چوار دورم دیوار

اول آخر یـار
قبل از اینکه بـه مبحث اصلی یعنی استقلال آئین یـاری بـه عنوان آئینی مجزا بپردازم ، چوار دورم دیوار تعریفی اجمالی از این آئین را بـه عرض مـی‌رسانم ، که تا با توجه بـه این تعریف و گسترش آن بتوانیم بـه آئینی مستقل بـه نام آئین یـاری اشراف پیدا نمائیم .
یـارسان یـا طایفه‌سان ، یک جریـان فکری ، فلسفی و آئینی بسیـار غنی مـی باشد ، کـه خود را مرتبط بـه پیمان و شرط و شون ازلی مـیداند و بر این باور هست که فلسفه و عرفان دیگر ادیـان ، آئین ها و مذاهب کهن ایران باستان بگونـه‌ای ریشـه درون این آئین دارد ، کـه با فرهنگی دیرینـه و غنی آمـیخته هست ، و در برهه‌ای از زمان با توجه بـه مبانی اعتقادی « دونای دون » و زیستگاه پیروان این آئین توانسته هست ، روابط اجتماعی خود را با پیروان دیگر ادیـان و آئین‌ها و مذاهب سازگار نماید ، و نیز که تا حدودی عقاید و افکار آن جریـانات درون این آئین تأثیر گزار بوده هست . چوار دورم دیوار اما درون باطن بـه شرط و شون یـاری کـه آئینی ازلی و اهورایی هست پایبند بوده و به فرامـین آن عمل مـی‌نموده هست . چوار دورم دیوار این گونـه افکار مـی تواند درون بر گیرنده یک مکتب فلسفی شناخته شده بـه نام « آگوسیسم یـا گنوسیسم »1 باشد . حتما به عرض برسانم یـارسان ضمن اینکه افکاری توحیدی و مترقی مختص بـه خود را داشته و دارد ، اما مـی‌توان گفت کـه همـین افکار گنوسیستی مخصوصاًگنوسیسم‌های کرد درغرب کشور نقش بسزایی درون بازیـابی قدرت توسط ایرانیـان درون مقابل اعراب را داشته هست و اگر بسیـاری از مناطق غر بی ایران که تا حدودی توانسته‌اند ، تمامـیت ارضی ، فرهنگ ، زبان و آداب و رسوم کهن و قبل از اسلام خود را حفظ نمایند شاید بـه دلیل همـین افکار گنوسیسمـی بوده هست .
زیرا با تسلط اعراب بر ایران وانحلال کامل امپراتوری بزرگ ایران ( ساسانیـان ) این کردها و از
1 –گنوس ( معرفت ) واژه یونانی از ریشـه هند و اروپایی هست ، این اصطلاح از زمان‌های پیش درون دین‌شناسی تطبیقی بـه کار گرفته شده هست و نشان دهنده جریـان فکری کهنی بود کـه بر آگاهی از رازهای ایزدی تأکید مـی‌ورزید کـه از هنگام برپایی گنگره مسینا درون ایتالیـا کـه در سال 1966 مـیلادی درون باره سرچشمـه‌های آئین گنوسی برگزار شد ، پژوهندگان مـیان گنوس و آئین گنوسی (گنوستی‌سیزم ) تمایز قایل شوند ،( نقل از کتاب آئین گنوسی و مانوی ویراسته مـیرچاد الیـاد ترجمـه دکتر ابوالقاسم اسماعیل‌پور )
آن جمله مردم یـارسان بودند کـه در قالب حکومت‌های محلی و منطقه‌ای و نـهضت‌های جداگانـه علیـه اعراب بـه پا خواستند ، آنـها بودند کـه در راه بازسازی و بازیـابی دوباره‌ی قدرت توسط ایرانیـان و حکومت بر این سرزمـین تلاش د . کـه در این راستا مـی توان بـه دوره‌های مختلف یـاری از بهلول که تا پردیور اشاره نمود .
سلطان سهاک و یـارانش درون پردیور قوامـی دوباره بـه آئین یـاری بخشیدند ، آئینی کـه حمله اعراب درون صدر اسلام شیرازه آنرا از هم گسیخته بود و مـی رفت که تا به دست فراموشی سپرده شود کـه اشارات بهلول درون قرن دوم موید این ادعا مـی‌باشد .
او وانـه یـاران ، او وانـه یـاران ایمـی دیوانین او وانـه یـاران
هنی مگیلین یکیک شاران که تا زنده کَـریم آئین یـاران
مفهوم کلام فوق مـی‌رساند کـه آئینی بـه نام آئین یـاری یـا « آئین یـاران » درون مـیان مردم خصوصاً گستره‌ی پهناوری از غرب ایران رایج بوده هست و بهلول مـی فرماید ما آمده‌ایم که تا این آئین را دوباره زنده کنیم ، شواهد و قراین زیـادی درون کلام وجود دارد کـه حاکی از وجود آئینی بـه نام آئین یـاری قبل از اسلام بوده هست .
اما مـی پردازیم بـه توضیح و تفسیر مفاهیمـی کـه در تعریف یـارسان درون مقدمـه همـین مقوله آمده هست .
الف : چوار دورم دیوار بارزترین مبانی اعتقادی یـارسان « دونای دون » مـی‌باشد ، و با توجه بـه همـین مبانی مردم یـارسان به منظور تمام ادیـان ، مذاهب ، اقلیتها ، قومـیتها و بطور کلی عموم انسانـها احترام و عزت قائلند و توهین بـه آنـها را طبق قوانین و شرط و شون آئینی خود گناه مـی‌دانند ، بگونـه‌ای کـه روابط اجتماعی این مردم درون هر زیستگاه و در مـیان هر مذهب و قومـیتی ، رابطه ای حسنـه و شایسته و محترمانـه بوده و مـی‌باشد ، نمونـه‌ای از این رابطه‌ها را مـی‌توان درون غرب و شرق و شمال و جنوب و مرکز کشور پهناور ایران ونیز سایر کشورها بـه خوبی مشاهده نمود .
ب : همـین مبانی اعتقادی یعنی دونای دون موجب شده هست که درون کلام یـاری ، نامـی از بزرگان این آئین و ارتباط دونی آنـها با پیـامبران و بزرگان ادیـان و مذاهب دیگر و حتی فلاسفه ، پادشاهان ، ادبا و ......... آورده شود ، و تجلی بزرگان یـارسان را درون کالبدهای معرفی نماید ، این مسئله بدین معنا نیست کـه آئین یـاری زیر مجموعه ای از ادیـان و مذاهبی هست که نامـی از بزرگانشان درون کلام آمده هست ، بلکه یک ارتباط دونی هست و لاغیر . زیرا هنگامـی کـه مردم یـارسان خصوصاً بزرگان این آئین روزگار را بر خود تنگ مـی ‌دیدند و اختناق آنـها را بـه خود مـی‌پیچاند ، راهی بـه ‌جز ترفند ارتباط دونی با مقدسات اکثریت حاکم براختناق نداشتند بگونـه‌ای کـه در پاره‌ای موارد بـه عبارات و مطالب بـه ظاهر بی معنای کـه « شطح»1 و « طامات »2 گفته مـی‌شد متوسل مـی شدند ، اما درون باطن آنان شوری عظیم وجود داشت کـه عشق را بر عقل غالب مـی‌نمود . زیرا مقاومت مردم یـارسان درون مقابل بیگانگان و دشمنان مملکت مقاومت فکری و غیر مسلحانـه بود ، و لیکن درون هر حال مقاومت بود ، اسلحه این مردم اسرار آنان بود و در پاره‌ای مواقع افشاء این رازها بـه بهای جان آنـها تمام مـی‌شد. «تیمور سرّ فاش کرد سر ویش دانا »
یعنی تیمور اسرار را فاش نمود و در این راه جان خود را از دست داد .
ادبیـات کلامـی مردم یـارسان درون رابطه با حفظ تمامـیت آئینی خود ، و احترام بـه کلیـه ادیـان و مذاهب و قومـیتها مایـه مباهات و روسفیدی ما مـی‌باشد . بعد آنچه بعد از دونای دون درون آئین یـاری قابل بررسی و حائز اهمـیت بوده هست ، مسئله اسرار و رمز و راز مـی باشد . آموزه‌ی رازوری اساساً مسئله‌ای متافیزیکی ، نـه بـه مفهوم فلسفی بلکه بـه معنای مابعدطبیعی هست . تجربه رازورانـه
1 ـ شطح درون لغت بـه معنیپر آب هست که درون اثر حرکت غیر ارادی از جام بیرون جهد ، و در اصطلاح سخنانی را گویند بدون آگاهی از زبان عارفان پرشور و بیخود شده بیرون مـی آید .
2 ـ طامات جمع طامـه بـه معنی حادثه عظیم و بلای سخت . درون فارسی بـه تخفیف مـیم بـه معنی اوراد و کرامات سالکان هست .

