مقابله و تصحیح کرده است. قطع نیمـه رحلی، 133 ص، 43 سطری. (کتابخانـه فرزند مؤلف)
63. أصول الفقه
از: سید محمد بن محمد حسین نجف آبادی (م: 1358 ق)
آغاز: المقصد الثالث فی الأصول العملیة. الحمد لله الذی وفّقنا للاشتغال بالبرائة من أعداء الدین، مستصحباً لولایة الائمة الطاهرین.
پایـان مقام اول: قد تمّ علی ید مؤلفه الفقیر الى الله الهادی محمّد بن حسین الموسوى النجف آبادى فى بلدة سامراء علی ساكنیـها التحیة والثناء فى لیلة القدر من شـهر رمضان سنة اثنین و عشرین و ثلاثمائة بعد الالف من الهجرة 1322.
آغاز مقام ثانى: الحمد لله الذی استصحبنا ولایة اولیـائه والصلاة والسلام علی خیر خلقه محمد ص وأوصیـائه... المقام الثانى فى الاستصحاب وقبل الشروع فیـه ینبغی تقدیم أمور مرتبط بذلک. الأول إنّهم اختلفوا فی معناه الاصطلاحی علی وجوه لا یـهمّنا التعرض لها وإطالة الکلام فیـها
انجام افتاده: وأما الصورة الثانیة وهی ما إذا شک فی بقاء الکل من جهة الشک فی قیـام فرد آخر مقام الفرد الذی تحقّق الکلّ فی ضمنـه بعد القطع بارتفاعه...
نسخ زیبا: مؤلف، 1322 ق درون سامراء، 144 گ، 17 سطری. (کتابخانـه فرزند مؤلف)
64. تقریرات
از: سید محمد بن محمد حسین نجف آبادی (م: 1358 ق)
شامل:
1. مباحث استصحاب کـه در سال 1316 ق نگاشته شده است.
2. مقصد پنجم درون تعادل و تراجیح کـه درسال 1317 ق درون نجف اشرف تدوین گشته است.
3. مقام ثانی درون استصحاب کـه در سال 1321 ق شروع درون نگارش آن شده است.
4. کتاب القضاء
5. أقسام الولایة
6. کتاب البیع
آغاز: الحمد لله الذی جعلنا من أمّة محمد خاتم أنبیـائه ووفّقنا للاشتغال بالبرائة من أعدائه وأکرم علینا استصحاب ولایة أولیـائه... أمّا بعد الکلام فی حجیة الاستصحاب وقبل الشروع فی أصل المطلب لا بدّ من تقدیم أمور.
نسخ: مؤلف، 1316 ق، 1317 ق، 1321 ق. 234 گ، 21 سطری. (کتابخانـه فرزند مؤلف)
65. رسالة فی الترتّب
از: سید محمد بن محمد حسین نجف آبادی (م: 1358 ق)
تقریر درس علامـه سید محمد فشارکی اصفهانی هست که درون سال 1319ق درون نجف اشرف نگاشته شده است.
نسخ: مؤلف، 1319 ق. مدرسه صدر نجف اشرف. قطع جیبی، 14 گ، 12 سطری.
66. عیون الوصول إلی علم الاصول
از: آقا محمد مـهدی بن حاج محمد ابراهیم کلباسی (م: 1278 ق).
متنی موجز درون اصول فقه کـه در شب قدر سال 1256 ق درون سفر مؤلف بـه شـهر ری بـه اتمام رسیده است.
آغاز: الحمد لله الذی هدانا إلی معالم الإسلام... وبعد فیقول العبد المذنب الآثیم والمتعطّش إلی فیض جود ربّه الکریم محمد مـهدی بن محمد ابراهیم عاملهما الله بلطفه العمـیم: إنّی لمّا حرّرت فی الأصول المشارق ورسائل وستّ مجلدات من المصابیح وفی الفقه جلد الطهارة من شرح اللمعة الدمشقیة وحزباً کاملاً من منـهج السداد فی شرح الإرشاد أردت أن أحرّر فی الأصول مختصراً جامعاً لجمـیع المسائل بعبارات قریبة إلی الطباع وتقریرات مقبولة عند الاسماع.
انجام: ولیکن هذا آخر ما أردنا تحریره من قواعد الأصول وقد فرغت منـه بحمد الله سبحانـه فی سفری إلی طهران فی أفضل الشـهور... فی زاویة سیدنا عبدالعظیم علیـه آلاف التحیة والتسلیم...
نسخ زیبا: مؤلف، 156 گ، 17 سطری. (کتابخانـه خاندان کلباسی)
67. إشارات الاصول
از: حاج محمد ابراهیم بن محمد حسن کلباسی (م: 1261 ق)
آغاز: الحمد لله الذی مـهّد لنا قواعد الدین وجعلها ذریعة لمعارج الحقّ المبین.
انجام افتاده.
نسخ: محمد مـهدی کلباسی، فرزند مؤلف، ق 13، 376 گ، 20 سطری. (کتابخانـه خاندان کلباسی)
68. مصابیح الاصول
از: آقا محمد مـهدی بن حاج محمد ابراهیم کلباسی (م: 1278 ق).
متنی مبسوط درون اصول فقه هست که مؤلف از افادات پدر علامـه اش حاج محمد ابراهیم کلباسی جمع آوری و آن را طی 15 سال مدوّن کرده، سپس درون سن شصت سالگی بعد از آن کـه آثار فراوانی درون فقه و اصول نگاشته بود بـه تهذیب آن پرداخته و آن را بر اساس ترتیب اشارات الاصول پدرش مرتّب نموده است. این کتاب بـه تصریح مؤلف درون عیون الأصول درون شش جلد تدوین شده است.
وی درون آغاز شرحی مبسوط و خواندنی از تلاش های خود درون تحصیل علم و تدوین آثار علمـی ذکر کرده کـه جهت استفاده محققین بـه نقل گزیده آن مـی پردازیم. وی مـی نویسد:
«صرفتُ عمری بعد الفراغ من تحصیل العلوم الأدبیة فی تحقیق علم الأصول؛ فحضرت عند الوالد الماجد المحقق العلامة... حتى أن حرّرت فی الأصول المشارق، وبعض الرسائل كرسالة الاستصحاب. ثمّ تشرفت فی خدمة الوالد الماجد العلامة بزیـارة المعصومة المكرّمة فی بلدة قم... وأقمنا فی بیت وحید الزمان وفرید الدوران... صاحب المناهج والغنائم والقوانین، أعلی الله مقامـه فی علیین. فتلطّف فی نـهایة التلطّف والتكریم والتحسین، وكان سنّی فی ذلك الزمان متجاوزاً عن البلوغ ثلاث سنین، واستفسر طاب ثراه من الوالد الماجد المحقّق عن فهمـی واستعدادی وقوّة تصرّفی فی المسائل والأحكام؛ فأجاب الوالد الماجد العلامة: إنّ اعتقاد السید المحقق القمقام، وحید عصره وفرید دهره، صاحب المطالع والتحفة والزهرة البارقة، أنّهله فی أمثاله مثل ولا نظیر. ثمّ بعد مضی لیـال قلیلة طلب المحقق العلامة الإمام منّی كتابة مشتملة علی تحقیق مسألة من المسائل وحكم من الأحكام؛ لیعرف بذلك صحّة ما قاله السید المحقّق العلامة فی حقّی. فابتهجتُ من ذلك نـهایة البهجة، وأرسلتُ إلى خدمته الرسالة الاستصحابیة والرسالة المسمّاة بمشارق الأنوار فی المسائل الأصولیة المستنبطة من الأخبار؛ فلاحظها وكتب علی رسالة الاستصحاب حواشی جلیلة وفوائد عظیمة، فافتخرتُ بهذا الفضل والنعمة... ولكن مع ذلك قد تلطّف بی ألطاف جلیلة، وأوصانی بوصایـا نافعة، منـها: ترك النكاح إلى البلوغ إلى الثلاثین... ومنـها: إتمام علمـی الأصول والفقه علی وجه التحقیق والتوسیط إلى بلوغ السنّ إلى خمس وعشرین. قال: فبعد ذلك تصرف عمرك فی تحصیل المعقول وغیره من الفنون یعنی بقدر الضرورة والحاجة. فصرفتُ أوقاتی لیلاً ونـهاراً فی تحصیل علمـی الأصول والفقه والحدیث والرجال عند الوالد المحقق العلامة، أعلی الله مقامـه. فإنـه بعد المراجعة من زیـارة المعصومة المكرّمة اشتغل بتدریس الفقه و الأصول من أوّلهما وصنّف فی الأوّل طهارة شرح الكفایة المسمّی بشوارع الهدایة، وجمعت له عبارة الفقهاء فی مجلدات عدیدة، وفی الثانی الإشارات بأوجز العبارات، وحقّق فیـها المسائل والقواعد بالبراهین والدلائل علی وجه لم یسبقه أحد من الأفاضل، لا من الأواخر ولا من الأوائل، وكان مدة إتمامـها عشرین سنة. وتشرفتُ بالحضور عنده مع الطلاب والأجلة الكرام فی درسیـه فی الأصول والفقه علی الدوام وانتفعتُ من تحقیقاته وإفاداته الشریفة مدی الأیـام إلى آخر عمره الشریف، وهو اثنان وثمانون سنة من الأعوام... وجمعتُ فی الأصول جمـیع تحقیقاته وإفاداته فی أغلب المباحث علی وجه التحقیق والتنقیح فی كتاب مبسوط جامع لتحقیقات الفحول موسوم بمصابیح الأصول، وفی الفقه أغلب تحقیقاته وإفاداته فی مجلدات من شرح اللمعة الدمشقیة... ومن العجائب انـه بعد خروج بعض مجلدات المصابیح تفألت من القرآن فی أنـه هل یصیر هذا الكتاب من الكتب المعتبرة عند الأعیـان، فجاء: «ولقد زینّا السماء الدنیـا بمصابیح وجعلناها رجوماً للشیـاطین» وصرت مسروراً من ظهور تلك الآیة، واشتغلت بترصیفه علی وجه التهذیب والتنقیح والمتانة. فخرج منـه مجلدات عدیدة فی المبادیء اللغویة والأمر والنـهی والعام والخاص والمطلق والمقید والمجمل والمبین والظاهر والمجاور والمنطوق والمفهوم والإجماع، فی خمسة عشر سنة. ثمّ بعد ذلك وإن اشتغلت فی التدریس بعلمـی الأصول والفقه، لكن فی التصنیف والتحریر اشتغلت فی الفقه بالخصوص والانحصار فی اللیل والنـهار، وصنّفت فیـه مجلدات من شرح اللمعة... ومع ذلك صنّفت فی الأصول متناً مختصراً جامعاً موسوماً بالعیون، ثمّ بعد ذلك كلّه شرحت المجلد الأول من المنـهاج المحرّر فی الفقه من الوالد المحقق المغفور له، أعلى الله مقامـه فی دار السلام، من الطهارة إلى الوقف والمـهمات فی ستّ مجلدات، متجاوزة عن ثمانین ألف بحسب الأبیـات. وبعد ذلك حرّرت فی الأصول متناً جامعاً مختصراً موسوما بحقائق الأصول، فخرج منـه أجزاء نرجوا من الله سبحانـه أن یوفّقنی لإتمامـه. ثمّ بعد ذلك حرّرت فی الأدلة العقلیة مجلداً من المصابیح علی طریق البسط والضبط والجمع، والاشتمال علی التحقیقات الجلیلة والفوائد العظیمة والأصول الأصیلة والقواعد الكلیة العقلیة والشرعیة. ثمّ بعد إتمامـه شرعت بعد الستّین فی مباحثة علم الأصول من البدایة وأجلت النظر فی مجلدات المصابیح وتغییر ما یلزم تغییره فیـها مع زیـادة التحقیق والتنقیح والتهذیب، وتنظیمـها بنظم الإشارات؛ لیكون موضحاً لما فیـها من الإشكالات والتدقیقات، فإنّها كنز من كنوز الشریعة، من مصنفات والدنا المحقق العلامة أعلى الله مقامـه فی دار الكرامة؛ فانـه قد أودع فیـها نقود الحقایق وفوائد درر الدقایق ومعادن جواهر اللطایف، ممّا لا یوجد فی غیره من السوالف. والإنصاف أنـه كتاب جامع لجمـیع المسائل اللازمة المـهمة فی الأصول لا یتمكّن من توصیفه إلا من أیده الله سبحانـه، ولا یقدر علی جمعه وتحقیقه إلا من عصمـه الله سبحانـه من الضلالة والغوایة وأسعده معارج الحقّ بالدرایة، وبالغ فی اقتناص العلوم نـهایة البذل والمجاهدة، بحیث صار إلى أعلی مراتب العلم والفضیلة... ولكنّه مشتمل فی الأغلب ولا سیما المجلّد الأول منـه علی كثیر من الدقائق والصعاب؛ ولذلك یحتاج إلى التوضیح والتبیین لأكثر الطلاب، بل ولذلك لم یحم حولها بالتدریس أغلب العلماء والأصحاب؛ ولذلك سأل منّی جمّ غفیر من الأفاضل والطلاب أن نوضح ونبین مشكلاته ولو بالإشارة والاختصار؛ فلذلك شرعتُ بعد الستّین فی الشـهر المحرّم من شـهور سنة الاثنین بعد الألف والمائتین والسبعین من الهجرة النبویة المقدّسة فی تدریس الأصول لتبیین مسائل الأصول وإیضاح مشكلات الإشارات للفضلاء والفحول وتنظمـه المصابیح بالتهذیب والتنقیح علی نـهایة المأمول... فنقول: إنّه مرتّب علی مقدمة ومقاصد وخاتمة».
انجام: فلو کان النزاع فی الجواز فکلّ من الاحتمالین مجوز عقلاً بلا إشکال. ولیکن هذا آخر الکلام فی مباحث الحقیقة والمجاز.
نسخ: مؤلف، 1272 ق. 214 برگ، 21 سطری. (کتابخانـه خاندان کلباسی)
69. البشارات فی شرح الاشارات
از: مـیرزا ابوالمعالی بن حاج محمد ابراهیم کلباسی (م: 1315ق).
شرح بسیـار مبسوطی هست بر کتاب إشارات الأصول پدر مؤلف، حاج محمد ابراهیم کلباسی. این نسخه جلد سوم کتاب هست در ادلّه عقلیـه. درون پایـان تحت عنوان خاتمـه شرح مبسوطی از تلاش های علمـی او آمده کـه گزیده ای از آن تقدیم مـی گردد:
«خاتمة: معاشر الإخوان والخلان قد أتعبت البال فی هذا الكتاب كمال الإتعاب بالتدبّر وتعمـیق النظر فی جمـیع الأبواب بحیث جعلت الفكرة حرفة، وربما كان یمضى أیـام كنت مشتغلاً بالفكر من دون أن أكتب حرفاً؛ لعدم انتهاء الفكر إلى شیء. فواشدّتا من حرارة الفكر وحالاته یحترق القلب من حراراته. لو ألقیت شدائدها علی الجبال لصارت كالرماد؛ ومن هذا إنّ أكثر أرباب الفنون لم یطیقوا تحمّل مشاقّ الفكر واقتصروا علی القدر الیسیر، ولذا یكون الفكر الكامل خلاف المتعارف... وقد بالغت فی استیفاء الأوقات إلى أن صار الفكر معتاد الطبیعة؛ فربّما بل كثیراً ما کان النفس بمجرّد التیقّظ متوجّهة إلی الفکر فی الطلب، بل کانت متوجّهة إلیـه فی الحرکة من جانب إلی جانب عند النوم، وکثیراً ما كنت أستصحب أسباب الكتابة إلى الحمّام وكتبت فیـه، فضلاً عن الاشتغال فیـه بالفكر فی كثیر من الأوقات. بل كنت كثیراً ما مشغولاً بالفكر عند مكالمة الأشخاص معی، لكن قد انجرّ الأمر إلى ضعف القلب... ومع ذلك قد بالغت فی حسن التحریر من تمـهید المقدّمات وترتیب التنبیـهات، وعنونت عناوین شتى لم یكن فی غیر الكتاب. ولم یتّفق كتاب بهذا البسط الكامل مع كمال الفكر وحسن التحریر لأحد من سلفنا الصالحین. ومن خرق العادة كونـه فی حداثة السنّ؛ حیث إنّه قد فرغت منـه وقد أشرفت على الأربعین، وهو من فضل الله سبحانـه... والذی أظنّ أنّه من أجل إنّ الوالد الماجد قد أودعنی عند ربّی كما كتبه فی ذیل كتابة تاریخ تولّدی، وكان یقول فی المرض الذی مات علیـه إنّی أودعته عند الله سبحانـه، على ما سمعت من الوالدة. وببركة أعماله الصالحة كما أنّ الجدّ كان فی غایة الصلاح، بل فی صلاحه قصص وحكایـات، وكان صلاح الجدّة على ما سمعت بحیث كان تغتنم الفرصة فی المطبخ فتصلی صلاة القضاء قبل غلیـان ماء القدر. والذی أظنّ أنّ صلاح الجدّین كان دخیلاً فی ألطاف الله سبحانـه بالنسبة إلی الوالد الماجد؛ حیث اجتمع له أسباب الدنیـا والآخرة، والعزّة لا تجتمع مع الراحة غالباً، وكان له عزة كاملة بحیث أراد سلطان العصر القدوم علیـه مرّتین وهو قد منع كلّ مرة، وهذا قد انتشر واشتهر. وكان له فراغة كاملة أیضاً بحیث لم یتخلّف غذائه ولا نومـه عن وقته، ولا ه عن یومـه، ولا أظنّ أنّ ما اتّفق له اتّفق لأحد من السلاطین، فضلاً عن العلماء... وربّما قلت لبعض خواصّ الوالد: إنّ نصف ألطاف الله سبحانـه بالنسبة إلى الوالد كان بواسطة صلاح الجدّ. فقال: كان الوالد مذعناً به... وقد بقیت بعد الوالد وكنت ابن اثنی عشر أو ثلث عشر سنة، كما أنّ الوالد الماجد كان عندما مات الجدّ ابن تسع سنین، على ما سمعت منـه أو من غیره... ولو وصفت لك انقطاع أسباب التحصیل وبلغت فی الوصف ما بلغت لكان الموصوف بـه أزید وأشدّ بمراتب شتّى، وقد أغمضت العین عمّا انتقل إلی من الوالد الماجد من جهة الاشتغال بالتحصیل إلى أن اندرج درج الریـاح؛ لكنّ الله سبحانـه قد تفضّل وتصدّق علی من فضله وكرمـه بعد ذلك سعة فی المعیشة بأسباب خارقة للعادة، بحیث إنّه سبحانـه كان یرى منـه إظهار اللطف محسوساً... وأستدعى من إشفاقكم أن تمنّوا علی بتدقیق النظر فی الكتاب وعدم الإغماض عمّا رأیتم من حسن الأفكار؛ فمنّوا علی بحسن الإجابة... لكن قد أشرف العلم فی هذا البلد على الانطماس والاندراس فی هذه الأوان بحیث صار تحصیل العلم فیـه خلاف الطریقة المتعارفة بنس أبناء الزمان وشاع وذاع الفسوق والطغیـان... وكان عمدة تحصیلی فی خدمة السید السند المؤتمن السید حسن، وكان عمدة تحصیله فی خدمة الوالد الماجد ره، كما حكیـه لی... وأسالكم إخوانی أن تمنّوا علی بصالح الدعاء وطلب المغفرة حیثما صرت رهین الجنادل والتراب، وحجبت عن الإخوان والأتراب، وتقطعت عنی أیدی الخلان والأحباب، ولم أتمكّن من التوبة والإنابة إلى ربّ الأرباب، وابتلیت بما أثقل ظهری بالكسب والاكتساب. وقد فرغ منـه أبو المعالی محمد ابن إبراهیم فی النصف الأول من العشر الثالث من الألف الثانی من الهجرة النبویة على هاجرها من السلام ألف سلام وتحیة...».
نسخ بسیـار زیبا: محمد باقر بن محمد حسن [بروجنی] 1289ق. با حواشی مفصّلی از مؤلف بـه خط نستعلیق زیبا. با یـادداشت وقف عمدة التجار حاج محمد کاظم صرّاف بر طلاب اصفهان درون روز غدیر 1292 ق. 596 ص، قطع رحلی، 30 سطری. (کتابخانـه خاندان کلباسی)
70. سماء المقال فی علم الرجال
از: مـیرزا ابوالهدی ابن ابی المعالی کلباسی (1356 ق).
آغاز: الحمد لله الذی ثواقب الفطن عن اكتناه ذاته حاسرة، ونواقب الفكر عن إدراك أوصافه حاصرة، وطوامح العقول عن الاستبار فی معرفته قاصرة، وشواهق الأوهام فی فیفاء نعوته حائرة... أما بعد، فیقول العبد المستسلم لقائد الأمل والمنى، ابن أبی المعالی ابن محمد إبراهیم، أبو الهدی، نجاه الله تعالى بسوابغ ن من مردیـات الهوی: إنـه لا ریب فی شدة الاحتیـاج إلى معرفة الرجال... فلذلك شمرت لنقد شطر من خلاصة نفائس فوائده وكشف الأستار عن وجوه خرائده، وصرفت برهة من الزمان فی تشیید أركان هذا البنیـان، وصنفت هذا الكتاب الذی لم یر مثله فی كتب الأصحاب، فسرّح برید نظرك فی مطاویـه، واغتنم درر الفوائد من ظاهره وخافیـه. وسمّیته بسماء المقال فی تحقیق علم الرجال، ورتّبته علی أركان أربعة.
نسخ بسیـار زیبا: مؤلف، 1340 ق (پایـان کتاب) 1341 ق. (پایـان فهرست مطالب). نسخه اصل با خط خوردگی و اضافات، و حواشی از مؤلف بـه نستعلیق. درون آغاز چهار صفحه فهرست مطالب کتاب بـه نسخ زیبا، و در پایـان چند صفحه بـه نستعلیق زیبا بـه نقل از تکمله امل الآمل سید حسن صدر درون شرح احوال سید مـهدی فرزند صاحب ریـاض و سید احمد رشتی نقل شده، بـه تاریخ سنـه 1340 ق حین تشرف مؤلف بـه کاظمـین. 388 ص، 23 سطری.
71. معراج الشریعة فی شرح منـهاج الهدایة
از: آقا محمد مـهدی بن حاج محمد ابراهیم کلباسی (م: 1278 ق).
شرحی هست مزجی بر کتاب منـهاج الهدایة إلی أحکام الشریعة از فقیـه محقّق حاج محمد ابراهیم کلباسی، پدر شارح، کـه در شش جلد بزرگ تدوین شده و پنج جلد آن شامل طهارت که تا حجّ است. علامـه طهرانی جلد ششم آن را درون نذر و عهد و یمـین دیده کـه در سال 1267 ق تدوین شده. وی همچنین از شرح مفصل مـیر محمد رضا حسینی کلهری کاشانی بر معراج الشریعة استادش آقا محمد مـهدی نام کـه در سه جلد قطور تدوین شده و تا بحث خلل صلاة رسیده است. این جلد از معراج شرح طهارت منـهاج است.
آغاز: الحمد لله الذی هدانا إلی خیر الأدیـان، ونوّر قلوبنا بنور الإیمان... وبعد، فیقول المفتاق إلی الفیض الأبدی محمّد المدعوّ بمـهدی: لمّا كان كتاب منـهاج الهدایة إلی أحکام الشریعة من مصنّفات والدنا وشیخنا المحقّق القمقام، علامة علماء الإسلام، أسوة الفقهاء العظماء، قدوة المحقّقین الکرام، مقتدی الأنام فی زمانـه ومفتی مسائل الحلال والحرام فی أوانـه، زبدة العارفین وقدوة الزاهدین، صاحب الكرامات الشریفة والمقامات الرفیعة، ومؤسّس أساس الشریعة، أدام الله سبحانـه ظلاله، ممتازاً من بنل الكتب المصنّفة فی الفقه بأشیـاء قد خلت عنـها مصنّفات السابقین، ولم یحتو بما یدانیـه صحائف اللاحقین؛ من جودة ترتیب للفتاوی والمسائل، ووجادة تقریر للبراهین والدلائل، مع إشارات هادیة إلی الحقائق، وتنبیـهات منبّهة علی الدقائق، ولوامع كاشفة عن السرائر والفوائد، وتلویحات لائحة إلی المدارك والقواعد، وكنوز تحقیقات تشیر إلی الفروع العالیة، ورموز تدقیقات تنبیء عن المقاصد العلیة. ولقد دعت جلالة ذلك التصنیف دواعی المتدینین والفضلاء الفاضلین الصالحین إلی الاشتغال بـه بالتدرّس والتدریس... فبادرت أن أشرحه شرحاً یكشف الحجاب عن مقاصده ومعانیـه، وبه ترفع الظلام عن مآخذه ومبانیـه، علی غایة من الإیجاز، لا بحیث ینتهی إلی الألغاز، مع تنقیح للمسائل، وتهذیب للدلائل.
انجام: وهو قوله تعالی واتبع ملة إبراهیم حنیفاً والسلام علی من اتبع الهدی ونـهی النفس عن الهوی.
نسخ، کاتب نامعلوم، 1261 ق. درون سال 1319 ق بر حسب وصیت مرحوم بهرام بیک وقف شده است. قطع رحلی، 163 گ، 27 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
72. معراج الشریعة فی شرح منـهاج الهدایة
از: آقا محمد مـهدی بن حاج محمد ابراهیم کلباسی (م: 1278 ق).
جلد دوم کتاب هست در مباحث صلات کـه در شوال 1262 ق بـه اتمام رسیده است.
آغاز: کتاب الصلاة وهی لغة الدعاء علی أشـهر الأقوال وأظهرها للتبادر.
انجام: فإنّ له معهودیة الالسجود فیما یکون الهوی داخلاً فیـه وضعفه ظاهر.
نسخ: محمد تقی بن محمد حسن خوانساری، 1284 ق. عناوین بـه شنگرف. قطع رحلی، 206 گ، 27 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
73. الاحتجاج علی أهل اللجاج
از: ابو منصور احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی (ق 6)
نسخ: محمد سعید بن شمس الدین محمد نائینی، 23 رجب 1013 ق. درون حاشیـه تصحیح شده و نشان بلاغ دارد. عناوین بـه شنگرف. این نسخه از نماء واقع درون اراضی نقش جهان اصفهان از موقوفات سلطان سلیمان صفوی بهادر خان استنساخ شده و در سال 1093 ق وقف شده و وقف نامـه را علامـه مجلسی نگاشته است. 19 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
74. الاستبصار
از: شیخ الطائفه ابو جعفر محمد بن حسن طوسی (م: 460 ق)
نسخ زیبا: مجدالدین بن خواجه مراد شوشتری، غره شعبان 1066 ق. درون حاشیـه تصحیح شده است، با حواشی بـه نستعلیق زیبا، عناوین بـه شنگرف. با تملک محمد علی بن چراغعلی درون 1164 ق و یـادداشتی از محمد حسن بن مرتضی مبنی بر این کـه این نسخه درون سال 1280 ق از وجه منافع ملک وقف مرحوم بهرام بیک از مزرعتین موران و طیرانچی ابتیـاع و وقف شده است.380 گ، 25 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
75. مشارق أنوار الیقین
از: شیخ حافظ رضی الدین رجب بن محمد بن رجب برسی حلّی (ق 9).
آغاز: الحمد لله المتفرّد بالأزل والأبد والصلاة علی أوّل العدد وخاتم الأمد محمد وآله الذین لا یقاس بهم من الخلق أحد.
انجام افتاده: الانسان سر الخلقة ومنتهی الطبیعة وصاحب حضرة خمرت طینة آدم.
نسخ: محمد رضا بن ملا حسن بن ابراهیم نقیب هزارجریبی، ق 12. نسخ زیبا، با یـادداشتی درون صفحه اول بـه نقل از عین الحیـاة آخوند مولانا محمد باقر مجلسی أدام الله فضله. 162گ، 18 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
76. شرح کتاب التوحید
از: قاضی محمد سعید بن محمد مفید قمـی (ق 12).
جلد دوم کتاب هست که درون سال 1099ق تألیف شده است.
آغاز: الحمد لله وسلام علی عباده الذین اصطفی خصوصها محمد المصطفی وآله الأصفیـاء. أما بعد فهذا هو المجلد الثانی من کتاب شرح التوحید للشیخ الفقیـه القمـی رضی الله عنـه تصنیف العبد الضعیف الجانی المتمسک بحبل النبی والوصی محمد بن مفید الملقب بسعید الشریف القاضی القمـی.
انجام: للسعود إلی ثالث الأسفار من شرح هذه الأسرار ثمّ یساعدنا علی الوصول إلی أقصی مبالغ تلک الأخبار إنّه الرؤوف البار والعزیز الغفار وملهم الأسرار.
نستعلیق: کاظم بن ملا عنایة الله ساکن قمشـه، 1260 ق. عناوین بـه شنگرف و در بسیـاری از صفحات نانوشته، 269 گ، 18 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
77. من لا یحضره الفقیـه
از: شیخ صدوق ابو جعفر محمد بن علی بن بابویـه (م: 381 ق).
از آغاز جلد سوم أبواب القضایـا والأحکام که تا پایـان.
نسخ، کاتب نا معلوم، وقف آقا محمد کاظم اصفهانی فرزند حاجی رحیم عطار درون 1129 ق. عناوین بـه شنگرف. درون حاشیـه تصحیح شده، با بلاغی از علامـه مجلسی درون پایـان. 267 گ، 18 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
78. الکافی
از: ثقة الإسلام ابو جعفر محمد بن یعقوب کلینی (م: 328 ق)
از باب الصوفیة علی أبی عبدالله ع که تا آخر فروع و پس از آن روضه کافی.
نسخ زیبا: محمد قاسم ، 8 ربیع الثانی 1061 ق. به منظور عمدة الأکابر، نتیجة الوزراء مـیرزا محمد تقی. دارای سرلوح زیبا، مجدول. با حواشی نستعلیق زیبا. نسخه را حاجی محمد حسن وصایتاً از برادرش حاجی علی عسکر درون 1260 ق وقف کرده است. فهرست مطالب درون 11 برگ درون آغاز آمده است. 442 گ، 29 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
79. تحفة الاخیـار الملتقط من آثار الائمة الاطهار
از: حجة الإسلام سید محمد باقر بن محمد نقی شفتی (م: 1260 ق).
اثری ارزشمند درون بیـان نماز و احکام آن مسمّی بـه تحفة الأخیـار الملتقط من آثار الأئمة الأطهار لتنویر قلوب الأخیـار مرتب بر مقدمـه و چند باب و خاتمـه.
نسخ بسیـار زیبا، کاتب نا معلوم، با سرلوح زیبا، مجدول. عناوین بـه شنگرف و فهرست مطالب بـه شنگرف درون حاشیـه صفحات آمده است. با نسخه صحیح مقابله و در حاشیـه تصحیح شده است. و این نسخه را ملا محمد جعفر و حاج محمد حسن حسب الوصیـه حاجی علی اصغر تاجر قهپایـه درون سال 1251 ق با 18 جلد دیگر بر طلاب علوم دینیـه وقف کرده اند با تولیت حاجی ملا محمد خلف آقا محمد ابراهیم قهپایـه. 252 گ، 28 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
80. ترجمة الخواص
از: ابو الحسن علی بن حسن زواری (ق 10).
این نسخه از آغاز قرآن کریم که تا پایـان سوره کهف را درون بردارد.
نسخ معرب و نستعلیق زیبا: علی رضا ابن مسعود شاه جابری انصاری، 1033 ق. این نسخه را محمد رفیع بن محمد شفیع خوزانی اصفهانی با سایر کتب خود درون ربیع الاول 1063 ق بر طلاب وقف کرده و تولیت آن را با خود و پدرش قرار داده است. 330 گ، 23 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
81. خلاصة المنـهج
از: ملا فتح الله بن شکر الله کاشانی (م: 988 ق).
نسخ: حاجی معصوم بن حاجی ابراهیم تبریزی عباس آبادی، رجب 1039 ق. آیـات بـه شنگرف. این نسخه را سید لطف الله حسینی درون ذی الحجه 1148 ق وقف کرده است. 21 سطری.
82. مجموعه:
چند رساله از شـهید ثانی شیخ زین الدین بن علی عاملی (م: 965 ق) هست بدین شرح:
1. رسالة فی بیـان حکم المحدث فی أثناء غسل الجنابة (10 - 2)
آغاز: مسألة: إذا أحدث المجنب فی أثناء غسل الجنابة...
2. رسالة فی طلاق الغائب (21 - 10)
آغاز: اتفق العلماء کافة علی فضلاً عن أصحابنا علی تحریم طلاق الحائض الحاضر زوجها.
3. رسالة فی الحبوة (38 - 22)
آغاز: الحمد لله الذی حبانا بدینـه القویم.
4. رسالة فی تحقیق نجاسة البئر وعدمـها إذا وقعت فیـه النجاسة (50 - 39)
آغاز: الحمد لله... مسألة: اختلف أصحابنا رضی الله عنـهم فی نجاسة البئر...
5. رسالة فی تحقیق الحکم فیما إذا تیقّن المکلّف الطهارة والحدث وشک فی السابق منـهما(56 - 51)
آغاز: مسألة شریفة إذا تیقّن الطهارة والحدث وشک فی السابق منـهما.
6. رسالة فی تحریم ما تحرم الزوجة منـه من متروکات الزوج (70 - 56)
آغاز: اللهمّ اهدنا لما اختلف فیـه من الحق بإذنک
7. أجوبة مسائل علی بن زهرة (203 - 70)
از: علامـه حلّی و فخر المحقّقین.
آغاز: الحمد لله علی سوابغ ن التوام وصلواته علی سیدنا المبعوث إلی کافة الخاص والعام بالآیـات البینات وتفاصیل الأحکام محمد المصطفی وعترته النجباء الأعلام. وبعد، فهذه مسائل نقلتها من خطّ السائل عنـها وهو مولانا العم الشیخ السعید علاء الدین أبی الحسن علی بن زهرة الحسینی قدّس الله نفسه وتغمّده بالرحمة والرضوان، ومن خطّ المجیب عنـها وهما سیدنا ومولانا الشیخ الإمام العلامة إمام المجتهدین قدوة المسلمـین وعمدة المؤمنین أفضل المتأخرین وأکمل المحققین مکمّل علوم المتقدّمـین وارث علوم الأنبیـاء والمرسلین خلیفة أمـیر المؤمنین سید أهل الشام والعراق شیخ مشایخ المسلمـین علی الإطلاق جمال الملة والحقّ والدین أبی منصور الحسن بن سیدنا ومولانا الشیخ الإمام القدوة العلامة العلامة سدید الدین أبی المظفّر یوسف بن علی بن المطهّر الحلّی قدّس الله سرّه وولده سیدنا ومولانا الشیخ الإمام القدوة العلامة أوحد العصر وفرید الدهر بقیة السلف الکرام عمدة العلماء الأعلام، خاتمة المجتهدین، أفضل فضلاء العالم، خلاصة نوع بنی آدم، فخر الملة والحقّ والدین أبو طالب محمد، أدام الله تعالی أیـامـه… فمن المسائل ما أجاب عنـها کلّ واحد من الشیخین معاً ومنـها ما أجاب عنـها أحدهما منفرداً.
نسخ، کاتب نا معلوم، احمد بن عبد العالی مـیسی عاملی مسائل ابن زهره را مقابله و تصحیح کرده است. 203 گ، 20 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
83. گوهر مراد
از: ملا عبد الرزاق بن علی بن حسین فیـاض لاهیجی (م: 1051 ق).
نسخ: محمد مؤمن بن محمد حسین شـهیر بـه مـیرزا بابای آشتیـانی، 7 رجب 1244 ق. شکسته نستعلیق، عناوین بـه شنگرف، درون حاشیـه تصحیح شده است. 192 گ، 19 سطری. (کتابخانـه سید محمد احمدآبادی)
84. الکافی
از: ثقة الإسلام ابو جعفر محمد بن یعقوب کلینی (م: 328 ق)
این نسخه از کتاب النکاح که تا پایـان روضه کافی است.
نسخ: محمد علی بن مـهر علی جزی برخوار، 1046 ق. درون مکّه مکرّمـه درون شدّت قحط و غلا و انعدام قوت درون مکه. کاتب این نسخه را با جلد اول آن کـه اصول هست و کتب عبادات که تا حج کـه هر دو بـه خط او بوده با جمـیع کتبش کـه به 150 جلد رسیده وقف بر اولاد ذکور خود محمد باقر و محمد صفی نموده است. درون پایـان، جدول احوالات چهارده معصوم درون دو صفحه بـه سال 1053 ق کتابت شده است. عناوین بـه شنگرف. با حواشی بـه خط نستعلیق. قطع رحلی، 309 گ،30 سطری. (کتابخانـه مدرسه جده کوچک)
85. رشحات سمائی درون احوال شیخ بهائی
از: محمد علی بن زین العابدین معلّم حبیب آبادی (م: 1396 ق).
شرح حال محققانـه شیخ بهائی هست در مقدمـه و سیزده فصل. بعد از آن درون خاتمـه کتاب شرح حال مـیرزا سلیمان خان رکن الملک نایب الحکومـه اصفهان کـه جامع عباسی شیخ بهائی را بـه چاپ رسانده و آیـات عظامـی کـه حاشیـه آنان درون چاپ مزبور چاپ شده کـه عبارتند از: شیخ محمد تقی آقا ، سید اسماعیل صدر و آقا سید محمد کاظم یزدی صاحب عروة الوثقی. شرح حال مؤلف نیز درون آغاز کتاب درون پنج صفحه آمده است. این کتاب درون اصل بنا بوده کـه با جامع عباسی چاپ شود.
در پایـان کتاب چند تقریظ بر آن بدین شرح آمده است:
1. تقریظ و اجازه آیة الله حاج مـیرزا محمد رضا کلباسی، 1337 ق.
2. تقریظ آقا شیخ اسد الله بن محمود گلپایگانی، 1337 ق.
3. تقریظ و اجازه حاج مـیرزا محمد تقی اصفهانی صاحب مکیـال المکارم، 1338 ق.
4. قصیده مـیرزا رجاء زفره ای درون تقریظ و تاریخ کتاب.
5. قصیده مؤلف درون تاریخ تألیف کتاب کـه بیت پایـانی آن چنین است:
خواستم تاریخش از جمعی کـه در یکجا همـه
سر یکی ناگه درآورد و به تاریخش سرود:
سر بـه هم آورده بودیم همچو چرخ آسیـاب
جمله احوال بهائی درج شد درون این کتاب 1332
آغاز: الحمد لله الذی نوّر قلوبنا ببهاء دین الإسلام وشرح صدورنا بشرح أحوال العلماء الأعلام. و بعد چنین گوید روسیـاه درگاه یزدانی و شرمسار دربار ربّانی أقلّ المعلّمـین محمد علی ابن مرحوم ملا زین العابدین معلم حبیب آبادی برخواری اصفهانی... کـه این کتابی هست نامـیده شده بـه رشحات السمائی درون احوال شیخ بهائی کـه آن را تألیف کردم به منظور نسخه ای از کتاب جامع عباسی آن بزرگوار کـه چاپ رکن الملک بود... و آن مبنی هست بر مقدمـه و سیزده فصل و خاتمـه.
نسخ: مؤلف، 8 شعبان 1335 ق. دی ماه 1286 ش. 90 گ، 34 سطری. (کتابخانـه علامـه روضاتی)
86. امالی درون احوال علماء
از: محمد علی بن زین العابدین معلّم حبیب آبادی (م: 1396 ق).
مجموعه ای هست از شرح احوال علما و شعرا و فوائد تاریخی و کتاب شناسی وغیره کـه در سال 1328 ق (1342 ش) آغاز بـه نوشتن آن شده است. برخی از عناوین مـهم آن بدین شرح است:
1. احوال مـیرزا اشتها شاعر، 2. احوالات حاجی مـیرزا عبدالغفار خان نجم الدوله، 3. حکایت امام جمعه های اصفهان، 4. احوالات شیخ مرتضی انصاری، 5. احوالات شیخ مرتضی ریزی، 6. شرح حالات آقا اصفهانی، 7. احوالات حاج مـیرزا رضا کرباسی کما سمعت من لسانـه المبارک، 8. اجازه شیخ احمد احسائی بـه حاج محمد ابراهیم کلباسی، 9. ترجمـه شیخ محمد رضا جرقویـه ای بـه قلم سید احمد روضاتی، 10. شرح حال مـیرزا رجاء زفره ای بـه خط خودش، 11. صورت اجازه سید ابوالقاسم دهکردی بـه حاج مـیرزا محمد تقی یزدآبادی، 12. شرح احوال آقا سید ابوالقاسم دهکردی بـه خط خودش، 13. احوال آقا مـیرزا عبدالرحیم کلباسی از زبان خودشان، 14. اجازه حاج مـیرزا ابوالهدی کلباسی بـه شیخ عبدالحسین گروسی، 15. شرح حال وحید دستگردی از خط خودش، 16. شرح حال علمای سلسله نحوی های هرند، 17. شرح حال مـیرزا محمد حسین همدانی بـه نقل از ندیم الملک، 18. شرح حال حاج مـیرزا محمد تقی یزدآبادی، 19. اعقاب مـیرزا علاء الدین گلستانـه، 20. شرح حال آخوند ملا محمد حسین پشارکی بـه نقل از خود او، 21. شرح حال مـیرزا علی محمد اژیـه ای، 22. شرح حال حاجی مفاخر الدوله سید مـیرزا مـهدی خان نبوی از زبان خود وی، 23. صورت اجازه آقا سید حسن صدر بـه آقا شیخ محمد رضا ، 24. شرح احوال دویست نفر از علمای اصفهان بـه نقل از معجم البلدان و معجم الأدباء یـاقوت حموی، 25. احوالات شیخ عبدالحسین محلاتی بـه نقل از دیباچه مغتنم الدرر ومنتخب الغرر، 26. شرح احوال مـیرزا احمد عرفان از زبان خودش، 27. شرح حال سادات لقمانی های اصفهان، 28. احوال حاج مـیرزا بدیع درب امامـی بـه نقل از فرزندش حاج مـیرزا فتح الله، 29. شرحی از سادات حسینی محله شـهشـهان اصفهان و امامزاده معروف آن، 30. نسب نامـه سادات دهکردی ها و مـیردامادی های سده، 31. صورت اجازه آقا سید ابوالقاسم دهکردی بـه مـیر محمد مـهدی امام جمعه، 1347 ق. 32. صورت اجازه آخوند ملا محمد حسین فشارکی بـه همو درون 1348 ق. 33. صورت اجازه سردار کابلی بـه آقا صدرالدین کلباسی،1371 ق. 34. اجازه مؤلف بـه سید عباس کاشانی،1383 ق. 35. اجازه مؤلف بـه شیخ مـیرزا محمد باقر ساعدی مشـهدی، 1383 ق. 36. اجازه مؤلف بـه سید محمد علی روضاتی، 1385 ق.
نسخ: مؤلف، 226 ص، سطور مختلف. (کتابخانـه علامـه روضاتی)
87. عرش سماء التوفیق
از: سید محمد عبدالحسیب بن احمد بن زین العابدین علوی عاملی (م: 1121 ق).
تفسیر فارسی بسیـار مفصّلی هست با عبارات انـه مرسوم عصر صفوی کـه به شاه سلیمان تقدیم شده است. این نسخه شامل تفسیر سوره حمد و بقره است.
آغاز: زینت طلعت عنوان تفسیر و بیـان هر مقام بـه عقود جواهر ثناء حضرت ملک علامست... وبعد چنین گوید خادم دین مبین سید اصفیـا و متمسّک بـه حبل المتین ملّت بیضا... کـه به مقتضای مضمون صدق مقرون و فحوای مدلول لازم القبول: العبد یدبّر والله یقدّر، حسب الاقتضای ارقام اقلام تقدیرات دیوان قضا و قدر، و تصویرات مصوّر نگارخانـه ابداع افلاک و عناصر مشخص خاطر... رخت عزیمت بـه صوب بحر تنزیل و عمّان قرآن کشیده، زمانی بـه نظاره فضای دلگشای مامن محکمات مشغول گشته، بـه استشمام نسیم عنبر شمـیم معارف و دقایق، ابتهاج و انبساط مـی نمود.
انجام: غفرانک ربّنا وإلیک المصیر... و حضرت رسول بـه استدعاء جبرئیل بـه معرض مناجات کلمات سابقه درآمد.
نسخ بسیـار زیبا، کاتب نامعلوم، ق 12. 916 ص، 29 سطری.
88. نجاة المؤمنین
از: ملا حسینعلی بن نوروز علی تویسرکانی اصفهانی (م: 1286 ق)
آغاز: الحمد لله... امّا بعد، چنین گوید اقلّ خلق الله حسینعلی التویسركانی كه این مختصری هست در اصول دین و بیـان اعتقادات لازمـه و معارف حقّه درون معرفت اخلاق حسنـه و صفات جمـیله و اوصاف ذمـیمـه و رزائل دنیـه، و در تشخیص معاصی و تفرقه مابن صغائر و كبائر. و تألیف نمودم این رساله را از به منظور فرزندی قرّة العینی محمّد، طوّل الله عمره و رزقه خیر الدنیـا والآخرة، و جعله من العلما العاملین، بجاه خیر خلقه محمّد وآله الطیبین. امـید كه خداوند عالم، آن فرزندی و سایر برادران دینیـه را از این مختصر منتفع و بهره مند فرماید، و ثواب آن را در یوم لاینفع مال ولا بنون عاید این روسیـاه گرداند، بمنّه و فضله، إنّه ذوالفضل العظیم و الجواد الكریم و الرؤف الرحیم. و مرتّب نمودم این كتاب را بر یك مقدّمـه و دو مقصد و خاتمـه.
انجام: علاوه بر این كه عقل نیز حكم مـی كند بـه عدم منافات، همچنانكه بعد از تأمل تام، واضح و لایح است.
نسخ زیبا، غره ذی الحجه 1278 ق. کاتب نامعلوم، نسخه را حسین بربری با نسخه صحیح مقابله و تصحیح کرده و مؤلف درون آغاز صحت آن را تأیید کرده و عمل بـه آن را موجب برائت ذمـه از تکلیف الهی دانسته است. با نشان تملک مـیرزا محمد باقر تویسرکانی درون 1368 ق. 13 سطری. (کتابخانـه دکتر سید احمد تویسرکانی)
89. إشراقات الایـام لافاضات الانام
از: حاج مـیرزا محمد رضا بن عبد الرحیم کلباسی (م: 1383 ق).
مباحث ارزشمند درون اخلاق و سیر و سلوک کـه در 26 اشراق مدوّن شده و حکایت از ذوق سرشار مؤلّف و مـهارت او درون تبنیب مسائل اخلاقی است.
آغاز: الحمد لله الّذی خلق الإنسان، وجعله أفضل أنواع الأكوان، و صّیره نسخة لما أوجده من عوالم الإمكان، و أظهر فیـه عجائب قدرته القاهرة، و أبرز فیـه غرائب عظمته الباهرة؛ فربط بـه الناسوت باللاهوت، و أودع فیـه حقایق الملك و الملكوت، و خمّر طینته من الظلمات و النور، و رکّب فیـه دواعی الخیر و الشرور، و عجّنـه من الموادّ المتخالفة، و جمع فیـه القوی و الأوصاف المتناقضة، ثمّ ندّبه إلى تهذیبها بالتقویم والتعدیل، و حثّه على تحا بعد ما سهّل له السبیل... و بعد، این شكسته بستهاى هست موسوم بـه إشراقات الأیـام لإفاضات الأنام بـه زبان قال، از این بنده پر وزر و وبال، محّمد رضا الكلباسی الأشتری أبلغه الله نـهایة الآمال به منظور شرح احوال و نیل بـه مقام قرب ذوالجلال. مسئول از درگاه ایزد متعال كه بـه او نفع بخشد بـه مؤلّف پر اختلال وسایر برادران را درون جمـیع احوال.
انجام: تمام شد آنچه اراده نموده بوده ام از نصیحت برادران ایمانی و اخلاء روحانی، و وصیت مـی نمایم آنـها را كه چون این اشراقات را بخوانند بر خواندن آن قانع نشوند، بلكه بـه مقتضای آن رفتار نمایند و سلوک كنند؛ که تا آن كه از قید و بند عالم طبیعت رهایی یـابند، و سیر عالم ملكوت نمایند. و امـیدوارم بـه خوانندگان و بزرگان كه این حقیر فقیر را بـه دعای خیری یـاد نمایند.
نسخ زیبا، عبّاس بن حسین دستجردی برخواری [مصباح]، 21 شعبان 1346 ق. 82 گ، 16 سطری. (کتابخانـه حاج شیخ احمد کلباسی)
90. رسالة فی حکم الفرار من الحقوق
از: سید علی بن حسین حسینی برزانی اصفهانی (م: 1369 ق).
رساله ای هست فقهی و ابتکاری درون بحث حکم فرار از حقوق کـه در کتب فقهی باب مستقلی به منظور آن باز نشده و مؤلف آن را از ابواب مختلف فقه جمع آوری کرده است. وی درون چند موضع از آخوند خراسانی با عنوان استاد نقل قول کرده است.