هم بـه دیرینگی خود انسان بستگی دارد ، شخصی بخواهد با آئین یـاری آشنا شود حتما آگاهی کامل بـه دستورات آئینی داشته باشد و با همـین آگاهی درون مـیدان یـاری گام نـهد که تا شمـه‌ای از رمز و راز این آئین را لمس نماید . درون این رابطه شاهدی از یک تک بیت از غزل حافظ را بر مـی گزینیم :
تا نگردی آشنا زین پرده رازی نشنوی گوش نامحرم نباشد جای پیـام سروش
پس دو مسئله مـهم دونای‌دون و رمزوراز موجب ارتباط تنگاتنگ مردمان این آئین با جوامع خصوصاً با مذاهب دیگر شده هست ، یکی از این ارتباطات وجه مشترکی هست که مردم یـارسان با مسلمانان خصوصاً اهل تشیع و با علی دارند ، مردم یـارسان همانگونـه کـه حضرت آدم ، حضرت ابراهیم ، حضرت عیسی ، حضرت موسی ، حضرت نوح ، حضرت زردتشت و دیگر بزرگان را تجلی ذات حق مـی‌دانند ، حضرت علی را همـین طور .
اما بهلول ، شاه خوشین ، باباناوس ، ..... و سلطان سهاک را رهبران آئین یـاری مـی‌دانند ، و اکمل ترین ذات را سلطان سهاک دانسته و بر این باورند کـه سلطان سهاک و یـارانش بـه احیـا و ترویج آئین کهن یـاری پرداخته اند ، و ضمن احترام بـه دیگر ادیـان و مذاهب پیروانش را بـه اجرا فرامـین و دستورات یـار دعوت نموده هست و فرموده هست :
من باوام شیخ عیسی1 بُی دورم کرد پرچینا که تا جـــه پردیــور رواج بو ای دینا
یعنی من پدرم شیخ عیسی بود ، ولی دور مسلک و آئین اورا پرچین کشیدم که تا دین یـاری را رواج دهم ، خوب هنگامـی کـه سلطان سهاک درون رابطه با یـارسان و مراسم دینی به منظور نزدیکترین شخص بـه خودش یعنی پدرش را حدو مرز قائل مـی‌باشد و پیروانش را بـه انجام مراسم یـاری دعوت مـی‌نماید و آنرا هم یک دین مـی‌نامد . چگونـه مـی‌تواند آئین یـاری شاخه‌ای از یک دین یـا مذهب دیگر باشد،اگر هم چنین بود حتما فرامـین و فرایض آن دین یـا مذهب رابه جای مـی‌آورد،در صورتی
1 ـ شیخ عیسی پدر ظاهری سلطان سهاک کـه مسلمان بوده است
که مردم یـارسان تنـها بـه اعتقادات و فرامـین وفرایض آئینی خود پایبند مـی‌باشد و همانگونـه کـه عرض شد بـه هیچ دین ، آئین ، مسلک ، مذهب و قومـیتی هم توهین روا نمـی‌دارد ، بلکه آنـها را محترم مـی شمارد ، بـه همـین دلیل هست که مردم یـارسان بر خود مـی بالند کـه آئینی مترقی را پیروی مـی‌نمایند ، آئینی کـه اساسی‌ترین عنصر عقیدتیش « دونای‌دون» مـی‌باشد و همـین «دونای‌دون» نـه تنـها توهین بـه انسانـها بلکه توهین و آزار بـه هر جانداری را منع کرده و گناه محسوب نموده هست ، و کلام بزرگان نیز درون این راستا موید این مطلب هست ، شاه تیمور درون این مورد مـی‌فرمایند :
یـاران مـر اوسا تیمــور دلشاد بود آزادی مخلوق دادرسی داد بود
شاه تیمور این رهبر آئینی ، آزادی و عدالت را به منظور تمام موجودات و در تمام زمـینـه‌ها خواستار شده هست . دیدگاه مردم یـارسان یک دیدگاه فرا دینی مـی‌باشد .
پس همـین « دونای‌دون» هست که مـی توان با بررسی‌های علمـی و فلسفی جواب بسیـاری از سئوالات را کـه مذاهب دیگر از آن عاجز هستند بـه خوبی ارائه دهد . جهت اینکه ثابت نمائیم کـه یـارسان یک آئین مستقل و کهن بوده و ذکر اسامـی پیـامبران و یـا ا و حتی فلاسفه و ادیبان مشـهور دالی بر زیر مجموعه بودن این آئین درون ادیـان دیگر نمـی‌باشد و باز هم به منظور اینکه این شک به منظور افرادی کـه آئین یـاری را شاخه‌ای از ادیـان دیگر مـی‌دانند بـه یقین تبدیل شود کـه یـارسان شاخه‌ای از هیچ دین و مذهبی نیست ، بلکه خود آئینی هست مجزا ، کـه دارای کلیـه قوانین فرهنگی ، آئینی ، اجتماعی ، حقوقی و فلسفی مربوط بـه خود مـی‌باشد ، بـه ذکر نمونـه‌های از کلام درون این رابطه مـی‌پردازیم ، و در آخر نیز تفاوت‌های آن را با ادیـان دیگر خصوصاً دین اسلام و مذهب شیعه کـه با توجه بـه عامل زیستگاهی و روابط اجتماعی تأثیرات بیشتری درون مـیان مردم یـارسان داشته باشد ذکر نمائیم :
سلطان مرمو : داوو درســــا ، داوو درســـا راگــه حقیقــت داوو درســا
حقیقت بَنیــوَن بنیـامـین بسـا مـیردان و قانون بنیـام حق ناسا
بنیـامـین عیسی عیسی بنیـامن قــانونش طیــار طرش تمامن
درکلام فوق کـه از فرموده‌های خود سلطان سهاک هست پیربنیـامـین را جلوه یـا دونی از حضرت عیسی مسیح معرفی نموده هست و فرموده هست که آئین حقیقت ( یـارسان ) آبند یـا سدی هست محکم مستقل (بَن= سد) کـه دیوار مستحکم این سد را پیر بنیـامـین بنا نـهاده هست ، حالا اگر ما این استدلال را داشته باشیم کـه چون درون این کلام نامـی از عیسی آمده هست ، پیروان آئین یـاری شاخه‌ای از مسیحیت مـی باشد ، و طبیعتاً مـی‌بایست مراسم آئینی مسیحیت را هم بـه جای آورند دچار اشتباه شده‌ایم و چنین چیزی نیست ، البته ممکن هست طبق تعریفی کـه از یـارسان شد درون یک زیستگاه مسیحی نشین و یـا زیستگاهی کـه تقویم سالی و رسمـی آن بر مبنای مـیلادی هست ، تأثیری بر زمان فرارسیدن اعیـاد آئینی آنـها داشته باشد ، ولی درون اصل ایدیولوژی یـاری ، هیچ تأثیری نداشته هست . بیشتر کاکه‌ای‌های عراق( یـارسانی‌های عراق) تاریخ شروع خاوندکار ( روزه خاوندکاری یـا مرنو) را برمبنای دوازدهم از ماهای مـیلادی محاسبه کرده و انجام مـی‌دهند ولی نذر و نیـاز و قربانی را طبق دستورات پردیوری و سلطانی انجام مـی‌دهند و همچنین یـارسانیـهای مقیم شـهرهایی چون تهران ، تبریز ، همدان ، قزوین ، ارومـیه و شیراز و .... چون اطلاعات کمتری از حساب و کتاب سلطانی و پردیوری داشته اند بر مبنای ماههای شمسی اعیـاد خاوندکاری و قولطاسی را انجام مـی‌دهند ، اما شرط و شون اصلی همانی هست که سلطان سهاک گفته هست .
خوشبختانـه درون سالهای اخیر با توجه بـه چاپ و نشر کتابهای یـاری ، اطلاع رسانی ، ارتباطات و رسانـه‌های پیشرفته ، مردم یـارسان درون هر نقطه کشوری باشند سعی مـی‌کنند تاریخ اعیـاد خود را بر مبنای پردیور انجام دهند ، اگر چه کار بسیـار سختی هست اما تلاشـهای محققین و نویسندگان یـارسانی توانسته هست تأثیر بسزایی درون انسجام و وحدت مـیان کلیـه یـارسانیـها درون عموم کشورها خصوصاً درون گستره ایران داشته باشند ولی باز هم زمان بیشتری لازم هست که با آگاهی فرهنگی و کلامـی درون مـیان توده‌ها بـه یک تاریخ واحد و کلامـی برسیم .
اما نمونـه کلامـهای دیگر و ذکر نام بزرگانی از مذاهب و ادیـان و اسطوره‌هاکه بـه صِرف آمدن نام آنـها درون کلام نمـی‌توان یـارسان را زیر مجموعه نامـیدبلکه رویـه « دونای‌دونی» چنین هست :
بنیـامـین مرمو : مکانم چولن ، مکانم چولن ویم قیس چول گرد مکانم چولن
لالم نـه بالن پوسم نـه کولن لالم خـواجامن یـاران چه حـولن
داوو مرمو : سلیمان پری ، سلیمان پری سلیمـان نان شای دیو پـری
نگینـم بنیـام یـاوام خبــری مجنونم موسی تاجم حیدری
پیر موسی مرمو : هر و خور هلات که تا و خور آوا رجـوشن و ذات تای بی همتا
بی همتـا علین ، علین الله دلش دلــدلن ، الله و ایــوالله
سلطان مرمو : که تا سکه نبو جوز نین قبول هر له باوا آیم که تا آخــر رسول
دون و دون امایم اصول و اصول راه یـاری حقن پی یـاران قبول
پیر مکائیل مرمو : نوذر شای کیـان ، نوذر شای کیـان شام بی نودم نوذر شای کیـان
شام بنیـامـین بی چوگا نو زمان وینـه کُرد گرد شی نـه مـیدان
در کلامـهای بالا از قیس اسطوره داستان لیلی مجنون ، حضرت سلیمان پیـامبر قوم یـهود ، حضرت علی امام اول شیعیـان ، حضرت آدم و نوذر شاه پادشاه کیـانی صحبت شده هست . بعد با توجه بـه کلامـهای فوق بـه همان تعریفی مـی رسیم کـه در مقدمـه این مقال به منظور تعریف یـاری آمده بود یعنی تمام آئینـها و مذاهب کهن ایران باستان بگونـه‌ای ریشـه درون آئین یـاری دارند و با توجه بـه مبانی اعتقادی « دونا‌ی‌دون » و زیستگاه پیروان یـارسان توانسته‌اند روابط اجتماعی خود را با پیروان دیگر ادیـان و آئین‌ها و مذاهب سازگار نمایند .اما بـه شرط و شون خود پابندی کامل داشته‌اند و فرامـین و فرایض آئینی جداگانـه و مستقل بـه جای مـی‌آورند کـه در هیچکدام از مذاهب و ادیـان دیگر وجود ندارد . از قبیل مرنو ، قولطاس ، انجام نذر و نیـاز با مراسمـی ویژه ، نامگذاری نوزاد و .... کـه پارامترهای ویژه آئین یـاری مـی‌باشند .
اما چون موسسه محترم لاند اینفو مارا زیر شاخه‌ای از مذهب تشیع بـه حساب آورده هست ، حتما بعرض مسئولین محترم آن موسسه برسانم ضمن اینکه هیچگونـه توهین و اهانتی نـه تنـها بـه مذهب شیعه بلکه بـه هیچ مذهبی روا نمـی‌داریم حتی یک مورد از قوانین دین یـاری با قوانین اسلامـی بـه ویژه شیعه مذهب شباهت و همخوانی ندارد . درون اینجا بـه بعضی از تفاوتهای عمده مـی پردازم :
1 ـ درون ادیـان دیگر اعتقاد بر این هست که پیـامبران از طرف خداوند بـه پیـامبری مبعوث شده‌اند و تمام مطالب کتابهایشان کـه مجموعه قوانین مربوط بـه آنـها را بیـان مـیکند توسط جبرئیل دریـافت و بسمع مردم رسانده هست .
اما ما پیروان دین یـاری براین باوریم کـه ذات حق درون جامـه بشری درون دورهای مختلف کـه آخرین آن سلطان سهاک هست به مـیان ما آمده هست ، و تمام قوانین یـاری درون جم‌های مختلفی کـه در پردیور توسط شخص ایشان تشکیل مـی‌شد ، بـه تصویب اعضاء رسیده هست ، درون اصل سلطان سهاک اولینی بود کـه مجلس قانونگذاری را تأسیس نمود .
2 ـ کتاب مقدس هر کدام از ادیـان بـه زبان آن پیـامبر آمده هست ، قرآن عربی ، تورات عبری و .... .
در صورتیکه کتاب مقدس و دینی مردم یـارسان هم دیوان‌گوره بوده و به زبان کردی مـی‌باشد درون اینمورد سلطان سهاک مـی‌فرماید : « دیوان گوره‌م نام دفترا بیزار چا آه بی جوز و سرا »
3 ـ مردم یـارسانی معتقدند چهار ملکه درون ازل وجود داشته و در هر دوره‌ی ذاتی درون جامـه انسانی جلوه نموده اند کـه در آخرین دوره‌ی ذاتی یعنی زمان ظهور سلطان سهاک درون 733 سال پیش درون پردیور درون غالب بشر بـه اسمـهای ( پیربنیـامـین، داود کوسوار ، پیرموسی ومصطفی داوان ) آمده‌اند .
4 ـ اصول دین درون آئین یـاری شامل راستی و پاکی و نیستی ردایی مـیباشد ، کـه مانند چهار ستون 72 شرط(قانون) را درون بر گرفته هست « یـاری چوار چیون باوری وجا راستی ، پاکی ، نیستی و رداء) .
5 ـ همانگونـه کـه همـه ادیـان و آئین‌ها ،عبادات و نماز خود را بـه صورهای متفاوت بجا مـی‌آورند درون دین یـاری پیروانش را ازخواندن نماز بـه شکلی کـه دیگر ادیـان بجا مـی‌آورند معاف نموده هست و مارا بـه انجام نذر و نیـاز کـه عبادت ویژه یـارسانی هست موظف نموده هست در این مورد بابا ناوس مـی‌فرماید :
ناوز مرمو : صوفیـان بدساز ، صوفیـان بدساز هیـها بو هشتای صوفیـان بدساز
یـارم نکـــرو ای ذکــر نمـاز شــــرطم هــانـه رای جمو نیـاز
پی خــار نیـانم تفتی پوس پیـاز یـاران وش بوان وی شادی و شاباز
دوستــم چا وشیم بکــرو پرواز چپ دس بکــردی باچدی و آواز
6 ـ روزه درون دین یـاری درون دو نوبت درون آبانماه ( نوامبر ) و دیماه (ژانویـه ) برگزار مـی‌گردد کـه در هر نوبت مردم یـارسان 3 روز درون روزه هستند . و با مراسمـی ویژه کـه فقط خاص آئینی هست انجام مـی‌گیرد درون صورتی کـه ادیـان دیگر چنین نیست .
7 ـ مردمان پیرو دین یـاری بنا بـه آموزه دینی مبانی اعتقادی (دونای‌دونی ) را قبول دارند و بر این عقیده هستند کـه روح انسان هزار ویکبار بـه دنیـای فانی به منظور صیقل و جلا رجعت مـیکند که تا در هزار ویکمـین بـه ذات حق ملحق شود درون اصل خود روح جزئی از ذات حق شود ( انسان خدائی) و به همان لقایی کـه حافظ اشاره نموده هست «ما را نـه غم دوزخ و نـه حرص بهشت هست بردار نقاب کـه محتاج لقاییم »
پیربنیـامـین مرمو : چه هزار و یک دون بونیش نجاتی قلــم زر روحش بزیــو پی ذاتی
نشان یـاری بون چه حضــوری هم پری قاپی جم بدان دستوری
خـواجـام بدروش خــلات نوری
8 ـ کلام یـاری درون رابطه با جهان بینی یـاری ایچنین مـی‌فرماید ، سید باویسی مرمو :
پادشاه موجود ، پادشاه موجود صاحب کار و دین پادشاه موجود
چه امـر ویتـن ای بود و نبـود دودش چه شمعا شمعشا چه دود
خـارت نـه گُلن گُلت نـه خـارن فصـلی خــزانن فصـلی وهـارن
قــدرت کامــل پیشان نمانای هـرو نـوعی اسمشان وانای
پی چیش نتاوای یکرنگ بکری دنگ دنگ داران بی دنگ بکری
آمانن آمان سّـــرپـوش ستــار هــر چـه صــلاتن نداریم انکار
در این کلام جهانبینی آئین یـاری را به منظور ما مشخص مـی نماید ، و مردم یـارسان خلقت جهان را بـه این صورت با تنوع نژادی ، دینی ، فرهنگی ، قومـی ..... بنا بـه مصلحت آفریدگار مـی‌دانند ، و به حقوق تمام موجودات عالم بـه دیده احترام مـی‌نگرند .
9 ـ محل عبادت مسلمانان مسجد ، یـهودیـان کنیسه ، مسیحیـان کلیسا ،و بـه همـین ترتیب هر دینی محلی جداگانـه به منظور عبادت دارد .
محل عبادت مردم یـارسان جمخانـه هست ، کـه روش عبادت هیچگونـه شباهتی با دیگر ادیـان ندارد ، «مِردان» مردمان یـارسان درجم(جمع) با کلاه و کمربسته بـه صورت دایره‌وار مـی‌نشنینند ، با خواندن کلام و دعاهای کردی و چپ دست ، بـه شکرگزاری مـی‌پردازند . کـه هیچگونـه شباهتی با عبادت دیگر ادیـان ندارد .
10 ـ قبله مردم یـارسان پردیور ( محلی درون شـهرستان پاوه استان کرمانشاه ) و همچنین جم مـی‌باشد ، اما ادیـان دیگر قبله‌های مربوط بـه خود دارند.
پیر منصور شوشتری از هفتاد و دو پیر مـی فرماید :
کابه‌م پردیور سلطان سرجــم یـاران نـه جمدا دل باران و هم
یکرنگ بنیشان هیچ نکران ذم مامور سلطان حاضرن نـه جم
11 ـ دین یـاری براین عقیده اند کـه یـار بودن یک موهبت هست که خداوند نصیب هری نخواهد کرد ، و پیمودن این راه عشق بالای مـی‌خواهد ، کـه با زور و اجبارنمـیشود قدم درون این راه گذاشت .
پیر احمد بره‌شاهی از هفتاد و دو پیر :
یـاران نکران یـاری و زوری خاصه غلامان رژیـان جه نوری
مـیردیگم گرگن ویل نبو سرسام چنی گمراهان نپیچو نـه دام
یـاری بویژو و کوچ و کلام کلام اکثیرن پری جسه خام
یـاری مکرو و طلای زرفام
12 ـ مردم یـارسان با پیروی از پیـام کلامـهای دین یـاری طرفدار صلح و آرامش و دوستی درون بین تمام مردم جهان هستند .
سلطان مرمو : بو راست له صلح بـه ، دور بـه له آشو مـیردانـه دارت هل وشن نـه کو
پیرالی مرمو : هی یـار گیـانی ، هی یـار گیـانی از و فدات بام هی دوس گیـانی
یـاری و مــروتا و مـهــــربانی و صیقه و قروان و گیـانای گیـانی
13 ـ درون آئین یـاری مرد و زن از لحاظ شعور اجتماعی و عقلی با مرد برابر هست ، ودر کلامـهای یـاری هردو جنس را برابر و با اسم مـیرد نام هست . امادر بعضی ادیـان دیگر چنین نیست .
14 ـ ولی درون آئین یـاری بنا بـه سند کلامـی زن و مرد از لحاظ حقوق اجتماعی ، ارث و.... برابر مـی‌باشند .
سلطان مرمو :
کناچه و کُری ، کناچه و کُری توفیــرشان نین کنـاچه و کُـری
بـــش باطنـــن ازل هــــوِری خـــاتون دایراک اِی بشش خری
بیـا و دایـان پوران حُری
هــرکسی باچو کنـــاچه و کُـــری مَوزِیش و دَم مودای کی بِری
15 ـ پیروان آئین یـارسان از داشتن دو همسر همزمان منع شده اند ، و طبق کلام مردان و زنان یـارسانی همزمان مجاز بـه داشتن بیشتر از یک همسر نیستند ، درون بیشتر ادیـان چنین نیست .
سلطان مرمو :
نِمَــــو دو هامسر کـرو نکـــایی هــر یـار دو هامسر چه یـانـه یـایی
ار روژی صد جار چه آ یـانـه جمشان نریـایی آ کــردارانـه قَویل نیـه چه اِی درگــاهی
سلطان مرمو :
بهره هر دو سر نِمو پی هیچ نِمَو دو هنی گیری و یک دس
دو هوو او یک نِمَبو پیوَس سازگاریشان نمبو بـه بس
سلطان مرمو : خطاب بـه پیر بنیـامـین
پیــره و تــوه ، پیــره و تــوه پیــره وَو ذات َ و شانی توَه
باچــدی و مـیردان و بام و کوَه یک بش زیـادتـــر یـاد نکن بوه
16 ـ درون کلام سلطان سهاک ما را از طلاق و ازدواج مجدد منع نموده هست مگر درون سه مورد زیر کـه در کلام بـه آن اشاره شده هست : 1 ـ انحرافات اخلاقی 2 ـ غرور و تکبر ویـا موت یکی از طرفین 3 ـ وقتی اولادی نداشته باشند .که درون مورد سوم رضایت طرفین لازم هست و قابل ذکر هست که درون هرسه مورد زنان یـارسانی نیز مـیتوانند به منظور طلاق اقدام کنند .
سلطان مرمو :
نِیَنِــم صَـلایی ، نِیَنِــم صَـلایی طلاق پی یـاران نِیَنِم صَلایی
هر چه یـاران اَر سرِش دایی اَر بطال کَــرو عقـد و نکایی
مصطفاش مامورن پــری جزایی مَدروش نـه وَر تیــر و بلایی
مگــر وی سه شـرط لازم نیـایی بوانو طــلاق نـه جــای نکایی
اول چه هامسر بوینــو خطــایی و چاو ویش بوینو دُزی و زنایی
دویم همســرش بَودی فنایی سویم چه هامسرش نبوش اولایی
آدیش پا یقین هامسر نبو زایی نبو بطال کریش عقد و نکایی
و شرطی هامسرش ار بَودی رضایی
17 ـ درون آئین یـاری حیواناتی کـه از نظر کلامـی حلال گوشت محسوب مـی شوند بعد از دعا خواندن بر چاقو سر مـی برند و پس از دور ریختن بعضی از اعضاء ، مانند روده بزرگ و .... بقیـه ر کاملاً مـی‌شویند و با شیوه خاص بدون چشیدن مـی‌پزند و در جم یـاری دعا مـیدهند و به صورت مساوی بین افراد جم نشین تقسیم مـی‌کنند .
دیگر مراسمـهای این آئین از قبیل سر سپردگی شستن مردگان ، دعای خاکسپاری ، دعای خیر به منظور مردگان ، دعای هست جهت رفتن بـه جمخانـه ، دعای نامگذاری بچه ، دعای برادری ، دعای ازدواج و ..... بـه زبان کردی هورامـی بوده و هیچ شباهتی با ادیـان دیگر خصوصاً دین اسلام ندارد ، جای تعجب هست مسئولین محترم موسسه‌ی لاند اینفو تنـها یک کلمـه مشترک « علی » بین دین اسلام و دین یـاری را پیدا نموده و این آئین را کـه قدمت هزارها سال دارد را زیر مجموعه‌ای از دین اسلام مـیداند ، اگر واقعاً این یک کلمـه چنین مدرک معتبری هست ، توصیـه مـی‌شود کـه دین اسلام را نیز زیر مجموعای از دین مسیحیت و یـهودیت و مسلمانان را نیز یـهودی و مسیحی بنامـید زیرا درون اکثر سورهای قرآنی مخصوصاً سوره بقره ، سوره مائده ، سوره مریم ، سوره یونس ، سوره یوسف و سوره ابراهیم تماماً از موسی و عیسی و مریم و پیـامبران یـهود و نصارا صحبت شده هست . و برای آگاهی بیشتر به‌ مسئولین محترم لاند اینفو توصیـه مـی‌شود ، کتاب دینی یـارسان و بقیـه ادیـان را مطالعه بنمایند ، قوانین و ارکان را مورد بررسی قراردهند نـه اسمانی کـه کتابها آمده است، درون آنموقع متوجه خواهند شد کـه ارکان و عبادات آئین یـاری فقط مختص بـه این آئین هست و تشابهی با ارکان دیگر ادیـان ندارد .
در پایـان حتما به عرض برسانم ، نیت از انشاء این مقول تنـها بابت استقلال آئین یـاری از دیگر آئین‌ها مـی‌باشد و شواهد و مثالها فقط بـه دلیل تفهیم مسئله بوده و خدای ناخواسته قصد و قرض خاصی درون بین نبوده زیرا همانگونـه کـه در متن هم آمده هست آئین یـاری توهین و اهانت بـه ادیـان و مذاهب دیگر را گناه محسوب مـی‌نماید.
با تشکر فراوان
پــــــــــــایــــــــــان