آغاز: الحمد لله الذی دلّ علی ذاته بذاته النافذ أمره فی جمـیع خلقه وناصیتنا بیده ولا یمکن الفرار من حکومته... أمّا بعد، فیقول الفقیر إلی الله تعالی، علی بن الحسین الحسینی البرزانی: هذه رسالة فی حکم الفرار من الحقوق، ولیس فی الفقه باب لذلک، بل أفراده متشتتة فی أبواب مختلفة، بل بعض أفراده لا ذکر له أصلا فی الکتب الفقهیة، بل مستحدثة العنوان من المتأخرین؛ کالصلح للفرار من الدین. ومن مصادیقه: ذهاب المکلف عمداً إلی مکان صار فیـه فاقد الطهورین؛ للفرار من الصلاة. ومنـها: إراقة الماء قبل الوقت؛ حتی لا یکلف بالوضوء بعد الوقت أو بعد الوقت. ومنـها: شرب المرقد؛ للفرار من الصلاة. ومنـها: شرب الدواء الموجب للإغماء أو الجنون؛ للفرار من الصوم والصلاة ونحوهما. ومنـها: شرب المرئة دواء یدر حیضاً؛ للفرار من الصلاة والصوم فی یوم الحار ... بعض حقوق الزوج. ومنـها: سفر الرجل للفرار من بعض حقوق الزوجة، أو من صوم یوم الشک، کما فی الخبر. ومنـها: صلح حقّ الرجوع فی الطلاق. ومنـها: عدم احتساب ماله؛ للفرار من الخمس. ومنـها: عدم النظر فی طومار ماله؛ للفرار من الزکاة، أو من وجوب أزید من نصاب واحد. ومنـها: عدم الاحتساب؛ للفرار من الحج. ومنـها: انسداده طرق الأخبار علیـه؛ لئلا یطّلع علی وجوب الخروج للجهاد. ومنـها: صلح المال لأحد؛ لحرمان الورثة بعد فوته. ومنـها: ردّ الوصیة؛ للفرار من تکلیف الوصیة. ومنـها: توبة الزانی قبل قیـام البینة علیـه؛ للفرار من الحدّ. ومنـها: من وجب علیـه الحدّ الکعبة؛ للفرار من الحدّ. ومنـها: الفرار من الحفیرة؛ للفرار من الرجم لو ثبت ذنبه بالإقرار، لا بالبینة وأشباهها. ومنـها: توبة اللاطی قبل قیـام البینة علیـه؛ للفرار من الحدّ. ومنـها: التماس السارق صاحب المال بالهبة قبل الرفع إلی الإمام؛ للفرار من الحدّ. ومنـها: فی باب القصاصابقه. وأیضاً له مصادیق اخری، ویحتمل أن تأتی فی ضمن ذکر هذه المسائل. ورتّبتها علی مقدمة وذیلها وخاتمة.
نسخ مؤلف، ق 14، 56 گ، 17 سطری. (نسخه خاندان مؤلف).
91. أصول الفقه
از: سید علی بن حسین حسینی برزانی اصفهانی (م: 1369 ق).
مباحث استصحاب، تعادل و تراجیح و قطع بر مبنای مباحث شیخ انصاری درون رسائل.
نسخ: مؤلف، 1339 ق (پایـان تعادل و تراجیح و قطع). درون آغاز نسخه 15 صفحه تحت عنوان الکلام فی الخمس بـه خط مؤلف قرار دارد. 660 ص، 20 سطری. (نسخه خاندان مؤلف).
92. اجازات
اجازات اجتهاد سید علی بن حسین حسینی برزانی هست بدین شرح:
1. اجازه آیة الله العظمـی مـیرزا محمد علی شاه آبادی،
اجازه اجتهاد و روایت هست در هفت صفحه بـه تاریخ 7 شوال 1338 ق. کـه در آن مشایخ خود را چنین ذکر کرده است: «أحدهم وأوحدهم: والدی العلامة، شیخ العلماء والمجتهدین ـ أفاض الله علیـه شآبیب الغفران ـ عن شیخه واستاده، العبد المؤتمن، شیخ الأواخر، الشیخ محمد حسن صاحب الجواهر قدّس سرّه.
ومنـهم: السید السند العماد والرکن المعتمد فی الاستناد، سید العلماء وسند الفقهاء، وحید عصره فی التألیف بل کلّ عصر، وفرید دهره فی الترصیف، ذخر الاوائل وفخر الاواخر، الامـیر محمد باقر ال الخوانساری قدّس سرّه صاحب روضات الجنّات. ومنـهم: سید الأوائل والأواخر، علامة عصره وزمانـه وفهامة دهره وأوانـه، الحبر العلام والبحر الموّاج القمقام، جامع المعقول والمنقول، حاوی الفروع والاصول، أستادنا الاستناد، الامـیر محمد هاشم ال قدس الله تربته الزکیة».
2. اجازه آیة الله العظمـی آخوند ملا محمد حسین فشارکی
اجازه اجتهاد و روایت هست در چهار صفحه بـه تاریخ 26 جمادی الأول 1328 ق. کـه در آن مشایخ خود را چنین ذکر کرده است: «شیخی وأخی، العالم الناسک السالک السدید، الفقیـه الوحید فی أوانـه ومن إلیـه انتهت الریـاسة العامة فی الاجتهاد، والتقلید منـه شاع بنن الخواصّ والعوامّ واستقام، لکلّ من استفاد منـه وحضر درسه فی أیـام، وبلغ الاجتهاد واستجاز منـه العلماء، ولم نر مثله فی ترویج الاحکام وهدایة الناس، فإنّه بنة العلماء کالبدر فی النجوم فی هذه الفضیلة، ومن مـیامن أنفاسه وبرکات تعلیماته بلغ جمع کثیر وجمّ غفیر رتبة الاجتهاد، واهتدی کافة أهالی اصفهان إلی أحکام شرع سید الأنام ـ صلوات الله علیـه وآله ـ والآن قبره الشریف مزار عامة اهل اصفهان فی بقعة تخت فولاد؛ مولانا ومن علیـه اعتمادنا الآخوند ملا محمد باقر الفشارکی؛ عن شیخه وأستاده... سید العلماء والمجتهدین ورئیس الفقهاء والمحققین، الشیخ المؤتمن والسید السند المستحسن الآقا مـیر سید حسن».
3. آیة الله سید محمد رضا رضوی خوانساری
اجازه اجتهاد و روایت هست در چهار صفحه بـه تاریخ 6 جمادی الثانی 1339 ق. مجیز مشایخ خود را نام نبرده است.
4. آیة الله العظمـی سید صدرالدین صدر
اجازه حسبیـه و روایت هست که درون آن از شیخ روایتش «حجة الاسلام والمسلمـین آیة الله فی الأرضین، سیـادة السید الخال الأعظم، أبی محمد السید حسن الصدر طاب ثراه» نام شده است.
93. مجموعه:
چند رساله فقهی هست از: مـیرزا حبیب الله بن سید هدایة الله بن مـیرزا محمد باقر روضاتی:
1. رسالة فی الحبوة
آغاز: الحمد لله الذی حبانا بجوده أشرف أدیآن المرسلین وهدانا بمنّه إلی إیمان المـهتدین... وبعد، فهذه رسالة شریفة فی الحبوة وهی نوع من المـیراث یمنع منـها ما منع منـه کالقتل والکفر والرقّ إلا أنّ هذا ذاتی... علی المختارمن الموانع بل هی کالدین یأخذه الولد الأکبر قبل المـیراث.
2.رسالة فی القرعة
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فهذه رسالة فی القرعة والبحث عنـها یقع فی مقامات خمسة.
3. رسالة فی الولایـات
آغاز: الحمد لله خالق النور والظلم والولی علی ولد آدم وله الثناء علی ما أنعم... وبعد فیقول العبد الآثم الجانی حبیب الله بن هدایة الله ال الاصفهانی أذاقهما الله من القطوف الدوانی إن: هذه رسالة فی الولایـات جعلتها تذکرة لنفسی ولمن أراد أن یتذکّر من إخوانی.
4. رسالة فی منجّزات المریض
آغاز: الحمد لله... أما بعد فیقول المذنب المحتاج إلی رحمة ربّه ابن العالم الجلیل والفاضل المتبحّر النبیل الآغا مـیرزا هدایة الله أدام الله وجوده حبیب الله ال عفی عنـه اختلف الأصحاب فی منجزات المریض وهی من عویصات المسائل وأمّهات المعاضل و لذا خطر ببالی الفاتر أن أکتب بفهمـی القاصر شیئاً فی حلّ هذه المسألة ما تشتاقه الطباع السلیمة والأفهام المستقیمة.
5. نـهایة القصوی فی شرح العروة الوثقی
چند صفحه از شرحی هست که مؤلف بنا داشته بر عروة الوثقی بنویسد و ظاهراً بشم از این مقدار ننوشته است. شارح درون خطبه خود از 63 کتاب نام؛ از این رو درون رساله ای مستقل بـه کتب مزبور و مؤلفین آنـها را درون هفت صفحه بزرگ معرفی کرده است.
آغاز: الحمد لله الذی هدانا بشرایع الإسلام للعمل بآیـات الأحکام وفضّلنا علی سائر الأمم بجوامع الکلم وجواهر الکلام وجعلنا من المتمسّکین بالعروة الوثقی الکافیة بوسائل الشیعة ومصباح الشریعة تبصرة لأولی الأفهام.
نسخ مؤلف، 1343 ق. (پایـان رساله چهارم). 15 سطری. (نسخه خاندان مؤلف).
94. اجازات
اجازات اجتهاد و روایت مـیرزا حبیب الله روضاتی نواده صاحب روضات هست بدین شرح:
1. اجازه آیة الله العظمـی آخوند ملا محمد حسین فشارکی
اجازه اجتهاد و روایت هست در پنج صفحه بـه تاریخ 8 جمادی الثانی 1343 ق. کـه در آن از شیخ خود چنین یـاد کرده است: «الشیخ الجلیل والعالم النبیل الکامل النبیـه المحقّق المدقّق الفقیـه الوحید الفرید، شیخ العلماء العاملین والفقهاء البارعین، مرجع العلماء والمتعلمـین فی الاعصار والامصار ومن علیـه الاعتماد فی الإجازات والتصدیقات، البحر القمقام، علم الأعلام، رکن الإسلام، الناسک العابد العارف السدید، الشیخ زین العابدین المازندرانی». این اجازه را آیة الله سید حسین حسینی اصفهانی نیز تأیدل کرده است.
2. اجازه آیة الله العظمـی مـیرزا محمد حسین نائینی
اجازه روایت هست که بعد از رؤیت برخی از رسائل تألیفی مجاز درون 14 ربیع الثانی 1344 ق نگاشته شده و به درجات فضل و کمال مؤلف اشاره شده است. مجیز مشایخ خود را چنین برشمرده است: «عن الشیخین العالمـین العلمـین الأورعین الأطهرین، وحیدی دهرهما وفقیـهی عصرهما: الحاج المـیرزا حسین المـیرزا خلیل الطهرانی ال والشیخ محمد طه نجف قدّس سرّهما».
آیة الله العظمـی حاج شیخ عبدالکریم حائری نیز این اجازه را تأیید کرده و به او اجازه روایت داده است.
3. آیة الله حاج شیخ علی اکبر نـهاوندی
اجازه روایت هست به تاریخ 1354 ق کـه در آن از مشایخ خود چنین نام است: «آیة لله العظمـی والعالم المتعبد الأوّاه الحاج الآقا المـیرزا حبیب الله الرشتی الغروی... وعن السید السند والرکن المعتمد، الحائز لجمـیع العلوم والفنون، والطائر بجناح فکره الصائب علی أشجار العلوم الشرعیة بتمام الغصون، السید أبوالقاسم الإشکوری الجیلانی، صاحب جواهر العقول فی شرح فرائد الأصول، وبغیة الطالب فی حاشیة المکاسب». آیة الله نـهاوندی درون سال 1360 ق بعد از مشاهده تألیفات مرحوم روضاتی، اجتهاد وی را نیز درون حاشیـه اجازه فوق تأیید فرموده است.
آیة الله العظمـی سید محمد حجّت کوه کمری نیز درون حاشیـه اجتهاد او را تأیید کرده است.
4. آیة الله سید حسین حسینی اصفهانی (داماد آیة الله العظمـی سید ابوالحسن اصفهانی).
اجازه اجتهاد و روایت هست به تاریخ غره ربیع الاول 1365ق. کـه در آن از مشایخ خود «العلمـین الآیتین: المولی المـیرزا محمد تقی الشیرازی وشیخ الشریعة الاصفهانی، قدس الله روحهما» یـاد کرده است.
5. علامـه شیخ محمد حسین کاشف الغطاء.
اجازه اجتهاد و روایت هست به تاریخ غرّه ربیع الاول 1365 ق.
6. اجازه روایت سید صدرالدین صدر بـه سید عبدالحسین بن مـیرزا حبیب الله روضاتی، 1372 ق.
95. اجازات
1. اجازه اجتهاد از آخوند ملا حسینعلی تویسرکانی بـه شاگردش آقا سید عبدالغفّار تویسرکانی درون چهار صفحه. وی مجاز را با القاب فراوان ستوده و از او با عناون « الأخ العزیز والمولی الشفیق الرفیق» یـاد کرده و به او اجازه داده کـه روایت کند از او از: «شیخی وأستادی ومن علیـه فی العلوم الشرعیة استنادی واعتمادی، رئیس المحققیق، زبدة المدققین، علامة عصره، وحید دهره، التقی النقی، الشیخ محمد تقی، نوّر الله مرقده». این اجازه بدون تاریخ است.
2. اجازه روایت از آخوند تویسرکانی بـه آقا سید عبدالغفّار، درون چهار صفحه بـه تاریخ محرّم 1279ق. درون این اجازه با القاب عالی از مجیز نام و از شیخ محمد تقی صاحب هدایـه بـه عنوان شیخ روایت یـاد کرده است.
3. اجازه اجتهاد و روایت علامـه مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی بـه مـیرزا محمد علی تویسرکانی اصفهانی درون شش صفحه، بـه تاریخ 1297ق. درون آن از پدر خود مـیر زین العابدین خوانساری و استاد اعظم مـیر سید حسن اصفهانی مدرّس، و استادش أعلم علماء الزمان شیخ مرتضی انصاری و شیخ فقیـه نبیـه شیخ مـهدی بن الفقیـه الأعظم شیخ علی کاشف الغطاء و جمعی از تلامذة شیخ اجل افقه صاحب جواهر الکلام روایت کرده است.
4. اجازه اجتهاد و روایت علامـه مـیرزا محمد باقر خوانساری صاحب روضات الجنّات بـه مـیرزا محمد علی تویسرکانی اصفهانی درون سه صفحه، بـه سال 1297ق. کـه در آن او را «ولدنا الروحانی ومددنا الإیمانی» خوانده و در آن از پدر خود و حجة الاسلام سید محمد باقر شفتی نقل روایت کرده است.
5. اجازه اجتهاد آخوند ملا محمد باقر فشارکی بـه مـیرزا محمد علی تویسرکانی اصفهانی درون پنج صفحه، بـه سال 1300ق.
6. اجازه اجتهاد و روایت آخوند ملا محمد حسین فشارکی بـه مـیرزا محمد باقر بن عبدالغفّار تویسرکانی درون دو صفحه، بـه سال 1346ق. (کتابخانـه دکتر سید احمد تویسرکانی)
96. اجازات
1. اجازه اجتهاد آخوند ملا محمد باقر فشارکی بـه مـیرزا عبدالرزّاق بن مـیرزا عبدالجواد اصفهانی (م: 1319 ق) پدر مـیرزا محمد تقی اصفهانی (صاحب مکیـال المکارم). درون پنج صفحه کـه مجیز با تجلیل فراوان و القاب عالی بـه وی اجازه اجتهاد داده و تصدّی قضاء و مرافعات و رفع خصومات را به منظور او مجاز شمرده است.
2. اجازه مـیرزا محمد تقی اصفهانی بـه شخصی کـه نامش درون اجازه نیـامده است، 1348ق.
مشایخ مجیز درون این اجازه عبارتند از: 1. حاج آقا منیر الدین بروجردی از حاج شیخ محمد باقر ، شیخ زین العابدین مازندرانی و مـیرزا حبیب الله گیلانی. 2. مـیرزا محمد حسن [هزارجریبی] از صاحب جواهر 3. سید ابوالقاسم دهکردی از آخوند خراسانی، محدّث نوری و مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی. اجازه بـه خط سید محمد فقیـه احمدآبادی فرزند مجیز هست در شش صفحه کوچک.
3. اجازه مـیرزا محمد طبیب زاده اصفهانی بـه سید محمد فقیـه احمد آبادی، فرزند صاحب مکیـال، 1358ق.
در این اجازه بـه اشتغال مجاز بـه تحصیل و ارشاد و تألیف اشاره شده و از آثار او کنز المرام فی أعمال شـهر الصیـام و مفتاح الشرف نام شده است. مشایخ مجیز عبارتند از: 1. أفقه فقهاء عصره آخوند ملا محمد حسین فشارکی 2. عالم ربّانی جامع المعقول والمنقول شیخ ابوالفضل ریزی لنجانی شاگرد مـیرزا حبیب الله گیلانی. اجازه بـه خط مجیز هست در پنج صفحه.
4. اجازه مـیرزا حسین فقیـه سبزواری بـه سید محمد فقیـه احمد آبادی، 1357ق.
مشایخ مجیز عبارتند از آیـات عظام: نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی و سید حسن صدر. اجازه بـه خط مجیز هست در یک صفحه. (کتابخانـه فقیـه احمدآبادی).
97. مجموعه:
1. إرشاد المسلمـین إلی أولاد أمـیرالمؤمنین (62 - 1)
از: سید عبدالله بن محسن ثقة الإسلام اصفهانی (م: 1382ق).
شرح حال آباء و اجداد مؤلف هست که بـه ابو عبد الله حسین الأصغر فرزند حضرت امام سجاد علیـه السلام منتهی مـی گردد. سی و چهارمـین فرد سلسله، مـیر عبدالرزّاق درون سال 1132ق از سبزوار بـه اصفهان آمده و توطّن نموده، چنانچه قبل از آن بنی اعمام او از جمله پدر عالم بزرگ مـیر بهاء الدین مختاری بـه نائین آمده و سگزیده بودند. فرزندش: آقا مـیر ابو صالح بن عبدالرزّاق از اجلّه سادات بوده و حاجی کلباسی درون طفولیت بـه اتّفاق پدرش خدمت او رسیده. فرزندش: آقا مـیر اسمـاعیل واعظ و امام جماعت مسجد شاه اصفهان بوده، و اولاد و احفاد او سلسله بزرگی را درون اصفهان تشکیل داده اند. اعلم اولاد او عالم نحریر مـیر محمد باقر امام جماعت مسجد شاه و مدرّس مدرسه مـیرزا مـهدی بوده و هفت پسر داشته کـه همگی از علما و بزرگان عصر خود بوده اند. اوّل: مـیر محمد صادق واعظ و امام جماعت مسجد شاه است، و سادات مـیر محمد صادقی از نسل او مـی باشند. دوّم: حاج مـیر اسماعیل هست که پسرش امـیر علی اکبر از شاگردان حاجی کلباسی و سید شفتی بوده و مؤلّف او را درون سنّ متجاوز از نود سالگی درک کرده کـه چشمانش نابینا بوده. نواده اش مـیرزا علی اصغر بن مـیرزا جعفر بن مـیر علی اکبر از شاگردان آخوند خراسانی بوده، و مؤلّف درون صغر سنّ مقداری از سطوح فقه و اصول را نزد او خوانده است. سوم: مـیر علی نقی بن مـیر محمد باقر است، جدّ آیة الله سید عبدالحسین طیب. هفتم: مـیر سید علی بن مـیر محمد باقر از شاگردان آقا محمد بیدآبادی بوده، اولاد او از مفاخر شیعه بوده اند: 1. علامـه محقّق آقا مـیر سید حسن مدرّس از تلامذه حاجی کلباسی و شریف العلماء مازندرانی و صاحب جواهر، کـه فرزندانش: امـیر سید علی از شاگردان شیخ انصاری، و امـیر محمد تقی از شاگردان شیخ هادی تهرانی و مـیرزای شیرازی بوده اند. 2. مـیر محمد حسین بن مـیر سید علی، کـه به اتفاق برادر خود نزد شریف العلماء و صاحب جواهر تحصیل کرده و از علمای بزرگ اصفهان بوده است. 3. مـیر محمد باقر بن مـیر سید علی کـه معروف بـه زهد و عبادت بوده، و فرزندش آقا سید محسن (پدر مؤلّف) از شاگردان شیخ انصاری و فاضل اردکانی و دیگران بوده و شرحی بر منظومـه بحر العلوم نوشته است. مؤلّف درون خاتمـه شرح حال خود را نگاشته و وصیت نامـه مفصّل خود را آورده است. تاریخ تألیف 1345 ق.
آغاز: نسیم عطرسای حمد و ثنای واجب الوجودی را سزاست کـه شجره نبوّت را بـه باران رحمت خویش تربیت فرموده و اغصان پر ثمر ولایت را بر سر موجودات سایـه فکن نموده... وبعد، چنین گوید گناهکار سیـه روزگار عبد الله بن محسن بن باقر بن علی بن باقر بن مـیر اسماعیل بن مـیر ابوصالح بن مـیر عبدالرزّاق بن سید محمد بن مـیر ابوالمعالی...
2. اجازة الحدیث (79 - 63)
اجازه روایی مفصلی هست که سید عبدالله ثقة الاسلام درون ماه محرّم 1373 ق. به منظور فرزند خود سید محمد کاظم مدرّس صادقی نگاشته و در آن تصریح بـه اجتهاد وی کرده و از هشت نفر از مشایخ خود نام است: 1. حاج مـیرزا حسین خلیلی طهرانی 2. سید مرتضی كشمـیری 3. آخوند خراسانی 4. سید محمد كاظم یزدی 5. شیخ الشریعة اصفهانی 6. محدّث نوری 7. شیخ لطف الله مازندرانی 8. علامـه مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی.
نسخ: سید مصلح الدین مـهدوی اصفهانی، 1382 ق. 40 گ، 19 سطری. (کتابخانـه مـهدوی)
98. احکام مواریث
از: ملا علی اکبر بن محمد باقر اژه ای اصفهانی (م: 1232 ق).
آغاز: این رساله ای هست در بیـان احکام مواریث بـه جهت آسانی بر اطلاع احوال و اقسام و سهام وراث مشتمل هست بر مقدمـه و چند فصل. امّا مقدّمـه، بدان کـه استحقاق ارث بردن بـه یکی از دو چیز مـی باشد یـا نسب هست یـا سبب است.
انجام: و به شفاعت سید ثقلین بهره مند گرداند برادران دینی را بمحمد وآله. وقد فرغ من تسوید هذه النسخة الشریفة المـیمونة من مؤلفات الفاضل الکامل المحقّق المدقّق جامع الفروع والأصول، حاوی المعقول والمنقول، الموفّق بتوفیقات الله الملک المنّان، المؤید بتأییدات الربّ المستعان، الحبر المعظّم والنحریر المکرّم والصاحب المحترم، أستاد الأعظم، المقرّب إلی الله الأکبر مولانا ملا علی اکبر سلّمـه الله تعالی فی الدارین بحق الحیدر والصفدر.
نسخ: ابوتراب بن ابوالقاسم حسینی نطنزی، 1222 ق. با حواشی منـه دام ظلّه العالی بـه نستعلیق زیبا. 138 گ، 17 سطری.
99. منبع الحیـاة
از: آقا محمد بن حاج محمد ابراهیم کلباسی (م: 1292 ق)
کتاب بسیـار مفصّلی هست که بـه انگیزه جمع عبارات علمای علم اصول نگاشته شده و به دستور پدرش حاجی کلباسی عین عبارات علمای متقدم و متأخر را درون هر مسأله اصولی از کتب آنان نقل کرده است. این کتاب بـه نوشته علامـه گزی پانزده جلد است و این نسخه جلد هفتم درون مسائل تخصیص است.
برخی از منابع این کتاب عبارتند از: الذریعة، غنیة، معارج، نـهایة، منیة، الجمع بن الشرحین، غایة المأمول، عمدة الوصول، شرح فاضل مازندرانی، الوافی، قوانین، اشارات، المحصول، الأحکام، المختصر، شرح قطب شیرازی، شرح عضدی، تعلیقات ابهری، شرح الشرح، تعلیقات سلطان، تعلیقات فاضل باغنوی، النقود والردود، المنـهاج، المرعاج، شرح العبری، نـهایة السؤال، شرح سید صدرالدین، حجة الإسلام، نقد الأصول، الوافیة، المستصفی.
نسخ: محمد علی بن محمد قاسم، 1241 ق. مجدول و دارای سرلوح زیبا، این نسخه درون سال 1246 ق بر فقهای امامـیه وقف شده و تولیت آن با سمــاء عالم علم نبی و مـهبط فیوضات انوارغیبی، مرآت عین حق و یقین و نبراس ضیـاء شمــس ملت دین، جامع جوامع فضایل و حایز سبق فضایل اماثل، کهف العلماء الألباب، محیی السنة والکتاب، نبیـه الزمان وفقیـه الدوران، سمـی الخلیل، الفخیم الجلیل، الأکمل الأوحد النبیل، علامة المحققین وخاتمة المجتهدین، کهف الحاج والمعتمرین، حاج الحرمـین الشریفین، الحاج محمد ابراهیم [کلباسی] نـهاده شده است. 704گ، 30 سطری. (کتابخانـه خاندان کلباسی)
100. رسالة فی تقلید المـیت
از: حاج محمد ابراهیم بن محمد حسن کلباسی (م: 1260 ق).
آغاز: الحمد لله الذی أحیـا الحق بالإسلام وأمات الباطل وقواعده بخیر الأنام... وبعد إنّی لما وفّقت لشوارع الهدایة فی شرح الکفایة ووصلت إلی قول مصنّفه العلامة: ولا یکفی تقلید الأموات، فشرحته علی ما یقتضیـه الأوقات، أحببت أن أفصّل الکلام وأحقّقه علی ما یناسب المقام، وأجعله رسالة للاعتبار؛ لینظر فیـه ویستبصر منـه أولو الأبصار. فشرعت فیـه معترفاً بالقصور، ورتّبته علی مقدّمة ومصباحین وخاتمة.
انجام: وهو لزوم التکلیف بما لا یطاق یظهر جوابها ممّا مرّ. فلیکن هذا آخر ما أردنا أیراده...
نسخ، کاتب نا معلوم، 1252ق. درون خانـه سرکار شریعتمدار حاجی از به منظور سرکار شریعتمدار آقا خند ملا محمد شفیع بن محمد اسحاق، 117 گ، 18 سطری. (کتابخانـه خاندان کلباسی)
101. اجازة الحدیث
اجازه مفصّل و بسیـار ارزشمند علامـه شیخ ابوالمجد محمد رضا هست به صدیق گرامـی خود آیة الله العظمـی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی کـه در ربیع الأول 1344ق. درون اصفهان نگاشته شده است.
بخشی از مقدمـه این اجازه را نقل مـی کنیم:
أمّا بعد، فقد تکرّر صدور الأمر من سدة الشیخ المولی الإمام، علامة العلماء الأعلام ومربی الفقهاء الکرام، مفتی الشیعة فی الحرام والحلال، ومختلفهم الذی إلیـه الحطّ والترحال، بقیة الأسلاف الماضین الصالحین، وثمال العلماء الباقین، کافل أیتام الأئمة وحامل علوم أهل بیت العصمة، کعبة العلم والتحقیق الذی یحجّ إلیـه من کلّ فج عمـیق، الحاج الشیخ عبدالکریم الیزدی الحائری عمّر الله بدوام عمره دوارس مدارس علوم الدین، وأحیـا بطول حیـاته معالم آثار الأئمة المعصومـین، بکتابة إجازة له یتصل بها سنده إلی الأئمة الهداة، وینتظم درة وجوده فی سلک الرواة؛ وکان یثبطنی عنـها علمـی بعلوّ قدره، ویحثّنی علیـها معرفتی بلزوم امتثال أمره؛ فلم أزل بنم إحجام وإقدام، أسوّفها من عام إلی عام، حتی تفألت بالمصحف الکریم؛ فظهر لی منـه الحثّ الشدید علی الفعل، وعلی الترک الوعید بالعذاب الألیم. ولذلک بادرتُ إلی نقل روایة شریفة بإحدی طرقی العالیة، وعدلتُ عن النـهج المعروف؛ إجلالاً لرتبته السامـیة، ثمّ أجزت له أن یروی عنّی بها وبسائر طرقی الکثیرة جمـیع ما صحّ لی روایته، واتّضحت طرقه، وجعلتها إجازة شاملة عامة یروی بها ما أرویـه عن الخاصة والعامة. حدّثنی الشیخ العالم العابد الورع الزاهد الثقة الثبت، مقتدی الشیعة فی علوم الشریعة لا سیما الحدیث، ومَن لم یر طرف الدهر مثله فی القدیم والحدیث، الآمـیرزا حسین النوری نوّر الله ثراه، وأحسن فی غرف الجنان قراه، فی الحائر ممّا یلی الرأس الشریف.... ولیرو أدام الله فضله، وکثر فی العلماء (وأنّی له المثیل!) مثله، عن شیخی وأستاذی العلامة، الجامع بنّ أشتات الفضائل، وأشبه الأواخر بالأوائل، الحاوی لمعقول العلم ومنقوله، وناقد علمـی الفقه وأصوله، الذی قرن بنذ الشریفین: الروایة والدرایة، فبلغ فیـهما النـهایة، المحقق الثالث والفاضل الثانی، الشیخ فتح الله النمازی الاصفهانی، الملقّب بشیخ الشریعة، المعروف بشریعت، قدّس الله تربته، وأعلی فی الجنان رتبته.
آغاز: الحمد لله الذی ملأ دفاتر الممکنات شواهد وجوب وجوده، وأخبرت آحاد الموجودات بتواتر ن وجوده، و روت مرسلات الفطر حدیث فضله العمـیم، وحدث مدبج الروض بأخبار کرمـه مرفوعاً إلی علیل النسیم. نحمده علی مستفیض آلائه وتواتر نعمائه.
انجام: وأرجو أن لا یضنّ علی بأعظم حقوق الإخاء، أعنی صالح الدعاء؛ کما لا أنساه، إنشاء الله. وأسأل الله لی وله ولجمـیع المؤمنین حسن الخاتمة. کتبه العبد الفقیر إلیـه تعالی أبوالمجد محمد الرضا آل العلامة الثانی الشیخ محمد تقی الاصبهانی...
نسخ: شیخ ابو المجد محمد رضا ، 1344 ق.
102. غنیة الادیب
از: شیخ محمد علی مدرّس فتحی دزفولی (م: 1358 ق)
مختصر جلد اول کتاب مغنی اللبیب هست با تقدیم و تأخیر مطالب و برخی اضافات.
آغاز: حمد الله علی نعمائه وشکر الله علی آلائه... وبعد، فلمّا کان الباب الأول من مغنی اللبیب مرغوباً لاشتماله علی مطالب نفیسة من اللغة والنحو ولکن لاحتوائه علی الحشو والزوائد قصروا عن إفادته واستفادته مع تضییع العمر صرفت زماناً فی اختصاره وکم قدّمت ما أخّر وأخّرت ما قدّم مع إضافة بعض الکلمات منّا وسمّیته بغنیة الأدیب مختصر مغنی اللبیب.
انجام: تمّ الباب الأوّل مختصراً من مغنی اللبیب بید مختصره الأقلّ محمد علی فتحی...
نستعلیق مؤلّف، ربیع الأول 1305 ق. 83 گ، 17 سطری. (کتابخانـه فرزند مؤلف).
103. التعلیقة علی غنیة الادیب
از: شیخ محمد علی مدرّس فتحی دزفولی (م: 1358 ق)
آغاز: حمد الله علی إنعامـه والصلاة علی النبی وآله. هذه تعلیقة علی غنیة الأدیب مختصر مغنی اللبیب لمختصره فعرضت فیـها لما لم یتعرّض له أحد قبلی وجانبت فیـها التطویل والإطناب.
نستعلیق مؤلف، 31 گ، 17 سطری. (کتابخانـه فرزند مؤلف).
104. غنیة الادیب وتعلیقته
از: شیخ محمد علی مدرّس فتحی دزفولی (م: 1358 ق)
نسخ زیبا، محمد جواد مدرّس فتحی، فرزند مؤلّف، 321 ص، 13 سطری. (کتابخانـه فرزند مؤلف).
105. مجموعه:
1. شرح العوامل المائة (55 - 1)
از: ملا محسن بن محمد طاهر قزوینی طالقانی (ق 12).
2. الشرح المفید (169 - 56)
از: محمد بن حاجی محمد استرآبادی (ق 12)
شرحی هست مزجی بر عوامل ملا محسن کـه در جمادی الأولی 1120 ق نگاشته شده است.
آغاز: أحمدک اللهمّ علی نعمائک المنادیة لمن رفع یدیـه وفتح عینیـه لانخفاضها علیـه وعلی آلائک الموصولة إلی منر نفسه ونصب علی رجلیـه لجزم صلیتها إلیـه.
انجام: فإنّ علام الغیوب یحبّ ستر العیوب. وفرغت من شرح هذه الرسالة المنسوبة إلی العالم الربّانی مولانا محمد محسن الطالقانی...
نسخ زیبا، محمد حسن اشتهاردی، 10 شوال 1219 ق. (کتاب اول) نصر الله بن حاجی مـیرزا علی اکبر، رجب 1260 ق. (کتاب دوم). عناوین بـه شنگرف. 22 گ، 7 سطری(کتاب اول) 13سطری.
106. شرح الفیـه ابن مالک
از: محمد علی بن مولانا آقا بابا سرکانی (ق 11)
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، بر ضمایر صافیـه اصحاب سخن و ابصار ثاقبه ارباب حکم پوشیده نیست کـه اساس علوم دینیـه علم صرف و نحو است.
انجام: که تا کتاب او واسطه بنآ الحمدین باشد. وقد تمّ والحمد لله ربّ العالمـین.
نستعلیق: رحیم بن ایمانی محمد، ربیع الأول 1095ق. اشعار الفیـه با نسخ معرب زیبا نگاشته شده و با خط شنگرف بر فراز آن مشخص شده است. با تملک عبدالعلی بن محمد تقی. 150گ،14 سطری.
107. مجموعه:
1. سبیکة من ذهب (51 - 1)
الفیة فی المعانی والبیـان.
از: سید محمد بن ابراهیم (ق 14)
آغاز:
الحمد لله العلی الأعظم
الغافر العافی عن الجرائم
...وبعد راجی رحمة الرحیم
المنتمـی للسید الکریم
یقول هذا لؤلؤ رطیب
حبیب منله حبیب
نظمته لبعض أهل الأدب
الواهب الفرد الغنی الأکرم
القادر المعبود فی العوالم
محمد هو ابن ابراهیم
الکاظم الحریّ بالتکریم
تلخیص ما لخّصه الخطیب
غایة ما یأمله الأریب
سمّـیته سبیکة من ذهب
انجام:
ثمّ الذی نظمته قد اهتدی
سبیکة من ذهب لهی غدا
سلامـه علی النبی أحمدا
وصحبه أفضل من بـه اقتدی
فکری بعون الله واهب الندی
تاریخها فالحمد للذی هدی
وآله الغرّ أئمة الهدی
ما الشمس أشرقت وکوکب بدا
2. صحیفة الرضا علیـه السلام (72 - 53)
از: ابوعلی فضل بن حسن طبرسی (م: 548 ق).
آغاز: حمداً لواهب العقول وملهم کلّ عقول... أخبرنا الشیخ الإمام الأجل العالم الرئیس الرشید أمـین الدین ثقة الإسلام أمـین الرؤساء أبو علی الفضل بن الحسن الطبرسی.
انجام: فینظرون إلی الله تعالی بکرة وعشیـاً.
3. تعلیم المتعلّم (96 - 72)
از: عبدالرحمان بن شرف الدین کابی
شرحی هست بر قصیده طنطرانی: «یـا خلیّ البال قد بلبلت بالبلبال بال».
آغاز: الحمد لله علی تواتر آلائه السابقة وأشکره علی جمـیل نعمائه المتلاحقة... وبعد فیقول العبد الفقیر... لمّا رأیت قلوب الطلاب من محصّل أبناء زماننا راغباً بهذا المختصر أردت أن أشرحه شرحاً حاویـاً لفوائده... وسمّیته تعلیم المتعلّم لکونـه تعلیماً لجلّ ألفاظه وشرح معانیـه.
انجام: وأیضاً یعمل فی حال المتقدّمة علی الأصحّ وغمراء صفتها وکذلک الجملة والله أعلم بالصواب... تمّ وقت الظهر... سنة تسع بعد الألف من الهجرة النبویة...
نسخ: مـیرزا عبدالحسین، 7 جمادی الثانی 1315 ق. (کتاب اول) 1314 ق. (کتاب دوم) با یـادداشتی از فخرالدین ابن المحقق المجتهد الفقیـه العالم النبیل الشریف آقا محمد مـهدی بن حجة الإسلام آقای آخوند ملا محمد باقر فشارکی اصفهانی درون 1315 ق کـه الفیـه بیـان نسخه او کم یـاب و عزیز الوجود بود و حقیر بـه زحمت زیـاد پیدا کردم و رفیق صدیق سلالة السادات مرقوم نمود. 98گ، سطور مختلف. (کتابخانـه فشارکی)
108. مجموعه:
1. تلخیص طبقات فحول الشعراء
از: سید روح الله کشفی (م: 1341 ش).
تلخیص طبقات محمد بن مسلم جمحی (م: 231 ق) هست که با شرح محمود محمد شاکر درون بیروت بـه چاپ رسیده است.
2. تلخیص الاغانی
از: سید روح الله کشفی (م: 1341 ش).
تلخیص مجلدات بیست و یک گانـه الأغانی ابوالفرج اصفهانی هست که سید کشفی درون ماه شعبان 1382 ق آن را بـه اتمام رسانده است.
نستعلیق زیبا، سید روح الله کشفی، 1341 ش. اصفهان، قطع رحلی، 444ص، 36 سطری. (کتابخانـه جناب آقای سید مـهدی کشفی، فرزند کاتب).
109. مجموعه:
1. شرح آداب المناظرة
از: ؟
آغاز: لک الحمد جعل الله تعالی مخاطباً تنبیـهاً علی القرب ولأنّ اللایق بحال الحامد أنّ ملاحظة المحمود أولاً حاضراً أو مشـهوداً.
انجام: اعلم أنّ الحواشی المنسوبة إلی المحقق الشریف قدّس سرّه لهذه الرسالة لما حفظتها فی نسخ متعدّدة وجدت بعضها سقیماً ولم یبق اعتماد علیـها لم ألتزم نقلها...
2. حاشیة المواقف
از: جلال الدین محمد بن اسعد دوانی (م: 908 ق)
آغاز: یـا من وقف فی حواشی مواقف جلاله عقول الأجلّة الأعلام... وبعد فهذا نبذ من الکلام علی تعریف علم الکلام کنّا نقرّره أثناء مدارسة شرح المواقف لسیدنا وشیخنا سید المحققین وسند المدقّقین المستغنی کالشمس عن الترصیف والتعریف المشـهور فی أصقاع بلدان العالم بلقبه الشریف.
انجام: فإنّ الأمّی متهیؤ للکتابة لکنـهقادراً علیـها.
3. ترجمـه اثنی عشریـه صلاتیـه
از: محمد مؤمن اصفهانی (ق 11)
آغاز: الحمد لله الذی نوّر قلوب المؤمنین ببهاء الدین سید المرسلین... ستایش معرّا از ملابس حدّ و قیـاس و ثنایش مبرّا از اساس قیـاس مر سخن شناس عتبه کبریـا هرآینـه کـه جلایل ذات او از تضالیل انزاه منزّه و از تماثیل اشباه مقدّس است... امّا بعد، ناقد این کنوز و راقح این رموز فقیر حقیر التقصیر محمد مؤمن اصفهانی ربّ یسّر علیّ کلّ عسیر بـه عرض سالکان ملّت اظهر و طالبان ائمـه اثنی عشر مـی رساند کـه بعضی از اعزّه استدعا نمودند کـه ترجمـه بنویسم بر رساله شریفه مشـهور بـه اثنی عشریـه کـه درّیست از بحر افادات شیخ المحققین قدوة المدققین سلطان العارفین برهان المباهلین أکمل المتبحّرین مجموعه کمالات انسانی مرآت تجلیـات ربّانی چهره گشای جمال حقایق و معانی مبین دقایق رموز آسمانی
کامل الذاتی کـه ذات کاملش دارد فراغ
همچو عقل اوّل از نقص کمال
منظر الذی کشف قناع الامتناع من وجوه مخدّرات الحقایق والفهوم، وحلّ بمفتاحه علوم مقفلات الدقایق والعلوم مروّج مذهب اثنا عشر ضیـاء الإسلام والمسلمـین، بهاء الملة والدنیـا والدین، العلامة النحریر المؤید شیخ بهاء الدین محمد العاملی عامله الله بلطفه الخفی أبّد الله إفاداته بالنبی وآله که تا جمعی کـه از عربی عاریند از عبارات رابعه کأنّها کوکب درّی یوقد من شجرة مبارک حظّی وافی و نصیبی کافی حاصل کرد.
انجام: أنت علام الغیوب. بعد از آن فرمودند کـه این دعا از جمله مکشفات و مخفیـاتست.
4. رسالة فی آداب البحث
از: ؟
آغاز: الحمد لمن لا مانع لحکمـه ولا ناقض لقضائه... فهذه زبدة مقنعة وجملة نافعة فی آداب البحث والمناظرة کتبها لالتماس بعض الأعزّة من السادة الأجلة علی البدیـهة والارتجال لما کان الملتمس علی جناح السفر... بدان وفّقک الله تعالی... کـه بحث از روی لغت تفتیش و جستجو نمودن است.
انجام: بلکه بـه وضع ثانی مقترن است.
5. الاثنی عشریة فی الصلاة الیومـیة
از: شیخ بهاء الدین محمد عاملی (م: 1030 ق).
آغاز: الحمد لله الذی وفّقنا للاهتداء بشریعة أشرف المرسلین.
نسخ: عماد الاسلام بن حجة الاسلام عفاری مشتهر بـه شاه ملا عفاری، 909ق. (کتاب دوم) محمد شریف بن عبدالصمد، 1018 ق. بـه حسب اشاره مخدومـی امـیدگاهی ولی النعمتی مـیر محمد هاشما (کتاب سوم) حسین کلاجا اصل، 1014ق. قطع جیبی، سطور مختلف. (نسخه شخصی نگارنده)
110. مجموعه:
1. رسالة فی تسلیم النافلة
از: ملا علی اکبر بن محمد باقر اژه ای (م: 1232 ق).
مؤلف درون این اثر، بر این نظر پای مـی فشارد کـه در نماز نافله فقط حتما سلام سوم، یعنی السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته را گفت، و گفتن دو سلام اول جایز نیست. حجة الإسلام سید محمد باقر شفتی نظر او را با نگاشتن رساله ای رد نموده، و وی مجدداً رساله ای درون اثبات نظر خویش نگاشت و سید نیز دوباره رساله مفصلی درون جواب او تصنیف نمود.
آغاز: سألنی رجل عن التسلیم فی النافلة هل هو مقصور علی التسلیم الأخیر؟... قلت فی جوابه: الظاهر بحسب ما وجدته هو الاكتفاء بالسلام الأخیر، اذ العبادات توقیفیة، وما وقفنا فی احادیث آل الرسول صلوات الله علیـهم ولا فی فتاوی علمائنا من الأخباریین والفقهاء الأصولیین فتوی صریحاً فی ذلك.
ثمّ بلغ ذالك إلی بعض أماثل السادات، زاده الله شرفاً وعزّاً وتوفیقاً؛ فتعجّب من ذلك وقال: هذا منـه غریب. وبعد ان بلغ إلی استغرابه وتعجّبه، راجعت الكتب، فما وجدت فیـها غیر ما وجدته سابقاً. ثم سمـعت موافقة بعض إخوانی وخلاّنی له فی ذالك، فأردت أن أذكر فی صفحات وأوراق وأرسله الیـه لینظر فیـه؛ فامّا ان یمنّ علی الضعیف بالقبول، أو یردّ علی ببیـان الخطأ وكشف الإبهام ورفع الشبهه بإظهار الحقّ والصواب؛ إذ المعصوم من عصمـه الله، وفوق كلّ ذی علم علیم.
مؤلف درون حاشیـه بعض أماثل السادات را چنین معنی کرده: «هو السید الجلیل الجمـیل العلامة النبیل الفهامة المدقق المحقق البارع الکامل سمـیّ خامس أجداده المعصومـین مولانا السید محمد باقر أدام الله ظلّه العالی». وی همچنین درباره بعض إخوانی وخلانی مـی نویسد: «هو أخی وخلیلی وشفیقی المولی العالم العامل المدقق الفاضل الکامل سمـیّ إبراهیم الخلیل زاده الله فضلاً وتوفیقاً وأدام الله تعالی ظلّه العالی».
2. اجازات
اجازات اجتهادی عالم ربّانی مـیرزا علی محمد بن محمد علی بن ملا عبد الله بن ملا علی اکبر اژه ای هست از اعلام نجف اشرف بدین شرح:
1. اجازه آقا سید حسین ترک، بدون تاریخ، دو صفحه.
2. اجازه حاج شیخ زین العابدین مازندرانی، 1298 ق. دو صفحه.
3. اجازه اجتهادی درون دو صفحه بـه تاریخ 1298 ق کـه با خطی بسیـار زیبا نگاشته شده ولی مجیز مشخص نیست. درون ذیل آن شیخ لطف الله لاریجانی اجازه فوق را تصدیق کرده و خود نیز بـه اجتهاد مجاز تصریح کرده است.
4. اجازه اجتهادی شیخ محمّد بن علی كاشف الغطاء بـه مـیرزا محمد علی اژه ای، 1268 ق.
نسخ، گویـا مـیرزا محمد حسین بن علی محمد اژه ای، ق 13. (رساله اول) 26 گ، 11 سطری. (کتابخانـه علامـه روضاتی)
111. رسالة فی التیمّم
از: ملا علی اکبر بن محمد باقر اژه ای (م: 1232 ق).
آغاز: مسألة لو أحدث المتیمّم عن الأکبر بالأصغر بأن بال أو تغوّط فهل مثلاً فهل یتیمّم بعد ذلک الحدث الأصغر بدلاً عن الأکبر.
نسخ زیبا، محمد حسین بن علی محمد اژه ای، با یـادداشتی از پدر کاتب درون 1329ق. 17 گ، 21 سطری. (کتابخانـه علامـه روضاتی)
112. نتائج الافکار
از: محمد تقی بن حسینعلی هروی اصفهانی (م: 1299ق).
متنی مختصر و منقّح هست در اصول فقه درون سه باب و مقدمـه و خاتمـه کـه در سال 1258ق تدوین گشته و از کتب قدما بـه نـهایـه و تهذیب علامـه حلی و معالم الأصول، و از کتب متأخرین بـه شرح الوافیة سید کاظمـینی، قوانین الأصول، مفاتیح الأصول، مناهج فاضل نراقی، اشارات استادش حاجی کلباسی و حاشیـه معالم استادش شیخ محمد تقی رازی نظر داشته است. درون خطبه کتاب اسامـی تعدادی از کتب اصول درج شده است. درون پایـان جدول موارد عول و تعصیب هست که سید عالم فاضل کامل مـیر سید محمد شـهشـهانی طاب رمسه آن را ترسیم و شیخ معتمد نتیجة العلماء العظام محمد باقر بن حاجی محمد ابراهیم کرباسی مکنّی بـه ابوالمعالی دام ظله العالی درون دو صفحه و نیم شرح کرده است.
آغاز: أحسن خطاب یـهتدی بإشاراته إلی نتایج الأفکار وأکرم کتاب یرتقی بعباراته إلی معارج الأنظار حمد من أوضح مناهج الفروع بذریعة معالم الأصول وشکر من أرشد إلی نـهایة المنیة وغایة المأمول والصلاة علی نبیـه المرسل لتهذیب قوانین الإسلام المبعوث لتمـهید قواعد الحلال والحرام وعترته الذین أراهم الله حقایق الأشیـاء کما هی وآتاهم مفاتیح أبواب الأوامر والنواهی. أما بعد، فیقول المفتقر إلی الله القوی محمد تقی بن حسینعلی الهروی وقاهما الله سوء الحساب وحشرهما مع الأئمة الأطیـاب إنّ هذه ما یـهتمّ بها من القواعد الأصول ومبانی الأحکام الفقهیة جمعتها إجابة لزبدة فضلاء الأصحاب ونخبة أجلاء الأحباب وفّقه الله لکلّ خیر وصواب، سلکت فیـها علی نـهج ما أراده زید مجده من رعایة نظم رشیق وترتیب أنیق والتعرّض لکلّ مسألة لما فیـها من الأقوال، مستقصیـاً فی ذلک حسب ما ساعد الزمان وانسعی المجال، معرضاً فی الجلّ بل الکلّ عن بسط المرام وتطویل الکلام بذکر الأدلة وما یتبعها من النقض والإبرام... وأشرت إلی جملة من الکتب التی یکثر النقل عنـها بالرمز للاختصار، وهو نـهایة العلامة زاد الله إکرامـه یـه... ولمناهج الفاضل النراقی رفع الله قدره م، ولإشارات المحقق الأستاد أدام الله مجده ت... وکلّما قلت شیخنا العلامة فالمراد بـه کما فی سایر کتبنا ورسائلنا هو الشیخ الجلیل وأستادنا النبیل صاحب الفضل العظیم والمقام الکریم الشیخ محمد تقی بن محمد رحیم، رفع الله مقامـهما فی جنّة النعیم.