مـیره بیگی 13/8/88

 ----------------------------------------------------------------------------------

اول و آخر یـار

مقدمـه :

سپاس خدایی را کـه هدایتگر هست و داناتر و یگانـه و اوی هست که حاضرتر و کامل تر و همواره درون شـهود هست . چوار دورم دیوار او تنـها بوده و خواسته و راضی بوده که تا آشکار کند و از تاریکی عدم بـه نور وجود هرآنچه را کـه خواست بوجود آورد . چوار دورم دیوار و بنام نامـی سلطان حقیقت :

حقیر کاکی احمد یوسفشاهی کـه در خانواده مذهبی و پاکدامن و خدمتگزار بـه حق بـه سال 1337 شمسی متولد شده ام و پس از سی سال خدمت صادقانـه درون آموزش و پرورش اکنون درون ایـام بازنشستگی اوقات خود را درون حد امکان درون راه خدمت بـه جم یـارسان و نذر و سرسپر دگی وجوز ونیـاز سپری مـی نمایم و هیچگاه بدنبالب مال نبوده ام و یـا با شـهرت دنیـایی بیگانـه ام .

ذکر این مقدمـه را برخود لازم مـی بینم و توضیح مـی دهم کـه این نوشته را کـه به نظرتان مـی رسد چگونـه و به چه خاطر بـه رشته تحریر درون مـی آورم . زیرا بـه توصیـه و خواهش تعدادی از دوستان و سروران و سادات محترم مطالبی چند درون ارتباط با گذشتگان و نیـاکان خودم و شجره پاک آنـها را ذکر مـی نمایم و این نـه خدای نکرده بـه قصد تکبر وب بزرگی و شـهرت دنیـایی بلکه فقط به منظور اینکه این موارد که تا کنون تحریر نشده و فقط بـه و نسل بـه نسل نقل شده و از روزگاری کـه اتفاق افتاده و افرادی آن موارد را با چشم خود دیده اند که تا کنون بـه ما رسیده هست . و این موارد اعتقاد راسخ مریدان را بـه دلیل های پاکدامن خود مـی رساند . و این بـه خاطر آسمانی بودن این نیـاکان هست نـه چیز دیگری و باید این کرامات و شـهود درون نسل ها ی آینده و نزد خانواده بماند و آنان بدانند کـه اجدادشان چهانی بوده اند و چگونـه زندگی مـی کرده اند . وچرا مال و ثروت دنیـا برایشان بی ارزش بوده و چرا زندگی خود را فقط صرف باطن و صرف خدمت بـه جم و خدمت بـه مردم نموده اند . وخدا شاهد و مبین هست . و اوست کـه هررا بهتر مـی شناسد ، و مـی داند کـه هری چه ضعف و قوتی دارد و باشد کـه هم او و هم روح پاک اجدادمان این مطالب را قبول کرده و آن رامایـه خیر و صلاح آیندگان قرار دهد . نـه مایـه شر و تکبر ، اکثر مردم کرند و اطراف مـی دانند این مواردی کـه ذکر مـی گردد همـه اتفاق افتاده و و نسل ها مورد عبادت و احترام مردم قرار گرفته ، هیچکدام برایب بزرگی کاذب نبوده و نیست ، احترامـی کـه مردم به منظور بزرگواران خاندان یوسف شاه قائل بوده اند تنـها بـه خاطر باطنی بودن آنـها و زندگی پاک ومردمـی بودنشان بوده و از ترس یـا بـه خاطر ثروت یـا احترام ظاهری نبوده بلکه قلبی و خالصانـه بوده هست . و صد البته کـه کار با کرامت هر شخصی بـه نسبت او بستگی ندارد بلکه بـه تقوی و بردباری و تواضع هست و انسان عاقل تشویق مـی شود کـه به پارسایی تمسک جوید و نیکوکاری پدران و اجداد باعث رساندن سود بـه فرزندان مـی شود ، و نوه ها و نتیجه ها و ندیده ها از آن نیکویی سود مـی برند و این برکات که تا چندین نسل درون خانواده مـی ماند . مگر آن کـه خود نسل های بعدی آن را نخواهند و با رفتار و کردار زشت خود آن را بعد بزنند .

پس برایـانی کـه به نیکوکاران منتسب هستند لازم هست که فقط بـه اجداد صالح خود اکتفا نکنند ، بلکه خود سعی درون ادامـه راه آنـها داشته باشند . و توجه ما بـه نیـاکان صالح باعث حرکت درون مسیر راست و صحیح و دوری ازظلم خواهد شد . و انسان عاقل کـه نسب خود را مـی شناسد ، بـه پیروی از او گرایش مـی یـابد. خدا را بهتر شناخته ، و از تکبر و بی راهه دوری مـی کند و محبت خدایی درون دل او بیشتر خواهد شد ، سود و برکت شامل او مـی شود و به اطرافیـان و آیندگان هم برکت مـی دهد .

اما ناچارا بـه ذکر این موارد هستم کـه بزرگان خاندان یوسف شاه دارای آرامش روح و آرامش ذهن و درون و رها از گناهان و با سرسپردگی کامل و با وارستگی و اطمـینان بـه حق و خدمت عاشقانـه بـه مردم و پا برجا درون راه خداو خدمت و به دوراز غم و شادی دنیـایی و با مراقبه دائمـی و روح پاک شده و روحی کـه هرگز وسوسه دنیـا و ظواهر آن نشده و با تواضع کامل بـه دور از دنیـا پرستی و با ریـاضت طاقت فرسا و با دیدن نورخدایی و درک کامل وعمـیق خدا و با تمرکز درون قدرت پروردگار و بستن چشم و گوش بـه روی وسوسه دنیـا و گشودن چشم و گوش درون بوده اند .

آنان ساده این بزرگی را بدست نیـاورده اند زیرا یک یـارسانی تنـها با سرسپردگی و خواندن ابیـات کلامـی وحفظ آنـها یـار نخواهد شد و به حق نخواهد رسید بلکه بذل و بخشش از ثروت وعلم و عدم خشونت و دزدی ن وعدم خلاف و دروغ نگفتن و استفاده ن از مواد مخدر و الکلی را مـی طلبد ، زیرا اعمال فطری وخدایی و اعمال ناخود آگاهی غیر از اعمال عمدی هست و تنـها از بندگان خاص خدا بر مـی آید و بس ،افرادی کـه از بدهای روزگار تاثیر نمـی گیرند و از تغییر شرایط ناراضی نیستند واز بدبختی های زنگی نمـی هراسند ، و اگر نانی دارند آن را بذل مـی کنند و تمام نابسامانی ها را امتحان الهی مـی دانند و فرشته گونـه هستند کـه مردمان با دوستی آنـها شاد هستند و برکت آنـها شامل اطرافیـان مـی شود .

پس این تعداد از بزرگان یوسف شاه با تمام احترامـی کـه مردم برایشان قائل بوده انرادی ساده زیست بوده وهیچگاه از حریم زندگی رداباری و درویشانـه تجاوز نکرده و آنچه داشته اند صرف خانقاه خود کرده اند و در آخر عمر نیز وصیت نموده اند کـه مقبره آنـها مانند مردم عادی فقط با سنگ و کاهگل باشد که تا بعدها جای قبرشان ناپیدا باشد زیرا اعتقاد کامل بـه نیستی خود و بزرگواری پروردگار و ماندگاری روح داشته اند ، وعلت اینکه نخواسته اند کرامات و معجزاتشان درج گردد یـا علنی شود بـه این خاطر بوده کـه مبادا جنبه دنیـایی پیدا کند و تبلیغ شود یـا اثر آن نزد پروردگار کم گردد، و یـا بطور کلی این قدرت های باطنی از آنـها سلب گردد ،زیرا قدرت مطلق فقط از آن اوست و انسان ها فقط وسیله رساندن پیـام و رحمت اویند و حال کـه این بزرگواران درون مـیان ما نیستند ، چون نام نیکشان همواره برزبانـها جاری هست ، ذکر واقعیـات زندگی آنـها نـه تنـها بی اشکال هست بلکه شاید به منظور نسل آینده ضروری و تاثیر پذیر باشد و بخصوص به منظور خانواده و نوادگان یوسف شاه کـه وظیفه خطیر دلیلگی یـارسان را خواهند داشت امری ضروری و عبرت آموز باشد و این راه فرشته گونـه شاید روزی دوباره زنده شود و ادامـه یـابد .
بوده اند افرادی کـه قدرت ناخودآگاه وجود خود را با خصلت های نیکویی کـه داشته اند بیدار کرده و کنترل نموده اند ،نجات یـافتگان توسط عیسی مسیح کـه با قدرت برتر و قدرت نـهفته پروردگار و درکالبد ی دیگر انجام شده از این نمونـه ها هستند و بعد از پیـامبران و فرشتگان درون بزرگانی کـه ذره ای ذات خدایی داشته اند دیده شده هست که درون حالی کـه در همـین جا مانده اند درجایی دیگر و با نیروی دیگر بـه دیگران کمک نموده اند ، اگر مـی خواهید صدایتان بـه خدا برسد حتما فرشته گونـه باشید سبک و با صداقت و آزار نرساندن بـه عوامل طبیعت ، تکبر نکته مقابل خداگونـه بودن هست و دروغ و ریـا و دوری از صداقت خلاف راه خدایی هست و کمک بـه دیگران راه موافق خدایی هست و حتما هرچیز حیرت آوری را درون درون خودمان جستجو کنیم ، درون عهد باستان خرد آگاهانـه و هوشیـارانـه و معنوی درون اکثر افراد آزاد بود واکثرا هاله ای از شفا و رستگاری داشتند و این هاله ی مقدس باعت برکت افراد بوده و باعث زیـادی عمر آنـها ، ما دعا مـی کنیم و خدا پاسخ مـی دهد ولی وجود سنگین خودمان این جواب را بعد مـی زند و ما فکر مـی کنیم کـه خدا جواب نداد ، چون همانند ، همانند را جذب مـی کند بعد باید فرشته گونـه باشی که تا معجزه را ببینی ، و روشن ضمـیری گذشتگان ما تنـها بـه همـین خاطر بوده هست ، وکسی کـه ذهن صادق وفکر صادق و دهن صادق دارد لطف الهی شامل او مـی شود .

وحقیر از این رو بـه گذشتگان پاکدامن و باطنی خود اقتدا نموده ام ، کـه جز راه صداقت و راستی و خدایی را نرفته اند و اکنون برخود لازم دانستم که تا به ذکر مختصری از اتفاقات تنـها باطنی زندگی این بزرگواران بپردازم که تا شاید مورد استفاده آیندگان قرار گیرد و امـید دارم مقبول درگاه حق و مورد قبول صاحبنظران و یـاران عزیز قرار گیرد و همچنین مورد تایید پدران و سروران گرامـی وافراد مسنی کـه این موارد را شنیده و یـا دیده اند قرار گیرد . و خدا را شاهد مـی گیرم کـه هیچگونـه قصد و غرض مادی درون کار نبوده و نیست و یـا نمـی خواهم مورد تحسین و تمجید ظاهر قرار گیرم وخداوند بزرگترین شاهد و قاضی هست .