نسخ: محمد بن علی محمد، ذی القعده 1291ق. قطع رقعی، 180 گ، 15 سطری. (کتابخانـه آیة الله شیخ اسد الله جوادی).
113. فهرست اربعین حدیث شیخ بهایی
از: شیخ شمس الدین محمد خاتونی
نسخ و نستعلیق بسیـار زیبا، ق 12، مجدول، دارای سرلوح زیبا و دو صفحه اوّل مذهّب، عناوین بـه شنگرف. درون آغاز اجازه شیخ بهائی بـه شمـسالدین محمد خاتونی کـه در 16 ماه رمضان 1029ق صادر شده آمده و در کنار آن وقف نامـه کتاب از علامـه مجلسی رضوان الله علیـه بـه تاریخ محرم 1102ق آمده کـه عالی حضرت واقف عارف فاضل باذل امـین خزاین سلطان اعظم و محرم سرادق عزّ و رفعت و کرم لا زال کاسمـه السامـی للدین ناصحاً نسخه را بر کافه شیعه با تقدّم ذرّیـه شریفه فاطمـیه علویـه وقف کرده است. 13 گ، 21 سطری. (کتابخانـه سید هادی سجادیـان)
114. دیوان اشعار
از: شیخ اسدالله قمشـه ای متخلص بـه دیوانـه (م: 1334ق).
آغاز: نیست یک ذرّه بـه جز عشق تو اندر دل ما
انجام: کـه تافت زاتش سردار، نور او سر دار.
نستعلیق: حسین شفیعی، آذر ماه 1350ش، جهت تقدیم بـه صدیق معظّم حاج آقا حسن ضوئی، با این یـادداشت از کاتب درون شرح حال شاعر: سراینده این اشعار عارفانـه و این گفتار حکیمانـه حکیم ربّانی و عارف صمدانی، دلباخته شاهد صدق و صفا و سوخته آتش عشق و وفا مرحوم شیخ اسدالله قمشـه ای متخلّص بـه دیوانـه هست که ساکن مدرسه چهارباغ اصفهان و مدرّس فلسفه و معقول بوده و در عنفوان جوانی کـه بهار زندگانی و موسم شادمانی هست از تماشای جهان سیر و از مشاهده این نیست هست نما دیده فرو بست و در سال 1334 ق درون سنّ 36 سالگی بـه مرض صرع از این سرای تحوّل و فنا بـه عالم تحقّق و بقا انتقال یـافت. کاتب درون پایـان یک رباعی از شاعر بـه نقل از صدیق با وفا و شفیق دانای او مرحوم حاج مـیرزا علی آقای شیرازی نقل کرده و غزلی نیز از خود با این مطلع نگاشته است: با ما فلک بـه عداوت همان کـه هست / ما را سر رضا و اطاعت همان کـه هست. 16 ص، 15 سطری.
115. اجازات
مجموعه ای از اجازات علما کـه نگارنده مشاهده و تصویر آنـها را تهیـه نموده است، بدین شرح:
1. اجازه اجتهاد و روایت علی اکبر بن مـیرزا ابراهیم خوانساری بـه عالم عامل فاضل کامل محمد بن قطب دائرة الفضل والکمال قطر فلک العلم والإفضال مولانا عبد الرسول کاشانی، درون دو صفحه، بـه تاریخ غرّه ذی القعده 1265 ق. مجیز از استادش سید محمد باقر شفتی روایت مـی کند.
2. اجازه اجتهاد و روایت سید اسد الله [شفتی] بـه عالم فاضل کامل آخوند ملا محمد کاشانی، درون 5 ذی القعده 1265 ق. مجیز از او با عنوان «أخونا وأنیسنا ورفیقنا الذی صعب علیّ فراقه لکونـه عالماً عاملاً» یـاد کرده است.
3. اجازه اجتهاد و روایت بـه عالم صمدانی ملا محمد کاشانی ابن العالم العامل والفاضل الکامل الحاج محمد رسول، درون دو صفحه. بدون تاریخ. نام مجیز مشخص نیست.
4. اجازه اجتهاد و روایت از حجة الإسلام سید محمد باقر شفتی بـه ملا محمد تقی اردکانی یزدی، درون چهار صفحه، نا تمام. از مجاز با عنوان «قرّة عینی وثمرة فؤادی» یـاد کرده است.
5. اجازه اجتهاد و روایت علامـه مـیرزا محمد باقر خوانساری صاحب روضات بـه عالم ربّانی شیخ احمد بیدآبادی اصفهانی (برادر ارشد آیة الله مـیرزا محمد علی شاه آبادی) درون شش صفحه، بـه تاریخ 12 محرّم 1304 ق. درون آن از مجیز چنین یـاد شده است: «قرة عیننا الأسعد الشیخ احمد ابن البارع العلامة والفقیـه الفهامة الامـیرزا محمّد الجواد».
6. اجازه علامـه مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی برادر صاحب روضات بـه شیخ احمد بیدآبادی درون جمادی الاولی 1305 ق. درون آن بعد از ذکر القاب، از مجیز با این عنوان یـاد کرده است: «سلیل مولانا الأجل الأفخم النقیـه النبیـه العلامة المـیرزا محمّد جواد أدام الله أیـام إفاداته وإفاضاته، المولى الجلیل النبیل الأوحد الشیخ أحمد، دام فضله وعلاه».
7. اجازه اجتهاد و روایت علامـه مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی بـه سید مـیرزا محمود عظیمـی خوانساری، درون چهار صفحه، بدون تاریخ. درون آن از مجیز چنین یـاد شده است: الأخ العزیز الشفیق والصاحب الأنیس الرفیق، حاوی کثیر من محاسن الشمائل، معدن الفضائل وأحسن الخصائل».
8. اجازه اجتهاد و روایت علامـه شیخ محمد هادی بن محمد امـین طهرانی بـه مـیر محمد تقی بن مـیر سید حسن مدرّس، درون دو صفحه، بدون تاریخ.
9. اجازه اجتهاد و روایت از محمد حسین بـه مـیر محمد حسن بن مـیر محمد تقی مدرّس، بدون تاریخ. با تأیید شیخ الشریعه اصفهانی و سید ابوالحسن اصفهانی بـه این مضمون: «ما رقمـه الشیخ المحقق الکامل الأستاد ومن بـه الاستناد مطابق للواقع».
10. اجازه اجتهاد و روایت مـیر محمد تقی مدرّس بـه فرزندش مـیر محمد حسن درون چهار صفحه، بدون تاریخ.
11. اجازه اجتهاد و روایت حاج مـیرزا حسین بن حاج مـیرزا خلیل بـه شیخ عبد الرحیم حائری آل صاحب فصول، بدون تاریخ.
12. اجازه روایت آیة الله شیخ محمد تقی آقا اصفهانی بـه شیخ عبد الرحیم حائری آل صاحب فصول، بدون تاریخ.
13. اجازه آیة الله سید محمد کاظم یزدی صاحب عروه بـه آیة الله مـیرزا یحیی فاضل هرندی، 1331ق.
14. اجازه اجتهاد آیةالله سیدمحمدفیروزآبادی یزدی بـه آیة الله مـیرزا یحیی فاضل هرندی، بدون تاریخ.
15. اجازه آیة الله سید ابوالقاسم دهکردی بـه شیخ عبدالوهّاب نصرآبادی، ماه رمضان 1312 ق. درون آن از مشایخ خود محدّث نوری و آخوند خراسانی نام است. 3 صفحه.
16. اجازه آیة الله سید ابوالقاسم دهکردی بـه شیخ محمد علی نصرآبادی، 1347 ق. درون آن از مشایخ خود: سید سند متبحّر مـیرزا محمد هاشم چهارسوقی، فقیـه المحدّثین محدّث نوری، علامة العلماء المحققین آخوند خراسانی، فقیـه ممتحن مـیرزا محمد حسن و عالم مروّج ملا محمد باقر فشارکی نام است.
17. اجازه حضرت امام خمـینی بـه شیخ محمد علی شریعتی نصرآبادی درون امور حسبیـه، صفر 1384 ق. و نامـه ای از حضرت امام درون همان سال درون جواب نامـه ایشان.
18. اجازه آیة الله العظمـی بروجردی بـه شیخ محمد علی نصرآبادی درون امور حسبیـه، 1369ق.
19. اجازه آیة الله سید محمد حجّت کوهکمری بـه وی.
20. اجازه آیة الله سید جمال الدین گلپایگانی بـه وی، 1369 ق.
21. اجازه اجتهاد آقا ضیـاء الدین عراقی بـه آیة الله سید محمد مقدّس بیدآبادی، 29 شوال 1365ق.
22. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله مـیرزا محمد حسین نائینی بـه آیة الله مقدّس، 1345ق. درون آن از مشایخ خود «العالمـین العلمـین... والحجتین الآیتین الأزهدین، فقیـهی عصرهما ووحیدی دهرهما: الحاج مـیرزا حسین [بن] المـیرزا خلیل الطهرانی ال، والشیخ محمد طه نجف» نام است.
23. اجازه اجتهاد آیة الله شیخ محمد حسین غروی اصفهانی بـه آیة الله مقدّس، 1345ق.
24. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی بـه آیة الله مقدّس، 1345ق.
25. اجازه وکالت از طرف آیة الله بروجردی بـه آیة الله مقدّس، ربیع الثانی 1368ق.
26. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی بـه آیة الله شیخ محمد حسین سدهی، بدون تاریخ.
27. اجازه اجتهاد آیة الله شیخ محمد حسین غروی اصفهانی بـه آیة الله سدهی، 1347ق.
28. اجازه اجتهاد و روایت آخوند ملا محمد حسین فشارکی بـه آیة الله سید محمد رضا خراسانی اصفهانی، 1335ق. درون آن روایت کرده هست از: «الشیخ الجلیل والعالم العامل الکامل الناسک السالک الفقیـه الباذل مجمع الفضائل العلمـیة والعملیة ابو المکارم العلیة مرجع العلماء والفقهاء معتمد الصالحین فی التقلید فی غالب امصار المسلمـین وشیخ الاجازة عند المجتهدین شیخنا وشیخ الفقهاء والمتعلمـین الشیخ زین العابدین المازندرانی الاصل الحائری المعبد والمسکن والمدرس والمدفن حشره الله مع موالیـه الطاهرین عن شیخه المشتهر فی الآفاق صاحب جواهر الکلام».
29. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی بـه آیة الله خراسانی، بدون تاریخ.
30. اجازه اجتهاد آخوند خراسانی بـه آیة الله سید محمد نجف آبادی، بدون تاریخ.
31. اجازه اجتهاد آقا ضیـاء الدین عراقی بـه آیة الله سید محمد نجف آبادی، بدون تاریخ.
32. اجازه اجتهاد آیة الله سید محمد نجف آبادی بـه حاج مـیرزا علی آقا شیرازی، 1355 ق.
33. اجازه اجتهاد آیة الله سید محمد نجف آبادی بـه شیخ نور الله بن ملا علی محمد دهاقانی، 1343 ق.
34. اجازه اجتهاد آیة الله سید محمد نجف آبادی بـه مـیرزا محمود مقتدائی خوراسکانی، 1347ق.
35. اجازه اجتهاد آیة الله سید محمد نجف آبادی بـه شیخ احمد کرمانی، 1347 ق.
36. اجازه اجتهاد آیة الله سید محمد نجف آبادی بـه سید مرتضی بروجنی اصفهانی، 1356ق.
37. اجازه اجتهاد آیة الله سید محمد نجف آبادی بـه شیخ هبة الله هرندی.
38. اجازه اجتهاد و روایت آخوند ملا محمد حسین فشارکی بـه آیة الله شیخ محمد رضا جرقویـه ای حسین آبادی، 1334ق.
39. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی بـه آیة الله جرقویـه ای، بدون تاریخ.
40. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی بـه آیة الله سید علی اصغر برزانی، 1345 ق. با تصدیق آقا ضیـاء الدین عراقی.
41. اجازه آیة الله مـیرزا محمد حسین نائینی بـه آیة الله سید علی اصغر برزانی درون امور حسبیـه، 1345ق. با تأیید آیة الله حاج شیخ عبد الکریم حائری.
42. اجازه اجتهاد آخوند ملا محمد حسین فشارکی بـه آیة الله سید علی اصغر برزانی، 1347ق.
43. اجازه اجتهاد و روایت آخوند ملا محمد حسین فشارکی بـه سید بهاء الدین رضوی خوانساری،
44. اجازه اجتهاد آخوند ملا محمد حسین فشارکی بـه حاج ملا علی ماربید ، 1347ق.
45. اجازه اجتهاد آیة الله شیخ محمد رضا اصفهانی بـه سید عطاء الله امامـی، 1347 ق.
46. اجازه اجتهاد آیة الله شیخ محمد رضا بـه حاج ملا علی ماربید ، شش صفحه، بدون تاریخ.
47. اجازه روایی آیة الله شیخ محمد رضا اصفهانی بـه آیة الله شیخ محمد باقر کمره ای، جمادی الاولی 1345ق درون اصفهان.
48. اجازه روایت آیة الله شاه آبادی بـه آیة الله حاج مـیرزا رضا کلباسی، 1319.
49. اجازه روایت آیة الله حاج مـیرزا رضا کلباسی بـه شیخ عباس مصباح دستگردی، 1347ق.
50. اجازه روایت آیة الله کلباسی بـه شیخ حیدر علی صلواتی، 1347ق.
51. اجازه روایت و امور حسبیـه آیة الله کلباسی بـه شیخ محمد ربّانی خوراسکانی، 1366ق.
52. . اجازه حسبیـه آقا ضیـاء الدین عراقی بـه شیخ ناصر الشریعه عرب مکی، 1348 ق.
این اجازه را آیـات عظام: نائینی، سید ابو الحسن اصفهانی، حاج شیخ عبد الکریم حائری و سید محمد بن عبد الله بهبهانی نیز تأیید کرده اند.
53. اجازه آیة الله سید ابو الحسن اصفهانی بـه حاج شیخ بهاء الدین اصفهانی [برهانی] 1362 ق.
54. اجازه آیة الله مـیرزا محمد حسین نائینی بـه آقا شیخ بهاء الدین اصفهانی [برهانی] 1348ق.
55. اجازه حسبیـه حضرت امام خمـینی بـه حاج شیخ بهاء الدین برهانی، جمادی الأولی 1384 ق.
56. اجازه حسبیـه حضرت امام خمـینی بـه سید محمد باقر فقیـهی، رجب 1388 ق.
57. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله سید جمال الدین گلپایگانی بـه سید محمد باقر فقیـهی، 1370.
58. اجازه روایت آیة الله سید جمال الدین گلپایگانی بـه سید عماد الدین مدرّس خراسانی، بدون تاریخ.
59. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله شیخ محمود مفید بـه سید مـهدی علامـه فانی، 1373 ق.
60. اجازه اجتهاد و روایت آیة الله شیخ محمود مفید بـه سید عماد الدین مدرّس خراسانی، 1372 ق.
61. اجازه حسبیـه حضرت امام خمـینی بـه آیة الله مـیرزا علی محمد اژه ای اصفهانی، 1384 ق.
62. اجازه آیة الله مرعشی بـه آیة الله مـیرزا علی محمد اژه ای اصفهانی، 1384 ق.
116. مجموعه:
1. تقریرات المحقق النائینی (أحکام الصلاة) (27 - 1)
از: شیخ موسی بن محمد خوانساری (م: 1363 ق)
2. رسالة فی القبلة (32 - 28)
از: ؟
آغاز: وبعد، البحث فی القبلة ویقع الکلام فیـه فی أربع مقامات ماهیة القبلة والمستقبل وما یجب له وأحکام الخلل.
3. الروضة الغناء فی تحقیق معنی الغناء (37 – 33)
از: شیخ ابو المجد محمد رضا (م: 1362 ق)
نستعلیق، محمد رضا بن ملا علی جرقویـه ای اصفهانی، 1362 ق. 37 گ، 19 سطری.
117. شرح خطبة البیـان
از: مولانا محمد تقی بن علی مجلسی (م: 1070 ق).
مقدمـه شرح نانوشته مجلسی اول رضوان الله علیـه بر خطبة البیـان منسوب بـه امـیرالمؤمنین علیـه السلام هست که بـه نام شاه عبّاس نوشته شده است.
آغاز: سبحان من تقدّس بجلال عظمته عن أن یحیط بـه أوهام العارفین... أمّا بعد، مخفی نماند کـه چون خطبه مبارکه موسومـه بـه خطبة البیـان از جمله خطب مولای مؤمنان و پیشوای متّقیـان و وارث علوم جمـیع پیغمبران و قسمت کننده خلد و نیران.... خطبه ای بود درون کمال اغلاق و نـهایت اشکال و درین اوقات درون عالی مجلس نوّاب اشرف اقدس اعلی کلب آستان علی بن أبی طالب صلوات الله وسلامـه علیـه شاه عبّاس الحسینی ال الصفوی خلّد الله ملکه أبداً مذکور شده بود و خواهان آن بودند این فقیر بی بضاعت محمد تقی بن مجلسی الاصفهانی درون خور فهم خود آن را شرحی کرد که تا عالی مجلس شریف بـه آن مزین گردد و شیعیـان حضرت أمـیر المؤمنین علیـه السلام از آن بهره مند گردند... و چون ایضاح آن مبتنی بود بر ذکر بعضی از آیـات و احادیث و کلام اصحاب تحقیق و عرفان، لا جرم مقدّم بر مطلوب شروع درون آنـها شد.
انجام: ششم آن کـه بدن را الم طاعات بچشانی چنانکه حلاوت معصیت چشانیده و اخبار برین مضمون بسیـار هست و این مقام گنجایش آنـها ندارد. بعد بعد از این درون مقام.
نستعلیق و نسخ زیبا، کاتب نا معلوم، ق 11، مجدول، با نشان تملک ملا محمد جعفر بن ملا محمد تقی درون 1084 ق و مـهر مستطیل نجف قلی. مالک نسخه علامـه سید محمد علی روضاتی درون یـادداشتی آن را این گونـه معرفی کرده است: کتاب شریف مناقب ممتازه حضرت امـیر المؤمنین علیـه السلام کـه مقدمـه هست بر شرح نا نوشته مرحوم آخوند مولانا محمد تقی مجلسی علیـه الرحمة بر خطبه معروف بـه خطبة البیـان منسوبه. 281 ص، 12 سطری. (کتابخانـه علامـه روضاتی)
118. شروق الحکمة فی شرح الاسفار والمنظومة
از: سید صدرالدین بن حسن بن جعفر کوپایی اصفهانی (م: 1372 ق)
تحریر و شرح مطالب دو کتاب شرح منظومـه و اسفار هست که درون سال های تحصیل مؤلف درون نجف اشرف از 1317 ق که تا 1329 ق تدوین شده و مشتمل بر حدود بیست هزار بیت، از اول امور عامـه که تا آخر بحث علم الباری است. مؤلف از علما و حکما و مدرّسان اصفهان بوده و در نجف اشرف درون درس آخوند خراسانی صاحب کفایـه با مرحوم آیة الله العظمـی شاه آبادی هم بحث بوده است. این کتاب با خطبه ای مبسوط آغاز مـی گردد و به نوشته مؤلف درون عین حال کـه اثری مستقل هست به شرح مطالب کتب حکمای متقدم از جمله اشارات و شفا نیز پرداخته است.
آغاز: الحمد لله المتفرّد بالأزلیة والمتوحّد بالأبدیة والمتسربل بسربال الشعشعة الذاتیة والمتّزر بإزار العظمة القاهرة والمتردّی برداء الکبریـاء الباهرة والمحتجب بسرادقات عزّه عن العقول القاهرة فضلاً عن الخفافیش الباصرة والمفیض بأنواره الشارقة علی الهیآکل القدسیة والنفوس المتألهة الإنسیة المقدّس عن الجواهر القائمات فضلاً عن الأعراض الطاریـات والمنزّه عن الحدود والجهات والأضداد والأنداد والأمکنة والأزمان والتجدّد والحدثان والأغراض والأعراض وکیف لا وهو مجوهر الجواهر القیمات وباریء الأضداد البائدات والأنداد الهالکات وباسط الامتداد القار ومفیض الآن السیـال وجدّد الداثرات الفانیآت وجاعل الطاریـات الزاهقات ومرکّبها علی متن الجواهر السائلات الذی أبدع الأقلام العقلیة الثابتة عن شعاع ذاته والصور القضائیة الحاملة لجمة أماناته والکلمات التامة الواحدة لشیئیـات معلولاته والبذور المنبتة لأصل شجرة العالم وأغصانـه والمظهره لأثمار النفوس عن أکمامـه وأزهاره المصونة عن الهلاک والدثور والمحفوظة عن الأفول والغروب ثمّ أنشأ الألواح العالیة والأوراق الطاهرة والصحف المکرّمة مرفوعة مطهّرة فکتب مخزونات تلک الأقلام العقلیة ومودعات الصور القضائیة وأظهرها بعد ما کان مبطناً وقدّرها بعد ما کان مرسلاً وفصّلها بعد ما کان محکماً کتاب أحکمت آیـاته ثمّ فصّلت من لدن حکیم خبیر...
واعلموا أنّی منذ کنت مشتغلاً فی تحصیل فقه العملی ومبادیـه من الأصول من العقلیة والنقلیة کان ینادینی منادیـا من بواطن حجب الغیب من شاطیء الواد الأیمن من الشجرة حال فی الخلأ والملأ والدرس والبحث أنّ علم الفروع بلا أصول والحکمة العملیة بلا نظریة تکونقف بلا أساس وکخیمة بلا دعائم وکشجرة بلا ثمرة وکعرائس مکفوفة البصر... ولا یزال هذا الملهم الغیبی والرسول الإلهی والناموس الأحدی یلقی ذلک فی روعی فی لیلی ونـهاری وسرّی وعلنی ودرسی وبحثی حتّی کانت عینای تجری منـها الدموع وتسیل علی خدّی وأنا جالس فی مجلس الدرس بحضور الأمثال والأقران حتّی بلغ الکتاب أجله ووفّقت لتحصیل شطر من المعارف الذلهیة وما هو الغرض الإلهی لخلقة هذه الجوهرة النفیسة الثمـینة... وحیث کان من دأب الرحمة الإلهیة وشریعة العنایة الربّانیة أن یسیل ماء رحمته إلی الأودیة حتّی یأخذ کلّ ذی حظّ حظّه وذی قسط من الاستعداد قسطه فلا جرم بعد اغترافی غرفة واقتباسی اقتباسة من سیناء بحر الملکوت کان یأمرنی فی حین بعد حین وأوان بعد أوان أن أهرق من بقایـا تلک الغرفة جرعة علی أراضی النفوس القابلة کما قال القائل: شربنا وأهرقنا علی الأرض جرعة / وللأرض من کأس الکرام نصیب... فصنّفت کتاباً جامعاً لأمّهات المطالب الحکمـیة وأسّ الحقائق العرفانیة وزبدة الأسرار الربانیة وخلاصة الأفکار المشائیة ولباب المعانی الذوقیة والغرف التی اغترفها المصنّفون من البحار الإلهیة... ولعمری إنّه جامع لجملة ما هو کعبة القلوب والأنظار وعلیـه همّ المحصّلون فی هذه الأعصار من المنظومة والأسفار وفیـه غنی عن بعض التطویلات وکفایة عن جلّ بعض المعضلات وهو وإن کان کتاباً مستقلاً ولکن فی عین استقلاله کأنّه شرح واحد لجملة زبر المتقدّمـین وصحائف المتأخّرین من الشفاء والإشارات فعلیکم معشر المتعلّمـین فی حلّ العویصات والعقود من الکتب التی حدّدت بحدود وعدّت بعدد معهود بالرجوع إلی هذه الصحیفة المنیفة... وسمّیته بشروق الحکمة فی شرح الأسفار والمنظومة، وجعلتها مشتملة علی مقدمة ومقاصد وخاتمة.