این تحریر بـه توصیـه تعدادی از دوستان هست وبس. ونخواسته ام ، با بزرگ نمایی خود، خدای ناکرده دیگران را ضعیف جلوه دهم و یـا نکات زشت و ضعف دیگران را روی کار آورم و امـید وارم کـه این یـاد داشتی را ناراحت نکرده و بهی بر نخورد .

در پایـان این پیش گفتار ابتدا از طولانی شدن آنـها از دوستان و یـاران پوزش مـی خواهم و لازم بود بعضی مطالب را توضیح دهم و امـید آن دارم کـه بتوانم بـه دنبال راه این بزرگواران هرچند اندک قدمـی خیر برداریم و ادامـه دهنده راه شایسته و پاک این بزرگواران باشیم و از کج روی دوری کنیم و اطرافیـان و آیندگان همچنان از برکات آنـها متبرک شوند و راه راستی و نیستی را پیشـه کنیم با امـید نزدیکی بیشتر با نیروی لایزال الهی ، خداوند از ما قبول کند این سخنان پاکی را کـه از دلهای پاک برآمده و راه راست را برما بیشتر بنمایـاند و راه یـارسان را به منظور یـاران هموار تر کند و ما را بیشتر بسوی یـار و اقعی بودن رهنمون سازد .

اول و آخر یـار

کاکی احمد یوسف شاهی

شـهریور ماه 91 کرند

شرح احوال باطنی تعدادی از بزرگان خاندان یوسف شاه

پیرمـیکائل دودانی وزیر هفتادو دو پیره سلطان تولد قرن هفتم درون قریـه دودان و وفات سال 739 هجری قمری . کـه شرح زندگیش درون دفاتر یـاری هست .

که توسط دو تن از نوادگان این بزرگوار بنام های پیر حسین جان و پیر حسن جان فرزندان پیر علی اقدام بـه تنظیم شجره نامـه درون بغداد مـی کنند و آن را بـه تایید علمای زمان مـی رسانند .

یوسف شاه بزرگ یـا یوسف شاه اول

که حدود پانصدو اندی سال قبل یعنی اواسط قرن دهم هجری از ملک دودان جدا شده و ماموریت مـی یـابد که تا به کرند آمده و در کنار چشمـه مقدس محله دربند مقیم شود . نامبرده از نوادگان پیر حسین جان بوده . وی بعد از ورود بـه کرند مورد استقبال شایسته یـاران و مریدان قرار مـی گیرد و بعدها درون آن محل خانقاهی بنا مـی کند کـه سالها ی بعد بـه قورخانـه مصطفی داوان مشـهور شده هست . آنجا محل امن یـاران و دوستان یـارسانی درون کرند مـی شود و برای امر عبادت و راز و نیـاز با خدا . ایشان درون ابتدای قرن یـازدهم هجری قمری وفات یـافته و به گفته ای درون محل بابایـادگار مدفون گشته ، درباره این بزرگوار مطالب زیـاد هست ولی بـه شعری کـه در این رابطه سروده هست اکتفا مـی شود ( بـه زبان کردی )

یوسف شاه معجزش جه برتا و بار

ایسایش گل چنی صاحبکار

نـه ماوای دودان هجرتش

پی دیدار یـار حسرتش بردن

وختای آی آما ، وردش پیـاله

پیـاله ی نو شربت باطن حواله

و بدین صورت بنیـاد نسل یوسف شاه از نوادگان پیر مـیکائیل دودانی درون این محل گذاشته شد و پس از مرگ ایشان اولادان و فرزندان بـه کار ارشاد دینی و خدمت بـه جم و دلیلگی یـارسان و اداره دیوانخان و خانقاه خود درون راه خدمت بـه مریدان اتمام ورزیده اند و لقب شاه بـه ایشان بـه واسطه ریـاضت و پیر و مرادی و پاکدامنی بوده هست .

پس از جندین نسل نوبت بـه یوسف شاه دوم مـی رسد

که درون اواخر قرن یـازدهم هجری قمری مـی زیسته و او نیز بـه همـین منوال کار ارشاد را ادامـه داده و از جمله کارهای خارق العاده ایشان نگهداشتن سنگ عظیم کوه غربی محله دربند هست که با دراز عصای مبارک این سنگ بزرگ را بند کرده و محله و شـهر را از آسیب آن رهانیده هست ، این سنگ بـه همان صورت هم اکنون وجود دارد کـه بر روی سنگ کوچکی گیر کرده و قفل شده هست ، و به سنگ بزرگ یـا ( کچکه گورا ) معروف شده این کار نـه با نیروی شخصی بلکه همانگونـه کـه عرض شده با نیروی باطن و فقط بـه وسیله این شخص انجام شده و سالها بعد درویش قلی از شاعران ن و بزرگان کرند کـه متولی پیرموسی بوده و مدتها درون این محل خدمت نموده ،نسل و فرزندانی نیک و خدمتگزار برجای گذاشته هست ، اشعاری درون این باره سروده هست به این مضمون درویش قلی مـی فرماید ( کردی )

یوسف شاه نودم عصاش دراز کرد

قاپی معجزش پی یـاران واز کرد

و سر یـاسوه بی قفل و زنجیر

سنگش بند کرد که تا حال تحریر

درویش قلی کرندی متوفی سال 1316ه ق

کاکی حسن علی یـا بـه زبان محلی کاکی اسنالی :

ایشان از نوه های یوسف شاه دوم بوده ، این بزرگوار درون قرن دوازدهم هجری مـی زیسته کـه در مـیان خاندان یوسف شاه که تا کنون بیشترین کرامات و کشف و شـهود را داشته هست ، این بزرگوار بعد از تحمل رنج ها و ریـاضت های فراوان و همانگونـه کـه ذاتش پاک بوده و گفته اند کـه دون داود کوسوار بوده . ایشان دارای جسم متعالی کـه ورای جسم خاکی هست بوده و بطور هم زمان ی توانسته درون چندمکان حضور داشته باشد زیرا ذره ای از ذات خدایی را چشیده و این صفت فرشته گونـه را به منظور عام آشکار نساخته و گاهی ناچارا بـه کمک عالم بالا آن را درون راه کمک بـه همنوع بـه کار و هیچگاه استفاده مادی و شخصی ننموده هست . از جمله کارهای ایشان یکی اینکه هراز چند گاهی بصورت شیر درون آمده و در آن دالان طولانی منتهی بـه چشمـه دربند راه مـی رفته و بارها اهالی آن شیر را دیده اند . و این بـه که تا کنون نقل مـی شود .

روزی کـه کاکی اسنالی درون مـیان جم بوده و بعداز چند دقیقه ساکت و صامت مـی ماند چشم داشت ولی نمـی دید .گوش داشت ولی نمـی شنید زیرا روح او آنجا نبود ( خلسه ) و در این موقع جسم متعالی وی بلافاصله بـه محلی دیگر رفته و فردی را کـه تنـها درون بیـابان های عراق بار چارپایش افتاده و درمانده بود کمک کند و پس از مدتها آن شخص برگشته و تعریف مـی کند کـه فلان روز کاکی را خواستم و او آمد و بارم را بار کرد ولی بعد از لحظه ای دیگر او را ندیدم . و بعد از لحظاتی او بـه جسم خود بازگشته و با آب یـا مالش پشت و یـا ... بـه حال طبیعی باز مـی گردد و همـه اهل جم متعجب هستند . هیچنمـی داند چه شده و خودش چیزی نمـی گوید و بعدها اهل جم ازآن مرد واقعیت را مـی شنوند و به قدرت خدایی او پی مـی برند و به او ایمان مـی آورند .

و یـا درون محله زرده اتفاقی افتاده کـه قابل ذکر هست : چوار دورم دیوار آقای یداله شیرویی هشتاد ساله کـه اکنون درون قید حیـات هست مـی گوید کـه از پدر بزرگم شنیدم کـه ایشان هم از پدر بزرگش شنیده کـه زمانی کـه نوجوانی پانزده ساله بودم ، مـی دیدم درون محله زرده درون جای کنونی منزل مرحوم محمود شیرویی تعدادی از اهالی مشغول پر پی خانـه بودند و چون آن زمان سیمان و آهک و ... نبوده این تعداد مـی خواستند سنگی را بـه داخل پی هل دهند و نمـی توانستند ، کاکی اسنالی کـه از آن جا عبور کرده ، سلام مـی کند و خسته نباشید مـی گوید و همـه جواب مـی دهند و احترام مـی گذارند بعد ایشان مـی پرسد کـه چه کار مـی کنید و آنـها توضیح مـی دهند ، کاکی هم مـی فرماید شما کنار بروید که تا من هم کمکی م ، بعد با اشاره عصای خویش ضربه ای بـه آن سنگ زده و سنگ مـی غلتد و به ته پی مـی افتد و این خانـه و این سنگ اکنون درون محل موجود هست .

بسیـارموارد دیگر از این قبیل کـه جای توضیحشان نیست ، وخلاصه اینکه بزرگان و سادات آن زمان کـه به بزرگی و عظمت و کرامات کاکی اسنالی پی مـی برند ، بـه وی اقتدا کرده و و بعد از شور و م ها و جلسات زیـاد وی را بـه حضور مـی طلبند و به وی لقب کاکی مـی دهند یعنی این لقب که تا آن زمان درون ایران و در این منطقه و در زمان یوسف شاه نیز سابقه نداشته ، کاکی یعنیی کـه در اثر ریـاضت شاقه بـه آن درجه اعلای روحانی مـی رسد کـه دنیـا را رها کرده و فقط درون راه باطن و دین حرکت مـی کند ، راهی سخت و طاقت فرسا کـه اگر ساده بود شاید همـه مـی رفتند .

پس سادات زمان درون کرند بـه وی اصرار مـی ورزند کـه به سرجم بنشیند و نذر را دعا دهد و همگی او را بـه دعا خواندن تشویق مـی نمایند و به او اجبار مـی کنند و مـی گویند که تا شما دعا را نخوانید هیچبه خود اجازه نمـی دهد کـه بخورد یـا دعا بخواند و وی علی رغم خواست باطنی این کار را مـی کند ، و از آنزمان بـه بعد هر دوره و هر نسل این دعا خوانی و تکیـه داری تنـها نزد یک نفر کـه تکیـه دار هست در این خاندان مرسوم شده ، و آن یک نفر را نیز هر دوره انتخاب و به تایید سادات و بزرگان و اهالی کرند رسانده که تا در هیچ زمانی مورد انتقاد یـا مورد سوء استفاده قرار نگیرد . مکتوب این مسئله از خیلی سال ها قبل موجود هست ، اکنون جای ذکر تک تک این خاطرات نیست و فقط بـه دو بیت از درویش قلی کرندی اکتفا مـی شود . ( کردی )

کاکی حسن علی مشـهورن نـه عام

ونطق کلام ، یـارستان تمام

ماچان و تحقیق او کوسوار بوی

معجزش و عین عالم اظهار بوی

به این خاطر هست که هنوز هم بعد از گذشت سه قرن مردم کرند و افراد مسن این دیـار کـه این کشف و کرامات را از بزرگان شنیده اند بـه روح پاک کاکی اسنالی سوگند یـاد مـی کنند ، و به محل آن قورخانـه و آن چشمـه اعتقاد کامل دارند ، وفات ایشان درون سال 1201 هجری قمری درون کرند اتفاق افتاده و مزارش درون قبرستان خانوادگی معروف بـه مشی یـا مشـهدی درجنوب شرقی کرند محله زرده واقع هست .

یکی دیگر از بزرگان این خاتدان کاکی عزیز نوه کاکی حسن علی

است ایشان متوفی بـه سال 1323 هجری قمری بعد از ریـاضت فراوان بـه منتهی درجه عرفان و پاکدامنی رسیده و شرح زندگیش قابل استفاده و قابل تامل هست و آنچه درباره او ذکر مـی شود تماما اتفاق افتاده ، و توسط اشخاصی دیده شده و تایید شده وهیچگاه درون این باره اغراق نشده و چون زندگی این بزرگوار نزدیک بـه زمان ماست بعد حوادث آن زمـین هم ملموس تر هست و بیشترمردم آن را مـی دانند و ایمان دارند .

یکی از این اتفاقات اینکه از زبان مرحوم کاکی غلامعلی مقصودی و دیگران نقل شده ( ایشان متوفی بـه سال 1336) نقل مـی کنند کـه در آن موقع رسم بود کهانی کـه تحت تعقیب حاکمان بودند گاهی درون مکان های مقدس بست مـی نشستند (بس ) و ماموران ، دیگر بـه حرمت آن مکان دست از او بر مـی داشتند و به اصطلاح منع تعقیب مـی شد و یـا بخشیده مـی شد از جمله پیر موسی ، پیر بنیـامـین و کوشک سید اسماعیل و دیگر یکی از این مکان های مقدس جم خانـه مصطفا داوان درون دربند بود متعلق بـه کاکی آن زمان کاکی عزیز یکی از ماجراهای آن زمان را بطور خلاصه ذکر مـی کنم : بدین ترتیب روزی فردی بـه این قورخانـه پناه آورده و ماموران اسماعیل خان او را تعقیب مـی کنند و او را از کاکی عزیز مـی خواهند ، ایشان مـی فرماید کـه این فرد بـه بس آمده و شما حق ندارید بـه او دست بزنید ماموران برمـی گردند و ماجرا را بـه خان عرض مـی کنند و خان عصبانی شده و آنـها را مـی فرستد کـه هر طور شده آن مرد را بیـاورید و به کاکی عزیز هم توهین مـی کند . مامورین این بار با زور و قلدری آن فرد را از بست درآورده و با خود مـی برند ، کاکی عزیزکه با مقاومت آنـها روبه رو شده و کاری نمـی تواند د عمامـه اش را درآورده و زمـین مـی زند و خان را نفرین مـی کند و از باطن کمک مـی خواهد .

مامورین ماجرا را بـه خان مـی گویند . اما خان بـه زودی تب کرده بـه حالت مرگ مـی افتد اطرافیـان او قضیـه را مـی دانند و پس از م خان را مرده بـه قورخانـه مصطفا نزد کاکی عزیز مـی آورند و او را زنده مـی خواهند . کاکی عزیز ابتدا مـی داند کـه ماجرا بسیـار مشکل شده ، خود را قایم مـی کند اما چاره ای نیست و به زودی او را پیدا مـی کنند ، ایشان وقت مـی خواهد و اطرافیـان خان مـی گویند تو او را نفرین کردی و حال ما او را زنده از تو مـی خواهیم ، کاکی عزیز مـی گوید حاضرم مرا محاکمـه کنید یـا بکشید ، اما قبول نمـی کنند و کاکی مـی داند کـه هیچ چاره ای ندارد وجز اینکه معامله ای با خدا و معبود خویش انجام دهد ، بعد به اندرونی قورخانـه و به محل مخصوص راز و نیـازش رفته و دعا مـی کند و زار مـی گرید و مـی فرماید خدایـا درون این خانـه هر نزد تو از همـه عزیزتر هست از من بگیر و سرخان را بـه من بده یعنی او را زنده گردان درون این زمان کاکی عزیز چند پسر و چندین نوه داشته ولی یکی از آنـها عزیزترین بوده کـه نامش کاکی ایمان و( کاکی امام قلی) بوده کـه با همان کاکلی غلامعلی کـه ذکر شده همسن بوده . درون آن موقع نوجوانی رشید و زیبا اندام بوده کـه همان روز از طرف سراب بـه همراه دوستش کاکی غلامعلی بـه طرف خانـه برمـی گردد . کاکی عزیز مـی داند کـه این همان فرد انتخاب شده هست ، یعنی حتما برود و هیچ بازگشتی نیست و باید سر او را بدهد .