انجام: فصل لمّا فرغنا من أبحاث الوحدة من مطلب مائیتها الحقیقیة وأنّه لا یمکن تحدیدها حقیقة بل بعنوان شرح اللفظ ومن مطلب هلیتها البسیطة وأنّ لها وجوداً فی العین ولکنّها متّحدة مع الوجود عیناً مخالفة معه مفهوماً ومن أقسام الهوهویة التی هی من عوارض الوحدة وکذلک نبحث عن أقسام التقابل من التضاد والتضایف والعدم والملکة والسلب والإیجاب وشرح معنی التقابل ووجه حصر أقسامـه فی الأربعة والنقوض والإبرامات الواردة علی بعض الوجوه فهاهنا لمعات نوریة منعکسة من اصطکات لاهوتیة علی نفوس قدسیة ملکوتیة فأستضیء بها لتکون علی هدی من أمر ربّک. اللمعة الأولی فی هلیتها البسیطة...
نستعلیق: محمد ابراهیم جواهری کوپایی (شاگرد مؤلّف) 272 گ، 21 سطری. (نسخه ملکی مرحوم جواهری)
119. إیقاظ الغافلین
از: محمد مؤمن بن محمد حسین دهکردی (ق 13).
آغاز: الحمد لله الذی ابتلی أولیـائه بالبلاء لیستعدوا للآخرة ولیعلموا أنّ الدنیـا لم تکن دار مقرّهم بل هی قنطرة للآخرة والصلاة والسلام علی من أوجد الله له الدنیـا والآخرة وعلی آله وعترته رؤساء الدنیـا والآخرة. أما بعد چنین گوید این بنده نذیل خاطی و وامانده ذلیل عاصی محمد مؤمن بن محمد حسین دهکردی کـه چند کلمـه ای حقیر نوشته بودم مشتمل بر بعض نصایح از به منظور بعضی از برادران مصلحت درون فرستادن دیده نشد بـه خواهش دوستی از دوستان فی الجمله بسط داده شد... و مشتمل هست بر چهار فصل:
فصل اول درون مذمت دنیـا.
فصل دویم درون چیزهایی کـه متذکر شدن آنـها و فکر درون آنـها باعث شوق تحصیل آخرت مـی شود.
فصل سیم درون ذکر بعضی از طاعات و ثواب آنـها و بعضی از معاصی و عقاب آنـها.
مطلب اول درون ثواب بعضی از طاعات و در آن هفت باب است. مطلب دویم درون عقاب بعضی از معاصی و در آن نـه باب است.
فصل چهارم درون مردن و مابعد آن و در آن شش مقصد است.
انجام: و بنای حقیر نبود بـه نوشتن چیزی عمده بـه جهت آن کـه منفعل بودم و هستم از اعمال ناشایسته و از روسیـاهی و کثرت معصیت خود امـید از کرم خداوند متعال آن هست که هرکه بر این مختصر مطلع گردد از برادران دینی این حقیر عاصی و فقیر خاطی را بـه دعای خیر یـاد نماید. تمام شد این رساله درون شب نـهم جمادی الأولی من سنة 1264.
نسخ زیبا، ق 13. بـه وسیله مؤلف مقابله و تصحیح شده از به منظور اخ اعزّ اکرم و مطاع اجلّ افخم اخوی حاجی غلامعلی. عناوین بـه شنگرف و احادیث با خط شنگرف بر فراز آن مشخص شده است. قطع رقعی کوچک، 145 گ، 18 سطری. (نسخه کتابخانـه مسجد نو بازار)
120. مفرّح القلوب
از: حسن بن محمد مبارکه ای لنجانی (ق 13)
چهارده مجلس هست در احوال مختار و قیـام او با عبارات زیبا و استشـهاد فراوان بـه اشعار.
آغاز: الحمد لله الذی شرح صدورنا بمحبّة رسوله المصطفی وطهّر قلوبنا بولایة ولیـه المرتضی... حمد بی حد و سپاس لا یحصی ولایعد حکیمـی را سزاست کـه این کهنـه رباط دنیـای دو درون و این خاکدان جهان پر شور و شر دار بلایـا و غموم و خانـه رزایـا و هموم نمود... أمّا بعد بر رای صواب نمای امّتان احمد مختار و شیعیـان حیدر کرّار مخفی نماند کـه مصیبت وواقعه کربلا از جمله مصایبی هست که هچر دیده بدین گونـه درون خاکدان دنیـا ندیده و هچد گوشی مثل این عزا و بلا درون هچخ قرنی از هچن زبانی نشندده و این چنین ماجرایی درون مـیان بنی آدم هرگز حادث نگردیده و مانند این چشم زخمـی بـه اهل اسلام نرسیده...
جهان بـه تعزیـه او نکرده کوتاهی مکدّر هست ازین غم ز ماه که تا ماهی
درین مصیبت عظمـی کـه مایـه الم است اگر هلاک کنی خویش را ز گریـه کم است
... هر وقت کـه ماه محرم نو شده تجدید این مصیبت بر قلوب اهل ایمان و پیروان سید آخرالزمان کشیده مـی شود... لکن چون لعن بر فجره قتله و طعن بر ظلمـه کفره و گر فتاری این گروه بی نام و نشان و دستگیر شدن این طایفه ذی بغی و عدوان و به جزا رسیدن و مقتول شدن این قوم بی ایمان بـه سمع شیعیـان مـی رسد بـه سبب قلع و قمع اهل فجور فرح و خرّمـی و سرور درون دل شیعیـان و هواداران داخل و باعث شفاء صدور ایشان مـی گردد لهذا بـه خاطر فاتر این کلب آستان سید ابرار... ابن محمد المدعوّ بالحسن غریق بحر عصیـان و یک رنگ این دودمان ولایت نشان مقیم قریـه موسومـه بـه مبارکه لنجان من بلوکات الاصفهان رسید کـه بعضی از احوال بی مآل این طایفه خسران مآل و این گروه مستحق عذاب و نکال را و گرفتار شدن این قوم اشرار بـه دست مختار نامدار بـه تفصیل بر وجه اختصار بر الواح ضمایر برادران ایمانی و خلان روحانی برساند.
من کـه و این قدر جلال از کجا؟ من ز کجا این پر و بال از کجا؟
نسخ زیبا: محمد کاظم بن مـیرزا محمد مبارکه لنجانی (پسر برادر مؤلف) 1234 ق. حسب الفرموده عالیجناب مقدّس القاب عموئی آخوند ملا محمد علی. عناوین بـه شنگرف، قطع رقعی، 214 گ، 15 سطری. (نسخه کتابخانـه مسجد نو بازار)
121. لطائف المعارف فیما لمواسم العام من الوظائف
از: شیخ زین الدین ابوالفرج بن رجب عبدالرحمن بن احمد حنبلی بغدادی (م: 795 ق).
در بیـان وظایف و اعمال متعلّق بـه ماه های سال کـه به صورت مجالس تدوین شده و از ماه محرّم آغاز و به ماه ذی الحجه ختم شده است.
آغاز: الحمد لله الملک القهار العزیز الجبار الرحیم الغفار... (پس از 4 صفحه:) وقد استخرت الله تعالی فی أن أجمع فی هذا الکتاب وظائف شـهور العام وما یختصّ بالشـهور ومواسمـها من الطاعات کالصلوات الخمس والصیـام والذکر والشکر وبذل الطعام وإفشاء السلام وغیر ذلک من خصال البررة الکرام... وقد جعلت هذه المجالس المتعلقة بالشـهور مجالس مجالس مرتّبة علی ترتیب شـهور السنة الهلالیة فأبأ بالمحرّم وأختتم بذی الحجة... وختمت ذلک کلّه بوظائف فصول السنة الشمسیة وهی ثلاثة مجالس فی ذکر الربیع والشتاء والصیف وختمت الکتاب کلّه بمجلس فی التوبة... وأبدأ قبل ذکر وظائف الشـهور بمجلس فی فضل التذکیر بالله عزّ وجلّ.
انجام: بادروا بالتوبة من قبل الردی / فمنادیـه ینادینا الوحا
نسخ: ملا صالح ابن بکر طه الدایة حنفی المذهب، جمادی الآخر 1239 ق. با تملک سید محمد تقی صاحب مکیـال درون 1330ق. عناوین بـه شنگرف.200 گ، 27 سطری. (کتابخانـه فقیـه احمدآبادی)
122. النوادر
از: شیخ شـهاب الدین احمد بن احمد بن سلامة قلیوبی شافعی (م: 1069 ق).
«کتاب حکایـات وغرائب وعجائب ولطائف ونوادر وفرائد ونفائس». درون این مجموعه 131 حکایت آمده کـه آخرین آن درون عدم امکان تخلّص از موت است. بعد از آن نیز چندین فایده و حکایت دیگر آمده کـه معلوم نیست از مؤلف هست یـا کاتب.
آغاز: الحمد لله الذی جعل لمن وفق من عباده واعظاً من نفسه وأذاقه من کؤس ه حلاوة أنسه... أمّا بعد، فهذا کتاب صغر حجمـه وغزر علمـه وسهل فهمـه وبزغت فی سمـاء محاسنـه طروسه واشتمل علی حکایـات لطیفة فائقة وعبارات بارعة منیعة عابقة ونوادر عجیبة وفوائد ونکات غریبة وفرائد للأستاذ العالم العامل العلامة والملاذ الحبر الکامل الفهامة الجامع لأشتات الفضائل والبارع فی حلّ مشکلات المسائل مولانا الشیخ أحمد شـهاب الدین بن سلامة... الحکایة الأولی فی فضل البسملة.
انجام: نکتة قیل سمع الحسین بن علی علیـه السلام رجلاً علی کرسی یقول: سلونی عمّا دون العرش، فقال له الحسین علیـه السلام: یـا هذا ما شعر لحیتک زوج أو فرد... خلقنا زوجین.
نستعلیق: سید محمد تقی احمدآبادی، 1335ق. 53 گ، 16 سطری. (کتابخانـه فقیـه احمدآبادی)
123. نصاب الصبیـان
از: ابو نصر مسعود فراهی (م: 640 ق).
نسخ محمد تقی بن عبدالرزّاق احمدآبادی، 14 رجب 1310 ق. درون حالی کـه ده سال غیر از چهار ماه از عمر کاتب گذشته بوده است. قطع جیبی، 30 گ، 13سطری.(کتابخانـه فقیـه احمدآبادی)
124. أبواب الجنّات فی آداب الجمعات
از: مـیرزا محمد تقی بن عبدالرزّاق احمدآبادی (م: 1348 ق).
اثری هست ارزشمند درون فضائل و خصائص شب و روز جمعه و اعمال آن کـه در هشت باب تدوین شده است. درون آغاز اسامـی کتب منقوله از آنـها ذکر شده کـه از آن جمله است: خلاصة الأذکار فیض، زبدة التصانیف ملا حیدر خوانساری، جنّات الخلود امامـی مدرّس، لئالی الأخبار تویسرکانی، الجواهر المنثورة سید عبدالحسیب علوی سبط مـیرداماد، منتخب الدعوات ملا غلامحسین شـهربابکی، آداب الشریعة.
آغاز: الحمد لله الذی شرع لعباده آداب الجمعات لیغفر لهم بها الخطیئات... أمّا بعد، بنده مجرم عاصی ابن المرحوم المبرور العالم الکامل آقا مـیرزا عبدالرزّاق ال الاصفهانی... بـه عرض برادران ایمانی و اخوان روحانی مـی رساند...
نسخ زیبا: محمد تقی بن عبدالرزّاق احمدآبادی، با حواشی نستعلیق از مؤلّف، 457 گ، 11 سطری. (کتابخانـه فقیـه احمدآبادی)
125. ترجمـه مـهج الدعوات
از: ؟
آغاز: بعد از حمد و صلوات چنین گفت افضل علماء اشراف مجد آل رسول شرف العترة الطاهرة... کـه این کتابیست درون خلاصه دعوات کـه از کتب متفرقه معتبره درون مذهب حقّ امامـیه جمع کرده شد و نام آن مـهج الدعوات درون حرزهای حضرت رسالت پناه و ائمـه معصومـین صلواتالله علیـهم اجمعین.
انجام: امـید چنانست کـه از زیـادات مستغنی باشد و این آخر آنچه ما خواستیم از کتاب مـهج الدعوات ومنـهج العنایـات والحمد لله أولاً وآخراً...
نستعلیق و نسخ معرب زیبا، ق 11. عناوین بـه شنگرف، 231 گ، 15 سطری.
126. احوال حاجی کرباسی و اولادش
از: محمد علی بن زین العابدین معلّم حبیب آبادی (م: 1396 ق).
رساله ای هست در شرح احوال فقیـه بزرگ اصفهان حاج محمد ابراهیم کلباسی و پنج فرزند او: آقا محمد مـهدی، حاج آقا محمد، شیخ محمد جعفر، حاج مـیرزا محمد رضا و آقا مـیرزا ابوالمعالی کـه شرح حال پدر درون آغاز کتاب و شرح حال فرزندانش درون پنج فصل بـه تفصیل بیـان شده است.
در ذیل فصل پنجم دو مقاله آمده کـه در مقاله اول بـه شرح حال آیة الله حاج مـیرزا رضا ابن مـیرزا عبدالرحیم بن حاج مـیرزا محمد رضا کلباسی و سه فرزندش شیخ اسماعیل، آقا صدر الدین و آقا فخر الدین پرداخته و مقاله دوم شرح حال حاج شیخ محمد ابراهیم بن مـیرزا عبدالرحیم است. این رساله درون سال 1375ق تألیف شده است.
نستعلیق: سید محمد علی روضاتی، 1415ق. 54 گ، 14 سطری.
127. دیوان اشعار
از: سید مرتضی نعمة اللهی (1354ق).
مجموعه ای از قصائد زبدة المتألهین وقدوة العارفین مرحوم آقا سید مرتضی نعمة اللهی هست که بـه نوشته مـیرزا علی مشفقی (کاتب دیوان) درون جشن های اعیـاد متبرّکه از طبع او تراوش نموده است. شاعر فرزند آقا مـیرزا علینقی بن سید العارفین وهادی المضلین آقا مـیر محمد هادی (هادیعلیشاه نعمة اللهی) هست و شرح حالش درون مقدمـه بـه قلم محسن نعمة اللهی آمده است.
آغاز: درون تهنیت عید مولود نبوی صلی الله علیـه وآله:
ز فرش آمده که تا عرش جلوه گر، انوار مگر گرفته ز رخ جلوه، احمد مختار
نستعلیق زیبا: مـیرزا علی مشفقی، 1317ش. قطع جیبی، 33 گ، 16 سطری.
128. دیوان اشعار
از: مـیرزا بدیع بن مصطفی درب امامـی (م: 1318 ق).
اشعار آبدار عالم جامع و مدرّس نامدار اصفهان حاج مـیرزا بدیع هست که بالغ بر هشتاد غزل است.
شکسته نستعلیق، نسخه اصل بـه خط شاعر، 43 گ، 15 سطری. (نسخه جناب آقای سید احمد بدیع زادگان).
129. صیغ العقود والایقاعات
از: مولی محمد جعفر شریعتمدار استرآبادی (م: 1263 ق).
آغاز: الحمد لله علی نواله والصلاة والسلام علی رسوله وآله. أمّا بعد فهذه رسالة من العبد العاصی الغریق فی بحر العصیـان المتمادی محمد جعفر الاسترآبادی فی بیـان صیغ العقود والإیقاعات.
نسخ: سید جعفر آیت مـیردامادی، 1366 ق. از روی نسخه مورّخه 1264 ق. موجود درون کتابخانـه استاد کاتب سید عباس صفی دهکردی، با یـادداشت تصحیح بدوی از او. قطع جیبی، 18 گ، 12 سطری.
130. مجموعه:
چند رساله از: مـیرزا ابوالمعالی بن حاج محمد ابراهیم کلباسی (م: 1315 ق).
1. رسالة فی کیفیة زیـارة عاشوراء (76 - 1)
آغاز: وبعد، فهذه رسالة فی بیـان کیفیة زیـارة عاشوراء علی من یزار بها آلاف التحیة والثناء... ولطالما کنت شائقاً إلی شرح حالها وتفصیل القول فی مجالها.
انجام: علی وجه الکمال وفوق الکمال ولا سیما علی إکمال التوفیق بتوفیق الإکمال.
2. رسالة فی الشک فی المکلّف به (89 - 77)
آغاز: وبعد، فهذه رسالة فیما لو ثبت التکلیف بشیء وتردّد المکلّف بـه بن مـهیتین مختلفتین.
3. رسالة فی التداوی بالمسکر (98 - 90)
آغاز: وبعد، فهذه رسالة فی التداوی بتناول المسکر أکلاً وشرباً وهذه المسألة عمـیمة البلوی عظیمة الجدوی.
نسخ زیبا، ق 13. رساله سوم درون 1293 ق تألیف شده است. با حواشی از مؤلف بـه خطّ نستعلیق زیبا، و حاشیـه ای از مؤلف بر رساله سوم بـه خطّ وی. 23 سطری.
131. وسائل العباد فی یوم التناد
از: احمد بن عبدالکریم اهتمام رهنانی اصفهانی (1387 ق)
یک دور فقه استدلالی موجز و منقّح هست در مجلد کوچک کـه این نسخه مشتمل بر ده جزو هست از طهارت که تا پایـان صلات. تألیف کتاب طهارت آن درون سال 1363ق آغاز شده و جزو هشتم آن درون سال 1366ق بـه پایـان رسیده است.
آغاز: الحمد لله الذی جعل العلماء ورثة الأنبیـاء... أمّا بعد، فیقول العبد الأثیم المفتقر إلی ربّه الرحیم أحمد بن عبدالکریم عفی الله عنـهما: إنّ أعظم المقاصد والمطالب بعد الإیمان بالله الغالب ما یتوصّل بـه إلی النیل بالسعادة الأبدیة... وهذه وجیزة فی الفقه شرعت فیـها بعد ما فرغت من تصنیفاتی فی الأصول... واقتصرت فیـها غالباً علی إقامة الدلیل علی قول المختار... معرضاً عن جمـیع الأقوال مشیراً إلی تزییف مابمنصور ومقبول صافحاً عن کلمةلها دلیل معقول ومزجت باب المـیاه بوسیلة النجاة ونسأل الله النجاة بهذه الوسیلة من مـهالک الدارین.
نسخ: مؤلّف، 1366ق. 546 ص، 18 سطری.
132. مجموعه:
از: احمد بن عبدالکریم اهتمام رهنانی اصفهانی (1387 ق):
1. وسائل العباد فی یوم التناد (384 - 1)
این نسخه جلد دوم کتاب هست مشتمل بر جزو یـازدهم که تا شانزدهم، احکام أیمان و نذور و کفارات و عتق و مکاسب محرّمـه و احکام بیع و بعض المعاملات کـه در سال های 1367 و 1368ق تألیف شده است.
2. وجیزة الاصول (404 - 386)
مختصری هست در علم اصول کـه اکثر فصول و مباحث این علم را درون بر دارد.
آغاز: الحمد لله... إنّ هذه رسالة... محتویة لأکثر الفصول ومباحثه، وحذفت منـها أدلة الأقوال المختلفة واقتصرت علی ذکر قول المختار فی المسائل الشرعیة مشیراً إلی دلیله.
3. الارتقاء من الحضیض فی منجّزات المریض (427 - 406)
رساله ای هست به فارسی درون بحث منجزات مریض کـه در سال 1363ق تألیف شده است.
آغاز: مسأله: از جمله مسائل فقهیـه کـه از صدر اسلام فیما بنب فقهاء اعلام مطرح انظار و محلّ کلام بوده مسأله منجّزات مریض است.
4. الرکن السدید فی الاجتهاد والتقلید (486 - 428)
رساله ای هست در بحث اجتهاد و تقلید و شرح مباحث مذکور از عروة الوثقی.
آغاز: الحمد لله الذی لا یحصی ن العادون ولا یؤدّی حقّه المجتهدون... أمّا بعد فیقول العبد الأثیم الجانی أحمد بن عبد الکریم الرنانی إنّ هذه رسالة وجیزة مختصرة فی مسائل الاجتهاد والتقلید قد کتبتها فی موقع المطالعة وبذل الجهد فی المسائل الأصولیة والفقهیة وعلّقت فی حواشی کتاب أرائک الأصول ما اخترت فی کلّ مسألة فی الأصول ولمّا کان الکتاب المذکور خالیـاً من مباحث الاجتهاد والتقلید فشرحت مباحث کتاب العروة... وحذفت فیـهما أدلة الأقوال المختلفة واقتصرت فی کلّ مسألة بدلیل المسألة فی مختار الأقوال.
نسخ: مؤلف، 1368 ق (کتاب اول) 1364 ق (کتاب دوم) 1363 ق (کتاب سوم) 1364 ق (کتاب چهارم) 18 سطری.
133. وسائل العباد فی یوم التناد
از: احمد بن عبدالکریم اهتمام رهنانی اصفهانی (1387 ق)
جلد سوم کتاب هست مشتمل بر جزو هفدهم که تا بیست و چهارم کـه از احکام وقوف و صدقات آغاز و به کتاب دیـات و جهاد خاتمـه مـی یـابد.
انجام: قد تمّ الکلام والحمد لله أولاً وآخراً وله الشکر علی توفیقه لإتمام الفقه ولم یبق من أبواب الفقه غیر الحجّ... وأردت أن أکتب مباحث الحجّ موجزاً ونلحقها بالجزء العاشر الذی هو فی أواخر العبادات.
نسخ: مؤلف، 1368 ق. (پایـان جزو 17) 1370 ق. (پایـان کتاب الجهاد). 18 سطری.
134. طوالع الانوار من مطالع الانظار فی علم أصول الدین
از:
آغاز: الحمد لمن وجب وجوده وبقاؤه وامتنع عدمـه وفناؤه دلّ علی وجوده أرضه وسماؤه وشـهد بوحدانیته رصف العالم وبناؤه.
انجام: متّعنا الله بمحبّتهم أجمعین وجعلنا لهداهم متّبعین وعصمنا من زیغ الضالین وبعثنا یوم الدین مع الذین أنعم الله علیـهم من النبیین والصدیقین والشـهداء والصالحین وحسن أولئک رفیقاً. الحمد لله علی التمام وللرسول أفضل السلام.
نستعلیق، کاتب نا معلوم، ق 10. وقف مولانا محمد اشرف بن حیدر علی ورنوسفادرانی بر اولاد خود با مـهر بیضوی الواثق بالله الغنی عبده مـهر علی و مـهر مربع محمد طاهر بن مقصود علی.
135. نجاة العباد
از: صاحب جواهر شیخ محمد حسن اصفهانی (م: 1266 ق).
نسخ: علی اکبر اصفهانی مشـهور بـه خراسانی، 1265 ق. فی مشـهد الحسین علیـه السلام. با حواشی از شیخ راضی و شیخ انصاری و مـیرزای شیرازی. مقابله شده. نسخه را سید ابوالفضل برقعی درون سال 1385 ق بر کتابخانـه احمدیـه اصفهان وقف کرده است. قطع رقعی. 18 سطری.
136. مجموعه:
1. مکتوب علمای ما وراء النـهر بـه علمای مشـهد مقدّس
آغاز: پوشیده نیست بر هچر مؤمن عالم کـه تعرّض بـه اموال و نفوسانی کـه گوینده کلمـه طیبه...
2. جواب کتابت علمای ما وراء النـهر
از: ملا محمد بن فخر الدین علی مشکک رستمداری مدرّس
آغاز: نتایج افکار و رشحات اقلام درربار افاضل ماوراء النـهر هداهم الله وإیـانا سبیل الرشاد.
انجام: و مـهمّات او را کفایت کرده مقضی المرام از آن مقام بیرون فرستاد.
3. تحفه شاهی
از: عماد الدین علی شریف قاری استرآبادی (ق 10)
آغاز: ای کنـه تو برتر از شناسایی ما.
انجام: و حال آن کـه به معصیت گرفتارند و قرآن ایشان را لعنت کند.
4. أصول قراءة ابن کثیر بروایتی البزی والقنبل من طریق الشاطبیة
5. أصول قراءة الکسائی بروایتی الدوری وأبی الحارث
6. أصول قراءة أبی عمرو بروایة الدوری والسوسی من طریق الشاطبیة
از: عماد الدین علی شریف قاری استرآبادی (ق 10)
نسخ زیبا: مـیرزا محمد بن حسین کندلانی، ربیع الأول 1040 ق. (کتاب سوم) محمد طالب بن حاجی حیدر علاقه بند اصفهانی، جمادی الآخر و ذی القعده 1040 ق. (کتاب چهارم که تا ششم). قطع جیبی، سطور مختلف.