پس رختخواب آماده کرده و نوجوان را کـه به شدت مـی لرزد بـه رختخواب مـی فرستد و پس از طی ماجراهای بعدی بعد از ساعتی نوجوان فوت کرده و همان موقع خان را کـه مثل اینکه خواب طولانی داشته زنده و سالم مـی بینند و اطرافیـانش او را با شادی و سرور بسیـار بـه محل زندگیش برمـی گردانند و این جریـان را اکثر مردم محلی مـی دانند یعنی نسل بـه نسل که تا سال های دهه چهل شمسی هر سال از طرف خانواده خانی نذری را بـه خانـه فرزندان کاکی درون دربند فرستاده اند . و این اتفاق مصداق این بند دفتری هست . بدین مضمون مـی فرماید .

هنت گرو هی چه عالم او وری

نجاخ و دسا جهان پیکری

شریک کعبه حج اکبری

ورگه پوس نـه و ر شیرین بشری

تا سری نیـان نمـه سانان سری

و درباره این کاکی بزرگوار ، نوه اش کاکی محمد قلی یوسف شاهی کرندی فرموده هست : (دفترخطی نوشته شده بـه سال 1327شسمسی)

(( عزیزاله کـه نسبت بـه یوسف شاه مـی رسد و او را کاکی خطاب کرده اند یعنیی کـه پس از ریـاضات سخت درون مقابل پیکار بدن فیروز آمده و سالکی صاحب سیر و قلندری صاحب دیر بوده کـه برحرفت زراعت معاش نموده و هر چه داشته صرف خانقاه خود کرده و در مدت عمرش با همـه خوش بوده و همـیشـه پرندگان کوهی درون نزدیکی او دانـه های بی آزاری چیده اند و از دم روحانیت او مریض عامـه صحت گرفته اند .

وهمـیشـه اهالی او را محترم داشته وایشان هم همـه را بالفظ استاد خطاب کرده اند ، ایشان نودو سه سال عمر یـافته و وفاتش بـه سال 1323 هجری قمری اتفاق افتاده و مزارش درون گورستان خانوادگی درجنوب شرقی کرند واقع هست .

از دیگر وقایع زمان این بزرگوار وقتی پیش مـی آید کـه نفت درون کرند نایـافت شده مدت ها کاکی عزیز از آب چشمـه مقدس خود درون چراغ مـی ریخته و به اذن پروردگار مـی سوخته و روشنایی مـی داده هست وی از اطرافیـان هم خبر نداشته یعنی همـه تصور مـی د این نفت هست که مـی سوزد : از قول مرحوم سید مـهر علی افضلی بـه زبان فرزند وی نقل مـی شود کـه روزی اسماعیل خان آگاه مـی شود کـه باوجود نبودن نفت چراغی درون خانـه ی کاکی همچنان مـی سوزد . فردی را مـی فرستد کـه ببیند ازکجا نفت آورده اند . و کاکی مـی فرماید کـه نفت نداریم بعد از اصرار زیـاد و پی گیری ، ماجرا برملا مـی شود و مـی گوید از این آب مـی ریزم و مـی سوزد . خان کـه با خبر مـی شود خود مـی آید و مـی خواهد عملا ببیند و خان مـی گوید به منظور ما هم بریز که تا بسوزد و کاکی آب مـی ریزد و چراغ خانـه خان روشن مـی شود . مدتی بعد خان چندین ظرف مـی فرستد و ماموران آب را از چشمـه و او خود درون چراغ مـی ریزد و هر کاری مـی کند نمـی سوزد . بعد بـه توان و حکمت باطنی کاکی پی و او را خلعت مـی کند و پاداش مـی دهد و از آن بـه بعد او را بسیـار گرامـی مـی دارد .

مرحوم کاکی مـیرزا :

متوفی بـه تاریخ آبانماه 1310 هجری شمسی ، ایشان فرزند ارشد مرحوم کاکی عزیز و بنا بـه وصیت نامـه موجود پدرش جانشین وی و تکیـه دار و دعا خوان تکیـه شده اند . مرحوم کاکی مـیرزا فردی روحانی بوده و بدین خاطر درون زمان رضا شاه بدلیل کشف حجاب بخاطروت عمامـه و عبا مورد تحقیر قرار گرفته کـه بعدها استشـهاد نموده و به تایید مردم و سادات آن زمان رسانده وبرای رضا شاه فرستاده و اجازه لباس روحانیت گرفته و از شـهربانی کرمانشاهان بـه شـهربانی کرند پاسخ آمده کـه ایشان کـه فردی روحانی و رئیس ایل طایفه کرند هست ، آزاد باشد که تا از لباس مخصوص استفاده کند . درون زمان این بزرگوار کـه مانند اجداد پاکش فردی درویش مسلک و صادق بوده ،اتفاقاتی افتاده کـه بعضی از آنـها را ذکر مـی نمایم از جمله اینکه درون آن زمان رسم براین بوده کـه در سال هایی کـه باران نمـی باریده یـا دیر باران باریده و در سالهای کم باران درون فصل بهار مردم کرند بـه تعداد زیـادا از سادات و بزرگان را جلو مـی انداختند و به زیـارتگاه بهلول و اقع درون سراب کرند مـی رفتند و با نذر و نیـاز و ذکر کلام حقیقت طلب یـاری مـی نمودند . درون یکی از این سالها کـه باران نباریده بود مردم همچنان جمع شده و به بهلول مـی روند . درون این موقع نذری ها را روی آتش گذاشته و مـی پزند و پس از صرف نذری و دعا و نیـایش به منظور اطمـینان از نزول باران حاکم وقت حاضر شده و چنانچه رسم بوده مـی گوید : دونفر از بزرگان کرند سرشناس و سید و تکیـه دار را از مـیان جمع بیـاورند و مرحوم سید جمشید پدر سید علیـار افضلی و کاکی مـیرزا یوسف شاهی کرندی انتخاب مـی شوند و بطور سمبلیک آنـها را آماده شلاق خوردن مـی کنند که تا با خدای خود راز و نیـاز کنند و باران بطلبند . درون این موقع بزرگ و سیدی دیگر واسطه مـی شود و فرصت مـی خواهد و مـی گوید . آقا صبر کنید و شلاق نزنید ولی از آنـها فرصت باران بخواهید ، سپس آن دو بـه محوطه بهلول رفته و دعا و نیـایش مـی کنند و سه روز فرصت نزول باران مـی خواهند ولی از قدرت پروردگار و دعای آن دو و زاری ویکرنگی آن مردم صادق از بزرگان تعریف د کـه همانروز و همان موقع گرچه آسمان صاف بوده باران شدید نازل مـی شود بطوری کـه مردم فرصت جمع دیگ ها و وسایل را ندارند وهمگی خیس شده بـه خانـه برمـی گردند ، ولی خوشحال از این جریـان هستند و مطمئن بـه رحمت خدا و سالهاست کـه این جریـان نزد مردم تعریف مـی شود واکنون هم درون سالهای کم باران مردم به منظور نذر و نیـایش بـه این زیـارتگاه مـی روند .

از ماجراهای دیگر زمان مرحومان کاکی مـیرزا اینکه ، یکی از ان این بزرگوار کـه زیبا و شایسته ای بوده درون ایـام جوانی بـه رحمت خدا مـی رود و کاکی مـیرزا به منظور او ( بش ) یـا سهم باطنی درون نظر مـی گیرد و چون ازدواج نکرده رفته و سهمـی نبرده امر مـی کند کـه کفش چرمـی آن بـه قول کردی (پالا) را آورده و آن را مقدس قرار داده و مـی فرماید درون این پالا ( کفش ) آب بریزید و به زن زائو بدهید و دیگر اینکه این پالا سهم باطنی اوست به منظور اینکه بـه بازوی چپ زن های زائو هنگام زایمان بسته شود ، که تا زایمان سهل و آسان گردد . وخاک روی گور او نیز به منظور دردهای زنانـه مقدس شده . سنگ این قبر اکنون درون قبرستان خانوادگی موجود هست . وحقیر خود درون سالهای گذشته مـی دیدم کـه این پالا را و به بازوی زنان زائو مـی بستند و دوباره بر مـی گرداندند . و به آن اعتقاد کامل داشتند . و آن زمان کـه دکتر و درمان کمتر بود ، این پالا بیشتر مورد استفاده قرار مـی گرفت و نتیجه مـی داد .

ماجرای دیگر را کـه گلمراد صفری با سن نودو اندی سال کـه در قید حیـات هست برایم تعریف مـی کرد نامبرده گفت : درون سنین نوجوانی بودم درون یک جم درون روستای شبانکاره حضور داشتم و کاکی مـیرزا هم درون آن جم بود و بعد از جم ،کاکی مـیرزا کـه طلبی از یکی از اهالی داشته ، آن پول را از طرف مـی خواهد وطرف درون حضورجمع بـه آن نذر سوگند مـی خورد کـه کاکی طلبی از وی ندارد و کاکی چیزی نمـی گوید واز فرد همراهش مـی خواهد کـه مرکبش را آماده کرده و با هم بـه کرند بازگردند . بعد او این کار را مـی کند و به راه مـی افتند . گلمراد صفری ی گفت : بعد از ساعتی طرف بدهکار آشفته شده و عصبی و ناراحت تصمـیم مـی گیرد بـه سرعت از راه مـیانبر و خود را بـه کاکی رسانده و چند نفر از اهالی دنبالش مـی روند با کمال تعجب مـی بینند کـه طرف جلو مرکب کاکی را گرفته ، خود را بـه خاک انداخته ، وزجه مـی زند وطلب عفو مـی کند و زار مـی زند و به گناه خود اعتراف مـی کند و فرصتی مـی خواهد که تا قرض خود را ادا کند او از کاکی مـیرزا مـی خواهد که تا او را ببخشد . و بیشتر اهالی این مسئله را دیده و تایید کرده اند . سپس کاکی پیـاده شده و اورا دلداری داده و او را مـی بخشد و مقداری از طلب خود را بـه او بخشیده و مـی فرماید هر زمانی کـه داشتی بقیـه را بعد بده و بار دیگر توبه کن و قسم دروغ یـاد نکنی . آن طرف با دلی مطمئن و راضی برمـی گردد .

پدر بزرگوار ایشان مرحوم کاکی عزیز قبل از مرگ یک قطعه از زمـین های مزروعی را فقط به منظور هزینـه تکیـه تعیین کرده و مـی فرمایدی حق استفاده از عواید این زمـین را ندارد وفقط به منظور زائرین و مریدان درون تکیـه استفاده گردد .

کسی تعریف مـی کرد : درون زمان مرحوم کاکی مـیرزا پسر جوانی از این خانواده بـه رحمت خدا مـی رود . درون این هنگام درون همسایگی آنـها منزل مرحوم الله مراد خان عروسی و ساز و دهل برقرار هست . کاکی مـیرزا بعد از بازگشت از تشییع جنازه فرزندش متوجه مـی شود کـه عروسی و ساز و دهل تعطیل شده هست در حین بازگشت مردمـی کـه از خاکسپاری فرزندش برمـی گشتند را راهنمایی کرده که تا به دیواخان ( جم خانـه ) بروند و خود با دو تن از ریش سفیدان محله دربند باز مـی گردد و به منزل اله مراد خان مـی رود همـه با تعجب از اینکه ایشان درون این روز عزای پسر جوانش چرا این حرکت را انجام داده . ایشان بعد از ورود بـه منزل خان با اصرار زیـاد از آنـها مـی خواهد که تا ساز و دهل را برقرار کنند و عروسی بـه موقع انجام پذیرد . صاحب عروسی قول مـی دهد کـه بعد از مراسم هفتم این جوان حتما این کار را مـی کند . چون درون قدیم درون محل دربند و کرند به منظور هر مرده و بیشتر به منظور جوان بسیـار عزاداری مـی د و تا یک سال عزادار بودند ولی کاکی مـی فرماید همـین الان حتما این کار صورت گیرد . از او اصرار از آنـها انکار که تا بالاخره قانع مـی شوند و عروسی ادامـه مـی یـابد و مردم تعدادی گیج شده نمـی دانند درعروسی بمانند یـا بـه خانـه کاکی درون مراسم عزاداری شرکت کنند . ایشان بعد از مدتی مردم را ترغیب کرده که تا در عروسی شرکت کنند . ناگفته نماند کـه این دو خانواده همسایـه روبه رویی بوده اند .

مرحوم اسماعیل اختیـاری فرزندمرحوم سلیم بیگ تعریف مـی کرد کـه با پدرش درون جوانی درون مراسم خاکسپاری مرحوم کاکی مـیرزا شرکت داشته ،که درون این مراسم بعد از خاکسپاری توسط سادات و بزرگان کرند عمامـه کا کی مـیرزا را بـه سر کاکی محمد قلی نـهاده و رسما کاکی محمد قلی یوسف شاهی کرندی را جانشین وی قرار داده اند ، وی قبلا درون زمان حیـاتش ایشان را جانشین قرار داده و مکتوب نموده و به امضای سادات و بزرگان آن زمان رسانده هست . واین رسم از قدیم بوده و تعدادی از این نوشته های بازمانده از قدیم موجود هست .

زندگی نامـه و دیباچه دفترمرحوم کاکی محمد قلی یوسف شاهی کرندی متوفی بـه سال 1336 هجری شمسی

نامبرده انسانی وارسته وسازده زیست بوده و قلم بسیـار توانایی داشته و همواره درمـیان مردم و در حال کمک بـه خلق خدا بوده و پاکی و شایستگی او زبانزده خاص و عام هست .

در سال های قبل و موقع نوجوانی ایشان کـه بیشترمردم بی سواد بوده اند یعنی سال های 1275 شمسی بـه بعد ایشان درون مکتبی بـه استادی مکتبداری بنام کاکی صفر درس قرآنی مـی خوانده و پس از مدت کوتاهی ایشان چنان ترقی مـی کند و در درس ها پیشرفت دارد کـه کاکی صفر مـی گوید با وجود کاکی محمد قلی درون کلاس بودن من اضافی هست . بعد او را خلیفه کلاس کرده و بیشتر اوقات خود نظارت مـی کند و تدریس را بـه ایشان واگذار مـی کند . بعدها سواد و معلوماتش درون حد اعلا پیشرفت مـی کند .

و اهل مطالعه و تحقیق خواهد شد و هرکجا کتابی هست سفارش مـی کند که تا برایش بیـاورند . و شروع بـه حفظ دفتر یـاری و مثنوی معنوی مـی نماید و در کنار مطالعه و تفحص دینی از خدمت بـه جم یـارسان و خدمت بـه همشـهریـان غافل نشده و در جم خانـه خود بـه رفع مشکلات اهالی همت مـی گمارد و برایشان تقاضانامـه و قولنامـه مـی نویسد و در گرفتاری ها و درگیری های آنـها مـیانجیگری مـی کند و اکنون درون بیشتر خانواده های کرندی نمونـه ای از خط وی درون نامـه های قدیمـی دیده مـی شود .

ایشان با نان و انگور و کدو حلوایی و گردو رفع گرسنگی مـی کند وغذایش از این چیزها تجاوز نمـی کرد . و در نوشته هایش همـه جا خود را فقیر دردمند خطاب کرده و در مختصری از نوشته هایش درباره خود چنین فرموده : و این نمونـه کوچکی از نثر شیوای اوست .

(( این فقیر دردمند و این سالک دل محمد قلی یوسف شاهی کرندی بچندین واسطه نسبت بـه حضرت پیر مکائیل دودانی مـی رسد . خادم اهل حق درون اول شباب با دل احباب ونفس سلیم ، طبعم بـه معلومات راغب و استحضار از اطوار اهل کمال را طالب و در گوشـه قناعت پا بـه دامن کشیده و کل حال خویش را درون آن دیدم کـه درویش بینوا جز نیستی و نداری از بود خوش شرمسار هست ،چه رسد بـه اظهار وجود و به قول حکمای پیشین بزرگترین وظیفه انسانی آگاهی بـه حال خویش هست . و تا این مرحله پیموده نگردد ، وصول بـه سرمنزل مقصود و حقیقت هرگز دست نخواهد داد .با این نظر فقیر پیوسته درون سیر کتب اخبار و تواریخ آثار گذرانیده و مقتضیـات لهو و لعب و استعمالات عیش وطرب را کاری بدفرجام و شماری زشت انجام شناخته ام .

اما بـه حکم آنکه از بیکاری حتما گریخت همـیشـه فقیر بـه کار زراعت و شغل باغبانی و جمع نفایس طبیعت پرداخته کـه از عشق کار نیک قوه فعالیت از اثر ظهورات نفس سوده خواهد شد .

برای آگاهی و بینایی انسانیت درون عالم حیـات هیچ عملی بزرگتر از جهاد نفس و هیچ فتحی غالب تر از روح انسانی تصور نمـی شود . زیرا کـه این امر عادات زندگی را آسان و بار وظایف را سبک تر مـی کند و آنگاه قدم درون راه راست خواهیم گذاشت . و حصول راه راست نـه فقط به منظور عوائد درم و دینار راست بلکه به منظور عبادت پروردگار و استطاعت روح بشری هست . کـه آثار ی درون این جهان بوجود آورند ، کـه فواید آن عام و مزید بقای نام باشد .

نظر براین ، فقیر دردمند درعالم پریشانی و عدم مساعدت روزگار درون سن چهل سالگی بـه تصنیف دفتر رموز حقیقت اقدام کرده و برخود لازم شمردم کـه شرحی از معنی کلام مردان حق و برخی از حالات فضلای خوشبت بـه اثبات دلایل محکم یـادگار گذارده باشم .

چون چشم از جسم خاکی برگرفتیم و رشته ضروریـات جسمانی بگسلانیم ،در هوای پاک با لطافت خواهیم نشست و در کمال محبت پرواز کرده و به مشاهده ریحان عشق و رافت خواهیم پیوست و هرکه از این مرحله گذشت بـه مقامات عالی و اصل مـی گردد کـه آن را درجه کمال الهیـه گفته اند برطبق کلام شیخ امـیر هست :

دنیـا دمـیون آفرت شیوه
چند مکر دستان پیچان و پیوه

این بازوی وازه کیش نیـابازی
کیش نوست نرای بدی و کج بازی

ای بازی و ازه کیش بازی نیـاء
کیش نوست نرای نیستی و ریـاء

حقیقت مسلک فرخنده و روح شناسی را درون جولانگاه عمل و توجه درآورده و همدوش علوم ثابته کرده هست .ی کـه این را طی کرده و این امر بـه او تعلق گرفته شاگرد سفید خوان خطاب شده یعنی محصل ذاتی ، یعنی هر پاره مسی کـه در اصل زر باشد دیگر بـه علم کیمـیا حاجت نیست . و شریعت چون علم آموختن و طریقت استعمال دارو را مانند هست و حقیقت صحت و از هر دو بهره یـافتن هست . قصر بلند بشریت را هر پله کـه بالاتر رویم منظره وسیع تر برما جلوه مـی نماید و چون چشم از جسم خاکی برگرفتیم بـه حقیقت سلطان پی مـی بریم .

امـیدواریم بـه حقیقت حق کـه نور برومندی و فر جلال از چهره دوستان هویدا و به این زودی مستفیض شمس حقیقت شده وعقده از فکرهای پیچیده برادران برخاسته و در سایـه مبارک حقیقت پناه گرفته ، و به مطیع نفس خویش و کیفیت تبدلات احوال موفق شده باشند ، و این طوفانی کـه دایم درون ما را متلاطم مـیدارد بخواباند ، و این جدال و ستیزه کـه برسر هیچ و پوچ داریم برخاسته شده و بقایـای عمر دنیـا را با خاطر ملایم و دیده گشاده تماشا نمائیم .

و دفتر حقیقت گوید :

لامـه بکفمـه اوشون بنیـامو رهبره
ای ناچه و نویچه نیـان و رو وره

امـیدواری بکیشمـه روژ نـه روژ بیشتره تا جمال یـاری مجیوچه محشره

گرچه فقیر خدمتی بسزا نکرده ام اما اصل معنی کلام مردان اهل حق را خالص و رقیق و در جامـه پاکیزه درآورده و به نظر دوستان مـی رسد و همـین قدر به منظور بقای نام کافی هست و اینک نمونـه هایی از اشعار فارسی نغز این بزرگوارکه بـه خطاب بـه خودش سروده یعنی خطاب بـه کاکی محمد قلی یوسف شاهی کرندی 1320 هجری شمسی

ای سفینـه شاهد حال درون
بازگو زان چهار پیر رهنمون

هرچهارش هست زاقطاب کمال
پیشوا و مقدای اهل حال

خازن گنج حقیقت درون خمـیر
پس نظر د برسوی فقیر

که بیـا سائل کشیدی بس تورنج
در بهای مقدمت این چهار گنج

گنج اول نطق دفتر دار یـار
که زپای تخت شـه دارد قرار

گفت رودر شـهر خود اصلاح کن
دست دشمن را ز خود کوتاه کن

نطق دوم از نفوس پیر شرط
کز قدیمـی بوده اندر عین فرط

خاک شو که تا گل بروید رنگ رنگ
غیر سنگی برنیـاید ای ز سنگ

نطق سوم داود رهبر نمود
آن کلید گنج حق را درون گشود

تو درون راه حق درون خود جهاد
تا گل ایمن بروید زین فساد

نطق چهارم مصطفی خشمناک
آن جلاد و حق وان انوار پاک

که تو شرط حق درست آور بجا
تا پذیرنده بود درون پیشگاه

هر کـه در اسرار معنی یـافت دست
همچو تیر رفته بازآید بـه شصت

همچو یوسف شاهی اندر سیرجان
عالمـی بیند زملک بی مکان

***

نمونـه ای دیگر :

هرکسی اندر حضور یـار خود
مزد مـی خواهد زبهر کار خود

بس نمودم خدمتی من رایگان
یـادگاری نام ما درون هر زبان

یوسف شاهی مرفه تو آسان بود
یـاد نام تو بقای جان بود

* * *
نمونـه ای دیگر از اشعار :

چون یـاران بـه مـیدان یـاری روی
سرت راسپاری بحق بگروی

به رزم آزمایی و شرط و کام
شوی پخته تو از قواهای خام

که جوشن چهارراست برتن بپوش
مسلح بـه اساب و اسپر بدوش

یکی آنکه برجم تو خدمت کنی
نیـازی بیـاران قسمت کنی

دوم روزه گیری روی درون قطار
کنی خدمت پاک بررمزبار

سوم جوز شرط هست اگر بشنوی
زپوست اندر آیی و مغزی شوی

چهارم کلام هست کز حق کنی
با آهنگ و تنبور مطلق کنی

یوسف شـهی این را نـه از خود بگفت
همـین معنی از قول موبد شنفت

***

نمونـه دیگر :

یوسف شاهی درون پناه جم شده
از گناه و شرمساری خم شده

از جفای جاهلان درون هم شده
منتظر برلطف صاحب جم شده

**
نمونـه دیگر :

یوسف شاهی نپرسد کیستی
نام مرغ روح باشد نیستی

نی غلط گفتی کـه تو فانیستی
جان بده گر طالب باقیستی

***

واینک نمونـه هایی از اشعار کردی مرحوم کاکی محمد قلی یوسف شاهی کـه بصورت سوال از مرحوم تراب منـهویی گوران سوال شده :

اره مای کلام سنگ و زاور
چه رمزی پشین و قول دفتر

گمـه قرمزی سنگ سرانـه
آسنگ چه سنگین نـه کام مکانـه

نوروز موانو دارای دو بینی
رمز یگم یـافتن نـه کاسه چینی

دو هفته چیشن کاسه چه کاسن
دو بینی چیشن نـه ژیر طاسن

هنی مپرسم نـه کله زرده
داود رتیوان موسی رد

سردی گل سرخ باره سنگ ساق
نوروز موانو نفاق سه تاق

گل سرخ و کی ش اظهار
سه تاق چه تاقن بکره آشکار

شاهو دالاهو بالامو تمام
سرانـه معروف و قول کلام

نـه دجیلو نشت نـه کوی پردیور
یکیک رموزات پنم درخور

یوسف شاهی مرید مغز بی پوسن
اره مای یـاری کلام دوسن

***

و این اشعار و سوال وجواب ادامـه داشت وکاکی درباره حافظ مـی پرسد و از طوطیـان شکر و سوالات دیگر و تراب منـهویی هم تک تک جواب را بـه اشعار نغز پاسخ داده و باز هم سوالاتی از کاکی پرسیده و جواب گرفته هست . و اینک باز قسمتی از جواب های کاکی محمد قلی را بـه تراب منـهویی مـی آوریم :

یـادوس نامـه گت
یـا وام و مضمون شیرین نامـه

قافیـه موزون وش کلامگت
معنی شکاوی رشحه خامگت

جو اوت وانام کل صرافی بی
کالای کارخانـه ازل بافی بی

پری تو عازیز صراف دانا
یکیک بوانم نقش ئی مانا

هه نـه شار جسم که تا پای تخت دل
جه ویش طی هفتاو دو منزل

نـه هر منزلی یک علمـی و انان
علم ظاهریش چیوی نزانان

یوسف شاهی ویش گناش و بارن
بخشنده گناش یـار یـادگارن

مرحوم کاکی محمد قلی یوسف شاهی کرندی بـه کاکی ( کلاوچرمو ) یـا کلاه سفید معروف بوده . وی درون طول عمر با برکت خود با بسیـاری از یـاران و صاحب نظران و پاکان زمان خود حشر و نشر داشته و در مدت عمر خویشی را آزار نداده و تمام خصایل پاک را از اجداد خود بـه ارث . مدت بیست سال و اندی عمر خود را صرف نگاشتن و تفسیر دفاتر یـاری بـه زبان فارسی نموده و در این مدت حدود 25 جلد کتاب و تفسیر داشته کـه تعدادی بـه یغما رفته یـا مورد سوء استفاده قرار گرفته و یـا با نام دیگران چاپ شده و تا کنون آثارش بـه نام خودش چاپ نشده و این شخصیت توانا و فاضل شاید که تا چند سال اخیر ناشناخته مانده ولی اخیرا صاحب نظران و نویسندگان دفاتر یـاری بتدریج با آثار وی آَشنا شده و ذکر خیری از وی مـی نمایند . از این نسخ خطی ارزشمند اکنون چند جلیدی محفوظ مانده و نزد خانواده و وارث وی مـی باشد . درون طول عمر خود قرآن و انجیل را خوانده و مثنوی معنوی و نوروز را از حفظ داشته هست و به منظور اثبات نکات دفتری از آیـات قرآن و آیـه انجیل دلایل آورده هست و باز نمونـه ای از نثر شیوای ایشان ( درباره جم یـارسان ) .

***

(( یـارستان کوی عبادت و مقام مقدس را بنام جم خانـه نامـیده اند و ترسیم هست هر معبد گاهی درهر جای دنیـا بوده بـه زبان اقوام تسمـیه شده و تمام مکان های پاک دنیـا و دل های مقدس مقام محبت خداست و مقام پاک احترامش بـه رعایت پاکی و نظافت خواهد بود و حلقه های ذکر الهی جای نزول فیض ملائکه هست ، زیرا ذکر نیـاز و کلام بـه هنگام یـاری نور هفتنان را مرغوب ، بـه نظر جم مـی آورد و بردل های ایشان مـی تابد ، درون هر خانقاهی کـه آتش جم روشن و به هر دل آگاهی کـه محبت ذکر الهی تزیین گردد ،خادم برانجام امورات جم کمر همت مـی بندد و به جم سجده مـی کند و به زبان کردی این اوراد را جاری مـی نماید .

اول یـار آخر یـار حکم عزیز خاوندکار ، یعنی ما همـه اول بـه پاکی از نزد خاونکار بدنیـا رجعت کردیم و در آخر هم بـه پاکی بـه سوی او بازمـی گردیم واحکام او را عزیز مـی شماریم .

وی سروده ها و دعاهایی را از دفاتر یـاری استخراج نموده و چهار سروده را مناسب ایـام یومـیه قرار داده کـه صبح و ظهر وعصر و شب خوانده مـی شود .

سرود اول بنام داود به منظور شکرانـه آفرینش باد و هوای روح افزا.