137. یعسوب نامـه
از: مـیر محمد حفیظ (م: 1163 ق).
منظومـه ای هست در بیـان فضائل امـیر المؤمنین علیـه السلام و تفصیل جنگ های آن حضرت کـه در سال 1336 ق شروع بـه نظم آن شده و با درگذشت مؤلف درون روز چهار شنبه 10 شعبان 1163 ق ناقص مانده است. پسر برادر مؤلف مـیرزا محمد رحیم بعد از درگذشت عمّ و استاد خود بـه جمع و تصحیح آن همّت گماشته و اشعاری درون معذرت خواستن از جانب ناظم درون عدم اتمام کتاب سروده و خوابی کـه بعد از رحلت ناظم دیده و صورت مکالمـه با او درون عالم رؤیـا را درون پایـان بـه نظم آورده و در 10 ربیع الأول 1168 ق از آن فارغ شده است.
ناظم منظومـه را با معراج نامـه پاممبر اکرم آغاز کرده و سپس شرحی از مسافرت خود بـه کوکن زمـین درون زمان اورنگ زیب و رفتن بـه دهلی یـا جهان آباد و برخوردن با خان عالی شأن محمد رفیع خان باذل تخلّص صاحب کتاب حمله حیدری آورده، و خوابی را کـه برای مرحمت و غفران پناه مـیرزا محمود مشـهدی روی داده و خلف الصدق او خان فردوس مکان محمد رفیع خان ناظم حمله حیدری بـه نظم آورده نقل نموده، و سپس بـه سبب نظم کتاب خود کـه متمّم حمله حیدری هست پرداخته، و آن را از ظهور مراتب ستم از عثمان بن عفان و وزارت بـه مروان ملعون و غضب او بر قاریـان و سوزاندن قرآن آغاز نموده و تا پایـان وقایع جنگ جمل را بـه نظم درآورده است. وی درون بیـان نام کتاب گوید:
ز فضل خدای جهان آفرین
به نامش چو این نامـه انشا شده
علی را لقب بود یعسوب دین
به یعسوب نامـه مسمّی شده
آغاز:
به نام خداوند هوش آفرین
خداوند حی قدیم ودود
خدایی کـه قایم بـه ذات خود اوست
روان و دل و چشم و گوش آفرین
که با ذات او درون ازل نبود
وجود همـه خلق عالم از اوست
انجام:
چو امّید دارد محمد رحیم
ببخشا گناهش بـه آن شاه دین
بـه عفو تو درون روز امّید و بیم
رحم یـا أرحم الراحمـین
نستعلیق، کاتب نا معلوم، 1168 ق. این نسخه را زهرا خانم درون ذی الحجه سال 1169 ق وقف کرده و تولیت آن را با خود و بعد از او با مـیرزا محمد رحیم بن مـیرزا سید مرتضی حسینی قرار داده که تا ثواب آن را بـه روح رفیع عالی حضرت جنّت منزلت مـیرزا محمد حفیظ ناظم کتاب و واقفه و متولی عاید گردد.
با تملک محمد باقر بن محمد حسن بن محمد رحیم بن محمد رفیع بن محمد رحیم درون 1273 ق. و یـادداشت تاریخ فوت مـیرزا محمد حسن بن حاجی مـیرزا محمد رحیم درون یکشنبه 19 ربیع الثانی 1277 ق. و دو بیت شعر درون تاریخ وفات مـیرزا محمد رحیم بدین شرح:
تولّد چه گردید از لطف رب
محمد رحیم آن حسینی نسب
بـه تاریخ ذی القعده تاسع برفت
سنـه الف، مائه باثنین هفت
و یـادداشتی از ابوالحسن بن سید عباس بن محمد علی بن محمد رحیم بن محمد رفیع بن محمد رحیم. و یـادداشتی از مرتضی بن ابوالحسن بن سید عباس مذکور. 119 گ، 22 سطری. (کتابخانـه مرحوم آیت مـیردامادی)
138. الرّد علی المقلاد فی حجیة الظنّ
از: سید صدرالدین محمد بن صالح عاملی (م: 1263 ق)
ردّیـهای هست بر رساله المقلاد فی حجیة المظنّة از سید محمد مجاهد (م: 1243 ق). «ردّهالسید صدر الدین العاملی وأبطل دلیل الانسداد فی حیـاة السید المجاهد. عناوینـه قالسلّمـه الله، أقول».
آغاز: أحمد من تنزّه عن خواطر الظنون وأحاط علمـه بما کان أو یکون حمد من فوّض إلیـه وظنّ أن لن یقدر علیـه... وبعد، فقد ذاکرت سیدنا السری العلم العلوی محمد بن علی الطباطبائی خلّد مجده بإعضال الأمر فی عموم حجیة الظنون وخصوصها فألقی إلی دام علاه رسالة فی الانتصار لحجیتها مطلقاً وذکر أنّه بلغ فیـها الغایة فأحببت أن أورد ما خطر لی حین تصفّحها فی خلالها وأجعله بمنزلة الشرح جریـاً علی عادة العلماء فی تعقّب ما ینقلونـه بما یعرفونـه وهذا أوّل الرسالة.
انجام: ولیکن ذلک آخر ما جادت بـه القریحة أعاذنا الله من الضنّ وسوء الظنّ والمنّ وحبانا بالإخلاص فی العمل والخلاص إذ لات حین مناص وجعل سعینا هذا إیثاراً لإظهار الحقّ وحذاراً من إنذاره جلّ شأنـه فی قوله إنّ الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات والهدی من بعد ما بیناه للناس أولئک یلعنـهم اللاعنون وما أبرّیء نفسی ولا أقصر الحقّ علی طرسی ولکن جهد المقلّ ولا یکلّف الله نفساً إلا ما آتاها فلیترفّق الناظر فی هذا التعلیق بستر الزلل وإصلاح الخلل والله یحبّ المحسنین. فرغ من تسویده ه المفتقر إلی ربّه صدر الدین محمد بن صالح بن محمد ال العاملی عفی عنـهم فی صدر النـهار من یوم عرفة فی السنة الثالثة من العشر الرابع من المائة الثالثة من الألف الثانی من الهجرة والحمد لله کثیراً والصلاة علی نبیـه وآله.
نسخ: مؤلف، 1233 ق. قطع جیبی، 60 گ، 17 سطری. (کتابخانـه مرحوم آیة الله طیب)
139. رسالة فی الوقف
از: سید ابو جعفر بن صدر الدین محمد بن صالح عاملی (م: 1324 ق).
رساله ای هست فقهی از سید ابو جعفر خادم الشریعة (پدر آیة الله سید حسین خادمـی) کـه به امر استادش حجة الإسلام ثانی سید اسد الله شفتی نگاشته است. متأسفانـه نسخه ناقص است.
آغاز: الحمد لله المتفرّد بالذات المبریء عن الصفات المنزّه عن مشابهة الممکنات... أمّا بعد، فیقول العبد المحتاج إلی عفو ربّه الجلیل المشـهور یته أبو جعفر بن صدر الدین ال العاملی عاملهما الله بلطفه الخفی والجلی قد صدر أمر من منبع الإفاضة ومصدر الجود والسخاوة العالم العامل والتقی الفاضل أعلم العلماء ورئیس الفضلاء أستادنا الأعظم حجة الإسلام فی العرب والعجم صاحب المفاخر والمناقب المسمّی بلقب أسد الله الغالب... بتحریر مسأله سألها سائل نجمع فیـه الأقوال والأخبار المناسبة لها ونبین فیـه صحیح الأقوال وسقیمـها فشرعت فیـه متوکلاً علی الله ومستعیناً من إمام الزمان وخلیفة الرحمان المنتظر الغائب عجّل الله فرجه ولا بدّ أن نبین أولاً صورة السؤال. قال السائل لو وقف أحد أرضاً مثلاً علی أولاده الذکور الموجودین ثمّ علی أولادهم نسلاً بعد نسل وبطناً بعد بطن ومع الانقراض علی أولاده الأناث وأولادهنّ نسلاً بعد نسل وبطناً بعد بطن ویقف علی ذلک ولم یفرض للانقراض ولم یبین المصرف بعده فهل هو صحیح أم لا؟
نسخ: مؤلف، قطع جیبی، 23 گ، 18 سطری. (کتابخانـه مرحوم آیة الله طیب)
140. مجموعه:
رسائل فقهی عالم جلیل سید محمد باقر بن حسنعلی فروشانی (م: 1325 ق) هست بدین شرح:
1. رسالة فی الطهارة (97 - 1)
آغاز: الحمد لله الذی عمّ عباده بالنوال ومنحهم من مواهب کرمـه بغیر سؤال وتفضّل علیـهم من جوده بسوابغ الإفضال ورفع بمنّه درجات العلماء وجعلهم بما آتاهم ورثة الأنبیـاء... أمّا بعد فیقول المفتقر إلی الله الغنی محمد باقر بن حسنعلی ال إنّ هذه نبذة من مـهمّات مسائل الطهارة والصلاة أوردتها فی هذه الورقات راجیـاً من الله تعالی أن یکتبه فی صحائف الحسنات... وقد رتّبت ما یتعلّق بالطهارة علی مقدمة ومقاصد وخاتمة.
2. رسالة فی الصلاة (165 - 98)
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد فیقول المفتقر إلی الله الغنی محمد باقر بن حسنعلی ال إنّ هذه نبذة من مـهمّات مسائل الصلاة أوردتها تذکرة لنفسی... وهی تذکر فی مقاصد وخاتمة.
3. أحکام الخلل فی الصلاة (201 - 165)
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فهذه رسالة فی جملة من أحکام الخلل الواقع فی الصلاة ومقدّماتها أوردتها فی هذه الأوراق تذکرة لنفسی... ورتّبتها علی مقصدین.
4. أحکام صلاة الجماعة (237 - 202)
آغاز: الحمد لله... فی جملة من مـهمات صلاة الجماعة وفیـها مباحث.
5. أحکام صلاة المسافر (262 - 237)
آغاز: الحمد لله... فهذه جملة من الکلام فی صلاة المسافر أوردتها فی هذه الأوراق تذکرة لنفسی وذخیرة لیوم فقری مشتملة علی رؤس المسائل وأمّهاتها محتویة علی أصول الفروع ومـهمّاتها متضمّنة للإشارة إلی نبذة من الأقوال والأدلة مرتّبة علی مباحث ثلاثة.
انجام: ولیکن هذا آخر ما أردنا بیـانـه... وقد فرغ مصنّفه دام ظلّه العالی من تنمـیق هذه الرسالة الشریفة فی الرابع والعشرین من شـهر شعبان سنة 1286.
6. أحکام الصوم (297 - 262)
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فهذه کلمات یسیرة فی مـهمّات مسائل الصوم... ویتمّ الکلام فیـها برسم مباحث.
نسخ: محمد کاظم بن محمد رحیم فروشانی، 9 رمضان المبارک 1295 ق. (کتاب اول) 10 رجب 1297 ق. (کتاب ششم). درون حاشیـه تصحیح شده است. درون آغاز عنوان با شنگرف نوشته شده: هذه رسالة فی الطهارة والصلاة من تصنیفات قدوة المحقّقین زبدة المدقّقین وعمدة العلماء الراشدین ونقاوة أحفاد سید المرسلین المولی الأعظم والسید الأورع الأزهد الأفخم ذوی المناقب والمفاخر آقا سید محمد باقر الفروشانی الاصفهانی أدام الله بقائه العالی. عناوین درون نیمـه اول بـه شنگرف و سپس نانوشته. 297 گ، 16 سطری. (کتابخانـه حجة الاسلام سید محمد تقی حجازی)
141. مجموعه:
رسائل فقهی عالم جلیل سید محمد باقر بن حسنعلی فروشانی (م: 1325 ق) هست بدین شرح:
1. الرسالة الشرطیة (34 - 2)
این رساله بـه امر استاد مؤلف شیخ زین العابدین مازندرانی درون سال 1292ق نگاشته شده است. وی درون آغاز رساله تقریظی بر آن نوشته و از او چنین یـاد کرده است: «العامل العالم البدر التمام شمس الظلام قدوة الأنام من الخواص والعوام، فرید الأوان وحید الزمان، مـهذّب شرایع الإسلام، حایز ضوابط الحلال والحرام، غائص بحار دلائل الأحکام، مستنبط الفروع من الأصول، مـهذّب القوانین والفصول، فاتح صحیفة الفقاهة والاجتهاد، خاتم رقیمة السداد والرشاد... فإنّه بحمد الله قد أتعب نفسه الشریفة فی الاجتهاد فی الأحکام الشرعیة وکتب رسائل عدیدة فی مسائل متشتّتة، منـها هذه الرسالة وهی رسالة شرطیة، وهی أیضاً فی غایة المتانة؛ فلیحمد الله علی ما رزقه سبحانـه من هذه الموهبة الربّانیة...».
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فهذه رسالة فی بیـان مسألة الشرط فی ضمن العقد حرّرتها تذکرة لنفسی.
انجام: وهذا آخر ما قصدنا تحریره فی هذه الرسالة... وقد أمرنی بذلک أستادنا العالم العلامة وشیخنا الفاضل الفهامة غواص بحار معارف الأحکام نقاد کنوز جواهر الکلام نور حدقة الاجتهاد والتحقیق ونور حدیقة الفقاهة والتدقیق أعلم العلماء الراسخین وأفضل الفضلاء المتقدمـین والمتأخرین سمـی سیدنا ومولانا سید الساجدین علیـه السلام مولانا الأعظم ومطاع العرب والعجم الشیخ زین العابدین لا زالت مغلقات الأحکام منحلة ببیـانـه وریـاض المسائل مخضرة بمـیاه تبیـانـه...
2. رسالة فی حکم الفرار عن الدین (40 - 36)
این رساله درون سال 1299 ق تألیف شده است.
آغاز: مسألة لو نقل المدیون الغیر المفلس ماله إلی غیره بیعاً أو صلحاً أو هبة أو قرضاً أو نحو ذلک من العقود الناقلة فراراً عن الدین فهل یصحّ ذلک أو لا؟
انجام: وهنا أبحاث شریفة لا یقتضیـها المقام قد حرّرناها مفصلة فی بعض تحریراتنا والله العالم...
3. رسالة فی منجّزات المریض (62 - 41)
این رساله درون سال 1286 ق تألیف شده است.
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فیقول المفتقر إلی الله الغنی محمد باقر بن حسنعلی ال الاصفهانی الفروشانی إنّ هذه نبذة من الکلام فی منجّزات المریض...
4. رسالة فی أحکام عبادة الجاهل بقسمـیه (76 - 63)
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فیقول المفتقر إلی الله الغنی محمد باقر بن حسنعلی ال إنّ هذه کلمات یسیرة فی بیـان معذوریة الجاهل وعدمـها.
نسخ: مؤلف، (رساله اول). نسخ زیبا، کاتب نا معلوم، 1300 ق (رساله چهارم). 76 گ، سطور مختلف. (کتابخانـه حجازی)
142. تقریرات أصول الفقه
از: علامـه مـیر محمد صادق خاتون آبادی (م: 1348 ق).
تقریرات درس اصول آخوند خراسانی صاحب کفایـه هست که شاگرد برجسته اش علامـه خاتون آبادی نگاشته و شاگرد وی سید محمد مـهدی حجازی فروشانی استنساخ کرده است. این جلد شامل مباحث وضع که تا إجزاء مـی باشد.
آغاز: هذه نخبة ما صنّفه سیدنا الأستاد أوائل استفادته من المحقق الخراسانی رحمة الله علیـهما. الکلام فی الوضع فائدة الوضع علی ما هو التحقیق هو العلقة الحاصلة.
نسخ نازیبا: سید محمد مـهدی حجازی، ق 14. 160 گ، 20 سطری. (کتابخانـه حجازی)
143. تقریرات أصول الفقه
از: علامـه مـیر محمد صادق خاتون آبادی (م: 1348 ق).
این جلد شامل مباحث نواهی، مفاهیم، عام و خاص و مطلق و مقید است.
پایـان: قد تمّ ما وفّق الله العبد السید محمد مـهدی الحجازی ال السدهی لنسخه من البرائة إلی التعادل والترجیح ومن أوائل مباحث الألفاظ إلی هنا ممّا أودعه فی الصحف سیدنا المحقق الأستاد الحاج مـیر محمد صادق الحسینی الخاتون آبادی الاصفهانی أوان تحصیله ممّا استفاده من بحث أستاده المحقق الخراسانی... ولم نظفر بعد علی مباحث القطع والظنّ.
نسخ نا زیبا: سید محمد مـهدی حجازی، 1376 ق. 170 گ، 20 سطری. (کتابخانـه حجازی)
144. مجموعه:
1. عواطف الاصول (100 - 1)
از: محمد شریف بن محمد یوسف تنکابنی
آغاز افتاده: فی توضیح معنی الورود...
انجام: وأن یجعل مقامنا تحت لواء الحمد وقرب منبر الوسیلة. وقد تمّت بخط مؤلفه الفقیر هذه النسخة الشریفة سنة 1281. تاریخ تولد مصنّفه ولد فی سنة 1259.
2. لطائف الاصول (124 - 101)
از: محمد شریف بن محمد یوسف تنکابنی
آغاز: الحمد لله الذی لا تغیر ولا تبدّل فی ذاته ولا فی صفات ذاته ولا فی صفات أفعاله... أما بعد، فهذه وجیزة ورسالة منفردة فی جملة من المسائل المـهمة من أصول الفقه فی وجوب تجدید النظر علی المجتهد وعدمـه وجواز نقض الحکم أو الفتوی وغیرها وسمّیته باللطائف اللطیفة.
3. رسالة العقد والحلّ (131 - 125)
آغاز: یقول مصنّف الکتاب... اعلموا أیـها الإخوان الأخلاء قد اختلجت عویصة بالبال مستلزمة للزوم الجبر من الخالق الأکبر عند بادی النظر علی عباد الله من الکبر والصغر وهی أنّه قد نطقت الأخبار المستفیضة علی أخذ الله تعالی طینة المؤمن من الجنة.
نسخ: مؤلف، 1286 ق (کتاب دوم) 1287 ق (کتاب سوم) 18 سطری. (کتابخانـه مـیردامادی)
145. الحاشیة علی الحاشیة الخفریة
از: محمد قاسم بن محمد صالح اصفهانی (ق 12).
آغاز: الحمد لله... أمّا بعد، فیقول الفقیر إلی الله الغنی محمد قاسم بن محمد صالح الاصفهانی هذه تعلیقات علی الحاشیة التی علّقها العلامة الخفری علی الهیـات شرح التجرید والمرجوّ من الله تعالی أن یـهدینی إلی طریقه المبین ویجعله عدة وذخراً فی یوم الدین.
انجام: هذا غایة ما تیسّر لی من الکلام وأسأل الله التوفیق علی الإتمام فی مبحث الکلام إنّه هو المفضل المنعام بمحمد وآله علیـه السلام.
شکسته نستعلیق، کاتب نا معلوم، 16 رمضان المبارک 1097 ق. 87 گ، 19 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
146. روضات الجنات فی أحوال العلماء والسادات
از: مـیرزا محمد باقر بن زین العابدین خوانساری (م: 1313 ق)
جلد چهارم کتاب است.
آغاز: الحمد لله الذی هو فی مجده قدیم وفی قدمـه عظیم وفی عظمـه کریم وفی کرمـه قسیم وفی قسمـه حکیم وفی حکمـه حکیم وهو فوق کلّ ذی علم علیم.
نسخ: محمد تقی بن محمد حسن خوانساری، 1296 ق. عناوین بـه شنگرف، 211 گ، 24 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
147. مجموعه:
1. سواد العین (51 - 1)
از: شمس الدین محمد بن احمد خفری (م: 957 ق).
تعلیقات علی شرح شمس الدین محمد بن مبارکشاه شـهیر بـه مـیرک بخاری علی کتاب حکمة العین لدبیران الکاتبی القزوینی.
آغاز: الحمد لله... فیقول الفقیر إلی الله الغنی محمد بن أحمد الخفری: قد اتّفقت منّی فی سالف الزمان تعلیقات علی شرح حکمة العین وحواشیـه وجمعتها وسمّیتها سواد العین.
2. إثبات الواجب فی إثبات الواجب (118 - 52)
از: بهاءالدین محمّد بن حسن اصفهانى معروف بـه فاضل هندی (م: 1131ق).
از آثار کلامـی فاضل کـه در سال 1080 ق درون سنّ 18 سالگی او تألیف و به شاه سلیمان صفوی تقدیم شده است.
آغاز: سبحان من ثبت وجوده علی صفحات اللیل والنـهار، واستقرّ وجوبه فی صحائف القلوب والأبصار، وشـهد بوحدانیته ذرات الجوّ وقطرات الأمطار... أمّا بعد، فهذه خورة الخریدة، أو لؤلؤة فریدة، فی إثبات أوجب ما یثبت فی صفحات الجنان، وتدلک بـه وجنات اللسان ویسطری فی الطرس بمعوان البنان... والبصیر المنصف إذا تأمّل ما یحویـه، رآه حقیقاً بما قلته فیـه... ثمّ لمّا أردت أن أزید فی جمالها، وأمعن فی إجلالها، حلّیتها باسم من باسمـه تتحلی فراید اللآلی وتتجلّی صفائح الأیـام واللیـالی، یفتخر الدهر بأبوّته، بل کاد یباهی ببنوّته ... أبوالمظفر بهادرشاه سلیمان الصفوی ال، لازالت عین الدهر قریرة بوجوده، ورقاب الأنام أسیرة لجوده. هذا، وینحصر مقصودی فی الکتاب فی ثمانی مقدّمات ومقصدین... وسمّـیت کتابی هذا بإثبات الواجب فی إثبات الواجب. ومن خواصّ هذا الکتاب وغیره من کتبی أنّی إذا تفرّدت بقول لم أمـیزه من سائر الأقوال بالتخصیص بنفسی إلا بأقلّ الأحوال، کما هو عادة الفحول الأماثل، بخلاف عادات الأراذل. وأمّا الفاضل المنصف فإذا نظر إلی کلامـی وکلام القوم ماز بنف الکلامـین إن لم یغلبه النوم، بل وجد کثیراً ممّا أنقله منـهم غیر منقّح وموضح مع إیجاز کما فی کلامـی؛ والباعث علی ذلک أمور: الأول: إنّ الغرض من التألیف إنما هو ابتغاء رضوان الله فی تفهیم المتعلّمـین وتنبیـه المعلّمـین وتحقیق الحقّ الحقیق بالاتباع وقلع الباطل الواجب الانقلاع؛ لا رئاء الناس بأنّ القوم قالوا کذا وأنا أقول ذا...والرابع أنّه ربّما یکون موافقاً لمقالة بعض من تقدّمنی، فیظنّ بی الناس ظنّ السوء، لاسیما وقد جرّبت من نفسی مثل ذلک فی الغالب، وإنی قلیل آلات التألیف، معدم لأکثر مایتعلّق بـه التصنیف، وإلی الله المشتکی من دهر ینمـی الجهّال والأراذل ویذیل العلماء والأماثل.
دهر علا قدر الوضیع به
کالبحر یرسب فیـه لؤلؤه
وغدا الشریف بحطه شرفه
سفلاً ویطفو فوقه جیفه
انجام: وما ذکرناه کافی فی معرفة وجود الواجب الذات، فإن ساعد الوقت وصحب التوفیق أبدعنا فی ذلک کتاباً آخر مع بسط وتحقیق. فلنختم الکلام حامدین للملک العلام، مصلّین علی رسوله خیر الأنام وآله الغرّ الکرام، ما تعاقبت اللیـالی والأیـام، وتسابقت الشـهور والأعوام. ومن حسن الاتفاقات أنّه وقع الابتداء بإبداع هذا الکتاب لیلة الرغائب من السنة الثمانین بعد الألف، وتنجّز الفراغ منـه لیلة عرفة من السنة المذکورة. کتبه بیمناه الداثرة مؤلّفه أذلّ أهل الساهرة، محمد بن الحسن المشـهور ببهاء الدین الاصفهانی، ذلّلت له قطوف الأمانی.
نسخ، گویـا فاضل هندی، 1080 ق. 118 ص، 16 سطری. این نسخه بر حسب وصیت مرحوم بهرام بیک درون سال 1296ق از نماء مزرعتین وقف شده است. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
148. مجموعه:
1. تلخیص الاقوال فی تحقیق أحوال الرجال
از: سید مـیرزا محمد بن علی بن ابراهیم حسینی استرآبادی (م: 1028 ق).