سرود دوم دروقت نیمـه روز بنام بنیـامـین به منظور شکرانـه خاکهای درخشان

سرود سوم بنام پیرموسی به منظور شکرانـه آفرینش آب های پاک وگیـاهان

سرود چهارم کنار چراغ و برای شکرانـه آفرینش نورهای آسمان و زمـین

متن سرود اول : ( سرود صبحگاهی )

داود سرقطار چلتن چلانـه
شفق کیش صو کوو نیشانـه

حوالن بارو پیروی مکانـه

چم دردوه پوه موه موینـه

بوگاوم وگاویـاری وه بوینـه

سرود دوم : (سرود نیمروزی)

بنیـامت واتن

نـه گردی طرحی بنیـامت واتن

هم آی دسور هم آی نجاتن
هم آی سرپوشن هم گوای ذاتن

سرود سوم : ( سرود عصر )

پیرموسی وزیر دفتر دارنی
تنیـا کارخانـه یـانـه ی یـارنی

مـیرد حقنی حاجتکارنی

وچم درون دوه پومـه وه موینـه
بوگاوم و یـاری وه بوینـه

سرود چهارم : ( سرود شب هنگام )

داود داودن چراغ و دسا
گوشش نـه خاشای طوین وطوسا

هربین آی چنیشا

داو داودن نـه پیش ونـه پس
حکم مصفاش نریـان و رودس

تیر مصفاش نریـان و روکیش
مکرو داوای عرضه ی گرگ و مـیش

داود تو رهبر برو بارنی
شریک مـیرد پاک اقرارنی

داود تو رهبر دنیـا و دیننی
شریک مـیرد پاک یقیننی

و چم درون دوه پوه موه موینـه
بوگاوم و یـاری وه بوینـه

متاسفانـه بعضی ازانی کـه از قبل نوشته های ایشان درون اختیـار داشته اند ، شرط امانتداری را بـه جا نیـاورده اند . و از نوشته های مرحوم کاکی محمد قلی کرندی جدیدا و همچنین درون سالهای دهه 50 هجری شمسی درون چاپ و تفسیر دفاتر بـه نام خود اقدام کرده و به چاپ رسانده اند کـه این ادعا درمقایسه با نوشته های این بزرگوار کـه سالها عمر خود را درون این راه گذرانده ، اثبات گردیده هست .

ایشان دفاتر و تفاسیری بـه نام های فلسفه اعتبارات خواب ، رموزیـاری ترجمـه کلام کردی درون 3 جلد ، رموز حقیقی آئین یـارسان ، بیـان حال مولف و دیباچه دفتر ترجمـه یک دوره از کلام کردی وزبور یـارستان را بـه رشته تحریر درون آورده و تعدادی ازبندهای دفاتر مختلف را ترجمـه و تفسیر نموده هست . .

وی با چند تن از دانشمندان وعلمای مسلمان و مسیحی ملاقات وجلسات بحث و مباحثه و مشاوره داشته هست و از جملهانی کـه همـیشـه با وی همراه بوده ونشست و برخاست داشته و از علم و دین و فضیلت همدیگر بهره گرفته اند .

مرحوم شیخ محمد قریب برزنجه ای از شیوخ بزرگوار اهل سنت ریجاب کـه بسیـار فاضل و توانا و دارای مریدان بسیـار بوده و در امر تفسیر و ترجمـه قرآن کریم تبحر کامل داشته و مردی وارسته و شیخی باطنی بوده هست ، ایشان درون طور مدت عمر با برکتش بارها حتی درون ماه رمضان بـه کرند آمده و درجم خانـه کاکی محمد قلی روزه رمضان گرفته و با هم بحث های داغ و بدون تعصب داشته اند ،زیرا نکته مشترک درون همـه ادیـان خدای واحد هست . جدل ادیـان 1- درون عدم مطالعه دقیق - 2- نبود وقت 3- ندیدن اساتید بزرگ هست وو دیگر اینکه فرد بـه اندازه کافی روشن ضمـیر نیست کـه همـه چیز را بداند و درک کند بعد در بحث دینی جدل مـی کند تاخودی نشان دهد و دیگران را از ماجرا پرت کند . بعد باید درون آن سطح باشیم که تا معنویت را درک کنیم که تا به همدیگر تهمت و افترا نزنیم ، بعد عدم درک ما باعث مـی شود که تا از دری دیگر وارد شویم و خود را نشان دهیم، واله افراد روشن ضمـیر همانگونـه کـه گفته شد دانایی خود را بـه اثبات رسانده و بحث بدون جدل و بدون تعصب و سازنده مـی کنند و از همدیگر چیزهایی درک مـی کنند و یـاد مـی گیرند و خدا را بهتر مـی شناسند ، این شیخ بزرگوار و کاکی ، با هم ایـام زیبا وخوشی از خداشناسی داشته اند و از آن لذت مـی اند و همـین امر آن بزرگوار را همواره بـه کرند کشیده که تا در دربند با یـار و شفیق خود لحظات عرفانی را تجربه کند و هر دو به منظور این لحظات ارزشمند لحظه شماری کرده اند . آرامگاه این بزرگوار بزرگوار درون روستای ابودوجانـه زیـارتگاه گاه اهل دل هست .

امـیر احتشامـی حاکم وقت کرند وقتی از حضور شیخ درون خانـه کاکی باخبر شده هر باری را مـی فرستد و از او دعوت مـی کند . ولی وی نمـی پذیرد و ومـی فرماید کـه نان خشک این خانـه را بـه گوشت حاکم ترجیح مـی دهد و این را نان خشک را با رغبت مـی خورد ، من حقیر کـه نوه مرحوم کاکی محمد قلی یوسف شاهی هستم و افتخار دیدن پدر بزرگ را نداشته ام اما درون اواخر شریف این شیخ بزرگوار زمانی کـه هفت هشت ساله بودم ایشان را دیدم کـه چند بار نزد مرحوم پدرم مـی آمد و به یـاد گذشته ها به منظور ایشان خاطراتی را تعریف مـی کرد .

ایشان بعد از مرگ کاکی نکاتی از زندگی اش و از با هم بودنشان را بازگو نمود و برای پدرم تعریف کرده بود .انی هستند کـه از زبان همسر مرحوم شیخ نکاتی را شنیده و بعدا برایم تعریف کرده اند ازجمله اینکه شیخ فرمود : شبی کـه در کرند منزل کاکی بودم آن زمان برق نبود ، به منظور وضوی نماز شب بـه حیـاط تاریک رفتم بعد از ورود بـه حیـاط کاکی محمد قلی را دیدم کـه چراغ بـه دست ایستاده و چیزی نمـی گوید من وضو گرفتم و از کاکی تشکر کردم و تعارف کردم و او مرا جلو انداخت با کمال تعجب بعد از ورود بـه اتاق کاکی را دیدم کـه مشغول نوشتن بود و جلوی پای من برخاست و این قضیـه را بارها دیدم و به پاکی و صداقت وی و خانواده اش پی بردم همـین قضیـه مرا شیفته کرده بود . و دید ظاهری مـی گوید یعنی او حتما دو نفر بوده باشد کـه هم زمان هم درون اتاق بوده و هم درون حیـاط

پس شیخ گفت وعلاقه ام هر روز بیشتر وعمـیق تر مـی شد . و این نمونـه ای بود از خاطرات شیخ کـه بعدا از زبان اطرافیـانش شنیده شده و در زمان زنده بودنش افشا نگردیده

و از جمله کارها دیگر زندگی کاکی محمد قلی باغبانی بود و فروش انگور باغ یک نفر روزی نزد من آمد و در حالی کـه دو برابر من سن داشت گفت . موضوعی را مـی خواهم به منظور تو اعتراف کنم کـه شـهامت اعتراف آن را نزد خود کاکی محمد قلی نداشتم و آن این بود کـه مـی گفت بارها درون باغ کاکی بـه زپر کپر رفته و درغیـاب کاکی مـی خواستم از پول انگور کـه وی درون قوطی مـی انداخت بردارم ولی قسم مـی خورد کـه چندین بارکه این قصد را داشتم هر بار ماری مانند نگهبان قوطی سر برمـی آورد و دهان باز مـی کرد و مرا مـی ترساند و این مسئله بارها تکرار شد ولی وقتی خودش مـی آمد ، و در قوطی پول مـی انداخت ویـا مـی خواست پول بردارد اثری از مار نبود ، و من آخر تو بـه کردم و به جای دزدی از خود کاکی پول قرض کردم که تا بعدا بعد دهم و مـی گفت هیچگاه چنین چیزی را فراموش نمـی کنم .

یـا دو تن از نزدیکان کاکی درون زمانی کـه نوجوان بودند تعریف مـی کنند کـه چندین بار خواستیم به منظور آوردن انگور درون غیـاب کاکی اقدام کنیم ، یعنی کاکی را درون خانـه دیدیم و دوان دوان که تا باغ مـی آمدیم که تا انگور بدزدیم ولی هر بار باورود بـه باغ ایشان را مـی دیدیم کـه از وسط باغ سر برمـی آورد و ما هم بلافاصله برمـی گشتیم و به سرعت مـی آمدیم و با کمال تعجب ایشان را درون خانـه مـی دیدیم ، گیچ و دیوانـه شده بودیم . واز خود مـی پرسیدیم چگونـه بـه این سرعت کـه ما دویده ایم او هم رفته باشد و هم برگشته باشد و آرام نشسته هست تا بعدا بزرگ شدیم و قضیـه را فهمـیدم .

یـا داستان مردی بـه نام خالو محمد مراد ویسی از مردم عشایر باباجانی کرند کـه مـی گفت درون سرمـیل چا درزده بودیم گندم گران بود و همسرم مـی گفت آرد نداریم و من بلافاصله یـاد خانـه کاکی افتادم و سوار چارپا ی شده بـه دربند آمدم که تا برای بچه های گرسنـه ام آرد ببرم ولی کاکی ژن یـاسمن ( همسر کاکی محمد قلی )ناامـیدم کرد و گفت من فردا دست بـه ته کندوی آرد انداخته و آنرا جارو کردم متاسفانـه بـه اندازه کمـی آرد داشتیم کـه خمـیر کردم و باید حتما امروز گندم بـه آسیـاب ببریم و آرد کنیم . درون این موقع کاکی گفت انبان ( هوانـه ) را بده و آن را برد ومن دنبالش رفتم و کندو را مـی دیدم کـه خالی هست اما کاکی دست مـی برد و از همان کندو آرد مـی ریخت و انبانـه ام را پر کرد و به من داد من مات و مبهوت دستش را زیـارت کردم و در فکر اینکه زودتر آرد را ببرم و به بچه هایم برسانم وهمـین آرد مقدس که تا مدتها بچه هایم را از گرسنگی نجات داد ، همـین خالو محمد درون بستر مرگ بـه فرزندش شکراله مراد ویسی مـی گوید کـه مبادا بـه این خانواده تعرضی کنید یـا حق آنـها را ندهید ، درون آن زمان خالو محمد برزگر زمـین های کاکی بوده و تعداد ی آنـها را نگهداری مـی کرده –بارها جریـانات زیـادی را به منظور فرزندانش تعریف کرده کـه شکراله 75 ساله اکنون درون قید حیـات هست وهمـه موارد را تعریف کرده ، مورد دیگر از کاکی محمد قلی یوسف شاهی اینکه الهی ولدبیگی ساکن کرند هشتادو شش ساله درقید حیـات هست تعریف مـی کرد کـه ایـامـی کـه نوجوانی پانزده ساله بودم درب دکان مرحوم پدرم ( استاد غلامرضا خیـاط ) نشسته بودم کـه دو تن از مردهای ایل باباجانی کرند درحالی کـه سر بره ای را گرفته بودند نزد پدرم آمدند و با او بـه گفتگو نشستند ، بعد از مدتی پدرم از من خوست که تا بره را بـه حیـاط خانـه کاکی محمد قلی ببرم و من این کار را کردم و بعدها پدرم برایم توضیح داد کـه جریـان آن دو و آن بره این بوده کـه در آن زمان کـه گندم گران بوده شب هنگام درون شبی مـهتابی آن دو نفر به منظور درو گندم کاکی درون محله زرده ودر تپه چخماقه مـی روند و پارچه خود را پهن مـی کنند که تا گندم درو کنند و با خود ببرند . و زمانی کـه به کنار زمـین مـی رسند ، ماری خشمگین سربلند مـی کند و به طرف آنـها مـی آید ومانع مـی شود بعد آنـها مـی ترسند و پا بـه فرار مـی گذارند ،آنان از گوشـه ای دیگر وارد مـی شوند ولی با کمال تعجب همان مار را مـی بینند و بدین ترتیب هر چهار گوشـه زمـین را امتحان کرده ولی مار مانع مـی شود آنـها بعدا نزد شیخ خود ماجرا را تعریف مـی کنند و آن بزرگوار فتوی مـی دهد کـه بلافاصله بره ای را به منظور نذری بـه خانـه کاکی ببرند و خود نیز از این کار توبه کنند ، زیرا گفته اند کـه زمـین کاکی و خانـه کاکی دارای فرشته هست و آنـها را دچار مصیبت مـی کند و همـین مایـه ی ترس آن دو شده بـه توصیـه شیخ خود عمل مـی کنند ولی شـهامت و روی آن را ندارند کـه خود بروند و قضیـه راتعریف کنند به منظور همـین نزد استاد غلامرضا کـه آشنا و دوست کاکی بوده فرستاده مـی شوند که تا ماجرا را به منظور وی بگویند و بره را هم قربانی کنند . و شرمندگی خود را نزد استاد غلامرضا بیـان مـی کنند و بعدها کاکی به منظور آن دو از نواله ی نذری مـی فرستد و من این ماجرا را بـه گوش خود از مادربزرگم کاکی ژن یـاسمن همسر کاکی هم شنیده ام، و بسیـار بسیـار ماجراهای دیگر کـه خود نخواسته اند بزرگ نمایی یـا تبلیغ کنند و یـا افشا نمایند و امروزه همان احترام از سوی بزرگان آگاه شـهر بـه این خانواده همچنان وجود دارد و یـا دو نام این بزرگواران همچنان زنده هست و این احترام جزء درون سایـه راستی و درستی و نیستی و رداباری و گذشت و مرد م داری بدست نیـامده هست و از عجایب دیگر مردان خاندان یوسف شاه این هست که که تا این نسل هر کدام کـه تکیـه دار و دعا خوان بوده اند دقیقا تاریخ مرگ خود را دانسته و پیش بینی کرده اند .

مادر بزرگم تعریف مـی کرد کـه هنگام مرگ کاکی محمد قلی ، ایشان کـه هفته ای بود دربستر بود و چیزی نمـی خورد روز مرگ گفت : دو نفر مرا بلند کنید و به پای پله های حیـاط ببرید البته ته گلو و بسیـار آرام موضوع را بـه ما فهماند و دو تن ازانی کـه نزدیک ولی بودند ابتدا گفتند کاکی تو نمـی توانی بلند شوی هرکاری داری بگو که تا ما برایت انجام دهیم .

ولی او قبول نکرد و گفت مرا بلند کنید . او را بلند کرده بـه روی پله ها بردند بعد او گفت دور مراخلوت کنید و بروید . مادربزرگم گفت : من ماندم و کاکی خطاب بـه حیـاط خالی گفت شما سواران عزیز درون این موقع نام برد و به اسم چند تن از گذشتگان را صدا زد – بعد به دنبال من آمده اید – آماده باشید مرکب مرا هم زین کنید .

صبر کنید هم اینک مـی آیم و باز تاکید مـی کند کـه حالیـه با شما مـی آیم . بعد از اطرافیـان مـی خواهد کـه او را برگردانند وبه بستر رفته دست و پای خود را دراز کرده چشم هایش را مـی بندد و همانموقع تمام مـی کند وجان بـه جان آفرین تسلیم مـی نماید . خدایش رحمت کند . وفات وی درشـهریور 1336 هجری اتفاق افتاده و مزارش نزد سایر گذشتگان خانواده درون مزار محله زرده واقع هست . وصدها مورد دیگر از زندگی این بزرگوار وجود دارد کـه همگی قابل تحسین و نشان از روح ملکوتی ایشان و گذشتگان این خاندان دارد و زندگیشان سراسر عشق و محبت بـه خدا و خلق خدا بوده هست .

قابل ذکر هست ، اینان کـه بدین راه رفته اند هیچگاه تارک دنیـا نبوده اند بلکه با مردم و در مـیان مردم ولی با تمرکز عمـیق بادر خواست های خدایی و خواست آنـها جزء خواست حق نبوده و در هیچ هنگامـی شادی های باطنی و درونی و عمـیق بهشتی را با شادی های زودگذر ظاهر عوض نکرده اند وهیچ وقت ظواهر دنیـا آنـها را نفریفته ، و این کارها از شخص ناسپاس وخود بین برنمـی آید .مردان حق از وضعیت ظاهر بیزار و عالم فانی را پشت پا زده که تا معرفت حقیقی را درکوی بشریت حاصل کرده اند .

چشم ظاهر چون ببستم چشم باطن بازشد

شاهباز عرش پرواز فلک پیما شد

نامبرده کتابها و دفاتری درون دسترس دارد کـه چاپ نشده و پایـان یـافته بـه سال 1327 شمسی و باخط جوهری بنفش قدیمـی نوشته شده کـه جوهر آن را نیز خود ایشان مـی ساخته هست .

مرحوم پدر ( کاکی محمود یوسفشاهی )

درهمان دیواخان (جم خانـه ) قدیمـی بعد از مرحوم کاکی محمد قلی تکیـه دار شده و با وجود اینکه درون کودکی نابینا گردیده بود با آن حال درون تمام مراسم و سوگواری ها و شادی ها ی مردم مشارکت مـی کرد وهمواره بـه من مـی گفت :توعصای دست من هستی و هرکجا را کـه لازم مـی دانست ، از جمله سرکشی بـه بیماران مرامـی خواست و همراهش مـی رفتیم . قبلا کـه من کودکی بیش نبودم . زاده و رفیق گرامـیش مرحوم علی مقصودی او را بـه جاهای مختلف واز جمله زیـارت بابایـادگار پای پیـاده و زیـارت سلطان وجاهای دیگر مـی و آنـها از بودن با یکدیگر واقعا شاد و راضی بودند –یـادشان گرامـی

ایشان با وجود ناتوانی وعلیل بودن ظاهری ، ذهنی توانا داشت و بدون اغراق یک روشن دل بود وبندها ی دفتری را کـه در کودکی کنار او خوانده بودند یـا بعدا برایش مـی خواندند از حفظ داشت ، و با خواندن خط اول آن را که تا آخر مـی خواند .

در زمان حیـات ایشان موضوع خراب شدن جم خانـه و دیواخان قدیمـی پیش آمد کـه توسط شـهرداری وقت درون اردی بهشت 1349 شمسی انجام شد و این وضع با چند کودک خرد سال به منظور وی کـه بانداری و نامساعد بودن روزگار همراه بود ، بسیـار ضربه ی سختی بود ولی این ناملایمات را امتحان الهی مـی دانست مـی پذیرفت ، و راضی بود بـه رضای حق درآن زمان من کـه نوجوان چهارده ساله بودم بـه یـاد دارم کـه کارگران شـهرداری و کارگران کرندی حاضر بـه تخریب خانـه ما نشدند و تمام خانـه های اطراف به منظور کشیدن جاده خراب شده بود ولی این جم خانـه سرپا بود و ما نیز هنوز درون آنجا سداشتیم کـه بعد از چند روز تعدادی کارگر از جاهای دیگر کـه ناشناس بودند ، و از گذشته این خاندان خبر نداشتند را آوردند و مشغول کار د و ما بـه خانـه یکی از اهالی درون بند نقل مکان کردیم و در واقع ما را بـه زور از خانـه خودمان اخراج د، یعنی سفره نـهار ما هنوز پهن بود کـه خاک سقف را روی آن ریختند و این خاطره تلخ را هیچگاه فراموش نمـی کنم . بعد اهالی و اقوام اسباب های ما را جمع کرده وهمکاری نمودند و پس از مدت 5 سال مرحوم مادر بزرگ و پدر بـه این نتیجه رسیدند کـه خانـه ای بـه کمک مردم هر چند محقر وکوچک وخاکی درون محل باغ ارثی اجدادمان بنا کنیم و در آن مقیم شویم و این مسئله نیز هفت خان رستم بود . ولی با اصرار زیـاد پدر و زحمت و تلاش همـه روزه ورفتن هر روزه بـه استانداری موفق بـه اخذ جواز ساخت و گرفتن امتیـاز آب و برق شدیم . دراین راه درویش چنگیز عبدی پور همراه همـیشگی مرحوم پدرم بود و هر روز او را بـه کرمانشاه مـی برد . خانـه جدید درون سال 1355 شمسی بنا شده و ما بـه آن نقل مکان نمودیم و یک اتاق کوچک را بـه رسم قدیم دیوانخان درون بند به منظور جم وجم خانـه تعیین کردیم ، این خانـه محقر و قدیمـی بعد از 36 سال باز هم تخریب شده وچند سال پیش بازسازی گردید وجم خانـه بزرگتر بنا شده و مردم بـه یـاد قدیم همچنان درون ایـام اعیـاد و خاوندکار مراتب احترام خود را بجای آورده وقبلا هم مثل قدیم ها به منظور راز و نیـاز و دیدار مرحوم پدر بـه آن خانـه محقر خاکی مـی آمدند .

کاکی محمود درون سال 1374 بـه رحمت ایزدی پیوست – یـادش گرامـی – ایشان از سن 40 سالگی بارها بـه ما مـی گفت کـه مرگ من درون 61 سالگی اتفاق خواهد افتاد، و دقیقا همـینطور هم شد و با ورد بـه آن سن بدنبال چند ماه بیماری فوت نمود . خدایش رحمت کند .

بعد از ایشان ،حقیر راه خدمت بـه جم وجم خانـه را درون حد توان ادامـه داده ام وهمچنان درون مکان جدید درون اعیـاد و مراسم مختلف از جمله خاوندکار مـیزبان یـاران و مریدان مخلص بوده و هستم و امـید وارم قطره ای از دریـای معنویت گذشتگان خود راب کنم وبتوانم که تا پایـان عمر این راه را ادامـه دهم و به آنان افتخار کنم . خانواده یوسف شاه و اولادانش ذکر گردیده اند با وجود اینکه درون گذشته ده ها خانواده ی طالب ( طالو) یـا مرید داشته اند و خالصانـه این خاندان را بـه عنوان دلیل خود انتخاب کرده اند و اکنون این مریدان بـه صدها خانواده افزایش یـافته اند هیچگاه این بزرگواران از مریدان خود توقعی نداشته و سوء استفاده نکرده اند و همواره خالصانـه بـه این خانواده ها خدمت نموده و این هست ( رمز ماندگاری نام و احترام خانواده خاکی یوسف شاهی که تا کنون ) .

خدا رحمت کند مرحوم کاکی ژن یـاسمن ( مادر بزرگ ) را کـه زنی نمونـه بود و مشاور و همراز و سنگ صبور زن های محله کـه به خدمتگزاری درون آن جم خانـه قدیمـی اشتغال داشت و سالها درون پختن تیری و ناچه و نویچه نذری زحمت کشید ، از جمله خاطراتی کـه از آن زمان بـه یـاد دارم این زنان بچه هایشان را کـه گلو درد و اریون مـی گرفتند بـه نزد او آورده و ایشان از سیـاهی ته دیگ نذری درون آن مطبخ مقدس دایره ای سیـاه دورگردن بچه مـی کشید و او رادی را مـی خواند و برایش دعا مـی کرد کـه زودتر بهبود یـابد و ده ها بار این مسئله را دیده و خود بهبودی خودم را تجربه کرده ام و بیـاد دارم درون ایـام طفولیت من درون آن خانـه قدیمـی بارها درون جم بودم ، کـه مرحوم درویش علی جان شیرزادی را مـی دیدم کـه به حالت خلسه درون مـی آمد و سرخوش مـی شد و هنگامـی کـه بخاری هیزمـی روشن بود و داغ و آتشین و قرمز مـی شد بـه طرف بخاری مـی رفت و صورت خود را بـه آن مـی چسباند و درب بخاری را باز کرده و از آتش سرخ درون دهان مـی گذاشت و این آتش ها روی گلیم و نمد مـی ریخت و هیچگاه آنـها را نمـی سوزاند . درون این مواقع اهل جم کلام گرم مـی خواندند و اغلب اوقات سید علیـار افضلی ( سید عزیزی ) کلام خوان بود و اهل جم نیز درون این هنگام اکثرا گریـه مـی د و گرمتر مـی شدند .

خاطره ای دیگر کـه برای من تعریف شده اینکه یک درخت طوبای مقدس ( طاوی ) درپشت چشمـه دربند هست کـه از سالها قبل بوده زمانیی تبر بـه دست مـی گیرد و مـی رود که تا آن را ببرد ولی با اولین ضربه تبر کـه مـی زند ، خون از دهانـه تبر جاری شده و فرد مور د نظر بـه لرزه مـی افتد و سراسیمـه باز مـی گردد و تا چند مدت درون بستر بیماری مـی افتد و از حادثه پیش آمده درس عبرت گرفته و بعدها بـه آن درخت کـه روی کوه سبز شده آب و کود مـی دهد . این درخت هنوز سبز و پا برجاست بعضی از اهالی از دور این درخت نوری سبز رنگ دیده اند . و این راز ارزشمند را بـه محض تعریف و افشا نمودن دیگر تجربه نکرده اند .

حقیر تکیـه داری و دعا خوانی را امری باطنی مـی دانم کـه حدودا از هشت ،نـه نسل قبل درون این خانواده مرسوم شده وهر دوره فردی توسط پدرش تعیین مـی شده و مکتوب شده و به تایید سادات و بزرگان زمان مـی رسیده هست تا این زنجیر اتصال هیچ گاه مورد سوء استفاده قرار نگیرد و نیز درهیچ زمانی رها نشود ، واکنون نیز درون ایـام خاوندکار واعیـاد یـارسان مردم حق شناس و آگاه بدون هیچ گونـه کوتاهی بـه اولادان این خانواده مراجعه و نیـاز مـی گزارند واحترام مـی نـهند واین رسم زیبا را درون جم خانـه کوچک خانواده بـه یـاد آن دیواخان دربند انجام مـی دهند واز اعتقاد راسخ آنـها کم نشده ، و ما نیز درون مقابل سعی کرده ایم کـه با رفتار درست خود و با راستی وفروتنی واحترام این بزرگواری را جبران نماییم ، و در این مـیان هستند ریش سفیدان و بزرگوارانی کـه اکثرا کـه از بزرگی این خانواده شنیده و یـا با چشم خود دیده اند بعد اگر بدانند این خانواده ذره ای انحراف داشته یـا دارند ،آنـها را طرد و ترک مـی د .

متاسفانـه درون این زمان هم مثل گذشته افرادی بـه کار شکنی و تبلیغ منفی اقدام مـی کنند ، ولی بهترین قاضی بعد از خدای بزرگ خود مردم هستند و اعمال انسان زیر ذره بین مردم هست و نـه گفتار یـا ثروت و قدرت و این که تا کنون ثابت شده و اعمال نیک کارساز هست .

در پایـان به منظور آن دسته از عزیزانی کـه احیـانا این موارد اتفاق افتاده را باور ندارند یـا شک دارند ، حتما عرض نمایم کـه آدمـی خصلت فرشتگان را درون وجود باطنی خود دارد ، بستگی بـه این هست که بخواهد و بتواند از فانی بگذرد و این صفات روحانی را درون خود تقویت نماید یعنی از دو کفه ترازوی جسم و روح ، کفه روح را سنگین تر کند و در آن راه پیش رود – رسد آدمـی بـه جایی کـه بجز خدا نبیند

نفست کشته کر بـه تیر ایمانی

جه فانی بگذره که تا باقی بستانی

مـهم راه ارتباط هست که حتما کشف شود ، به منظور یـافتن حق راه دور لازم نیست او همـه جا هست و ما بـه دنبالش مـی گردیم ولی حتما اول از خود شروع کنیم .

تمام اشکالات درون وجود خودمان هست ُ، ما کـه همـه وقت به منظور چیزهای بی ارزش نگرانیم ،دیگر وقتی به منظور به درون رفتن وعبادت وخودسازی نمـی ماند . بعد به صدای درون گوش دهیم ،خوبی ها را تمرین کنیم ، هر روز مدتی را درون سکوت بگذرانیم ، اغراض نفسانی را کنترل کنیم و ببخشیم که تا بخشیده شویم ، و فروتنی و مـهربانی و سادگی و صداقت راتمرین کنیم ، و برای هر خواسته ای خود را بـه جای دیگران بگذاریم کـه آیـا درون راه خواسته من آزاری بـه دیگران مـی رسد یـا نـه ، وسوسه همـیشـه وجود دارد ووای بـه حالانی کـه موجبات گناه خود و دیگران را فراهم کنند ،ابتدا تصور دانایی داریم ولی وقتی بـه قدر کافی بـه خدا نزدیک شدیم مـی فهمـیم کـه هیچ نمـی دانیم ، زردشت گفت خدا یـا چشمانی بـه من عطا کن کـه بتوانم بدون حسادت ببینم ، مثل یک کودک معصوم بودن ویک جرقه و تلنگر لازم هست ، که تا بتوانیم وارد این راه شویم .

روابط انسانی ضعیف و شکننده هست برای همـین این افراد خاص درون مـیان جمعیت ولی تنـها هستند و به دنبال راهی به منظور فرار از روزمرگی ، شاید بعضی بدین خاطر تارک دنیـا شده و به کنج خلوت رفته اند ،چون از همـه ناامـید و تنـها بـه او امـیدوار گشته اند ، و اگر این دنیـا را دوست داشته باشی دنیـا ی دیگر را انکار مـی کنی ، و اگر عاشق انسانـها و ظاهر آنـها باشی حتما خدا را انکار کنی ، بعد به عشق درون افراد اطراف خود نگاه کنید نـه بـه کارها و عادات آنـها ، شروع سفر بـه سوی منزل اصلی و برقراری ارتباط همانا راه این بزرگان هست و بزرگان ما چه واضح و روشن یـاری را بـه ما نمایـانده اند :

یـاری چوار چیون باوران وجا

راستی و پاکی ونیستی و ردا

انسان روشن ضمـیر خوبی ها را هدیـه خدا و رنج ها را رضای او مـی داند و هیچگاه جاه طلب و شـهرت طلب و پول پرست نمـی شود ، زیرا عشق و زیبایی و شادی زودگذر درون آخر همـه رنج هست وخداشناسی وسیله نقلیـه روح هست و چشم ها دریچه روح انسان هستند ،آنـها اندک اندک حتما عمـیق تر شوند .

خداوند همـه ما را از رهروان راستین سلطان حقیقت و ملائکه اش قرار دهد .

اول و آخر یـار – نویسنده و گرد آورنده

کاکی احمد یوسف شاهی

                                   کرند شـهریور 1391 شمسی