آغاز: الحمد لله وسلام علی عباده الذین اصطفی. أمّا بعد فهذا کتاب تلخیص الأقوال فی تحقیق أحوال الرجال قد أثبت فیـه الأسماء علی ترتیب الحروف مراعیـاً للأوّل ثمّ الثانی وهکذا.
انجام: فرغ منـه مؤلفه الراجی عفو ربّه الهادی محمد بن علی عاشر شـهر جمادی الأخری سنة988.
2. رسالة فی الخبر الواحد
از: ؟
آغاز: الحمد لله... فهذه کلمات یسیرة فی العمل بخبر الآحاد اعلم وفّقک الله تعالی أنّ کلّ من نظر فی أحادیث وتأمّلها حقّ التأمّل.
انجام: قلت فائدته زیـادة الحثّ علی فعل المندوبات الثابتة بحدیث راجح صدقه وزیـادة الترغیب فیـها ونسأل الله من فضله وإحسانـه أن یوفّقنا ویـهدینا إلی طریق السداد.
نسخ: محمد تقی بن الله قلی شـهیر بـه ملا پروانـه عباسی صفوی سلیمانی، 19 شعبان 1047 ق. درون پایـان فهرست رجال مسند کتاب من لا یحضره الفقیـه و فوائدی بـه نقل از المـهذّب البارع و الرواشح السماویة و اسماء رجالی از روات تهذیب کـه در خلاصه نیـامده اند نقل شده است. نسخه درون سال 1311 ق بر حسب وصیت بهرام بیک وقف شده است. 223 گ، 26 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
149. رضوان الاملین فی تعلیق القوانین
از: سید محمد بن عبدالصمد حسینی شـهشـهانی اصفهانی (م: 1287 ق).
آغاز: الحمد لله الذی هدانا إلی الأصول الثابتة والفروع النامـیة بتعلّق القوانین المحکمة... وبعد فلمّا کان کتاب القوانین فی علم الأصول من تصانیف العالم النحریر والعلم الکبیر المدقق المحقق القمقام المکنّی یة أشرف الأنام علیـه آلاف التحیة والسلام دستوراً وافیـاً وزبراً شافیـاً... وکان فی کمال الغموض والإشکال فی کلّ باب... کان حقیقاً بشرح یسهل معضلاته ویبین مجملاته.
نسخ بسیـار زیبا: محمد رضا بن محمد مـهدی خوزانی، 1290 ق. این نسخه را حاج محمد کاظم و حاج عبدالباقی و آقا محمد صادق، اوصیـای مؤلف درون سال 1290 ق حسب الوصیـه او وقف کرده اند. 192 گ، 27 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
150. الفوائد السنیة فی شرح العوامل المحسنیة
از: سید عبد الکریم بن محمد هادی حسینی مرعشی شوشتری (ق 12)
آغاز: الحمد لله الذی نصب أعلام الهدی للسالکین إلی نحو معرفته ورفع أعمال العالمـین العاملین بإرادته... سأل منّی بعض الخلان ممن لاح فی وجهه سیماء الإیمان أن أشرح له المختصر الجامع للعوامل فی النحو المنسوب إلی قدوة أهل العرفان... العلیم الربانی والنحریر السبحانی المولی محمد محسن القاسانی.
انجام: فرغ من تسویده شارحه العبد الأقلّ المذنب الأذل تراب نعال السادة النجباء والطلبة الکرماء عبد الکریم بن محمد هادی الحسینی المرعشی فی یوم الخمـیس رابع شـهر جمادی الأول من عام ثمانین بعد المائة والألف من مـهاجرة النبی المرسل...
نسخ: ابو طالب بن محمد رضی، ربیع الأول 1183 ق. درون همـین سال با نسخه اصل مقابله شده است. 134 گ، 17 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
151. إیصال المبتدئین
از: صادق بن محمد صفی اصفهانی (ق 13).
آغاز: نحمد من توله فی معرفة کنـه ذاته عقول العقلاء... وبعد قد قال الواله الفقیر الغریب الغریق فی بحار العصیـان صادق بن محمد صفی المنسوب إلی الاصفهان... إنّ هذا شرح لطیف مزجته بمختصر النحو الذی صنّفه الإمام الفاضل العلامة العامل... الشیخ المدعو بمحسن جزی الله مساعیـه الجزیلة أعنی العوامل رافعاً للحجاب عن وجوه فرائده الجمـیلة... فإنّه أوّل ما أفرغناه فی غالب الترصیف والترتیب.
انجام: لا یخفی علیکم یـا إخوان الدین أنّی کنت حین الجمع والتألیف مبتلی بأنواع محن الزمان بحیث إن أردت أن أکتب أو أقرر بعضها لا یتحرّک القلم ولا اللسان...
نسخ، کاتب نا معلوم. تألیف 1234 ق. 165 گ، 20 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
152. مفتاح اللبیب فی شرح التهذیب
از: سید نعمة الله بن عبد الله جزائری (م: 1112 ق).
شرحی هست ارزشمند بر تهذیب البیـان شیخ بهائی درون علم نحو کـه محقق جزائری آن را درون سال 1064 ق درون سنّ پانزده سالگی درون مدرسه منصوریـه شیراز نوشته است.
آغاز: الحمد لله الذی صرف قلوبنا نحو الجادة القویمة وألهمنا الهدایة نحو الطریقة المستقیمة... وبعد فیقول غبار نعال أهل الفقر نعمة الله بن عبد الله الحسینی الجزائری لمّا کانت العلوم التی یعرج علیـها فی عنفوان الشباب وترتاح عند سماعها أذهان الطلاب هی العلوم الحقیقیة والمعارف الیقینیة وعلم النحو من بینـها أبینـها تبیآناً وأعظمـها شأناً... وکان هو أوّل فنونی... إلی أن وقفت منـها علی الجمّ الغفیر وأحطت بغالب الموجود مطالعة وتأملاً بحیث لا یفتنی سوی النزر الیسیر... کتاب التهذیب لشیخنا ومقتدانا ومن بـه نفتخر علی أعدائنا الفائز من قداح العقل بالقدح المعلّی المشـهور فی المعارف بالید الطولی
لمّا بدت منـه محامد جمّة
یـا من یسائلنی عن الغایـات
ما إن مدحت محمداً بمقالتی
فی الناس لقّب بالبهاء محمد
إن فکّرت فیـه فهو غایة مقصد
لکن مدحت مقالتی بمحمّد
فهو وإن کانت وریقاته قلیلة لکنّها فی الفوائد جلیلة... لکن لمّا لم یکن له شرح ألف بدره الأفول، فلم یبزع فی أکثر الآفاق، ولتراکم سحایب عباراته لم تطلع شمسه فی العراق؛ فأحببت أن أجمع له شرحاً یحلّ ألفاظه ومبانیـه... مع عوز ما یحتاج إلیـه الغائص فی هذا اللجج، والسالک لمثل هذا النـهج، من الفطنة الوقادة والبصیرة النقادة.
کیف الوصول إلی سعاد ودونـه قلل الجبال ودونـهنّ حتوف
والرجل حافیة وما لی مرکب والکفّ صفر والطریق مخوف
انجام: وإن ساعدتنی الأقدار وأعمـیت عنّی عین الدهر الغدّار هذا الفنّ علی طرف التمام ینادی بالطلاب قد فضّ عنّی الاختتام وإن قضت علینا المنون فإنّا لله وإنّا إلیـه راجعون.
نسخ: ابوالقاسم بن ابو الحسن حسینی، 15 ربیع الثانی 1259 ق. 146 گ، 15 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
153. نخبة المصائب
از: محمد علی بن محمد رضا واعظ هرندی (ق 13).
آغاز: الحمد لله الذی جعلنا من أمّة أشرف الناس فی الحسب والنسب وأعلاهم فی العلم والأدب وأعظمـهم فی المصیبة والتعب... أمّا بعد، این مختصری هست در مصائب خامس آل عبا و گلگون قبای عرصه نینوا مظلوم صحرای کربلا جناب سید الشـهداء علیـه آلاف التحیة والثناء از مؤلفات حقیر فقیر کثیر التقصیر تراب نعال الذاکرین ابن محمد رضا محمد علی الهرندی کـه مشتمل هست بر سی و شش مجلس و مقدمـه و خاتمـه.
نسخ زیبا، مؤلف، 22 جمادی الأول 1291ق. با یـادداشت تملک او درون 1292ق. 22 سطری. (کتابخانـه حسینی هرندی)
154. مرصّع الحواشی
از: سید صدر الدین محمد بن محمد نصیر حسنی طباطبائی یزدی (ق 12).
حاشیـه ای هست بر حاشیـه ملا عبد الله یزدی (م: 981ق) بر تهذیب المنطق تفتازانی کـه سید صدر الدین به منظور فرزندش سید محمد اخباری نوشته هست كه شیخ آقابزرگ دربارۀ وی گوید: «الذی محی جملة من تصانیف والده لمخالفة مذاقه. فرغ من تألیفه 1128ق». سیدصدرالدین از شاگردان آقا جمال الدین خوانساری و مدقق شیروانی، جدّ خاندان مدرّسی یزد است.
آغاز: نحمدک یـا مفضلاً علی الإنسان قبل مـیلاده بتهذیب خلقه وإرشاده وناطقاً لا باللسان ومداده بمنطق الحکمة وسداده... فیقول الفقیر... لمّا رأیت رسالة التهذیب للفاضل الکامل العلامة التفتازانی مشتملة علی دقائق تمـیل إلیـها الطباع ومتداولة فی الأرباع والأصقاع وقد علّق علیـها الأفضل الأکمل الفیلسوف الأول العالم النحریر الحبر الخبیر البارع الزکی الفائز بخیر الأدیـان الجامع بنق مرتبتی الفضل والإیمان المدقق المحقق مولانا عبد الله تعلیقات تحتوی علی مطالب تعشق إلیـها أهل النظر وتنطوی علی مآرب قلّما یطّلع علیـها دقیق النظر... ولقد خطرت لی خواطر حلاً أو کلاماً ونقصاً أو برهاناً ذکرتها لقرّة عینی الولد العزیز السید محمد عند ما تدرّس فالتمس منّی أن أکتبها ولو تدریجاً کالصبح إذا تنفّس فأجبت سؤله.
انجام افتاده: بالآخر علی ما سیأتی بیـانـه وکل شیءأحدهما علّته.
نسخ، کاتب نا معلوم، ق 13. وقف مرحوم بهرام بیک درون 1313 ق. 55 گ، 15 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
155. تشریح الایة
از: عبد الجواد بن حاج محمد جعفر آبادهای اصفهانی (ق 14).
تفسیری هست جامع از آیـه یـا بنی آدم خذوا زینتکم عند کلّ مسجد.
آغاز: الحمد لله الذی نوّر قلوبنا بمعرفته وتلألأ صدورنا بتنزیل کتابه... وبعد فقد طلب منّی من لا یسعنی مخالفته ولا یمکن لی مضایقته أن أفسّر الآیة الشریفة الواقعة فی سورة الأعراف تفسیراً حاویـاً للغة والصرف والنحو والمعانی والبیـان والمنطق والحکمة والأصول والفقه والطبّ فأجبته سائلاً عن جنابه أن یعفو عنّی ما أودعته لأنّی قد أشغلنی فی هذا الزمان مشغلة کثیرة لا یمکن لی حقّ الاستیفاء ولو سألنی مسألة من مسائل الأصول والفقه کان أسهل.
انجام: فکیف یلیق من العاقل أن یکاسل فی تلک الخدمة وفّقنا الله لذلک بمنّه وجوده إنّه جواد کریم.
نسخ زیبا، کاتب نا معلوم، ق 14. این نسخه با 52 جلد دیگر بـه واسطه جناب آخوند ملا علیمـیرزا بـه جهت موقوفه مرحوم بهرام بیک خریده شده است. با یـادداشتی بـه خط شکسته نستعلیق زیبا بدین شرح: این رساله شریفه مال جناب مستطاب فضایل مآب حقایق و معارف انتساب علام فهام ذو المجد والسداد قبله مکرّم و مطاع معظّم آقا عبد الجواد سلّمـه الله تعالی است. 56 گ، 13 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
156. الاقرار والمواریث
از: عبد الجواد بن حاج محمد جعفر آباده ای اصفهانی (ق 14).
فقه استدلالی هست در دو بحث مذکور.
آغاز: القول فی الإقرار. وفیـه مقامات. الأول فسر الإقرار فی کلام بعض اللغویین بالاعتراف.
نسخ: محمد بن محمد باقر، 1288 ق. این نسخه درون سال 1303 ق با 52 جلد دیگر بـه واسطه جناب آخوند ملا علیمـیرزا بـه جهت موقوفه مرحوم بهرام بیک خریده شده است. درون عنوان کتاب چنین آمده است: «من تألیفات الفاضل الکامل العالم العامل جامع الأصلین حاوی الفرعین علامة العلماء صاحب المناقب والمفاخر والمحاسن والعوالی والمعالم والسداد آقا عبد الجواد الفارسی دام عمره وفضله». 118 گ، 13 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
157. مجموعه:
رسائلی از: صدر المتألهین محمد بن ابراهیم شیرازی (م: 1050ق) و صائنالدین تركه.
1. الحکمة العرشیة
آغاز: الحمد لله الذی جعلنا ممّن شرح صدره للإسلام.
2. اکسیر العارفین فی معرفة طریق الحقّ والیقین
انجام: سبحانک اللهم وتحیتهم فیـها سلام وآخر دعواهم أن الحمد لله ربّ العالمـین.
3. تحقیق مسألة حدوث العالم
آغاز: سبحانک اللهمّ من قدیم قد تفرّد بالقدم والسرمدیة.
انجام: لآیـات لأولی الألباب إنّ فی هذا لبلاغاً لقوم عابدین.
4. الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة
آغاز: الحمد لله الذی تجلّی لقلوب العارفین بأسرار المبدأ والمعاد.
5. القضاء والقدر
آغاز: الحمد لله الذی أخرج من مکنونات عنایته ما أدرج فی القلم.
انجام: والسمع والبصر وجمـیع القول فالحکم لله العلی الکبیر.
6. اسرار الصلاة
از: صائنالدین علی بن محمد تركه.
آغاز: شکر و سپاس پروردگاری را کـه شاه راه بندگی بارگاه جلالش کـه به سرحدّ هدایت ابدی و سعادت سرمدی مـی رود.
انجام: وختم بـه کمال الإنسان محمد وآله متممـی بنیـان الإیمان اللهمّ صلّ علیـه وآله کلما ذکره الذاکرون.
شکسته نستعلیق زیبا، فضل الله بن محمد علی حسینی سبزواری، 1233ق درون اصفهان. متأسفانـه بسیـاری از صفحات چند رساله اوّل آسیب جدّی دیده است. 467 ص، 18 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
158. مجموعه:
رسائلی از علامـه شیخ محمد هادی تهرانی (م: 1321ق) هست به خط ییص از شاگردان برجسته اش.
1. الادلة العقلیة (37 - 3)
آغاز: الحمد لله... وبعد فیقول المسکین المستکین محمد هادی بن محمد أمـین إنّ هذه جملة ما خطر بالبال فی الأدلة العقلیة أجبت بتحریرها التماس جمع من إخوانی المؤمنین.
انجام: وهذه جملة القول فی العلم التفصیلی والإجمالی.
2. النیة فی العبادة (41 - 38)
آغاز: قد ذکر الفقهاء أنّ العبادة لا تقع بلا نیة فلا بدّ أن نشرح معنی العبادة.
3. الاستصحاب (49 - 41)
آغاز: الثالث أنّ مسألة الاستصحاب علی القول بکونـه من الأحکام العقلیة مسألة أصولیة.
4. حجیة الخبر الواحد (53 - 49)
آغاز: استدلوا علی حجیة الخبر الواحد بالأدلة الثلاثة.
5. الاستصحاب (116 - 50)
آغاز: الحمد لله... وبعد فیقول المسکین المستکین محمد هادی بن محمد أمـین إنّه قد سألنی من لا یسعنی مخالفته أن أحرّر فی الاستصحاب ما أدّی إلیـه فهمـی القاصر وفکری الفاتر فأجبته إلی ذلک.
6. الصلاة (228 - 228)
آغاز: الحمد لله... وبعد، فالصلاة هی العطوفة لا الدعاء.
انجام: فاللازم هو قصد الخضوع فی ذلک الیوم وهو یتعین بالضرورة.
نسخ: عبد المجید سیوانی، ذو القعده 1307ق (پایـان کتاب اول). 1311ق (کتاب ششم). با یـادداشتی از علی اکبر بادکوبی مردکانی درون 1308ق مبنی بر این کـه نسخه اصل کتاب اول مفقود شده و نسخ موجود مغلوط بوده و وی بسیـاری از مظانّ غلط را از مؤلف پرسیده است. «کتبه لأجل الأخ الأجلّ العالم الوحید والفاضل الفرید الشیخ عبد المجید وفّقه الله تعالی لارتقاء معارج الکمال». 228 گ، سطور مختلف.
159. مجموعه:
1. رسالة فی الغسل الارتماسی (36 - 4)
از: مـیر محمد اسماعیل بن ابی صالح حسینی اصفهانی (ق 12)
آغاز: الحمد لله... قد اتّفق لی مباحثة مع بعض فضلاء المعاصرین فی الغسل الارتماسی فعرضت علیـه أنّه لا یحتاج فیـه إلی إلقاء البدن من عال فی الماء کما شاع الآن ولو ارتمس رأسه ناویـاً فیـه صحّ.
2. رسالة فی تحقیق برج العقرب (44 - 37)
از: مـیر محمد اسماعیل بن ابی صالح حسینی اصفهانی (ق 12)
آغاز: الحمد لله الذی جعل فی السماء بروجاً وزینـها للناظرین... هذه کلمات فی تحقیق برج العقرب نظمتها فی سلک التحریر امتثالاً لمن لا یسعنی فی خدمته التقصیر.
3. تفسیر آیـه اسری (49 - 45)
از: مـیر محمد اسماعیل بن مـیر محمد باقر حسینی واعظ اصفهانی (ق 13).
آغاز: الحمد لله... وبعد چنین گوید اقل سادات ذریـه رسول الله العزیز الباقی محمد اسماعیل بن محمد باقر الحسینی الاصفهانی کـه این چند کلمـه هست در تفسیر آیـه مبارکه اسری کـه حسب خواهش عزیزی با جان برابری مرقوم مـی گردد.
4. سؤال و جواب (116 - 50)
از: مـیر محمد اسماعیل بن مـیر محمد باقر حسینی واعظ اصفهانی (ق 13).
متن سی سؤال و جواب اعتقادی و فقهی هست که درون سال های 1242 ق و 1243 ق از مـیر محمد اسماعیل بن مـیر محمد باقر بن مـیر محمد اسماعیل بن مـیر ابی صالح بن مـیر عبد الرزاق بن مـیر سید محمد حسینی اصفهانی امام مسجد جامع جدید عباسی شده و وی بدانـها پاسخ داده است.
مؤلف درون ذیل سؤال بیست و هفتم مـی نویسد کـه مـیرزای قمـی و مـیر سید علی [صاحب ریـاض] بـه او اجازه اجتهاد داده اند امّا او عمل بـه اجتهاد نکرده و از مجتهد حی تقلید مـی نماید. وی همچنین از رساله ای کـه در نقل نعش بـه اماکن مشرّفه تألیف کرده یـاد نموده است.
سؤال شانزدهم مکتوبی از عالم فاضل حبیب صدیق کامل شیخ المشایخ شیخ زین الدین هست که درون سال 1239ق هست که از بلدی از بلاد دار المرز فرستاده و در آن مـی نویسد: «أمّا بعد، عرضت إلی جناب الصاحب العالم الفاضل العادل العامل العارف بمعارف علوم الالهیة العلامة الفقاهیة السید السند... بأنّی لمّا کتبت هذه العریضة إلی جنابکم خطر بخاطری القاصر أن أسألکم بسؤال لا أسأل أحد من العلماء من قبل لارتفاع شأنی وجلالی وتکبّری ممّا علمتم منّی، ولأنّی علمت أنّی أعلم من علماء هذا البلدان، وعلمت أنّکم بعد رحلتی من دار السلطنة اصفهان أنّکم مشغول فی إفاضة فیض علوم الربّانیة من الجناب المستطاب العلامة الفهامة أشرف المحققین وأفخر المدققین أفضل الفضلاء أعرف العرفاء أرشد الراشدین مرشد المرشدین صاحبنا ومعلّمنا ومولانا ملا علیـا [نوری] دام ظله العالی فأسألکم یـا صاحبی بسؤالی».
مؤلف درون ذیل سؤال دوازدهم دو رؤیـای جالب نیز نقل کرده و مـی نویسد:
«إنّ الجناب المستطاب قدسی المآب قدوسی الإیـاب الصاحب الأعظم والأخ الأکبر الأکرم مـیر محمد صادق [مؤلف جارح العینین] نوّر الله مرقده قال: رأیت فی المنام ذات لیلة الجناب المستطاب العلامة الفهامة الفقاهة المجتهد الزکی الواصل إلی رحمة ربّه الجلیل جدّی مـیر محمد إسماعیل نوّر الله مرقده فسألته فقلت: یـا جدّی أین مکانک فی الجنة؟ قال: عند مولانا وجدّنا وسیدنا أمـیرالمومنین علیـه السلام. ثمّ قلت: أین مکان صحبتکم؟ قال: فی وادی السلام قرب قبره. ثمّ قلت: هل رأیتم فلاناً وفلانة؟ قال: ماتا؟ قلت: بلی. قال: لا رأیتهما. ثمّ قلت: من مات لا یجیء عندکم؟ قال: إن کان من أهل الجنة جاء عندنا ورأیناه واجتمع معنا فی مجمعنا ومجلسنا فی النجف فی وادی السلام، وإن کان من أهل النار لم نره، یذهبونـه فی الیمن فی البرهوت.
وأنا رأیت فی المنام الجناب المرحوم الواصل إلی رضوان الله العلی عمّی مـیر محمد تقی طاب ثراه فی مجلس کان فیـه جمع کثیر من العلماء، فعلمت أنّه قد مات، فسألته: یـا عمّی أرأیت جدّی أمـیر المؤمنین(ع) قال: أی فی کل أسبوع مرة فی الیوم الجمعة فی قصره فی النجف. قلت: أ کان أبی العلامة مـیر محمد باقر أخوک فی ذلک القصر عند مولانا أمـیر المؤمنین(ع) قال: نعم لا زال أبوک أخی حاضراً عنده(ع) قلت: وفی هذا القصر رأیته قال: نعم هو جالس فی جنب أمـیر المؤمنین(ع) فی مجلسه وأنا جالس عند الباب وبیـال وبینـه و أمـیر المؤمنین(ع) جمع کثیر من العلماء والشـهداء والصلحاء. قلت: هل کان عندک فی صحبته(ع) شیء من صحبته(ع) قال: نعم...».
مؤلف درون ذیل سؤال هفدهم خواب اخیر را مفصلاً بـه فارسی گزارش کرده است. سؤال هیجدهم را مخلص قدیمـی ملا محمد مـهدی هرندی از او پرسیده، سؤال بیست و پنجم را احقر طلاب ملا عبد الغفار، و سؤال سی ام را اقلّ اشراف مـیرزا عبد الکریم.
آغاز: أحمدک اللهم یـا رافع درجات أولیـائک السالکین سبیل أحبائک.
5. ترجمـه و شرح اشعار منسوب بـه امـیر المؤمنین خطاب بـه حارث همدانی (123 - 116)
از: مـیر محمد اسماعیل بن مـیر محمد باقر حسینی واعظ اصفهانی (ق 13).
در شب سه شنبه 25 ربیع الثانی 1244 ق این رساله را نگاشته است.
6. سؤال و جواب (130 - 124)
متن سه سؤال یی از علمای امامـیه اصفهان هست از واعظ اصفهانی و جواب او بـه سال 1244ق.
7. سؤال و جواب (136 - 131)
سؤالی هست از مـیرزا عبد الکریم اشتهاردی مربوط بـه سه فقره دعای حضرت امام حسن عسکری(ع) (وامتحن بالدواب الصعاب و...) و جواب آن از واعظ اصفهانی.
پس از آن نیز دو سؤال و جواب دیگر آمده کـه به صورت مجزا بـه آن پاسخ داده شده است.
نسخ: مـیر محمد اسماعیل بن مـیر محمد باقر بن مـیر محمد اسماعیل حسینی اصفهانی نواده مؤلّف دو رساله اوّل، 1240 ق (دو رساله اوّل). 1244 ق. 142 گ، 15 سطری. (کتابخانـه فرهنگ اصفهان)
[حسن جابری یومه حب یومه]